Luận văn: Ảnh hưởng của sự thay đổi tỷ suất thuế thu nhập doanh nghiệp đến việc điều chỉnh lợi nhuận: trường hợp các công ty cổ phần niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Sunshine_10 Sunshine_10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

95
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thị trường chứng khoán Việt Nam tuy mới hình thành và còn non trẻ nhưng sự phát triển của nó trong những năm gần gầy đã thu hút sự tham gia của toàn xã hội. Một trong những nguyên nahan quan trong gơp phần "lôi kéo" các nhà đầu tư là hiệu quả kinh doanh và triển vọng tăng trưởng của các công ty niêm yết

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Ảnh hưởng của sự thay đổi tỷ suất thuế thu nhập doanh nghiệp đến việc điều chỉnh lợi nhuận: trường hợp các công ty cổ phần niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUYÃÙN THË PHÆÅNG THAÍO AÍNH HÆÅÍNG CUÍA SÆÛ THAY ÂÄØI TYÍ SUÁÚT THUÃÚ THU NHÁÛP DOANH NGHIÃÛP ÂÃÚN VIÃÛC ÂIÃÖU CHÈNH LÅÜI NHUÁÛN :TRÆÅÌNG HÅÜP CAÏC CÄNG TY CÄØ PHÁÖN NIÃM YÃÚT TAÛI SÅÍ GIAO DËCH CHÆÏNG KHOAÏN TP HÄÖ CHÊ MINH Chuyên ngành: K toán Mã s : 60.34.30 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Đà N ng - Năm 2011
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguyãùn Cäng Phæång Ph n bi n 1: TS. TRÁÖN ÂÇNH KHÄI NGUYÃN Ph n bi n : PGS.TS. LÃ ÂÆÏC TOAÌN Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ Qu n tr kinh doanh h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 31 tháng 12 năm 2011. Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng. - Thư vi n trư ng Đ i h c kinh t , Đ i h c Đà N ng.
3 M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Th trư ng ch ng khoán Vi t Nam tuy m i hình thành và còn non tr nhưng s phát tri n c a nó trong nh ng năm g n ñây ñã thu hút s tham gia c a toàn xã h i. M t trong nh ng nguyên nhân quan tr ng góp ph n “lôi kéo” các nhà ñ u tư là hi u qu kinh doanh và tri n v ng tăng trư ng c a các công ty niêm y t . Báo cáo tài chính ñư c l p d a trên cơ s c a chu n m c k toán. Chu n m c k toán luôn t n t i m t “kho ng không t do” nào ñó, thông qua ñó các công ty có th l a ch n ñ làm “ñ p” báo cáo tài chính, t o l p và cung c p thông tin tài chính thu n l i nh m tác ñ ng tích c c ñ n giá c phi u công ty. Gi m chi phí thu là m t trong nh ng m c tiêu ưu tiên c a b t kỳ công ty nào, ngay c ñ i v i công ty c ph n niêm y t m c dù nh ng công ty này còn t n t i nh ng m c tiêu c nh tranh khác, ch ng h n t i ña hóa l i nhu n ñ nh hư ng ñ n giá c phi u c a công ty. Đ i v i công ty c ph n niêm y t, như ñã nói trên, t i ña hóa giá tr th trư ng c a công ty là m c tiêu ưu tiên hàng ñ u. Tuy nhiên khi có cơ h i , li u các công ty c ph n niêm y t có báo cáo l i nhu n th p hơn ñ gi m thu thu nh p doanh nghi p hay không ? Ch ng h n vi c gi m thu su t thu thu nh p doanh nghi p t 28% xu ng còn 25% k t năm 2009 mang l i cơ h i l n cho các công ty th c hi n ñi u ch nh l i nhu n ñ ti t ki m thu . Đ tr l i cho câu h i trên ñây, lu n văn mu n xem xét hành vi ñi u ch nh l i nhu n
