ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

------------

PHAN BẢO DƢƠNG

BÁO CHÍ CÀ MAU VỚI VIỆC GIÁO DỤC

LÝ TƢỞNG CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG

CHO THANH NIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Cà Mau – 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

------------

PHAN BẢO DƢƠNG

BÁO CHÍ CÀ MAU VỚI VIỆC GIÁO DỤC

LÝ TƢỞNG CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG

CHO THANH NIÊN

Chuyên ngành: Báo chí học (định hướng ứng dụng)

Mã số: 8320101.01 (UD)

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

thạc sĩ khoa học

PGS. TS Đinh Văn Hƣờng TS. Dƣơng Văn Thắng

Cà Mau – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dưới sự

hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Dương Văn Thắng. Các số liệu thống kê, kết quả

nghiên cứu, phát hiện mới là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công

trình nghiên cứu khoa học nào trước đây. Luận văn có sử dụng, phát triển, kế thừa

một số tư liệu, số liệu, kết quả nghiên cứu từ các sách, giáo trình, tài liệu…liên quan

đến nội dung đề tài.

Tác giả luận văn

Phan Bảo Dương

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn Cao học, tôi đã nhận được rất

nhiều sự chỉ dẫn nhiệt tình của quý Thầy, Cô giáo Viện Đào tạo Báo chí và Truyền

thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Tôi vô cùng quý trọng, biết ơn sự chỉ dẫn đó và xin trân trọng gửi lời tri ân đến toàn

thể quý Thầy, Cô giáo. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy Tiến sĩ

Dương Văn Thắng - với những kiến thức uyên bác và kinh nghiệm của mình, Thầy

đã tận tâm, tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Và hơn

hết, trong quá trình thực hiện luận văn, tôi đã được lĩnh hội, học tập ở Thầy một tinh

thần nghiên cứu nghiêm túc, thái độ làm việc khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Xin

được gửi đến Thầy sự kính trọng và lời cảm ơn chân thành.

Xin trân trọng cảm ơn Ban Biên tập, Ban Giám đốc, phóng viên, biên tập

viên các cơ quan Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài Phát thanh – Truyền hình Cà

Mau đã nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu

khoa học của mình. Xin cảm ơn gia đình, những người thân yêu và bạn bè đã luôn

tin tưởng, động viên, ủng hộ, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.

Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn, chắc chắn rằng không thể tránh

khỏi những hạn chế, thiếu sót nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp,

chỉ bảo của Hội đồng Khoa học, quý Thầy, Cô giáo để luận văn hoàn thiện hơn và

có chất lượng tốt nhất.

Cà Mau, tháng 10 năm 2020

Phan Bảo Dương

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 5

1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 5

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................................... 7

3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 10

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 10

5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 11

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn .................................................................................. 12

7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 12

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN BÁO CHÍ VỚI VIỆC GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG

CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO THANH NIÊN .......................... 13

1.1. Một số vấn đề tổng quan về giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên ......................................................................................................... 13

1.1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của thanh niên ......................................................... 13

1.1.2. Lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống của thanh niên ................................. 14

1.1.3. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên .................. 16

1.1.4. Tầm quan trọng của việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên .................................................................................................................. 18

1.2. Cơ sở lý luận báo chí liên quan đến vấn đề nghiên cứu ............................... 19

1.2.1. Chức năng, nhiệm vụ giáo dục chính trị, tư tưởng của báo chí ..................... 19

1.2.2. Tác động của báo chí đến đời sống xã hội dưới góc nhìn của lý thuyết truyền

thông .......................................................................................................................... 21

1.3. Quan điểm của Đảng, Nhà nƣớc và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về vai trò của báo

chí với việc giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ........... 24

1.3.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ................................................................. 24

1.3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của báo chí với việc giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ................................................................... 26

1.4. Vai trò, nhiệm vụ và những yếu tố tác động, ảnh hƣởng tới việc giáo dục lý

tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí ....................... 29

1.4.1. Vai trò, nhiệm vụ ............................................................................................. 29

1

1.4.2. Những yếu tố tác động .................................................................................... 31

Tiểu kết Chƣơng 1 ................................................................................................... 37

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG THÔNG TIN GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG CÁCH

MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO THANH NIÊN TRÊN BÁO CHÍ CÀ MAU 39

2.1. Mấy nét khái quát về thanh niên Cà Mau, Báo chí Cà Mau và công tác

lãnh đạo, chỉ đạo giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên ở Cà Mau ......................................................................................................... 39

2.1.1. Khái quát về thanh niên Cà Mau .................................................................... 39

2.1.2. Khái quát báo chí Cà Mau .............................................................................. 40

2.1.3. Quan điểm, nhận thức của Đảng bộ, chính quyền tỉnh Cà Mau về công tác

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ............................. 45

2.2. Thực trạng thông tin giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên báo chí Cà Mau ............................................................................ 47

2.2.1. Nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên trên báo chí Cà Mau .......................................................................................... 47

2.2.2. Hình thức thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên báo chí Cà Mau ............................................................................... 52

2.2.3. Kết quả khảo sát về thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ................................................... 55

2.3. Đánh giá, nhận xét chung về thực trạng thông tin giáo dục lý tƣởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ............................ 64

2.3.1. Ưu điểm và nguyên nhân ................................................................................. 64

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................. 69

Tiểu kết Chƣơng 2 ................................................................................................... 72

Chƣơng 3. GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ CÀ MAU ĐỐI

VỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI

SỐNG CHO THANH NIÊN ................................................................................... 74

3.1. Những vấn đề đặt ra đối với việc giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên của báo chí Cà Mau giai đoạn hiện nay ............................. 74

3.1.1. Thời cơ và thách thức đối với báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên kỷ thuật số74

2

3.1.2. Thời cơ và thách thức đối với báo chí Cà Mau trong việc giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ........................................................... 77

3.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của báo chí Cà Mau đối với

công tác giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ......... 78

3.2.1. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý về báo chí ở Cà Mau78

3.2.2. Đổi mới nội dung, đa dạng hình thức và nâng cao chất lượng thông tin giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên đối với các cơ quan báo

chí Cà Mau ................................................................................................................ 81

3.2.4. Xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên phụ trách mảng đề tài về thanh

niên có trình độ chuyên môn và bản lĩnh chính trị đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ

trong tình hình mới .................................................................................................... 84

3.2.5. Phát huy vai trò của thanh niên Cà Mau trong việc tự học tập, tự tu dưỡng

đạo đức, lối sống nhằm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư

tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ............................................................................. 86

3.3. Một số đề xuất, khuyến nghị ........................................................................... 89

Tiểu kết Chƣơng 3 ................................................................................................... 90

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 92

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 96

PHỤ LỤC ............................................................................................................... 100

3

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Mức độ theo dõi của thanh niên đối với báo chí Cà Mau ........................ 57

Bảng 2.2: Mức độ quan tâm của thanh niên về các nội dung giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ................................... 58

Bảng 2.3: Sự hấp dẫn của thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống

cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ......................................................................... 58

Bảng 2.4: Hiệu quả tiếp nhận các thông tin giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên báo chí Cà Mau ................................................................................ 59

Bảng 2.5: Hệ thống các bài viết, phóng sự thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ............................................. 63

Bảng 2.6: Tần suất xuất bản thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ................................................................. 64

Biểu 2.1: Số lượng tin, bài trên Báo Cà Mau từ tháng 01/2018 đến tháng 6/2019 ... 55

Biểu 2.2: Số lượng tin, bài trên Báo ảnh Đất Mũi từ tháng 01/2018 đến tháng

6/2019 ........................................................................................................................ 56

Biểu 2.3: Số kỳ, đề tài, thời lượng phát sóng của Chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” trên

tổng số chuyên đề chung của Đài PT-TH Cà Mau từ tháng 01/2018 đến tháng

6/2019 ........................................................................................................................ 56

Biểu 2.4: Thống kê đánh giá nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên ..................................................................................... 60

Biểu 2.5: Thống kê đánh giá sự phong phú, đa dạng về nội dung thông tin giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ............................................. 61

Biểu 2.6: Thống kê đánh giá các thể loại bài viết, phóng sự về giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ........................................................... 62

Biểu 2.7: Thống kê đánh giá đề tài phản ánh trong các bài viết, phóng sự về giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ...................................... 63

4

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Là người sáng lập, rèn luyện và lãnh đạo Đảng ta, đồng thời là người khai

sinh, người thầy của nền báo chí cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn

khẳng định nhà cách mạng và nhà báo thống nhất và hòa quyện làm một. Cũng

không phải ngẫu nhiên mà ngay từ khi đất nước còn trong đêm đen nô lệ, Chủ tịch

Hồ Chí Minh đã nêu tư tưởng: Muốn thức tỉnh một dân tộc trước hết phải thức tỉnh

thanh niên. Càng không phải ngẫu nhiên khi thành lập Hội Việt Nam cách mạng

thanh niên, đồng thời với việc cho ra đời Báo Thanh niên (21/6/1925) và Người

thường nói: cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng, cây bút, trang giấy là vũ khí

sắc bén của họ. Vì vậy mà trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, nhiều tác

phẩm báo chí đã thực sự là "lời hịch cách mạng", "tiếng gọi non sông" thúc giục

đồng bào cả nước cùng ra trận. Vào những năm đầu khi nước ta giành được độc lập,

Người dạy: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà”, “nước nhà thịnh hay

suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên”. Trước lúc đi xa, Người đã

căn dặn: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung

phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo

đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa

xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một

việc rất quan trọng và rất cần thiết”.

Bước vào thời kỳ đổi mới, báo chí cách mạng Việt Nam tiếp tục có những

đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước và hội nhập quốc tế, đặc biệt là việc góp phần giáo dục toàn diện thế hệ trẻ về

đạo đức, lối sống, lý tưởng cách mạng, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa.

Nhân kỷ niệm 90 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, trong bài viết với nhan

đề: “Phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo

vệ đất nước”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Càng đi vào phát triển

kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, nhà báo càng phải nêu cao tính tiên phong trên

mặt trận tư tưởng, tiếp thu các giá trị văn hóa tiên tiến của nhân loại, chống lại thứ

5

"văn hóa" lai căng, đồi bại, xa lạ với thuần phong mỹ tục của dân tộc, giữ gìn và

phát huy những giá trị đạo đức, bản sắc văn hóa Việt Nam, làm cho mọi người,

nhất là thế hệ trẻ, hình thành và phát triển nhân cách, lối sống, đạo đức, tâm hồn

của con người Việt Nam”.

Trong thời đại công nghệ 4.0, báo chí càng có vai trò tác động mạnh mẽ, sâu

sắc tới sự phát triển trí tuệ, hình thành nhân sinh quan, thế giới quan, bồi đắp tình

cảm nhân văn, là phương tiện học tập, khai trí, giải trí hữu hiệu cho thanh niên và

mọi tầng lớp nhân dân. Với tính chất đa dạng, phong phú, đa chiều, cập nhật của

thông tin, thanh niên có thể tìm thấy ở đó nguồn tri thức quý giá, kĩ năng sống vô

tận. Có thể nói, nếu biết khai thác đúng, hiệu quả các lĩnh vực hoạt động của báo

chí, thanh niên sẽ tìm thấy ở đó “người thầy vĩ đại” của mình.

Xã hội càng phát triển thì báo chí càng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng

trong đời sống hằng ngày của mỗi quốc gia, dân tộc. Đó vừa là niềm vinh dự lớn,

vừa đặt ra những yêu cầu và trách nhiệm nặng nề đối với những người làm báo, việc

định hướng thông tin sao cho có ý nghĩa giáo dục, nâng cao hiểu biết nhiều mặt

cũng như góp phần trau dồi đạo đức, nhân cách và lối sống lành mạnh cho thanh

niên phải trở thành nhiệm vụ quan trọng và cấp bách cần được đặt ra đối với mọi cơ

quan báo chí.

Trong thời gian qua, cùng với báo chí cả nước, báo chí Cà Mau luôn nhận

thức sâu sắc và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ chính trị của mình, chủ động, tích

cực thực hiện tốt công tác giáo dục thế hệ trẻ trong tỉnh, góp phần định hướng, hình

thành lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn

thiện nhân cách của thanh niên; chú trọng đổi mới nội dung, phương thức giáo dục,

kịp thời phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, phát huy tính tích cực, tự giác

trong tự bồi dưỡng, tự giáo dục rèn luyện của thanh niên. Các quan điểm, chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương thường xuyên được các cơ

quan báo chí Cà Mau truyền tải tới thanh niên, qua đó, đóng góp quan trọng vào

việc định hướng, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

trong tỉnh.

6

Tuy nhiên, cần phải khách quan để nhìn nhận rằng, bên cạnh những thành

tựu đã đạt được thì công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên của báo chí Cà Mau thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, chưa

đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đang đặt ra trong điều kiện mới. Mục tiêu, nội dung và

phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên thông

qua hoạt động báo chí chưa được các cơ quan báo chí địa phương quan tâm đúng

mức, chất lượng của thông tin còn nghèo nàn, đơn điệu và lạc hậu. Mặt khác, từ mặt

trái của kinh tế thị trường, quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng đã

làm cho một bộ phận không nhỏ thanh niên bị tha hóa, suy thoái về đạo đức, sống

thực dụng, thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, có biểu hiện lệch lạc, quá coi trọng giá

trị vật chất, bản lĩnh chính trị non kém, dao động về lập trường tư tưởng, thờ ơ

chính trị “phai Đoàn, nhạt Đảng”, dễ bị kích động, dễ bị lôi kéo tham gia vào các

hoạt động trái pháp luật. Những vấn đề nêu trên là hồi chuông báo động về công

tác thanh niên, đặc biệt là nhiệm vụ giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên - một nhiệm vụ mang tính sống còn của Đảng, của chế độ, quyết

định tương lai, cơ đồ của dân tộc. Vấn đề này đã và đang đặt ra cho toàn bộ hệ

thống chính trị của địa phương, trong đó có vai trò của ngành báo chí Cà Mau - cơ

quan ngôn luận của Đảng, tiếng nói của nhân dân Cà Mau.

Cho đến nay, ở tỉnh Cà Mau chưa có công trình nào nghiên cứu, đánh giá

một cách toàn diện về vấn đề này, mạnh dạn làm rõ thực trạng, đề ra giải pháp,

khuyến nghị nhằm phát huy hơn nữa vai trò, sứ mệnh của báo chí với việc giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh. Chính vì lý

do trên, tác giả chọn vấn đề “Báo chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên” làm đề tài nghiên cứu của mình, hy vọng

sẽ góp một phần vào việc giải quyết vấn đề cấp thiết mà đề tài đặt ra.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Theo tìm hiểu của tác giả, ở nước ta trong thời gian qua đã có nhiều nhà khoa

học và giới tri thức viết nhiều tác phẩm nghiên cứu khoa học về cơ sở lý luận và

những vấn đề thực tiễn trong lĩnh vực báo chí, vấn đề thanh niên và công tác giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Có thể kể đến các tác

7

phẩm sau: Dương Xuân Sơn - Đinh Văn Hường - Trần Quang, Cơ sở lý luận báo

chí truyền thông - Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2004; Dương Xuân Sơn,

Giáo trình lý luận báo chí truyền thông - Nxb Giáo dục Việt Nam; Nguyễn Thị

Trường Giang, “Báo mạng điện tử những vấn đề cơ bản” - Nxb Chính trị - Hành

chính, Hà Nội năm 2011; Nguyễn Văn Hà, Giáo trình cơ sở lý luận báo chí - Nxb

Đại học Quốc gia TP.HCM năm 2012; Nguyễn Thành Lợi, Tác nghiệp báo chí

trong môi trường truyền thông hiện đại - Nxb Thông tin và Truyền thông, Hà Nội

năm 2014; Trần Quy Nhơn, Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò thanh niên trong cách

mạng Việt Nam - Nxb Thanh niên, Hà Nội năm 2004 và Tư tưởng Hồ Chí Minh về

bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau - Nxb Giáo dục, Hà Nội năm 2005; Chu

Xuân Việt, Cơ sở lý luận và thực tiễn của chiến lược thanh niên - Nxb Thanh niên,

Hà Nội năm 2005; Vũ trọng Kim, Quản lý Nhà nước về công tác thanh niên trong

thời kỳ mới - Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội năm 2005; Đặng Cảnh Khanh, Xã hội

học thanh niên - Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội năm 2006; Phạm Hồng Tung,

Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam - Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội

năm 2011.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu trong và ngoài giới báo chí cũng có nhiều

Luận văn, Luận án nghiên cứu về vai trò và sự ảnh hưởng của báo chí đối với giới

trẻ ở Việt Nam như: Lê Tuấn Anh, Báo chí với vấn đề phòng chống ma túy trong

thanh thiếu niên, Luận văn thạc sĩ khoa học Báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã

hội và Nhân văn Hà Nội năm 2003; Lại Thị Hải Bình, “Báo chí với quá trình hình

thành nhân cách của học sinh - sinh viên”, Luận văn thạc sĩ Truyền thông đại

chúng, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội năm 2006; Vũ Thị

Sáng, Báo chí với cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí

Minh, Luận văn thạc sĩ khoa học Báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã hội và

Nhân văn Hà Nội năm 2010; Hoàng Thị Thu Hà, Công chúng thế hệ Net với các

phương tiện truyền thông đại chúng, Luận văn thạc sĩ Truyền thông đại chúng,

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội năm 2011; Nguyễn Thị

Thanh Hương (2011), Một số yếu tố xã hội ảnh hưởng đến lối sống của thanh niên

Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Triết học, Trường Đại học Khoa học Xã hội

8

và Nhân văn Hà Nội; Ngô Huỳnh Quang Thái (2015), Giáo dục đạo đức, lối sống

cho thanh niên tỉnh Tiền Giang trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Khoa

học Chính trị, Trường Đại học Trà Vinh; Nguyễn Thị Huyền Chinh, Ảnh hưởng của

báo điện tử đối với lối sống của giới trẻ Việt Nam hiện nay, Luận văn thạc sĩ Báo

chí học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội năm 2016.

Ngoài ra, có thể kể đến các công trình nghiên cứu khoa học, các bài báo khoa

học trên Tạp chí trong việc trực tiếp tham gia giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên như: PGS.TS. Đỗ Thu Hằng, Giáo dục giá trị cho giới

trẻ trên báo chí hiện nay, Tạp chí của Ban Tuyên giáo Trung ương - Thứ 6,

6/11/2015; Ngô Văn Thạo, Giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho

thanh niên trên truyền thông đại chúng, Tạp chí Lý luận chính trị - Số 1/2010; Đinh

Ngọc Quý, Giáo dục rèn luyện đạo đức cách mạng cho thanh niên theo tư tưởng Hồ

Chí Minh, Tạp chí Thanh niên - Số 17/2006; Nguyễn Thị Thanh, Tư tưởng Hồ Chí

Minh về thanh niên và công tác giáo dục thanh niên, Tạp chí Lý luận chính trị - Số

3/2010; Nguyễn Thị Mỹ Trang, Xây dựng lối sống văn hóa cho thanh niên hiện nay,

Tạp chí Cộng sản - Số 6/2006; Đào Thị Trang, “Giáo dục đạo đức truyền thống cho

thanh niên trong giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Giáo dục & Xã hội, số đặc biệt -

Tháng 9/2016; Nguyễn Anh Tuấn, Phát huy vai trò của Đoàn thanh niên trong phê

phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, Tạp chí Ban Tuyên giáo Trung

ương - Số 01/2019.

Qua khảo sát cho thấy, nhìn chung các tác phẩm, các công trình khoa học,

các luận án, luận văn, các công trình nghiên cứu nêu trên đã đề cập ở các góc độ,

khía cạnh, cách nhìn, cách đánh giá, luận giải khác nhau trên cơ sở thực tiễn đời

sống xã hội của báo chí, của thanh niên, thể hiện tâm huyết của các tác giả về lĩnh

vực này. Tuy nhiên, trong số đó, vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu có hệ

thống, toàn diện và sâu sắc về việc phát huy vai trò và ảnh hưởng của báo chí địa

phương với vấn đề giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

cả về mặt lý luận và thực tiễn. Chính vì vậy, đề tài “Báo chí Cà Mau với việc giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên” là độc lập, không

trùng lặp với các công trình nghiên cứu trước đây.

9

3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn;

phân tích, đánh giá thực trạng về chất lượng, nội dung, hình thức thông tin giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Báo Cà

Mau, Báo ảnh Đất Mũi và Đài PT-TH Cà Mau) và đề ra giải pháp, kiến nghị nhằm

phát huy hơn nữa vai trò của báo chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên từ thực tiễn tỉnh Cà Mau.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục tiêu trên, luận văn phải thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu

những nội dung sau:

- Tập hợp các nguồn tư liệu, tài liệu, các công trình nghiên cứu khoa học có

liên quan để xây dựng khung lý thuyết cho việc nghiên cứu vai trò của báo chí Cà

Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

- Khảo sát, đánh giá thực trạng; phân tích, đánh giá những ưu điểm, hạn chế;

nguyên nhân ưu điểm và hạn chế của báo chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

- Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy vai trò của báo chí Cà

Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên giai

đoạn hiện nay.

4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn: Thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất

Mũi và Đài PT-TH Cà Mau).

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Luận văn tập trung nghiên cứu, khảo sát trên 03 cơ quan báo chí Cà Mau

(Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi và Đài PT-TH Cà Mau) từ tháng 01 năm 2018 đến

tháng 6 năm 2019.

10

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận văn sẽ được thực hiện theo các phương pháp sau:

- Phương pháp luận: Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện

chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường

lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta. Luận văn cũng kế thừa những kết quả

nghiên cứu của các tác giả đi trước có liên quan đến chủ đề luận văn.

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: luận văn tập hợp, hệ thống hóa các nguồn

tư liệu, sách giáo khoa, sách chuyên khảo; các luận văn, luận án, công trình nghiên

cứu, các bài báo khoa học có liên quan để làm cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc

nghiên cứu đề tài.

- Phương pháp phân tích nội dung: Luận văn xem xét có hệ thống các tài liệu

dưới dạng văn bản viết như các chỉ thị, nghị quyết, quy định, quyết định, kế hoạch,

báo cáo… có liên quan để lấy thông tin và số liệu trong quá trình viết luận văn. Bên

cạnh đó, tác giả cũng phân tích nội dung tin, bài, phóng sự, chuyên đề trên các cơ

quan báo chí Cà Mau về vấn đề nghiên cứu. Dựa vào kết quả thu được, tác giả đã

tiến hành phân tích, đánh giá, tổng kết những kết quả nghiên cứu, từ đó đưa ra

những luận cứ, luận điểm giúp hoàn thiện vấn đề nghiên cứu.

- Phương pháp điều tra xã hội học: Thông qua việc lập bảng hỏi, khảo sát,

thống kê đối tượng thanh niên (từ 16 đến 30 tuổi) về cách thức tiếp nhận thông tin

từ các cơ quan báo chí Cà Mau; chất lượng, nội dung, hình thức thông tin của các

cơ quan báo chí Cà Mau về việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên. Từ đó xác định được phương hướng giải quyết vấn đề nghiên cứu.

- Phương pháp phỏng vấn sâu: Phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo các cơ quan báo

chí Cà Mau, phóng viên phụ trách lĩnh vực thanh niên, lãnh đạo Tỉnh đoàn và thanh

niên Cà Mau để tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân ưu điểm, hạn chế của vấn đề

nghiên cứu. Từ đó làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm phát

huy hơn nữa vai trò của báo chí Cà Mau đối với việc giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên hiện nay.

Ngoài các phương pháp trên, tác giả còn sử dụng Lý thuyết thiết lập chương

trình nghị sự và Lý thuyết sử dụng và hài lòng để nhận định sự tác động của báo chí

11

Cà Mau tới việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

dưới góc nhìn của lý thuyết truyền thông.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

- Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm những luận

điểm, các vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc phát huy vai trò, ảnh hưởng của báo

chí nói chung và báo chí Cà Mau nói riêng về việc giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên hiện nay.

- Luận văn còn góp thêm nguồn tư liệu, tài liệu tham khảo cho việc nghiên

cứu và giảng dạy các chuyên đề liên quan đến báo chí truyền thông, thanh niên,

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên ở các trường Đại học

và Cao đẳng.

- Luận văn đem đến cái nhìn tổng quan về thực trạng, những ưu điểm, hạn

chế của báo chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên trong thời gian qua. Từ đó, đề ra những giải pháp, kiến nghị góp

phần phát huy vai trò, ảnh hưởng của báo chí Cà Mau đến việc giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên hiện nay.

- Ngoài ra, những đề xuất, kiến nghị của tác giả trong luận văn còn góp phần

nhỏ vào việc làm cơ sở, căn cứ lý luận để các tổ chức: Đoàn Thanh niên Cộng sản

Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp thanh niênViệt Nam và các tổ chức khác trong việc

đánh giá hoạch định chiến lược, chính sách cụ thể nhằm tăng cường công tác giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của

luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận báo chí với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên.

Chương 2: Thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau.

Chương 3: Giải pháp phát huy vai trò của báo chí Cà Mau đối với công tác

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

12

Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN BÁO CHÍ VỚI VIỆC GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG CÁCH

MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO THANH NIÊN

1.1. Một số vấn đề tổng quan về giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên

1.1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của thanh niên

Thanh niên được nhiều bộ môn khoa học nghiên cứu như sinh lý học, xã hội

học, tâm lý học lứa tuổi và các ngành khoa học khác. Cùng với các khái niệm nhi

đồng, thiếu niên, phụ lão..., khái niệm thanh niên có sự biến đổi trong quá trình phát

triển xã hội - lịch sử. Tùy thuộc vào nội dung và giác độ nghiên cứu mà có nhiều

cách tiếp cận về thanh niên.

Luật Thanh niên được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

thông qua tại kỳ họp thứ 8, khóa XI nêu: “Thanh niên quy định trong Luật này là

công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”[19, tr. 1].

Theo từ điển tiếng Việt “Thanh niên là người còn trẻ, đang ở độ tuổi trưởng

thành”[35, tr. 1029]. Khái niệm này bao hàm: Thanh niên là người có độ tuổi còn trẻ và

độ tuổi đó đang trưởng thành. Khái niệm này hoàn toàn được hiểu theo lứa tuổi.

Trong cuốn sách Quản lý Nhà nước về công tác thanh niên trong thời kỳ

mới, đồng chí Vũ Trọng Kim đã đưa ra khái niệm thanh niên như sau: “Thanh niên

là một nhóm nhân khẩu - xã hội đặc thù bao gồm những người trong một độ tuổi

nhất định, có quan hệ gắn bó mật thiết với mọi giai cấp, tầng lớp xã hội, có mặt

trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, có vai trò lớn trong hiện tại và giữ vai trò

quyết định sự phát triển trong tương lai của xã hội”[14, tr. 14].

Thanh niên là lớp người đang phát triển về nhiều mặt. Tâm sinh lý của thanh

niên có những nét đặc thù so với những đối tượng khác. Đây là thời kỳ sung sức

nhất của mỗi con người về thể chất, có sự phát triển mạnh về trí tuệ, nhạy bén, năng

động, sáng tạo, có nhiều ước mơ, hoài bão. Thanh niên nước ta là một tầng lớp xã

hội rộng lớn, luôn có những đóng quan trọng trong các giai đoạn lịch sử phát triển

của đất nước. Theo dự thảo sơ bộ Báo cáo quốc gia về thanh niên Việt Nam của Bộ

13

Nội vụ phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA) thông tin

thanh niên nước ta ước tính năm 2018 là 23,3 triệu người, chiếm 24,6% dân số cả

nước, là nguồn nhân lực dồi dào, có tiềm năng to lớn trong sự nghiệp đẩy mạnh

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, góp phần quan trọng trong sự nghiệp

xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong suốt quá trình lịch sử của cách mạng Việt Nam,

Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng và đánh giá cao vị trí, vai trò của thanh niên

trong sự nghiệp cách mạng của đất nước. Nghị quyết số 04 ngày 14/01/1993 của

BCH Trung ương Đảng (Khóa VII) về “Công tác thanh niên trong tình hình mới”

khẳng định: “Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, cách mạng Việt Nam có

vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực

lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên. Công tác thanh

niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành

bại của cách mạng”.

Vai trò của lực lượng thanh niên và công tác giáo dục thanh niên tiếp tục là

vấn đề được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày

24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ

trẻ giai đoạn 2015 - 2030” đã xác định: “Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống văn hoá cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, quan trọng, đòi hỏi phải

có sự quan tâm, đầu tư thích đáng. Đầu tư cho giáo dục, trong đó có giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ là đầu tư cho tương lai

của đất nước. Đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, của các cấp, các ngành, đoàn thể, gia

đình và toàn xã hội; tạo điều kiện tối đa cho thế hệ trẻ học tập, lao động, cống hiến,

là lực lượng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng

của Đảng, của dân tộc”.

1.1.2. Lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống của thanh niên

Theo Từ điển tiếng Việt, lý tưởng là “mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà

người ta mong muốn đạt tới”; Từ điển xã hội học, lý tưởng là “những khát khao,

14

nguyện vọng, tư tưởng về tương lai tốt đẹp mà con người hằng mong tới, là trạng

thái hoàn hảo nhất mà người ta mong muốn đạt tới”.

Lý tưởng phản ánh xu thế phát triển của xã hội, những khát vọng của con

người, phản ánh cái cần phải có, cái có thể có. Do là sự phản ánh những khát vọng,

những hoài bão của con người mà lý tưởng, một mặt, vừa mang tính thời đại, vừa

mang tính vượt trước. Lý tưởng có thể chia thành lý tưởng xã hội và lý tưởng cá

nhân. Lý tưởng xã hội và lý tưởng cá nhân có mối quan hệ với nhau. Lý tưởng xã

hội quy định, ước chế lý tưởng cá nhân. Nếu lý tưởng cá nhân đi “chệch” lý tưởng

xã hội thì cá nhân đó khó được xã hội chấp nhận và trở thành cô độc, vì đi ngược lại

xu hướng phát triển của xã hội. Còn lý tưởng xã hội muốn phát triển, muốn thực

hiện được thành công phải thông qua lý tưởng, qua hoạt động của các cá nhân.

Lý tưởng có vai trò vai trò to lớn, chủ đạo đối với hoạt động con người.

V.A.Xukhômlinxki, một nhà giáo dục Nga đã nhận định rằng “người nào có một lý

tưởng cao đẹp thúc đẩy, lý tưởng đó đối với anh ta trở thành một thực tế hiển nhiên

thì người đó không những sẽ yêu cầu cao đối với chính bản thân mình, đối với hành

vi của mình mà còn thể hiện tinh thần trách nhiệm đối với những công việc của

người khác”.

Vì lý tưởng thể hiện những khát khao, nguyện vọng, những mong ước của

con người, do vậy, để thực hiện được lý tưởng, mỗi người cần có nhận thức, có tình

cảm, niềm tin và có ý chí, nghị lực.

Lý tưởng cách mạng được hiểu là những khát khao, nguyện vọng tốt đẹp,

suốt đời phấn đấu, cống hiến, hy sinh cho độc lập, tự do và hạnh phúc của nhân dân.

Lý tưởng cách mạng của thanh niên không tách rời lý tưởng của Đảng, của

dân tộc, đó là những khát khao, nguyện vọng về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã

hội. Bước vào công cuộc đổi mới, trong điều kiện cơ chế kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, lý tưởng cách mạng của thanh niên là

tiếp tục phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ,

công bằng, văn minh.

