Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chi Minh theo định hướng giáo dục STEM

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chi Minh theo định hướng giáo dục STEM" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu trình bày thực trạng dạy học STEM và vận dụng Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chi Minh theo định hướng giáo dục STEM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chi Minh theo định hướng giáo dục STEM

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGUYỄN THỊ THANH XUÂN DẠY HỌC KỸ THUẬT LỚP 5 , BẬC TIỂU HỌC TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHI MINH THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 8140101 TP. Hồ Chí Minh, tháng 11/ 2020
ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ NGUYỄN THỊ THANH XUÂN DẠY HỌC KỸ THUẬT LỚP 5 , BẬC TIỂU HỌC TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHI MINH THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM NGÀNH : GIÁO DỤC HỌC - 8140101 Hướng dẫn khoa học :PGS.TS BÙI VĂN HỒNG TP. Hồ Chí Minh, tháng 8/2020
I
II
III
IV
V
VI
VII LÝ LỊCH KHOA HỌC I. LÝ LỊCH SƠ LƯỢC: Họ và tên: NGUYỄN THỊ THANH XUÂN Giới tính: Nữ Ngày sinh: ngày 30 tháng 7 năm 1982 Nơi sinh: Tp. Hồ Chí Minh Quê quán: Vĩnh Lộc B, Huyện Bình Chánh, Tp.HCM Dân tộc: Kinh Chỗ ở hiện nay: F6/31A ấp 6 xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, Tp. Hồ Chí Minh. Điện thoại di động: 0902652693; E-mail: ngocngocmay@gmail.com II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO: 1. Đại học: Hệ đào tạo: Liên thông (từ CĐ lên ĐH). Thời gian đào tạo từ 9/2008 đến 10/2010. Nơi học (trường, thành phố): Đại học Sài Gòn. Ngành học: Giáo dục Tiểu Học Ngày thi tốt nghiệp: tháng 10 năm 2010. 2. Thạc sĩ: Hệ đào tạo: Chính quy, Thời gian đào tạo từ 9/2018 đến 4/2020. Nơi học (trường, thành phố): Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Ngành học: Giáo dục học Tên luận văn: “Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh theo định hướng giáo dục Stem”. Ngày bảo vệ: Người hướng dẫn: PGS.TS Bùi Văn Hồng.
VIII III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP: Thời gian Nơi công tác Công việc đảm nhiệm 2004-2013 Trường Tiểu học Vĩnh Lộc B Giáo viên dạy lớp 2013-2014 Trường Tiểu học Lại Hùng Cường Phó Hiệu trưởng 2014- 2020 Trường Tiểu học Trần Quốc Toản Phó Hiệu trưởng XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN CÔNG TÁC Ngày tháng năm 2020 Người khai ký tên Nguyễn Thị Thanh Xuân
IX LỜI CAM ĐOAN Tôi tên xin cam đoan đây là công trình do tôi nghiên cứu. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được ai công bố bất kỳ công trình nào khác. TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 11 năm 2020 Người cam đoan Nguyễn Thị Thanh Xuân
X LỜI CẢM ƠN Xin kính gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô phòng Đào tạo (bộ phận Sau đại học), trường ĐHSPKT TP. Hồ Chí Minh; Viện Sư phạm Kỹ thuật đã sát cánh cùng tập thể lớp Giáo dục học K18B; Xin chân thành cảm ơn tới PGS.TS Bùi Văn Hồng đã tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn; Cảm ơn Ban Giám hiệu và tập thể GV trường TH Tiểu học Trần Quốc Toản đã giúp đỡ, hợp tác và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, ứng dụng thực tế tại trường để tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ này. Kính chúc quý thầy cô dồi dào sức khỏe và thành công hơn nữa trong công tác giáo dục và đào tạo. Tác giả Nguyễn Thị Thanh Xuân
XI TÓM TẮT Dạy học Kỹ thuật lớp 5 theo định hướng giáo dục STEM ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Chánh, Tp.HCM hiện nay chưa được quan tâm, đề cập đến trên toàn bộ hệ thống GD bậc tiểu học hiện nay nói chung cũng như trên địa bàn huyện Bính Chánh và trường TH Trần Quốc Toản nói riêng. Hiện nay được GV dạy môn Kỹ thuật lớp 5 mang “dáng dấp” của STEM qua các phương pháp dạy học các tiết dạy truyền thống qua các bài học riêng lẻ chưa có sự liên kết, tích hợp rõ nét như dạy học theo chủ đề STEM. Việc dạy học theo chủ đề STEM, tích hợp nhiều môn học và kỹ năng sẽ tập trung phát triển năng lực HS và sẽ là nền tảng ban đầu để trẻ tiếp tục học các tri thức KH, toán vốn mang tính trừu tượng, phức tạp hơn ở các bậc học cao hơn sau này. Đề tài: “Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chi Minh theo định hướng giáo dục STEM” góp phần nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học. Trong đề tài người nghiên cứu trình bày thực trạng dạy học STEM và vận dụng Dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chi Minh theo định hướng giáo dục STEM. Về nội dung chính của đề tài gồm có ba chương: Chương 1: Cơ sở lí luận về dạy học theo định hướng giáo dục STEM trong trường tiểu học. Chương 2: Thực trạng về dạy học môn Kỹ thuật lớp 5, bậc Tiểu học tại Huyện Bình Chánh, TP. HCM. Chương 3: Vận dụng giáo dục STEM trong dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc Tiểu học tại Huyện Bình Chánh, TP. HCM.
