Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Đánh giá Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của công tác đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Đánh giá Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM DƯƠNG MINH TUẤN ĐÁNH GIÁ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN Ở PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2017
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM DƯƠNG MINH TUẤN ĐÁNH GIÁ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN Ở PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phùng Thị Hằng THÁI NGUYÊN - 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập mà tôi rất tâm huyết dành nhiều thời gian và công sức tập trung nghiên cứu. Luận văn sử dụng nhiều nguồn thông tin khác nhau, các thông tin đã được chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý; các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng; kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực. Những phần trích dẫn và tham khảo đều đúng theo của nghiên cứu khoa học. Nếu sai tôi xin chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn Dương Minh Tuấn i
LỜI CẢM ƠN Kết quả này có được là nhờ sự hướng dẫn của Phó Giáo sư - Tiến sĩ. Phùng Thị Hằng, cô giáo là người đã đã trực tiếp hướng dẫn phương pháp nghiên cứu khoa học, chỉ bảo tận tình, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô! Chân thành cảm ơn trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, Khoa sau đại học của Đại học Sư phạm, Khoa Tâm lí Giáo dục cùng các thầy cô giáo đã tạo điều kiện tốt nhất cho em học tập cũng như nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, Cán bộ, giáo viên, nhân viên các trường THCS trên địa bàn thành phố Tuyên Quang đã tham gia đóng góp ý kiến, cung cấp thông tin cho tôi trong quá trình điều tra, nghiên cứu. Cảm ơn các anh, chị, các bạn học viên lớp cao học Quản lí giáo dục - K23B Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm cùng tôi trong suốt thời gian viết luận văn. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng chắc chắn luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, vì vậy rất mong được sự đóng góp ý kiến của thầy, cô giáo, các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Ngày 10 tháng 10 năm 2017 Tác giả luận văn Dương Minh Tuấn ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC............................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iv DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN .................. 7 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................... 7 1.1.1. Trên thế giới .............................................................................................. 7 1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................ 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 10 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục ........................................................................ 10 1.2.2. Hiệu trưởng, Chuẩn Hiệu trưởng............................................................. 13 1.2.3. Đánh giá, đánh giá Hiệu trưởng theo Chuẩn ........................................... 15 1.2.4. Quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng theo Chuẩn Hiệu trưởng ........ 16 1.3. Một số vấn cơ bản về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn.................................................................................... 17 iii
1.3.1. Tiêu chí đánh giá Hiệu trưởng trường THCS.......................................... 17 1.3.2. Quy trình đánh giá ................................................................................... 22 1.3.3. Các hình thức đánh giá ............................................................................ 23 1.3.4. Các chủ thể đánh giá ................................................................................ 24 1.3.5. Yêu cầu đối với đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn .......... 24 1.3.6. Tầm quan trọng của việc đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ...... 25 1.3.7. Phòng Giáo dục và Đào tạo với vai trò quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ................................................. 26 1.3.8. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở phòng Giáo dục và Đào tạo........................ 33 Kết luận chương 1.............................................................................................. 37 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS THEO CHUẨN Ở PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG ............. 39 2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội và giáo dục THCS của thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ..................................................... 39 2.1.