GS.TS. Hoàng Chí Bảo - chuyên gia cao cấp, Học viện Chính trị Quốc gia

Hồ Chí Minh: “Tôi cho rằng, thực hiện lý tưởng cách mạng của thế hệ trẻ lúc này là

15

đặc biệt chú trọng tình cảm với Tổ quốc, ý thức với dân tộc. Sâu xa ra là tình cảm

với nhân dân, ý thức tôn trọng nhân dân, phục vụ nhân dân và suốt đời coi việc

phục vụ nhân dân là lẽ sống cao thượng”[44].

Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc, quy tắc

và chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp

với lợi ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ xã hội trong mối quan hệ giữa người

với người.

Lối sống là tổng hợp toàn bộ các mô hình, cách thức và phong cách sống của

con người thể hiện trong mọi phương thức cũng như lĩnh vực hoạt động, từ sản

xuất, tiêu dùng, sinh hoạt đến thái độ, hành vi, cách tư duy, lối ứng xử giữa con

người với con người, giữa chủ thể với đối tượng, giữa điều kiện với phương tiện và

mục đích sống. Trong lối sống tổng hoà những nét cơ bản, khắc hoạ những đặc

điểm cuộc sống của các cá nhân, các nhóm người, của giai cấp, dân tộc trong một

xã hội nhất định.

Đạo đức, lối sống của thanh niên là kết quả tổng hợp của sự kết hợp hài hòa

giữa giáo dục của gia đình, nhà trường, các tổ chức đoàn thể và toàn xã hội với tự

giáo dục của mỗi cá nhân, giữa phong cách làm việc với tác phong sinh hoạt, giữa

bản lĩnh và tính kỷ luật, giữa yêu cầu của tập thể, của cộng đồng, của gia đình với

nhu cầu phát triển và hoàn thiện nhân cách của mỗi cá nhân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh thời đã từng nhắc nhở thế hệ sau: “Đạo đức cách

mạng là bất kỳ ở cương vị nào, bất kỳ làm công việc gì đều không sợ khó, không sợ

khổ, đều một lòng, một dạ phục vụ lợi ích chung của giai cấp, của nhân dân, đều

nhằm mục đích xây dựng chủ nghĩa xã hội”[23, tr. 306].

1.1.3. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “Giáo dục là hoạt động nhằm tác động một

cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần thể chất của một đối tượng nào đó

làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu

cầu đề ra”[35; 379].

16

Giáo trình Giáo dục học định nghĩa: “Giáo dục là hiện tượng xã hội đặc

biệt, bản chất của nó là sự truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử - xã hội

của các thế hệ loài người…”[28; 9].

Như vậy, có thể hiểu: Giáo dục là một quá trình được tổ chức có ý thức,

hướng tới mục đích khơi gợi hoặc biến đổi nhận thức, năng lực, tình cảm, thái độ

của người dạy và người học theo hướng tích cực. Nghĩa là góp phần hoàn thiện

nh n cách người học bằng những tác động có ý thức từ bên ngoài, góp phần đáp

ứng các nhu cầu tồn tại và phát triển của con người.

Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên là rèn luyện đạo đức cách mạng

cho thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế nhằm

góp phần đào tạo, giáo dục thế hệ thanh niên vừa "hồng", vừa "chuyên".

Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên cần quan tâm giáo dục những

vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí

Minh, nhằm xây dựng cho thanh niên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn để

giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra. Chú trọng giáo dục làm cho thanh niên

nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ, những giá trị truyền thống tốt đẹp của

dân tộc. Nhà trường, gia đình, các tổ chức, đoàn thể…phải thường xuyên quan tâm

bồi dưỡng cho thanh niên những tình cảm cao đẹp về tình yêu quê hương, đất nước:

“mình vì mọi người, mọi người vì mình”, “thương người như thể thương thân”,

“đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”… Từ đó hình thành cho họ lối

sống trong sạch, lành mạnh, những hành vi đạo đức trong sáng phù hợp với các giá

trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và thời đại.

Giáo dục đạo đức cho thanh niên được hiểu là quá trình tác động một cách

tích cực đến thanh niên để hình thành trong họ ý thức, tình cảm, niềm tin, lý tưởng

đạo đức và thông qua sự tác động này, thanh niên tự biến đổi bản thân mình, tự

hoàn thiện những phẩm chất đạo đức, năng lực của mình phù hợp yêu cầu đề ra.

Giáo dục lối sống cho thanh niên là quá trình tác động đến thanh niên nhằm

hình thành và hoàn thiện ở họ những nguyên tắc, chuẩn mực đúng đắn trong lối

sống phù hợp với yêu cầu xây dựng đất nước theo định hướng XHCN. Nhờ đó, mỗi

cá nhân thanh niên có thể tự điều chỉnh, đánh giá, hướng dẫn và kiểm soát hành vi

17

lối sống của mình hướng tới các quá trình hoàn thiện xã hội và con người mang tính

dân tộc, hiện đại, nhân văn.

Giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên về bản chất là quá trình biến hệ

thống các chuẩn mực đạo đức, lối sống từ những đòi hỏi bên ngoài xã hội

hình thành những đòi hòi bên trong đối với thanh niên và trở thành niềm tin, nhu

cầu, thói quen của thanh niên. Giáo dục đạo đức, lối sống là một bộ phận của quá

trình giáo dục tổng thể có quan hệ biện chứng với các quá trình bộ phận khác như

giáo dục trí tuệ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động, giáo dục hướng nghiệp, giáo

dục kỹ năng…giúp cho thanh niên hình thành và phát triển nhân cách toàn diện.

Giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên là giáo dục lối sống đẹp, giáo dục lòng

trung thành với Đảng, hiếu với dân, yêu quê hương đất nước, có lòng vị tha, lòng

nhân ái, cần c , liêm khiết chính trị[43, tr. 19-20].

1.1.4. Tầm quan trọng của việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên

Trong cuốn “PR – công cụ phát triển báo chí” (Nxb Trẻ 2010), PGS. TS Đỗ

Thị Thu Hằng đã nhận định: “Ở độ tuổi này cho phép thanh niên có thể đảm nhận

được mọi công việc trong hoạt động học tập, lao động và giao tiếp xã hội... Tuy

nhiên, với độ tuổi trên dưới 20, do sự hưng phấn cường độ cao của hệ thần kinh

cộng với sức mạnh thể chất đang trên đà phát triển nên thanh niên độ tuổi này còn

có biểu hiện hưng phấn nhiều hơn ức chế, dẫn đến đặc điểm tâm lý sôi nổi, nhiệt

tình nhưng có pha chút bồng bột, dễ bắt chước, dễ kích động và dễ ngộ nhận...

Nhân cách của thanh niên đang trong giai đoạn hoàn thiện và định hình, rõ

nét nhất là hệ thống thái độ và định hướng giá trị, từ đó hình thành thế giới quan,

nhân sinh quan, niềm tin và lý tưởng. Tình cảm, trách nhiệm và nghĩa vụ công dân của

thanh niên có bước chuyển biến mới. So với tuổi thiếu niên, nhận thức chính trị - xã hội

của thanh niên, sự định hình và hoàn thiện các thuộc tính nhân cách diễn ra với tốc độ

nhanh, cường độ mạnh, cùng với sự tác động của cảm xúc có phân cực rõ ràng. Khả

năng chịu sự tác động của bên ngoài một cách nhanh nhạy, có thẩm định và tự điều

chỉnh, khả năng thích ứng xã hội cao, nếu có hướng dẫn đúng”[10, tr. 209].

18

Với những đặc điểm tâm sinh lý đang trong giai đoạn hình và phát triển,

thanh niên đang đối mặt với nhiều nguy cơ và thách thức. Vấn đề giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên là lĩnh vực nhạy cảm. Hiện nay, các

thế lực th địch đang tìm mọi thủ đoạn nhằm tấn công và làm tha hóa thanh niên, từ

đó làm băng hoại một nguồn lực to lớn của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống lành

mạnh, tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc cho thanh niên là định hướng đúng cho sự

phát triển, hoàn thiện nhân cách của thanh niên, giúp họ hình thành và phát triển

nhân cách, lối sống, đạo đức, tâm hồn của con người Việt Nam.

Có thể khẳng định rằng, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên là công việc cần thiết và cấp bách vừa mang tính lâu dài, là vấn

đề sống còn của dân tộc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách

mạng. Chính vì vậy, trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn trong Di

chúc: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung

phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo

đức cách mạng cho thanh niên, đào tạo họ trở thành những người kế thừa xây dựng

chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời

sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.

1.2. Cơ sở lý luận báo chí liên quan đến vấn đề nghiên cứu

1.2.1. Chức năng, nhiệm vụ giáo dục chính trị, tư tưởng của báo chí

Theo Điều 3 Luật Báo chí năm 2016: Báo chí là sản phẩm thông tin về các

sự kiện, vấn đề trong đời sống xã hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh,

được sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng

qua các loại hình báo in, báo nói, báo viết hay báo điện tử[18].

Theo Từ điển Tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên), báo chí là “báo và tạp chí

xuất bản định kỳ; xuất bản phẩm định kỳ (nói khái quát)”.

Trong Giáo trình Lý luận báo chí truyền thông (Nxb Giáo dục Việt Nam).

PGS. Dương Xuân Sơn đã đưa ra một cách hiểu về báo chí như sau: “Báo chí là

phương tiện truyền thông đại chúng truyền tải thông tin về các sự kiện, sự việc, hiện

19

tượng đang diễn ra trong hiện thực khách quan một cách nhanh chóng, chính xác

và trung thực đến đông đảo công chúng, nhằm tích cực hóa đời sống thực tiễn”[29,

tr. 63-64].

Mở rộng ra, khái niệm báo chí cũng được sử dụng cho các phương pháp tìm

kiếm tin tức, lối viết văn trên báo chí và các hoạt động (có thể là chuyên nghiệp

hoặc không chuyên nghiệp) của báo chí.

Nói về những chức năng của báo chí, người ta thường nhấn mạnh một số

chức năng quan trọng như: thông tin, tuyên truyền, giáo dục, dự báo, giải trí, giao

tiếp ... Trong đó, giáo dục mà đặc biệt là giáo dục chính trị, tư tưởng là chức năng

cơ bản có tầm quan trọng hàng đầu.

Báo chí có năng lực to lớn trong việc phản ánh sự vận động của đời sống

hiện thực, tác động vào đông đảo quần chúng nhằm tạo nên định hướng xã hội tích

cực. Nhằm tác động vào ý thức xã hội, hình thành một hệ tư tưởng chính thống với

những định hướng nhất định. Liên kết những thành viên riêng rẽ của xã hội thành

khối thống nhất trên cơ sở một lập trường chính trị chung, thái độ trách nhiệm tích

cực để xây dựng và bảo vệ đất nước.

Thực tiễn cho thấy, bất kỳ một lực lượng cầm quyền nào trong các quốc gia

trên thế giới đều sử dụng báo chí như một công cụ để tác động vào tư tưởng, tình

cảm của công chúng, nhằm tạo ra ở họ những nhận thức mới, những định hướng có

giá trị cho cuộc sống.

Chức năng giáo dục chính trị, tư tưởng của báo chí là khả năng báo chí tham

gia vào quá trình tuyên truyền, quảng bá hệ tư tưởng, làm cho hệ tư tưởng này có

thể lan truyền rộng rãi và chiếm ưu thế trong đời sống nhân dân.

Ở nước ta, báo chí được xác định là công cụ chính trị của Đảng, của Nhà

nước, của các tổ chức, đoàn thể xã hội, là diễn đàn của nhân dân. Trong nhiều năm

qua, báo chí đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, đấu tranh chống tiêu

cực, tham nhũng; đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo, lãnh thổ thiêng liêng của Tổ

quốc; phản bác thông tin sai trái, luận điệu xuyên tạc, âm mưu thâm độc của các thế

lực th địch, phần tử cơ hội chính trị nhằm chống phá Đảng, chế độ và nhân dân;

chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức,

20

viên chức. Báo chí đã trở thành vũ khí quan trọng của nhân dân ta trong các cuộc

đấu tranh chính trị. Báo chí thật sự đã trở thành vũ khí sắc bén trên mặt trận tư

tưởng - văn hóa, mặt khác, nó cũng tạo những điều kiện cần thiết để cho mọi người

dân có thể tham gia vào đời sống chính trị của đất nước.

Lịch sử cách mạng Việt Nam chứng minh rằng, báo chí cách mạng luôn luôn

gắn bó với những bước thăng trầm của lịch sử đất nước, cổ vũ nhân dân đi theo con

đường mà Đảng, Bác Hồ, nhân dân đã chọn. Báo chí không chỉ là phương tiện chủ

yếu để truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, mà còn là công

cụ đắc lực nhằm giáo dục ý thức chính trị, hun đúc tinh thần yêu nước, lòng tự hào,

ý chí tự lực tự cường dân tộc, phát huy sức mạnh toàn dân để tập trung giải quyết

các nhiệm vụ cách mạng.

Trong giai đoạn mới, để thực hiện tốt chức năng giáo dục chính trị, tư tưởng

của mình, báo chí nước ta phải thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ đấu tranh chống

tham nhũng, tiêu cực và các tệ nạn xã hội; tăng cường giáo dục, truyền bá văn hóa

dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại; xây dựng nền đạo đức mới trên nền tảng đạo

lý dân tộc; vun đắp, hoàn thiện hình mẫu con người Việt Nam hiện đại, kế thừa nét

đẹp truyền thống của cha ông; nâng tầm trí tuệ, tri thức khoa học, công nghệ của

mỗi công dân. Bên canh đó các cơ quan báo chí cũng cần phải chú trọng công tác

đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người làm báo về lý luận chính trị, tư tưởng,

chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức quản lý nhà nước để người làm báo nhận thức

sâu sắc làm báo là làm cách mạng, người làm báo là chiến sĩ tiên phong trên mặt

trận tư tưởng - văn hóa của Đảng. Đội ngũ những người làm báo luôn phải “rèn bút,

luyện nghề” với tâm thế “Bút sắc, lòng trong, tâm sáng” mới đủ sức hoàn thành

nhiệm vụ cao cả: cán bộ báo chí là chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng của Đảng như

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn.

1.2.2. Tác động của báo chí đến đời sống xã hội dưới góc nhìn của lý thuyết

truyền thông

* Lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự

21

Lý thuyết “thiết lập chương trình nghị sự” (Agenda Setting Theory) do hai

chuyên gia truyền thông Maxwell Mccombs và D.Shaw (Mỹ) đưa ra. Nền tảng

nghiên cứu của họ là những bản tin mà các phương tiện truyền thông Mỹ đưa tin về

cuộc bầu cử tổng thống năm 1968 và các cuộc điều tra ảnh hưởng tới cử tri. Các

chuyên gia chỉ ra rằng, những vấn đề được các hãng truyền thông coi là “chuyện đại

sự” để đưa tin cũng được coi là “chuyện đại sự” được phản ánh trong ý thức của

công chúng. Hãng truyền thông càng quan tâm thì mức độ coi trọng của công chúng

về vấn đề này càng cao. Với tinh thần đó, Maxwell Mccombs và D. Shaw cho rằng,

“Truyền thông đại chúng có một chức năng sắp đặt “chương trình nghị sự” cho

công chúng, các bản tin và hoạt động đưa tin của cơ quan truyền thông ảnh hưởng

đến sự phán đoán của công chúng tới những “chuyện đại sự” của thế giới xung

quanh”. Lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự mô tả khả năng ảnh hưởng của giới

truyền thông đối với công chúng thông qua các phương tiện truyền thông. Trong

thực tế của đời sống truyền thông, nếu một tin tức nào đó được nhắc tới thường

xuyên, liên tục và nổi bật, công chúng sẽ nhớ tới nó và coi nó quan trọng hơn những

thông tin khác.

Lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự còn chỉ ra rằng, việc đưa tin về thế

giới bên ngoài của cơ quan truyền thông không phải là sự phản ánh theo kiểu “soi

gương” mà là một hoạt động lựa chọn có mục đích. Cơ quan truyền thông dựa vào

giá trị quan sát và mục đích đưa tin của mình, từ môi trường thực tế “lựa chọn” ra

vấn đề hoặc nội dung mà họ coi là quan trọng nhất để gia công, sắp xếp, sau đó

cung cấp cho công chúng bằng phương thức “đưa tin đúng sự thật”. Do đó, với tư

cách là cơ quan truyền thông - kênh thông tin chủ yếu giúp công chúng nắm bắt tin

tức từ bên ngoài có ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức và phán đoán của công chúng tới

môi trường xung quanh. Hiện nay, môi trường truyền thông rất phát triển, không chỉ có

loại hình báo in chiếm ưu thế như trước mà báo điện tử, truyền hình và các kênh thông

tin để công chúng nắm bắt tin tức từ bên ngoài rất rộng lớn, không chỉ có cơ quan

truyền thông báo chí mà còn rất nhiều mạng xã hội khác. Tức là khả năng thiết lập

chương trình nghị sự không phải độc quyền của cơ quan truyền thông.

22

* Lý thuyết sử dụng và hài lòng

Lý thuyết ra đời vào những năm 40 của thế kỷ XX trên cơ sở ban đầu là

nghiên cứu về phát thanh. Học thuyết nghiên cứu xem công chúng có nghe các

chương trình phát thanh hay không. Khi nghe họ có hài lòng với chương trình đó

không. Nếu có hài lòng thì mức độ hài lòng như thế nào. Nếu không thì tìm hiểu

nguyên nhân vì sao họ không hài lòng.

Nội dung cốt lõi học thuyết là nghiên cứu xem công chúng như thế nào để có

được cách đánh giá hiệu quả của truyền thông chính xác nhất. Khi nghiên cứu công

chúng phải tiến hành nghiên cứu công chúng toàn diện trên tất cả các bình diện: sở

thích, độ tuổi, điều kiện sống. Học thuyết chỉ ra: 3 giai đoạn của công chúng khi

tiếp nhận thông điệp truyền thông: Mê mẩn <-> Bão hòa <-> Trưởng thành. Ý nghĩa

học thuyết là chỉ ra sự cần thiết phải nghiên cứu sự hài lòng hay không hài lòng của

công chúng đối với truyền thông, từ đó, những nhà truyền thông sẽ phải điều chỉnh

cách thức truyền thông của mình cho đạt hiệu quả.

Hiện nay các phương tiện truyền thông có khả năng lan xa và thấm sâu, làm

thay đổi cả bản chất của xã hội cũng như đời sống tâm lý, các chuẩn mực văn hoá

và những thói quen của con người. Có thể nói phương tiện truyền thông mới đang

đem lại cho con người những cơ hội để có một cuộc sống tốt hơn. Còn những người

làm báo phải quan tâm đến nhu cầu của công chúng, phải có chiến dịch truyền

thông ph hợp. Với những phát triển quá nhanh của công nghệ kỹ thuật số, những

tờ báo, tạp chí (in, điện tử) ngày càng nhiều đã giúp cho những nhu cầu của con

người có ảnh hưởng nhất định trong tâm lý, tình cảm, suy nghĩ của mình. Các

phương tiện truyền thông đang tác động mạnh mẽ đến tâm lý con người nhất là

những người trẻ, hình thành nên loại ngôn ngữ giao tiếp đặc th , những lối sống

khác xa trước đây và những nhu cầu mới làm cho con người bị lệ thuộc vào nó.

Thomas L. Friedman, tác giả cuốn sách “Thế giới phẳng” (2006) đã nhấn mạnh đặc

biệt vai trò của các phương tiện truyền thông như một trong những yếu tố căn bản

nhất góp phần làm cho thế giới trở nên “phẳng” và làm cho bạn đọc hài lòng hơn

với thông tin được cung cấp[17].

23

1.3. Quan điểm của Đảng, Nhà nƣớc và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về vai trò của

báo chí với việc giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

1.3.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước

Ở nước ta, báo chí ra đời muộn hơn các nước phát triển, nhưng nhanh chóng

trở thành “vũ khí tư tưởng sắc bén để tuyên truyền vận động, tổ chức quần chúng

tiến hành cách mạng”. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng và sự quản lý chặt chẽ

của Nhà nước, báo chí Việt Nam luôn mang đậm bản chất chính trị - xã hội. Đại hội

lần thứ VI của Đảng chỉ rõ: “Báo chí là tiếng nói của Đảng, đồng thời cũng phản

ánh tiếng nói của quần chúng nhân dân,... có nhiệm vụ truyền bá đường lối, chính

sách của Đảng, đi sát thực tế, thông tin kịp thời và phân tích sâu sắc những sự kiện

mới; phát hiện và phản ánh trung thực những điển hình tiên tiến, nhiệt tình ủng hộ,

cổ vũ những nhân tố mới, dũng cảm đấu tranh chống những hiện tượng lạc hậu, trì

trệ và biểu hiện tiêu cực khác; đề cập và chỉ ra phương hướng giải quyết những vấn

đề thiết thực mà xã hội quan tâm; xây dựng dư luận xã hội lành mạnh, động viên

quần chúng tích cực hoàn thành nhiệm vụ cách mạng”[1].

Trong quá trình lãnh đạo, quản lý nhà nước về báo chí cũng như họat động

báo chí. Đảng và Nhà nước ta luôn xác định: “Công tác báo chí là một bộ phận cấu

thành hữu cơ trong bộ máy hoạt động của Đảng ta, là yếu tố cầu thành hoạt động tư

tưởng, lý luận. Không chỉ là yếu tố cấu thành hữu cơ, báo chí là vũ khí xung kích

trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Báo chí có vai trò quan trọng đối với công tác tư

tưởng, lý luận và tổ chức”. Quan điểm này đã được thể hiện xuyên suốt trong hoạt

động của Mác-Ănghen, Lênin và Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như trong lịch sử đấu

tranh cách mạng của Đảng ta. Báo chí là bộ phận hữu cơ và đặt dưới sự lãnh đạo

toàn diện và trực tiếp của Đảng.

Báo chí nước ta phải góp phần tích cực vào tuyên truyền lý luận Mác -Lênin,

tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và pháp luật

của Nhà nước. Báo chí phải góp phần tích cực xây dựng lý tưởng xã hội vì mục tiêu

“dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, góp phần ổn định chính trị

tư tưởng, bình ổn đời sống tinh thần để huy động nguồn lực phát triển kinh tế - xã

hội, nâng cao chất lượng cuộc sống. Xây dựng lý tưởng xã hội, tuyên truyền tư

24

tưởng của Đảng là một công việc lâu dài, khó khăn, phức tạp, nhất là trong tình hình

hiện nay, cho nên đòi hỏi phải kiên trì, sự nhiệt thành, trung thành, hiểu biết và tính

chuyên nghiệp cao.

Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh: “Chú trọng công tác quản lý các loại hình

thông tin trên in-tơ-nét để định hướng tư tưởng và thẩm mỹ cho nhân dân, nhất là

cho thanh niên, thiếu niên. Xã hội càng phát triển thì báo chí, truyền thông càng có

vai trò to lớn, ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội”[8]. Trước yêu

cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, quá trình hội

nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng của tình hình hiện nay

đòi hỏi các cơ quan báo chí phải thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình trong

việc thông tin, tuyên truyền quan điểm lãnh, chỉ đạo của Đảng đối với công tác

thanh niên nhằm chăm lo, bồi dưỡng và phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của

thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó là tập trung

đẩy mạnh việc tổ chức tuyên truyền, giáo dục thanh niên về lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Thực tế xã hội cho thấy,

thanh niên với những đặc trưng về lứa tuổi, sức khoẻ tâm lý và nhận thức, thường

có các các hành vi, lối sống, quan niệm, cảm thụ và sáng tạo văn hoá riêng mà

không phải lúc nào cũng được thừa nhận. Lối sống hay văn hoá thanh niên là một

hiện tượng văn hoá đặc biệt gắn liền với tuổi trẻ trong đó sự sáng tạo và đổi mới

luôn là những đặc trưng cơ bản. Nó làm nên bản chất của văn hoá thanh niên. Bên

cạnh sự định hướng cho thanh niên tới những sự cảm thụ lối sống văn hoá lành mạnh,

báo chí cần phải động viên, tin tưởng vào bản chất tốt đẹp của thanh niên, tạo ra môi

trường thuận lợi để giúp thanh niên vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống.

Thanh niên là đối tượng rất nhạy cảm với thời cuộc nên những hành động,

biểu hiện của thế hệ đi trước rất dễ ảnh hưởng đến thanh niên. Sinh thời Hồ Chí

Minh thường nhắc nhở: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn

nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức

cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”. Do đó, báo chí cần tăng

cường tuyên truyền, giáo dục thanh niên về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

gắn với tiếp tục đẩy mạnh việc "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách

25

Hồ Chí Minh", góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xử lý nghiêm

minh cán bộ đảng viên thoái hóa, biến chất, vi phạm pháp luật, tạo môi trường chính

trị và đạo đức lành mạnh củng cố niềm tin cho thanh niên. Tăng cường nêu gương

người tốt, việc tốt với phương châm “mỗi cán bộ, đảng viên là một tấm gương sáng về

đạo đức, lối sống, nói đi đôi với làm” để thanh niên học tập và noi theo.

1.3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của báo chí với việc giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

Hồ Chí Minh đã đứng trên tầm cao của thời đại và trí tuệ để suy nghĩ về

thanh niên, đánh giá thanh niên. Qua đó, xây dựng và khẳng định niềm tin tuyệt đối

vào thanh niên - thế hệ gánh vác trọng trách của nước nhà. Chính những năm tháng

lao động, học tập, tranh đấu với một động cơ vĩ đại và nghị lực phi thường, Hồ Chí

Minh nhìn nhận thanh niên từ chính góc độ của thanh niên, với tất cả đặc điểm về

lứa tuổi, ước mơ, hoài bão, khát vọng của họ. Năm 1925, Người thành lập Việt Nam

Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội và xuất bản báo Thanh Niên làm cơ quan của

Hội. Là người đặt viên gạch đầu tiên cho nền báo chí cách mạng Việt Nam, trong cuộc

đời và sự nghiệp làm báo của mình Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại một di sản báo chí

quý báu với những giá trị to lớn về nội dung, tư tưởng, góp phần dẫn dắt nền báo chí

cách mạng nói chung, người làm báo nói riêng phát triển và trưởng thành.

Trong sự nghiệp hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ chí Minh luôn coi báo

chí và những người làm báo là một bộ phận của sự nghiệp cách mạng, là vũ khí sắc

bén trong công cuộc đấu tranh giành độc lập cho dân tộc và xây dựng cuộc sống

mới cho nhân dân. Cuộc đời hoạt động của Người không tách rời hoạt động báo chí.

Người làm báo là làm cách mạng và để làm cách mạng. Người cho rằng, hoạt động

báo chí thực chất là hoạt động chính trị, báo chí là vũ khí đấu tranh cách mạng nên

báo chí cách mạng trước tiên phải mang tính chiến đấu, tính định hướng và tính

quần chúng nhằm tuyên truyền cổ động, huấn luyện, giáo dục và tổ chức dân chúng

để đưa dân chúng đến mục đích chung.

Những tư tưởng dẫn dắt của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với nền báo chí cách

mạng nước nhà, với người làm báo chỉ ngắn gọn trong 5 câu: Viết cho ai? Viết để

làm gì? Thế thì viết cái gì? Cách viết thế nào? Viết rồi phải thế nào?[21, tr. 117-

26

118] nhưng không phải ai cũng làm được, tạo nên một phong cách báo chí riêng,

độc đáo mang tên Hồ Chí Minh. Từ mục đích chung sử dụng báo chí là vũ khí tư

tưởng sắc bén để thực hiện các nhiệm vụ cách mạng, trước mỗi bài báo, Người đều

xác định rõ, bài báo đó viết cho ai, viết để làm gì; từ đó lựa chọn viết cái gì, viết

như thế nào để có thể tác động lên người nghe, người đọc, làm họ thay đổi nhận

thức, ý nghĩ, tình cảm và hành vi, hướng họ vào hành động theo nhận thức mới.

Vấn đề nổi bật được Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm là công tác giáo dục lý

tưởng chính trị và đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ mà trong đó nền báo chí cách

mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và lãnh đạo là một binh chủng

quan trọng trên “mặt trận” này. Người quan tâm đến vấn đề này từ rất sớm, ngay từ

những ngày “nhóm lửa” và suốt trong tiến trình phát triển của cách mạng, cho đến

những giây phút cuối cuộc hành trình vĩ đại của mình, mối quan tâm ấy đều xoay

quanh vấn đề giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng. Với tầm nhìn chiến lược và dự

cảm sâu sắc về những thử thách trên con đường cách mạng, Hồ Chí Minh đặc biệt

nhấn mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

Người chỉ rõ, giáo dục lý tưởng cho thế hệ trẻ là phải dạy cho họ biết yêu nước,

thương nòi, biết “giữ chủ nghĩa cho vững”, biết rèn bản lĩnh cho chắc chắn, và khi

cần, biết sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc. Người luôn yêu cầu và mong mỏi báo chí cách

mạng Việt Nam phải giúp cho thanh niên có định hướng đúng đắn về lý tưởng sống

của mình, tránh để cuộc sống của họ trở nên vô nghĩa. Trong thời đại Hồ Chí Minh,

lý tưởng sống của thanh niên chính là đồng hành cùng dân tộc, cùng hướng tới giá

trị về độc lập, tự do, chủ nghĩa xã hội, cống hiến hết mình cho lý tưởng đó và báo

chí phải luôn là người bạn đồng hành với thanh niên trên những chặn đường đó.

Tại buổi tọa đàm trực tuyến do Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam tổ

chức ngày 8/10/2019 nhằm góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các

cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và của cán bộ, đảng viên cũng

như chính thế hệ trẻ về vai trò, ý nghĩa của việc giáo dục lý tưởng cách mạng cho

thanh niên, cũng như trách nhiệm của thanh niên đối với sự phát triển của đất nước.

GS.TS Hoàng Chí Bảo, chuyên gia cao cấp, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí

Minh phát biểu: “Tại sao sau những điều chỉ dẫn về Đảng, nhất là xây dựng Đảng

27

cầm quyền thật trong sạch, vững mạnh phải xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật

sự cần, kiệm liêm, chính, chí công vô tư, Đảng cầm quyền thật sự tiêu biểu cho đạo

đức cách mạng để xứng đáng là người lãnh đạo, người cầm quyền, người đầy tớ

trung thành của nhân dân thì Bác đặt vấn đề ngay về tuổi trẻ? Đ y là điều cần suy

nghĩ trong khi nghiên cứu về toàn bộ di sản của Bác…Đảng ta ra đời bắt đầu từ tổ

chức thanh niên cách mạng. Chính Bác là người công phu rèn luyện, bồi dưỡng thế

hệ trẻ ngay từ đầu - những hạt giống đầu tiên của cách mạng”.

