LUẬN VĂN: Kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng

Chia sẻ: Nguyen Hai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

127
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'luận văn: kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng', luận văn - báo cáo, thạc sĩ - tiến sĩ - cao học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: LUẬN VĂN: Kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng

LUẬN VĂN: Kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng
lời mở đầu Thành phẩm là kết quả của quá trình sản xuất giá trị và giá trị sử dụng của thành phẩm chỉ được thực hiện thông qua quá trình bán hàng (tiêu thụ sản phẩm). Bán hàng là khâu cuối cùng của chu ký sản xuất và là khâu quan trọng để đảm bảo việc tái sản xuất thông qua tiêu thụ sẽ tạo điều kiện thu hồi vốn, bù đắp chi phí, thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước đầu tư phát triển nâng cao đời sống người lao động. Mỗi doanh nghiệp dù là Nhà nước hay tư nhân khi đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh đều nhằm mục tiêu lợi nhuận, doanh nghiệp kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế cao là cơ sở để có thể tồn tại và phát triển ngày càng vững chác trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh sôi động và quyết liệt. Muốn thu hồi vốn nhanh hạn chế những rủi ro trong kinh doanh có điều kiện để mở rộng sản xuất đòi hỏi các nhà quản lý doanh nghiệp phải đáp ứng được những yêu cầu của thị trường và quan trọng hơn là mở rộng các phương thức tiêu thụ cũng như thanh toán để thúc đẩy nhanh quá trĩnh sản xuất. Trong suốt quá trình sản xuất kinh doanh không thể thiếu được đó là kế toán nói chung và kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng nói riêng. Sau quá trình học tập tại trường và thực tập tại công ty, em nhận thấy tầm quan trọng của công tác kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng nên đã lựa chọn chuyên đề "Kế toán thành phẩm - bán hàng và xác định kết quả bán hàng".
chương i các vấn đề chung về kế toán thành phẩm bán hàng và xác định kết quả 1.1 Khái niệm thành phẩm, bán hàng và ý nghĩa của công tác bán hàng: - Thành phẩm là sản phẩm đã kết thúc quá trình công nghệ sản xuất do doanh nghiệp thực hiện hoặc thuê ngoài gia công chế biến đã được giao trực tiếp cho khách. Sản phẩm trong doanh nghiệp bao gồm thành phẩm, nửa thành phẩm lao vụ mà doanh nghiệp đã sản xuất ra cung cấp cho nhu cầu tiêu dùng của xã hội thông qua quá trình bán hàng. - Bán hàng hay tiêu thụ thành phẩm là quá trình trao đổi để thực hiện giá trị của sản phẩm, hàng hoá tức là chuyển hoá vốn của doanh nghiệp từ hình thái hiện vật sang hình thái giá trị (hàng  tiền). Ngoài thành phẩm là bộ phận chủ yếu hàng đem tiêu thụ còn có thể là hàng hoá lao vụ, dịch vụ, chuyển cho khách hàng và thu được tiền hoặc khách hàng chấp nhận thanh toán. - ý nghĩa của công tác bán hàng: Bán hàng hay tiêu thụ sản phẩm là khâu cuối cùng trong chu kỳ sản phẩm, là khâu quan trọng để đảm bảo việc tái sản xuất của một doanh nghiệp. Thông qua bán hàng (tiêu thụ) giá trị và giá trị sử dụng của sản phẩm được thực hiện, đơn vị thu hồi vốn bỏ ra. Bán hàng không những là để thoả mãn nhu cầu xã hội, cân đối cung cầu mà góp phần thúc đẩy việc sử dụng các đòn bẩy kinh tế năm bắt được những thuận lợi khó khăn trong công tác quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói riêng và của nền kinh tế nói chung. Từ đó nâng cao năng suất lao động, mức tăng trưởng kinh tế ngày càng lớn. 1.2. Các phương pháp xác định trị giá vốn thực tế của thành phẩm: Về nguyên tắc thành phẩm được phản ánh theo giá thực tế. Tuy nhiên trong quá trình hạch toán doanh nghiệp có thể sử dụng hai cách xác định sau: 1.2.1. Đánh giá thành phẩm theo giá thực tế: Trị giá thành phẩm phản ánh trong kế toán tổng hợp phải được phản ánh theo nguyên tắc giá thực tế của thành phẩm nhập kho được xác định phù hợp với từng nguồn nhập.