XII SUMMARY The application of STEM in teaching technical subject in elementary schools for grade 5 students is currently not concerned in education in general as well as at Bình Chánh Hamlet, Hồ Chí Minh City and Tran Quoc Toan Primary School in particular. Currently, elementary teachers is teaching technical subject which has a "manner" of STEM through methods of teaching traditional and separate lessons. But it does not link and integrate like STEM method. Teaching based on STEM method, which integrates several subjects and skills, is a early foundation for students to gain more knowledge of abstract science and complex maths at a higher education level. Topic: "Teaching technical subject for grade 5 students to STEM method ạt Binh Chanh Hamlet, Ho Chi Minh City" contributes to improve the effect on the teaching process. In the topic, the researcher presents the real situation in teaching STEM and propose STEM teaching topic for grade 5 students at Tran Quoc Toan Primary School. Regarding to the main content of the topic, there are three chapters: - Chapter 1: The rationale for teaching STEM for students in primary schools. - Chapter 2: Current situation of teaching activities of grade 5 students at The Primary School, in Binh Chanh Hamlet, Ho Chi Minh City from the perspective of STEM education. - Chapter 3: Teaching based on STEM for grade 5 students at Tran Quoc Toan Primary School, in Binh Chanh Hamlet, Ho Chi Minh City
XIII DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BGD ĐT/GDTH Bộ Giáo dục Đào tạo/ Giáo dục tiểu học CMCN 4.0 Cách mạng công nghệ 4.0 CT-TTg Chỉ thị - Thủ tướng GV Giáo viên HS Học sinh Sở GD và ĐT Sở Giáo dục và Đào tạo STEM Sciene (Khoa học); Technology (Công nghệ); Engineering (Kỹ thuật); Mathematics (Toán học) TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh UBND Ủy ban Nhân dân
XIV MỤC LỤC LÝ LỊCH KHOA HỌC ......................................................................................................... II LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................ IX LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................................... X TÓM TẮT ............................................................................................................................ XI SUMMARY ........................................................................................................................XII DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................... XIII MỤC LỤC ........................................................................................................................ XIV DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................... XVIII DANH MỤC BẢNG ..................................................................................................... XVIII DANH MỤC BIỂU ĐỒ ..................................................................................................... XX MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ..................................................................................................... 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .............................................................................................. 3 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU ............................................................ 3 4.1. Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................... 3 4.2. Khách thể nghiên cứu ....................................................................................... 3 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.............................................................................................. 3 5. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU ......................................................................................... 4 6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU................................................................................................. 4 7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 4 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ...................................................................... 4 7.2. Phương pháp điều tra khảo sát .......................................................................... 4 7.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ................................................................. 4 7.4. Phương pháp phân tích định lượng ................................................................... 5 8. CẤU TRÚC LUẬN VĂN.................................................................................................. 5 9. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU ............................................................................................. 5 CHƯƠNG 1 ........................................................................................................................... 6 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC ........................................................................................................... 6 1.1. TỔNG QUAN ................................................................................................................. 6 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước ..............................................................................6 1.1.2 Nghiên cứu tại Việt Nam ............................................................................7 1.1.3 Kết luận tổng quan các nghiên cứu trước....................................................9