Thật vậy, Hồ Chí Minh coi thanh niên là người chủ tương lai của đất nước,

tin tưởng ở thanh niên, tin vào bản chất và sức mạnh của họ, vào ưu thế vượt trội

với tư cách là lực lượng trẻ trung và nhiệt huyết của dân tộc. Người cũng đã chỉ rõ:

thanh niên bây giờ là một thế hệ rất vẻ vang, vì vậy phải tự giác, tự nguyện mà tự

động cải tạo tư tưởng của mình để xứng đáng với nhiệm vụ của mình. Tức là thanh

niên phải có “đức”, có “tài”. Hơn ai hết, Hồ Chí Minh nhận thấy những thế mạnh

của tuổi trẻ, nhưng cũng nhận rõ những nguy hại mà dân tộc phải đối mặt nếu

không chú trọng công tác bồi dưỡng, rèn luyện, định hướng đúng đắn cho thanh

niên. Vì vậy, theo Người, phải giáo dục thanh niên trở thành những người vừa

“hồng” vừa “chuyên”, vừa có “đức”, vừa có “tài”, trở hành con người toàn

diện[25, tr. 471]. Người chỉ ra phương hướng của việc giáo dục lý luận trên báo,

nêu rõ các phương châm giáo dục lý luận chính trị, học đi đôi với hành, lý luận liên

hệ với thực tiễn, học để làm việc, làm người, làm cán bộ, phụng sự đoàn thể, nhân

dân, Tổ quốc và nhân loại. Về giáo dục đạo đức, Bác chủ trương phải kết hợp xây

và chống. Xây tích cực, chống quyết liệt, nhưng xây vẫn là chính, với chủ nghĩa

nhân văn, Bác tin vào con người, tin vào những điều tốt đẹp và cao cả của con

người. Bác mong muốn công tác giáo dục của báo chí là phải làm cho cái tốt của

con người nảy nở như hoa m a xuân, làm át đi cái ác, cái xấu trong mỗi con người.

Học tập và làm theo lời dạy của Bác, báo chí cách mạng Việt Nam qua mỗi

giai đoạn đều thường xuyên nêu lên trang báo và trên các làn sóng phát thanh,

truyền hình những tấm gương về các anh hùng, chiến sĩ thi đua, người tốt, việc tốt

trong thanh niên. Trong kháng chiến cũng như trong hòa bình, nhiều phong trào thi

đua của thanh niên đã ghi đậm dấu ấn sâu sắc trên báo chí, trước đây có các phong

28

trào “Thanh niên 3 sẵn sàng”, “5 xung phong” và ngày nay có các phong trào “Lập

thân lập nghiệp”, “5 xung kích, 4 đồng hành”, “Tôi yêu Tổ quốc tôi”.

1.4. Vai trò, nhiệm vụ và những yếu tố tác động, ảnh hƣởng tới việc giáo

dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí

1.4.1. Vai trò, nhiệm vụ

Hiện nay, báo chí ở nước ta phát triển với tốc độ rất nhanh. Theo Báo cáo

đánh giá công tác báo chí năm 2018 của Ban Tuyên giáo Trung ương, tính đến

tháng 11/2018, cả nước có khoảng 19.000 nhà báo được cấp Thẻ Nhà báo; số lượng

Hội viên Hội Nhà báo là 23.893. Cả nước hiện có 844 cơ quan báo chí in với 184

báo in, 660 tạp chí và 24 cơ quan báo chí điện tử độc lập; có 189 giấy phép thiết lập

trang thông tin điện tử tổng hợp được cấp cho các cơ quan báo chí in, phát thanh,

truyền hình. Cả nước có 67 đài phát thanh, truyền hình; tại thời điểm hiện tại có

35 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình trả tiền. Đặc biệt, các

trang mạng và truyền thông xã hội trên môi trường in-tơ-nét phát triển rất nhanh

chóng, theo thống kê tính đến đầu năm 2019, Việt Nam đã có hơn 60 triệu người sử

dụng internet, chiếm hơn 60% dân số, đứng thứ 16 trên thế giới về số lượng người

sử dụng internet.... Sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình báo chí đã có những tác

động to lớn, sâu sắc đối với xã hội nói chung, thanh niên nói riêng.

Có thể khẳng định, báo chí có vai trò, sứ mệnh đặc biệt quan trọng trong việc

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Khi báo

chí tham gia giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, có

nghĩa là báo chí đang tác động đến đối tượng của mình trong việc hình thành, thay

đổi hệ “giá trị” của họ. Báo chí là một trong những con đường giáo dục giá trị rất

sinh động và có diện bao phủ rộng đến các nhóm công chúng. Với khả năng cung

cấp những thông điệp chung và phát tán nhanh (trong thời đại công nghệ số, tính

định kỳ và khoảng cách thời gian từ khi thông điệp phát ra đến khi toàn bộ công

chúng tiếp nhận có thể bằng không), báo chí và các phương tiện truyền thông đại

chúng là phương thức tác động hoàn toàn khác so với các con đường giáo dục

truyền thống trong môi trường sự phạm - với mối quan hệ thầy - trò, hay sự tác

động của giáo dục gia đình. Các phương tiện thông tin đại chúng càng hiện đại,

29

phong phú thì ý nghĩa và hiệu quả tác động giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên càng cao, bởi lẽ, báo chí tác động đến con người nói chung

và thanh niên nói riêng hàng ngày hàng giờ, mọi nơi, làm cho công chúng báo chí

“thấm dần” và dần hình thành tất cả các giá trị trong hệ giá trị. Phương thức đặc thù

trong thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên của

báo chí là thông qua việc thông tin và phân tích, bình luận về sự kiện, vấn đề liên

quan trực tiếp đến nhu cầu và thị hiếu của thanh niên, đồng cảm và tăng cường hoặc

làm dịu những cảm xúc của người trẻ, hoà cùng và tiếp thêm khát vọng..., thông qua

dư luận xã hội, để dần từng bước đưa từng giá trị vào trong ý thức lịch sử - văn hóa

của họ, trong thế giới quan, lý tưởng, niềm tin... Việc chịu ảnh hưởng của truyền

thông đại chúng trong giáo dục giá trị được tiến hành dần dần, rất tự nhiên, không

cưỡng ép. Nói cách khác là, thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên của báo chí được thực hiện thông qua việc khơi nguồn, định

hướng, điều chỉnh dư luận xã hội.

Báo chí Việt Nam trong những năm qua đã khẳng định năng lực thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Các nhóm thông tin

giáo dục như: giáo dục cốt lõi (hoà bình, tự do, việc làm, gia đình, sức khoẻ, an

ninh, tự trọng, công lý, sống có mục đích, niềm tin, tính tự lập, giá trị nghề nghiệp,

học vấn...), giáo dục cơ bản (sáng tạo, tình bạn, tình yêu...), giáo dục có ý nghĩa (ví

dụ cuộc sống đầy đủ vật chất, các giá trị nghệ thuật, cái đẹp...)... đều được chuyển

tải qua thông điệp báo chí. Các tờ báo dành riêng cho vị thành niên và thanh niên ở

Việt Nam như: Mực Tím, Hoa Học trò, Thanh Niên, Tiền Phong, Tuổi trẻ Thành

phố Hồ Chí Minh, Tuổi trẻ Thủ đô...[11] cũng đã luôn bám sát mục tiêu thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

Trong bối cảnh tình hình mới của đất nước, việc báo chí tham gia giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên được quan tâm thực hiện ở

nhiều khía cạnh. Báo chí đã có sự chủ động, tích cực cùng với các ngành, các cấp

xây dựng môi trường xã hội lành mạnh để thanh niên được rèn luyện, cống hiến và

trưởng thành. Ðồng thời, tạo cho thanh niên cơ hội để tham gia các hoạt động vui

chơi giải trí lành mạnh, hưởng thụ văn hóa, lối sống đẹp, sống lành mạnh để nâng

30

cao sức khỏe và tinh thần. Báo chí trong thời gian qua đã thực hiện tốt vai trò, sứ

mệnh của mình trong việc phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn nhiều vụ việc tham

nhũng, tiêu cực, lãng phí, góp phần giải quyết các vấn đề bức xúc của xã hội, tạo

chuyển biến trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, tội phạm và tệ nạn xã hội,

nhất là ma túy, mại dâm, giải quyết các vấn đề về an toàn giao thông, môi trường

sống, tạo ra nhiều công trình, tác phẩm văn học - nghệ thuật có giá trị tư tưởng, có

tính định hướng thẩm mỹ cao góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh,

hình thành lối sống văn hóa và ý thức công dân cho thanh niên.

Bên cạnh đó, báo chí còn thường xuyên quan tâm khích lệ, cổ vũ tinh thần

yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho thanh niên. Trong công tác giáo dục thế hệ trẻ,

báo chí chú trọng xây dựng các hoạt động gắn trách nhiệm của thanh niên với bảo

vệ lợi ích dân tộc, lợi ích quốc gia, coi việc tôn vinh, nêu gương, cổ vũ thanh niên

sống đẹp, sống có ích, làm rạng danh Tổ quốc cũng chính là cách thức để báo chí

tham gia giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

1.4.2. Những yếu tố tác động

- Thanh niên chịu nhiều sự tác động, ảnh hưởng từ bên ngoài:

GS.TS Trần Ngọc Thêm (Khoa Văn hóa học, Trường Đại học KHXHNV

Thành phố Hồ Chí Minh) nhận định: Đặc điểm nổi bật rõ nhất của giới trẻ là lớp

tuổi duy nhất có bản chất dương tính, kéo theo 2 đặc điểm quan trọng là hướng

ngoại và năng động. Hướng ngoại thì dễ tiếp thu cái mới và hấp thụ các ảnh hưởng

ngoại lai; năng động thì ưa thay đổi, phát triển. Theo GS.TS Trần Ngọc Thêm, cũng

do đặc điểm dương tính, hướng ngoại mà trong giai đoạn mở cửa hội nhập, ở giới

trẻ xuất hiện nhiều hiện tượng bất thường, phá cách, lệch chuẩn, “gây sốc” cho xã

hội, được xem là làm xói mòn những giá trị văn hóa truyền thống. Ngoài ra, một

thực trạng đáng lo ngại là hiện tượng ngôn ngữ “tuổi teen”, s ng bái thần tượng

nước ngoài, phổ biến yêu đương đồng tính…Theo thời gian, nhiều hiện tượng lệch

chuẩn này đã trở nên khá bình thường và dần được xã hội chấp nhận. Đây cũng là

sự phản ứng của giới trẻ với một số giá trị văn hóa truyền thống đã không còn thích

hợp và báo hiệu rằng giới trẻ nói riêng và xã hội nói chung đang có nhu cầu về việc

xây dựng giá trị mới, với những chuẩn mực mới.

31

GS.TS Trần Ngọc Thêm phân tích thêm: “Bối cảnh hội nhập đòi hỏi xã hội

phát triển đi lên. Và khi cần đi lên thì chính các đặc điểm dương tính, hướng ngoại,

năng động của giới trẻ là nền tảng cho sự phát triển, là thế mạnh cần được khai thác

và phát huy. Xu hướng hoài nghi, thích kiểm chứng, phản biện của người trẻ cũng

là một phẩm chất không thể thiếu cho một xã hội phát triển”.

PGS.TS Nguyễn Minh Hòa (Khoa Đô thị học, Trường Đại học KHXHNV

Thành phố Hồ Chí Minh) nêu nhận định: “Thế hệ trẻ ngày nay rất khác với những

thế hệ trước đó. Họ chịu nhiều sự tác động, ảnh hưởng từ bên ngoài, trong đó có rất

nhiều yếu tố tác động hình thành nên khí chất của thanh niên, như: mức sống (ảnh

hưởng đến tố chất), công nghệ kỹ thuật (ảnh hưởng đến kỹ năng nghề nghiệp), đa

dạng xã hội (ảnh hưởng đến nhân sinh quan)…”.

PGS.TS Nguyễn Minh Hòa cũng chỉ ra nhiều hạn chế của một bộ phận

không nhỏ thanh niên trí thức hiện nay, như: không có động lực phấn đấu và thiếu

cảm hứng sống; thiếu niềm tin bền vững và thiếu nơi gửi gắm niềm tin; thiếu sự tự

tin và thiếu tư thế đĩnh đạc; thiếu kiến thức nền văn hóa và xã hội. Có nhiều nguyên

nhân dẫn đến những hạn chế này, trong có một nguyên nhân là: “lỗi hệ thống -

những vấn đề bất ổn của thể chế dẫn đến hệ quả tác động đến cá nhân và hành vi xã

hội. Những hiện tượng quan chức tham nhũng, chạy chức chạy quyền, khoảng cách

giàu nghèo ngày càng dãn rộng, nợ công không giảm, cung cách quản lý không hiệu

quả, sự thiếu minh bạch… đã tác động trực diện và mạnh mẽ đến ý chí, niềm tin,

động lực của những người trẻ”.

- Quan điểm, nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền, cơ quan lãnh đạo,

quản lý báo chí và những vấn đề đặt ra đối với cơ quan báo chí truyền thông:

Nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng to lớn và đa dạng của nhân dân về thông

tin, Đảng Cộng sản Việt Nam chủ trương phát triển mạnh mẽ đi đôi với quản lý tốt

hệ thống báo chí, truyền thông. Phát triển báo chí, truyền thông theo hướng cách

mạng, chuyên nghiệp, hiện đại, hội nhập quốc tế, mở rộng quy mô ảnh hưởng, cân

đối, hợp lý giữa các lĩnh vực, địa bàn trong nước và thế giới. Đảng lãnh đạo trong

việc đề ra các chủ trương, chiến lược phát triển, nội dung thông tin, công tác cán bộ,

cơ chế tài chính và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của báo chí, truyền

32

thông. Trong những năm qua, hệ thống báo chí, truyền thông đã góp phần to lớn

vào việc tổ chức thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, pháp luật của Nhà nước

Việt Nam, thực sự đóng vai trò là động lực thúc đẩy phát triển các lĩnh vực kinh tế,

văn hóa, xã hội, con người, khoa học, kỹ thuật, bảo vệ Tổ quốc. Hệ thống báo chí,

truyền thông cũng góp phần quan trọng vào việc mở rộng dân chủ, tăng cường sự

giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, phát huy vai trò

của nhân dân trong việc tham gia trực tiếp vào quản lý phát triển kinh tế - xã hội,

giải quyết các vấn đề quốc kế dân sinh quan trọng. Báo chí, truyền thông trở thành

vũ khí quan trọng trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, quan

liêu, tệ nạn xã hội. Đặc biệt, với sự phát triển nhanh chóng, ứng dụng rộng rãi của

công nghệ thông tin và mạng in-tơ-nét, báo chí, truyền thông đã thực sự trở thành

trường học xã hội không biên giới trong việc giáo dục nâng cao hiểu biết, trình độ

nhận thức cho thanh niên, tôn vinh các giá trị dân tộc, nhân văn tốt đẹp, góp phần

phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Đồng thời, báo chí, truyền thông cũng trở

thành cầu nối hữu nghị giữa thanh niên Việt Nam với thanh niên quốc tế, tạo môi

trường thuận lợi cho thanh niên trong việc tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn

hóa của nhân loại để làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc.

Bên cạnh những ưu điểm, thành tựu to lớn và căn bản đó, hệ thống báo chí,

truyền thông Việt Nam không tránh khỏi những hạn chế, khuyết điểm. Nhìn tổng

thể, quy hoạch phát triển hệ thống báo chí, truyền thông chưa thực sự khoa học nên

còn có những bộ phận chưa hợp lý, chồng chéo nhiệm vụ, gây lãng phí cho nguồn

lực xã hội. Có lúc, có nơi, sự chỉ đạo của cấp ủy đảng, sự quản lý của cơ quan nhà

nước chưa theo kịp với quy mô, tốc độ phát triển và diễn biến tình hình thực tế của

báo chí, truyền thông. Một số cơ quan báo chí chưa tiếp cận với công nghệ thông

tin, làm báo hiện đại, sản phẩm báo chí chưa thực sự hấp dẫn. Một số cơ quan báo

chí còn sa đà khi thông tin các mặt tiêu cực của đời sống xã hội, chưa chú ý đúng

mức việc phát hiện, cổ vũ, nhân rộng những nhân tố mới, điển hình tiên tiến, những

mặt tích cực của xã hội. Một số cơ quan báo chí, truyền thông có biểu hiện thương

mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích, chưa làm tốt chức năng định hướng tư tưởng và

dư luận xã hội, lấy tích cực đẩy l i tiêu cực, chăm lo xây dựng con người. Trên

33

mạng xã hội còn xuất hiện những thông tin thiếu trách nhiệm công dân, sai sự thật,

kích động bạo lực, tuyên truyền những sản phẩm văn hóa lai căng, đồi trụy, ảnh

hưởng tiêu cực đến văn hóa, lối sống tốt đẹp của dân tộc, nhất là giới trẻ. Trong

thực tiễn, vẫn còn một số đối tượng bất mãn hoặc th địch chống phá chế độ, chống

phá đất nước từ bên trong và bên ngoài tung thông tin sai trái, xấu độc lên mạng xã

hội, bóp méo sự thật, xuyên tạc đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp

luật của Nhà nước. Những thông tin này là những tác nhân gây nhiễu về tư tưởng,

văn hóa, ảnh hưởng xấu đến tư tưởng, nhận thức và niềm tin của thanh niên.

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với các mô hình ứng dụng

khoa học - công nghệ cao, sự xuất hiện của nhiều phương tiện truyền thông hiện đại

và sự đa dạng, b ng nổ về thông tin tác động sâu rộng đến mọi mặt đời sống xã hội.

Bên cạnh đó mặt trái của kinh tế thị trường khiến nhiều giá trị văn hóa xuống cấp,

xuất hiện xu hướng chạy theo đồng tiền, kiếm lợi qua các hoạt động văn hóa, dẫn

đến xem nhẹ tính giáo dục, định hướng thẩm mỹ và sự xa rời quan hệ giữa văn hóa

và chính trị. Tình trạng thoát ly tôn chỉ mục đích, không hoạt động đúng các quy

định trong giấy phép, đặc biệt là ở một số cơ quan báo, tạp chí điện tử thuộc các

hội; không tập trung phản ánh hoạt động của ngành, lĩnh vực mình, sa đà phản ánh

những vấn đề thuộc lĩnh vực khác. Điển hình trong đó là tình trạng “báo hóa tạp

chí”; thông tin đậm về những vấn đề không thuộc lĩnh vực của mình; thậm chí có

trường hợp, nhân danh đấu tranh chống tiêu cực để gây khó khăn với doanh nghiệp

nhằm trục lợi. Hiện tượng thông tin báo chí không đảm bảo tiêu chí về chính trị, tư

tưởng, văn hóa tiếp tục diễn ra với các biểu hiện như: không thực hiện định hướng

thông tin, thông tin thiếu nhạy cảm về chính trị, không ph hợp với lợi ích của đất

nước; thông tin sai sự thật, thiếu chuẩn xác; thông tin thiếu cân bằng, thiếu tính xây

dựng, đưa quá nhiều thông tin liên quan đến vấn đề tiêu cực, mặt trái của xã hội, bị

cuốn theo, dẫn dắt bởi thông tin trên mạng xã hội, gây tác động tiêu cực đến dư luận

xã hội, bị báo chí nước ngoài, các trang tin điện tử của các thế lực chống đối lợi

dụng để xuyên tạc; rút tít theo kiểu giật gân câu khách; nội dung, hình ảnh phản

cảm, không ph hợp với thuần phong mỹ tục.

34

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác

quản lý in-tơ-nét và thông tin trên mạng còn bất cập, chưa theo kịp sự phát triển của

thực tiễn, chưa xây dựng được hệ sinh thái số đủ mạnh, đáp ứng được nhu cầu sử

dụng của nhân dân, còn phụ thuộc vào các mạng xã hội nước ngoài. Công tác đấu

tranh ngăn chặn thông tin xấu độc trên mạng xã hội gặp nhiều khó khăn. Hiện tượng

một số phóng viên, người làm báo không thực hiện đúng các quy tắc đạo đức nghề

nghiệp, có những phát ngôn không đúng với quan điểm, chủ trương, đường lối,

chính sách của Đảng, Nhà nước trên mạng xã hội... lợi dụng công tác phòng, chống

tham nhũng để phục vụ mục đích xấu, không lành mạnh; thậm chí dọa dẫm, tống

tiền, sách nhiễu doanh nghiệp để vụ lợi, vi phạm pháp luật và đạo đức nghề

nghiệp. Những vấn đề trên đã tác động không nhỏ đến việc thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

- Công tác phối hợp giữa Đoàn thanh niên với báo chí trong hoạt động thông

tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên:

Trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo, định hướng của Đảng và vai trò, trách

nhiệm của mình, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cấp đã phát huy vai trò, tổ chức tốt

các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Trong đó, công tác giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống là một trong những nội dung trọng tâm

được thực hiện. Trong thời gian qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã phát huy tốt ưu

thế của các công cụ, phương tiện truyền thông hiện đại, mạng xã hội, hệ thống báo

chí, xuất bản của Đoàn và phối hợp tốt với các cơ quan báo chí truyền thông trong

công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên bằng nhiều

hình thức phong phú, đa dạng và rộng khắp thông qua việc tổ chức các cuộc thi viết,

hội thi, hội diễn, tọa đàm, mít tinh, hay gần đây tuổi trẻ cả nước đã có cơ hội tham

gia nhiều cuộc thi trên in-tơ-nét hoặc trải nghiệm các ứng dụng trên điện thoại di

động thông minh… về công tác tuyên truyền, học tập và vận dụng chủ nghĩa Mác -

Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, của

Đoàn vào thực tiễn công tác và đời sống thanh niên; thực trạng và giải pháp giáo

dục nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức cảnh giác cách mạng cho đoàn viên, thanh

niên; vai trò của Đoàn trong công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

35

và phản bác các quan điểm sai trái của các thế lực th địch; triển khai các đợt sinh

hoạt chính trị gắn với dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện quan trọng của đất

nước; cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”, lan tỏa

những giá trị tốt đẹp, những tấm gương tiêu biểu trong cuộc sống…Qua đó đã góp

phần quan trọng vào việc xây dựng một lớp thanh niên mới. Thanh niên Việt Nam

đã kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng, trên các lĩnh vực của đời sống

xã hội đã và đang xuất hiện những gương thanh niên điển hình, có đức, có tài, cống

hiến tích cực cho quê hương, đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả khả quan, công tác phối hợp giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên của Đoàn thanh niên và cơ quan

báo chí trong thời gian qua vẫn còn những vướng mắc cần thẳng thắn xem xét, nhìn

nhận và rút kinh nghiệm. Ðiển hình như các hoạt động giáo dục thanh niên ở nhiều

địa phương còn nặng tính giáo điều, hình thức, chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn, đặc

điểm phát triển cũng như sự biến động của tình hình thực tế. Công tác dự báo, nắm

bắt tình hình tư tưởng, định hướng thanh niên ở nhiều nơi còn chậm trễ, khiến sức

"đề kháng" của giới trẻ trước các quan điểm cực đoan, lệch lạc và nhất là các luồng

thông tin sai trái trên mạng xã hội trở nên hạn chế.

Thực tế, hiện nay, nhận thức, hiểu biết của thế hệ trẻ về chủ nghĩa Mác-

Lênin hay tư tưởng Hồ Chí Minh còn mờ nhạt. Thanh niên đọc và nghiên cứu

không nhiều; thanh niên có hiểu biết nhất định để đủ khả năng phổ biến, tuyên

truyền lại càng ít. Tình trạng này dẫn tới một vấn đề: Thế hệ đi trước không đánh

giá cao, thậm chí thiếu niềm tin vào giới trẻ về nắm bắt tinh thần, ý nghĩa tư tưởng

cách mạng. Còn thế hệ trẻ lại như "lạc đường", mông lung trong xã hội tràn ngập

thông tin đa chiều. Thời gian gần đây, do ảnh hưởng của kinh tế thị trường, hội

nhập quốc tế, in-tơ-nét phát triển b ng nổ, trong thanh niên nổi lên một bộ phận

sống thực dụng, chạy theo danh lợi, bất chấp đạo lý, dẫn đến nhiều tiêu cực trong xã

hội. C ng với đó, sự chống phá của các thế lực th địch, phản động nhằm thực hiện

âm mưu "diễn biến hòa bình", đã tác động không nhỏ đến tâm lý của không ít bạn

trẻ còn mơ hồ về kiến thức, thiếu vững vàng về lập trường, tư tưởng chính trị. Đoàn

viên, thanh niên - những đối tượng thường xuyên tiếp xúc với in-tơ-nét bỗng trở

36

thành nạn nhân của những chiêu trò xuyên tạc, bôi nhọ. Hậu quả là đã có một bộ

phận thanh niên xa rời lý tưởng, mất phương hướng phấn đấu, không có ý chí lập

thân, lập nghiệp, thậm chí lôi kéo các thanh niên khác đi theo con đường sai trái.

Ðây thật sự là một thách thức rất lớn đối với các cơ quan báo chí và tổ chức Đoàn,

Hội trong công tác phối hợp tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên giai đoạn hiện nay.

Tiểu kết Chƣơng 1

Trong quá trình đất nước hội nhập sâu rộng như hiện nay, việc giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên là một nhiệm vụ lớn lao, có ý

nghĩa không chỉ hiện tại mà còn chi phối vận mệnh tương lai của đất nước. Ðể thực

hiện tốt nhiệm vụ này, cần có sự quan tâm đặc biệt của các cấp uỷ đảng, chính

quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị và toàn xã hội, trong đó có trách

nhiệm lớn lao của các cơ quan báo chí.

Xã hội càng phát triển thì yêu cầu của thanh niên về học tập, nâng cao trình

độ hiểu biết càng cao và càng phong phú. Nhà trường không thể đáp ứng hết yêu

cầu này vì nhiệm vụ của nhà trường giới hạn ở việc chủ yếu trang bị hệ thống tri

thức phổ thông và đào tạo nghề nghiệp ban đầu cho thanh niên. Trong khi đó, đời

sống văn hóa, xã hội, khoa học, kinh tế…vận động không ngừng và đòi hỏi con

người phải thường xuyên bổ sung, hoàn thiện vốn hiểu biết của mình. Báo chí là

phương tiện lý tưởng thực hiện công việc này thông qua những hình thức đa dạng,

giàu sức hấp dẫn, dễ tiếp cận. Sự đa dạng về phương pháp, hình thức và cách truyền

tải thông tin tạo cho thanh niên khả năng lựa chọn và giúp họ có nhiều cơ hội nâng

cao trình độ hiểu biết, khẳng định và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, hình

thành và không ngừng hoàn thiện lối sống tích cực của thanh niên.

Chương 1 đã phân tích rõ khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trò của thanh niên;

khái niệm về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống của thanh niên; khái niệm, đặc

điểm của báo chí và chức năng giáo dục chính trị, tư tưởng của Báo chí; đồng thời

phân tích tầm quan trọng của việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên. Bên cạnh đó đã nêu rõ quan điểm của Đảng, Nhà nước và tư tưởng

Hồ Chí Minh về vai trò của báo chí với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

37

lối sống cho thanh niên; đánh giá sự tác động của báo chí đến đời sống xã hội dưới

góc nhìn của lý thuyết truyền thông; vai trò, nhiệm vụ của báo chí với việc giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Chương 1 cũng phân tích

những yếu tố tác động, ảnh hưởng tới việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên trên báo chí. Từ đó làm cơ sở lý luận cho việc phân tích,

đánh giá thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên báo chí Cà Mau.

38

Chƣơng 2:

THỰC TRẠNG THÔNG TIN GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG CÁCH MẠNG,

ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO THANH NIÊN TRÊN BÁO CHÍ CÀ MAU

2.1. Mấy nét khái quát về thanh niên Cà Mau, Báo chí Cà Mau và công

tác lãnh đạo, chỉ đạo giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên ở Cà Mau

2.1.1. Khái quát về thanh niên Cà Mau

Cà Mau là tỉnh cực Nam của Tổ quốc, được tái lập ngày 1/1/1997, có diện tích tự nhiên 5.211 km2 (bằng 13,1% diện tích đồng bằng sông Cửu Long). Tỉnh có

nguồn nhân lực trẻ, tính đến ngày 01/4/2019, dân số toàn tỉnh Cà Mau đạt 1.194.476

người. Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 300 nghìn thanh niên, chiếm trên 25% dân số

của tỉnh, đây chính là lực lượng quan trọng và xung kích để thực hiện thắng lợi sự

nghiệp xây dựng và phát triển của tỉnh.

Nhìn chung, thanh niên Cà Mau hiện nay có lòng yêu nước nồng nàn, luôn

phát huy truyền thống tốt đẹp của các thế hệ cha anh, khẳng định niềm tin vào mục

tiêu, lý tưởng cách mạng và sự lãnh đạo của Đảng; có nhận thức và thái độ chính trị

đúng đắn, kiên quyết chống lại những biểu hiện sai trái, âm mưu “diễn biến hòa

bình”, các hành vi gây tổn hại đến sự phát triển đất nước của các thế lực phản động,

th địch; quan tâm đến các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước và địa

phương; có ý chí vươn lên trong học tập, lao động và công tác, mong muốn góp

phần xây dựng đất nước, quê hươngngày càng phát triển, được cống hiến nhiều nhất

cho công cuộc xây dựng và phát triển của tỉnh nhà; sẵn sàng vì lợi ích dân tộc, bảo

vệ chủ quyền quốc gia, tình nguyện vì cộng đồng. Nhiều thanh niên có ý thức chính

trị tốt; tỷ lệ thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam ngày

càng tăng.

Tuy nhiên, hiện nay cũng còn không ít thanh niên không có chí hướng rõ

ràng, chưa hiểu biết đầy đủ truyền thống cách mạng của Đảng và quê hương, đất

nước; ít quan tâm đến tình hình đất nước, địa phương; một bộ phận thanh niên lười

lao động, lười học tập, ngại khó, ngại khổ, chưa làm tròn trách nhiệm và nghĩa vụ

39

của mình ở gia đình, địa phương, đơn vị; không có ý chí vươn lên làm giàu cho bản

thân, gia đình và xã hội, có những thanh niên có biểu hiện giảm sút niềm tin, bản

lĩnh non kém, bị lôi kéo, kích động.

Đa số thanh niên Cà Mau hiện nay có phẩm chất tốt, tôn trọng các chuẩn

mực đạo đức xã hội, giá trị văn hóa truyền thống dân tộc và địa phương, có ý thức

công dân, chấp hành pháp luật, tích cực tham gia các phong trào, hoạt động đoàn

thể, xung kích, sáng tạo, tình nguyện vì cộng đồng; sống có nghĩa tình, luôn biết

quan tâm, giúp đỡ người khác, tinh thần tương thân tương ái đã được khơi dậy, trở

thành xu hướng chủ đạo lôi cuốn và thu hút giới trẻ. Nhiều tấm gương thanh niên

vượt qua khó khăn của bản thân, gia đình để vươn lên thành những người hữu ích;

không ít thanh niên dám đấu tranh quyết liệt với các hiện tượng tiêu cực và tệ nạn

xã hội; tỏ thái độ lo lắng, băn khoăn trước các hiện tượng tiêu cực và tệ nạn xã hội;

bất bình trước những sai phạm của cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất, vi phạm

pháp luật. Phần lớn thanh niên Cà Mau hiện nay có đời sống văn hóa, tinh thần

phong phú, nhu cầu giải trí lành mạnh, lên án những hoạt động giải trí không lành

mạnh, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc.

Tuy nhiên, đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh niên trên địa bàn tỉnh

còn lệch lạc, đề cao hưởng thụ, sống thực dụng, ích kỷ, đua đòi, xa hoa lãng phí,

sùng bái thần tượng thái quá, ít quan tâm đến cộng đồng và những người xung

quanh. Một bộ phận thanh niên thiếu ý thức rèn luyện, không tích cực tham gia các

hoạt động Đoàn, Hội, các phong trào và hoạt động tập thể do nhà trường, địa

phương tổ chức; lười học tập, lao động, không dám đấu tranh với sai trái, tiêu cực,

thờ ơ, vô cảm trước nỗi đau của người khác, ích kỷ, thiếu trách nhiệm với gia đình,

cộng đồng, thiếu quan tâm đến tình hình đất nước; còn một bộ phận thanh niên

tham gia các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật.

