intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn: Bước đầu đánh giá tổng giá trị kinh tế của rừng Dẻ xã Hoàng Hoa Thám-Chi Linh-Hải Dương cho việc hoạch định chính sách duy trì rừng dẻ này

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST
Báo xấu
80
lượt xem 11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Rừng là một loại nhạc đệm đặc biệt không chỉ ảnh hưởng đến điều kiện khí hậu như một nhân tố hình thành qua trọng, mà còn có vai trò như một nhân tố điều hòa khí hậu, duy trì và phục hồi những điều kiện khí tượng thủy văn thuận lợi cho sự tồn tại của sinh giới. Những chức năng sinh thái quan trọng nhất của rừng là điều hòa khí hậu, giữ và điều tiết nguồn nước, bảo vệ đất...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Bước đầu đánh giá tổng giá trị kinh tế của rừng Dẻ xã Hoàng Hoa Thám-Chi Linh-Hải Dương cho việc hoạch định chính sách duy trì rừng dẻ này

  1. Luận văn Bước đầu đánh giá tổng giá trị kinh tế của rừng Dẻ xã Hoàng Hoa Thám- Chi Linh-Hải Dương cho việc hoạch định chính sách duy trì rừng dẻ này
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi R õng lµ mét lo¹i ®Öm ®Æc biÖt kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn ®iÒu kiÖn khÝ hËu nh­ mét nh©n tè h×nh thµnh quan träng, mµ cßn cã vai trß nh­ mét nh©n tè ®iÒu hoµ khÝ hËu, duy tr× vµ phôc håi nh÷ng ®iÒu kiÖn khÝ t­îng thuû v¨n thuËn lîi cho sù tån t¹i cña sinh giíi. Nh÷ng chøc n¨ng sinh th¸i quan träng nhÊt cña rõng lµ ®iÒu hoµ khÝ hËu, gi÷ vµ ®iÒu tiÕt nguån n­íc, b¶o vÖ ®Êt. Rõng ®­îc xem lµ nh©n tè tù nhiªn quan träng gãp phÇn b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng sèng cña c¶ hµnh tinh. ViÖc ph¸ rõng trong nh÷ng thËp kØ gÇn ®©y ®· g©y ra nh÷ng hËu qu¶ sinh th¸i nghiªm träng trªn ph¹m vi toµn cÇu. BiÓu hiÖn râ rÖt nhÊt lµ sù gia t¨ng cña nhiÖt ®é tr¸i ®Êt, ho¹t ®éng cña b·o lôt, h¹n h¸n, ch¸y rõng, dÞch bÖnh v.v… Bªn c¹nh ®ã diÖn tÝch rõng ngµy cµng thu hÑp dÉn ®Õn ®a d¹ng sinh häc ( §DSH ) rõng ngµy cµng bÞ suy gi¶m, c¸c gièng loµi ®éng, thùc vËt quÝ hiÕm cã nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng ®· vµ ®ang lµ nguyªn nh©n chÝnh thøc dÉn ®Õn sù tµn ph¸ cña thiªn tai ngµy cµng khèc liÖt . Ngoµi ra, cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn rõng ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi ®êi sèng s¶n xuÊt, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nh©n d©n. Do ®ã, mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña nh©n lo¹i hiÖn nay lµ b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, khai th¸c mét c¸ch hîp lý, võa n©ng cao n¨ng suÊt kinh tÕ võa ph¸t huy tèi ®a c¸c chøc n¨ng sinh th¸i cña rõng, ng¨n chÆn nh÷ng qu¸ tr×nh biÕn ®æi kh«ng thuËn nghÞch cña m«i tr­êng sinh th¸i do ph¸ rõng g©y nªn. Nãi ®Õn §DSH vµ c¸c hÖ sinh th¸i, kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i rõng, bëi v× chóng ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt trong c«ng t¸c b¶o vÖ §DSH. Ng­îc l¹i, §DSH lµ nh©n tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù bÒn v÷ng cña hÖ thèng chøc n¨ng rõng, nh­ng §DSH lµ vÊn ®Ò kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam , ®Æc biÖt lµ l­îng gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ vÒ §DSH cña rõng l¹i cßn míi h¬n. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng vµ nh÷ng th¸ch thøc cña vÊn ®Ò cïng víi lßng nhiÖt huyÕt cña b¶n th©n ( mét sinh viªn chuyªn ngµnh kinh tÕ vµ qu¶n lÝ m«i tr­êng) vÒ vÊn ®Ò §DSH rõng ®· thóc ®Èy t«i lùa chän ®Ò tµi: “B­íc ®Çu ®¸nh gi¸ tæng gi¸ trÞ kinh tÕ cña NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp rõng DÎ x· Hoµng Hoa Th¸m - ChÝ Linh - H¶i D­¬ng cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch duy tr× rõng DÎ nµy”. Do tµi liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n, c¸c sè liÖu ch­a ®­îc ®Çy ®ñ. MÆt kh¸c, do kh«ng cã nhiÒu thêi gian ®Ó thùc hiÖn nªn t«i cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, thiÕu sãt, cã vÊn ®Ò ch­a thÓ gi¶i quyÕt ®­îc, nh÷ng néi dung tr×nh bµy trong ®Ò tµi còng chØ lµ nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu. Nh­ng víi nh÷ng nç lùc cña m×nh t«i hy väng sÏ phÇn nµo gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay. Bªn c¹nh ®ã t«i hy väng sÏ nhËn ®­îc ý kiÕn ®¸nh gi¸, phª b×nh tõ mäi phÝa ®Ó t«i cã c¬ héi hoµn thiÖn h¬n vÒ nhËn thøc . Môc tiªu nghiªn cøu Nh­ chóng ta ®· biÕt rõng suy gi¶m sÏ lµm cho §DSH suy gi¶m. TÝnh §DSH rõng suy gi¶m chñ yÕu do hai nguyªn nh©n ®ã lµ c¸c hiÓm ho¹ tù nhiªn vµ do con ng­êi. Mèi nguy h¹i ®èi víi §DSH cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña con ng­êi lµ viÖc ph¸ huû, chia c¾t, lµm suy tho¸i n¬i sèng (sinh c¶nh) cña c¸c loµi. Ph¸ huû n¬i sèng hay sinh c¶nh sèng cña loµi lµ mèi ®e do¹ chÝnh ®èi víi mÊt m¸t §DSH. MÊt n¬i c­ tró ®­îc coi lµ nguy c¬ ®Çu tiªn lµm cho c¸c ®éng vËt cã x­¬ng sèng bÞ tuyÖt chñng vµ còng lµ nguy c¬ ®èi víi c¸c loµi ®éng vËt kh«ng x­¬ng sèng vµ thùc vËt. PhÇn lín n¬i c­ tró nguyªn thuû lµ rõng, do ®ã viÖc duy tr× vµ b¶o vÖ rõng kh«ng chØ lµ môc tiªu, nhiÖm vô riªng cña mçi quèc gia mµ lµ vÊn ®Ò ®­îc toµn cÇu quan t©m. Thùc tÕ cho thÊy ®· cã rÊt nhiÒu ch­¬ng tr×nh, chiÕn l­îc, ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ rõng ®Ó ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p duy tr× rõng vµ n©ng cao ý thøc b¶o vÖ rõng. §èi víi b¶n th©n t«i, khi chän ®Ò tµi nµy t«i còng mong r»ng sÏ gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc cña b¶n th©n vÒ tÇm quan träng cña rõng còng nh­ phÇn nµo lµm cho mäi ng­êi hiÓu râ gi¸ trÞ cña nguån tµi nguyªn rõng nãi chung vµ rõng DÎ nãi riªng. Do ®ã môc tiªu cña t«i lµ tÝnh tæng gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ- x· Hoµng Hoa Th¸m - ChÝ Linh - H¶i D­¬ng ®Ó mäi ng­êi kh«ng chØ thÊy ®­îc tÇm quan träng khi duy tr× khu rõng nµy mµ cßn nhËn thøc ®­îc b¶o tån §DSH ph¶i lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña toµn cÇu, toµn nh©n lo¹i. NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Néi dung nghiªn cøu : Gåm 3 ch­¬ng Ch­¬ng I : C¬ së nhËn thøc ®èi víi tæng gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ - x· Hoµng Hoa Th¸m - ChÝ Linh - H¶i D­¬ng. Ch­¬ng II : HiÖn tr¹ng rõng ChÝ Linh - H¶i D­¬ng. Ch­¬ng III : B­íc ®Çu ®¸nh gi¸ tæng gi¸ trÞ kinh tÕ rõng DÎ x· Hoµng Hoa Th¸m- ChÝ Linh - H¶i D­¬ng Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. - Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra thùc tÕ - Ph­¬ng ph¸p thu thËp vµ tæng hîp sè liÖu - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch kinh tÕ m«i tr­êng - Ph­¬ng ph¸p l­îng ho¸ - Ph­¬ng ph¸p tæng gi¸ trÞ kinh tÕ - Ph­¬ng ph¸p chi phÝ - lîi Ých. Giíi h¹n nghiªn cøu - §èi t­îng nghiªn cøu : Rõng DÎ - Ph¹m vi nghiªn cøu : §¸nh gi¸ tæng gi¸ trÞ kinh tÕ rõng DÎ- x· Hoµng Hoa Th¸m. T«i xin ®­îc bµy tá lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh vµ ®Çy tr¸ch nhiÖm cña thÇy gi¸o h­íng dÉn PGS.TS NguyÔn ThÕ Chinh, GVC. NguyÔn C«ng Thµnh vµ TS . NguyÔn V¨n Tµi - ng­êi ®· h­íng dÉn t«i trong thêi gian thùc tËp ë Vô M«i tr­êng- Bé TNMT NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch­¬ng I C¬ së nhËn thøc ®èi víi tæng gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ - x· Hoµng Hoa Th¸m - ChÝ Linh - H¶i D­¬ng. I. C¬ së nhËn thøc, ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ - x· Hoµng Hoa Th¸m - ChÝ Linh - H¶i D­¬ng. 1.1. C¬ së sinh th¸i häc trong ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ. Theo quan ®iÓm sinh th¸i häc, rõng lµ mét hÖ thèng ®ång nhÊt gåm nhiÒu ph©n hÖ lµ c¸c thµnh phÇn cña m«i tr­êng nh­ : ®Êt, n­íc, hÖ ®éng vËt, thùc vËt… QuÇn x· sinh häc cã quan hÖ víi m«i tr­êng vËt lý t¹o thµnh mét hÖ sinh th¸i. HÖ sinh th¸i lµ mét ®¬n vÞ cÊu tróc, chøc n¨ng cña sinh quyÓn vµ gåm c¸c quÇn x· thùc vËt, c¸c quÇn x· ®éng vËt, c¸c quÇn x· vi sinh vËt, thæ nh­ìng (®Êt) vµ c¸c yÕu tè khÝ hËu. Mét quÇn x· cã sù biÕn ®éng sÏ g©y biÕn ®éng d©y truyÒn. V× vËy ph¶i ®¸nh gi¸ tæng thÓ, l­îng ho¸ hÕt gi¸ trÞ cña hÖ sinh th¸i nh»m ®Þnh gi¸ chuÈn x¸c ®Çu ra cña hÖ thèng chèng thÊt b¹i thÞ tr­êng, x©y dùng m« h×nh qu¶n lý thÝch hîp t¸c ®éng vµo hÖ thèng mét c¸ch hiÖu qu¶, gi÷ c©n b»ng sinh th¸i cho rõng nh»m qu¶n lý ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Quan ®iÓm sinh th¸i häc ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng nãi chung vµ rõng DÎ nãi riªng dùa vµo chøc n¨ng cña rõng vµ s¶n phÈm cña rõng. * Chøc n¨ng cña rõng + Chèng xãi mßn, c¶i t¹o ®Êt + H¹n chÕ lò lôt + §iÒu hoµ kh«ng khÝ + HÊp thô tro, khãi, bôi. + Gi÷ n­íc, ®iÒu tiÕt dßng ch¶y + B¶o vÖ §DSH. NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp * S¶n phÈm cña rõng : H¹t DÎ, gç, d­îc liÖu,… 1.2. C¬ së kinh tÕ häc ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ rõng DÎ. HÖ sinh th¸i rõng cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô m«i tr­êng cho con ng­êi. V× vËy ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña nã ph¶i ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ kinh tÕ cña nã ®Ó ®Þnh gi¸ c¸c hµng ho¸ , dÞch vô m«i tr­êng. CÇn l­îng ho¸ ®­îc c¶ c¸c ngo¹i øng tÝch cùc vµ tiªu cùc ®Ó ph¶n ¸nh vµo trong gi¸ cña hµng ho¸ v× nã lµ nh©n tè hay bÞ bá qua trong qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ hµng ho¸ m«i tr­êng. NÕu ®Þnh gi¸ sai c¸c hµng ho¸ m«i tr­êng cña rõng sÏ dÉn ®Õn kh«ng khai th¸c ë ®iÓm tèi ­u . HËu qu¶ lµ tµi nguyªn bÞ c¹n kiÖt, m«i tr­êng bÞ « nhiÔm. §¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng ta ph¶i nhËn thøc ®­îc rõng lµ mét hÖ sinh th¸i ®éng, lµ tµi nguyªn thiªn nhiªn cã thÓ t¸i sinh. ViÖc khai th¸c hîp lÝ sÏ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i. §Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy ng­êi ta dùa vµo m« h×nh tæng qu¸t vÒ sö dông tµi nguyªn cã thÓ t¸i sinh sau. §©y lµ m« h×nh dùa trªn c¬ së nh×n nhËn sinh häc trong mèi quan hÖ thay ®æi vÒ sinh th¸i. H×nh 1: Sù thay ®æi vÒ khèi l­îng nguån tµi nguyªn cã kh¶ n¨ng t¸i sinh - Qui m« : lµ tr÷ l­îng tµi nguyªn cña rõng. - S¶n l­îng khai th¸c : lµ sè l­îng tµi nguyªn rõng ®­îc khai th¸c, sö dông. Th«ng qua m« h×nh ta thÊy r»ng møc ®¹t sinh khèi cao nhÊt lµ møc kh¶ n¨ng t¸i sinh OB. Cã nghÜa lµ nÕu nh­ xem xÐt xu h­íng ph¸t triÓn cña sinh khèi th× kh¶ n¨ng cho phÐp ®èi víi tµi nguyªn nµy n»m trong møc giíi h¹n vÒ qui m« NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp gi÷a ®o¹n OA vµ OC. Nh­ vËy møc gi÷a OA vµ OC lµ møc chóng ta ph¶i duy tr× v× : NÕu khai th¸c OY th× tr÷ l­îng tµi nguyªn lµ OB. §©y lµ møc tèi ­u tøc lµ t¹i møc khai th¸c nµy tµi nguyªn kh«ng nh÷ng ®­îc duy tr× mµ cßn cã thÓ sinh s«i n¶y në. Khi tµi nguyªn tiÕp cËn vÒ OA th× cã nguy c¬ c¹n kiÖt lµ tÊt yÕu vµ A lµ møc cuèi cïng cña c¹n kiÖt, OD lµ møc b¾t ®Çu c¹n kiÖt. Do ®ã DB lµ møc tèt nhÊt duy tr× kh¶ n¨ng t¸i sinh cña tµi nguyªn. NÕu khai th¸c v­ît qu¸ ng­ìng th× chi phÝ c¬ héi cho mét ®¬n vÞ tµi nguyªn sÏ t¨ng nhanh do sù c¹n kiÖt. II. TiÕp cËn nh÷ng ®¸nh gi¸ kinh tÕ ®èi víi rõng DÎ. 2.1. Tæng gi¸ trÞ kinh tÕ (TEV) Trªn thÞ tr­êng, mçi c¸ nh©n ®Òu cã nh÷ng th«ng tin kh¸ râ rµng ®Ó dïng lµm c¬ së cho sù ®¸nh gi¸ vµ lùa chän cña hä. S¶n phÈm cã khuynh h­íng kh¶ kiÕn, c¸c ®Æc tÝnh cña nã nãi chung ®­îc nhËn biÕt vµ ®Òu cã gi¸ trªn thÞ tr­êng. Mçi c¸ nh©n, trªn c¬ së c¸c th«ng tin s½n cã sÏ c©n nh¾c ®¸nh gi¸ sè l­îng, chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm ®­îc chµo b¸n. Nh­ng nh­ chóng ta ®· biÕt, ®èi víi hµng ho¸ vµ dÞch vô m«i tr­êng th­êng kh«ng cã gi¸ thÞ tr­êng vµ khã lßng x¸c ®Þnh râ gi¸ trÞ ®Ých thùc vµ tÇm quan träng cña chóng. NhiÒu tµi s¶n m«i tr­êng lµ tµi s¶n c«ng céng vµ ®©y lµ mét ®Æc tÝnh g©y khã kh¨n cho viÖc vËn dông thÞ tr­êng ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c tµi s¶n ®ã. §Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô m«i tr­êng tr­íc hÕt ph¶i biÕt mét vµi kh¸i niÖm vÒ gi¸ trÞ kinh tÕ cña tµi s¶n m«i tr­êng. Tuy c¸c nhµ kinh tÕ häc ®· lµm ®­îc rÊt nhiÒu khi ph©n lo¹i gi¸ trÞ kinh tÕ trong mèi quan hÖ cña chóng víi m«i tr­êng thiªn nhiªn nh­ng vÊn ®Ò thuËt ng÷ vÉn ch­a ®­îc thèng nhÊt hoµn toµn. Trªn nguyªn t¾c, ®Ó ®o l­êng tæng gi¸ trÞ kinh tÕ, c¸c nhµ kinh tÕ häc b¾t ®Çu b»ng viÖc ph©n biÖt gi÷a gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ kh«ng sö dông. Theo ®Þnh nghÜa, gi¸ trÞ sö dông h×nh thµnh tõ viÖc thùc sù sö dông m«i tr­êng. VÊn ®Ò trë nªn h¬i phøc t¹p h¬n khi chóng ta ®Ò cËp tíi gi¸ trÞ thÓ hiÖn b»ng viÖc chän lùa c¸c c¸ch sö dông m«i tr­êng trong t­¬ng lai ( c¸c gi¸ trÞ NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nhiÖm ý). Thùc ra chóng lµ c¸ch thÓ hiÖn ý thÝch ( gi¸ s½n lßng chi tr¶) ®èi víi viÖc b¶o vÖ hÖ thèng m«i tr­êng hoÆc c¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng dùa trªn x¸c suÊt lµ vµo mét ngµy nµo ®ã sau nµy c¸ nh©n sÏ sö dông chóng. Mét d¹ng kh¸c cña gi¸ trÞ lµ gi¸ trÞ kÕ thõa, tøc lµ gi¸ s½n lßng tr¶ ®Ó b¶o tån m«i tr­êng v× lîi Ých cña c¸c thÕ hÖ sau. Nã kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông ®èi víi mét c¸ nh©n trong hiÖn t¹i nh­ng nã cã gi¸ trÞ tiÒm n¨ng sö dông hoÆc kh«ng sö dông trong t­¬ng lai. Gi¸ trÞ kh«ng sö dông cã nhiÒu vÊn ®Ò h¬n. Nã thÓ hiÖn c¸c gi¸ trÞ phi ph­¬ng tiÖn n»m trong b¶n chÊt thËt cña sù vËt, nh­ng nã kh«ng liªn quan ®Õn viÖc sö dông thùc tÕ hoÆc thËm chÝ viÖc chän lùa sö dông sù vËt nµy. Thay vµo ®ã c¸c gi¸ trÞ nµy ®­îc coi nh­ nh÷ng yÕu tè ph¶n ¸nh sù lùa chän cña con ng­êi, nh÷ng sù lùa chän nµy cã kÓ ®Õn c¶ sù quan t©m ®ång c¶m vµ tr©n träng ®èi víi quyÒn lîi hoÆc phóc lîi cña c¸c sinh vËt kh«ng ph¶i lµ con ng­êi. C¸c gi¸ trÞ nµy vÉn tËp trung chó träng nhiÒu ®Õn con ng­êi nh­ng nã cã thÓ bao hµm c¶ nhËn thøc vÒ c¸c gi¸ trÞ tån t¹i cña