Thành phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra được xác định theo giá thành công xưởng thực tế (giá thành sản xuất thực tế) bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công thực tế và chi phí sản xuất chung. Thành phẩm thuê ngoài gia công được xác định theo giá thực tế gia công bao gồm: Chi phí nguyên vật liệu thực tế (đem gia công), chi phí thuê gia công và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến thành phẩm thuê gia công (chi phí vận chuyển đi, về …) Trường hợp mua ngoài (nếu có) thì được tính theo trị giá vốn thực tế (tương tự như vật tư mua ngoài). Đối với thành phẩm xuất kho cũng được phản ánh theo giá thực tế. Do thành phẩm nhập từ các nguồn hay các đợt nhập với giá khác nhau nên việc xác định giá thực tế xuất kho có thể áp dụng theo một trong các cách sau: - Tính theo đơn giá thực tế từng loại thành phẩm theo từng lần nhập. - Tính theo đơn giá thực tế bình quân gia quyền. - Tính theo đơn giá thực tế tồn cuối kỳ trước. - Tính theo đơn giá thực tế nhập trước xuất trước. - Tính theo đơn giá thực tế nhập sau xuất trước. 1.2.2. Đánh giá thành phẩm theo giá hạch toán: Do sự biến động thường xuyên và cả việc xác định giá thực tế của thành phẩm chỉ theo định kỳ, vì vậy để ghi chép kịp thời giá thành phẩm nhập xuất, cần sử dụng một loại giá ổn định trong thời gian dài gọi là giá hạch toán. Cuối kỳ tổng hợp giá thực tế thành phẩm nhập kho, xác định hệ số giá từng loại và tính giá thực tế thành phẩm xuất kho trong kỳ theo công thức chung sau: Trị giá thực tế thành Trị giá hạch toán thành = x Hệ số giá phẩm trong kỳ phẩm xuất trong kỳ T.giá TT TP tồn đầu kỳ + T.giá TT TP nhập trong kỳ Hệ số giá = T.giá h/toán TP tồn Đkỳ + T.giá h/toán TP nhập trong kỳ 1.3 Khái niệm doanh thu bán hàng, các khoản giảm trừ doanh thu bán hàng, nguyên tắc xác định doanh thu bán hàng và kết quả bán hàng: - Khái niệm doanh thu bán hàng là tổng giá trị thực hiện do hoạt động tiêu thụ sản phẩm hàng hoá cung cấp lao vụ, dịch vụ cho khách hàng. Doanh thu bán hàng
thường được phân biệt cho từng loại: Doanh thu bán hàng hoá, doanh thu bán thành phẩm, doanh thu cung cấp dịch vụ. Ngoài ra còn phân biệt doanh thu bán hàng theo từng phương thức tiêu thụ gồm doanh thu bán hàng ra ngoài (bán cho các đơn vị bên ngoài và các tác nhân ở trong hay ngoài doanh nghiệp) và doanh thu bán hàng nội bộ (bán cho các đơn vị thành viên trong cùng một công ty, tổng công ty hạch toán toàn ngành). Doanh thu thuần: Là số chênh lệnh giữa tổng doanh thu bán hàng với các khoản giảm trừ. DT thuần = DT BH - C/khấu BH - Hàng bán bị trả lại - Giảm giá hàng bán - Các khoản làm giảm doanh thu: + Chiết khấu bán hàng là số tiền tính trên tổng doanh thu trả cho khách hàng. Chiết khấu bán hàng gồm: Chiết khấu thanh toán và chiết khấu thương mại. + Hàng bán bị trả lại là số hàng đã được coi là tiêu thụ nhưng bị khách hàng trả lại do các nguyên nhân vi phạm cam kết như: Vi phạm hợp đồng kinh tế, hàng bị kém hay mất phẩm chất, không đúgn quy cách chủng loại. + Giảm giá hàng bán: Gồm giảm giá, bớt giá hối khấu mà doanh nghiệp chấp nhận cho khách hàng được hưởng ngoài hoá đơn (sau khi đã có hoá đơn bán hàng). Giảm giá là khảon giảm trừ được người bán chấp nhận một cách đặc biệt trên giá đã thoả thuận vì lý do hàng bán kém phẩm chất. - Nguyên tắc xác định doanh thu bán hàng và kết quả bán hàng: Doanh thu bán hàng phải được theo dõi chi tiết cho từng loại hình kinh doanh từng loại sản phẩm, hàng hoá nhằm phục vụ cho việc xác định đầy đủ chính xác kết quả bán hàng. Cuối kỳ hạch toán doanh nghiệp phải xác định kết quả bán hàng, toàn ệô doanh thu thực tế trong kỳ được kết chuyển vào tài khoản 911 - Xác đinh kết quả kinh doanh. Các TK thuộc loại nỳa không có số dư cuối kỳ. Không hạch toán các trường hợp sau vào TK 511 - Doanh thu bán hàng. + Trị giá hàng hoá vật tư, bán thành phẩm xuát giao cho bên ngoài gia công chế biến. + Số tiền thu được về nhượng bán, thành lý tài sản cố định. +Trị giá sản phẩm hàng hoá đang gửi bán, hoặc cung cấpcho khách hàng nh ưng chưa được sự chấp thuận thanh toán của người mua.