2.1.2. Khái quát báo chí Cà Mau

Báo chí cách mạng Việt Nam nói chung và báo chí tỉnh Cà Mau nói riêng đã

trở thành vũ khí sắc bén, là công cụ đắc lực của Ðảng. Trong lịch sử đấu tranh cách

mạng của dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Ðảng, báo chí đã hoàn thành xuất sắc vai

40

trò, nhiệm vụ người chiến sĩ xung kích trên mặt trận chính trị tư tưởng của Ðảng

trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, cũng như trong sự nghiệp đổi mới của đất nước.

Trong những năm tháng chiến tranh, sự nghiệp báo chí ở Cà Mau luôn được

duy trì và phát triển. Ðội ngũ những người làm báo ngoài cầm bút, cầm máy để tác

nghiệp, còn cầm súng trực tiếp chiến đấu. Cà Mau có 3 nhà báo được phong Anh

h ng Lực lượng vũ trang Nhân dân, đó là Nhà báo, Anh h ng liệt sĩ Phan Ngọc

Hiển; Nhà báo, Anh h ng liệt sĩ Nguyễn Mai và Nhà báo, Anh h ng liệt sĩ Trần

Ngọc Hy. Thật khó có một địa phương nào có được niềm vinh dự và tự hào như Cà

Mau, đặc biệt là đối với lực lượng báo chí.

C ng với lực lượng những người làm báo cả nước, báo chí Cà Mau không

ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, đáp ứng ngày càng tốt nhiệm vụ

chính trị ở địa phương, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu phát triển

kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân.

Sau hơn 94 năm phát triển và trưởng thành, báo chí Cà Mau không ngừng

phát triển lớn mạnh và chuyên nghiệp, ngoài các sản phẩm báo chí truyền thống còn

phát triển báo điện tử, website kết nối thông tin toàn cầu. Đội ngũ những người làm

báo không ngừng lớn mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng. Hiện địa bàn tỉnh Cà

Mau có trên 500 nhà báo chuyên và không chuyên hoạt động trên tất cả các lĩnh vực

của đời sống xã hội, tạo nên bức tranh đa màu của báo chí hiện đại. Đội ngũ người

làm báo luôn tự tin, tự đổi mới mình, không ngừng rèn luyện đạo đức nghề nghiệp,

tạo niềm tin với công chúng. Dưới đây là những điểm khái quát về các cơ quan báo

chí Cà Mau:

- Báo Cà Mau:

Báo Cà Mau tự hào có quá trình lịch sử rất dài, ra đời rất sớm so với nhiều tờ

báo trong cả nước. Tiền thân của Báo Cà Mau là tờ báo Chiến, số đầu tiên ra ngày

01 tháng 01 năm 1947, tại Tân Hòa, làng Tân Duyệt, quận Cà Mau, tỉnh Bạc Liêu

(nay là xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau). Năm 1960, do yêu cầu của

cuộc kháng chiến lên cao, đòi hỏi công tác tư tưởng của cách mạng càng bức bách,

Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Cà Mau thành lập Tiểu ban Thông tấn báo chí trên cơ sở

nguồn nhân lực, vật lực của tờ báo Chiến.

41

Đến năm 1972, Báo Cà Mau - Bạc Liêu ra đời khi 2 tỉnh Bạc Liêu - Cà Mau

sáp nhập. Báo ra được vài số (khoảng vài tháng, vì mỗi tháng ra một số) thì tháng

10 năm 1976, Đại hội Đảng bộ tỉnh quyết định đổi tên Cà Mau - Bạc Liêu thành

tỉnh Minh Hải và Báo Minh Hải ra đời từ đó. Ban đầu, phát hành mỗi tuần/kỳ, đến

năm 1979 ra thêm phụ san mỗi tuần/kỳ và các phụ san vào ngày lễ lớn, các ấn

phẩm phục vụ cho chăm sóc sức khỏe... Từ năm 1985 trở đi xuất bản 2 kỳ/tuần, rồi

3 kỳ/tuần, có lúc phát hành lên đến 70.000 tờ/kỳ.

Theo quyết định của Chính phủ, tỉnh Cà Mau được tái lập lần thứ hai vào

ngày 01 tháng 01 năm 1997. Ngay lúc đó, Tòa soạn Báo Cà Mau chủ động về cơ sở

vật chất, nguồn nhân lực để ra số báo đầu tiên nhân sự kiện tái lập tỉnh Cà Mau lần

thứ hai vào ngày 01 tháng 01 năm 1997. Trụ sở Báo Cà Mau đặt tại địa chỉ số 101,

đường Phan Ngọc Hiển, phường 5, thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau từ ngày tái lập

tỉnh đến nay.

Từ tờ báo phát hành mỗi tuần 1 kỳ 4 trang, nay mỗi tuần 4 kỳ, mỗi kỳ 12

trang, có 4 trang màu, nội dung phong phú với nhiều chuyên mục, chuyên trang,

chuyên đề đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng bạn đọc. Với số lượng phát hành từ

3.500tờ/kỳ vào năm 2000, đến nay phát hành lên đến 6.500tờ/kỳ. Hàng năm, đều

xuất bản báo Xuân in trên giấy couche 4 màu với gần 70 trang nội dung phục vụ

bạn đọc trong dịp Tết Nguyên đán, với số lượng xuất bản trên 15.000 cuốn theo quy

trình công nghệ mới.

Vào ngày 13 tháng 12 năm 2008, Trang thông tin Điện tử Báo Cà Mau

Online được vận hành. Qua hơn 8 năm hoạt động, vào ngày 01 tháng 01 năm 2017,

nhân kỷ niệm 20 năm ngày tái lập tỉnh Cà Mau, Báo Cà Mau nâng cấp Trang Thông

tin Điện tử lên thành Báo Cà Mau Điện tử, đặc biệt là chính thức ra mắt Chương

trình Ti vi Onlnie trên Báo Cà Mau Điện tử.

Với những thành tích trong hoạt động tuyên truyền, Báo Cà Mau vinh dự

được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, hạng Nhì, hạng

Nhất và được các ngành, các cấp tặng nhiều Bằng khen về thành tích xuất sắc trong

công tác tư tưởng trên các lĩnh vực.

- Báo ảnh Đất Mũi:

42

Ngày 27 tháng 11 năm 1979, UBND tỉnh Minh Hải đã ban hành quyết định

số 281/QĐ-UB về việc xuất bản tạp chí Báo ảnh Đất Mũi, là tiếng nói của UBND

tỉnh Minh Hải, có tư cách pháp nhân ngang một phòng trực thuộc Ty Văn hóa và

Thông tin. Từ một đơn vị cấp phòng trực thuộc Ty Văn hóa Thông tin, xuất phát từ

yêu cầu tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị của

tỉnh, ngày 1 tháng 3 năm 1990, Báo ảnh Đất Mũi chính thức là cơ quan cấp tỉnh trực

thuộc UBND tỉnh Minh Hải theo quyết định số 16/QĐ/UB ngày 19 tháng 2 năm

1990 của UBND tỉnh Minh Hải. Từ đây, Đất Mũi đã trở thành cơ quan báo chí của

tỉnh, là một kênh thông tin quan trọng thực hiện nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền

chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, luật pháp của nhà nước địa phương.

Năm 1997, sau khi tỉnh Minh Hải được chia tách thành hai tỉnh Cà Mau, Bạc

Liêu, Báo ảnh Đất Mũi trở thành cơ quan ngôn luận của UBND tỉnh Cà Mau theo

Quyết định số 147/QĐ ngày 17/02/1997 của Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau. Cũng

trong năm 1997, được sự cho phép của Bộ Văn hóa Thông tin tại Giấy phép hoạt

động báo chí số 2269/BC-GPXB ngày 25/7/1997 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa và

Thông tin, Báo ảnh Đất Mũi ra mắt bạn đọc Đặc san Đất Mũi chuyên đề, xuất bản

mỗi tháng 2 kỳ với nội dung thông tin chuyên đề về văn hóa nghệ thuật, thể thao,

sân khấu, thời trang, điện ảnh trong nước và trên thế giới. Đây chính là tiền thân của

Báo ảnh Đất Mũi cuối tuần hiện nay. Đến năm 2001, Báo ảnh Đất Mũi đã rút ngắn

định kỳ trở thành tuần báo của tỉnh được Bộ trưởng Bộ Văn hóa thông tin quyết

định cấp Giấy phép hoạt động báo chí tại quyết định số 289/GP/BVHTT ngày 23

tháng 5 năm 2001. Năm 2006, Cục Báo chí - Bộ Văn hóa Thông tin cấp Giấy phép

số 60/GPHĐBC ngày 16/10/2006 cho phép xuất bản số nguyệt san Đất Mũi định kỳ

hàng tháng. Trước sự bùng nổ của công nghệ thông tin và phát triển internet, cùng

với xu thế phát triển của báo chí cả nước, tháng 8 năm 2006, Báo ảnh Đất Mũi cho

ra mắt báo điện tử Đất Mũi Online theo Giấy phép số 217/GP-BC ngày 28/7/2006

của Cục Báo chí - Bộ Văn hóa Thông tin, là tờ báo điện tử đầu tiên của tỉnh, Đất

Mũi Online đã chính thức hội nhập với làng báo điện tử cả nước. Năm 2007, Bộ

trưởng Bộ Văn hóa Thông tin cấp Giấy phép xuất bản phụ trương số 08/GP-

BVHTT ngày 02/02/2007, Báo ảnh Đất Mũi đã xuất bản phụ trương Cơ Hội vàng,

43

là một đặc san chuyên về kinh tế, phát hành mỗi tháng một kỳ. Sang năm 2008, Bộ

trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cấp Giấy phép xuất bản số 1287/GP-BTTTT

ngày 28/8/2008 cho phép Báo ảnh Đất Mũi xuất bản ấn phẩm Báo ảnh Đất Mũi bản

tiếng Khmer, phát hành định kỳ hàng tháng, phục vụ đời sống tinh thần, nhu cầu

thông tin của đồng bào dân tộc Khmer trong tỉnh, góp phần gìn giữ và phát huy bản

sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào dân tộc Khmer.

Với bản sắc đặc thù của tờ báo ảnh, trong hoạt động của mình 40 năm qua,

Đất Mũi đã từng bước vượt qua những khó khăn, thử thách khốc liệt, nỗ lực phấn

đấu để vươn lên. Từ tờ báo ảnh xuất bản 4 tháng một kỳ với số lượng vài trăm tờ,

chủ yếu phục vụ nhu cầu thông tin của các cơ quan, đơn vị trong tỉnh. Đến nay, sau

40 năm ra đời, Báo ảnh Đất Mũi không chỉ có một, mà đã có tới 6 sản phẩm với

măng sét mang tên Đất Mũi.

- Đài Phát thanh - Truyền hình Cà Mau (PT-TH):

Đài PT-TH Cà Mau, tiền thân là Đài PT-TH Minh Hải được thành lập theo

Quyết Định số 353/QĐ.UB ngày 4/7/1977 của UBND Tỉnh Minh Hải. Đài đã chính

thức phát đi tiếng nói đầu tiên vào ngày 19/8/1977.

Ngay từ ngày đầu Tỉnh Cà Mau mới được tái lập (01/01/1997), nhiệm vụ là

tờ báo nói, báo hình, là cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước, là diễn đàn của

nhân dân Cà Mau. Đài PT-TH Cà Mau có chức năng tuyên truyền đường lối, chủ

trương, chính sách của Đảng, giáo dục pháp luật của Nhà nước Việt Nam. Đồng

thời phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa, nghệ thuật bồi dưỡng nâng cao đời sống

tinh thần cho nhân dân. Phục vụ đắc lực cho công cuộc đổi mới đất nước vì mục

tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Hơn 40 năm qua, toàn thể cán bộ, phóng viên, công chức từng bước vượt

qua mọi khó khăn gian khổ, không ngừng học tập nâng cao trình độ, nêu cao trách

nhiệm của người chiến sĩ cầm bút, cầm máy trên mặt trận chính trị tư tưởng. Biết

lấy phương châm “Đoàn kết, Thống nhất” để tạo sức mạnh, làm động lực thúc đẩy

quá trình đổi mới. Không ngừng cải tiến và nâng cao chất lượng nội dung chương

trình, đảm bảo thông tin nhanh, nhạy, kịp thời, chính xác những sự kiện quan trọng

44

đang diễn ra ở các địa phương trong tỉnh, trong nước và trên thế giới mà mọi người

quan tâm.

Ngày nay, Đài PT-TH Cà Mau đã được đầu tư khá hoàn thiện từ cơ sở hạ

tầng đến thiết bị kỹ thuật. Hiện đài có 1 khu trung tâm kỹ thuật sản xuất chương

trình, 1 khu kỹ thuật truyền dẫn phát sóng, 3 khu nhà làm việc, khu trung tâm phát

thanh phát sóng AM (xã Thạnh Phú, huyện Cái Nước) và 1 trung tâm phát sóng

truyền hình (xã Lý Văn Lâm, TP.Cà Mau), đài đã phát sóng chương trình truyền

hình trên vệ tinh Vinasat 2 và nhiều mạng truyền hình khác.

Đài PT - TH Cà Mau đặt mục tiêu không ngừng lớn mạnh, trưởng thành,

luôn bám sát công tác tư tưởng, thực hiện tốt chức năng thông tin đúng tôn chỉ mục

đích của cơ quan báo chí cách mạng; là diễn đàn uy tín của các tầng lớp nhân dân,

tạo nên ấn tượng đẹp trong lòng người dân Cà Mau và công chúng trên mọi khắp

miền đất nước.

2.1.3. Quan điểm, nhận thức của Đảng bộ, chính quyền tỉnh Cà Mau về

công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

Trong thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Cà Mau luôn

quan tâm giáo dục đạo đức, lối sống, định hướng lý tưởng, hành động đúng đắn cho

thanh niên; tạo môi trường sống lành mạnh cho thanh niên rèn luyện, cống hiến và

trưởng thành. Đảng bộ tỉnh đã quán triệt và lãnh đạo toàn hệ thống chính trị hiện

thực hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về

công tác thanh niên. Ngày 24/10/2006, Tỉnh ủy Cà Mau đã ban hành Nghị quyết số

02-NQ/TU về “tăng cường công tác vận động nh n d n giai đoạn 2006 - 2010 và

những năm tiếp theo”, trong đó nêu rõ những nội dung của công tác giáo dục đạo

đức, lối sống cho thanh niên: “tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng,

n ng cao nhận thức cho thế hệ trẻ. Tập trung giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn d n tộc; rèn luyện

đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh, văn minh; vững tin vào tương lai tươi

sáng của d n tộc”.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa X) về “Công tác tư tưởng, lý

luận, báo chí trước yêu cầu mới”, Tỉnh ủy Cà Mau đã xây dựng Chương trình hành

45

động số 15-CTr/TU ngày 31/10/2007, trong đó xác định: “Các cơ quan báo chí

phải thực hiện tốt vai trò là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với nh n d n; làm tốt

chức năng nhiệm vụ tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp

luật của Nhà nước đến với nh n d n; chú trọng công tác tuyên truyền biểu dương

người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tấm gương đạo

đức Hồ Chí Minh”.

Thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành

Trung ương khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh

niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Tỉnh ủy Cà Mau đã xây

dựng Chương trình hành động số 26-CTr/TU, đề ra mục tiêu đến năm 2020 là:

“sớm hình thành một lớp thanh niên ưu tú trên các lĩnh vực, biết quý trọng và phát

huy truyền thống cách mạng, có tri thức, sức khỏe, kỹ năng lao động giỏi”.

Thực hiện Quyết định số 2474/QĐ-TTg ngày 30/12/2011 của Thủ tướng

Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 -

2020, UBND tỉnh Cà Mau đã ra Quyết định số 480/QĐ-UBND ngày 28/3/2012 Ban

hành Kế hoạch triển khai, thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai

đoạn 2011 - 2020 trên địa bàn tỉnh Cà Mau, xác định mục tiêu tổng quát là: “X y

dựng thế hệ thanh niên tỉnh Cà Mau phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có

đạo đức cách mạng, ý thức công d n, kiên định lý tưởng độc lập d n tộc và chủ

nghĩa xã hội; có trình độ học vấn, nghề nghiệp và việc làm; có văn hóa, sức khỏe,

kỹ năng sống và ý chí vươn lên; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học công nghệ

tiên tiến; hình thành nguồn nh n lực trẻ có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu thời kỳ

đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Phát huy vai trò,

trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp x y dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương

Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030 và Quyết định

số 1501/QĐ-TTg, ngày 28/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng

cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và

nhi đồng giai đoạn 2015 - 2020”, Ủy ban nhân dân Tỉnh Cà Mau đã xây dựng Kế

46

hoạch số 64/KH-UBND, ngày 24/11/2015 về việc “Tăng cường giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015

- 2020 trên địa bàn tỉnh Cà Mau”, trong đó xác định mục đích “Tạo chuyển biến

căn bản về đạo đức, lối sống, phát triển toàn diện; yêu gia đình, có đạo đức trong

sáng, lối sống văn hóa; yêu nước, tự hào d n tộc, kiên định lý tưởng độc lập d n tộc

và chủ nghĩa xã hội; ý thức tu n thủ pháp luật; có năng lực, bản lĩnh trong cuộc

sống; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng lao động để trở thành những công d n có ích,

đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; chủ động

và tích cực tham gia x y dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, x y

dựng quê hương Cà Mau ngày càng văn minh, giàu đẹp”.

Với vai trò, nhiệm vụ là cơ quan của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh

Cà Mau - tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Cà Mau, báo chí Cà Mau

luôn quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt tinh thần chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về

công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn

tỉnh; xem đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, liên tục nhằm góp phần tạo sự

chuyển biến rõ nét về lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống của thanh niên tỉnh Cà Mau.

2.2. Thực trạng thông tin giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên trên báo chí Cà Mau

2.2.1. Nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên trên báo chí Cà Mau

Qua khảo sát cho thấy, thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau tập trung vào các nội dung sau:

- Thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, chủ trương, đường lối của Đảng,

chính sách, pháp luật của Nhà nước và của địa phương có liên quan đến đời sống,

học tập và việc làm của thanh niên trong cả nước nói chung và của tỉnh Cà Mau nói

riêng. Nhiều tác phẩm trên báo chí Cà Mau đã góp phần xây dựng thế hệ trẻ tỉnh

nhà giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ

nghĩa xã hội; có đạo đức trong sáng, ý thức tuân thủ pháp luật; có năng lực, bản lĩnh

trong hội nhập; có sức khoẻ, tri thức, kỹ năng lao động, trở thành những công dân

tốt, tích cực tham gia vào sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương Cà Mau,

47

trong số đó có thể kể đến những bài viết, phóng sự tiêu biểu như: “Vững tin lên

đường nhập ngũ” (Báo Cà Mau, thứ Hai, ngày 5/3/2018); “Tuổi trẻ sáng tạo, khởi

nghiệp” (Báo Cà Mau, thứ Hai, ngày 26/3/2018); “Tạo cơ hội cho thanh niên tiếp

cận vốn, giải quyết việc làm” (Báo Cà Mau, thứ Sáu, ngày 15/6/2018); Phóng sự

“Hướng đi mới cho thanh niên từ đề án xuất khẩu lao động 2018 - 2022” (Chuyên

đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, thứ Hai ngày 03/9/2018); Phóng sự “Khởi nghiệp”

(Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, thứ Hai ngày 18/02/2019)…

- Thông tin giáo dục những giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa, lối sống

tốt đẹp của con người Việt Nam, của địa phương Cà Mau; tư tưởng, đạo đức và

phong cách Hồ Chí Minh, đặc biệt là những tư tưởng có liên quan đến thế hệ trẻ

Việt Nam. Các tác phẩm trên báo chí Cà Mau thời gian qua đã chú trọng giáo dục

thanh niên nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ, những giá trị truyền thống tốt

đẹp của dân tộc, thường xuyên quan tâm bồi dưỡng cho thanh niên những tình cảm

cao đẹp về tình yêu quê hương, đất nước; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục tư

tưởng, quan điểm của Bác đối với thanh niên Việt Nam, nhằm xây dựng cho thanh

niên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn để giải quyết những vấn đề do thực

tiễn đặt ra. Từ đó hình thành cho họ lối sống trong sạch, lành mạnh, những hành vi

đạo đức trong sáng phù hợp với các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và thời

đại. Trong đó có nhiều bài viết, phóng sự tiêu biểu như: “Giúp người nghèo đón tết

an lành, đầm ấm” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 01/01/2018); “Khu đoàn Tây

Nam Bộ 15 năm một chặng đường lịch sử vẻ vang” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai,

ngày 26/3/2018); Loạt bài: “Tuổi trẻ Cà Mau nhớ lời di chúc theo chân Bác” (Báo

ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 20/5/2019); “Chung tay giúp trẻ em nghèo” (Báo Cà

Mau, thứ Sáu, ngày 20/4/2018); “Dấu ấn thanh niên qua những công trình” (Báo Cà

Mau, thứ Hai, ngày 15/1/2018); “Lan tỏa tinh thần thiện nguyện” (Báo Cà Mau, thứ

Bảy, ngày 27/1/2018); Phóng sự “Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác” (Chuyên

đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai ngày 14/5/2018); Phóng sự “Kỷ niệm 129 năm

Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 50 năm thực hiện Di chúc của Bác” (Chuyên

đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai ngày 10/6/2019)…

- Thông tin tuyên truyền các phong trào thi đua yêu nước, những gương điển

48

hình người tốt, việc tốt trên các lĩnh vực, cuộc sống xã hội trong phạm vi cả nước

và tại tỉnh Cà Mau. Thực hiện tốt nội dung trên, thời gian qua báo chí Cà Mau đã

có nhiều bài viết, phóng sự tiêu biểu như: “Phát huy vai trò xung kích, tình nguyện

xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày

12/3/2018); “Thanh niên Cà Mau góp sức xây dựng quê hương” (Báo ảnh Đất Mũi,

thứ Hai, ngày 11/6/2018); Loạt bài “Nữ thủ lĩnh 8x” từ kỳ 1 đến kỳ 5 (Báo ảnh Đất

Mũi, thứ Hai, các số phát hành Tháng 3 và Tháng 4/2019); “Làm giàu trên chính

quê hương mình” (Báo Cà Mau, thứ Hai, ngày 26/2/2018); “Khi người thích mạo

hiểm kinh doanh” (Báo Cà Mau, thứ Hai, ngày 26/2/2018); “Dấu ấn Tháng Thanh

niên” (Báo Cà Mau, thứ Hai, ngày 12/3/2018); “Hai Kaka: Tấm lòng vời trẻ em

nghèo” (Báo Cà Mau, thứ Bảy, ngày 2/6/2018); “Tiến sĩ trẻ Nguyễn Việt Bắc: Tận

tâm với nghiệp giảng” (Báo Cà Mau, thứ Bảy, ngày 30/6/2018); “Nguyễn Nguyên

Tú: Cô sinh viên 5 tốt” (Báo Cà Mau, thứ Bảy, ngày 14/7/2018); Phóng sự “Thiết

thực với những hoạt động phong trào” (Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ

Hai ngày 26/11/2018); Phóng sự “Gương điển hình tiên tiến trong công tác Đoàn và

phong trào Thanh thiếu niên” (Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai ngày

13/5/2019)…

- Thông tin tuyên truyền cho thế hệ trẻ về chủ quyền biển đảo, toàn vẹn lãnh

thổ của Tố quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, gắn với những bài viết, phóng sự tiêu

biểu như: “Thắp lên tình yêu biển đảo quê hương” (Báo Cà Mau, thứ Sáu, ngày

13/4/2018); “Tuổi trẻ Cà Mau với biển đảo quê hương” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai,

ngày 09/4/2018); “Hành trình thắp sáng tình yêu biển đảo quê hương” (Báo ảnh Đất

Mũi, thứ Hai, ngày 27/8/2018); Phóng sự “Chia sẻ với người lính đảo” (Chuyên đề

Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai ngày 24/12/2018); Phóng sự “Hành trình Tuổi trẻ

Cà Mau vì Biển đảo quê hương” (Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai

ngày 15/4/2019)…

- Tuyên truyền đấu tranh, phòng chống “Diễn biến hòa bình”, phản bác các

thông tin sai trái của các thế lực thù địch trong nước, nước ngoài và ở địa phương

tỉnh Cà Mau. Thời gian qua, trên một số trang mạng phản động, các phần tử cơ hội

cấu kết với một số thế lực th địch đã đăng tải nhiều bài xuyên tạc vai trò lãnh đạo

49

của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm chia rõ khối đoàn kết toàn dân. Đối tượng mà

thế lực th địch hướng đến để tuyên truyền những thông tin, luận điệu xuyên tạc là

các tầng lớp nhân dân, trọng tâm, trọng điểm là giới trẻ (thanh niên, học sinh, sinh

viên) nhằm tạo lực lượng đối lập với Đảng, Nhà nước ta.

Trước những âm mưu, thủ đoạn trên, báo chí Cà Mau luôn cảnh giác, tích

cực đấu tranh vạch trần, bác bỏ các luận điệu xuyên tạc, bảo vệ Đảng, Nhà nước và

chế độ ta. Các cơ quan báo chí Cà Mau đã có những bài viết mang tính chiến đấu

cao, định hướng rõ ràng, kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”; phân tích, đánh

giá nhiều chiều về sự tinh vi trong đưa tin, bài “đầu độc” thế hệ trẻ. Đồng thời có

bài viết cung cấp kiến thức, sự hiểu biết đầy đủ cho thế hệ trẻ. Trong đó tiêu biểu

như: “Dân vận khéo - giữ bình yên địa bàn” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày

15/01/2018); “Công tác dân vận đã hướng mạnh về cơ sở” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ

Hai, ngày 30/4/2018); Loạt bài “Thanh niên Cà Mau thời kỳ mới” (Báo Cà Mau,

thứ Hai, ngày 17/9/2018); “Tuổi trẻ xung kích, năng động” (Báo Cà Mau, thứ Bảy,

ngày 7/10/2018); Phóng sự “Vì biển đảo quê hương” (Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ

Cà Mau, Thứ Hai ngày 16/4/2018);…

- Thông tin việc n ng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành,

gia đình, nhà trường, cộng đồng xã hội trong công tác phối hợp giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ Cà Mau. Thanh niên ngày nay đang

sống trong thời kỳ b ng nổ thông tin, kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ, giao lưu

quốc tế ngày càng mở rộng; thanh niên đã và đang chịu ảnh hưởng cả mặt tích cực

và mặt tiêu cực từ môi trường kinh tế, xã hội.

Trước những vấn đề trên, báo chí Cà Mau thời gian qua đã có những đóng

góp quan trọng thông qua những tác phẩm của mình, tạo thành cầu nối liên kết giữa

gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, rèn luyện

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh; góp phần c ng với cấp uỷ đảng,

chính quyền, mặt trận, đoàn thể, nhất là tổ chức Đoàn thanh niên thông tin tuyên

truyền nhiều hoạt động phong phú, đa dạng để thu hút, tập hợp thanh niên, rèn

luyện thanh niên theo các chuẩn mực đạo đức cách mạng. Kịp thời biểu dương,

nhân rộng cách làm hay và kiên quyết uốn nắn những thiếu sót, lệch lạc, những biểu

hiện lệch chuẩn trong đạo đức, lối sống của thanh niên, trong đó có những bài viết,

50

phóng sự tiêu biểu như: “Thanh niên nông thôn với nổi lo lao động, việc làm” (Báo

ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 07/5/2018); “Gặp khó trong việc chăm bồi phát triển

Đảng trong đoàn viên, thanh niên” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 09/7/2018);

“Nơi tập hợp thanh niên” (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 03/12/2018); Phóng sự

“Nối tiếp vòng tay kết đoàn” (Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai ngày

16/5/2018); Phóng sự “Đứng lên sau vấp ngã” (Chuyên đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau,

Thứ Hai ngày 9/7/2018); Phóng sự “Điểm sáng trong giáo dục toàn diện” (Chuyên

đề Tạp chí tuổi trẻ Cà Mau, Thứ Hai ngày 21/01/2019); “Nâng cao chất lượng dạy

và học qua hội giảng” (Báo Cà Mau Online, thứ Bảy, ngày 15/6/2019); “Giáo dục

truyền thống lịch sử cho sinh viên” (Báo Cà Mau Online, thứ Bảy, ngày 08/6/2019);

“Giáo dục truyền thống cách mạng cho học sinh” (Báo Cà Mau Online, thứ Hai,

ngày 18/3/2019)…

Kết quả khảo sát phản ánh khá rõ nét bức tranh chung về nội dung thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau

theo đúng chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước.

Các tác phẩm báo chí đã bám sát thực tiễn cơ sở để phản ánh. Mỗi cơ quan

báo chí, tuỳ theo chức năng, nhiệm vụ của mình đã phát hiện, khai thác các đề tài và

phản ánh tương đối toàn diện về đối tượng thanh niên trên địa bàn tỉnh. Số lượng

các tin, bài, phóng sự thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên từ năm 2018 đến tháng 6 năm 2019 có tăng lên.

Nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên được lên kế hoạch cụ thể và có sự quan tâm chỉ đạo của Ban Biên tập các cơ

quan báo chí. Trên thực tế, những năm gần đây các cơ quan báo chí Cà Mau đều

dành dung lượng tương đối phản ánh việc thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh.

Các bài viết, phóng sự thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau có sự chỉ đạo và định hướng cụ thể, tập

trung khai thác đề tài nóng, hấp dẫn, mới mẻ, tránh đi theo lối mòn.

51

2.2.2. Hình thức thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên trên báo chí Cà Mau

Thời gian qua, báo chí Cà Mau luôn quan tâm đa dạng hoá các hình thức

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên qua việc tuyên

truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và

địa phương đến thanh niên; tiếp tục tuyên truyền cuộc vận động “Học tập và làm

theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị 05-CT/TW, ngày

15/5/2016 của Bộ Chính trị; thông tin các phong trào hành động cách mạng của tuổi

trẻ, tuyên truyền tấm gương người tốt việc tốt, điển hình tiên tiến trong thanh niên;

phối hợp tổ chức các hoạt động giáo dục, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu

nước thông qua các hình thức như:

- Từ năm 2018 đến tháng 6 năm 2019 Đài PT-TH Cà Mau tiếp tục duy trì

phát sóng Chuyên đề “Tạp chí Tuổi trẻ”, thực hiện tốt việc thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh: đây thực sự là

diễn đàn của thanh niên, phản ánh khá toàn diện các phong trào hoạt động trong

công công tác thanh niên và đời sống, lao động, việc làm… của thanh niên trên địa

bàn tỉnh Cà Mau. Chuyên đề được phát sóng định kỳ trên Đài PT-TH Cà Mau mỗi

tháng 1 kỳ vào ngày Thứ Hai với thời lượng phát sóng mỗi kỳ là 15 phút tập trung

vào một chủ đề, mỗi chủ đề từ 3 đến 5 phóng sự ngắn thông tin giáo dục truyền

thống, kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện trọng đại của đất nước, địa phương; các

phong trào hành động cách mạng của thanh niên; những tấm gương thanh niên tiêu

biểu trong học tập và làm theo lời Bác; những mô hình thanh niên phát triển kinh tế,

vươn lên làm giàu chính đáng.

