luận văn:Một số giải pháp cho thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2006-2010

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 30
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để thực hiện mục tiêu đư¬ợc đề ra ngay từ Đại hội đảng lần thứ 6 năm 1986 “Về cơ bản hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nu?c vào năm 2020”, nhiều chủ tr¬ương chính sách đã đư¬ợc xây dựng trong các Chiến lu?c phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2001-2010, Chiến lược toàn diện tăng trưởng xóa đói giảm nghèo (2003), Mục tiêu thiên niên kỷ (2001), Định hư¬ớng chiến l¬ược phát triển bền vững (2004). ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn:Một số giải pháp cho thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2006-2010

LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “M t s gi i pháp cho thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài c a thành ph Hà N i trong giai o n 2006-2010.” 1
M CL C L IM U ............................................................................ 1 CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N V V N U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI VÀ CHÍNH SÁCH THU HÚT V N U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI ..................................................................................... 3 1. Khái ni m v n u tư tr c ti p nư c ngoài và c i m c a v n u tư tr c ti p nư c ngoài ........................................................................... 3 1.1 Khái ni m FDI ................................................................................ 3 1.2 c i m c a FDI ........................................................................... 4 2. Chính sách thu hút FDI ................................................................... 5 2.1 Khái ni m chính sách thu hút FDI ................................................. 5 2.2 M c tiêu c a chính sách thu hút FDI............................................. 6 2.3 Quan i m v chính sách thu hút FDI............................................ 6 2.4 N i dung chính sách thu hút FDI ................................................. 7 3. FDI và chính sách thu hút FDI c a Vi t Nam ............................... 8 3.1 c i m c a v n u tư tr c ti p nư c ngoài Vi t Nam ............ 8 3.1.1 V quy mô d án ............................................................................ 8 3.1.2 V hình th c s h u ....................................................................... 9 3.1.3 V cơ c u u tư theo ngành ........................................................ 9 3.1.4 V a bàn u tư.......................................................................... 11 3.1.5 Theo i tác u tư ....................................................................... 12 3.2 Tác ng c a FDI t i kinh t -xã h i Vi t Nam .............................. 12 3.2.1 V lĩnh v c kinh t ......................................................................... 12 3.2.1.1 V n u tư tr c ti p nư c ngoài tác ng n kinh t ............... 12 3.2.1.2 ánh giá chính sách hi n t i ...................................................... 13 3.2.2 V lĩnh v c xã h i .......................................................................... 15 3.2.2.1 V n FDI tác ng n xã h i ...................................................... 15 3.2.2.2 ánh giá chính sách hi n t i ...................................................... 17 3.2.3 V lĩnh v c môi trư ng ......................................................................................................................... 1 8 2