+ Trị giá hàng gửi bánh theo phương thức bán đại lý, ký gửi (chưa được xác định là tiêu thụ). + Các khoản thu nhập vê cho thuê tài sản cố định, thu nhập về hoạt động đầu tư tài chính hoặc thu nhập bất thường khác. 1.4 Các phương thức bán và phương thức thanh toán: Bán hàng theo phương thức bán hàng trực tiếp. Với phương thức này sau khi hàng được bán ra thì doanh nghiệp sẽ thu được tiền bán hàng về. - Bán hàng theo phương thức gửi hàng đi bán, gửi đại lý, ký gửi. Phương thức này doanh nghiệp chỉ thu được tiền sau khi các đại lý, ký gửi bán được hàng còn khi giao cho các đại lý, ký gửi thì chưa thu được tiền về ngay. - Bán hàng theo phương thức trả chậm thì hàng sẽ được giao cho bên mua trước (nhưng số hàng này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp) sau đó mới nhận tiền của bên mua theo thoả thuận. - Bán hàng theo phương thức trả góp thì người mua phải thanh toán trị giá hàng cho doanh nghiệp gồm giá mua (theo giá trả một lần) và lãi tính trên khoản phải trả nhưng trả chậm. 1.5 Nhiệm vụ của kế toán thành phẩm, bán hàng và xác định kết quả kinh doanh: - Tổ chức theo dõi, phản ánh chính xác đầy đủ kịp thời và giám sát chặt chẽ về tình hình hiện có và sự biến động từng loại thành phẩm hàng hoá trên mặt hiện vật cũng như giá trị. - Theo dõi phản ánh và giám sát chặt chẽ quá trình tiêu thụ, ghi chép đầy đủ các khoản chi phí bán hàng cũng như chi phí và thu nhập các hoạt động khác. - Xác định chính xác kết quả của từng loại hoạt động trong doanh nghiệp, phản ánh và giám sát tình hình phân phối kết quả, đôn đốc thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. - Cung cấp những thông tin kinh tế cần thiết cho các bộ phận liên quan. Định kỳ tiến hành phân tích kinh tế đối với hoạt động bán hàng, thu nhập và phân phối kết quả. 1.6 Chứng từ kế toán và các phương pháp kế toán chi tiết thành phẩm: a. Chứng từ: Mọi nghiệp vụ biến động của thành phẩm đều được phản ánh chi tiết vào chứng từ thành phẩm: Phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu xuất kiêm vận chuyển đường bộ, thẻ kho, hoá đơn kiêm phiếu xuất kho. b. Trình tự nhập, xuất kho thành phẩm:
* Nhập kho Kế toán mở thẻ (hay sổ) chi tiết cho từng sản phẩm tương ứng với thẻ kho ở từng kho để phản ánh số lượng và giá trị sản phẩm. Khi nhận được chứngtwf nhập xuất từ thủ kho, kế toán phải kiểm tra chứng từ ghi đơn giá và tính thành tiền trên các chứng từ nhập xuất sau đó ghi vào chi tiết sản phẩm có liên quan. Cuối tháng cộng sổ tính ra tổng số nhập xuất tồn sản phẩm về giá trị để đối chiếu với kế toán tổng hợp sản phẩm. * Phương pháp ghi sổ đối chiếu luân chuyển. Kế toán sử dụng sổ đối chiếu luân chuyển để phản ánh số nhập xuất tồn trong tháng theo số lượng và giá trị của từng loại sản phẩm và dung cho cả năm. Sổ này chỉ ghi một lần vào cuối tháng. Để có số liệu, kế toán phải lập bảng kê nhập, bảng kê xuất theo sản lượng và giá trị của từng loại sản phẩm ở kho và tính ra tổng số nhập xuất trong tháng và tồn kho cuối tháng trên cơ sở của nhập xuất tồn ở bảng kê đó để vào sổ đối chiếu luân chuyển. Ghi một lần mỗi thứ sản phẩm ghi một dòng, kế toán dùng thẻ này để đối chiếu số liệu với thủ kho và sổ kế toán tổng hợp. * Phương pháp ghi số dư: Khi nhận được chứng từ nhập xuất sản phẩm, kế toán kiểm tra ghi giá hạch toán và tính thành tiền cho chứng từ. Sau đó tổng cộng số tiền của từng chứng từ nhập xuất kho theo nhóm sản phẩm ghi vào phiếu giao nhận chứng từ. Căn cứ vào phiếu giao nhận chứng từ tính số tiền vào bảng luỹ kế nhập xuất tồn sản phẩm. Cuối tháng tính ra số tiền sản phẩm tồn kho trên bảng luỹ kế. Số liệu trên bảng này dùng để đối chiếu với sổ số dư và kế toán tổng hợp thông qua bảng tính giá trị thực tế sản phẩm của từng nhóm.