4 c a công ty c ph n niêm y t trong b i c nh thu su t thu thu nh p doanh nghi p gi m t 28% xu ng còn 25% k t năm 2009. Qua tìm hi u v tình hình th trư ng ch ng khoán Vi t Nam, nghiên c u các mô hình lý thuy t v ñi u ch nh l i nhu n ñư c áp d ng trên th gi i, tôi quy t ñ nh ch n ñ tài “ nh hư ng c a s thay ñ i t su t thu thu nh p doanh nghi p ñ n vi c ñi u ch nh l i nhu n : Trư ng h p các công ty c ph n niêm y t t i S giao d ch ch ng khoán TP H Chí Minh” làm lu n văn t t nghi p c a mình. 2. M c tiêu nghiên c u M c tiêu c a nghiên c u này là nh m làm rõ hành vi qu n tr l i nhu n trong các công ty có nhi u m c tiêu c nh tranh trong vi c báo cáo l i nhu n. C th , lu n văn tìm ki m câu tr l i : có hay không vi c ñi u ch nh l i nhu n ñ gi m chi phí thu thu nh p doanh nghi p trong khi hành ñ ng này có th làm t n h i ñ n m c tiêu t i ña hóa giá tr th trư ng c a công ty ? 3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u Đ i tư ng nghiên c u c a lu n văn là hành ñ ng qu n tr l i nhu n trong b i c nh gi m thu su t thu thu nh p doanh nghi p các công ty c ph n niêm y t. B i c nh l a ch n là th i ñi m có s thay ñ i thu su t thu thu nh p doanh nghi p: năm 2008. 4. Phương pháp nghiên c u Lu n văn s d ng phương pháp nghiên c u kinh nghi m, thu th p s li u báo cáo tài chính ñ ki m ñ nh gi thuy t v hành ñ ng qu n tr l i nhu n c a các công ty c ph n niêm y t. S li u báo cáo tài chính ñư c thu th p t S Giao d ch ch ng khoán TP H Chí Minh. S d ng mô hình ñánh giá qu n tr l i nhu n c a Friedlan
5 (1994) ñ ki m ñ nh gi thuy t. Phân tích k t qu ñư c th c hi n thông qua vi c v n d ng các công c th ng k toán (phân tích phi tham s Wilcoxon ). 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài V m t nghiên c u, ñ tài này ñư c xem có th là m t trong các nghiên c u kinh nghi m ñ u tiên nư c ta v qu n tr l i nhu n c a các công ty c ph n niêm y t. Th t v y, chúng tôi chưa tìm th y nghiên c u kinh nghi m nào v hành ñ ng qu n tr l i nhu n c a các công ty niêm y t t i nư c ta. V m t th c ti n, k t qu c a nghiên c u này s cung c p b ng ch ng v hành ñ ng qu n tr l i nhu n c a các công ty niêm y t trong b i c nh gi m thu su t thu thu nh p doanh nghi p, qua ñó c nh báo cho các nhà ñ u tư, các cơ quan ho ch ñ nh chính sách v tính trung th c c a ch tiêu l i nhu n. 6. K t c u lu n văn Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, ph l c, danh m c và tài li u tham kh o, lu n văn g m có b n chương. Chương 1: Cơ s lý thuy t v qu n tr l i nhu n trong ñi u ki n thay ñ i thu su t thu thu nh p doanh nghi p. Chương 2: Gi thuy t và phương pháp nghiên c u. Chương 3: Phân tích và trình bày k t qu Chương 4: K t lu n và g i ý t v n ñ nghiên c u
6 Chương 1 CƠ S LÝ THUY T V ĐI U CH NH L I NHU N KHI CÓ S THAY Đ I THU SU T THU THU NH P DOANH NGHI P CÔNG TY C PH N NIÊM Y T 1.1. M c tiêu ñi u ch nh l i nhu n c a công ty c ph n niêm y t Qu n tr l i nhu n c a các công ty c ph n niêm y t nh m ñ n nh ng m c tiêu sau ñây : * Vì l i ích c a c ñông (t i ña hóa giá tr th trư ng c a c phi u) *T i thi u chi phí thu T i thi u chi phí thu thu nh p doanh nghi p cũng góp ph n gia tăng l i ích cho ch s h u (c ñông). V y các công ty c ph n niêm y t