CHƯƠNG 2 TH C TR NG V THU HÚT V N U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI VÀ CHÍNH SÁCH THU HÚT V N U TƯ NƯ C NGOÀI C A HÀ N I ................................................................................................. 20 1. Gi i thi u khái quát i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a thành ph Hà N i .............................................................................................................. 2 0 1.1 i u ki n a lý t nhiên ................................................................ 20 1.1.1 V trí a lý ................................................................................... 20 1.1.2 c i m a hình ......................................................................... 21 1.1.3 Khí h u ......................................................................................... 22 1.2 Tài nguyên thiên nhiên .................................................................. 23 1.2.1 Tài nguyên t .............................................................................. 23 1.2.2 Tài nguyên r ng ........................................................................... 23 1.2.3 Tài nguyên khoáng s n ............................................................... 24 1.3 Ti m năng kinh t .......................................................................... 25 1.3.1 Nh ng lĩnh v c kinh t l i th ....................................................... 25 1.3.2 Ti m năng du l ch .................................................................. 25 2. Th c tr ng thu hút v n u tư nư c ngoài c a thành ph Hà N i trong nh ng năm g n ây .................................................. 26 2.1 Tình hình chung.............................................................................. 26 2.2 Năm 2004 – 2007 ............................................................................. 26 2.3 Năm 2008 ....................................................................................... 29 2.4 ánh giá chung ............................................................................... 30 2.4.1 Y u t tích c c .............................................................................. 30 2.42 Các v n còn h n ch ................................................................. 31 3. Các chính sách thu hút v n u tư nư c ngoài c a thành ph trong khung kh chung c a t nư c..................................... 32 4. Tác ng c a v n u tư tr c ti p nư c ngoài t i n n kinh t thành ph Hà N i ......................................................................... 37 4.1 FDI i v i vi c làm và c i thi n ngu n nhân l c c a thành ph 37 4.2 FDI i v i công nghi p................................................................. 39 CH Ư ƠNG 3 GI I PHÁP CHO CHÍNH SÁCH THU HÚT V N U TƯ NƯ C NGOÀI C A HÀ N I ................................................................................... 41 3
1. Quan i m v thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài ................ 41 1.1 Huy ng cao nh t các ngu n l c phát tri n v i t c tăng trư ng nhanh ................................................................................................................. 43 1.2 Phát tri n thành ph Hà N i m b o v trí vai trò c a t nh i v i ng b ng Sông H ng ..................................................................................... 45 1.3 Phát tri n kinh t g n v i phát tri n xã h i ................................... 46 1.4 Phát tri n kinh t ph i k t h p ch t ch v i khai thác tài nguyên thiên nhiên h p lý ........................................................................................... 46 1.5 Phát tri n kinh t k t h p v i b o v an ninh - qu c phòng .......... 47 1.6 Phát tri n các ti u vùng.................................................................. 47 1.6.1 Vùng công nghi p - d ch v thành ph Hà N i và ph c n ......... 47 1.6.2 Vùng s n xu t nông nghi p........................................................... 49 2. M t s gi i pháp nh m thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài vào thành ph Hà N i. .......................................................................................... 50 2.1 Nâng cao hi u qu khu v c kinh t có nhi u v n FDI ......................................................................................................................... 5 0 2.2 Phát tri n ngu n nhân l c .............................................................. 51 2.3 Phát tri n khoa h c - công ngh và b o v môi trư ng .................. 52 2.4 T ch c th c hi n quy ho ch .......................................................... 52 2.5 Tăng hi u qu phân b v n FDI ..................................................... 