1.7 Kế toán tổng hợp thành phẩm: 1.7.1 Tài khoản sử dụng: TK 155 - Thành phẩm Được dùng để phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động của các loại thành phẩm của doanh nghiệp. Kết cấu, nội dung phản ánh của TK 155 Bên nợ: - Trị giá thực tế của thành phẩm nhập kho. - Kết chuyển trị giá thực tế của thành phẩm tồn kho cuối kỳ (theo phương pháp kiểm kê định kỳ). Bên có: - Trị giá thực tế của thành phẩm xuất kho - Trị giá của thành phẩm thiếu hụt. - Kết chuyển trị giá thực tế của thành phẩm tồn kho đầu kỳ (kiểm kê định kỳ). Số dư bên nợ: Trị giá thực tế của thành phẩm tồn kho. 1.7.2 Trình tự kế toán các nghiệp vụ kinh tế chủ yếu: * Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên: (1) Nhập kho thành phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra hoặc thuê ngoài gia công chế biến, căn cứ vào giá thực tế: Nợ TK 155 - Thành phẩm Có TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. (2) Xuất kho thành phẩm để giao bán cho khách hoặc sản phẩm xuất để trả lương công nhân viên, để đổi vật tư: Nợ TK 111, 112, 131, 334 Có TK 5111. Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 155 - Thành phẩm (3) Trị giá thực tế thành phẩm xuất gửi đi bán hoặc xuất kho nhận bán đại lý, ký giử: Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán Có TK 155 - Thành phẩm. (4) Trường hợp kiểm kê phát hiện thừa, thiếu thành phẩm đều phải tìm nguyên nhân và điều chỉnh lại căn cứ vào quyết định xử lý cho phù hợp.
Cụ thể như sau: - Nếu phát hiện thừa chưa rõ nguyên nhân: Nợ TK 155 - Thành phẩm. Có Tk 338 - Phải trả phải nộp khác (3381). - Nếu thiếu thành phẩm chưa rõ nguyên nhân. Nợ TK 138 - Phải thu khác. Có TK 155 - Thành phẩm. Khi có quyết định xử lý của cấp trên có thẩm quyền thì kết chuyển theo xử lý. * Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ: (1) Đầu kỳ kết chuyển trị giá thực tế thành phẩm tồn kho đầu kỳ Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán. Có TK 155 - Thành phẩm (với thành phẩm tồn trong kho). Có TK 157 - Hàng gửi đi bán (với thành phẩm đang gửi đi bán chưa được coi là tiêu thụ). (2) Giá của sản phẩm hoàn thành nhập kho, lao vụ dịch vụ đã hoàn thành kế toán ghi sổ: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán. Có TK 631 - Giá thành sản xuất. (3) Cuối kỳ căn cứ vào kết quả kiểm kê thành phẩm tồn kho Nợ Tk 155 - Thành phẩm. Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán. Có TK 632 - Giá vốn hàng bán. Cả hai trường hợp (kê khai thường xuyên và kiểm kê định kỳ) đều cuối kỳ xác định kết quả kinh doanh. Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh. Có TK 632 - Giá vốn hàng bán. (Sơ đồ kế toán thành phẩm - Hình 1)
1.8 Kế toán tổng hợp quá trình bán hàng theo các phương thức bán chuyển: 1.8.1 Tài khoản sử dụng: TK 157, TK 632, TK 511, TK 512, TK 531, TK 532 * TK 157 - Hàng gửi đi bán Tài khoản này phản ánh giá trị hàng hoá, sản phẩm đã gửi hoặc chuyển đến cho khách hàng hàng hoá, sản phẩm nhờ bán đại lý, ký gửi, giá trị lao vụ dịch vụ đã hoàn thành bàn giao cho người đặt hàng nhưng chưa được chấp nhận thanh toán. Kết cấu của TK 157 - Hàng gửi đi bán - Bên nợ: + Trị giá hàng hoá, thành phẩm đã gửi cho khách hàng hoặc nhờ bán đại lý, ký gửi. + Trị giá lao vụ dịch vụ đã thực hiện với khách hàng nhưng chưa được chấp nhận thanh toán. + Kết chuyển giá trị hàng hoá, thành phẩm đã gửi đi chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán cuối kỳ (Trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ). - Bên có: + Trị giá hàng hoá, thành phẩm, lao vụ, dịch vụ đã gửi đi bị khách hàng trả lại. + Trị giá hàng hoá, thành phẩm, lao vụ, dịch vụ đã được khách hàng chấp nhận thanh toán hoặc đã thanh toán. + Kết chuyển trị giá hàng hoá, thành phẩm đã gửi đi chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán đầu kỳ (Trường hợp doanh nghiệp thanh toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ). - Số dư bên nợ Trị giá hàng hoá, thành phẩm đã gửi đi chưa được khách hàng chấp nhận thanh toán. TK 157 - Hàng gửi đi bán có thể mở chi tiết để theo dõi từng loại hàng hoá, thành phẩm gửi bán, lao vụ, dịch vụ đã cung cấp thực hiện cho khách hàng. * TK 632 - Giá vốn hàng bán Tài khoản này phản ánh trị giá vốn của thành phẩm hàng hoá, lao vụ, dịch vụ xuất bán trong kỳ. Kết cấu của TK 632 (theo phương pháp kê khai thường xuyên) - Bên nợ
