Luận văn Thạc sĩ Quản lý tài nguyên và môi trường: Đánh giá công tác giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN LÊ ĐÀI TRANG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC GIAO ĐẤT, GIAO RỪNGCHO ĐỒNG BÀO

DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH LINH,

TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG Chuyên ngành: Quản lý đất đai

HUẾ -2019

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN LÊ ĐÀI TRANG

ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC GIAO ĐẤT, GIAO RỪNG CHO ĐỒNG BÀO

DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH LINH,

TỈNH QUẢNG TRỊ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG Chuyên ngành: Quản lý đất đai

Mã số: 8850103

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS.TS. NGUYỄN HOÀNG KHÁNH LINH

HUẾ -2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong

luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận văn đã

được cám ơn, các thông tin trích dẫn đã chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Lê Đài Trang

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa học và đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ quý báu của quý Thầy, Cô trong Ban Giám hiệu Nhà trường, Khoa Tài nguyên và Môi trường nông nghiệp, Phòng Đào tạo sau đại học - Trường Đại học Nông Lâm Huế. Xin gửi tới quý Thầy, Cô lòng biết ơn chân thành và tình cảm quý mến nhất. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Cô giáo PGS.TS. Nguyễn Hoàng Khánh Linh, người hướng dẫn khoa học, đã hướng dẫn tôi trong suốt quá trình từ việc lựa chọn Đề tài nghiên cứu cho đến hoàn thiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các tập thể và cá nhân: Ban Dân tộc tỉnh Quảng Trị, UBND huyện Vĩnh Linh, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vĩnh Linh, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Vĩnh Linh, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vĩnh Linh, UBND các xã Vĩnh Ô, Vĩnh Hà, Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Quảng Trị, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị và các tổ chức, cá nhân liên quan đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành đề tài này.

Tôi xin cảm ơn gia đình, những người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã góp ý,

giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài./.

Huế, ngày ….. tháng …. năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Lê Đài Trang

iii

TÓM TẮT

Chính sách đất đai giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số là một trong những nội dung quan trọng của Nhà nước về quản lý đất đai, chính sách này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước, của Đảng, của Chính phủ đối với một bộ phận nhân dân đặc biệt đó là đồng bào dân tộc thiểu số, một phần không thể thiếu của cộng đồng dân cư Việt Nam.

Với đề tài “Đánh giá công tác giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị” tôi đã tiến hành nghiên cứu các chính sách, quá trình và hiệu quả của công tác giao đất, giao rừng đã được thực hiện trên địa bàn huyện, điển hình được tiến hành trên 2 trong 3 xã tập trung chủ yếu là người dân tộc thiểu số và có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn là xã Vĩnh Ô và xã Vĩnh Hà.

Qua quá trình tìm hiểu, điều tra và nghiên cứu tôi đã thu thập được nhiều kết quả, số liệu đặc biệt cần thiết và quan trọng cho việc hoàn thiện luận văn của mình. Từ những ngày tham gia vào quá trình thực hiện các dự án cho đến khi hoàn thành việc giao đất, giao rừng và hoàn thành luận văn, có thể nhận thấy sự quan tâm không nhỏ của các cấp chính quyền từ tỉnh, huyện đến địa phương và các bên liên quan để giải quyết triệt để vấn đề thiếu đất ở và đất sản xuất của bộ phận đồng bào DTTS, có những phương án, kế hoạch phù hợp với đặc điểm của địa phương để đạt được những kết quả, mục tiêu của dự án đưa ra.

Tuy nhiên, còn quá nhiều khó khăn, vướng mắc mà dự án hay cả cán bộ thực hiện còn chưa thể lường trước và tính toán đến do vậy quá trình thực hiện còn chưa được liên tục cũng như diện tích để giao cho đồng bào chưa đáp ứng đủ nhu cầu của họ.

Từ những nghiên cứu cho thấy còn nhiều hạn chế, tôi mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả để tiến hành thực hiện các dự án trong thời gian tiếp theo, đồng thời rút kinh nghiệm về dự án đã hoàn thiện nhằm đạt hiệu quả tốt nhất khi thực hiện chính sách của nhà nước đến đồng bào DTTS miền biên giới, bộ phận quan trọng và mật thiết của quốc gia, dân tộc.

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... ii

TÓM TẮT .......................................................................................................... iii

MỤC LỤC ......................................................................................................... iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. vii

DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................ viii

DANH MỤC HÌNH ............................................................................................ ix

MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................... 1

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................................. 2

2.1. Mục tiêu chung ............................................................................................. 2

2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................. 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn .......................................................................... 2

3.1. Ý nghĩa khoa học .......................................................................................... 2

3.2. Ý nghĩa thực tiễn .......................................................................................... 3

CHƯƠNG 1.TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 4

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI ................................................................... 4

1.1.1. Khái niệm giao đất, phân loại các hình thức giao đất, căn cứ giao đất........... 4

1.1.2. Khái niệm đất ở và phân loại đất ở, đất Lâm nghiệp và phân loại đất Lâm nghiệp ................................................................................................................. 5

1.1.3. Khái niệm về dân tộc đa số, dân tộc thiểu số ............................................... 7

1.1.4. Vai trò của đất ở và đất rừng đối với đồng bào dân tộc thiểu số.................... 8

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ............................................................... 9

1.2.1. Công tác giao đất, giao rừng tại tỉnh Lai Châu ........................................... 12

1.2.2. Công tác giao đất, giao rừng tại tỉnh Bình Thuận ....................................... 12

1.2.3. Công tác giao đất, giao rừng ở các tỉnh Tây Nguyên .................................. 13

1.2.4. Công tác giao đất, giao rừng tại tỉnh Quảng Trị ......................................... 15

v

1.2.5. Các chính sách quy định việc giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Việt Nam qua các thời kì .............................................................................. 9

1.3. MỘT SỐ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN .................................... 16

CHƯƠNG 2.ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................................................. 18

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ...................................................................... 18

2.2. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................... 18

2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................ 18

2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 18

2.4.1. Phương pháp chọn điểm ........................................................................... 18

2.4.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu: ..................................................... 19

2.4.3. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu ......................................................... 20

CHƯƠNG 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................. 21

3.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI ....................... 21

3.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................... 21

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ......................................................................... 25

3.2. ĐÁNH GIÁ CHUNG TÌNH HÌNH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH LINH ........................................................................ 37

3.2.1. Một số nội dung quản lý nhà nước về đất trên địa bàn nghiên cứu .............. 37

3.2.2. Hiện trạng sử dụng các loại đất ................................................................. 43

3.2.3. Phân tích, đánh giá biến động các loại đất ................................................. 46

3.3. ĐẶC THÙ CANH TÁC, SỬ DỤNG ĐẤT CỦA ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH LINH ........................................... 49

3.3.1. Xã Vĩnh Ô ............................................................................................... 49

3.3.2. Xã Vĩnh Hà.............................................................................................. 50

3.3.3. Một số đặc thù về đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện Vĩnh Linh .............. 51

3.4. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC GIAO ĐẤT, GIAO RỪNG CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĨNH LINH ................................... 56

3.4.1. Thực trạng, tình hình công tác giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị ............................................... 56