53 2.6 M t s chính sách c th ................................................................ 54 3. Ki n ngh thu hút v n u tư........................................................... 57 3.1 é xu t hoàn thi n công tác quy ho ch ........................................... 57 3.2 Nâng cao hi u l c qu n lý Nhà nư c i v i TNN ...................... 58 3.3 Trong lĩnh v c qu n lý môi trư ng t i các KCN nơi t p trung TNN..................................................................................................................58 3.4 C i cách hành chính và ki n ngh v i trung ương ........................ 60 K T LU N .............................................................................. 61 DANH SÁCH TÀI LI U THAM KH O 4
L IM U th c hi n m c tiêu ư c ra ngay t ih i ng l n th 6 năm 1986 “V cơ b n hoàn thành công nghi p hóa, hi n i hóa t nu?c vào năm 2020”, nhi u ch trương chính sách ã ư c xây d ng trong các Chi n lu?c phát tri n kinh t xã h i giai o n 2001-2010, Chi n lư c toàn di n tăng trư ng xóa ói gi m nghèo (2003), M c tiêu thiên niên k (2001), nh hư ng chi n l- ư c phát tri n b n v ng (2004). Các văn ki n này u hư ng t i các m?c tiêu chính như sau: V phát tri n kinh t : tăng trư ng GDP năm 2010 g p ôi năm 2000, chuy n d ch cơ c u theo hư ng gi m t tr ng nông lâm nghi p còn 16-17%, tăng t tr ng công nghi p lên 40-41% và tăng m nh t tr ng d ch v lên 42- 43%; V xã h i: m b o ti n b , công b ng xã h i v i u ki n h c t p, tìm ki m vi c làm và phân ph i thu nh p, nâng cao ch t lư ng chăm sóc s c kh e nhân dân, phát tri n ô th và qu n lý quá trình di dân; V môi trư ng: khai thác h p lý, s d ng ti t ki m và có hi u qu ngu n tài nguyên thiên nhiên, phòng ng a và x lý hi u qu tình tr ng ô nhi m môi trư ng, b o t n a d ng sinh h c. i v i Vi t nam, trong g n hai th p k qua, khu v c u tu tr c ti p nư c ngoài ( TTTNN) ã góp ph n quan tr ng vào quá trình tăng trư ng v i t c cao c a n?n kinh t Vi t Nam, t o nhi u thu n l i cho quá trình Công nghi p hoá, Hi n i hoá t nư c, xoá nghèo, t o vi c làm và thu h p kho ng cách kinh t v i các nư c trong khu v c. Th y ư c tâm quan tr ng c a nó nên các t nh thành ph trong nư c ph i có nh ng bi n pháp và chính sách s d ng và thu hút v n FDI sao cho hi u qu , h p lý. 5
Hà N i là m t trong các t nh thành ph d n u trong vi c thu hút v n FDI nên em ch n tài “M t s gi i pháp cho thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài c a thành ph Hà N i trong giai o n 2006-2010”. Ngoài l i m u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o thì n i dung c a tài g m ba chương: Chương I: Cơ s lý lu n v v n u tư tr c ti p nư c ngoài và chính sách thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài. Chương II: Th c tr ng v thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài và chính sách thu hút v n u tư tr c ti p t i Hà N i. Chương III: Gi i pháp chính sách thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài t i Hà N i. 6
CHƯƠNG I CƠ S LÝ LU N V V N U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI VÀ CHÍNH SÁCH THU HÚT V N U TƯ TR C TI P NƯ C NGOÀI 1. Khái ni m v n u tư tr c ti p nư c ngoài và c i mc av n u tư tr c ti p nư c ngoài 1.1 Khái ni m FDI u tư là t p h p các ho t ng b v n và s d ng v n theo m t chương trình ã ư c ho ch nh trong m t khoàn th i gian tương i lâu dài nh m thu ư c l i ích l n hơn cho các nhà u tư, cho xã h i và cho c ng ng. u tư tr c ti p nư c ngoài(FDI) là lo i hình u tư qu c t ư c th c hi n trên thông qua vi c thành l p các công ty con m r ng ph m vi ho t ng kinh doanh c a các công ty qu c t ra toàn c u. Vi c m r ng s n xu t thông qua các hình th c FDI không ch ơn thu n là các ho t ng chu chuy n tài chính qu c t , mà cùng v i nó là ho t ng chuy n giao công ngh , bí quy t và các tài s n khác. Ngư i b v n trong ho t ng u tư tr c ti p cũng là ngư i s d ng v n, nhà u tư là ngư i qu n lý ho t ng u tư. Trong ho t ng FDI, ngư i u tư b v n vào m t i tư ng nh t nh nh m tăng thêm năng l c s n xu t hi n có ho c t o ra năng l c s n xu t m i, h cũng có th mua l i m t s c phi u l n tham gia qu n lý, i u hành ho t ng kinh doanh thu l i t c. u tư tr c ti p nư c ngoài là hình th c u tư qu c t mà các nhà u tư nư c ngoài góp m t lư ng v n l n thi t l p các cơ s s n xu t, kinh doanh, nh ó cho phép h tr c ti p tham gia qu n lý, i u hành i tư ng b v n u tư, cùng v i các i tác nư c nh n u tư chia s r i ro, thu l i nhu n t ho t ng u tư ó. 7