Trị giá vốn của thành phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ đã cugn cấp theo từng hoá đơn. - Bên có Kết chuyển giá vốn của thành phẩm hàng hoá, lao vụ dịch vụ vào bên nợ TK 911. + Xác định kết quả kinh doanh. Tài khoản 632 không có số dư cuối kỳ. * TK 511 - Doanh thu bán hàng - Bên nợ + Số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu của sản phẩm hàng hoá tiêu thụ phải nộp. + Trị giá hàng bán bị trả lại và khoản giảm giá hàng bán. + Kết chuyển doanh thu thuần vào TK 911- Xác định kết quả kinh doanh - Bên có Doanh thu bán sản phẩm hàng hoá của doanh nghiệp thực hiện trong kỳ hạch toán. TK 511 không có số dư cuối kỳ. TK 511 có TK cấp 2; + TK 5111 - Doanh thu bán hàng hoá: Phản ánh doanh thu và doanh thu thuần của khối lượng hàng hoá đã được xác định là tiêu thụ trong một kỳ hạch toán của Doanh nghiệp. + TK 5112 - Doanh thu bán các thành phẩm: Phản ánh doanh thu và doanh thu thuần của khối lượng sản phẩm đã được xác định là tiêu thụ trong một kỳ hạch toán của doanh nghiệp. + TK 5113 - Doanh thu cung cấp dịch vụ: Phản ánh doanh thu và doanh thu thuần của khối lượng dịch vụ ,lao vụ đã hoàn thành đã cung cấp cho khách hàng, đã được xác định là tiêu thụ trong một kỳ hạch toán. + TK 5114 - Doanh thu trợ cấp giá: Phản ánh các khoản thu từ trợ cấp, trợ giá của Nhà nước khi doanh nghiệp thực hiện các nhiệm vụ cung cấp sản phẩm hàng hoá, dịch vụ theo yêu cầu của Nhà nước. * TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ
Tài khoản 512: Phản ánh doanh thu của sản phẩm hàng hoá, lao vụ, dịch vụ tiêu thụ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một Công ty, Tổng công ty… hạch toán toàn ngành. Kết cấu của TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ. - Bên nợ + Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp (nếu có) + Trị giá hàng bán bị trả lại, khoản giảm giá hàng bán đã chấp nhận trên khối lượng sản phẩm hàng hoá dịch vụ tiêu thụ nội bộ trong kỳ. + Kết chuyển doanh thu tiêu thụ nội bộ thuần vào tài khoản xác định kết quả kinh doanh. - Bên có: + Tổng số doanh thu bán hàng nội bộ đơn vị thực hiện trong kỳ TK 512 không có số dư cuối kỳ TK 512 có 3 tài khoản cấp 2: + TK 5121 - Doanh thu bán hàng hoá: Phản ánh doanh thu của khối lượng hàng hoá đã tiêu thụ nội bộ trong kỳ hạch toán của đơn vị. + TK 5122 - Doanh thu bán sản phẩm: Phản ánh doanh thu của khối lượng sản phẩm cung cấp giữa các đơn vị thành viên trong cùng Công ty hay Tổng công ty. + TK 5123 - Doanh thu cung cấp dịch vụ: Phản ánh doanh thu của khối lượng dịch vụ, lao vụ cung cấp cho các đơn vị thành viên trong cùng Công ty hay Tổng công ty. TK 512 - Chỉ sử dụng cho các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc trong một Công ty hay Tổng công ty nhằm phản ánh doanh thu bán hàng hoá, sản phẩm, cung cấp dịch vụ, lao vụ giữa các đơn vị đó. * TK 531 - Hàng bán bị trả lại Tài khoản này phản ánh trị giá của số sản phẩm hàng hóa, lao vụ, dịch vụ đã tiêu thụ bị khách hàgn trả lại do vi phạm hợp đồng kinh tế, vi phạm cam kết: hàng bị mất, kém phảm chất, không đúng chủng loại, quy cách … Kết cấu của TK 531 - Hàng bán bị trả lại - Bên nợ Trị giá của hàng bán bị trả lại, đã trả lại tiền cho người mua hoặc trừ vào nợ phải thu khách hàng về số sản phẩm hàng hoá đã bán ra.