s l a ch n m c tiêu t i ña hóa giá tr c phi u b ng cách “làm ñ p” báo cáo tài chính công b hay ch n m c tiêu ti t ki m m t lư ng ñáng k chi phí thu thu nh p doanh nghi p có th th c hi n ñư c trong th i ñi m này. T i Vi t Nam t n t i m t m i liên h ch t ch gi a k toán và thu , lu t thu can thi p m nh m vào lĩnh v c k toán ñ quy ñ nh các nguyên t c ñánh giá, nguyên t c l p và trình bày báo cáo tài chính. Vì v y, nhà qu n tr có th th c hi n vi c ñi u ch nh l i nhu n ch u thu thông qua ñi u ch nh l i nhu n k toán nh m m c tiêu ti t ki m chi phí thu thu nh p doanh nghi p. * M c tiêu khác (ch ñ ti n lương, ti n thư ng dành cho nhà qu n tr ) 1.2. L a ch n chính sách k toán – cơ s ñ ñi u ch nh l i nhu n k toán trong công ty c ph n niêm y t 1.2.1. Chính sách k toán
7 L a ch n chính sách k toán là vi c ch n l a có cân nh c n m trong khuôn kh c a chu n m c k toán v các nguyên t c, cơ s và các phương pháp k toán mà doanh nghi p có th áp d ng trong các trư ng h p khác nhau nh m ph c v cho m c ñích ch quan c a nhà qu n tr . Vi c l a ch n m t chính sách k toán nào ñó áp d ng cho m t d ng giao d ch c th s nh hư ng ñ n doanh thu, chi phí và h qu là l i nhu n k toán s ñư c ñi u ch nh. Đ th c hi n ñi u ch nh l i nhu n, nhà qu n tr doanh nghi p thư ng v n d ng t ng h p các chính sách k toán có th . 1.2.2. Kh năng l a ch n chính sách k toán Chu n m c k toán luôn luôn có m c linh ho t nào ñó ñ các doanh nghi p v n d ng phù h p v i ñ c thù c a m i doanh nghi p. D a vào nguyên t c ghi nh n doanh thu, chi phí, nh ng l a ch n có th c a chính sách k toán c a doanh nghi p ñư c trình bày tóm t t dư i ñây. 1.2.2.1. Ghi nh n doanh thu 1.2.2.2. Ghi nh n chi phí a. Ghi nh n chi phí liên quan ñ n hàng t n kho a1) Phương pháp tính giá thành c a s n ph m và ư c tính giá tr s n ph m d dang a2) Xác ñ nh giá v n c a hàng xu t kho a3) D phòng gi m giá hàng t n kho b. Ghi nh n chi phí liên quan ñ n TSCĐ b1) Ghi nh n giá TSCĐ
8 b2) Chính sách kh u hao TSCĐ b3) Ghi nh n chi phí s a ch a TSCĐ c. Ghi nh n chi phí ñi vay d. Ghi nh n giao d ch b ng ngo i t 1.3. Liên k t gi a k toán và thu : Đi u ki n c n ñ th c hi n ñi u ch nh thu nh p ch u thu Vi c gi m thu thu nh p doanh nghi p luôn g n li n v i vi c báo cáo m t kho n thu nh p ch u thu th p hơn th c t . N u thu nh p ch u thu có liên k t ch t ch v i l i nhu n k toán, vi c ñi u ch nh l i nhu n k toán s kéo theo s ñi u ch nh thu nh p ch u thu . Vi c phân tích m c ñ liên k t gi a k toán và thu sau ñây s làm căn c cho vi c nghiên c u hành ñ ng qu n tr l i nhu n ñ ti t ki m thu thu nh p doanh nghi p c a các công ty. 1.3.1. L i nhu n k toán và thu nh p ch u thu 1.3.2. Phân tích liên k t gi a các nguyên t c, phương pháp c a k toán và c a thu Trên th gi i t n t i hai h th ng k toán thu : K toán liên k t v i thu khi các nguyên t c ño lư ng thu ñư c áp ñ t trong k toán ñ xác ñ nh l i nhu n k toán. K toán ñ c l p tương ñ i v i thu là h th ng mà l i nhu n k toán không ch u nh hư ng c a các nguyên t c ño lư ng c a lu t thu . K toán thu t i Vi t Nam theo mô hình ph thu c. K toán và thu liên k t v i nhau theo m t trong các d ng sau .