+ Thông tin giáo dục truyền thống, kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện

trọng đại của đất nước, địa phương trên Tạp chí Tuổi trẻ có các phóng sự tiêu biểu

như: Hiểu về trái tim - Hành trình chia sẻ (phát sóng ngày 22/01/2018); Sinh hoạt

truyền thống về “Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968” (phát sóng ngày

19/02/2018); Ấm tình “Tết Quân dân” (phát sóng ngày 19/02/2018); Họp mặt

truyền thống Khu Đoàn Tây Nam Bộ (phát sóng ngày 16/4/2018); Thanh niên tiên

tiến làm theo lời Bác (phát sóng ngày 14/5/2018); Tuổi trẻ với đạo lý “Uống nước

52

nhớ nguồn” (phát sóng ngày 06/8/2018); 65 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (phát

sóng ngày 13/5/2019); Kỷ niệm 129 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 50

năm thực hiện Di chúc của Bác (phát sóng ngày 10/6/2019)…

+ Thông tin tuyên truyền các phong trào hành động cách mạng của thanh

niên trên Tạp chí Tuổi trẻ có các phóng sự tiêu biểu như: Tuổi trẻ chung sức xây

dựng “Nông thôn mới” (phát sóng ngày 22/01/2018); Khởi động “Tháng Thanh

niên” năm 2018 (phát sóng ngày 19/3/2018); Rộn ràng “Hội trại tòng quân” (phát

sóng ngày 19/3/2018); Sôi nổi “Hội trại 26/3” (phát sóng ngày 16/4/2018); Nối tiếp

vòng tay kết đoàn (phát sóng ngày 14/5/2018); Ra quân “Chiến dịch Thanh niên

tình nguyện hè” (phát sóng ngày 11/6/2018); Rộn ràng Xuân yêu thương (phát sóng

ngày 18/02/2019); Hành trình “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” (phát sóng ngày

13/5/2019); Những hoạt động mang ý nghĩa thiết thực của Tuổi trẻ Cà Mau (phát

sóng ngày 10/6/2019)…

+ Thông tin tuyên truyền những tấm gương thanh niên tiêu biểu trong học

tập và làm theo lời Bác; những mô hình phát triển kinh tế trong thanh niên trên Tạp

chí Tuổi trẻ có các phóng sự tiêu biểu như: Hiệu quả nuôi Tôm càng xanh trên

ruộng lúa (phát sóng ngày 22/01/2018); Thanh niên làm giàu từ mô hình ươm, vèo

Cua giống (phát sóng ngày 19/3/2018); Hiệu quả nuôi cá Kèo trong đầm nuôi tôm

công nghiệp (phát sóng ngày 29/10/2018); Những sinh viên 5 tốt (phát sóng ngày

21/01/2019); Khởi nghiệp (phát sóng ngày 18/02/2019); Gương điển hình tiên tiến

trong công tác Đoàn và phong trào Thanh thiếu niên (phát sóng ngày 13/5/2019)…

- Mặc dù Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi từ năm 2018 đến tháng 6 năm 2019

không có chuyên trang, chuyên mục viết về thanh niên, nhưng Báo Cà Mau, Báo

ảnh Đất Mũi đều có phân công phóng viên đăng ký viết tin, bài, phóng sự thông tin

những sự kiện, hoạt động, học tập, lao động, việc làm…của thanh niên trên địa bàn

tỉnh. Bên cạnh đó, trên các chuyên trang, chuyên mục Chính trị - Xã hội, Khởi

nghiệp trẻ, Giáo dục, Phóng sự - Ký sự… của Báo Cà Mau và các chuyên trang,

chuyên mục Thời sự, Xã hội, Pháp luật, Bạn đọc… của Báo ảnh Đất Mũi đều có

những bài viết thông tin về việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên. Trong đó tiêu biểu là những bài viết như: Tuổi trẻ phát huy tinh thần

53

khởi nghiệp (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 22/01/2018); Xung phong làm gương

(Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 09/4/2018); Thanh niên Cà Mau góp sức xây dựng

quê hương (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 11/6/2018); Tuổi trẻ Cà Mau học tập

và làm theo lời Bác (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày 26/11/2018); Xung kích, tình

nguyện, góp sức xây dựng thành phố văn minh (Báo ảnh Đất Mũi, thứ Hai, ngày

29/4/2019); Đưa lịch sử địa phương vào trường học (Báo Cà Mau, thứ Tư, ngày

02/01/2019); Làm theo Bác trong môi trường học đường (Báo Cà Mau, thứ Sáu,

ngày 01/3/2019); Trao yêu thương để nhận yêu thương (Báo Cà Mau, thứ Tư, ngày

03/4/2019); Thanh niên giúp hộ nghèo (Báo Cà Mau, thứ Tư, ngày 03/4/2019); Xây

dựng Đảng trong sạch, vững mạnh (Báo Cà Mau, thứ Hai, ngày 03/6/2019)…

- Ngoài ra, đối với các sự kiện trọng đại có liên quan đến thanh niên như kỷ

niệm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh 26/3; Đại hội Đoàn thanh niên, Đại

hội Hội LHTN các cấp, các cơ quan báo chí đều thành lập những chuyên mục

không thường xuyên, tập trung thông tin, tuyên truyền giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh.

Nhìn chung, hình thức thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau đã có nhiều đổi mới, tạo được sự phong

phú, hấp dẫn và ngày càng phù hợp với nhu cầu thông tin của thanh niên. Cụ thể

như Đài PT-TH Cà Mau đã phát huy hiệu quả của Chuyên đề “Tạp chí Tuổi trẻ”;

Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi có nhiều thể loại tin, bài phản ánh, phóng sự, ký sự

trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần hiệu quả trong việc giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên Cà Mau.

Tuy nhiên, kết quả khảo sát cho thấy thời lượng giành cho Chuyên đề “Tạp

chí tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau là quá ngắn chỉ vỏn vẹn khoảng 15 phút và tần

suất phát sóng thì rất ít, chỉ với 1 kỳ/tháng.

Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi chưa có chuyên trang, chuyên mục viết về

thanh niên. Do đó các bài viết thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên không được thực hiện thường xuyên và thiếu sự lôgic, hệ thống.

54

Vẫn còn xuất hiện những bài viết, phóng sự giống như một bản báo cáo, bài

tham luận tại các hội nghị, hội thảo. Nhiều bài viết không sinh động, thiếu hơi thở

cuộc sống, thực tiễn.

Nhiều bài viết còn quá sơ sài, mang tính giáo dục không cao. Cách viết chưa

hấp dẫn đối với người đọc; bố cục và kết cấu bài phản ánh thường dập khuôn về

hình thức thể hiện như: đặc điểm, kết quả, nguyên nhân, giải pháp.

Ngôn ngữ, cách diễn đạt thiếu linh hoạt, chưa sinh động và cách trình bày

chưa sáng tạo nên chưa hấp dẫn thanh niên.

2.2.3. Kết quả khảo sát về thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau

* Khảo sát số lượng tin, bài, phóng sự trên 3 cơ quan Báo Cà Mau, Báo ảnh

Đất Mũi và Đài PT-TH Cà Mau (thời gian từ tháng 01/2018 đến tháng 6/2019):

- Báo Cà Mau: Từ tháng 01 năm 2018 đến tháng 6 năm 2019, Báo Cà Mau

đã thông tin tuyên truyền trên các lĩnh vực là 15.375 tin, bài (9.045 tin, 6.330 bài).

Trong đó thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

là 288 tin, bài (174 tin, 114 bài) chiếm tỷ lệ 1,87% tổng số tin, bài trên Báo Cà Mau.

Biểu 2.1: Số lượng tin, bài trên Báo Cà Mau từ tháng 01/2018 đến tháng 6/2019

288

Tổng số tin, bài

Tin, bài về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

15375

- Báo ảnh Đất Mũi: Từ tháng 01 năm 2018 đến tháng 6 năm 2019, Báo ảnh

Đất Mũi đã thông tin tuyên truyền trên các lĩnh vực với số lượng là 3.354 tin, bài

(1.248 tin, 2.106 bài). Trong đó thông tin về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

55

lối sống cho thanh niên là 91 tin, bài (25 tin, 66 bài) chiếm tỷ lệ 2,71% tổng số các

119

Tổng số tin, bài

Tin, bài về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

3354

tin, bài trên Báo ảnh Đất Mũi. Biểu 2.2: Số lượng tin, bài trên Báo ảnh Đất Mũi từ tháng 01/2018 đến tháng 6/2019

- Đài PT-TH Cà Mau: Từ tháng 01 năm 2018 đến tháng 6 năm 2019 Đài PT-

TH Cà Mau đã phát sóng Truyền hình 3.555 chương trình, bản tin; 32.332 đề tài;

tổng thời lượng phát sóng là 7.581 giờ. Trong đó đã phát sóng Truyền hình Chuyên

đề là 540 kỳ; 2.160 đề tài; tổng thời lượng là 153 giờ. Riêng chuyên đề “Tạp chí

tuổi trẻ” đã thông tin tuyên truyền giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên là 19 kỳ (chiếm 3,5%); 78 đề tài (chiếm 3,6%); tổng thời lượng là

4,75 giờ (chiếm 3,1%) trên tổng số các chuyên đề.

Biểu 2.3: Số kỳ, đề tài, thời lượng phát sóng của Chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” trên tổng số chuyên

đề chung của Đài PT-TH Cà Mau từ tháng 01/2018 đến tháng 6/2019

2500

2160

2000

1500

Chuyên đề chung

1000

Chuyên đề "Tạp chí tuổi trẻ"

540

500

153

78

19

4.75

0

Số kỳ

Đề tài

Thời lượng (giờ)

56

Kết quả khảo sát các cơ quan Báo chí Cà Mau cho thấy: với số lượng tin, bài

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên (Báo Cà

Mau chiếm 1,87%; Báo ảnh Đất Mũi chiếm 2,71%) trên tổng số tin, bài về các vấn

đề chung; Chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau chiếm 3,5% số kỳ -

3,6% đề tài - 3,1% giờ phát sóng của tổng số các chuyên đề. Có thể nhận định việc

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo

chí Cà Mau thời gian qua chưa được chú trọng đúng mức, đồng thời cho thấy tần

suất, mức độ thông tin tới thanh niên trên báo chí Cà Mau vẫn còn rất thấp.

*Khảo sát hiệu ứng tiếp nhận của thanh niên về thông tin giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau:

Khảo sát đối với 300 thanh niên (cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên,

công nhân, sinh viên, học sinh, …).

Bảng 2.1: Mức độ theo dõi của thanh niên đối với báo chí Cà Mau (Đơn vị tính: %)

Mức độ theo dõi Cơ quan báo chí Không Thƣờng xuyên Thỉnh thoảng Hiếm khi

Báo Cà Mau 33,67 53 7,33 6

Báo ảnh Đất Mũi 30,25 50,3 9,42 10,03

Đài PT-TH Cà Mau 20,45 42 25,55 12

Với kết quả khảo sát “Mức độ theo dõi các bài viết, các phóng sự về giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau của

quý vị như thế nào?” ở Bảng 2.1 cho thấy: mức độ theo dõi các bài viết, phóng sự

trên báo chí Cà Mau của thanh niên là tương đối thấp (mức độ theo dõi “Thường

xuyên” ở Báo Cà Mau là 33,67%, Báo ảnh Đất Mũi là 30,25%, Đài PT-TH Cà Mau

là 20,45%). Trong khi mức độ theo dõi “Hiếm khi” và “Không” tỷ lệ còn nhiều

(bình quân ở Báo Cà Mau là 13,33%, Báo ảnh Đất Mũi là 19,45%, Đài PT-TH Cà

Mau là 37,55%). Kết quả trên phản ánh khá thực tế về mức độ theo dõi của thanh

niên đối với các cơ quan báo chí Cà Mau, do phải chịu sự cạnh tranh của các cơ

quan báo chí lớn trong vùng và sự thông dụng của in-tơ-nét, mạng xã hội.

57

Bảng 2.2: Mức độ quan tâm của thanh niên về các nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Đơn vị tính: %)

Cơ quan báo chí Phản ánh gương thanh niên tiêu biểu Tình hình thực hiện các phong trào của Đoàn Thanh niên Các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước

Báo Cà Mau 60,25 72,68 43,5

Báo ảnh Đất Mũi 61,32 70,73 47,71

Đài PT-TH Cà Mau 58,74 75,94 45,22

Khi đặt ra câu hỏi “Những thông tin nào sau đ y giành được sự quan tâm

của quý vị”(có thể lựa chọn nhiều phương án), đã cho ra kết quả đánh giá ở Bảng

2.2. Trong 3 phương án trả lời thì thông tin mà thanh niên quan tâm nhiều nhất là

“Tình hình thực hiện các phong trào của Đoàn thanh niên” (bình quân ở 3 cơ quan

báo chí là 73,11%), kế đến là thông tin về “Các chủ trương, nghị quyết của Đảng,

chính sách pháp luật của Nhà nước” (bình quân ở 3 cơ quan báo chí là 60,1%) và

thông tin về “Phản ánh gương thanh niên tiêu biểu” (bình quân ở 3 cơ quan báo chí

là 45,47%). Kết quả khảo sát trên cho thấy thanh niên tập trung nhiều vào việc theo

dõi tình hình thực hiện các phong trào của Đoàn thanh niên, từ đó giúp cho các cơ

quan báo chí Cà Mau có sự nhìn nhận và đề ra những định hướng trong việc thông

tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên trong thời gian tới

được tốt hơn.

Bảng 2.3: Sự hấp dẫn của thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống

cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Đơn vị tính: %) Mức độ đánh giá

Cơ quan báo chí Hấp dẫn Bình thƣờng Không hấp dẫn

Báo Cà Mau 42,67 55,33 2

Báo ảnh Đất Mũi 41,45 54,36 4,19

Đài PT-TH Cà Mau 40,12 56,78 3,1

Khảo sát thanh niên về câu hỏi “Khi đọc các bài viết hoặc xem các phóng sự

về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà

Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau” đã cho ra kết quả đánh giá ở Bảng

58

2.3. cho thấy sự “Hấp dẫn” của thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau chiếm tỷ lệ trung bình thấp (Báo Cà Mau

là 42,67%, Báo ảnh Đất Mũi là 41,45%, Đài PT-TH Cà Mau là 40,12%). Đánh giá

trên phản ánh trung thực về sự hấp dẫn, phong phú của những thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau hiện nay, vì

vậy đòi hỏi các bài viết, phóng sự trên báo chí Cà Mau cần phải nâng cao chất

lượng hơn nữa để tạo được sự hấp dẫn đối với thanh niên.

Bảng 2.4: Hiệu quả tiếp nhận các thông tin giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Đơn vị tính: %)

Cơ quan báo chí

Biết nhiều hơn về các hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên Hiểu hơn về quan điểm, đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên Thấy được vai trò của bản thân trong các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ

Báo Cà Mau 71,23 75,6 69

Báo ảnh Đất Mũi 69,32 74,71 71

Đài PT-TH Cà Mau 65,75 76,82 73

Khảo sát thanh niên về câu hỏi “Đọc các bài viết, phóng sự về giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất

Mũi, Đài PT-TH Cà Mau” (có thể chọn nhiều phương án trả lời) đã cho ra kết quả

đánh giá ở Bảng 2.4. Kết quả cho thấy sự tiếp nhận của thanh niên đối với thông tin

“Biết nhiều hơn về các hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên” là cao nhất (bình

quân chiếm 75,7%), kế đến là thông tin “Thấy được vai trò của bản thân trong các

phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ” (bình quân chiếm 71%) và “Hiểu hơn

về quan điểm, đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước”

(bình quân chiếm 68,7%). Tỷ lệ tiếp nhận của thanh niên đối với những thông tin

trên là khá đồng điều, không có sự chênh lệch lớn. Qua đó có thể nhận định, những

thông tin giáo dục giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

trên báo chí Cà Mau trong thời gian qua được thanh niên tiếp nhận rất tích cực.

59

*Khảo sát sự đánh giá của thanh niên về nội dung và hình thức thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà

Mau:

- Về nội dung:

+ Khảo sát đối với 300 thanh niên (cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên,

công nhân, sinh viên, học sinh, …) về “Nội dung thông tin của các bài viết, các

phóng sự về giáo dục lý tưởng, đạo đức lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau,

Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau”, đã cho kết quả đánh giá như sau:

Biểu 2.4: Thống kê đánh giá nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

1.26%

1.33%

1.74%

100.00%

25.67%

27.34%

28.46%

80.00%

60.00%

Không thiết thực

Bình thường

40.00%

72.59%

71.33%

70.28%

Thiết thực, có ích

20.00%

0.00%

Báo Cà Mau

Đài PT-TH Cà Mau

Báo ảnh Đất Mũi

Nhìn vào biểu đồ cho thấy: đối tượng được khảo sát đánh giá nội dung thông

tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên các cơ quan

báo chí là “Thiết thực” chiếm tỷ lệ khá cao (Báo Cà Mau là 71,33%, Báo ảnh Đất

Mũi là 70,28% và Đài PT-TH Cà Mau là 72,59%); trong khi đó số thanh niên cho

rằng nội dung thông tin “Bình thường” chiếm tỷ lệ thấp (Báo Cà Mau là 27,34%,

Báo ảnh Đất Mũi là 28,46% và Đài PT-TH Cà Mau là 25,67%) và có rất ít ý kiến

cho rằng nội dung thông tin “không thiết thực” (Báo Cà Mau là 1,33%, Báo ảnh

Đất Mũi là 1,26% và Đài PT-TH Cà Mau là 1,74%). Kết quả trên phần nào đã phản

ánh được chất lượng nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau thời gian qua khá hiệu quả và nhận được

sự đánh giá cao của thanh niên trên địa bàn tỉnh.

60

+ Tuy nhiên, khi khảo sát đối với 300 thanh niên (cán bộ, công chức, viên

chức, đoàn viên, công nhân, sinh viên, học sinh, …) về câu hỏi “Quý vị hãy đánh

giá sự phong phú về nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau”, đã

cho kết ra quả đánh giá của thanh niên như sau:

Biểu 2.5: Thống kê đánh giá sự phong phú, đa dạng về nội dung thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

120.00%

100.00%

33.91%

34.82%

35.60%

80.00%

Chưa phong phú, đa dạng

60.00%

20.07%

23.44%

25.19%

Bình thường

40.00%

Phong phú, đa dạng

44.33%

42.65%

39.99%

20.00%

0.00%

Báo Cà Mau

Báo ảnh Đất Mũi

Đài PT- TH Cà Mau

Nhìn vào biểu đồ cho thấy: Kết quả đánh giá sự phong phú về nội dung

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo

chí Cà Mau về phương án trả lời “Bình thường” và “Chưa phong phú, đa dạng”

chiếm tỷ lệ khá cao (Bình quân ở Báo Cà Mau là 55,67%, Báo ảnh Đất Mũi là

57,35% và Đài PT-TH Cà Mau là 60,01%). Qua đó nhận thấy nội dung thông tin

trên báo chí Cà Mau vẫn chưa đa dạng, phong phú, chưa giải quyết thỏa đáng những

nhu cầu về thông tin của thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

- Về hình thức:

Tiến hành khảo sát đối với 300 thanh niên (cán bộ, công chức, viên chức,

đoàn viên, công nhân, sinh viên, học sinh, lao động tự do) về các hình thức thông

tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà

Mau (Thời gian khảo sát từ tháng 1/2018 đến tháng 6/2019).

61

+ Qua tổng hợp khảo sát về câu hỏi “Các thể loại bài viết, phóng sự về giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo

ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau” đã cho ra kết quả đánh giá như sau:

Biểu 2.6: Thống kê đánh giá các thể loại bài viết, phóng sự về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

71.92%

80.00%

65.52%

64.70%

60.00%

Hấp dẫn

30.98%

40.00%

28.67%

23.73%

Bình thường

20.00%

Chưa hấp dẫn

5.81%

4.35%

4.32%

0.00%

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất

Đài PT-TH Cà Mau

Mũi

Nhìn vào biểu đồ cho thấy: Tỷ lệ đánh giá mức độ “Hấp dẫn” của các thể

loại bài viết, phóng sự chưa cao lắm, nhưng việc 3 cơ quan báo chí Cà Mau đã có sự

cố gắng trong việc sử dụng nhiều thể loại đã tạo sự sinh động, hấp dẫn và ghi nhận

của bạn đọc. Với dung lượng các bài viết, phóng sự ngắn, dài đan xen, kết cấu hợp

lý, linh hoạt (tỷ lệ đánh giá hấp dẫn ở Báo Cà Mau là 65,52%, Báo ảnh Đất Mũi là

64,7% và Đài PT-TH Cà Mau là 71,92%) đã phần nào cho thấy sự ghi nhận của

thanh niên về mức độ phong phú, hấp dẫn đối với hình thức thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau.

+ Tuy nhiên khi đặt câu hỏi “Theo quý vị đề tài phản ánh trong các bài viết,

phóng sự về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên

Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau là” đã cho kết quả đánh giá

như sau:

62

Biểu 2.7: Thống kê đánh giá đề tài phản ánh trong các bài viết, phóng sự về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

45.57%

43.50%

39.32%

35.08%

33.67%

30.34%

25.06%

24.09%

22.83%

Phong phú, đa dạng

Bình thường

Chưa phong phú, đa dạng

50.00% 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00%

Báo Cà Mau

Báo ảnh Đất Mũi

Đài PT- TH Cà Mau

Nhìn vào biểu đồ cho thấy: phương án trả lời “Chưa phong phú, đa dạng”

chiếm tỷ lệ khá cao (Báo Cà Mau là 33,67%, Báo ảnh Đất Mũi là 30,34% và Đài

PT-TH Cà Mau là 35,08%), điều này cho thấy sự đánh giá của đối tượng khảo sát là

khách quan. Do đó để nâng cao chất lượng và hiệu quả thông tin giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên thì các cơ quan báo chí cần: tăng tần

suất, thời lượng phát sóng chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” (Đài PT-TH Cà Mau); xây

dựng các chuyên trang, chuyên mục (Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi).

Bảng 2.5: Hệ thống các bài viết, phóng sự thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Đơn vị tính: %)

Mức độ đánh giá

Cơ quan báo chí Phong phú Bình thƣờng Chƣa phong phú

Báo Cà Mau 44 37,67 18,33

Báo ảnh Đất Mũi 43,12 34,63 22,25

Đài PT-TH Cà Mau 35,34 39,57 25,09

Khảo sát thanh niên về câu hỏi “Quý vị thấy hệ thống các bài viết, phóng sự

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo

Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau” đã cho kết quả đánh giá ở Bảng

2.5. Qua đó cho thấy tỷ lệ thanh niên đánh giá mức “Chưa phong phú” là khá cao

(Báo Cà Mau là 44%, Báo ảnh Đất Mũi là 43,12% và Đài PT-TH Cà Mau là

35,34%). Nguyên nhân trên là do Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi chưa có chuyên

63

trang, chuyên mục về thanh niên; Đài PT-TH Cà Mau có Chuyên đề “Tạp chí Tuổi

trẻ” nhưng thời lượng phát sóng ngắn, tần suất chỉ 1 kỳ/tháng nên chưa nhận được

sự đánh giá cao của thanh niên.

Bảng 2.6: Tần suất xuất bản thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Đơn vị tính: %)

Mức độ đánh giá Cơ quan báo chí Phù hợp Chƣa phù hợp

Báo Cà Mau 65,6 34,4

Báo ảnh Đất Mũi 70,27 29,73

Đài PT-TH Cà Mau 60,78 39,22

Khảo sát thanh niên về câu hỏi “Theo quý vị tần suất xuất bản của các bài

viết về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà

Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau như thế nào”. Kết quả khảo sát ở

Bảng 2.6. cho thấy tỷ lệ thanh niên đánh giá “Chưa ph hợp” chiếm khá cao (Báo

Cà Mau là 34,4%, Báo ảnh Đất Mũi là 29,73% và Đài PT-TH Cà Mau là 39,22%).

Vì vậy, để phát huy hơn nữa vai trò thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh, đòi hỏi các cơ quan báo chí Cà Mau

cần tăng tần suất xuất bản lên (Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi phát hành bài viết về

thanh niên nhiều hơn; số kỳ, đề tài, thời lượng phát sóng Chuyên đề “Tạp chí tuổi

trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau tăng lên). Có như vậy mới đáp ứng được nhu cầu thông

tin ngày càng phong phú, đa dạng của thanh niên Cà Mau trong giai đoạn hiện nay.

2.3. Đánh giá, nhận xét chung về thực trạng thông tin giáo dục lý tƣởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau

2.3.1. Ưu điểm và nguyên nhân

* Ưu điểm:

- Qua khảo sát cho thấy, Báo chí Cà Mau luôn thực hiện đúng tôn chỉ, mục

đích, giữ vững định hướng chính trị tư tưởng trong việc thông tin giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

Báo chí Cà Mau luôn bám sát quan điểm, đường lối chính trị tư tưởng của

Đảng, định hướng tuyên truyền của Tỉnh uỷ, thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích, chức

64

năng vừa là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội,

các đoàn thể quần chúng, vừa là diễn đàn của nhân dân trong tỉnh. Đại bộ phận

phóng viên, cán bộ Báo chí Cà Mau có lập trường tư tưởng vững vàng, có trình độ

chuyên môn nghiệp vụ, động cơ tinh thần, thái độ làm việc nghiêm túc, trách nhiệm,

tâm huyết với nghề.

Hoạt động Báo chí của Cà Mau trong thời gian qua không có sai sót về chính

trị - tư tưởng, gây ảnh hưởng tiêu cực trong đời sống xã hội, không bị chi phối bởi

khuynh hướng “thương mại hóa”, tự giác chấp hành sự lãnh đạo của Đảng, giữ

vững vị thế chủ đạo của hệ thống thông tin - tuyên truyền tin cậy của Đảng trong

đời sống chính trị - xã hội địa phương. Trong thời gian qua, cùng với báo chí cả

nước, báo chí Cà Mau luôn nhận thức sâu sắc và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ

chính trị của mình, chú trọng đổi mới nội dung, phương thức giáo dục, kịp thời phát

hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, phát huy tính tích cực, tự giác trong tự bồi

dưỡng, tự giáo dục rèn luyện của thanh niên. Bên cạn đó chủ động, tích cực thực

hiện tốt công tác giáo dục thế hệ trẻ trong tỉnh, góp phần định hướng, hình thành lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân

cách của thanh niên.

- Báo chí Cà Mau phục vụ đắc lực sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội gắn với

việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên tỉnh Cà Mau.

Sau hơn 20 năm tái lập, Cà Mau đã có bước phát triển vượt bậc về kinh tế -

xã hội. Các cơ quan Báo chí làm tốt vai trò xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn

hoá, góp phần tích cực vào tiến trình dân chủ hoá xã hội, phục vụ đắc lực công tác

lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an

ninh của Đảng bộ và chính quyền tỉnh Cà Mau.

Các hoạt động báo chí chuyển tải đầy đủ, kịp thời, chính xác chủ trương của

Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước tới thanh niên trong tỉnh; phản ánh, phát hiện

và cổ vũ các nhân tố mới, gương điển hình tiên tiến, đồng thời đề cao tính phản biện

xã hội, giúp Đảng bộ và chính quyền kịp thời điều chỉnh chủ trương, chính sách

phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Báo chí của tỉnh đã tích cực đấu tranh với

các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, góp phần làm lành mạnh quan hệ xã hội, xử lý

65

tốt mối quan hệ “xây” và “chống” trong thông tin, tuyên truyền vì sự phát triển

chung của tỉnh.

Với khối lượng lớn ấn phẩm báo chí in, chương trình phát thanh - truyền hình,

thông tin điện tử được đăng tải, phát sóng, phổ biến rộng rãi đến thanh niên. Báo chí Cà

Mau đảm nhiệm tốt vai trò cầu nối chuyển tải thông tin, góp phần nâng cao dân trí,

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Tạo động lực tích

cực để thanh niên Cà Mau được cống hiến, xây dựng góp phần phát triển kinh tế - xã

hội tỉnh nhà, đồng thời giới thiệu, quảng bá hình ảnh Đất và Người Cà Mau đến với

bạn bè trong nước, quốc tế.

- Báo chí Cà Mau và đội ngũ phóng viên, biên tập viên từng bước hướng tới

chuyên nghiệp hoá và hiện đại hoá, bắt kịp xu hướng phát triển chung, đáp ứng yêu

cầu, nhiệm vụ thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên trong giai đoạn hiện nay.

Báo chí Cà Mau trong thời gian qua phát triển cả về số lượng và chất lượng,

hoạt động báo chí ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng được yêu cầu nhiệm

vụ trong tình hình mới. Các cơ quan Báo chí đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông

tin, in-tơ-nét vào tất cả các khâu: sản xuất chương trình, biên tập, quản lý, lưu trữ

tin, bài, chế bản điện tử, đăng tải và phát sóng... Đặc biệt, với việc phát sóng

chương trình truyền hình trên vệ tinh Vinasat 2 và nhiều mạng truyền hình khác của

Đài PT-TH tỉnh được coi là dấu mốc quan trọng.

Các phương tiện nghiệp vụ hiện đại được trang bị cho phóng viên đầy đủ.

Đội ngũ phóng viên, biên tập viên thực hiện các mảng đề tài tuyên truyền về thanh

niên được lãnh đạo các cơ quan báo chí Cà Mau quan tâm định hướng thường

xuyên. Bên cạnh các nội dung tuyên truyền về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ

Chí Minh, chủ trương đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của

Nhà nước và địa phương vào thực tiễn công tác và đời sống thanh niên, các cơ quan

báo chí Cà Mau còn thực hiện các mảng đề tài về đời sống của thanh niên, những

tấm gương người trẻ tiêu biểu. Đây cũng là điểm mạnh của các cơ quan báo chí Cà

Mau, với những thể loại bài viết này đội ngũ phóng viên, biên tập viên thực hiện

khá tốt. Ngoài ra, đội ngũ phóng viên, biên tập viên phụ trách viết, làm phóng sự

66

tuyên truyền về thanh niên thường xuyên tìm tòi, khai thác những đề tài mới để tạo

sự hấp dẫn, trách đi vào lối mòn cũ. Phóng viên Báo, Đài của tỉnh phụ trách mãng

thanh niên hàng năm được bồi dưỡng, tập huấn, tham gia các Hội thảo... nhằm nâng

cao về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, thực tiễn công tác, hình thành

phong cách làm báo chuyên nghiệp, bắt kịp xu hướng phát triển chung, cơ bản đáp

ứng yêu cầu, nhiệm vụ thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

- Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý nhà nước về Báo chí có những tiến

bộ, tạo điều kiện thuận lợi để báo chí thực hiện tốt việc thông tin giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

Xác định rõ vai trò, tầm quan trọng của báo chí Cà Mau trong công cuộc xây

dựng và phát triển tỉnh Cà Mau nói chung và việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh nói riêng. Tỉnh uỷ, HĐND, UBND

tỉnh thường xuyên quan tâm chỉ đạo, định hướng hoạt động, đầu tư nguồn lực con

người, cơ sở vật chất, trang thiết bị, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển, từng bước

chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa hoạt động báo chí tỉnh nhà. Tỉnh đã vận dụng thể

chế hoá một số nội dung quản lý nhà nước về báo chí ph hợp với tình hình thực

tiễn của tỉnh như: Vấn đề nhuận bút cho các tác phẩm, phát ngôn và cung cấp thông

tin cho báo chí; sắp xếp tổ chức biên chế và quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của

cơ quan quản lý nhà nước về Báo chí.