- Bên có Kết chuyển trị giá của hàng bán bị trả lại vào bên nợ tài khoản doanh thu bán hàng hoặc tài khoản doanh thu bán hàng nội bộ để xác định doanh thu thuần trong kỳ hạch toán. TK 531 không có số dư cuối kỳ. * TK 532 - Giảm giá hàng bán Tài khoản này phản ánh các khoản giảm giá, bớt giá, hối khấu của việc bán hàng trong kỳ hạch toán. Kết cấu của TK 532 - Giảm giá hàng bán. - Bên nợ Các khoản giảm giá hàng bán đã chấp thuận cho người mua hàng. - Bên có Kết chuyển toàn bộ số giảm giá hàng bán sang tài khoản doanh thu bán hàng hoặc tài khoản doanh thu bán hàng nội bộ để xác định doanh thu thuần trong kỳ hạch toán. TK 532 không có số dư cuối kỳ 1.8.2 Kế toán các phương thức bán hàng chủ yếu 1.8.2.1 Kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trực tiếp (1) Thành phẩm xuất kho hoặc sản xuất hoàn thành chuyển giao cho người mua, công tác lao vụ dịch vụ hoàn thành bàn giao cho người đặt hàng, căn cứ vào giá thành thực tế ghi: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 155 - Thành phẩm Có TK 154 - Chi phí sản xuất - kinh doanh dở dang. (2) Phản ánh doanh thu của khối lượng thành phẩm, lao vụ, dịch vụ đã tiêu thụ khi giao hàng, căn cứ vào chứng từ thu tiền hoặc chứng từ chấp nhận thanh toán của người mua. a. Bán sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế, kế toán viết hoá đơn GTGT phải ghi rõ giá bán chưa có thuế GTGT, phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có) thuế GTGT phải nộp và tổng giá thanh toán. Nợ TK 111, 112, 131, 136 (Tổng giá thanh toán)
Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (33311) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (Giá chưa có thuế GTGT) Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (Giá chưa có thuế GTGT). b. Bán sản phẩm hàng hoá, dịch vụ không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, hoặc chịu thuế GTGT doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp trực tiếp, hoặc chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán (giá đã có thuế) Nợ TK 111, 112, 131, 136 Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (Tổng giá thanh toán) Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (Tổng giá thanh toán) b.1 Cuối kỳ xác định thuế GTGT phải nộp (nếu phải nộp thuế GTGT) Nợ TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp (6425) Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (3331) b.2. Phản ánh số thuế tiêu thụ đặc biệt, hoặc thuế xuất khẩu phải nộp (nếu có) Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Nợ TK 512 - Donah thu bán hàng nội bộ. Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước. (Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt) (Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu) (3) Đối với hàng bán bị trả lại phát sinh trong kỳ a. Phản ánh doanh thu của số hàng bán bị trả lại a.1. Hàng bán bị trả lại thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế. Nợ TK 531 - Hàng bán bị trả lại (giá bán chưa có thuế) Nợ TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (3331) số tiền trả lại Cho người mua về thuế GTGT của hàng bán bị trả lại. Có Tk 111, 112, 131 … a.2 Hàng bán bị trả lại thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp trực tiếp hoặc thuế tiêu thụ đặc biệt. Nợ TK 531 - Hàng bán bị trả lại (giá bán đã có thuế) Có TK 111, 112, 131 … b. Phản ánh giá vón hàng bán bị trả lại nhập kho doanh nghiệp
Nợ TK 155 - Thành phẩm Có TK 632 - Giá vốn bán hàng c. Chi phí phát sinh liên quan đến hàng bán bị trả lại (nếu có) ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có TK 111, 112, 141, 334 (4) Căn cứ vào chứgn từ xác định khoản giảm giá hàng bán cho người mua về số lượng đã bán, doanh nghiệp trả lại tiền hoặc trừ vào số tiền phải thu của khách hàng theo số giảm giá đã chấp thuận. Nợ TK 532 - Giảm giá hàng bán Có TK 111 - Tiền mặt Có TK 112 - Tiền gửi ngân hàng Có TK 131 - Phải thu của khách hàng Có TK 136 - Phải thu nội bộ (5) Cuối kỳ hạch toán kết chuyển toàn bộ các khoản giảm giá hàng bán, doanh thu của hàng bán bị trả lại trừ vào tổng doanh thu bán, hàng trong kỳ để tính doanh thu thuần: Nợ TK 511, 512 Có TK 531 - Hàng bán bị trả lại Có TK 532 - Giảm giá hàng bán (6) Cuối kỳ hạch toán kết chuyển giá vốn hàng bán sang TK xác định kết quả kinh doanh Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh Có TK 632 - Giá vốn hàng bán (7) Cuối kỳ hạch toán kết chuyển doanh thu thuần sang tài khoản xác định kết quả kinh doanh Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Nợ TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh (Sơ đồ kế toán bán hàng theo phương pháp bán hàng trực tiếp - Hình 2) 1.8.2.2 Kế toán bán hàng theo phương thức hàng gửi đi bán, gửi đại lý, ký gửi