T ch c thương m i th gi i WTO ưa ra nh nghĩa v FDI như sau: “ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) x y ra khi m t nhà u tư t m t nư c (nư c ch u tư) có ư c m t tài s n m t nư c khác (nư c thu hút u tư) cùng v i quy n qu n lý tài s n ó. Phương di n qu n lý là th phân bi t FDI v i các công c tài chính khác. Trong ph n l n trư ng h p, c nhà u tư l n tài s n mà ngư i ó qu n lý nư c ngoài là các cơ s kinh doanh. Trong nh ng trư ng h p ó, nhà u tư thư ng hay oc g i là "công ty m " và các tài s n ư c g i là "công ty con" hay "chi nhánh công ty". 1.2 c i m c a FDI u tư FDI t n t i dư i nhi u hình th c, c i m c a FDI cũng ph thu c theo các hình th c như sau: -H p ng h p tác kinh doanh là văn b n ký k t gi a hai ho c nhi u bên (g i là bên h p doanh) quy nh rõ trách nhi m và phân chia k t qu kinh doanh cho m i bên ti n hành u tư s n xu t kinh doanh nư c ti p nh n u tư mà không thành l p m t pháp nhân - Doanh nghi p liên doanh là lo i hình doanh nghi p do hai bên ho c các bên nư c ngoài h p tác v i các nư c ti p nh n u tư cùng góp v n, cùng kinh doanh, cùng hư ng l i nhu n và chia s r i ro theo t l góp v n. Doanh nghi p liên doanh thư ng ư c thành l p theo hình th c công ty trách nhi m h u h n, có tư cách pháp nhân theo pháp lu t c a nư c ti p nh n u tư. Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài là doanh nghi p thu c s s h u c a các nhà u tư nư c ngoài ( t ch c ho c cá nhân nư c ngoài) do nhà u tư nư c ngoài thành l p t i nư c ti p nh n u tư, t qu n lý và ch u trách nhi m v k t qu s n xu t, kinh doanh. u tư tr c ti p nư c ngoài có tác ng tr c ti p không nh ng v i các nư c ư c ti p nh n u tư mà còn v i các nư c i u tư các nư c khác. 8
2. Chính sách thu hút FDI 2.1 Khái ni m chính sách thu hút FDI Chính sách là t ng th các tư tư ng ,quan i m công c mà ch th qu n lý s d ng tác ng lên i tư ng và khách th qu n lý nh m th c hi n các m c tiêu nh t nh c a h th ng theo nh hư ng m c tiêu t ng th . Chính sách xác nh nh ng ch d n chung cho quá trình ra quy t nh. Chúng v ch ra ph m vi hay gi i h n cho phép c a các quy t nh, nh c nh các nhà qu n lý nh ng quy t nh nào là có th và nh ng quy t nh nào là không th . B ng cách ó các chính sách xư ng suy nghĩ và hành ng c a m i thành viên trong t ch c vào th c hi n các m c tiêu chung c a t ch c. Chính sách phát tri n kinh t xã h i là quy t sách c a Nhà nư c nh m gi i quy t m t v n chín mu i t ra trong i s ng kinh t xã h i c a t nư c thông qua ho t ng th c thi c a các ngành, các c p có liên quan trong b máy Nhà nư c. - Xét theo nghĩa r ng chính sách kinh t - xã h i là t ng th các quan i m tư tư ng phát tri n , nh ng m c tiêu t ng quát và nh ng phương th c cơ b n th c hi n m c tiêu phát tri n c a t nư c. Chính sách theo quan ni m trên là ư ng l i phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c. Vi t Nam ư ng l i do ng c ng s n Vi t Nam - l c lư ng chính tr lãnh o nhà nư c và xây d ng. - Xét theo nghĩa h p thì có r t nhi u khái ni m khác nhau v chính sách kinh t - xã h i ( chính sách công) : Chính sách công là phương th c hành ng ư c nhà nư c tuyên b và th c hi n nh m gi i quy t nh ng v n l p i l p l i. Các v n l p il pl i là nh ng v n gây ra s h n ch trong vi c s d ng u tư. Tình tr ng l p i l p l i này bu c nhà nư c ph i ưa ra các chính sách. 9