c¸c gièng loµi kh¸c n÷a hoÆc cña c¶ quÇn thÓ sinh th¸i. Nh­ vËy, tæng gi¸ trÞ kinh tÕ ®­îc h×nh thµnh tõ gi¸ trÞ sö dông thùc tÕ céng víi gi¸ trÞ nhiÖm ý céng víi gi¸ trÞ tån t¹i TEV cña mét khu rõng Gi¸ trÞ sö Gi¸ trÞ kh«ng dông sö dông Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ nhiÖm ý tån t¹i sö dông sö dông l­u trùc tiÕp gi¸n tiÕp truyÒn ( S¬ ®å tæng gi¸ trÞ kinh tÕ) Mét vµi nhµ khoa häc tranh c·i r»ng sù ®ãng gãp ®Çy ®ñ cña c¸c gièng loµi vµ c¸c qu¸ tr×nh vµo dÞch vô hç trî sù sèng cung cÊp bëi hÖ sinh th¸i ®· NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp kh«ng ®­îc ®­a vµo trong gi¸ trÞ kinh tÕ. Cã lÏ c¸c nhµ khoa häc ®· ®óng khi phª b×nh c¸ch ®¸nh gi¸ vÒ kinh tÕ lµ mang tÝnh thiªn vÞ, kh«ng ph¶i trong mèi t­¬ng quan víi c¸c gièng loµi vµ qu¸ tr×nh riªng lÎ mµ lµ ®èi víi gi¸ trÞ trªn hÕt cña tæng cÊu tróc hÖ sinh th¸i vµ kh¶ n¨ng hç trî sù sèng cña nã. Nh­ vËy, cã thÓ nãi r»ng tæng hÖ sinh th¸i cã gi¸ trÞ nguyªn thuû. Sù tån t¹i trªn hÕt cña mét hÖ sinh th¸i “lµnh m¹nh” lµ cÇn thiÕt tr­íc khi gi¸ trÞ sö dông vµ kh«ng sö dông cã liªn quan ®Õn cÊu tróc vµ chøc n¨ng cña hÖ sinh th¸i cã thÓ ®­îc con ng­êi ®em ra dïng. Do ®ã chóng ta cã thÓ gäi tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ sö dông vµ kh«ng sö dông lµ gi¸ trÞ thø cÊp. Gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ kh«ng sö dông bao gåm trong tæng gi¸ trÞ kinh tÕ (TEV) nh­ng gi¸ trÞ nguyªn thuû cña tæng hÖ thèng th× kh«ng bao hµm trong TEV. TEV cã thÓ kh«ng thÓ hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ tæng gi¸ trÞ thø cÊp do viÖc ph©n tÝch khoa häc còng nh­ ®Þnh gi¸ b»ng tiÒn tÖ cña mét vµi qu¸ tr×nh, chøc n¨ng hÖ sinh th¸i th­êng gÆp ph¶i khã kh¨n. ViÖc ph©n biÖt gi÷a gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp vµ gi¸ trÞ kh«ng sö dông cßn m¬ hå, kh«ng ®­îc râ rµng. Do ®ã gÇn ®©y c¸c nhµ kinh tÕ häc ®· gäi gi¸ trÞ kh«ng sö dông lµ gi¸ trÞ sö dông thô ®éng. 2.1.1. Gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp : §­îc hiÓu lµ gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô m«i tr­êng phôc vô trùc tiÕp cho con ng­êi hoÆc ho¹t ®éng kinh tÕ mµ cã thÓ nh×n thÊy, c¶m nhËn ®­îc vµ th«ng th­êng cã gi¸ trªn thÞ tr­êng. Nh÷ng gi¸ trÞ nµy th­êng ®­îc tÝnh to¸n qua sù ®iÒu tra nh÷ng ho¹t ®éng cña mét nhãm ng­êi ®¹i diÖn th«ng qua sù gi¸m s¸t viÖc thu l­îm c¸c s¶n phÈm tù nhiªn vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp bao gåm : - Gi¸ trÞ tiªu thô: §­îc ®¸nh gi¸ dùa trªn c¸c s¶n phÈm ®­îc sö dông hµng ngµy trong cuéc sèng cña con ng­êi nh­ cñi ®un,®éng thùc vËt rõng vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c sö dông t¹i ®Þa ph­¬ng. NhiÒu s¶n phÈm nµy kh«ng ®­îc b¸n trªn thÞ tr­êng nªn hÇu nh­ chóng kh«ng ®ãng gãp g× vµo tæng thu nhËp quèc néi nh­ng nÕu kh«ng cã nh÷ng tµi nguyªn nµy th× cuéc sèng cña ng­êi d©n sÏ gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Gi¸ trÞ s¶n xuÊt : Lµ gi¸ b¸n c¸c s¶n phÈm thu ®­îc tõ thiªn nhiªn trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc nh­ : cñi, gç,c©y lµm thuèc, hoa qu¶, thÞt vµ da ®éng vËt,….Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ rÊt lín, ngay c¶ nh÷ng n­íc c«ng nghiÖp . 2.1.2. Gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp : §­îc hiÓu lµ nh÷ng gi¸ trÞ mµ ta cã thÓ nh×n thÊy, c¶m nhËn ®­îc, nã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ vµ liªn quan ®Õn chøc n¨ng cña hÖ sinh th¸i hay m«i tr­êng trong viÖc hËu thuÉn cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi còng nh­ kh¶ n¨ng ng¨n chÆn c¸c thiÖt h¹i g©y ra cho m«i tr­êng. Th«ng th­êng ®èi víi gi¸ trÞ lo¹i nµy khã x¸c ®Þnh gi¸ trªn thÞ tr­êng vµ nhiÒu khi chóng lµ v« gi¸ 2.1.3. Gi¸ trÞ kh«ng sö dông : ThÓ hiÖn c¸c gi¸ trÞ phi ph­¬ng tiÖn n»m trong b¶n chÊt thËt cña sù vËt nh­ng nã kh«ng liªn quan ®Õn viÖc sö dông thùc tÕ, hoÆc thËm chÝ viÖc chän lùa sö dông sù vËt nµy. Gi¸ trÞ kh«ng sö dông vÒ c¬ b¶n cã hai lo¹i : Gi¸ trÞ tån t¹i vµ gi¸ trÞ l­u truyÒn. - Gi¸ trÞ tån t¹i :Liªn quan ®Õn viÖc xem xÐt vÒ nhËn thøc cña c¸c nguån tµi nguyªn d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo.Trong thùc tÕ gi¸ trÞ nµy cña ho¹t ®éng m«i tr­êng khã qui ®æi ra tiÒn tÖ do ®ã gi¸ trÞ nµy ®­îc ®¸nh gi¸ dùa trªn kh¶ n¨ng s½n sµng chi tr¶ cña c¸c c¸ nh©n cho nguån tµi nguyªn sau khi hä ®· hiªñ rÊt kü vÒ nguån tµi nguyªn ®ã. - Gi¸ trÞ l­u truyÒn : §©y lµ gi¸ trÞ dÞch vô m«i tr­êng ®­îc xem xÐt kh«ng chØ cho thÕ hÖ tr­íc m¾t mµ cßn cho c¸c thÕ hÖ mai sau. Do ®ã viÖc ®¸nh gi¸ lo¹i gi¸ trÞ nµy kh«ng thÓ dùa trªn c¬ së gi¸ cña thÞ tr­êng