Công tác chỉ đạo, quản lý về báo chí có chuyển biến tích cực. Phát hiện, uốn

nắn và khắc phục những sai sót trên các tờ báo và các chương trình truyền hình

trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa

bàn tỉnh.

- Công nghệ thông tin - truyền thông được ứng dụng và phát triển mạnh,

giúp đẩy nhanh quá trình tiếp nhận thông tin báo chí của thanh niên.

Với sự nỗ lực không ngừng, để bắt kịp với xu hướng phát triển chung của

báo chí, các cơ quan báo chí Cà Mau đã xây dựng được Báo điện tử Online, từ đó

đã góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên Cà Mau. Bên cạnh đó, hiện tại 100% số xã, phường, thị

67

trấn trên địa bàn tỉnh Cà Mau đều có điểm phục vụ đọc báo và phát hành Báo đến

trong ngày. Mạng lưới bưu chính, viễn thông có độ phủ rộng khắp, chất lượng cao,

công nghệ hiện đại. Hệ thống cáp quang phát triển đến tất cả các xã, phường, thị trấn.

Việc đào tạo, nâng cao trình độ tin học không ngừng được đẩy mạnh. Việc truy cập

in-tơ-nét dễ dàng và thuận tiện, tỷ lệ thanh niên sử dụng in-tơ-nét, mạng xã hội đạt

trên 99%.

Hạ tầng Công nghệ thông tin - truyền thông phát triển nhanh tạo điều kiện để

thanh niên tiếp cận các phương tiện báo chí thuận tiện, dễ dàng. Trên c ng một

phương tiện cầm tay di động vừa có thể vừa thoại, vừa nghe đài, xem truyền hình,

đọc báo điện tử... Báo chí ngày càng phục vụ tốt hơn nhu cầu hưởng thụ thông tin,

nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, tinh thần của thanh niên, tạo ra sự đồng thuận

trong dư luận xã hội, giảm tỷ lệ mất cân đối trong thụ hưởng thông tin báo chí giữa thanh

niên ở khu vực thành thị và thanh niên vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

* Nguyên nh n ưu điểm:

- Các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương

thường xuyên được các cơ quan báo chí Cà Mau truyền tải tới thanh niên, qua đó

đóng góp quan trọng vào việc định hướng, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên trong tỉnh. Trong môi trường báo chí, thanh niên được sống

trong những nhịp đập nóng hổi của thời đại, quốc gia, cộng đồng. Nhờ báo chí,

thanh niên quan tâm hơn và có những phản ứng kịp thời, tích cực trước những sự

kiện chính trị - kinh tế - văn hoá - xã hội của thế giới, đất nước và địa phương.

- Báo chí Cà Mau tích cực biểu dương nhân tố mới, tham gia đấu tranh

chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, mê tín dị đoan và các tệ nạn xã hội, góp

phần giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp, bản sắc văn hoá dân tộc,

tinh hoa văn hoá v ng đất - con người Cà Mau, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.

Đồng thời, kiên quyết đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái, th địch, khắc

phục các biểu hiện thương mại hoá, xa rời tôn chỉ, mục đích và các biểu hiện lệch

lạc, tiêu cực khác. Đấu tranh, phản bác có hiệu quả các trang tin điện tử phản động,

đồi trụy, xâm phạm đời tư, tha hóa đạo đức, lối sống, thuần phong mỹ tục làm ảnh

hưởng đến tư tưởng, nhận thức và tình cảm của thanh niên.

68

- Phần lớn thanh niên trên địa bàn tỉnh tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng

và con đường phát triển của đất nước, sống có trách nhiệm với Tổ quốc, quê hương,

gia đình và bản thân; có ước mơ, hoài bão, kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy

năng động, sáng tạo, lạc quan, tự tin, dám nghĩ, biết làm; có nhiều đóng góp quan

trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân

* Hạn chế:

- Với vị trí địa lý là tỉnh cực Nam của Tổ quốc, sự phát triển của báo chí Cà

Mau chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các địa phương lân cận, đặc biệt là Đài Tuyền

hình Vĩnh Long, Hậu Giang (có sự vượt trội về công nghệ, kỹ thuật, tài chính, tính

chuyên nghiệp). Do đó, số lượng tiếp cận thông tin của thanh niên trên các phương

tiện báo chí của địa phương, đặc biệt là việc xem chương trình truyền hình bị phân

tán đáng kể.

- Nhu cầu tiếp cận thông tin của thanh niên ngày càng phát triển, đa dạng và

phong phú hơn. Tuy nhiên, thông tin trên báo chí Cà Mau chưa giải quyết thỏa đáng

những vấn đề của thực tiễn đặt ra trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô

thị hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. Bên cạnh đó, nhận thức của các cơ quan báo

chí về tính cấp bách và tầm quan trọng của việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh có lúc chưa được quan tâm đúng mức.

- Mặc dù nền kinh tế nói chung và ngành báo chí nói riêng tại Cà Mau phát

triển khá tốt nhưng khoảng cách giữa thành thị và nông thôn còn khá lớn, mức độ

tiếp cận và thụ hưởng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên tại khu vực thành thị và khu vực nông thôn vẫn còn có sự chênh lệch

nhất định.

- Sự phổ thông của in-tơ-nét là cơ hội nhưng lại là thách thức trong công tác

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí

Cà Mau. Các đối tượng chống phá chế độ đã lợi dụng sự phổ biến của thông tin in-tơ-

nét, biến in-tơ-nét trở thành công cụ chống phá cách mạng, chống phá chế độ dưới

nhiều hình thức và phương pháp. Do vậy công tác thông tin giáo dục lý tưởng cách

69

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau luôn phải đối mặt với

những vấn đề phức tạp, nhạy cảm và diễn biến khó lường.

- Hiện nay nhu cầu tiếp cận thông tin của thanh niên ngày càng phát triển

nhưng số lượng bài viết, phóng sự về việc thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên các cơ quan báo chí Cà Mau vẫn còn ít (Kết

quả khảo sát cho thấy: Báo Cà Mau có 288/15.375 tổng số bài viết chiếm 1,87%.

Báo ảnh Đất Mũi có 119/3.354 tổng số bài viết chiếm 2,71%. Chuyên đề “Tạp chí

tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau có 19/540 tổng số kỳ của các chuyên đề chiếm

3,5%; có 78/2.160 đề tài của tổng số các chuyên đề chiếm 3,6% và 4,75/153 giờ

phát sóng của tổng số các chuyên đề chiếm 3,1%). Bên canh đó, nội dung thông tin

trên báo chí Cà Mau vẫn chưa đa dạng, phong phú, chưa giải quyết thỏa đáng những

nhu cầu của thanh niên.

- Số lượng tin, bài, phóng sự thông tin tuyên truyền giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên chưa đồng đều giữa các địa bàn. Chủ yếu

tập trung ở khu vực đô thị, các cơ quan, các điểm Trường Đại học nhiều hơn ở địa

bàn nông thôn, v ng sâu, v ng xa (thống kê cho thấy trong tổng số 288 bài viết của

Báo Cà Mau thì có đến 192 bài viết thông tin liên quan đến khu vực đô thị, khối cơ

quan, trường học; con số này ở Báo ảnh Đất Mũi là 82 trên tổng số 119 bài viết).

- Nội dung nhiều tin, bài, phóng sự khá giống nhau, thiếu tính mới, chủ yếu

thông tin về những hoạt động phong trào của Đoàn, Hội (thống kê Báo Cà Mau có

122 trên tổng số 288 bài; Báo ảnh Đất Mũi có 117 trên tổng số 199 bài; Chuyên đề

“Tạp chí tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau có 52 trên tổng số 78 phóng sự có nội

dung khá giống nhau). Bên cạnh đó chưa có nhiều bài viết, phóng sự mang tính tổng

hợp, nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ (ở nội dung này Báo Cà

Mau chỉ có 15 trên tổng số 288 bài; Báo ảnh Đất Mũi có 8 trên tổng số 199 bài;

Chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau có 11 trên tổng số 78 phóng

sự). Nhiều bài viết, phóng sự chủ yếu nói về điểm tốt, ca ngợi một chiều; rất ít bài

viết, phóng sự phản ảnh những tiêu cực trong xã hội (ở nội dung này Báo Cà Mau

chỉ có 04 trên tổng số 288 bài; Báo ảnh Đất Mũi có 02 trên tổng số 199 bài; con số

70

này ở Chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau là 01 trên tổng số 78

phóng sự).

* Nguyên nh n hạn chế:

- Một số cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên chưa làm tốt

trách nhiệm chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục và phát huy thế hệ trẻ; việc cụ thể hoá các

chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác giáo dục thế

hệ trẻ chưa kịp thời và hiệu quả; nhiều mục tiêu, chỉ tiêu chưa đạt yêu cầu. Đạo đức

xã hội có mặt xuống cấp, ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách, đạo đức của

thanh niên. Một số cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất, chưa là tấm gương để

thanh niên học tập và noi theo.

- Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi chưa có chuyên trang về thanh niên, do đó

việc thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh

niên thiếu tính thường xuyên, liên tục. Những tin, bài, phóng sự có chất lượng vẫn

còn ít; chưa có nhiều loạt bài mang tính chuyên sâu về việc giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, chỉ dừng lại các dạng tin, bài, phóng sự

phản ảnh các phong trào hoặc nêu gương là chính, chủ yếu tuyên truyền theo các

đợt cao điểm hoạt động của Đoàn thanh niên. Bên cạnh đó, đội ngũ phóng viên,

biên tập viên viết về mảng đề tài thanh niên tuy trình độ, năng lực có được nâng lên

nhưng vẫn còn hạn chế về kinh nghiệm thực tiễn, kinh nghiệm sống và kỹ năng tiếp

cận công nghệ thông tin, cách làm báo hiện đại; chất lượng và nội dung các tin, bài,

phóng sự mang tính giáo dục, định hướng chưa cao,chưa thực sự hấp dẫn, thu hút

đối với thanh niên.

- Sự phối hợp giữa gia đình, ngành Giáo dục, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn

thể với các cơ quan báo chí trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên đôi lúc còn thiếu chặt chẽ, chưa có sự phối hợp đồng bộ trong

việc định hướng cho thanh niên về sử dụng và tiếp nhận những ảnh hưởng từ truyền

thông đại chúng. Ðiển hình như các hoạt động giáo dục thanh niên ở nhiều địa

phương còn nặng tính giáo điều, hình thức, chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn, đặc

điểm phát triển cũng như sự biến động của tình hình thực tế. Việc đổi mới nội dung

và phương thức hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Hội LHTN Việt Nam

71

chưa theo kịp sự phát triển của tình hình thanh niên trên địa bàn tỉnh; khả năng chi

phối và ảnh hưởng của Đoàn, Hội trong thanh niên chưa sâu rộng, tỉ lệ tập hợp

thanh niên thấp; tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ đoàn, hội và đoàn viên, hội

viên chưa cao. Công tác dự báo, nắm bắt tình hình tư tưởng, định hướng thanh niên

ở nhiều nơi còn chậm trễ, khiến sức "đề kháng" của giới trẻ trước các quan điểm

cực đoan, lệch lạc và nhất là các luồng thông tin sai trái trên mạng xã hội trở nên

hạn chế. Mặt khác, do nhu cầu công việc, phát triển kinh doanh, cuộc sống mưu

sinh… nên có một bộ phận không nhỏ cha, mẹ thiếu sự quan tâm, chăm sóc, giáo

dục con cái của mình.

- Một bộ phận thanh niên giảm sút ý chí, niềm tin, có biểu hiện phai nhạt lý

tưởng cách mạng, ngại khó khăn, gian khổ, sống ích kỷ, thực dụng, nặng về hưởng

thụ, không quan tâm đến lợi ích tập thể, cộng đồng, tình trạng thanh niên vi phạm

pháp luật và tham gia các tệ nạn xã hội trên địa bàn tỉnh vẫn còn diễn ra. Hiện nay

thanh niên Cà Mau tiếp tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực th địch tập trung

lôi kéo, kích động, chia rẽ. C ng với đó, mặt trái của các phương tiện truyền thông

hiện đại, nhất là trên mạng xã hội, in-tơ-nét đã tác động to lớn đến nhận thức, tư

tưởng, tình cảm của thanh niên và công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên.

Tiểu kết Chƣơng 2

Trải qua các giai đoạn lịch sử, báo chí Cà Mau luôn đồng hành cùng với

những chặn đường xây dựng và phát triển của tỉnh nhà. Báo chí Cà Mau đã có bước

phát triển mới nhanh chóng, toàn diện, mạnh mẽ, đóng góp hiệu quả cho sự nghiệp

đổi mới và hội nhập của tỉnh, đặc biệt là việc tích cực, chủ động tham gia giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Những thành tựu đạt được

của các cơ quan báo chí Cà Mau đã tác động tích cực đến thanh niên, tạo điều kiện

cho thanh niên tiến bộ về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, trình độ học vấn,

khoa học công nghệ. Thanh niên Cà Mau đã kế tục xứng đáng truyền thống cách

mạng vẻ vang của của các thế hệ thanh niên đi trước và quê hương Cà Mau anh

h ng. Trên các lĩnh vực của đời sống xã hội đã và đang xuất hiện những nhà quản

72

lý, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà hoạt động nghệ thuật có đức, có tài trong

độ tuổi thanh niên.

Tuy nhiên, cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, bên cạnh những kết quả đạt được

thì việc tham gia giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh

niên của báo chí Cà Mau trong thời gian qua vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế và gặp

phải nhiều khó khăn, thách thức đang đặt ra cần được giải quyết.

Chương 2 đã giới thiệu khái quát về thanh niên Cà Mau, báo chí Cà Mau và

công tác lãnh đạo, chỉ đạo giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên ở Cà Mau. Đặc biệt Chương 2 đã nghiên cứu, phân tích, đánh giá sâu

những ưu điểm, hạn chế về nội dung và hình thức thông tin giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau; đưa ra kết quả khảo

sát (qua điều tra xã hội học) về thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau. Bên cạnh đó đã có những

đánh giá, nhận xét chung về thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau. Từ đó làm cơ sở thực tiễn cho

việc đề xuất những giải pháp, khuyến nghị nhằm phát huy vai trò của báo chí Cà

Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên giai

đoạn hiện nay.

73

Chƣơng 3

GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ CÀ MAU ĐỐI VỚI

CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG

CHO THANH NIÊN

3.1. Những vấn đề đặt ra đối với việc giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên của báo chí Cà Mau giai đoạn hiện nay

3.1.1. Thời cơ và thách thức đối với báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên kỷ

thuật số

Trên thế giới đang diễn ra quá trình toàn cầu hoá. Nền kinh tế trí thức, khoa

học kỹ thuật, công nghệ thông tin, mạng in-tơ-nét phát triển mạnh mẽ đang làm biến

đổi nhanh chóng bộ mặt thế giới hiện đại. Trong bối cảnh đó, các trào lưu các

khuynh hướng tư tưởng và báo chí truyền thông mới mẽ của thế giới tác động và

ảnh hưởng nhanh chóng, mạnh mẽ vào từng nước; tác động trực tiếp vào tư tường

tình cảm tâm lý, lối sống và đạo đức của con người, đặc biệt là thanh niên - đối

tượng tiếp thu công nghệ thông tin nhiều nhất, nhanh nhất. Trong đời sống quốc tế xuất

hiện những vấn đề mới về lý luận và thực tiễn về con đường phát triển khác nhau của

các nước. Các ý kiến, quan điểm, chính kiến, tư tưởng cọ xát diễn ra hàng ngày.

Đây là những điều kiện để báo chí truyền thông mỗi nước (trong đó có Việt

Nam) phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin đa dạng, phong phú, kịp thời,

chính xác của công chúng. Qua giao lưu quốc tế, báo chí truyền thông ngày càng

hoàn thiện, đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước và sự nghiệp hoà

bình, hợp tác và phát triển của thế giới.

Ở trong nước đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá, tiếp

tục đổi mới, phát triển và hướng đến xây dựng nước ta trở thành một nước công

nghiệp theo hướng hiện đại. Mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng,

văn minh được xác định rõ và đang nỗ lực thực thi. Kinh tế - xã hội tuy có lúc khó

khăn nhưng tổng thể phát triển khá, đời sống người dân được cải thiện. Những năm gần

đây Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào đời sống quốc tế, mở ra cơ hội và cả thách

thức mới cho đất nước. Trên cơ sở đó, báo chí truyền thông Việt Nam cũng tự đổi mới

và phát triển, mở rộng quan hệ quốc tế, bước đầu thu nhiều thành tựu đáng kể.

74

Tham gia vào đời sống quốc tế, báo chí Việt Nam có môi trường rộng hơn,

thuận lợi hơn trong việc khơi dậy những tiềm năng và sáng tạo to lớn. Học hỏi, trao

đổi kinh nghiệm nghề nghiệp và tư duy, phương pháp làm báo hiện đại. Sử dụng

được các phương tiện kỹ thuật tiên tiến cho tác nghiệp. Có điều kiện và thời cơ để

khai thác, xử lý và cung cấp thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên một cách nhanh chóng, kịp thời, đa dạng. Thanh niên Việt Nam

có thêm sự lựa chọn thông tin trong và ngoài nước cho nhu cầu của mình. Báo chí

truyền thông Việt Nam cũng có cơ hội mở rộng giao lưu quốc tế, vừa tự mình phát

triển vừa đóng góp chung cho sự nghiệp phát triển của báo chí thế giới.

Tuy nhiên, khó khăn của báo chí truyền thống trong kỷ nguyên kỹ thuật số là

xu hướng số hóa là không thể đảo ngược trong tiến trình phát triển hiện nay của thế

giới. Và báo chí - với tư cách là một ngành, nghề luôn tiếp xúc sớm nhất, phản ứng

nhanh nhạy nhất với mọi biến động xã hội, đương nhiên, không thể ra ngoài quỹ

đạo của sự phát triển này.

Tại Việt Nam, một số tờ báo giấy buộc phải giảm số lượng bản in, thậm chí

dừng hoạt động do thua lỗ. Truyền hình sau một thời gian dài có sự tăng trưởng cao

thì giờ đây cũng đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức; phát thanh cũng đang

gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, in-tơ-nét bùng nổ và có tốc độ tăng trưởng về số

lượng người d ng đến chóng mặt qua từng năm. Thống kê số lượng người dùng

Digital toàn cầu vào tháng 7 năm 2019: trên thế giới đã có trên 5,1 tỷ người sử

dụng điện thoại di động, khoảng hai phần ba tổng dân số thế giới. Hiện có trên 4,3

tỷ người dùng internet, chiếm tỷ lệ hơn 56% dân số trên toàn thế giới. Tính đến đầu

năm 2019, Việt Nam đã có hơn 60 triệu người sử dụng internet, chiếm hơn 60% dân

số, đứng thứ 16 trên thế giới về số lượng người sử dụng internet và có khoảng 55

triệu người sử dụng các nền tảng mạng xã hội, nằm trong nhóm nước có lượng

người dùng lớn nhất thế giới. Đời sống con người hiện nay ngày càng gắn chặt vào

các thiết bị và ứng dụng công nghệ. Con người hiện đại, đặc biệt tại các đô thị lớn,

hầu như không thể tách rời các hoạt động trong đời sống cá nhân và công việc khỏi

các thiết bị công nghệ và nền tảng số hóa. “Nghiện” điện thoại thông minh

(smartphone) và mạng xã hội đã trở thành phổ biến, nhất là ở giới trẻ và qua đó,

75

mọi kênh tiếp cận thông tin và hưởng thụ thông tin của người d ng cũng ngày càng

được số hóa.

Hội nhập quốc tế, báo chí truyền thông Việt Nam phải chịu sức ép cạnh tranh

gay gắt hơn giữa báo chí trong nước và báo chí nước ngoài (mà đa phần là vượt trội

về công nghệ, kỹ thuật, tài chính, tính chuyên nghiệp...) cạnh tranh về sản phẩm báo

chí, cơ quan quản lý và cấp độ báo chí Trung ương - địa phương trong nước, có thể

dẫn tới sự phân hoá - tạo ra sự không đồng đều, thậm chí một bộ phận cơ quan báo

chí bị phá sản, phóng viên thất nghiệp. Các nền báo chí truyền thông nước ngoài

(đặc biệt là các nước có nền kinh tế phát triển) với những ưu thế nhiều mặt sẽ tác

động mạnh hơn, nhanh hơn đến nhu cầu báo chí trong nước, có thể gây ra rối loạn

thông tin chèn ép và áp đặt thông tin, ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định và phát

triển bền vững của đất nước và báo chí truyền thông Việt Nam.

Đội ngũ phóng viên, biên tập viên hiện nay nhìn chung còn yếu và thiếu tính

chuyên nghiệp trình độ tin học ngoại ngữ, hiểu biết thông lệ và luật pháp quốc tế

còn yếu; kỹ thuật thu - phát thông tin chưa tốt; lực lượng phóng viên, biên tập viên

tuy được đào tạo nhưng giao lưu quốc tế rất hạn chế. Những yếu kém đó gây khó

khăn, bất cập cho quá trình hội nhập quốc tế của nhà báo nói riêng và báo chí truyền

thông Việt Nam nói chung.

Cùng với những thách thức trên, quá trình hội nhập quốc tế còn đặt ra những

thách thức khác như lập trường, bản lĩnh của nhà báo, giữ vững định hướng phát

triển đất nước, bảo đảm an ninh, quốc phòng, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc bảo

vệ môi trường độc lập dân tộc và phát triển bền vững đất nước... là những vấn đề

cần được giải quyết hài hoà và tỉnh táo, đòi hỏi mỗi nhà báo phải phấn đấu, tu

dưỡng rèn luyện toàn diện để đáp ứng yêu cầu mới.

Như vậy, trong quá trình phát triển và hội nhập có cả thời cơ và thách thức.

Thời cơ đi c ng thách thức và đan xen nhau. Tuy nhiên, nếu có thời cơ mà không

tận dụng thì cũng bị tuột và thách thức nếu được xử lý tốt có thể thành thời cơ. Mặc

d có khó khăn thách thức nhưng thuận lợi và thời cơ vẫn nhiều hơn. Vì vậy báo chí

truyền thông Việt Nam cũng phải biết tận dụng thời cơ vượt qua thách thức để tiếp

tục phát triển ổn định và bền vững[13].

76

3.1.2. Thời cơ và thách thức đối với báo chí Cà Mau trong việc giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

Những năm qua, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Cà Mau đã có nhiều cải

thiện tích cực. Kinh tế tiếp tục phát triển theo hướng bền vững; an ninh chính trị -

trật tự an toàn xã hội ổn định; công tác quốc phòng - quân sự địa phương tiếp tục

được giữ vững. Bên cạnh đó, đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân ngày được

nâng lên; nhu cầu tiếp cận thông tin của nhân dân ngày càng phát triển, đa dạng và

phong phú hơn.

Những năm tới, tình hình thế giới và trong nước sẽ tiếp tục diễn biến phức

tạp, khó lường; khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ; mức độ

toàn cầu hóa ngày càng cao. Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ, đặc biệt là

công nghệ thông tin, tiếp tục phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát

triển nhảy vọt trên nhiều lĩnh vực. Xu thế truyền thông đa phương tiện, truyền thông

hội tụ phát triển thông tin đa dịch vụ, thông tin có tính tương tác, cá nhân hóa thông

tin... tiếp tục làm thay đổi sâu sắc lối sống và các mối quan hệ xã hội, thúc đẩy sự

đổi mới mạnh mẽ phương thức chỉ đạo, quản lý, phương thức hoạt động, tổ chức

sản xuất, trao đổi, xử lý thông tin của các cơ quan, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực

báo chí, truyền thông.

Các thế lực th địch, phản động chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội

chủ nghĩa ở Việt Nam ngày càng gia tăng với mọi thủ đoạn, các thức. Thế hệ trẻ

tiếp tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực th địch tập trung lôi kéo, kích động,

chia rẽ. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng và

trong xã hội vẫn còn xảy ra; những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong

một bộ phận cán bộ, đảng viên và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí diễn biến phức

tạp. Khoảng cách giàu - nghèo, phân hóa xã hội ngày càng tăng. Môi trường văn

hóa, đạo đức xã hội có mặt xuống cấp rất đáng lo ngại. Bảo vệ chủ quyền Tổ quốc

đứng trước nhiều khó khăn, thách thức lớn. Mặt trái của các phương tiện truyền

thông hiện đại, nhất là thông tin trên in-tơ-nét, c ng quá trình hội nhập quốc tế ngày

càng sâu rộng sẽ tác động lớn đến tư tưởng, tình cảm cũng như công tác giáo dục lý

77

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ nói chung và thanh niên Cà Mau

nói riêng.

Trong thời gian tới, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên trên báo chí Cà Mau phải tiếp tục tăng cường và nâng cao về chất

lượng, nhằm góp phần xây dựng thế hệ trẻ Cà Mau giàu lòng yêu nước, tự cường

dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức trong

sáng, ý thức tuân thủ pháp luật; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức

khỏe, tri thức, kỹ năng lao động, trở thành những công dân tốt, tích cực tham gia

vào sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương, đất nước.

3.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của báo chí Cà Mau

đối với công tác giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

3.2.1. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý về báo chí ở

Cà Mau

Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, trong những năm qua, báo chí Cà

Mau đã góp phần to lớn vào việc tổ chức thực hiện đường lối đổi mới của Ðảng,

pháp luật của Nhà nước và các chủ trương, chính sách của địa phương; phát huy vai

trò là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, con người, khoa học, kỹ

thuật trên địa bàn tỉnh. Ðặc biệt, báo chí Cà Mau đã có những đóng góp tích cực

trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên tỉnh nhà.

Bên cạnh những ưu điểm căn bản đó, việc quản lý Nhà nước về báo chí ở Cà

Mau không tránh khỏi những hạn chế, khuyết điểm. Nhìn tổng thể, quy hoạch phát

triển các cơ quan báo chí Cà Mau chưa thật sự khoa học, cho nên còn những bộ

phận chưa hợp lý, chồng chéo nhiệm vụ, gây lãng phí nguồn lực xã hội. Có lúc, có

nơi, sự chỉ đạo của cấp ủy đảng, sự quản lý của cơ quan nhà nước ở địa phương

chưa theo kịp tốc độ phát triển và tình hình thực tế của báo chí; các cơ quan báo chí

chưa chú ý đúng mức việc phát hiện, cổ vũ, nhân rộng những nhân tố mới, điển

hình tiên tiến, những mặt tích cực của xã hội; hoặc có biểu hiện thương mại hóa,

chưa làm tốt chức năng định hướng tư tưởng và dư luận xã hội, lấy tích cực đẩy lùi

tiêu cực, chăm lo xây dựng con người. Trong thực tiễn, vẫn còn một số đối tượng

bất mãn hoặc th địch chống phá chế độ, chống phá đất nước từ bên trong và bên

78

ngoài tung thông tin sai trái, xấu độc lên mạng xã hội, bóp méo sự thật, xuyên tạc

đường lối, quan điểm của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Những thông

tin này là những tác nhân gây nhiễu về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống của

thanh niên trên địa bàn tỉnh.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ thực tiễn đặt ra, cần tăng cường vai trò, trách

nhiệm, năng lực của cấp ủy đảng, chính quyền trong việc lãnh đạo, quản lý, phát

triển các cơ quan báo chí, nhằm phát huy tốt nhất vai trò của báo chí Cà Mau trong

thông tin, tuyên truyền, thực hiện các nhiệm vụ công tác tư tưởng, tạo sự thống nhất

trong Ðảng bộ, chính quyền và đồng thuận của nhân dân; coi trọng việc cổ vũ, thúc

đẩy nhân tố mới, điển hình tiên tiến, hạn chế những tác động tiêu cực, bất lợi. Tích

cực, chủ động đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, tệ nạn xã hội; phản

bác có hiệu quả thông tin, quan điểm sai trái, th địch. Không ngừng nâng cao chất

lượng tư tưởng, văn hóa, tính chiến đấu, tính nhân văn, tính hấp dẫn, đặc biệt là

trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống của thanh niên trên địa

bàn tỉnh.

Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng Ðảng, chính

quyền, đề cao trách nhiệm cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, trong các cơ

quan báo chí. Các cơ quan, đơn vị, cơ quan chủ quản vừa phải tăng cường công tác

lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý, ngăn chặn tình trạng "thương mại hóa báo chí", vừa

phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong việc trao đổi, định hướng

thông tin, đặc biệt là thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên địa bàn tỉnh. Tăng cường công tác quản lý, nhưng cũng cần cởi mở

hơn trong việc cung cấp thông tin, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động báo

chí, tạo tiếng nói chung, sự thống nhất cao giữa cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí với

báo chí; khắc phục tình trạng "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Rà soát, điều

chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển hệ thống báo chí Cà Mau, tránh trùng lặp,

chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, gây lãng phí nguồn lực.

Thường xuyên chỉ đạo thực hiện hệ thống các quy định của Ðảng và các văn

bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực báo chí, truyền thông, làm rõ hơn thẩm quyền,

trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan lãnh đạo của Ðảng, quản lý của Nhà

79

nước, cơ quan chủ quản và từng cơ quan báo chí, truyền thông. Tiếp tục tăng cường

cơ chế phối hợp giữa Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Thông tin và Truyền thông, Hội

Nhà báo và các ban, ngành của tỉnh trong công tác chỉ đạo, quản lý hoạt động báo

chí, truyền thông. Đặc biệt là việc chỉ đạo thực hiện tốt công tác phối hợp giữa các

cơ quan báo chí Cà Mau với Sở Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh đoàn, Hội LHTN Việt

Nam tỉnh trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn hiện nay.

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng phẩm chất

chính trị, năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, trình độ ngoại ngữ và những

hiểu biết về quan hệ quốc tế cho đội ngũ người làm báo trong tỉnh. Coi trọng công

tác rà soát, đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý báo chí; thực hiện nghiêm các quy định,

quy trình về bổ nhiệm, miễn nhiệm, thi đua, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ

lãnh đạo các cơ quan báo chí. Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung cán bộ có

năng lực, đủ phẩm chất cho các cơ quan báo chí; đặc biệt quan tâm đến đội ngũ

phóng viên, biên tập viên phụ trách mảng đề tài về thanh niên. Đầu tư cho phát triển

báo chí Cà Mau theo hướng hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất,

nguồn lực và cơ chế để các cơ quan báo chí phát triển đáp ứng với yêu cầu, nhiệm

vụ trong tình hình mới.

Tăng cường công tác thông tin đối ngoại, làm tốt công tác quảng bá hình ảnh

quê hương Cà Mau, các giá trị văn hóa đặc trưng của v ng đất và con người Cà

Mau đến với bạn bè trong nước và quốc tế. Làm tốt công tác hướng dẫn thanh niên

trong việc tiếp thu những giá trị văn hóa tích cực, tiến bộ của nhân loại; cảnh giác,

phê phán, đấu tranh với các biểu hiện du nhập sản phẩm văn hóa tiêu cực, nhất là

trên các trang mạng xã hội, in-tơ-nét trái với những thuần phong, mỹ tục của dân

tộc, trái với các giá trị nhân văn, tiến bộ của nhân loại làm ảnh hưởng đến tư tưởng,

tình cảm và nhận thức của thanh niên.