Chính sách là nh ng hành ng c a nhà nư c nh m hư ng t i nh ng m c tiêu c a t nư c. V i quan ni m này, chính sách công là b ph n c a chi n lư c, bao g m nh ng gi i pháp và công c th c hi n chi n lư c. Chính sách thu hút FDI là m t trong nh ng chính sách phát tri n kinh t xã h i mà trong ó v n ư c gi i quy t là v n thu hút v n u tư tr c ti p nư c ngoài. 2.2 M c tiêu c a chính sách thu hút FDI M i chính sách ư c xây d ng nh m th c hi n nh ng m c tiêu riêng c a mình,nhưng u góp ph n vào vi c th c hi n nh ng m c tiêu b c cao hơn.Chính sách thu hút FDI góp ph n th c hi n nh ng m c tiêu chung c a xã h i thông qua vi c s d ng các gi i pháp và công c nh t nh như:Th nh t, t l tăng trư ngkinh t áng k và liên t c , n nh giá c ,m c m b o công ăn vi c làm cao (t l th t nghi p th p )và cân b ng cán cân thanh toán.Th hai,công b ng xã h i ,an toàn xã h i và ti n b xã h i.Th ba, c i thi n cơ c u ngành,cơ c u lãnh th , cơ c u k t c u h t ng và cơ c u các thành ph n kinh t . Là m t chính sách kinh t ,ngoài nh ng m c tiêu t i cao và m c tiêu chung, chính sách thu hút FDI th c hiên nhưng m c tiêu c trưng c a mình như: Huy ng v n tư các nhà u tư nư c ngoài i m i công ngh , t o vi c làm, thay i cơ c u doanh nghi p có v n u tư nư c ngoài Phát tri n các doanh nghi p có v n u tư nư c ngoài y m nh c nh tranh v i các doanh nghi p trong nư c nh m phát tri n kinh t th trư ng. 2.3 Quan i m v chính sách thu hút FDI Nhi u ngư i thư ng hi u chính sách thu hút m t cách ơn gi n là nh ng ch trương, ch mà nhà nư c ban hành nh m thu hút v n u tư i u ó úng như chưa . N u không có vi c th c thi chính sách t ư c nh ng k t qu nh t nh thì nh ng ch trương, ch ó ch là nh ng kh u hi u mà thôi. 10
- Chính sách thu hút ư c nhà nư c ra nh m ph c v l i ích chung c a nhi u ngư i ho c c a xã h i t vi c thu hút ư c v n u tư phát tri n khu v c ó. Thư c o chính ánh giá, so sánh l a ch n chính sách phù h p là l i ích mang tính xã h i mà chính sách ó mang l i. ây cũng chính là lý do các chính sách thu hút ư c g i là chính sách công. Trong th c t có tình tr ng m t chính sách em l i l i ích cho nhóm xã h i này nhi u hơn nhóm xã h i khác, th m chí có nhóm còn b thi t h i. Khi ó chính sách thu hút ph i ng trên l i ích c a a s c a xã h i gi i quy t v n . - Chính sách thu hút là quá trình do nhi u ngư i, nhi u t ch c tham gia. Trư c h t chính sách kinh t - xã h i là s n ph m c a các ư ng l i chính tr quan h gi a các qu c gia, do nhà nư c v i tư cách là ngư i t ch c và qu n lý v n u tư c a toàn xã h i xây d ng và ch u trách nhi m t ch c th c thi. Nhưng qua ây không ph i chính sách ch do các t ch c công c a nhà nư c th c hi n. Ngày nay trong quá trình dân ch hóa chính sách, vai trò c a các t ch c dân chúng và ngoài nhà nư c ngày càng tăng lên cao hơn. - Chính sách thu hút v n u tư có ph m vi tác ng l n n m i lĩnh v cc a i s ng xã h i, th hi n s c n thi t c a can thi p nhà nư c trong các lĩnh v c ó. 2.4 N i dung chính sách thu hút FDI Là m t trong nh ng công c qu n lý quan tr ng c a nhà nư c, các chính sách thu hút v n u tư có vai trò h t s c to l n óng góp cho s tăng trư ng chung c a t nư c. M t s n i dung quan tr ng c a chính sách như sau: - T o ư c môi trư ng u tư thông thoáng, th t c u tư nhanh chóng không rư m rà gây c n tr cho các nhà u tư nư c ngoài cũng như các nhà u tư trong nư c trong vi c th c thi các d án. Tích c c phòng ch ng tham nhũng hi u qu , t o môi trư ng pháp lu t cho các nhà u tư khi u tư trong nư c. 11
- Nâng cao ch t lư ng ào t o ngu n nhân l c ngu n u tư c a các t ch c vào trong nư c có hi u qu cao. T ó m i t o ư c s tin tư ng c a các nhà u tư vào lao ng có tay ngh cao trong nư c. - M r ng quan h h p tác v i các nư c l n và c bi t các nư c trong khu v c. Có th xây d ng quan h h p tác lâu dài v i các nư c nhưng không nên l thu c quá nhi u vào các nư c i tác d n n tình tr ng n n kinh t ph thu c nhi u vào nư c u tư. - Quy ho ch t ng th phát tri n kinh t xã h i. Vi c quy ho ch t ng th c n ư c minh b ch và công khai các nhà u tư bi t ư c rõ ràng yên tâm u tư vào m t khu v c trong nư c. - Nâng cao cơ s h t ng c a t nư c, bên c nh ó t o môi trư ng trong s ch, và chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng tăng nhanh các lĩnh v c hi n t i có kh năng thu hút cao như các ngành công nghi p, d ch v 3. FDI và chính sách thu hút FDI c a Vi t Nam 3.1 c i mc av n u tư tr c ti p nư c ngoài Vi t Nam 3.1.1 V quy mô d án Nhìn chung các d án FDI vào Vi t Nam u có quy mô v a và nh ,trung bình cho c giai o n 1988-2003 ch m c 8,3 tri u USD/d án. Quy mô d án có tính ch t quan tr ng trong các d án u tư. Quy mô d án quy t nh n lư ng v n u tư s d ng trong d án, quy t nh tính ch t l n nh c a d án. Quy mô d án càng l n thì quá trình s d ng lao ng, qu n lý d án cũng l n. Bên c nh ó n u d án có quy mô quá nh không em l i nhi u l i ích cho nhân dân có th nhà nư c ho c cơ quan chính quy n t nh s không cho th c hi n. 3.1.2 V hình th c s h u 12