Theo phương thức này đơn vị bán gửi hoặc tự chuyển sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ đi cho người mua, người nhận đại lý ký gửi theo sự thoả thuận giữa đôi bên (theo hợp đồng kinh tế hoặc đơn đặt hàng). Hàng xuất kho gửi đi bán chưa được xác nhận là tiêu thụ, chỉ khi nào khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán lúc đó được coi là tiêu thụ. Để phản ánh giá trị sản phẩm hàng hoá, lao vụ, dịch vụ gửi đi bán, kế toán sử dụng TK 157 - Hàng gửi đi bán. Trình tự kế toán (1) Khi gửi thành phẩm cho khách hàng hoặc giao cho đơn vị nhận bán đại lý, ký gửi theo hợp đồng kinh tế, côngtác lao vụ, dịch vụ hoàn thành bàn giao cho người đặt hàng, kế toán tính giá thành thực tế của thành phẩm, lao vụ, dịch vụ gửi: Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán. Có TK 155 - Thành phẩm Có TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang (2) Khi khách hàng chấp nhận thanh toans hoặc thanh toán toàn bộ hoặc một phần tiền mua hàng, kế toán phản ánh doanh thu bán sản phẩm, lao vụ, dịch vụ. (2.1) Bán sản phẩm dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế: Nợ TK 111, 112, 131, 136 (tổng giá thanh toán) Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (3331) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (giá chưa có thuế GTGT) Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (giá chưa có thuế GTGT) (2.2) Bán sản phẩm dịch vụ không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, hoặc chịu thuế GTGT, doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp, hoặc chịu thuế tiêuthụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán (giá đã có thuế) Nợ TK 111, 112, 131, 136 Có TK 511 - Doanh thu bán hàng (tổng giá thanh toán) Có TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ (tổng giá thanh toán) a. Xác định thuế GTGT phải nộp Nợ TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp (6425) Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp (3331)
b. Phản ánh số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu phải nộp Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Nợ TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt) (Có TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu) (3) Trường hợp doanh nghiệp có hàng gửi bán đại lý, ký gửi, doanh nghiệp phải chi trả hoa hồng cho bên nhận bán đại lý. Khi doanh nghiệp thanh toán số tiền hoa hồng cho bên bán hàng đại lý, ghi: Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng Có TK 111 - Tiền mặt. Có TK 112 - Tiền gửi ngân hàng Có TK 131 - Phải thu của khách (4) Xác định giá thành thực tế của số sản phẩm lao vụ, dịch vụ đã tiêu thụ, ghi: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 157 - Hàng gửi đi bán (5) Hàng gửi đi bán hoặc gửi đại lý, ký gửi không bán được khi doanh nghiệp nhận lại số hàng đó, ghi: Nợ TK 155 - Thành phẩm Có TK 157 - Hàng gửi đi bán (6) Hạch toán hàng bán bị trả lại phát sinh trong kỳ tương tự như trường hợp (2.1) (7) Phản ánh khoản giảm giá hàng bán doanh nghiệp chấp thuận cho người mua về số lượng hàng đã bán: Nợ TK 532 - Giảm giá hàng bán Có TK 111, 112, 131 … (8) Cuối kỳ hạch toán kết chuyển toàn bộ các khoản giảm giá hàng bán, doanh thu của hàng bán bị trả lại trừ vào tổng doanh thu để tính doanh thu thuần: Nợ TK 511, 512 Có TK 531 - Hàng bán bị trả lại Có TK 532 - Giảm giá hàng bán (9) Cuối kỳ hạch toán kết chuyển doanh thu thuần:
Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Nợ TK 512 - Doanh thu bán hàng nội bộ Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh (Sơ đồ kế toán bán hàng theo phương thức gửi hàng đi bán, gửi đại lý, ký gửi - Hình 3) 1.8.2.3 Kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trả chậm Khi chuyển hàng cho bên mua theo hợp đồng số hàng này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, chỉ khi nào khách hàng thanh toán hay chấp nhận thanh toán thì số hàng gửi mới được xác định là tiêu thụ (1) Khi xuất hàng gửi đi cho khách Nợ TK 157 - Hàng gửi đi bán Có TK 154, 155, 156 (2) Doanh thu bán hàng thực tế phát sinh Nợ TK 111, 112, 131 Có TK 511 (3) Kết chuyển vốn hàng gửi đi bán được xác định tiêu thụ: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 157 - Hàng gửi đi bán (4) Kết chuyển các khoản giảm trừ: Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Có TK 521, 531, 532 (5) Thuế GTGT phải nộp Nợ TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước Có TK 111, 112 (6) Kết chuyển doanh thu thuần, giá vốn, chi phí bán hàng, lãi lỗ giống như phương thức bán hàng trực tiếp. (Sơ đồ kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trả chậm - Hình 4) 1.8.2.4 Kế toán bán hàng theo phương thức trả góp Doanh nghiệp bán hàng theo phương thức trả góp thì người mua phải trả trị giá hàng mua trả góp cho doanh nghiệp gồm giá mua (theo giá trả một lần) và lãi tính trên khoản phải trả nhưng trả chậm. Doanh nghiệp chỉ hạch toán vào TK 511 - Doanh thu bán hàng phần trị giá bán thoả thuận (theo giá bán trả một lần). Phần lãi tính trên
khoản phải trả nhưng trả chậm được coi như thu nhập hoạt động tài chính và hạch toán vào bên có TK 711 - Thu nhập hoạt động tài chính. (1) Xuất kho sản phẩm bán theo phương thức trả góp, kế toán tính giá thành thực tế ghi: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán. Có TK 155 - Thành phẩm (2) Phản ánh doanh thu của số hàng bán trả góp (2.1) Bán hàng thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế, kế toán xác định doanh thu bán hàng là giá bán một lần chưa có thuế GTGT Nợ TK 111, 112, 131 Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước. (Có TK 3331 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước Có TK 511 - Doanh thu bán hàng Có TK 515 - Thu nhập hoạt động tài chính (lãi bán hàng trả chậm)). (2.2) Bán hàng thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp trực tiếp hoặc thuế tiêu thụ đặc biệt, doanh thu bán hàng là giá bán trả một lần đã có thuế. Nợ TK 111, 112, 131 Có TK 511 - Doanh thu bán hàng Có TK 515 - Thu nhập hoạt động tài chính (lãi bán hàng trả chậm) (2.2.a) Xác định thuế GTGT phải nộp: Nợ TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp) (2.2.b) Xác định thuế tiêu thụ đặcbiệt phải nộp Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng Có TK 333 - Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt) (3) Cuối kỳ kết chuyển giá vốn của hàng bán trả góp: Nợ TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh Có TK 632 - Giá vốn hàng bán
(4) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần của hàng bán theo phương thức trả góp, kế toán ghi: Nợ 511 - Doanh thu bán hàng Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh (5) Cuối kỳ kết chuyển khoản lãi trả chậm tính trên khoản phải trả góp, trả chậm: Nợ TK 515 - Thu nhập hoạt động tài chính Có TK 911 - Xác định kết quả kinh doanh (Sơ đồ kế toán bán hàng theo phương thức bán hàng trả góp - Hình 5) 1.9 Kế toán xác định kết quả bán hàng: 1.9.1 Kế toán chi phí bán hàng: * Khái niệm và nội dung chi phí bán hàng: Chi phí bán hàng là chi phí lưu thông và chi phí tiếp thị phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ của doanh nghiệp. Chi phí bán hàng gồm: - Chi phí cho quá trình tiêu thụ sản phẩm: Chi phí đóng gói, vận chuyển, bảo quản, bốc dỡ, tiền thuê kho, thuê bãi (nếu hợp đồng quy định người bán chịu). - Chi phí quảng cáo giới thiệu sản phẩm , chi phí bảo hành sản phẩm. - Khoản chi trả hoa hồng cho đại lý bán hàng cho đơn vị, chi phí hội nghị khách hàng… Kế toán phải theo dõi chi tiết chi phí bán hàng theo yếu tố chi phí yêu cầu phục vụ quản lý của đơn vị trên sổ kế toán chi tiết chi phí bán hàng.Toàn bộ chi phí bán hàng phát sinh trong kỳ được tính và phân bổ hết cho sản phẩm, hàng hoá, lao vụ đã tiêu thụ trong kỳ. Riêng đối với những hoạt động có chu kỳ kinh doanh dài, trong kỳ không có hoặc có ít sản phẩm hàng hoá tiêu thụ thì cuối kỳ kế toán kết chuyển toàn bộ, hoặc một phần chi phí bán hàng vào TK 142 - Chi phí trả trước (TK 1422 - Chi phí chờ kết chuyển). * Tài khoản kế toán sử dụng: TK 641 - Chi phí bán hàng Tài khoản này phản ánh các chi phí thực tế phát sinh trong quá trình tiêu thụ thành phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ của doanh nghiệp. Kết cấu của TK 641 - Chi phí bán hàng - Bên nợ: Chi phí bán hàng thực tế phát sinh trong kỳ