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội.................................................... 39 2.1.2. Khái quát về giáo dục THCS thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang .... 40 2.2. Mục đích, nội dung và phương pháp khảo sát............................................ 43 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 43 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 43 2.2.3. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu .............................. 43 2.2.4. Đối tượng khảo sát và địa bàn khảo sát ................................................... 44 2.3. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 45 2.3.1. Thực trạng về hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ............................................................................................ 45 2.3.2. Thực trạng về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ....................................................................... 52 iv
2.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo Thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang .................................... 60 2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng các trường THCS theo Chuẩn Hiệu trưởng tại thành phố Tuyên Quang ........... 63 2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................... 63 2.4.2. Hạn chế .................................................................................................... 64 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................. 65 Kết luận chương 2.............................................................................................. 67 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS THEO CHUẨN Ở PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TUYÊN QUANG, TỈNH TUYÊN QUANG ............. 69 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 69 3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ ............................................................................. 69 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................ 69 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ......................................................... 69 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................... 70 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ...................................................................................... 70 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về Chuẩn Hiệu trưởng và tầm quan trọng của việc đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ................................................................................................. 70 3.2.2. Lập kế hoạch quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ................................................................................................. 73 3.2.3. Tổ chức bồi dưỡng kỹ năng đánh giá cho các đối tượng tham gia hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ................................ 74 v
3.2.4. Đổi mới nội dung, hình thức tổ chức hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ........................................................................... 76 3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, nguồn tài chính phục vụ hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo chuẩn .................................................. 78 3.3. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................................................................................... 80 3.3.1. Mục đích .................................................................................................. 80 3.3.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 80 Kết luận chương 3.............................................................................................. 85 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 91 PHỤ LỤC ............................................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GDP : Tổng sản phẩm quốc nội GV : Giáo viên KT-XH : Kinh tế - Xã hội TH : Trung học THCS : Trung học cơ sở TNCS HCM : Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Thống kê đội ngũ CBQL bậc THCS ................................................. 41 Bảng 2.2: Thống kê về trình độ đội ngũ CBQL bậc THCS .............................. 42 Bảng 2.3: Cơ cấu đội ngũ CBQL bậc THCS năm học 2016-2017 ................... 42 Bảng 2.4. Đối tượng khảo sát và địa bàn khảo sát ............................................ 44 Bảng 2.5. Thực trạng về nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trường THCS về tầm quan trọng của việc đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn .................................................... 