Phát huy vai trò lãnh đạo, quản lý của Tỉnh ủy, UBND Tỉnh đối với các cơ

quan báo chí Cà Mau trong thời gian tới không chỉ là điều kiện, là động lực quan

trọng để làm tốt công tác tư tưởng, tạo sự đồng thuận xã hội mà còn bảo đảm quyền

sáng tạo của báo chí địa phương, giúp báo chí Cà Mau hoàn thành trách nhiệm nặng

80

nề, sứ mệnh cao cả của mình, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ

phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung và công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên nói riêng trong giai đoạn hiện nay.

3.2.2. Đổi mới nội dung, đa dạng hình thức và nâng cao chất lượng thông

tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên đối với các cơ

quan báo chí Cà Mau

Kết quả đánh giá thực trạng ở chương 2 cho thấy nội dung và hình thức

thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên thời gian

qua đã được các cơ quan báo chí Cà Mau quan tâm và có nhiều đổi mới, tạo được

sự phong phú, hấp dẫn và ngày càng phù hợp với nhu cầu thông tin của thanh niên.

Tuy nhiên, kết quả khảo sát cũng cho thấy thời lượng giành cho Chuyên đề “Tạp chí

tuổi trẻ” của Đài PT-TH Cà Mau là quá ngắn chỉ vỏn vẹn khoảng 15 phút và tần

suất phát sóng thì rất ít, chỉ với 1 kỳ/tháng. Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi chưa có

chuyên trang, chuyên mục viết về mảng đề tài thanh niên. Các bài viết thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên không được thực

hiện thường xuyên và thiếu sự lôgic, hệ thống. Bên cạnh đó, vẫn còn xuất hiện

những bài viết, phóng sự giống như một bản báo cáo, bài tham luận tại các hội nghị,

hội thảo; nhiều bài viết không sinh động, thiếu hơi thở cuộc sống, thực tiễn; nhiều

bài viết còn quá sơ sài, mang tính giáo dục không cao... Chính vì vậy, để phát huy

vai trò của báo chí trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên địa bàn tỉnh giai đoạn hiện nay, đòi hỏi các cơ quan báo chí Cà Mau

phải thường xuyên đổi mới nội dung, đa dạng hình thức và nâng cao chất lượng

thông tin. Cụ thể: Đài PT-TH Cà Mau cần tăng tần suất, thời lượng phát sóng

chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” lên (từ 15 phút/kỳ tăng lên 20 phút/kỳ và từ 1 kỳ/tháng

tăng lên 2 kỳ/tháng). Vì hiện nay với thời lượng phát sóng chỉ vỏn vẹn 15 phút và

tần suất là 1 kỳ/tháng thì chuyên đề “Tạp chí tuổi trẻ” chưa thể chuyển tải đầy đủ

những thông tin về hoạt động của các tổ chức thanh niên cũng như các đề tài về

giáo dục truyền thống, lý tưởng cách mạng, các mô hình phát triển kinh tế của thanh

niên, các gương thanh niên điển hình tiên tiến…đến với thanh niên; bên cạnh đó,

với thời lượng phát sóng ngắn và tần suất ít như vậy thì hiển nhiên chất lượng thông

81

tin trong các đề tài sẽ không phong phú, chưa sâu và chưa mang tính giáo dục cao

đối với thanh niên.

Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi cần xây dựng chuyên trang, chuyên mục về

mảng đề tài thanh niên, phân công biên tập viên, phóng viên phụ trách mảng đề tài

này; giao nhiệm vụ cho biên tập viên, phóng viên vạch ra kế hoạch viết, biên tập

cho từng số và chịu trách nhiệm tổ chức, gợi ý cho cộng tác viên về đề tài, cách thể

hiện và trực tiếp biên tập hoàn chỉnh bài viết. Có như vậy thì các đề tài thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên mới được thực hiện

thường xuyên, có sự lôgic, hệ thống và đảm bảo chất lượng thông tin. Đồng thời

thanh niên có thể tiếp cận những thông tin về đời sống, học tập, công việc… có liên

quan đến bản thân mình một cách thuận tiện, dễ dàng khi trên báo chí có chuyên

trang, chuyên mục về thanh niên.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, xu hướng phát triển

mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông, đòi hỏi đội ngũ nhà báo, người

làm báo phải nhanh chóng tiếp cận với công nghệ truyền thông mới, phương pháp

làm báo mới. Báo chí dưới mọi hình thức đều phải nhanh nhạy, cập nhật công nghệ

mới, mở rộng các hình thức, kênh tiếp cận công chúng, vừa kịp thời nắm bắt tình

hình, vừa đưa tin và định hướng dư luận. Báo chí Cà Mau cần phát huy, khai thác

và sử dụng hiệu quả các phương tiện truyền thông hiện đại, báo mạng điện tử,

truyền hình kỹ thuật số, Website của các cơ quan báo chí trong việc tiếp cận và

truyền đạt nội dung tuyên truyền, giáo dục, làm cho các nội dung được đăng tải trở

nên phong phú, hấp dẫn và sinh động, thu hút thanh niên tham gia và quan tâm

nhiều hơn.

3.2.3. Báo chí Cà Mau phải thật sự là người bạn đồng hành với thanh

niên và là nơi để thanh niên được nói lên “tiếng nói” của mình

Muốn giáo dục thanh niên có hiệu quả thì phải biết được thanh niên đang

nghĩ gì? và cần gì? Chính vì thế, báo chí Cà Mau cần quan tâm nâng cao tính năng

tương tác với thanh niên, phát huy vai trò các chuyên mục bài viết của bạn đọc, ý

kiến bạn đọc trên trang Báo điện tử, nghiên cứu xây dựng một diễn đàn cho phép

thanh niên có cơ hội nói lên tiếng nói của mình đối với các vấn đề chính trị, kinh tế,

82

xã hội của tỉnh; đồng thời phải thật sự là người bạn đồng hành của thanh niên, là nơi

để thanh niên phản hồi, đối thoại và chia sẻ với báo chí những quan điểm của mình

về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống hiện nay. Từ đó có sự định hướng và xác

định được phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên một cách thiết thực, hiệu quả nhất.

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cần đặc biệt chú ý tới một trong những môi

trường có thể tương tác rất tốt đối với thanh niên đó là mạng xã hội. Sự tương tác

quý báu ấy vừa góp phần tạo mối quan hệ gắn kết giữa các cơ quan báo chí với

thanh niên, vừa góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí trong việc giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Tuy nhiên, cũng cần nhận

định rằng việc tận dụng các ưu thế của mạng xã hội không phải là bị nó cuốn theo

để trở thành báo “công cụ”. Tương tác giữa mạng xã hội và báo chí là điều tất yếu

xảy ra. Vấn đề là các cơ quan báo chí Cà Mau phải làm như thế nào để tận dụng

được ưu thế về tính tương tác ấy cũng như hạn chế những mặt tiêu cực của mạng xã

hội, để góp phần đưa mạng xã hội phát triển đúng hướng, và báo chí Cà Mau cũng

tận dụng được điểm mạnh để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh một cách tốt nhất.

Ngoài ra, báo chí Cà Mau cần mở rộng các cuộc đối thoại giữa các thế hệ,

giữa những người có uy tín xã hội trên các lĩnh vực với thanh niên trên các phương

tiện báo chí; xây dựng các đề tài tuyên truyền theo hướng hiện đại, phong phú, hấp

dẫn, thu hút thanh niên thông qua việc xây dựng diễn đàn, khuyến khích thanh niên

tổ chức diễn đàn trên các Website về chủ đề lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

của thanh niên hiện nay; tổ chức các hình thức thi tìm hiểu về truyền thống văn hóa,

lịch sử của đất nước, địa phương trên các phương; hàng năm, các cơ quan báo chí,

Sở Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh đoàn, Hội LHTN tỉnh phải cùng phối hợp mở ra các

chuyên mục, các cuộc trao đổi hoặc một cuộc thi xung quanh chủ đề giáo dục, bồi

dưỡng lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ với mục đích, yêu cầu

cụ thể. Đối tượng tham gia là tất cả các đối tượng đoàn viên, hội viên, thanh niên

hoặc cho một nhóm đối tượng thanh niên cụ thể (Học sinh, sinh viên, thanh niên

công nhân, thanh niên nông dân...). Thực tiễn cho thấy, các đề tài giáo dục, tuyên

83

truyền hiện đại luôn thu hút được sự quan tâm của đông đảo thanh niên, tạo được

sức lan tỏa rộng khắp. Đây chính là những phương thức hữu hiệu giúp cho báo chí

Cà Mau phát huy vai trò của mình trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh hiện nay.

Báo chí Cà Mau cần tăng cường tuyên truyền, phát động phong trào “văn

hóa đọc” cho thanh niên trên địa bàn tỉnh nhằm đưa phong trào đọc sách, báo trở

thành thành nét đẹp văn hóa của thanh niên trong thời kỳ đất nước giao lưu, hội

nhập quốc tế; giúp thanh niên có điều kiện tìm hiểu, tiếp cận với sách, báo và khám

phá thêm những điều kỳ diệu còn chứa đựng trong kho tàng văn hoá tri thức của đất

nước và nhân loại; giáo dục cho thanh niên có thói quen đọc sách báo, để sách báo

trở thành những người bạn thân thiết của mỗi thanh niên. Đồng thời tăng cường

quảng bá, giới thiệu những loại sách, báo mang tính giáo dục cao, về bồi dưỡng lý

tưởng cách mạng, tâm hồn, giá trị sống, định hướng xây dựng lối sống văn hóa, phổ

biến kiến thức, kỹ năng sống cho thanh niên.

3.2.4. Xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên phụ trách mảng đề tài về

thanh niên có trình độ chuyên môn và bản lĩnh chính trị đáp ứng với yêu cầu,

nhiệm vụ trong tình hình mới

Thực tế cho thấy, chất lượng tin, bài có được nâng lên ngang tầm với nhiệm

vụ hay không phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ phóng viên, biên tập viên của cơ

quan báo chí. Đội ngũ phóng viên, biên tập viên có vai trò rất quan trọng, là người

chịu trách nhiệm trực tiếp trước toà soạn về việc tổ chức bài viết. Chính họ là người

vạch ra kế hoạch viết, biên tập cho từng số. Họ cũng là người chịu trách nhiệm tổ

chức, gợi ý cho cộng tác viên về đề tài, cách thể hiện và trực tiếp biên tập hoàn

chỉnh bài viết.

Ngày nay, với sự lớn mạnh của đội ngũ những người cầm bút, cùng với sự

phát triển nhanh chóng, đa dạng của các loại hình báo chí trước sự cạnh tranh gay

gắt trong xu hướng bùng nổ thông tin hiện nay đã và đang đặt ra những đòi hỏi cao

đối với những người làm báo. Sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội

với dung lượng thông tin lớn, tốc độ cao đã tác động nhanh chóng và tạo ra nhiều sự

lựa chọn đối với người đọc, đặc biệt là đối tượng thanh niên. Chính vì vậy, các cơ

84

quan báo chí Cà Mau cần thường xuyên tổ chức bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất

chính trị, trình độ nghiệp vụ, năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp cho đội

ngũ phóng viên, biên tập viên phụ trách mảng đề tài về thanh niên. Bên cạnh đó mở

rộng nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm quản lý báo chí với các tỉnh trong khu vực,

toàn quốc và quốc tế; tạo điều kiện cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên tham gia

các lớp tập huấn, hội thảo nhằm tiếp cận, khai thác và sử dụng có hiệu quả các

phương tiện, công nghệ mới, nâng cao kỹ năng tác nghiệp hiện đại; đồng thời

thường xuyên trao đổi, học hỏi, vận dụng sáng tạo những bài học, kinh nghiệm tốt

của các địa phương khác ph hợp thực tiễn báo chí Cà Mau.

Ngoài ra các cơ quan báo chí Cà Mau cần có cơ chế khuyến khích, tạo điều

kiện cho phóng viên, biên tập viên viết về mảng đề tài thanh niên phát huy hơn nữa

những ý tưởng và khả năng sáng tạo của mình. Bên cạnh đó cần có chế độ, chính

sách ph hợp đối với phóng viên, biên tập viên khi thực hiện mảng đề tài thanh niên

như các chính sách về nhuận bút, định mức, khen thưởng đề tài chất lượng cao, đặc

biệt là các bài viết, phóng sự có sự đầu tư khai thác ở vùng sâu, vùng xa, các bài

viết mang tính nghiên cứu…phục vụ cho việc thông tin giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh.

Trong giai đoạn hiện nay, sự tác động của công nghệ, mạng xã hội đối với báo

chí Cà Mau và thanh niên Cà Mau ngày càng lớn, đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội

không nhỏ đối với các cơ quan báo chí và đội ngũ phóng viên, biên tập viên phụ trách

mảng đề tài về thanh niên. Nhanh nhưng phải bảo đảm tính chính xác, tính khoa học,

tính nhân văn, có trách nhiệm cao với xã hội, thể hiện được bản lĩnh chính trị, năng

lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp vẫn là yêu cầu cốt lõi đối với đội ngũ phóng

viên, biên tập viên phụ trách mảng đề tài về thanh niên.

Trong bối cảnh mới, đội ngũ phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí

Cà Mau phải luôn trong tâm thế sẵn sàng, tác nghiệp bất cứ lúc nào, ở đâu. Bên

cạnh yếu tố thông tin phải luôn mới, hấp dẫn, nhanh nhạy, chính xác, đòi hỏi đội

ngũ phóng viên, biên tập viên phải biết tìm tòi những cái mới, cần thiết, bổ ích,

nhân văn mà đối tượng thanh niên quan tâm. Biên tập viên, phóng viên phụ trách

85

mảng đề tài về thanh niên phải thường xuyên thay đổi tư duy, phương pháp, cách

thức hoạt động, sáng tạo không ngừng để có nhiều các tác phẩm tốt, hấp dẫn, không

bị nhàm chán, đơn điệu khi chuyển tải thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống đến thanh niên.

Bên cạnh những thông tin tích cực, xuất hiện ngày càng nhiều và sự phát tán

tốc độ cao của những thông tin xấu, độc hại, thậm chí là những thông tin giả mạo…

làm ảnh hưởng đến tư tưởng, tình cảm và nhận thức của thanh niên. Do đó, đòi hỏi

đội ngũ phóng viên, biên tập viên phải có lập trường chính trị, bản lĩnh vững vàng,

nêu cao được trách nhiệm của người cầm bút để sàng lọc, phân tích, đánh giá thông

tin từ đó có những đề tài giáo dục cho thanh niên một cách trung thực, khách quan,

hấp dẫn. Mỗi nhà báo phải thể hiện đúng phẩm chất như Bác Hồ đã dạy: Nhiệm vụ

của người làm báo là quan trọng và vẻ vang. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì

phải cố gắng học tập chính trị, n ng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai

cấp vô sản; phải n ng cao trình độ văn hóa, phải đi s u vào nghiệp vụ của mình”.

3.2.5. Phát huy vai trò của thanh niên Cà Mau trong việc tự học tập, tự tu

dưỡng đạo đức, lối sống nhằm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái

về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống

Một trong những triết lý sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là học phải đi đôi

với hành, lý luận phải gắn với thực tiễn. Vì vậy, bên cạnh quan điểm xác định giáo

dục, học tập như một phương thức chủ yếu để bồi dưỡng thế hệ trẻ, Người còn đòi

hỏi thế hệ trẻ phải luôn tự rèn luyện, tu dưỡng trong thực tiễn nhằm xây dựng, phát

triển các phẩm chất, năng lực cần thiết để sau này có thể cống hiến được nhiều nhất

cho quê hương, cộng đồng và xã hội.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và giáo dục thanh niên trong

giai đoạn hiện nay, Đảng và Nhà nước ta luôn khẳng định: thanh niên là lực lượng

xung kích cách mạng, là nguồn nhân lực quyết định thắng lợi của sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đại hội XI của Đảng đã nhấn mạnh: “Làm tốt

công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống, lí tưởng, đạo đức và lối sống;

tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ.

Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng

86

tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên

mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của

dân tộc, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại

hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

Thanh niên là lớp người trẻ, khỏe, có tinh thần xung kích, nhiệt tình, năng

động, nhạy cảm với cái mới, cái tiến bộ. Phát huy vai trò của thanh niên trong tự

học tập, tự tu dưỡng đạo đức, lối sống là biện pháp quan trọng giúp họ nhanh chóng

tiến bộ, trưởng thành. Đồng thời, đó cũng chính là vũ khí quan trọng trong việc đấu

tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống

trong một bộ phận thanh niên hiện nay.

Thông qua những đề tài của mình, các cơ quan báo chí Cà Mau phải định

hướng cho thanh niên nhu cầu, động lực phấn đấu, rèn luyện đúng đắn, xây dựng ý

thức làm chủ, tinh thần ham học hỏi, cầu tiến, vươn lên tự khẳng định mình. Đồng

thời, cần định hướng cho thanh niên những giá trị, chuẩn mực, phương hướng, mục

tiêu để thanh niên phấn đấu, rèn luyện; các bài viết, phóng sự chuyển tải thông tin

đến thanh niên phải mang tính nhân văn, tính giáo dục cao, để mỗi thanh niên xác

định được trách nhiệm của mình với bản thân, gia đình, xã hội, sống có lý tưởng, có

hoài bão, khát khao vươn tới cái mới, cái tiến bộ. Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí

Cà mau phải thường xuyên theo dõi, nắm bắt thông tin phản hồi từ thanh niên, để từ

đó có sự đánh giá, rút kinh nghiệm và đưa ra định hướng thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên một cách thiết thực, hiệu quả.

Báo chí Cà Mau cần xây dựng nhiều đề tài tuyên truyền, giáo dục truyền

thống cách mạng, lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc cho thanh niên;

chú trọng giáo dục thanh niên qua nêu gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt

gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nhằm

phát huy tính tự rèn luyện, tu dưỡng theo tấm gương của Bác trong mỗi thanh niên.

Bên cạnh đó, phối hợp với các đơn vị liên quan (Sở Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh

đoàn, Hội LHTN Việt Nam tỉnh…) tổ chức nhiều hoạt động để khơi dậy trong mỗi

thanh niên tính tự giác rèn luyện, biết tự kiềm chế, biết vượt qua những cám dỗ và

tiêu cực xã hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, thực dụng, lợi mình

87

hại người. Làm sao để thanh niên phải tự tin vào chính mình, giữ vững niềm tin

trong cuộc sống, tin tưởng vào các giá trị chân, thiện, mỹ; ra sức học tập, rèn luyện,

vượt qua mọi khó khăn, thách thức, cống hiến sức mình góp phần xây dựng quê hương,

đất nước ngày càng văn minh, giàu đẹp, để xứng đáng với lời dạy của Bác: “Không có

việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên”.

Trong các đề tài về thanh niên, báo chí Cà Mau phải đặc biệt quan tâm, coi

trọng việc tuyên truyền, giáo dục, nâng cao tri thức văn hóa, rèn luyện thói quen, kỹ

năng sống cho thanh niên, nhất là kỹ năng điều tiết và kiểm soát bản thân. Làm tốt

điều này sẽ giúp cho thanh niên có đủ tự tin, bản lĩnh và phương pháp phòng tránh,

đấu tranh, phản bác trước những âm mưu, thủ đoạn, luận điệu sai trái, xuyên tạc,

tiêu cực của các đối tượng bất mãn, phản động, th địch trên các trang mạng xã hội,

in-tơ-nét. Báo chí phải góp phần xây dựng cho thanh niên có động cơ, thái độ và

tinh thần trách nhiệm xã hội khi tham gia và sử dụng các trang mạng xã hội, in-tơ-nét;

xác định mục đích tham gia và sử dụng các trang mạng xã hội đúng đắn, hữu ích, tránh

xa những cái xấu, lối sống tiêu cực và đặc biệt là không bị lệ thuộc, chìm đắm vào môi

trường cuộc sống ảo trên các trang mạng xã hội, vì điều đó vừa làm mất thời gian vừa

ảnh hưởng đến việc học tập, công tác và cuộc sống của thanh niên.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, xu hướng phát triển

mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông, hơn ai hết báo chí phải tiên

phong đi đầu trong việc tuyên truyền, giáo dục thanh niên nâng cao năng lực hội

nhập với xã hội và quốc tế. Để thực hiện tốt việc này, đòi hỏi đội ngũ biên tập viên,

phóng viên phụ trách mảng đề tài thanh niên của các cơ quan báo chí Cà Mau phải

có trình độ hiểu biết, bản lĩnh chính trị cao và kỹ năng làm báo hiện đại nhằm bắt

kịp với xu thế phát triển của đất nước và thế giới, đồng thời đáp ứng được nhu cầu

thông tin nhanh chóng, đa dạng, phong phú của thanh niên hiện nay.

Các cơ quan báo chí phải thường xuyên nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận

xã hội thông qua mạng lưới thăm dò dư luận, đối thoại trực tiếp, ứng dụng công

nghệ thông tin, mạng xã hội, in-tơ-nét để từ đó có định hướng giáo dục thanh niên

về năng lực hội nhập với xã hội và quốc tế một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, chú

trọng công tác tuyên truyền, thông tin về tình hình quốc tế, xu thế hội nhập toàn

88

cầu, giáo dục nâng cao nhận thức và bản lĩnh chính trị, giúp thanh niên chủ động, tự

tin hội nhập; tăng cường công tác thông tin đối ngoại, làm tốt công tác quảng bá

hình ảnh quê hương Cà Mau, các giá trị văn hóa đặc trưng của v ng đất và con

người Cà Mau đến với bạn bè trong nước và quốc tế. Làm tốt công tác hướng dẫn

thanh niên trong việc tiếp thu những giá trị văn hóa tích cực, tiến bộ của nhân loại.

Đồng thời, thông tin tuyên truyền cho thanh niên nâng cao sự hiểu biết và nhận thức

về tình hình trong tỉnh, khu vực, thế giới và các vấn đề toàn cầu, đặc biệt là những

vấn đề cốt lõi về đường lối, chính sách đối ngoại của của Đảng, Nhà nước ta trong

giai đoạn hiện nay.

3.3. Một số đề xuất, khuyến nghị

- Đảng, Nhà nước có quan điểm, đường lối chỉ đạo, quản lý sát hợp với đặc

th của báo chí và tình hình thực tế trong nước cũng như xu thế phát triển của báo

chí thế giới. Bên cạnh đó làm tốt công tác quy hoạch, sắp xếp tổ chức các cơ quan

báo chí; hoàn thiện hệ thống pháp luật, sửa đổi Luật Báo chí cho ph hợp với sự phát

triển của báo chí trong tình hình mới; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và

năng lực lãnh đạo, quản lý báo chí cho cán bộ làm công tác lãnh đạo, quản lý báo chí

các cấp và lãnh đạo các cơ quan báo chí… Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực

hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với

hoạt động báo chí.

- Các cấp ủy Đảng, chính quyền cần tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện tốt

Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng

cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030” và Quyết định số

1501/QĐ-TTg, ngày 28/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng

cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và

nhi đồng giai đoạn 2015 - 2020” theo định hướng:“Tăng cường vai trò, trách nhiệm

của các cơ quan truyền thông, nhất là các cơ quan báo chí, xuất bản của Đoàn

Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam trong việc

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ. Khắc phục

tình trạng một bộ phận báo chí, xuất bản hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích,

89

làm ảnh hưởng đến nhận thức, tư tưởng của thế hệ trẻ. Chú trọng khai thác, sử

dụng có hiệu quả các phương tiện truyền thông hiện đại, thành tựu khoa học - công

nghệ, nhất là in-tơ-nét trong công tác giáo dục thanh thiếu nhi”.

- Các tổ chức trong hệ thống chính trị, đặc biệt là tổ chức Đoàn thanh niên,

Hội Liên hiệp thanh niên, hệ thống Giáo dục và Đào tạo các cấp cần phát huy hơn

nữa vai trò, trách nhiệm của của mình trong công tác phối hợp với các cơ quan báo

chí về việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Tham

mưu cho người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền các cấp, đại biểu Quốc hội định kỳ

gặp gỡ, đối thoại với các đối tượng thanh niên; tham dự các hoạt động của thanh

niên, qua đó nắm bắt tình hình, thông tin phản ánh các tâm tư, kiến nghị, nguyện

vọng chính đáng của thanh niên một cách kịp thời, tạo niềm tin, động viên, cổ vũ,

xây dựng ý thức trách nhiệm trong thanh niên đối với các vấn đề chính trị - xã hội

của đất nước và địa phương.

Tiểu kết Chƣơng 3

Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên là

nhiệm vụ cần thiết, cấp bách và mang tính lâu dài, có vai trò to lớn trong việc thực

hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới và phát triển của tỉnh Cà Mau. Chính vì vậy, để

thực hiện tốt nhiệm vụ trên, đòi hỏi phải có sự quan tâm đặc biệt của cả hệ thống

chính trị của tỉnh, trong đó các cơ quan báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng.

Thời gian qua, báo chí Cà Mau luôn nhận thức sâu sắc và thực hiện tốt chức

năng, nhiệm vụ chính trị của mình, chủ động, tích cực thực hiện tốt công tác giáo

dục thế hệ trẻ trong tỉnh, góp phần định hướng, hình thành lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách của thanh niên;

chú trọng đổi mới nội dung, phương thức giáo dục, kịp thời phát hiện, nêu gương

người tốt, việc tốt, phát huy tính tích cực, tự giác trong tự bồi dưỡng, tự giáo dục

rèn luyện của thanh niên. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì công

tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên của báo chí Cà

Mau thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ cách

mạng trong tình hình mới, nhất là trong bối cảnh đất nước đang hội nhập sâu rộng.

Từ đó đặt ra yêu cầu báo chí Cà Mau cần phát huy hơn nữa sứ mệnh của mình trong

90

việc góp phần định hướng, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn hiện nay.

Trên cơ sở đánh giá thực trạng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau ở Chương 2. Nội dung Chương 3,

tác giả đã phân tích, đánh giá sâu về thời cơ và thách thức đối với báo chí Việt Nam

trong kỷ nguyên kỷ thuật số, đồng thời xác định thời cơ và thách thức đối với báo

chí Cà Mau trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên hiện nay. Từ đó đề ra những giải pháp căn bản nhằm phát huy vai trò của báo

chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

giai đoạn hiện nay. Trong đó bao gồm các giải pháp về: Nâng cao hiệu quả quản lý

Nhà nước về báo chí ở Cà Mau; Đổi mới nội dung, đa dạng hình thức và nâng cao

chất lượng thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên

đối với các cơ quan báo chí Cà Mau; Báo chí Cà Mau phải thật sự là người bạn

đồng hành với thanh niên và là nơi để thanh niên được nói lên “tiếng nói” của mình;

Xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên phụ trách mảng đề tài về thanh niên có

trình độ chuyên môn và bản lĩnh chính trị đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình

hình mới; Phát huy vai trò của thanh niên Cà Mau trong việc tự học tập, tự tu dưỡng

đạo đức, lối sống nhằm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng

chính trị, đạo đức, lối sống. Đồng thời tác giả đã có những đề xuất, khuyến nghị đối

với Đảng, Nhà nước; các cấp ủy Đảng, chính quyền; các tổ chức trong hệ thống

chính trị về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và phối hợp, tạo điều kiện cho các

cơ quan báo chí nói chung và báo chí Cà Mau nói riêng thực hiện tốt vai trò, trách

nhiệm của mình đối với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trong thời gian tới.

91

KẾT LUẬN

Thanh niên Việt Nam chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu dân số, là lực lượng luôn

có những đóng góp quan trọng trong các giai đoạn lịch sử phát triển của đất nước.

Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn đặt niềm tin và kỳ

vọng lớn lao vào lực lượng thanh niên, xác định thanh niên là rường cột của nước

nhà, chủ nhân tương lai của của đất nước, là một trong những nhân tố quyết định

tương lai, vận mệnh của dân tộc. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên góp phần rèn luyện thế hệ trẻ vừa “hồng” vừa “chuyên” theo tư

tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của

Đảng, trong đó các cơ quan báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng.

Trước yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,

quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng của tình

hình thanh niên hiện nay, báo chí Cà Mau đã có bước phát triển nhanh chóng, toàn

diện, mạnh mẽ, đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế - xã

hội của tỉnh, đặc biệt là việc thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên.

Kết quả khảo sát trên 3 cơ quan báo chí Cà Mau cho thấy, nội dung thông tin

giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên được lên kế hoạch

cụ thể và có sự quan tâm chỉ đạo của Ban Biên tập; những năm gần đây các cơ quan

báo chí Cà Mau đều dành dung lượng tương đối phản ánh việc thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên địa bàn tỉnh; các bài viết,

phóng sự có sự tập trung khai thác đề tài nóng, hấp dẫn, mới mẻ, tránh đi theo lối

mòn. Hình thức thông tin giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh

niên đã có nhiều đổi mới, tạo được sự phong phú, hấp dẫn và ngày càng phù hợp

với nhu cầu thông tin của thanh niên. Cụ thể như Đài PT-TH Cà Mau đã phát huy

hiệu quả của Chuyên đề “Tạp chí Tuổi trẻ”; Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi có

nhiều thể loại tin, bài phản ánh, phóng sự, ký sự trên các lĩnh vực của đời sống xã

hội, góp phần hiệu quả trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho thanh niên Cà Mau.

92

Những kết quả đạt được của các cơ quan báo chí Cà Mau đã tác động tích

cực đến thanh niên, tạo điều kiện cho thanh niên tiến bộ về chính trị, tư tưởng, đạo

đức, lối sống, trình độ học vấn, khoa học công nghệ. Thanh niên Cà Mau đã phát

huy tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có bản lĩnh chính trị, ý thức chấp

hành pháp luật, đạo đức cách mạng và lối sống đẹp, có ước mơ, hoài bão, khát vọng

vươn lên, kế tục xứng đáng truyền thống cách mạng vẻ vang của của các thế hệ

thanh niên đi trước và quê hương Cà Mau anh h ng.

Tuy nhiên, qua khảo sát việc tham gia giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống văn hóa cho thanh niên trên các cơ quan báo chí Cà Mau cho thấy vẫn còn

bộc lộ nhiều hạn chế và gặp phải nhiều khó khăn, thách thức. Báo Cà Mau, Báo ảnh

Đất Mũi chưa có chuyên trang về thanh niên cho nên việc thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên thiếu tính thường

xuyên, liên tục, hệ thống; những tin, bài, phóng sự có chất lượng vẫn còn ít; chưa có

nhiều loạt bài mang tính chuyên sâu về việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên, chỉ dừng lại các dạng tin, bài, phóng sự phản ảnh các phong

trào hoặc nêu gương là chính, chủ yếu tuyên truyền theo các đợt cao điểm hoạt động

của Đoàn thanh niên; còn xuất hiện những bài viết, phóng sự giống như một bản

báo cáo, bài tham luận tại các hội nghị, hội thảo; nhiều bài viết còn quá sơ sài, thiếu

hơi thở cuộc sống thực tiễn, mang tính giáo dục không cao; ngôn ngữ, cách diễn đạt

thiếu linh hoạt, chưa sinh động và cách trình bày chưa sáng tạo nên chưa hấp dẫn

thanh niên. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa gia đình, ngành Giáo dục, các tổ chức

chính trị - xã hội với các cơ quan báo chí về việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên đôi lúc còn thiếu chặt chẽ, chưa đồng bộ trong việc

định hướng, giáo dục cho thanh niên về sử dụng và tiếp nhận những ảnh hưởng từ

truyền thông đại chúng; một bộ phận thanh niên giảm sút ý chí, niềm tin, có biểu

hiện phai nhạt lý tưởng cách mạng, ngại khó khăn, gian khổ, sống ích kỷ, thực

dụng, nặng về hưởng thụ, không quan tâm đến lợi ích tập thể, cộng đồng, tình trạng

thanh niên vi phạm pháp luật và tham gia các tệ nạn xã hội trên địa bàn tỉnh vẫn còn

diễn ra, thanh niên Cà Mau tiếp tục là đối tượng, mục tiêu mà các thế lực th địch

tập trung lôi kéo, kích động, chia rẽ; c ng với đó, mặt trái của các phương tiện

93

truyền thông hiện đại, nhất là trên mạng xã hội, in-tơ-nét đã tác động to lớn đến

nhận thức, tư tưởng, tình cảm của thanh niên và công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên.