Do nhi u lý do trong ó có vi c h n ch thành l p doanh nghi p FDI v i 100% v n u tư nư c ngoài , các d án FDI ăng ký Vi t Nam cho n gi a th p k 90 ch y u dư i hình th c liên doanh gi a doanh nghi p nhà nư c (DNNN) và nhà u tư nư c ngoài.Tính n cu i năm 1998 s d án liên doanh chi m t i 59%t ng s d án và 69% t ng s v n ăng ký.T năm 1997 h n ch này ã ư c xoá b và tác ng m nh t i chuy n d ch cơ c u s d án FDI theo hình th c s h u.Hi n t i hình th c liên doanh gi m xu ng còn chi m 42,5% t ng v n ăng ký, trong khi hình th c d án có 100% v n nư c ngoài chi m 45,5% còn l i là d án BOT và h p ng h p tác kinh doanh. Trong các d án liên doanh, s d án liên doanh gi a nhà u tư nư c ngoài v i doanh nghi p ngoài nhà nư c cũng tăng lên áng k . 3.1.3 V cơ c u u tư theo ngành Các d án FDI ch y u t p trung vào lĩnh v c công nghi p, góp ph n không nh vào quá trình chuy n i cơ c u kinh t theo hư ng công nghi p hoá. V n TNN t p trung r t cao vào m t s a phương và các vùng kinh t tr ng i m (riêng Hà N i, HCM, ng Nai, Bình Dương thu hút 2/3 v n TNN). Cơ c u ngành cũng t p trung ch y u vào lĩnh v c công nghi p, xây d ng, d ch v (t i 88%). Khu v c nông, lâm nghi p ch thu hút 3% v n TNN, và có xu h ng gi m ( ã gi m t 21% giai o n 1988-1990 xu ng 14,3% giai o n 1991-1995). i u này cho th y s c c nh tranh thu hút hút u tư khác nhau gi a các vùng mi n và các ngành. T năm 1988 n cu i tháng 8/2007 t nư c ta có t ng s v n u tư nư c ngoài hoàn toàn tương i l n so v i các v n u tư khác. N u s d án c a 100% v n u tư nư c ngoài trong th i kỳ này là 6054 thì liên doanh ch là 1514 t c là ch b ng ¼ so v i v n u tư nư c ngoài ư c vào Vi t Nam. Ph n nh là các công ty c ph n và các h p ng khác. 13
B ng 1: Tình hình thu hút u tư tr c ti p nư c ngoài t năm 1988 n cu i tháng 08/2007(Theo hình th c u tư). ơn v tính: nghìn USD u tư th c S d án V n u tư V n i ul hi n 100% v n nư c ngoài 6054 44,002,952 18,133,419 12,467,591 Liên doanh 1514 21,772 8,343,964 11,574,913 H p ng h p tác KD 210 4,487,031 4,039,887 6,351,274 Công ty c ph n 43 673,155 322,530 367,220 H p ng BOT, BT, 4 440,125 147,530 71,800 BTO Công ty M - Con 1 98,008,000 82,958,000 73,738,000 Ngu n: T ng c c th ng kê Như v y có th th y r ng t nư c ta ang trong quá trình nâng cao thu hút v n u tư nư c ngoài. Bên c nh ó cũng th y r ng các doanh nghi p trong nư c ang còn y u kém trong vi c th c hi n u tư có hi u qu các d án trong nư c. Sau ây là b ng tình hình thu hút u tư vào c nư c trong nh ng năm g n ây: B ng 2: Tình hình thu hút u tư tr c ti p nư c ngoài t năm 1988 n cu i tháng 08/2007(Theo ngành) ơn v t ính: nghìn USD Chuyên ngành S d án V n u tư V n i ul t th c hi n Công nghi p và xây 5,252 d ng Công nghi p d u khí 36 2,146,011 1,789,011 5,828,865 Công nghi p nh 2245 12,037,102 5,472,759 3,635,854 Công nghi p n ng 2272 22,227,920 8,519,459 7,320,745, Công nghi p th c 290 3,444,180 1,529,173 2,203,981, 14
ph m Xây d ng 409 4,421,371 1,590,669 2,219,727 Nông, lâm nghi p 889 Nông – Lâm nghi p 768 3,842,310 1,780,732 1,913,735 Th y s n 121 362,693 171,458 166,535 D ch v 1,685 D ch v 810 2,058,412 889,421 443,206 Giaothông v n t i-Bưu 197 4,175,818 2,718,671 741,622 in Khách s n - Du l ch 206 5,499,848 2,298,676 2,509,336 Tài chính - Ngân hàng 64 840,150 777,395 762,870 Văn hóa –Y t - Giáo 245 1,159,430 504,466 389,546 d c Xây d ng Khu ô th 8 3,227,764 894,920 282,984 m i Xây d ng Văn phòng 131 4,886 1,707 1,907 căn h Xây d ng h t ng Khu ch xu t - Khu Công 24 1,144,524 425,944 579,567 nghi p Ngu n: T ng c c th ng kê 3.1.4 V a bàn u tư Cho n nay FDI có m t 62/64 t nh thành ph Vi t Nam. Tuy nhiên trong giai o n v a qua cơ c u d án FDI theo vùng thay i r t ch m. Ph n l n các d án FDI t p trung vào các ô th l n và các khu công nghi p t p trung, nơi có i u kiên cơ s h t ng thu n l i, ngu n lao ng d i dào và có trình kĩ năng. Sau ây b ng tình hình thu hút u tư FDI t i m t s các t nh thành: 15