45 Bảng 2.6. Đánh giá của các khách thể điều tra về việc thực hiện các nội dung đánh giá, xếp loại Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang ...... 48 Bảng 2.7. Đánh giá của các khách thể điều tra về việc thực hiện quy trình, hình thức đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang ...... 50 Bảng 2.8. Đánh giá của các khách thể điều tra về kế hoạch quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ................................................................................... 53 Bảng 2.9. Đánh giá của các khách thể điều tra về tổ chức thực hiện hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang ..................... 55 Bảng 2.10. Đánh giá của các khách thể điều tra về việc chỉ đạo thực hiện hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang ..................... 57 Bảng 2.11. Đánh giá của các khách thể điều tra về việc kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang ................................................................................... 59 v
Bảng 2.12. Đánh giá của các khách thể điều tra về những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang .................................................................. 60 Bảng 3.1. Đối tượng khảo sát về tính cần thiết về tính khả thi của các biện pháp đề xuất............................................................................. 80 Bảng 3.2. Đánh giá của các khách thể về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ............................................................................................. 81 Bảng 3.3. Đánh giá của các khách thể về tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................................................................................. 83 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong Văn kiện của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã nêu rõ về giải pháp trực tiếp cho chiến lược phát triển nguồn nhân lực, đó là: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt.”. Chỉ thị số 40/2004/CT-TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đã nhấn mạnh: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu”. Luật Giáo dục 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) đã nêu vai trò và trách nhiệm của cán bộ quản lý giáo dục là: “Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục”. Do vậy, muốn phát triển giáo dục và đào tạo, điều quan trọng đầu tiên phải làm là chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Ngày 15/4/2009, Bộ Chính trị đã ban hành Thông báo Kết luận số 242- TB/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khoá VIII), phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020, Đảng ta cũng đã xác định 7 nhiệm vụ, giải pháp phát triển giáo dục đến năm 2020 trong đó nhiệm vụ, giải pháp thứ ba là: “phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng”. Điều 61 Hiến pháp năm 2013 Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đã nêu: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”; “Nhà nước ưu tiên đầu tư và thu hút các nguồn đầu tư khác cho giáo dục; chăm lo giáo dục mầm non..nhà nước ưu tiên 1
phát triển giáo dục ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn..” Hiện nay đánh giá, xếp loại cán bộ quản lý tại các trường học là công việc được thực hiện thường xuyên, hằng năm; việc đánh giá được dựa trên hệ thống các tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp; năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm; năng lực quản lý nhà trường. Trong đó việc đánh giá Hiệu trưởng các trường THCS có yếu tố ảnh hướng trực tiếp đến sự phát triển của nhà trường, từ đó làm tốt nhiệm vụ của bậc giáo dục Trung học cơ sở (THCS) là giúp học sinh củng cố, phát triển những kết quả của giáo dục Tiểu học; có học vấn phổ thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kĩ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học Trung học phổ thông, trung cấp học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động. Để đổi mới quản lý giáo dục, ngoài việc quan tâm đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục thì việc xây dựng chuẩn và áp dụng chuẩn cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đặc biệt là đội ngũ Hiệu trưởng các trường phổ thông đang được thực hiện trong những năm gần đây, ngày 22/10/2009 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 29/2009/TT- BGDĐT về việc ban hành Quy định Chuẩn Hiệu trưởng trường trung học cơ sở, trưởng trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học để đánh giá Hiệu trưởng các trường trung học theo chuẩn. Nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển giáo dục nói chung và bậc học THCS nói riêng trong giai đoạn hiện nay, các cấp ủy, chính quyền và ngành giáo dục của thành phố Tuyên Quang đã luôn chú trọng đến công tác đánh giá cũng như việc, quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn Hiệu trưởng nhằm đánh giá đúng chất lượng đội ngũ Hiệu trưởng trường THCS, qua đó góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục của thành phố có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ và năng lực quản lý, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. 2