Từ cơ sở lý luận liên quan đến vấn đề nghiên cứu đã được xác lập và qua kết

quả khảo sát 3 cơ quan báo chí Cà Mau, c ng với những nhận định về thời cơ và

thách thức đối với báo chí Cà Mau trong tình hình mới, tác giả đã mạnh dạn đề xuất

một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của báo chí Cà Mau đối với việc giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên giai đoạn hiện nay.

Để phát huy vai trò của báo chí Cà Mau đối với việc giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên giai đoạn hiện nay cần quan tâm và thực

hiện thống nhất, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp cơ bản đã được tác giả xây dựng,

đề xuất. Trong đó coi trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý

về báo chí; đổi mới nội dung, đa dạng hình thức và nâng cao chất lượng thông tin

nhằm đáp ứng với nhu cầu thông tin ngày càng đa dạng, phong phú của thanh niên;

Báo chí Cà Mau phải thật sự là người bạn đồng hành với thanh niên và là nơi để

thanh niên được nói lên “tiếng nói” của mình; xây dựng đội ngũ phóng viên, biên

tập viên phụ trách mảng đề tài về thanh niên có trình độ chuyên môn và bản lĩnh

chính trị đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; phát huy vai trò của

thanh niên Cà Mau trong việc tự học tập, tự tu dưỡng đạo đức, lối sống nhằm đấu

tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.

C ng với các giải pháp, luận văn đã đề xuất các khuyến nghị đối với Đảng,

Nhà nước, cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành chức năng, tổ chức chính trị - xã

hội tỉnh Cà Mau cần quan tâm chỉ đạo, quản lý sát hợp với đặc thù của báo chí

và tình hình thực tế cũng như xu thế phát triển của báo chí; phát huy hơn nữa vai

trò, trách nhiệm trong công tác phối hợp với các cơ quan báo chí về việc giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Từ đó góp phần nâng

cao chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên cả nước nói chung và thanh niên Cà Mau nói riêng trong

giai đoạn hiện nay.

94

Với những yêu cầu đặt ra và các giải pháp nếu được áp dụng thực hiện tốt,

tác giả tin tưởng thời gian tới, báo chí Cà Mau sẽ phát huy tốt vai trò của mình

trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên

địa bàn tỉnh.

95

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đảng Cộng sản Việt Nam (1986), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

VI, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

VII, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

VIII, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

IX, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,

Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2008), Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành

Trung ương Khóa X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

XI, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

XII, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội.

9. Thomas L. Fiedman (2006), Thế giới phẳng, tóm lược lịch sử thế giới thế kỷ XXI,

Nxb Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh.

10. Đỗ Thị Thu Hằng (2010), PR–công cụ phát triển báo chí, Nxb Trẻ, Hà Nội.

11. Đỗ Thu Hằng, Giáo dục giá trị cho giới trẻ trên báo chí hiện nay, Tạp chí điện

tử Tuyên giáo, http://tuyengiao.vn/nghien-cuu/nghiep-vu-cong-tac-tuyen-

giao/giao-duc-gia-tri-cho-gioi-tre-tren-bao-chi-hien-nay-82031, 06/11/2015.

12. Phạm Quế Hằng, Những vấn đề đặt ra đối với báo chí, xuất bản hiện nay, Cổng

thông tin điện tử Hội Nhà báo Việt Nam, http://hoinhabaovietnam.vn/Nhung-

van-de-dat-ra-doi-voi-bao-chi-xuat-ban-hien-nay_n51131.html, 19/6/2019.

13. Đinh Văn Hường, Báo chí truyền thông Việt Nam trong tiến trình phát triển và

hội nhập, Website Viện nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh,

96

http://www.hids.hochiminhcity.gov.vn/c/document_library/get_file?uuid=c1c7b

90f-5d35-4a0c-9a50-17fc6c21ce87&groupId=13025.

14. Vũ Trọng Kim (2005), Quản lý Nhà nước về công tác thanh niên trong thời kỳ

mới, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

15. V.I.Lênin (2004), Bàn về thanh niên, NXb Thanh niên, Hà Nội.

16. Nguyễn Hữu Long (2006), Phát triển kỹ năng sống cho thiếu niên, Nxb Văn

hóa, Hà Nội.

17. Nguyễn Thành Lợi (2001), Tác nghiệp báo chí trong môi trường truyền thông

hiện đại, Nxb Thông tin và Truyền thông, Hà Nội.

18. Luật Báo chí 2016.

19. Luật Thanh niên 2005.

20. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 4, Nxb Chính trị Quốc gia, Sự thật.

21. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 7, Nxb Chính trị Quốc gia, Sự thật.

22. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 9, Nxb Chính trị Quốc gia, Sự thật.

23. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 10, Nxb Chính trị Quốc gia, Sự thật.

24. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Sự thật.

25. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Tập 13, Nxb Chính trị Quốc gia, Sự thật.

26. Phạm Đình Nghiệp (2001), Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên hôm

nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

27. Trần Quy Nhơn (2005), Tư tưởng Hồ Chí Minh về bồi dưỡng thế hệ cách mạng

cho đời sau, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

28. Trần Thị Tuyết Oanh (2007), Giáo trình Giáo dục học, tập 1, tập 2, Nxb Đại

học Sư phạm, Hà Nội.

29. Dương Xuân Sơn (2012), Giáo trình lý luận báo chí truyền thông, Nxb Giáo

dục Việt Nam.

30. Nguyễn Thị Thanh (2010), Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác

giáo dục thanh niên, Tạp chí Lý luận chính trị (số 3), tr. 21-25.

31. Song Thành (2005), Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức – một

nguyên tắc cơ bản của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản (số

11), tr. 26-30.

97

32. Ngô Văn Thạo (2010), Giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa cho thanh

niên trên truyền thông đại chúng, Tạp chí Lý luận chính trị (số 1), tr. 71-75.

33. Nguyễn Thị Mỹ Trang (2006), Xây dựng lối sống văn hóa cho thanh niên hiện

nay, Tạp chí Cộng sản (số 6), tr. 32-36.

34. Nguyễn Anh Tuấn, Phát huy vai trò của Đoàn thanh niên trong phê phán, phản

bác các quan điểm sai trái, thù địch, Tạp chí Tuyên giáo,

http://tuyengiao.vn/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/phat-huy-vai-tro-cua-

doan-thanh-nien-trong-phe-phan-phan-bac-cac-quan-diem-sai-trai-thu-dich-

118605, 4/3/2019.

35. Viện khoa học xã hội Việt Nam – Viện ngôn ngữ học: Từ điển Tiếng Việt.

Luận án, Luận văn, Hội thảo khoa học

36. Lê Tuấn Anh (2003), Báo chí với vấn đề phòng chống ma túy trong thanh thiếu

niên, Luận văn thạc sĩ khoa học Báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã hội và

Nhân văn Hà Nội.

37. Lại Thị Hải Bình (2006), Báo chí với quá trình hình thành nhân cách của học

sinh - sinh viên, Luận văn thạc sĩ Truyền thông đại chúng, Trường Đại học

Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.

38. Nguyễn Thị Huyền Chinh (2016), Ảnh hưởng của Báo điện tử đối với lối

sống của giới trẻ Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Báo chí học, Trường Đại

học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.

39. Hoàng Thị Thu Hà (2011), Công chúng thế hệ Net với các phương tiện

truyền thông đại chúng, Luận văn thạc sĩ Truyền thông đại chúng, Trường Đại

học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.

40. Nguyễn Thị Thanh Hương (2011), Một số yếu tố xã hội ảnh hưởng đến lối sống

của thanh niên Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Triết học, Trường Đại học

Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.

41. Vũ Thị Sáng (2010), Báo chí với cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương

đạo đức Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ khoa học Báo chí, Trường Đại học

Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.

98

42. Tài liệu Tọa đàm “Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh

niên” – TP. Hồ Chí Minh ngày 24/4/2018.

43. Ngô Huỳnh Quang Thái (2015), Giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên tỉnh

Tiền Giang trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Chính trị,

Trường Đại học Trà Vinh.

44. Tọa đàm khoa học (2017), Giới trẻ Việt Nam hiện nay: Thực trạng, những vấn

đề đặt ra về văn hóa, giáo dục và những giải pháp, Trường Đại học Khoa học

Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh.

99

PHỤ LỤC

Phụ lục 01: PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN THANH NIÊN Việc giáo dục lý tƣởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Khảo sát đối với 300 thanh niên gồm: cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên, công nhân, sinh viên, học sinh, …)

-------*-------

Câu hỏi 1: Mức độ theo dõi các bài viết, các phóng sự về giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (Báo Cà Mau, Báo ảnh

Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau) của quý vị như thế nào? (chỉ chọn một trong các

phương án trả lời cho mỗi cơ quan báo chí)

Mức độ theo dõi Cơ quan báo chí

Không Thỉnh thoảng

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau Thường xuyên 33,67% 30,25% 20,45% 53% 50,3% 42% Hiếm khi 7,33% 9,42% 25,55% 6% 10,03% 12%

Câu hỏi 2: Khi đọc các bài viết hoặc xem các phóng sự về giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi,

Đài PT-TH Cà Mau, quý vị thấy (chỉ chọn một trong các phương án trả lời cho mỗi

cơ quan báo chí)

Cơ quan báo chí Hấp dẫn Không hấp dẫn

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 42,67% 41,45% 40,12% Mức độ đánh giá Bình thường 55,33% 54,36% 56,78% 2% 4,19% 3,1%

Câu hỏi 3: Về nội dung thông tin của các bài viết, các phóng sự về giáo dục lý

tưởng, đạo đức lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài

PT-TH Cà Mau quý vị thấy (chỉ chọn một trong các phương án trả lời cho mỗi cơ

quan báo chí)

100

Mức độ đánh giá

Cơ quan báo chí Bình thường Thiết thực có ích Không thiết thực

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 71,33% 70,28% 72,59% 27,34% 28,46% 25,67% 1,33% 1,26% 1,74%

Câu hỏi 4: Các thể loại bài viết, phóng sự về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà

Mau quý vị thấy (chỉ chọn một trong các phương án trả lời cho mỗi cơ quan báo

chí)

Cơ quan báo chí Hấp dẫn Mức độ đánh giá Bình thường Chưa hấp dẫn

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 65,52% 64,7% 71,92% 28,67% 30,98% 23,73% 5,81% 4,32% 4,35%

Câu hỏi 5: Theo quý vị đề tài phản ánh trong các bài viết, phóng sự về giáo dục

lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh

Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau là:

Cơ quan báo chí Phong phú Bình thường Mức độ đánh giá Chưa phong phú

33,67% 22,83% 43,5%

30,34% 35,08% 24,09% 25,06% Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 45,57% 39,32%

Câu hỏi 6: Quý vị hãy đánh giá mức độ phong phú về nội dung thông tin giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo

ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau:

Cơ quan báo chí Phong phú Bình thường Mức độ đánh giá Chưa phong phú

35,6% 33,91% 34,82% 20,07% 23,44% 25,19% Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 44,33% 42,65% 39,99%

101

Câu hỏi 7: Quý vị thấy hệ thống các bài viết, phóng sự về thông tin giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất

Mũi, Đài PT-TH Cà Mau:

Cơ quan báo chí Phong phú Bình thường Mức độ đánh giá Chưa phong phú

37,67% 34,63% 39,57% 18,33% 22,25% 25,09% Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 44% 43,12% 35,34%

Câu hỏi 8: Đọc các bài viết, phóng sự về thông tin giáo dục lý tưởng cách

mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất Mũi, Đài

PT-TH Cà Mau quý vị thấy (có thể chọn nhiều phƣơng án trả lời):

Cơ quan báo chí

Biết nhiều hơn về các hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên Hiểu hơn về quan điểm, đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên Thấy được vai trò của bản thân trong các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 71,23% 69,32% 65,75% 75,6% 74,71% 76,82% 69% 71% 73%

Câu hỏi 9: Theo quý vị độ dài, ngắn của bài viết, phóng sự về thông tin giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo

ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau như thế nào:

Cơ quan báo chí Mức độ đánh giá Ngắn Quá ngắn

Dài 10,1% 11,34% 9,92% Trung bình 70,75 67,38 58,74 15,07% 17,71% 25,21% 4,13% 3,57% 6,13%

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau

Câu hỏi 10: Theo quý vị tần suất xuất bản của các bài viết về giáo dục lý

tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo ảnh Đất

Mũi, Đài PT-TH Cà Mau như hiện tại là:

102

Mức độ đánh giá Cơ quan báo chí Ph hợp Chưa ph hợp

Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 65,6% 70,27% 60,78% 34,4% 29,73% 39,22%

Câu hỏi 11: Những thông tin nào sau đây giành được sự quan tâm của quý vị

(có thể chọn nhiều phƣơng án trả lời):

Cơ quan báo chí Phản ánh gương thanh niên tiêu biểu Tình hình thực hiện các phong trào của Đoàn Thanh niên Các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước

72,68% 70,73% 75,94% 43,5% 47,71% 45,22% Báo Cà Mau Báo ảnh Đất Mũi Đài PT-TH Cà Mau 60,25% 61,32% 58,74%

Câu hỏi 12: Theo quý vị cần phải làm gì để nâng cao hiệu quả của việc giáo

dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trên Báo Cà Mau, Báo

ảnh Đất Mũi, Đài PT-TH Cà Mau:

* Đối với Báo Cà Mau: ………………………………………………….................

*Đối với Báo ảnh Đất Mũi: ………………………………………………………..

* Đối với Đài PT-TH Cà Mau: ……………………………………….....................

Một lần nữa xin trân trọng cảm ơn và kính chúc quý vị mạnh khỏe, hạnh

phúc và thành đạt!

103

Phụ lục 02: TỔNG HỢP CÁC BIÊN BẢN PHỎNG VẤN SÂU (Phỏng vấn Ban Biên tập Báo Cà Mau, Lãnh đạo Tỉnh đoàn Cà Mau)

1. BIÊN BẢN PHỎNG VẤN BAN BIÊN TẬP BÁO CÀ MAU

Người phỏng vấn: học viên Phan Bảo Dương.

Người được phỏng vấn: Nguyễn Quốc Danh, Phó Tổng Biên tập Báo Cà Mau.

Nội dung: Báo chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên (từ tháng 1/2018 đến tháng 6/2019).

Hình thức: Phỏng vấn thông qua văn bản.

Kính gửi: Ban Biên tập Báo Cà Mau.

Xin Ban Biên tập Báo Cà Mau thông tin một số vấn đề sau:

1. Báo Cà Mau (trong giai đoạn từ tháng 01/2018 đến tháng 6/2019) có

chuyên trang, chuyên mục thanh niên không? Định kỳ có bao nhiêu bài viết về

thanh niên/tuần? Và nằm ở trang nào của báo?

Trả lời:

- Từ tháng 01/2018 đến tháng 6 năm 2019, Báo Cà Mau không có chuyên

trang, chuyên mục Thanh thiếu niên. Song, nội dung tuyên truyền về công tác Đoàn,

Đội và phong trào Thanh thiếu niên được duy trì thường xuyên.

- Báo Cà Mau xuất bản 4 kỳ/tuần, mỗi số báo có 12 trang, trong đó có 4

trang in màu. Báo Cà Mau điện tử cập nhật thông tin thời sự liên tục trong ngày.

Bình quân hàng tuần, Báo Cà Mau trên 10 tin, bài về đề tài Thanh niên. Do không

thực hiện chuyên trang, chuyên mục Thanh niên nên không cố định trang cụ thể.

Tuy nhiên, Ban Biên tập ưu tiên đăng các bài viết liên quan đến đề tài này trên trang

6, 7 của tờ báo (trang màu) để hình ảnh đẹp, lôi cuốn độc giả trẻ.

2. Công tác chỉ đạo của Ban Biên tập Báo Cà Mau đối với việc giáo dục lý tưởng

cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trong thời gian qua như thế nào?

- Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho Thanh thiếu

niên được Ban Biên tập Báo Cà Mau đặc biệt quan tâm. Những năm 1990 đến năm

2006, Ban Biên tập Báo Cà Mau phối hợp thực hiện chuyên trang “Thanh Thiếu

niên” trên Báo Cà Mau, tờ báo trở thành diễn đàn của Thanh Thiếu niên trong tỉnh,

104

thu hút nhiều cộng tác viên tham gia viết bài cộng tác, đặc biệt là sự tham gia của

chính các bạn đoàn viên, đội viên, thanh niên. Chuyên trang Thanh Thiếu niên thời

điểm đó đã đi vào trường học, tổ chức đoàn, đội và trở thành tài liệu sinh hoạt hữu

ích, chia sẻ những việc làm hay, phong trào tốt, tấm gương điển hình…để tuổi trẻ

Cà Mau làm theo.

- Tuy thời điểm 2007 đến nay, Tỉnh đoàn không phối hợp với Báo Cà Mau

thực hiện chuyên trang Thanh Thiếu niên, nhưng với trách nhiệm là cơ quan ngôn

luận của Đảng bộ, chính quyền và là diễn đàn của Nhân dân nên Báo Cà Mau vẫn

tiếp tục tuyên truyền công tác Đoàn và phong trào Thanh Thiếu niên. Đặc biệt, Báo

Cà Mau mở rộng công tác phối hợp tuyên truyền với Sở Giáo dục và Đào tạo,

Trường Đại học Bình Dương phân hiệu Cà Mau, Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà

Mau, Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh…thực hiện

chuyên trang, chuyên mục liên quan đến công tác giáo dục lý tưởng đạo đức cách

mạng cho thế hệ trẻ, công tác bảo vệ quyền và hợp ích hợp pháp của thanh niên,

công tác khởi nghiệp, hướng nghiệp, đào tạo, giải quyết việc làm cho lao động là

thanh niên…

3. Hiện nay đội ngũ phóng viên phụ trách viết về mảng thanh niên là bao

nhiêu người? Về trình độ, năng lực của họ như thế nào?

Trả lời:

- Do không duy trì chuyên mục, chuyên trang Thanh thiếu niên trên Báo Cà

Mau nên Ban Biên tập không phân công cụ thể phóng viên phụ trách tuyên truyền

mảng này. Tuy nhiên, như đã nói, việc tuyên truyền về công tác Đoàn, Đội và phong trào

Thanh thiếu niên lồng ghép vào các chuyên trang, lĩnh vực khác nên Ban Biên tập Báo

Cà Mau phân công 6 phóng viên phụ trách tuyên truyền mảng đề tài này.

- Về trình độ, năng lực của 6 phóng viên tuyên truyền lĩnh vực “có liên

quan” đến mảng Thanh Thiếu niên đều đảm bảo yêu cầu đặt ra. Cả 6 phóng viên

đều có trình độ Đại học chuyên ngành Báo chí, trong đó có 1 Thạc sĩ Báo chí, 5

phóng viên còn lại đều đang học Cao học chuyên ngành Báo chí. Trình độ chính trị

từ Trung cấp trở lên. Đặc biệt, 6 phóng viên này đều có thâm niên công tác, nhiều

105

kinh nghiệm, có phóng viên từng phụ trách tuyên truyền chuyên trang Thanh Thiếu

niên trước đây.

4. Đánh giá của Ban Biên tập Báo Cà Mau đối với các bài viết về thanh niên

do phóng viên của báo thực hiện, mặt được và chưa được. Từ đó có những định

hướng chỉ đạo và giải pháp thực hiện như thế nào trong thời gian tới?

Trả lời: Nhìn chung, các bài viết về đề tài Thanh niên đăng trên Báo Cà Mau

đảm bảo chất lượng nội dung và hình thức. Về nội dung, các bài viết phản ánh kịp

thời, sâu sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước; tuyên truyền về kết

quả hoạt động và phong trào Thanh niên trên địa bàn. Quan tâm biểu dương, nhân

rộng những mô hình, phong trào, tập thể, cá nhân điển hình trên các lĩnh vực. Tạo

diễn đàn để Thanh niên phản ánh tâm tư, nguyện vọng, đề xuất suy nghĩ, chính kiến

của mình trong quá trình lao động, học tập, công tác, lập thân, lập nghiệp. Có nhiều

bài viết giáo dục thanh niên về truyền thống cách mạng, lý tưởng sống trong thời

đại mới. Phản ánh những khó khăn, thách thức của tổ chức Đoàn, Đội trong quá

trình hoạt động, tập hợp thanh niên, nhất là tổ chức đoàn cơ sở…Đồng thời, phản

ánh những mặt trái của thanh niên lười lao động, thích hưởng thụ, hướng ngoại, vi

phạm pháp luật, tham gia tệ nạn xã hội,…để gióng hồi chuông cảnh báo cho cơ

quan chức năng, nhà trường, gia đình và xã hội.

Về hình thức, hầu hết các bài viết về đề tài Thanh niên đều được đăng trang

trọng trên trang màu, nhiều hình ảnh minh hoạ, thể loại báo chí phong phú, từ

phóng sự, ký báo chí, phóng sự ảnh, ghi nhanh, bài phản ánh, tin,…

Mặt hạn chế các bài viết về đề tài Thanh niên đã qua trên Báo Cà Mau là đề

tài chưa hay, nội dung thể hiện chưa sâu, còn rất ít loạt bài phóng sự đề tài Thanh

niên. Nội dung bài viết chưa bắt đúng hơi thở của phong trào thanh niên, nhất là

những vấn đề thanh niên cần. Văn phong bài viết về Thanh niên còn nặng tính chính

trị, hành chính, chưa thu hút độc giả trẻ.

Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả tuyên truyền mảng Thanh niên trên

Báo Cà Mau, ban Biên tập đề ra một số giải pháp sau:

1. Về mặt chủ trương, xác định công tác tuyên truyền mảng đề tài Thanh

niên là nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Từ đó, tăng cường công tác chỉ đạo các phòng

106

chuyên môn, nghiệp vụ, Chi hội Nhà báo Báo Cà Mau quan tâm nâng cao hiệu quả

tuyên truyền mảng đề tài này cả nội dung lẫn hình thức. Đặc biệt, quan tâm tuyên

truyền công tác Đoàn và phong trào Thanh Thiếu niên trên hệ thống Báo Cà Mau

Điện tử nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của bạn đọc trẻ khi văn hoá học ngày càng

đổi mới.

2. Ban Biên tập Báo Cà Mau làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Cà

Mau thực hiện chuyên trang Thanh Thiếu niên tuyên truyền định kỳ trên ấn phẩm

báo in và báo điện tử. Đồng thời, duy trì các chuyên trang, chuyên mục đã ký kết

với các sở, ngành có liên quan đến Thanh niên.

3. Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí viết về đề tài Thanh niên cho phóng viên và

cộng tác viên.

4. Báo Cà Mau phối hợp với Hội Nhà báo tỉnh Cà Mau, Tỉnh đoàn Cà Mau

tổ chức giải báo chí hàng năm về đề tài Thanh niên để khuyến khích lực lượng

phóng viên chuyên nghiệp và cộng tác viên không chuyên tham gia viết bài về

phong trào Thanh niên.

5. Khuyến khích đội ngũ cộng tác viên tham gia viết bài về đề tài Thanh

niên. Đảm bảo chế độ nhuận bút và khen thưởng những tác phẩm báo chí chất

lượng viết về đề tài Thanh niên./.

Trân trọng cảm ơn!

107

2. BIÊN BẢN PHỎNG VẤN LÃNH ĐẠO TỈNH ĐOÀN CÀ MAU

Người phỏng vấn: học viên Phan Bảo Dương.

Người được phỏng vấn: Nguyễn Hoàng Đạo, Bí thư Tỉnh đoàn Cà Mau.

Nội dung: Báo chí Cà Mau với việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,

lối sống cho thanh niên (từ tháng 1/2018 đến tháng 6/2019).

Hình thức: Phỏng vấn thông qua văn bản.

C u hỏi 1: Ông/bà đánh giá như thế nào về vai trò của báo chí Cà Mau (bao

gồm các cơ quan báo, đài) trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên?

Trả lời: Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống trong thanh niên là

một vấn đề rộng, trên nhiều lĩnh vực nên rất “có đất” cho báo chí thể hiện ở cách

nhìn, cách thể hiện, cách đặt vấn đề khác nhau. Xã hội càng phát triển thì báo chí

càng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống hằng ngày của mỗi quốc

gia, dân tộc. Đó vừa là niềm vinh dự lớn, vừa đặt ra những yêu cầu và trách nhiệm

nặng nề đối với những người làm báo.

Trong những năm qua, Báo chí cách mạng Việt Nam nói chung và báo chí

Cà Mau nói riêng đã luôn đồng hành c ng những chặng đường đấu tranh kiên

cường của Đảng ta, nhân dân ta, vì độc lập dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội. Trong các

cuộc kháng chiến anh dũng chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, báo chí nước ta đã trở

thành một binh chủng quan trọng trên mặt trận tư tưởng; nhiều tác phẩm báo chí đã

thực sự là "lời hịch cách mạng", "tiếng gọi non sông" thúc giục đồng bào cả nước

c ng ra trận.

Bước vào thời kỳ đổi mới, báo chí đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng,

có đóng góp to lớn vào sự nghiệp chung của cả dân tộc. Những người làm báo tiếp

tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ,

động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do

Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Đặc biệt, trong giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo

đức, lối sống cho thanh niên, các nhà báo luôn bám sát thực tiễn sinh động, xông

pha nơi đầu sóng, ngọn gió, thông tin, phản ánh, tuyên truyền, nhân lên các điển

hình tiên tiến; chủ động đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực; đấu tranh bảo vệ

108

chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc; tham gia phản bác các luận điệu th địch,

xuyên tạc; bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng.

Hình thức thể hiện trên báo chí khá đa dạng, thuộc đủ các loại hình báo chí

và thể loại báo chí. Bên cạnh các tờ báo mang tính chuyên ngành, nội dung đi sâu

vào lĩnh vực thì Cà Mau cũng có các trang báo mạng là cơ quan ngôn luận của

thanh niên như Website Tỉnh đoàn Cà Mau, trong đó có nhiều bài viết hay, sinh

động về giáo dục đạo đức lối sống cho thanh niên; Website duy trì chuyên mục,

chuyên trang như “Theo dấu chân Bác”, “Mỗi ngày một tin tốt – Mỗi tuần một câu

chuyện đẹp”, “Tạp chí Thanh niên” để tuyên truyền, giáo dục về lĩnh vực này.

C u hỏi 2: Ông/bà có ý kiến gì về thực trạng giáo dục lý tưởng cách mạng,

đạo đức, lối sống cho thanh niên trên báo chí Cà Mau (cụ thể là từ tháng 01/2018

đến tháng 6/2019)?

Trả lời: Tuyệt đại bộ phận thanh niên cơ bản giữ vững đạo đức cách mạng,

sống trong sạch, giản dị, lành mạnh, biết vươn tới các giá trị chân, thiện, mỹ. Thanh

niên sống có hoài bão, có lý tưởng, có niềm tin ở tương lai tươi sáng của dân tộc.

Họ dám đấu tranh để bảo vệ cái đúng, bảo vệ lẽ phải, bảo vệ sự công bằng, lên án

cái xấu, cái ác như tham nhũng, lãng phí… Những tấm gương cao đẹp hy sinh thân

mình vì hạnh phúc của nhân dân luôn được tuổi trẻ ngưỡng mộ, học tập và làm

theo. Điều đó cho thấy, thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên Cà Mau nói

riêng ngày nay vẫn ý thức rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân, mong muốn

được đóng góp vào công việc xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như

Bác Hồ kính yêu hằng mong ước.

Tuy nhiên, mặt trái của kinh tế thị trường, những thách thức của hội nhập

kinh tế thế giới, đặc biệt những âm mưu thủ đoạn nham hiểm của các thế lực th

địch đang tác động mạnh mẽ đến thanh niên, khiến cho không ít người chạy theo lối

sống thực dụng, sa ngã, hư hỏng, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, có

thái độ thờ ơ, bàng quan trước các sự kiện kinh tế, chính trị của đất nước. Một số

thanh niên mơ hồ về bản chất, âm mưu, thủ đoạn của kẻ th . Điều nguy hiểm hiện

nay là đã xuất hiện một bộ phận thanh niên tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ,

chạy theo lợi ích vật chất, coi đồng tiền là trên hết. Cá biệt có một số thanh niên

109

phạm vào các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Nhiều vụ án được khám phá trong

thời gian gần đây cho thấy tỷ lệ phạm tội trong thanh niên có chiều hướng gia tăng.

Một trong các nguyên nhân là do nội dung giáo dục đạo đức, lối sống còn

thiếu chiều sâu, chưa thiết thực; cơ quan báo chí đôi lúc chưa quan tâm việc tuyên

truyền, đưa tin chưa kịp thời các hoạt động của Đoàn - Hội; Hình thức giáo dục đạo

đức, lối sống còn sơ sài, chưa có sức hấp dẫn, lôi cuốn thanh niên, thiếu các bài viết

về gương, mô hình hay, sản xuất giỏi của thanh niên thanh niên.

C u hỏi 3: Theo ông/bà, Báo chí Cà Mau (các cơ quan báo, đài) cần phải

làm gì để n ng cao hiệu quả giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho

thanh niên trong giai đoạn hiện nay?

Trả lời: Để nâng cao hiệu quả giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối

sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay thì cơ quan báo chí cần phối hợp với

cơ quan Đoàn thanh niên trong việc tuyên truyền về các phong trào hành động cách

mạng của thanh niên mà tiêu biểu là phong trào: “Thanh niên lập nghiệp và tuổi trẻ

giữ nước”, “Thanh niên tình nguyện”, “Chiến dịch m a hè xanh”…

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cần phố hợp với các ngành liên quan c ng

chăm lo giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho thanh niên thông qua việc thường

xuyên mở các chuyên trang, chuyên mục thanh niên, tiếp tục tuyên truyền các chủ

trương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Ngoài ra, báo chí cần kịp thời có những bài viết mới đấu tranh chống các tư

tưởng, luận điệu sai trái, th địch, phản động; đồng thời, kịp thời khen thưởng khích

lệ, động viên những người làm báo và các tác giả có nhiều bài viết hay phản ánh

sinh động đời sống giới trẻ; đi sâu nắm bắt tâm tư, tình cảm, nguyện vọng, cổ vũ ý

chí, khát vọng lập thân, lập nghiệp, khởi ngiệp, tình nguyện cống hiến của thanh

niên, đồng thời có những đề xuất góp phần đổi mới nội dung và phương thức hoạt

động trong công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi.

Trân trọng cảm ơn!

110