9 1) Nguyên t c1 thu ñ c T n t i các nguyên t c k toán khác và l p v i nguyên t c k nguyên t c thu khác nhau nh m cho toán các m c tiêu khác nhau c a chúng 2) Nguyên t c thu và Các nguyên t c thu và k toán gi ng nguyên t c k toán gi ng nhau nhau 3) Nguyên t c thu tuân M t nguyên t c k toán ñư c s d ng ñ theo nguyên t c k toán l p báo cáo tài chính và cũng ñư c s d ng cho m c tiêu thu Các nguyên t c k toán ñưa ra nh ng l a ch n, trong ñó m t s nguyên t c ñư c v n d ng d n ñ n l i nhu n ñư c báo cáo th p hơn ho c ch m hơn nh ng nguyên t c khác. 4) Nguyên t c k toán M t nguyên t c thu ñư c phép s d ng tuân theo nguyên t c cho m c tiêu thu và cũng ñư c s d ng thu cho m c tiêu báo cáo tài chính N u m c ñ liên k t rơi vào d ng 2,3 và 4, vi c l a ch n chính sách k toán ñ ñi u ch nh l i nhu n k toán s có nh hư ng ñ n thu nh p ch u thu . Đây là ñi u ki n ti n ñ cho hành ñ ng qu n tr l i nhu n c a các doanh nghi p nh m ti t ki m thu .
10 Chương 2 GI THUY T VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U 2.1. Gi thuy t nghiên c u nh ng nư c mà l i nhu n k toán và l i nhu n ch u thu không có s khác bi t l n như Vi t Nam, mong mu n gi m chi phí thu thu nh p là m t m t ñ ng cơ m nh m thúc ñ y nhà qu n tr th c hi n ñi u ch nh l i nhu n th p hơn m c bình thư ng. Trong b i c nh có s thay ñ i thu su t thu thu nh p doanh nghi p t 28% năm 2008, xu ng còn 25% áp d ng t năm 2009, nhà qu n tr doanh nghi p có th th c hi n vi c ñi u ch nh l i nhu n ch u thu nh m ti t ki m thu thu nh p doanh nghi p. V i m c thu su t ñư c gi m là 3% thì các nhà qu n tr s có cơ h i ti t ki m ñư c chi phí thu thu nh p doanh nghi p là 3% trên m c l i nhu n ñư c ñi u ch nh t năm 2008 sang năm 2009. T ñó gi thuy t ñư c ñ t ra như sau: H1: Các công ty c ph n niêm y t có ñi u ch nh gi m l i nhu n k toán trong năm 2008 ñ ti t ki m chi phí thu thu nh p doanh nghi p 2.2. Phương pháp nghiên c u 2.2.1. Mô hình nghiên c u ñi u ch nh l i nhu n Theo k toán d n tích, ghi nh n doanh thu, chi phí t i th i ñi m phát sinh giao d ch, không quan tâm ñ n th i ñi m th c t thu ho c chi ti n.T ñó, l i nhu n có th b ñi u ch nh b i ý mu n ch quan c a nhà k toán. Đ i v i k toán theo cơ s ti n, ti n thu vào và chi ra ñư c xác ñ nh c th v s ti n và ngày thu chi ti n, không th ñi u ch nh, nên báo cáo lưu chuy n ti n t không ph thu c vào ý chí
11 ch quan c a nhà k toán. Như v y, chênh l ch phát sinh gi a l i nhu n trong báo cáo k t qu ho t ñ ng kinh doanh và dòng ti n trong báo cáo lưu chuy n ti n t theo phương pháp tr c ti p chính là ph n l i nhu n k toán không b ng ti n ñư c trình bày trong báo cáo k t qu ho t ñ ng kinh doanh. Và ph n chênh l ch này ñư c các nhà nghiên c u g i là Accruals - Bi n k toán d n tích. Bi n k toán L i nhu n Dòng ti n ho t ñ ng = - d n tích sau thu kinh doanh T ng accruals bao g m 2 ph n : M t ph n g i là accruals không th ñi u ch nh (nondiscretionary accruals), ph n còn l i g i là accruals có th b ñi u ch nh (discretionary accruals) Bi n k Bi n k toán d n Bi n k toán d n toán d n = tích không ñi u + tích có th ñi u tích ch nh ch nh Có các mô hình nghiên c u sau: Mô hình t ng accruals trung bình c a Healy (1985) Mô hình c a DeAngelo (1986) Mô hình dãy th i gian c a Jones (1991) Mô hình ngành c a Dechow và Sloan (1991) Qua phân tích tình hình t i Vi t nam ch có th áp d ng mô hình Friedlan (1994) , m t c i ti n t mô hình DeAngelo (1986).