Tuy nhiên, hoạt động đánh giá Hiệu trưởng theo Chuẩn vẫn còn bộc lộ những hạn chế, thiếu sót như: Việc thực hiện quy trình đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn Hiệu trưởng đôi khi chưa bài bản, chưa đúng yêu cầu; trong đánh giá đôi khi còn cảm tính, thiếu khách quan, minh bạch, dẫn đến đánh giá chưa chính xác, chưa hiệu quả; chưa thực sự lấy Chuẩn Hiệu trưởng làm thước đo phẩm chất, năng lực để thực hiện các công tác quy hoạch, bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động và luân chuyển cán bộ. Vì vậy, việc nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang là rất quan trọng và cần thiết. Với những lý do trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề: “Đánh giá Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang” làm đề tại luận văn để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của công tác đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 4. Giả thuyết khoa học Công tác đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang vẫn có những hạn 3
chế nhất định như: Quá trình đánh giá chưa bài bản, chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu theo Chuẩn; trong đánh giá đôi khi còn cảm tính, thiếu khách quan... Nếu đề xuất và thực hiện một cách đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo phù hợp với tình hình thực tiễn, thì có thể nâng cao hiệu quả của hoạt động này ở các trường THCS trên địa bàn thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo. 5.2. Khảo sát thực trạng về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. Các số liệu sử dụng trong đề tài là những số liệu lấy từ nguồn số liệu của Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang từ năm học 2014-2015 đến năm học 2016-2017. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu lý luận có liên quan đến việc quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 4
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Quan sát việc triển khai hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn và quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn của cán bộ quản lý Phòng Giáo dục và Đào tạo, của Hiệu trưởng trường THCS thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang để thu thập thông tin thực tiễn cho đề tài. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn Trao đổi, phỏng vấn một số cán bộ quản lý cấp Phòng, Hiệu trưởng trường THCS, các giáo viên để thu thập thông tin về việc quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 7.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Xây dựng các bảng hỏi đối với cán bộ quản lý Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng trường THCS thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang để thu thập thông tin cho đề tài, chẳng hạn: Nhận thức của cán bộ quản lý Phòng Giáo dục và Đào tạo về tầm quan trọng của việc đánh giá Hiệu trưởng theo Chuẩn, về quy trình đánh giá Hiệu trưởng theo Chuẩn,... 7.2.4. Phương pháp chuyên gia Xin ý kiến các chuyên gia, các cán bộ quản lý giáo dục có nhiều kinh nghiệm để phân tích và nhận định về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 7.2.5. Phương pháp nghiên cứu hồ sơ lưu trữ Nghiên cứu hồ sơ, tài liệu có liên quan đến quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang để thu thập thông tin cho đề tài. 5
7.3. Các phương pháp thống kê toán học Xử lý các kết quả nghiên cứu bằng việc sử dụng phần mềm tin học và sử dụng bảng biểu, sơ đồ để biểu đạt các kết quả nghiên cứu. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu; Kết luận và Khuyến nghị; Tài liệu tham khảo; Phụ lục, Nội dung của luận văn được cấu trúc thành 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn ở Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Có nhiều nghiên cứu về chất lượng Hiệu trưởng trường phổ thông ở nhiều góc độ khác nhau nhưng chủ yếu xung quanh những vấn đề: Làm thế nào để tuyển được Hiệu trưởng có chất lượng tốt bổ nhiệm cho các trường để đảm bảo cho các trường thành công. Các chuẩn Hiệu trưởng đặt ra những yêu cầu, tiêu chí mà Hiệu trưởng cần đạt được để có thể thực hiện tốt nhiệm vụ Hiệu trưởng. Tất cả những nghiên cứu về các chủ đề trên đều với mục đích nâng cao chất lượng nhà quản lý hay chất lượng Hiệu trưởng để đáp ứng với nhiệm vụ quản lý nhà trường trong giai đoạn hiện nay. Chuẩn Hiệu trưởng được xác định theo những công việc và những nhiệm vụ cụ thể mà người Hiệu trưởng phải thực hiện trong nhà trường, đó là cách xây dựng chuẩn Hiệu trưởng do hiệp