mµ cßn ph¶i dù ®o¸n kh¶ n¨ng sö dông chóng cho t­¬ng lai. §Ó ®¸nh gi¸ lo¹i gi¸ trÞ nµy ng­êi ta ph¶i lËp c¸c ph­¬ng ph¸p dù b¸o. NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2.2. Ph©n tÝch chi phÝ - lîi Ých. - Kh¸i niÖm: CBA lµ mét chu tr×nh nh»m so s¸nh møc ®é chªnh lÖch gi÷a lîi Ých vµ chi phÝ cña mét ch­¬ng tr×nh hay mét dù ¸n biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ ë møc ®é thùc tÕ. Nh­ vËy CBA lµ mét c«ng cô hç trî cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cã tÝnh x· héi. Cô thÓ h¬n, môc tiªu chÝnh cña CBA lµ nh»m hç trî viÖc ph©n bæ hiÖu qu¶ h¬n c¸c nguån lùc cña x· héi. Trong cuéc sèng hµng ngµy chóng ta th­êng ph¶i ®Êu tranh víi nh÷ng m©u thuÉn tù b¶n th©n m×nh. Nãi tãm l¹i chóng ta cã mét sù lùa chän gi÷a chi phÝ vµ lîi Ých, ®Æc biÖt trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay ng­êi ta chó ý ®Õn quyÒn tù quyÕt cña c¸ nh©n rÊt cao ®Ó lùa chän tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ¸n. Nh­ng kÕt côc ng­êi ta h­íng tíi lîi Ých thu ®­îc lín h¬n chi phÝ bá ra. §iÒu nµy lµ hoµn toµn phï hîp víi qui luËt cña sù ph¸t triÓn. Cao h¬n n÷a lµ tÇm dù ¸n, ch­¬ng tr×nh hoÆc nh÷ng quyÕt s¸ch vÒ mÆt chÝnh s¸ch ng­êi ta còng nghÜ tíi chi phÝ - lîi Ých. Cã hai lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ c¸ nh©n vµ chi phÝ x· héi. §ång thêi còng cã hai lo¹i lîi Ých lµ lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých x· héi . Trong thùc tÕ c¸ nh©n lu«n chèng l¹i lîi Ých vµ chi phÝ cña x· héi. C¸c doanh nghiÖp hoÆc mét tæ chøc kinh tÕ nµo ®ã ng­êi ta th­êng kh«ng quan t©m ®Õn chi phÝ - lîi Ých mµ chØ quan t©m ®Õn lîi nhuËn do hä th­êng ®øng trªn quan ®iÓm c¸ nh©n mµ kh«ng ®øng trªn quan ®iÓm x· héi ( quan ®iÓm x· héi lµ lîi Ých, quan ®iÓm c¸ nh©n lµ lîi nhuËn ). Tøc lµ hä chØ quan t©m ®Õn vÊn ®Ò doanh thu mµ kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra cho x· héi. NhiÖm vô cña CBA l· x¸c ®Þnh nh÷ng lîi Ých vµ chi phÝ kh«ng chØ cã tÝnh c¸ nh©n mµ ph¶i ph¸t hiÖn ra ®­îc nh÷ng lîi Ých vµ chi phÝ cã tÝnh x· héi ®Ó t­ vÊn cho ng­êi ra quyÕt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n, ch­¬ng tr×nh hay trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. Tøc lµ nhiÖm vô cña CBA lµ ph¶i lµm s¸ng tá NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nh÷ng chi phÝ, lîi Ých x· héi. VËy CBA ra ®êi trªn quan ®iÓm kÕt hîp hµi hoµ c¸c lo¹i chi phÝ, lîi Ých nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèi ­u cña x· héi. - ChØ tiªu ®¸nh gi¸ trong CBA + Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thùc (NPV) :lµ hiÖu sè gi÷a lîi Ých vµ chi phÝ hiÖn t¹i T Bt  C t NPV   (1  r ) t t 1 Bt = BtD + BtI + BtN + TØ suÊt lîi nhuËn (BCR): T Bt  (1  r ) t B t 1 BCR   T Ct C C0   (1  r ) t t 1 + HÖ sè hoµn vèn néi t¹i (IRR): T T Bt Ct  (1  IRR) t  C0   t t 1 (1  r ) t 1 NPV : Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thùc Bt : Tæng lîi Ých n¨m t Ct : Tæng chi phÝ n¨m t BtD : Lîi Ých trùc tiÕp n¨m t BtI : Lîi Ých gi¸n tiÕp n¨m t BtN : Gi¸ trÞ kh«ng sö dông n¨m t C0 : Chi phÝ ë n¨m 0 (chi phÝ cè ®Þnh) r : lµ tû lÖ chiÕt khÊu t : BiÕn thêi gian T : Thêi gian sèng h÷u Ých dù kiÕn NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 3 chØ tiªu nµy cã liªn hÖ víi nhau theo b¶ng sau : NPV BCR IRR >0 >1 >r =0 =1 =r
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp  Gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp (IV): §iÒu hoµ khÝ hËu, chèng xãi mßn ®Êt, h¹n chÕ thiªn tai, tÝch tr÷ vµ cung cÊp n­íc, ®iÒu tiÕt dßng ch¶y, gi¶m l­îng bèc h¬i tõ ®Êt, hÊp thô tro bôi, lµm gi¶m tèc ®é vµ lÖch h­íng ®i cña giã, gi¸ trÞ gi¸o dôc vµ khoa häc, c¶nh quan.  Gi¸ trÞ kh«ng sö dông (NV) : B¶o tån ®a d¹ng sinh häc, b¶o tån thiªn nhiªn, gi¸ trÞ vÒ vèn gen trong t­¬ng lai, c¶nh quan cho c¸c thÕ hÖ t­¬ng lai. IV. Sù cÇn thiÕt cña viÖc l­îng ho¸ tæng gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ. 