B ng 3: Tình hình thu hút âu tư tr c ti p nư c ngoài t năm 1988 n cu i tháng 08/2007 ơn v tính: nghìn USD u tư th c a phương S d án V n u tư V n i ul hi n Tp.HCM 2248 15,245,741 6,675,115 6,603,519 Hà N i 896 11,110,634 4,604,694 3,938,343 ng Nai 855 10,018,972 4,058,742 4,214,807 Bình Dương 1431 7,070,030 3,064,665 2,082,570 Bà R a - Vũng Tàu 158 6,078,149 2,396,533 1,354,919 H i Phòng 236 2,274,066 962,194 1,274,083 D u khí 34 2,101,961 1,744,961 5,828,865 Ngu n: T ng c c th ng kê B ng 4: Phân b v n TNN gi a các vùng kinh t tr ng i m qua các th i kỳ Vùng Kinh t 1988-2004 1991-1995 1995-2000 2001-2005 Vùng kinh t T phía Nam 60,5% 53,7% 46,3% 63,6% Vùng kinh t T phía B c 27,8% 25,8% 30,8% 17,5% Vùng kinh t T mi n Trung 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% ngu n:D ánVIE/01/021 3.1.5 Theo i tác u tư Cho n nay ã có 74 nư c và vùng lãnh th có d án FDI t i Vi t Nam ,trong ó Singap e, ài Loan,Nh t B n và Hàn Qu c là nh ng nhà u tư l n nh t ,chi m 63,3% t ng s d án va 63% t ng v n ăng ký 3.2 Tác ng c a FDI t i kinh t -xã h i Vi t Nam 3.2.1 V lĩnh v c kinh t 3.2.1.1 V n u tư tr c ti p nư c ngoài tác ng n kinh t 16
TNN làm tăng năng l c c nh tranh, gây khó khăn cho các DN trong nu?c, nhung ngu?c l i cũng bu c DN trong nư c ph i vươn lên, ho t ng hi u qu hơn ho c chuy n i cơ c u. Cho n nay, lư ng v n u tư nư c ngoài vào Vi t Nam chưa ph i là ã quá m c, tính theo u ngư i, v n còn nhi u ngành h pd n u tư nư c ngoài nhưng chưa ư c c p phép u tư. Trong nh ng năm trư c m t và tương lai lâu dài TNN ti p t c là ngu n v n u tư quan tr ng i v i n n kinh t do ti t ki m trong nư c chưa mb ot c tăng trư ng GDP t ra. Do nư c ta m i giai o n u phát tri n, còn thi u r t nhi u ngành kinh t và nh ng ngành ã hình thành còn r t nh bé nên càng m ra nhi u ngành ngh thì càng thu hút thêm ư c v n u tư nư c ngoài mà không nh hư ng tiêu c c quá m c n u tư trong nư c. Th c t u tư th i gian qua phù h p v i ch trương chuy n d ch cơ c u theo hư ng tăng t tr ng công nghi p và d ch v . u tư nư c ngoài vào nh ng ngành nu c ta có xu th v lao ng và th trư ng (d t may, da giày, xe máy, du l ch) và c nh ng ngành nư c ta chưa ho c không có l i th c nh tranh v v n và công ngh (khai thác d u khí, vi n thông, ô tô, i n t ). 3.2.1.2 ánh giá chính sách hi n t i Chính sách u tư nói chung và chính sách n i a hóa nói riêng v cơ b n chưa thành công trong vi c phát tri n m i liên k t gi a TNN v i u tư trong nư c. M i liên k t v i DN trong nư c c 2 u cung c p và tiêu th u l ng l o. Tuy nhiên có th th y r ng nhìn chung chính sách n i a hóa tuy chua thúc y phát tri n m nh các ngành công nghi p ph tr nhung nói riêng thì cũng có nh ng ngành n i a hóa nhanh hơn h n các ngành khác nhu ngành i n t , xe máy. K t qu n i a hóa th p cũng x y ra nh ng ngành nhu may m c, da giày là nh ng ngành không có chính sách b t bu c ho c khuy n khích n i a hóa. Chính sách uu ãi xu t kh u b ng cách hoãn th i h n n p thu nh p kh u 17
cho nguyên li u làm cho nh ng ngành này phát tri n t t mà không c n ph i phát tri n các ngành ph tr . Trong trư ng h p này chính sách thơng m i có tác ng l n hơn chính sách công nghi p ngân hàng nhưng không em l i k t qu cao. M t khác, k t qu TNN chua phù h p v i ch truơng khuy n khích phát tri n ngành. Có nh ng ngành ngh m ra, th m chí u c khuy n khích và uu ãi nhi u nhung v n không thu hút u c u tu nhu tr ng tr t, nghiên c u khoa h c, công ngh cao, công nghi p hóa d u. V n có l không n m chính sách u tu. Chính sách khuy n khích u tu vào nông nghi p không tk t qu do nh ng khó khăn v s h u t ai và tính ch t s n xu t nh l c a nông nghi p nu c ta. Nh ng v n này chua th gi i quy t ư c trong m t th i gian ng n. S lư ng d án khai thác d u khí khá nhi u nhưng cho n nay v n chưa phát tri n ư c công nghi p l c d u, m c dù nhi u nhà u tư quan tâm. M c dù không có chính sách rõ r t lo i công ty c n ư c khuy n khích nhưng cho n nay v n u tư ch y u là c a các công ty v a và nh , thích h p v i các i tác Vi t nam hơn. Vi c thu hút u tu c a các công ty a qu c gia có l i v ngu n v n d i dào, công ngh cao và m i, cách kinh doanh chính quy nh- ng m t khác, các công ty này có s c m nh chi ph i th trư ng quá l n so v i doanh nghi p trong nư c. Doanh nghi p trong nư c khó có th c nh tranh i u v i các công ty a qu c gia mà c n ph i tìm cách tham gia h p tác trong chu i dây chuy n giá tr c a các công ty này ho c các th trư ng ngách. Th i gian t i, trong công tác xúc ti n u tư c n chú tr ng hơn t i các công ty a qu c gia. V hi u qu u tu : chua th k t lu n hi u qu u tu nư c ngoài cao hay th p hơn u t trong nư c vì i u này còn tùy theo ch s ánh giá và lĩnh v c xem xét. Các d án u t nư c ngoài nhìn chung thu h i v n nhanh nhng t n nhi u v n m i t o ra ư c m t vi c làm. Tuy nhiên nhà u t nư c ngoài có 18