12 2.2.2. M u th c hi n nghiên c u T ng th nghiên c u là các công ty c ph n niêm y t t i S giao d ch ch ng khóan TP H Chí Minh, không bao g m các công ty tài chính và ngân hàng. Đ ñánh giá hành ñ ng qu n tr l i nhu n trong năm 2008, các công ty ñư c ch n ph i có báo cáo tài chính ñư c công b liên ti p trong ít nh t 3 năm liên t c t 2007 ñ n 2009 không k th i gian b t ñ u niêm y t, và ph i ho t ñ ng ñ y ñ t năm 2007 trư c khi niêm y t. Các công ty ñư c ch n trong m u nghiên c u ph i có ñ y ñ báo cáo tài chính ñư c ki m toán c a các năm 2007, 2008, 2009 ñ m b o tính toán ñư c các bi n ñ so sánh gi a năm 2008 v i năm trư c và năm sau nh m làm rõ m c ñích nghiên c u là ch ng minh m c tiêu ñi u ch nh l i nhu n gi m ñ ti t ki m thu thu nh p doanh nghi p c a công ty c ph n niêm y t. D a vào t ng th và ñi u ki n ñã cho có 141công ty có th i ñi m b t ñ u niêm y t t năm 2000 ñ n năm 2008 . Nh ng công ty b t ñ u niêm y t t năm 2009 tr ñi không th a mãn ñi u ki n có ñăng báo cáo tài chính c a các năm 2007, 2008 nên không ñư c ch n. 2.2.3. X lý s li u S li u thu th p là báo cáo tài chính ñã ñư c ki m toán c a các công ty ñư c ch n trong m u nghiên c u qua các năm (báo cáo tài chính t năm 2006 ñ n năm 2009) ñăng trên trang web S giao d ch ch ng khoán Tp H chí minh. S li u sau khi thu th p ñư c tính toán thành các bi n phù h p v i yêu c u nghiên c u b ng Excell. Bư c cu i cùng, s li u v các bi n ñã tính toán ñư c lưu tr và x lý thông qua ph n m m SPSS.18. Đ phân tích có hay không hành ñ ng qu n tr l i nhu n năm 2008, lu n văn v n d ng k
13 thu t phân tích phi tham s Wilcoxon signed – ranks vì các bi n ñây là bi n h ng (th t , ph n nh th t chênh l ch gi a năm ki m nghi m 2008 so v i năm 2007). Vi c s d ng k thu t phân tích Wilcoxon phù h p v i nghiên c u c a Friedlan (1994). Chương 3 PHÂN TÍCH VÀ TRÌNH BÀY K T QU 3.1. Phân tích k t qu 3.1.1. Tính toán các bi n Đ ki m nghi m các gi thi t ñã ñ t ra b ng mô hình Fiedlan c i ti n (1994), trư c h t ph i xác ñ nh ñư c bi n k toán d n tích (total accruals) c a t ng năm . Ti p theo tính bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh c a t ng năm theo công th c c a De Angelo(1886) : Và ñ ñ m b o ki m soát ñư c s thay ñ i ph n bi n k toán không th ñi u ch nh (nondiscretionary accruals ),l y bi n k toán có th ñi u ch nh t ng năm (discretionary accruals ) chia cho doanh thu thu n c a năm ñó (Friedlan- 1994) B ng 3.2 - Bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh c a công ty c ph n niêm y t Mã Bi n KTDT Bi n KTDT Bi n KTDT Bi n KTDT STT CK CTĐC 2009 CTĐC 2008 CTĐC 2007 CTĐC 2006 1 SAM 1.21236083 -1.07669852 -0.17718983 0.18404958 2 REE 0.22869493 -0.45244188 0.04568947 0.03121250 3 TMS 0.16008073 -0.07457184 0.22253871