4.1. Kh¸i qu¸t vÒ §DSH Kh¸i niÖm : §DSH bao gåm sù ®a d¹ng cña c¸c d¹ng sèng, vai trß sinh th¸i mµ chóng thÓ hiÖn vµ ®a d¹ng di truyÒn mµ chóng cã . Nh­ vËy §DSH lµ toµn bé c¸c d¹ng sèng trªn Tr¸i ®Êt, bao gåm toµn bé c¸c gen, c¸c loµi, c¸c hÖ sinh th¸i vµ c¸c qu¸ tr×nh sinh th¸i . §a d¹ng sinh häc ph¶i ®­îc tÝnh ®Õn ë c¶ 3 møc ®é: * §a d¹ng di truyÒn : Lµ sù kh¸c biÖt vÒ gen gi÷a c¸c loµi, kh¸c biÖt vÒ gen gi÷a c¸c quÇn thÓ sèng c¸ch ly vÒ ®Þa lý cïng sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c c¸ thÓ cïng chung sèng trong mét quÇn thÓ. * §a d¹ng loµi : Lµ ph¹m trï chØ møc ®é phong phó vÒ sè l­îng loµi hoÆc sè l­îng c¸c ph©n loµi ( loµi phô) trong mét sinh c¶nh hay ë mét vïng nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy ®a d¹ng loµi bao gåm toµn bé c¸c loµi sèng trªn tr¸i ®Êt tõ vi khuÈn, nÊm ®Õn c¸c loµi thùc vËt vµ giíi ®éng vËt. * §a d¹ng quÇn x· sinh vËt vµ hÖ sinh th¸i : Sù phong phó vÒ m«i tr­êng trªn c¹n vµ d­íi n­íc cña qu¶ ®Êt ®· t¹o nªn mét sè l­îng lín c¸c hÖ sinh th¸i. Sù ®a d¹ng c¸c hÖ sinh th¸i ®­îc ph¶n ¸nh bëi sù ®a d¹ng vÒ sinh c¶nh qua mèi quan hÖ gi÷a c¸c quÇn x· sinh vËt vµ c¸c qu¸ tr×nh sinh th¸i trong sinh quyÓn ( chu tr×nh vËt chÊt, c¸c quan hÖ vÒ c¸ch sèng…). §a d¹ng quÇn x· sinh vËt vµ hÖ NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp sinh th¸i bao gåm nh÷ng sù kh¸c biÖt gi÷a quÇn x· sinh vËt, c¸c hÖ sinh th¸i cïng nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhãm loµi trong ®ã. Theo c¸c tµi liÖu gÇn ®©y (Parker, 1982; arnett. 1985; Wilson, 1988 ) hiÖn cã kho¶ng 4,4 loµi sinh vËt ®· ®­îc m« t¶. Kho¶ng 750.000 loµi lµ c«n trïng, 41.000 loµi lµ ®éng vËt cã x­¬ng sèng vµ 250.000 loµi thùc vËt. ë ViÖt Nam mÆc dï cã nh÷ng tæn thÊt rÊt lín vÒ diÖn tÝch rõng trong mét thêi k× chiÕn tranh ¸c liÖt kÐo dµi nhiÒu thÕ kØ nh­ng hÖ thùc vËt rõng ViÖt Nam vÉn cßn phong phó vÒ thµnh phÇn loµi. Tuy ®Õn nay ch­a cã mét tµi liÖu nµo thèng kª m« t¶ mét c¸ch chi tiÕt thµnh phÇn loµi thùc vËt nh­ng theo b¸o c¸o cña gi¸o s­ Phan KÕ Léc (1997) th× hÖ thùc vËt ViÖt Nam hiÖn ®· thèng kª ®­îc 9.607 loµi thuéc 2010 gièng, 291 hä cña 6 ngµnh. C¸c nhµ ph©n lo¹i häc thùc vËt dù ®o¸n r»ng, nªu ®iÒu tra tØ mØ th× thµnh phÇn loµi thùc vËt ViÖt Nam cã thÓ lªn tíi 15.000 loµi ( NguyÔn NghÜa Th×n, 1997). Ngoµi ®Æc ®iÓm ®a d¹ng loµi, hÖ thùc vËt ë ViÖt Nam cã møc ®é ®Æc h÷u cao. Tuy kh«ng cã hä ®Æc h÷u nh­ng cã kho¶ng 27,7 % sè loµi vµ 3 % sè chi ®Æc h÷u. HÖ ®éng vËt ViÖt Nam còng hÕt søc phong phó. Cã kho¶ng gÇn 6000 loµi thuéc 270 hä. Còng nh­ thùc vËt, giíi ®éng vËt ViÖt Nam cã nhiÒu loµi vµ ph©n loµi ®Æc h÷u. Trong sè loµi ®éng vËt cã x­¬ng sèng ë c¹n ®· biÕt, chóng ta cã 14 loµi thó, 10 loµi chim, 33 loµi bß s¸t vµ 21 loµi Õch nh¸i lµ ®Æc h÷u. 4.2. Suy gi¶m §DSH vµ nguyªn nh©n Cïng nh÷ng biÕn cè vÒ lÞch sö, vÒ kinh tÕ x· héi, §DSH trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam ®· vµ ®ang bÞ suy tho¸i nghiªm träng. Mét trong nh÷ng dÊu hiÖu quan träng nhÊt cña sù suy tho¸i §DSH lµ sù tuyÖt chñng loµi do m«i tr­êng sèng bÞ tæn h¹i. QuÇn x· sinh vËt cã thÓ bÞ tho¸i ho¸ hay bÞ suy gi¶m trong mét vïng song nªu mét sè loµi nguyªn b¶n cßn sèng sãt th× quÇn x· ®ã vÉn cßn tiÔm n¨ng ®Ó phôc håi. Loµi bÞ tuyÖt chñng th× quÇn thÓ cña loµi ®ã sÏ kh«ng bao giê cã c¬ héi ®Ó phôc håi, quÇn x· chøa quÇn thÓ loµi ®ã sÏ bÞ nghÌo ®i mét phÇn vµ con ng­êi sÏ kh«ng bao giê cßn c¬ héi ®Ó nhËn biÕt tiÒm n¨ng cña loµi ®ã. * ThÕ giíi : NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Sù tuyÖt chñng trong qu¸ khø: Trong giai ®o¹n tõ kû Cambrian ®Õn nay, c¸c nhµ cè sinh häc ®· cho r»ng cã Ýt nhÊt 5 lÇn tuyÖt chñng: + §ît tuyÖt chñng lÇn thø nhÊt diÔn ra vµo cuèi kû ordovician c¸ch ®©y kho¶ng 440 triÖu n¨m g©y nªn c¸i chÕt cña 12% c¸c hä ®éng vËt biÓn vµ 60% c¸c loµi ®éng thùc vËt + §ît tuyÖt chñng lÇn thø hai diÔn ra vµo cuèi kû Devon c¸ch ®©y kho¶ng 365 triÖu n¨m vµ kÐo dµi kho¶ng 7 triÖu n¨m ®· g©y nªn sù biÕn mÊt cña 60% tæng sè loµi cßn sèng sau lÇn tuyÖt chñng lÇn thø nhÊt. + §ît tuyÖt chñng lÇn thø ba lµ nghiªm träng nhÊt kÐo dµi kho¶ng 1 triÖu n¨m diÔn ra vµo kû Permian c¸ch ®©y kho¶ng 245 triÖu n¨m ®· xo¸ sæ 54% sè hä vµ kho¶ng 77-96% sè loµi ®éng vËt biÓn, 2/3 sè loµi bß s¸t, Õch nh¸i vµ 30% sè bé c«n trïng. + §ît tuyÖt chñng lÇn thø t­ xÈy ra vµo cuèi kû Triassic c¸ch ®©y kho¶ng 210 triÖu n¨m víi kho¶ng 20% sè loµi sinh vËt trªn tr¸i ®Êt bÞ tiªu diÖt. + §ît tuyÖt chñng thø n¨m diÔn ra vµo cuèi kû Cretaceous vµ ®Çu kû Tertiary c¸ch ®©y kho¶ng 65 triÖu n¨m lµ lÇn tuyÖt chñng næi tiÕng nhÊt. Ngoµi c¸c loµi th»n l»n khæng lå, h¬n mét nöa loµi bß s¸t vµ mét nöa loµi sång ë biÓn ®· bÞ tuyÖt chñng. Nguyªn nh©n cña c¸c ®ît tuyÖt chñng nµy lµ do hiÖn t­îng b¨ng hµ vµ do thiªn th¹ch. Theo c¸ch tÝnh cña c¸c nhµ khoa häc th× tèc ®é tuyÖt chñng trung b×nh trong qu¸ khø lµ vµo kho¶ng 9% trªn mét triÖu n¨m (Raup, 1978) tøc kho¶ng 0,000009% trong mét n¨m. Nh­ vËy cø 5 n¨m mÊt ®i kho¶ng 1 loµi trong kho¶ng 2 triÖu loµi cã trong qu¸ khø. §iÒu nµy cã thÓ thÊp so víi thùc tÕ v× c¸c nhµ khoa häc ®· kh«ng tÝnh ®­îc sù mÊt ®i cña c¸c loµi ®Æc h÷u. Con sè nµy cã thÓ thÊp h¬n ®Õn 10 lÇn. NÕu vËy th× tèc ®é tuyÖt chñng lµ mÊt 2 loµi mçi n¨m. MÆc dÇu vËy, tèc ®é ®ã còng kh«ng thÊm g× so víi tèc ®é tuyÖt chñng hiÖn t¹i (1 loµi mçi giê). NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp C¸c nhµ khoa häc ®· nªu r»ng cã kho¶ng 85 loµi thó vµ 113 loµi chim ®· bÞ tuyÖt chñng tõ nh÷ng n¨m 1600, t­¬ng øng víi 2,1 c¸c loµi thó vµ 113 loµi chim (Reid vµ Miller, 1989). Tèc ®é tuyÖt chñng ®Æc biÖt t¨ng nhanh tõ khi xuÊt hiÖn x· héi loµi ng­êi. TÝnh ®a d¹ng sinh häc bÞ suy tho¸i do 2 nguyªn nh©n chÝnh lµ c¸c hiÓm häa tù nhiªn vµ do con ng­êi. C¸c hiÓm ho¹ tù nhiªn ®· g©y nh÷ng tæn thÊt nÆng nÒ cho ®a d¹ng sinh häc trong nh÷ng kû nguyªn c¸ch ®©y hµng tr¨m triÖu n¨m cßn ¶nh h­ëng cña c¸c ho¹t ®éng con ng­êi ®Æc biÖt nghiªm träng tõ gi÷a thÕ kû thø IX ®Õn nay. Nh÷ng ¶nh h­ëng do con ng­êi g©y ra ®· lµm thay ®æi, suy tho¸i vµ huû ho¹i c¶nh quan trªn diÖn tÝch réng ®Èy loµi vµ c¸c quÇn x· vµo n¹n tuyÖt chñng. Mèi nguy h¹i ®èi víi ®a d¹ng sinh häc lµ do mét sè nguyªn nh©n sau: - Sù gia t¨ng d©n sè : Tr­íc ®©y, sù gia t¨ng d©n sè lµ rÊt thÊp, tû lÖ sinh ®Î lín chØ h¬n tØ lÖ chÕt kh«ng ®¸ng kÓ. ViÖc ph¸ huû c¸c quÇn x· sinh häc xÈy ra nhiÒu nhÊt trong vßng 150 n¨m gÇn ®©y vµ liªn quan ®Õn d©n sè thÕ giíi : 1 tû ng­êi n¨m 1850, 2 tû ng­êi n¨m 1930 vµ 5,9 tû ng­êi n¨m1995. Tèc ®é t¨ng d©n sè thÊp ë c¸c n­íc n«ng nghiÖp tiªn tiÕn nh­ng cßn rÊt cao ë c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn vµ ®©y hÇu nh­ lµ nh÷ng n¬i giµu tÝnh ®a d¹ng sinh häc. - Ph¸ huû n¬i sèng (sinh c¶nh sèng) : Rõng nguyªn sinh, rõng nhiÖt ®íi bÞ ph¸ ho¹i Ph¸ huû n¬i sèng cña loµi lµ mèi ®e do¹ chÝnh ®èi víi mÊt m¸t ®a d¹ng sinh häc . C¸ch ®©y 8000 n¨m, rõng nguyªn sinh thÕ giíi cã kho¶ng 8,08 tû ha vµ hiÖn nay chØ cßn gÇn 3,04 tû ha. C¶ diÖn tÝch rõng tù nhiªn vµ rõng trång trªn thÕ giíi hiÖn nay cã kho¶ng 3,454 tû ha. H¬n 50 % n¬i c­ tró lµ rõng nguyªn sinh ®· bÞ ph¸ huû t¹i 47 trong tæng sè 57 n­íc nhiÖt ®íi trªn thÕ giíi. T¹i c¸c vïng nhiÖt ®íi Ch©u ¸, 65 % c¸c n¬i c­ tró lµ c¸c rõng tù nhiªn ®· bÞ mÊt. Bªn c¹nh sù suy tho¸i vÒ rõng, nhiÒu d¹ng sinh c¶nh kh¸c còng bÞ ®e däa nh­ : Rõng kh« nhiÖt ®íi , ®Êt ngËp n­íc vµ c¸c hÖ sinh th¸i thuû vùc, ®ång cá, c¸c r¹n san h« NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Sa m¹c ho¸: NhiÒu quÇn x· sinh häc trong vïng khÝ hËu kh« h¹n ®· bÞ suy tho¸i vµ ®ang h×nh thµnh c¸c sa m¹c míi (Sa m¹c ho¸). Qu¸ tr×nh sa m¹c ho¸ xÈy ra nghiªm träng ë c¸c n­íc Ch©u Phi, n¬i mµ hÇu hÕt c¸c loµi thó lín ®· vµ ®ang bÞ ®e do¹ tuyÖt chñng - C¸c sinh c¶nh bÞ chia c¾t vµ bÞ c¸ch ly : Ngoµi viÖc ®e do¹ trùc tiÕp, c¸c ho¹t ®éng cña con ng­êi g©y sù ph©n c¾t c¸c sinh c¶nh cã ¶nh h­ëng lín ®Õn tÝnh ®a d¹ng sinh häc. Khi c¸c sinh c¶nh bÞ chia nhá, c¸c loµi trong ®ã còng bÞ chia nhá vµ c¸ch ly víi c¸c nhãm c¸ thÓ kh¸c - ¤ nhiÔm : Suy tho¸i ®a d¹ng sinh häc cßn bÞ ®e däa bëi sù « nhiÔm m«i tr­êng sèng. Nguyªn nh©n cña sù « nhiÔm m«i tr­êng sèng rÊt kh¸c nhau: sö dông thuèc trõ s©u, ho¸ chÊt vµ c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp, chÊt th¶i cña con ng­êi, « nhiÔm g©y ra bëi c¸c nhµ m¸y, « t« còng nh­ c¸c trÇm tÝch l¾ng ®äng do sù xãi mßn ®Êt tõ c¸c vïng cao. T¸c h¹i cña « nhiÔm lµ ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng n­íc, kh«ng khÝ vµ ®iÒu kiÖn sèng kh¸c cña sinh vËt kÓ c¶ con ng­êi - Sù thay ®æi khÝ hËu toµn cÇu : Nång ®é cña c¸c khÝ nhµ kÝnh (CO2 vµ metan ) cïng c¸c ho¹t ®éng cña con ng­êi t¨ng ®Õn møc lµm khÝ hËu cña tr¸i ®Êt ®ang nãng dÇn lªn. Trong vßng kho¶ng 100 n¨m gÇn ®©y hµm l­îng CO2 trong khÝ quyÓn t¨ng tõ 290 ppm ®Õn 350 ppm, dù ®o¸n ®Õn n¨m 2030 hµm l­îng nµy cã thÓ t¨ng 400 hoÆc 500 ppm. KhÝ nhµ kÝnh t¨ng ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn khÝ hËu tr¸i ®Êt. KhÝ hËu tr¸i ®Êt t¨ng lªn 0,5 0 C trong thÕ kû 20, dù ®o¸n thÕ kû 21 khÝ hËu tr¸i ®Êt nãng lªn kho¶ng 2 ®Õn 60 C do sù gia t¨ng khÝ CO2 vµ c¸c lo¹i khÝ kh¸c. Sù nãng lªn cña tr¸i ®Êt lµ mèi ®e do¹ ®èi víi nhiÒu loµi sinh vËt kÓ c¶ loµi ng­êi, sè loµi nhanh chãng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng míi sÏ Ýt ®i. - Khai th¸c qu¸ møc : §©y lµ nguyªn nh©n ®øng thø 2 ( sau nguyªn nh©n n¬i sèng bÞ ph¸ ho¹i) g©y nªn sù tuyÖt chñng loµi vµ suy tho¸i ®a d¹ng sinh häc §Ó tho¶ m·n nhu cÇu cuéc sèng, con ng­êi ®· th­êng xuyªn s¨n b¾n, h¸i l­îm vµ khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn kh¸c. Cïng víi sù gia t¨ng d©n sè nhu cÇu sö dông còng t¨ng theo vµ hä sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn khai th¸c ngµy cµng NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp hiÖn ®¹i, h÷u hiÖu h¬n. Ph­¬ng tiÖn khai th¸c hiÖn ®¹i ®· lµm