hội Hiệu trưởng bang New Jersey- Hoa Kỳ phát triển năm 2002. Bộ chuẩn này cấu thành từ 6 chuẩn tương đối riêng biệt nhau, tương ứng với những công việc cụ thể của Hiệu trưởng. Nội dung mỗi chuẩn có hai phần: Yêu cầu của chuẩn và những chiến lược hành động. Theo cách tiếp cận khác, chuẩn Hiệu trưởng do Bộ Giáo dục Bắc Carolida- Hoa Kỳ phê duyệt năm 1998 được xây dựng theo các yêu cầu và tiêu chí đánh giá về chỉ số thành tích của nhà trường. Trong chuẩn nêu ra các lĩnh vực cần đánh giá: Tầm nhìn; Thành tích học tập cao; Nhà trường an toàn và trật tự, giáo viên, quản trị viên và nhân sự có chất lượng tốt; Vận hành hiệu quả và hiệu lực. Trong mỗi lĩnh vực lại nêu ra những yêu cầu cụ thể [29]. Chuẩn Hiệu trưởng của Newzeland có hai phần cơ bản, phần thứ nhất là những nhiệm vụ và bổn phận của Hiệu trưởng, phần thứ hai là những yêu cầu cá 7
nhân của Hiệu trưởng , trong phần hai này chia nhỏ những yêu cầu theo ba lĩnh vực: kỹ năng, tri thức, phẩm chất cá nhân. Tại Singapore, SEM - với Mô hình quản lý trường học ưu việt, đề cập đến lãnh đạo nhà trường tài năng với các tiêu chí: “Người lãnh đạo phải nêu gương sáng, có khả năng lãnh đạo, hiểu rõ mục đích, tôn trọng, khuyến khích nhân viên. Một người lãnh đạo lĩnh hội được sứ mệnh của trường học với các mục tiêu cụ thể, năng lực lãnh đạo tốt, và sự thông cảm cũng như tôn trọng đồng nghiệp sẽ là động lực cho những người khác noi theo. Với vai trò của mình, Hiệu trưởng phải vạch ra một tầm nhìn đối với những thành tích, kết quả dự định đạt được và tạo ra một môi trường học tập lý tưởng cho học sinh và cả giáo viên. Hiệu trưởng cần duy trì liên tục mục đích tăng cường năng lực cho giáo viên để đối mặt với thử thách hiện tại và tương lai và luôn phấn đấu vì sự phát triển để hướng tới nền giáo dục toàn diện cho học sinh và giáo viên”. Trong mô hình này, lãnh đạo nhà trường được xếp vào tiêu chí số một [29]. Như vậy, vấn đề đánh giá Hiệu trưởng nói chung đã được đề cập đến ở nhiều nước khác nhau trên thế giới. Có thể thấy, Chuẩn Hiệu trưởng của các nước trên thế giới được xây dựng dựa trên các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của người Hiệu trưởng; hệ thống Chuẩn Hiệu trưởng là hệ thống văn bản quy định các tiêu chuẩn, tiêu chí về năng lực sư phạm, năng lực kiểm soát, năng lực lãnh đạo, năng lực tổ chức; những kỹ năng, tri thức, phẩm chất cá nhân của người Hiệu trưởng. Tuy nhiên, Chuẩn và quy trình đánh giá Hiệu trưởng theo Chuẩn ở từng cấp học cụ thể, đặc biệt là vấn đề đo lường còn ít được đề cập đến trong các công trình nghiên cứu. 1.1.2. Ở Việt Nam Các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá Hiệu trưởng trường THCS theo Chuẩn còn hạn chế, đa số tập trung nghiên cứu về các vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trong các nhà trường, chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý hiện nay. Có một số công trình của một số tác giả bàn về kiểm tra, đánh 8
giá như: “Đánh giá trong quản lý” của tác giả Trần Bá Hoành (1997), “Một số tiếp cận mới về khoa học quản lý và việc vận dụng vào quản lý giáo dục” của tác giả Đặng Quốc Bảo (1995), “Quản lý lãnh đạo và nhà trường” tác giả Nguyễn Văn Lê (1997)… Các tác giả này đã nghiên cứu vấn đề kiểm tra, đánh giá một cách tương đối cụ thể. Các tác giả đã làm rõ mục tiêu, nguyên tắc quy trình, hình thức kiểm tra, đánh giá như là cơ sở lý luận giúp cho vấn đề nghiên cứu về đánh giá được sáng tỏ. Một số luận án Tiến sĩ đã nghiên cứu những vấn đề liên quan đến Hiệu trưởng, chẳng hạn: Luận án của Khăm Keo Vông Phila (1996), “Nghiên cứu phẩm chất, nhân cách người Hiệu trưởng trường TH”; Luận án của Đỗ Ngọc Bích (1989), “Cải tiến công tác kiểm tra quá trình dạy học và giáo dục của Hiệu trưởng trường phổ thông cơ sở”; Luận án của Trịnh Thị Hồng Hà (2009), “Đánh giá Hiệu trưởng trường TH Việt Nam theo hướng chuẩn hóa”. Trong nước cũng chưa có đề tài nào về đánh giá chất lượng quản lý dạy - học của người Hiệu trưởng trường THCS. Cách tiếp cận truyền thống và phổ biến ở nước ta khi xây dựng chuẩn hoặc quy trình đánh giá yếu tố con người tuy được giải thích bằng nhiều hình thức nhưng thực chất đều là tạo lập một mô hình nhân cách tương ứng, thường có cấu trúc 2-3 phần, thí dụ: Năng lực - phẩm chất, hoặc kiến thức - kĩ năng, hoặc tư tưởng - đạo đức. Cách làm này được áp dụng cho mọi thứ chuẩn về con người, không phân biệt được rõ ràng những yêu cầu hay đòi hỏi của chuẩn. Nghiên cứu hiệu quả lao động quản lý, đánh giá năng lực thực hiện và đánh giá hiệu quả động quản lý: Theo Trần Kiểm: “Hiệu quả lao động quản lý giáo dục là kết quả do lao động của chủ thể quản lý mang lại, nó có tác dụng trong toàn bộ quá trình quản lý” [17]. Kể từ khi Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 29/2009/TT- BGDĐT, ngày 22/10/2009 về việc ban hành Quy định Chuẩn Hiệu trưởng trường 9