14 4 HAP 0.54680747 -0.06269004 -0.26337409 0.09817472 5 LAF -0.25962726 0.01264414 0.09663151 -0.19205887 6 BBC -0.23653024 0.18858216 -0.11588516 0.05323815 7 TRI 0.25012555 -0.83192937 0.35511558 0.11780210 8 GIL -0.15487473 -0.10527474 0.18570675 -0.01404546 9 BTC 0.19409027 -0.06774405 -0.15114985 0.01925529 10 GMD 0.17144325 -0.35822366 0.18184675 -0.11091595 11 BT6 -0.17080036 -0.01572380 -0.02871828 0.09045107 12 SAV -0.01689509 -0.11060823 0.24153116 -0.03248746 13 AGF -0.08696325 0.04615461 -0.02040634 0.19888451 14 TS4 -0.04782807 0.22053652 -0.16550968 0.11093779 15 KHA 0.36147727 0.30065697 -0.53524771 -0.09795973 16 HAS 0.23688376 0.00189735 -0.07591595 -0.00782746 17 DHA 0.00292417 0.10442628 -0.13377414 1.61925565 18 NKD 0.01629731 0.32002898 -0.41216063 0.05069666 19 SSC 0.08575131 0.03310754 -0.06115654 0.01943485 20 MHC -0.50391622 0.26512045 -0.06549570 0.08647646 3.1.2. Ki m nghi m gi thuy t Theo gi thuy t H1 thì các công ty c ph n niêm y t có ñi u ch nh gi m l i nhu n k toán trong năm 2008 ñ ti t ki m thu thu nh p doanh nghi p. Thay vì ki m ñ nh gi thuy t H1 chúng ta ki m ñ nh gi thuy t H0 : Bi n k toán /Doanh thu hai năm 2008 và 2007 là như nhau. N u trung bình chênh l ch giá tr này gi a hai năm có ý nghĩa (p-value), gi thuy t H1 ñư c ch p nh n.
15 3.1.2.1. Phân tích tăng trư ng doanh thu B ng 3.4 - B ng t ng h p k t qu ki m ñ nh s tăng trư ng doanh thu c a các công ty c ph n niêm y t Tăng 2008/2007 Tăng 2009/2008 Mean 1,3294 1,2252 Median 1,2073 1,0741 Minimum 0,2058 0,3289 Maximum 4,3551 8,2551 S công ty 141 141 Number > 1 115 85 Percent > 1 81,6% 60,3% Wilcoxon test (p- value) 0,000 0,002 B ng 3.4 cho th y có 115 trong s 141 công ty có tăng doanh thu qua hai năm 2007 và 2008 v i m c tăng trung bình là 1,329 l n, m t s tăng trư ng khá l n. So sánh qua hai năm 2009 và 2008, k t qu cũng cho th y có m c tăng doanh thu trung bình là 1,2252 l n, trong ñó ch có 85 công ty có tăng trư ng doanh thu . 3.1.2.2. Th ng kê mô t các bi n c a năm 2008 3.1.2.3. Ki m ñ nh ñi u ch nh gi m l i nhu n năm 2008 Ph n 3 c a nghiên c u ki m ñ nh xem li u các công ty c ph n niêm y t có th c hi n gi m l i nhu n k toán trong báo cáo tài