cho loµi bÞ khai th¸c suy gi¶m vµ tuyÖt chñng nhanh h¬n. ViÖc khai th¸c qu¸ møc cña con ng­êi ­íc tÝnh ®· g©y nguy c¬ tuyÖt chñng cho 1/3 sè loµi ®éng vËt cã x­¬ng sèng. - Sù x©m nhËp cña c¸c loµi ngo¹i lai: Do sù c¸ch ly vÒ ®Þa lý nªn qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ ®­îc ph©n ly theo c¸c chiÒu h­íng kh¸c nhau trªn nh÷ng khu vùc chÝnh cña tr¸i ®Êt. Con ng­êi ®· lµm thay ®æi cÊu tróc nµy b»ng viÖc vËn chuyÓn ph¸t t¸n c¸c loµi trong toµn cÇu vµ nh÷ng loµi du nhËp th­êng kh«ng ph¸t triÓn ®­îc ë nh÷ng n¬i mµ chóng ®­îc mang ®Õn do ®iÒu kiÖn kh«ng phï hîp. Tuy nhiªn, mét sè loµi l¹i ph¸t triÓn rÊt nhanh lÊn ¸t c¸c loµi b¶n ®Þa do c¹nh tranh vÒ thøc ¨n hoÆc do c¸c loµi nµy ¨n thÞt loµi b¶n ®Þa * ViÖt Nam: N»m trong xu thÕ chung cña thÕ giíi, ®a d¹ng sinh häc cña ViÖt Nam còng ®· vµ ®ang bÞ suy tho¸i, ®Æc biÖt sù suy tho¸i nµy diÔn ra víi tèc ®é rÊt nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. C¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù suy tho¸i ®a d¹ng sinh häc ViÖt Nam gåm : mÊt n¬i c­ tró, khai th¸c qu¸ møc, du canh vµ x©m lÊn ®Êt cña canh t¸c n«ng nghiÖp, « nhiÔm n­íc, sù xuèng cÊp vïng bê biÓn, hiÖn ®¹i ho¸ vµ kinh tÕ thÞ tr­êng. - MÊt n¬i sèng : Trong thêi kú ®Çu lÞch sö, rõng ViÖt Nam cßn bao phñ hÇu kh¾p ®Êt n­íc. Sang thêi kú thuéc Ph¸p, nhiÒu vïng ë miÒn Nam ®· bÞ khai ph¸ ®Ó trång Cao su, Cµ phª, chÌ vµ mét sè c©y n«ng nghiÖp kh¸c. Tuy rõng bÞ khai ph¸ nh­ng ®é che phñ cña rõng ViÖt Nam 1943 vÉn cßn kho¶ng 43%. Ba m­¬i n¨m chiÕn tranh tiÕp theo, diÖn tÝch rõng ViÖt Nam ®· bÞ tµn ph¸ nghiªm träng do 72 triÖu lÝt chÊt diÖt cá cïng 13 triÖu tÊn bom ®¹n víi kho¶ng 25 triÖu hè bom lín nhá ®· tiªu huû h¬n 2 triÖu ha rõng nhiÖt ®íi (Vâ QuÝ,1995). Sau chiÕn tranh, diÖn tÝch rõng ViÖt Nam cßn kho¶ng 9,5 triÖu ha ( b»ng 29% diÖn tÝch c¶ n­íc). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do d©n sè ph¸t triÓn nhanh, do khai th¸c kh«ng hîp lý vµ do sù yÕu kÐm trong c«ng t¸c qu¶n lý, rõng ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc bÞ ph¸ ho¹i. §Õn cuèi thÕ kû XX chóng ta cßn kho¶ng 8,6 triÖu ha rõng( chiÕm kho¶ng 25 %). DiÖn tÝch rõng tù nhiªn cña ViÖt Nam ®· rÊt Ýt l¹i cßn bÞ NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp chia c¾t thµnh c¸c vïng nhá nªn ®· kÐo theo sù mÊt loµi. Sè loµi thùc vËt, ®éng vËt bÞ ®e do¹ tuyÖt chñng ®· vµ ®ang t¨ng dÇn theo thêi gian :§éng vËt cã 365 loµi(1992) vµ thùc vËt cã 356 loµi(1996) ®ang bÞ ®e däa ë c¸c møc ®é kh¸c nhau ®­îc ghi trong s¸ch ®á. - Khai th¸c qu¸ møc: Kho¶ng tõ nh÷ng n¨m 1990 ®Õn nay,viÖc bu«n b¸n, xuÊt khÈu ®éng thùc vËt ph¸t triÓn rÊt nhanh cho nªn nhiÒu loµi ®éng thùc vËt ë ViÖt Nam bÞ khai th¸c trém b¸n qua biªn giíi. Khai th¸c cñi hiÖn nay vÉn lµ vÊn ®Ò diÔn ra nghiªm träng nhÊt vµ kho¶ng 22 - 23 triÖu tÊn cñi ®­îc khai th¸c hµng n¨m. Tµi nguyªn ®éng vËt rõng còng bÞ khai th¸c qu¸ møc trong suèt mét thêi gian dµi. C¸c loµi ®éng vËt lín nh­ : Bß tãt, Bß rõng, Bß x¸m, Hæ, Nai, Ho½ng…®· bÞ khai th¸c dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¹n kiÖt, kh¶ n¨ng phôc håi sè l­îng lµ rÊt khã kh¨n C¸c ®éng vËt biÓn còng bÞ ®e do¹ bëi ho¹t ®éng ®¸nh b¾t c¸ vµ khai th¸c san h« ®ang x¶y ra víi c­êng ®é m¹nh. - Du canh vµ x©m lÊn ®Êt: Ph¸ rõng lµm n­¬ng rÉy lµ tËp qu¸n cña nhiÒu d©n téc ViÖt Nam . RÊt tiÕc lµ s¶n xuÊt trªn n­¬ng rÉy diÔn ra theo lèi du canh. Hä chØ trång trät trªn n­¬ng trong vßng 2 ®Õn 3 n¨m sau ®ã l¹i ph¶i ph¸t rÉy míi vµ mçi lÇn ph¸t rÉy míi lµ thªm mét diÖn tÝch rõng bÞ ph¸. Nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, khi c«ng t¸c qu¶n lý rõng cßn láng lÎo, d©n sè cßn Ýt, ®ång bµo d©n téc chØ ph¸ rõng nguyªn sinh hay rõng giµu ®Ó lµm n­¬ng v× nh÷ng n¬i nµy ®Êt tèt. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do søc Ðp cña sù gia t¨ng d©n sè ®· g©y nªn viÖc thiÕu ®Êt canh t¸c vµ diÔn ra n¹n di d©n tù do diÔn ra m·nh liÖt tõ kho¶ng 1990 trë l¹i ®©y. §iÒu nµy ®· g©y nªn nh÷ng th¶m häa ®èi víi rõng tù nhiªn ViÖt Nam. - ¤ nhiÔm n­íc: N­íc th¶i c«ng nghiÖp, sö dông thuèc trõ s©u lµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm « nhiÔm c¸c s«ng hå n­íc ngät cña ViÖt Nam . C¸c chÊt th¶i cña c¸c nhµ m¸y ho¸ chÊt cïng n­íc th¶i sinh ho¹t ®· g©y « nhiÔm nÆng c¸c con s«ng. Trªn ®ång ruéng , viÖc l¹m dông c¸c ho¸ chÊt diÖt c«n trïng, chÊt diÖt cá ®· g©y « nhiÔm m«i tr­êng ®ång ruéng NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh Kinh tÕ M«i tr­êng K42
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1253 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0