u th v v n nên i u này không nh hư ng tiêu c c t i nư c nh n u tư. Giá tr gia tăng và giá tr m i do TNN t o ra không cao (ch y u là l p ráp, sơ ch ) nhng v n l n hơn u tư trong nư c. Giá tr gi l i Vi t nam mà không chuy n v nư c tương i cao: m c tái u tư khá l n, ch y u do môi tr- ư ng u tư thu n l i ch không ph i do b h n ch chuy n v n v nư c. Trình công ngh c a các d án u tư nư c ngoài u cao hơn trong nư c nhng ít chuy n giao công ngh . Tác ng i v i chuy n giao công ngh cho trong nư c ch y u d i hình th c lan truy n, thông qua c nh tranh và h c h i kinh nghi m. Vi c góp v n b ng công ngh không nhi u, dù ã xóa b nhi u h n ch . C n phân tích sâu thêm nguyên nhân h n ch chuy n giao công ngh nhng có th th y s thi u v ng u tư c a các công ty a qu c gia và v n b o h quy n s h u công nghi p có th là nh ng nguyên nhân quan tr ng. óng góp cho ngân sách c a TNN tăng nhanh cùng v i vi c tăng các d án ư c phê duy t và m r ng ho t ng nhng th p hơn so v i trong nư c do ư c hư ng nhi u chính sách u ãi, mi n thu . Xu hư ng chung v ưu ãi là thu h p m c ưu ãi, ti n d n t i m t b ng như u tư trong nư c nhng không ư c th c hi n m t cách nh t quán và thư ng chưa m b o nguyên t c không h i t khi xóa b ưu ãi. TNN v cơ b n không l i gánh n ng kinh t cho nư c ta trong tương lai. TNN có m c n nh th p hơn u tư trong nư c do ph thu c vào tình hình kinh t c a b n thân nư c u tư (kinh t nư c ta có m c n nh vĩ mô khá cao) nhng th c t v n th c hi n không bi n ng l n. a d ng hóa nư c u tư (hi n ang t p trung vào các nư c châu á) và y m nh thu hút v n c a các công ty a qu c gia s h n ch b t tác ng tiêu c c này. 3.2.2 V lĩnh v c xã h i 3.2.2.1 V n FDI tác ng n xã h i 19
V n TNN ã có nhi u óng góp quan tr ng c a vào thành t u phát tri n xã h i c a Vi t Nam: góp ph n X GN, t o nhi u vi c làm ( c bi t là vi c làm gián ti p®), góp ph n nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c, là kênh ti p c n v i n n công ngh th gi i, h tr cho ti n trình h i nh p. Tác ng thúc y tăng trư ng kinh t thông qua b sung ngu n v n u tư là r t rõ ràng (kho ng 1/5 t ng v n u tư giai o n 1991-2004). Vai trò ng l c, u tàu c a TNN trong quá trình công nghi p hóa, hi n i hóa là r t tích c c. Khu v c TNN luôn là u tàu trong các lĩnh v c công nghi p, xu t kh u, v i t c tăng trư ng vư t tr i. i u ó cũng th hi n qua t l óng góp GDP c a khu v c TNN tăng t 6,3% năm 1995 lên 13,3% năm 2003; óng góp ngân sách ã lên t i g n 1, 5 t ô la, c i thi n cán cân thanh toán... Thông qua v n TNN, nhi u ngu n l c trong nư c (lao ng, t ai, tài nguyên) ư c khai thác và a vào s d ng tương i có hi u qu . Hàng năm, khu v c v n TNN t o ra trung bình kho ng 60.000 vi c làm m i, chi m kho ng 5% vi c làm m i t o ra c a c n- ư c. Tuy nhiên, n u tính c s lao ng gián ti p thì t l này có th lên t i 20%. So v i ph n l n các nư c thu hút TNN (cao nh t g m Singapore 54%, Braxin 23%, Mexico 21%; th p nh t: In ônexia 0,8%, Achentina 1,2%, Hàn qu c 2,3%) – Vi t nam t m c trung bình khá. M t khác, k t qu nghiên c u cũng cho th y nh ng tác ng tiêu c c v m t xã h i c a khu v c v n TNN. Ch ng h n TNN góp ph n làm tr m tr ng thêm chênh l ch phát tri n KT -XH gi a các vùng tr ng i m và vùng có i u ki n KT -XH khó khăn, làm gia tăng kho ng cách gi a các vùng mi n và các nhóm gi u, nghèo. Nghĩa là góp ph n làm tăng thêm nh ng h u qu xã h i chung c a quá trình u tư phát tri n cao. ng th i cũng làm n y sinh nh ng xung t xã h i (xung t l i ích gi a ch và th , xung t gi a doanh nghi p trong nư c và doanh nghi p nư c ngoài) xung quanh v n ch ãi ng v 20