16 chính năm 2008 hay không. Trình t phân tích ñư c trình bày dư i ñây. a) Tính toán các bi n và ki m ñ nh Các ch tiêu này ký hi u như sau: - loinhuan08, loinhuan07: l i nhu n/doanh thu năm 2008, l i nhu n/doanh thu năm 2007. - dongtien08, dongtien07: dòng ti n ho t ñ ng / doanh thu 2008, dòng ti n ho t ñ ng / doanh thu 2007. Th c hi n ki m ñ nh Wilcoxon cho c p bi n loinhuan08 và loinhuan07. K t qu cho th y có s thay ñ i l i nhu n qua hai năm các công ty nghiên c u (p-value = 0.00). C th có 99 công ty có l i nhu n năm 2008 gi m so v i năm 2007. Ki m ñ nh bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh cho th y: có s thay ñ i bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh qua hai năm các công ty nghiên c u (p-value = 0.061) v i 60% trong t ng s công ty có bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh năm 2008 gi m so v i năm 2007. Ph i chăng h ñã ñi u ch nh gi m l i nhu n ñ ti t ki m thu ? Trong khi các k t qu ki m ñ nh v l i nhu n, bi n k toán d n tích, bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh ñ u cho th y ph n l n các công ty c ph n niêm y t ñi u ch nh gi m l i nhu n năm 2008 so v i năm 2007 thì ki m ñ nh dòng ti n l i cho th y không có s gi m dòng ti n qua hai năm, s công ty tăng dòng ti n còn nhi u hơn s công ty gi m dòng ti n. Như v y có th k t lu n sơ b qua ph n phân tích này : Dòng ti n không gi m, còn có s tăng nh ch ng t l i nhu n b ng ti n có s gia tăng. Nhưng l i nhu n k toán, bi n k toán d n tích và bi n
17 k toán d n tích có th ñi u ch nh ñ u gi m ch ng t có s ñi u ch nh gi m l i nhu n qua hai năm 2008 và 2007. b) Tính mean, median c a m c thay ñ i các bi n qua hai năm Ph n ti p theo trong ki m ñ nh ñi u ch nh gi m l i nhu n năm 2008 so v i năm 2007 c a các công ty nghiên c u là tính giá tr trung bình (mean), giá tr gi a (median) c a m c thay ñ i các bi n qua hai năm. B ng 3.7 - B ng t ng h p k t qu ki m ñ nh ñi u ch nh l i nhu n năm 2008/2007 Thay Thay ñ i Thay ñ i Thay ñ i ñ il i BKTDT BKTDT dòng ti n ho t nhu n CTĐC ñ ng KD Mean -0,0629 -0,0959 -0,07148 0,00092 Median -0,0200 -0,0810 -0,03458 0,006 Wilcoxon 0,000 0,061 0,016 0,6 test p-value Percent 71,2 % 59,8 % 59 % 48,9 % negative Sign test 0,000 0,042 0,042 0,865 K t lu n t ba n i dung phân tích trên cho th y bi n ñ ng các ch tiêu qua hai năm 2008 và 2007 như sau : (1) Doanh thu có s tăng trư ng, l i nhu n và bi n k toán d n tích ñ u gi m. (2) K t qu phân tích t ng th cho th y l i nhu n và bi n k toán d n tích ñ u gi m trong năm 2008.