XV 1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI ..................................... 10 1.2.1. Giáo dục tiểu học......................................................................................10 1.2.2. Giáo dục STEM ........................................................................................11 1.2.3. Dạy học kỹ thuật lớp 5 theo định hướng giáo dục STEM .......................13 1.3. ĐẶC ĐIỂM GIÁO DỤC TIỂU HỌC ........................................................................... 14 1.3.1. Mục tiêu giáo dục .....................................................................................14 1.3.2. Đặc điểm nội dung giáo dục .....................................................................14 1.3.3. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học .............................................15 1.3.4. Đặc điểm nhận thức học sinh tiểu học .....................................................16 1.4. GIÁO DỤC STEM TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC ................................................... 18 1.4.1. Mục tiêu của giáo dục STEM ...................................................................18 1.4.2. Chủ đề giáo dục STEM trong trường tiểu học .........................................19 1.4.2.1 Đặc điểm của chủ đề giáo dục STEM.................................................19 1.4.2.2 Chủ đề giáo dục STEM trong chương trình........................................20 1.4.2.3 Chủ đề giáo dục STEM ngoại khóa ....................................................22 1.4.2.4 Các kỹ năng của giáo học STEM........................................................23 1.4.3. Quy trình dạy học chủ đề giáo dục STEM ...............................................24 1.4.3.1. Quy trình dạy học 5E .........................................................................24 1.4.3.2. Quy trình dạy học 6E .........................................................................26 1.4.3.3 Hoạt động học của học sinh trong dạy học theo định hướng giáo dục STEM ..............................................................................................................27 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................... 29 CHƯƠNG 2 ......................................................................................................................... 30 THỰC TRẠNG VỀ DẠY HỌC KỸ THUẬT LỚP 5 BẬC TIỂU HỌC TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................................................. 30 2.1. TỔNG QUAN VỀ TRƯỜNG TIỄU HỌC TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH VÀ TRƯỜNG TIỂU HỌC TRẦN QUỐC TOẢN ..................................................................... 30 2.1.1. Quy mô trường, lớp, giáo viên, học sinh tại trường tiểu học Trần Quốc Toản ....................................................................................................................31 2.1.2 Thuận lợi và khó khăn ...............................................................................32 2.2. THỰC TRẠNG VỀ DẠY HỌC KỸ THUẬT LỚP 5, BẬC TIỂU HỌC TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH DƯỚI GÓC ĐỘ GIÁO DỤC STEM....... 32 2.2.1. Mục tiêu....................................................................................................32
XVI 2.2.2. Nội dung và đối tượng..............................................................................33 2.2.3. Phương pháp và công cụ ..........................................................................33 2.2.4. Xử lý kết quả khảo sát ..............................................................................33 2.2.4.1 Sự hiểu biết về khái niệm giáo dục STEM của GV ............................33 2.2.4.2. Ý nghĩa của việc dạy học giáo dục STEM của GV ...........................35 2.2.4.3. Sự cần thiết dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc Tiểu học theo định hướng giáo dục STEM. ..............................................................................................36 2.2.4.4. Mức độ thường xuyên đưa tình huống thực tiễn vào dạy học Kỹ thuật lớp 5 ................................................................................................................37 2.2.4.5 Phân tích mức độ lồng ghép tích hợp môn toán, khoa học, kỹ thuật và công nghệ vào dạy học Kỹ thuật lớp 5 theo định hướng giáo dục STEM ......38 2.2.4.6. Phân tích ý kiến GV về quá trình thực hiện các bước dạy học trong môn Kỹ thuật lớp 5 theo định hướng giáo dục STEM ....................................39 2.2.4.7. Ý kiến của GV về sự hứng thú của HS với giáo dục STEM .............41 2.2.4.8. Thực trạng về học tập môn kỹ thuật lớp 5, bậc tiểu học tại huyện Bình Chánh Thành Phố Hồ Chí Minh theo định hướng giáo dục STEM .......42 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................................... 46 CHƯƠNG 3 ......................................................................................................................... 47 VẬN DỤNG GIÁO DỤC STEM TRONG DẠY HỌC KỸ THUẬT LỚP 5, BẬC TIỂU HỌC TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................. 47 3.1. ĐẶC ĐIỂM MÔN KỸ THUẬT LỚP 5........................................................................ 47 3.1.1 Mục tiêu dạy học môn Kỹ thuật lớp 5 .......................................................47 3.1.2 Kết cấu nội dung dung môn Kỹ thuật lớp 5 ..............................................47 3.2. DẠY HỌC CHỦ ĐỀ STEM TRONG MÔN KỸ THUẬT LỚP 5 ............................... 