18 3.1.2.4. Phân tích b sung Trong ph n b sung s t p trung vào vi c phân tích rõ m c ñ ñi u ch nh l i nhu n c a doanh nghi p c ph n niêm y t vì m c tiêu thu ph thu c vào các chính sách ưu ñãi thu c a nhà nư c như th nào. * Phân tích m c ñ ñi u ch nh l i nhu n vì m c tiêu thu c a các nhóm công ty niêm y t th i ñi m khác nhau Gi thi t ñ t ra cho ph n phân tích này là: các công ty không ñư c hư ng ưu ñã thu TNDN thì ñi u ch nh gi m l i nhu n năm 2008 ñ ti t ki m thu . Còn các doanh nghi p niêm y t ñang ñư c hư ng ưu ñãi thu thì không ñi u ch nh gi m l i nhu n, vì l i ích t chính sách ưu ñãi thu l n hơn nhi u so v i vi c ti t ki m thu . Nh ng doanh nghi p này có xu hư ng ñi u ch nh tăng l i nhu n nh m t i ña hóa giá tr c phi u. K t qu t ng h p b ng 3.8. B ng 3.8 - B ng t ng h p k t qu trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh c a các nhóm công ty theo th i ñi m niêm y t Trung bình Nhóm công ty Trung bình Trung bình BKTDT theo th i ñi m BKTDT BKTDT CTĐC CTĐC niêm y t CTĐC 2008 2009 2007 Nhóm 1 -0.0291 -0.1090 0.0914 (2000 – 2005) Nhóm 2 0.0332 -0.0223 0.0153 (2006)
19 Nhóm 3 -0.0101 -0.1124 -0.0113 ( 2007) Nhóm 4 0.1833 -0.1313 -0.0456 ( 2008) Thông qua b ng t ng h p k t qu tính toán trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh th y c b n nhóm công ty niêm y t nh ng th i ñi m khác nhau ñ u có trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh năm 2008 âm v i m c ñ l n, như v y các nhóm công ty ñ u ñi u ch nh gi m l i nhu n k toán ch u thu năm 2008 ñ ti t ki m thu TNDN. Đ ng th i, qua b ng nh n th y nhóm công ty tham gia niêm y t s m (2000-2005) trên th trư ng ch ng khoán có giá tr trung bình c a bi n k toán d n tích có th ñi u ch nh năm 2008 là -0.1090 , m c ñi u ch nh gi m l i nhu n r t l n. Theo thông tư 74/2000/TT- BTC , thì các công ty trong nhóm này ñã ñư c hư ng ưu ñãi thu TNDN trong nh ng năm t 2001 ñ n 2006. Cho nên khi có s gi m thu su t thu TNDN áp d ng vào năm 2009 thì các công ty này có xu hư ng ñi u ch nh gi m l i nhu n rõ r t năm 2008, d ch chuy n sang năm 2009, th hi n trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh năm 2009 mang giá tr dương l n 0.0914. Đ i v i nhóm công ty niêm y t năm 2006 : Theo Công văn 11924/TC/CTS ngày 20/10/2004 v ưu ñãi thu TNDN v i t ch c niêm y t ch ng khoán, nhóm công ty này ñư c gi m 50% thu
20 TNDN c a năm 2007 và năm 2008 cho nên nhóm công ty này ñ ng cơ ñi u ch nh gi m l i nhu n ch u thu năm 2008 th p nh t trong các nhóm công ty , th hi n trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh năm 2008 có giá tr th p ( -0.0223). Nhóm công ty niêm y t năm 2007: Theo Công văn 10997/BTC-CTS ,nh ng công ty niêm y t t 01/01/2007 s không ñư c hư ng ưu ñãi thu TNDN n a, cho nên khi có quy ñ nh gi m thu su t thu TNDN thì nhóm công ty này có m c tiêu thu rõ r t. Qua b ng th y trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh năm 2008 c a nhóm này là – 0.1124, m c ñi u ch nh gi m r t l n, như v y vi c gi m thu su t thu TNDN tác ñ ng m nh m ñ n nhóm công ty này. Nhóm công ty niêm y t năm 2008 cũng không ñư c hư ng ưu ñãi thu thu nh p doanh nghi p nên năm 2008 có xu hư ng ñi u ch nh gi m l i nhu n ch u thu ñ ti t ki m thu , trung bình bi n k toán có th ñi u ch nh năm 2008 có giá tr âm l n nh t trong các nhóm công ty - 0.1313 ch ng t m c ñ ñi u ch nh gi m r t l n. Như v y vi c gi m thu su t thu TNDN tác ñ ng m nh ñ n ñ ng cơ qu n tr l i nhu n nh m m c tiêu thu c a các công ty c ph n niêm y t : Các công ty ñang ñư c hư ng ưu ñãi v thu thu nh p thì ñi u ch nh gi m l i nhu n ít hơn, nhưng nh ng nhóm công ty không còn ñư c ưu ñãi v thu thu nh p trong th i ñi m này thì có s ñi u ch nh gi m l i nhu n ch u thu năm 2008 r t m nh ñ ti t ki m chi phí thu TNDN. Đi u này càng kh ng ñ nh hơn n a l p lu n nh ng công ty ñi u ch nh gi m l i nhu n năm 2008 là nh m m c tiêu thu .