49 3.2.1. Quy trình dạy học chủ đề STEM trong môn Kỹ thuật lớp 5 ....................49 3.2.2. Vận dụng minh họa quy trình...................................................................53 3.2.2.1. Minh họa 1: ........................................................................................53 Bài 1: Đính khuy hai lỗ (chương trình môn Kỹ thuật lớp 5) ....................53 3.2.2.2. Minh họa 2 .........................................................................................63 Bài 2: Lắp ráp Rô- Bốt (chương trình môn Kỹ thuật lớp 5) .....................63 3.3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................................................... 72 3.3.1. Mục đích ...................................................................................................72 3.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện ..............................................................72
XVII 3.3.2.1 Nội dung: ............................................................................................72 3.3.2.2 Phương pháp thực hiện .......................................................................73 3.3.3. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm ...............................................................73 3.3.4. Tổ chức thực nghiệm sư phạm .................................................................73 3.3.5. Kết quả đánh giá theo phương pháp thực nghiệm sư phạm .....................74 3.3.5.1. Kết quả học tập của họcsinh lớp thực nghiệm và đối chứng .............74 3.3.5.2. Phân tích định tính kết quả thực nghiệm sư phạm .............................74 3.3.5.3. Phân tích định lượng kết quả thực nghiệm sư phạm..........................75 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................................... 82 KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ ................................................................................................. 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 86 Tiếng Việt ............................................................................................................................ 86 Tiếng Anh ............................................................................................................................ 87 PHỤ LỤC ............................................................................................................................ 89 KẾT QUẢ KHẢO SÁT ....................................................................................................... 93
XVIII DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Chu trình STEM [11]................................................................................12 Hình 1.2. Mục tiêu giáo dục STEM [11] ..................................................................18 Hình 1.3. Quy trình dạy học 5E [12] ........................................................................25 Hình 1.4. Quy trình dạy học 6E [12] ........................................................................26 Hình 3.1. Quy trình dạy học chủ đề STEM trong môn Kỹ thuật lớp 5 ....................50 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Những điểm khác cơ bản so với chương trình Kỹ thuật lớp 5 .................22 cải cách giáo dục [2] .................................................................................................22 Bảng 1.2. hoạt động học của học sinh trong dạy học chủ đề STEM ........................27 theo quy trình 6E [3] .................................................................................................27 Bảng 2.1. Thống kê trình độ cán bộ, giáo viên, nhân viên tại ..................................31 trường tiểu học Trần Quốc Toản ...............................................................................31 Bảng 2.2. Thống kê tình hình học sinh bậc tiểu học tại ...........................................31 trường tiểu học Trần Quốc Toản ...............................................................................31 Bảng 2.3. Sự hiểu biết về khái niệm giáo dục STEM của GV .................................34 Bảng 2.4. Ý nghĩa của việc dạy học giáo dục STEM của GV .................................35 Bảng 2.5. Sự cần thiết dạy học Kỹ thuật lớp 5, bậc Tiểu học theo ..........................36 định hướng giáo dục STEM ......................................................................................36 Bảng 2.6. Mức độ thường xuyên đưa tình huống thực tiễn vào dạy học Kỹ thuật lớp 5 .................................................................................................................................37 Bảng 2.7. Mức độ lồng ghép tích hợp môn Toán, Khoa học, Kỹ thuật và Công nghệ dạy học Kỹ thuật lớp 5 ..............................................................................................38 Bảng 2.8. Ý kiến GV về quy trình thiết kết chỉ đề trong môn Kỹ thuật lớp 5 .........39 Bảng 2.9. Ý kiến của GV về sự hứng thú của HS với giáo dục STEM....................41 Bảng 2.10. Sự hứng thú của HS sau khi đã được học chủ đề theo định hướng giáo dục STEM .................................................................................................................44 Bảng 3.1. Kết trúc nội dung dung môn Kỹ thuật lớp 5 ............................................47 Bảng 3.2. Tổng hợp các nội dung tích hợp liên môn học trong giải quyết vấn đề đính khuy hai lỗ .........................................................................................................54