Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm đề xuất một số biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng CBQL các trường THPT công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương nhằm đáp ứng yêu cầu về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong bối cảnh đổi mới giáo dục THPT, góp phần nâng cao chất lượng GD&ĐT của tỉnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông tỉnh Hải Dương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ THỊ HIỂN ĐỔI MỚI QUY TRÌNH BỔ NHIỆM VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ THỊ HIỂN ĐỔI MỚI QUY TRÌNH BỔ NHIỆM VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH HẢI DƯƠNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS TRẦN ANH TUẤN THÁI NGUYÊN - 2016
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, được xuất phát từ yêu cầu phát sinh trong công việc để hình thành hướng nghiên cứu. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực. Nội dung luận văn chưa từng được ai công bố trước đây. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016 Tác giả luận văn Lê Thị Hiển i
LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian học tập, nghiên cứu tại khoa Quản lý giáo dục, Trường Đại học sư phạm- Đại học Thái Nguyên, tác giả đã hoàn thành đề tài "Đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông tỉnh Hải Dương". Có được kết quả này, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, động viên của các cấp lãnh đạo, các cơ quan chức năng, các thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và người thân trong gia đình. Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo trong Ban Chủ nhiệm khoa, các thầy, cô giáo trong khoa Quản lý giáo dục; Phòng Sau đại học và các thầy, cô giáo trong và ngoài trường Đại học sư phạm, Đại học Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả học tập, nghiên cứu tại trường. Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới Tiến sỹ TRẦN ANH TUẤN - người thầy đã tận tâm hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ và động viên tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh Hải Dương, Ban Tổ chức Tỉnh ủy Hải Dương, Sở Giáo dục và Đào tạo; Phòng Tổ chức cán bộ và các phòng chức năng của Sở Giáo dục và Đào tạo; Chi uỷ, Ban Giám hiệu và một số giáo viên các trường THTP trong tỉnh; bạn bè, đồng nghiệp và người thân đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Dù bản thân đã có rất nhiều cố gắng, song những thiếu sót trong Luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi, kính mong sự góp ý, chỉ bảo của các quý thầy, cô cùng các bạn đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016 Tác giả luận văn Lê Thị Hiển ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN......................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. iv DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. v DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................ vi MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 2 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỔI MỚI QUY TRÌNH BỔ NHIỆM VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ........................................................................................ 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................................ 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................. 8 1.2.1. Quản lý .................................................................................................. 8 1.2.2. Quản lý giáo dục ................................................................................... 8 1.2.3. Quản lý trường học.............................................................................. 10 1.2.4. Khái niệm cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông ................ 11 1.2.5. Một số khái niệm về quản lý nhân sự.................................................. 12 1.2.6. Chuẩn hiệu trưởng ............................................................................... 14 1.2.7. Đổi mới quy trình bổ nhiệm ................................................................ 15 iii
1.3. Trường trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân ................ 15 1.3.1. Đặc điểm của cấp học THPT............................................................... 15 1.3.2. Vị trí của trường THPT trong hệ thống giáo dục quốc dân ................ 16 1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của trường THPT ............................................. 16 1.3.4. Những định hướng đổi mới giáo dục THPT hiện nay............................. 17 1.4. Đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ thông ................................. 20 1.4.1. Vai trò của đội ngũ CBQL trường THPT............................................ 20 1.4.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của đội ngũ CBQL trường THPT ................ 20 1.4.3. Yêu cầu về thực hiện “chuẩn hiệu trưởng” trường THPT .................. 22 1.5. Mục tiêu, yêu cầu bổ nhiệm và sử dụng đội ngũ CBQL trường THPT theo “chuẩn hiệu trưởng” .......................................................................................... 23 1.5.1. Mục tiêu (yêu cầu chung) .................................................................... 23 1.5.2. Nâng cao về chất lượng ....................................................................... 24 1.5.3. Đảm bảo đạt “chuẩn hiệu trưởng” ...................................................... 24 1.5.4. Phân cấp quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT...................... 24 1.6. Nội dung thực hiện bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông .................................................................................................... 26 1.6.1. Rà soát thực trạng và xác định nhu cầu bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lý các trường THPT ................................... 27 1.6.2. Lập kế hoạch bổ nhiệm, và sử dụng cán bộ quản lý các trường THPT ..... 27 1.6.3. Thực hiện quy trình bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lý các trường THPT ......................................................................... 27 1.6.4. Thanh tra, kiểm tra, đánh giá đội ngũ CBQL trường THPT ............... 30 1.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông ......................................................................... 30 1.7.1. Yếu tố chủ quan................................................................................... 30 1.7.2. Yếu tố khách quan ............................................................................... 31 Tiểu kết chương 1 .................................................................................................. 33 iv
Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỔ NHIỆM, ĐIỂU ĐỘNG, LUÂN CHUYỂN VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ QUÁN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH HẢI DƯƠNG ........................ 34 2.1. Mô tả cách thức khảo sát ............................................................................ 34 2.1.1. Mục đích khảo sát và đối tượng khảo sát ............................................ 34 2.1.2. Nội dung khảo sát và cách thức khảo sát ............................................ 34 2.2. Khái quát về tình hình phát triển đội ngũ CBQL giáo dục tỉnh Hải Dương ..... 34 2.2.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh ...................... 34 2.2.2. Tình hình giáo dục và đào tạo ............................................................. 35 2.2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương .................................................................................................... 37 2.2.4. Chất lượng đội ngũ CBQL các trường THPT ..................................... 41 2.3. Thực trạng công tác bổ nhiệm và sử dụng cán bộ trường trung học phổ thông tỉnh Hải Dương ........................................................................................ 49 2.3.1. Đánh giá nhận thức về vai trò của công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, sử dụng, luân chuyển trong phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT ... 51 2.3.2. Thực trạng công tác lập quy hoạch, chỉ đạo thực hiện quy hoạch, bổ nhiệm và sử dụng CBQL trường THPT ........................................................ 52 2.3.3. Thực trạng công tác bổ nhiệm, sử dụng, luân chuyển, miễn nhiệm... đội ngũ CBQL trường THPT............................................................................... 54 2.3.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng phát triển đội ngũ CBQL trường THPT 55 2.3.5. Xây dựng cơ chế, chính sách, hệ thống văn bản pháp quy về công tác bổ nhiệm và sử dụng CBQL trường THPT ................................................... 56 2.3.6. Thực trạng việc kiểm tra, đánh giá công tác bổ nhiệm và sử dụng CBQL trường THPT...................................................................................... 57 2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bổ nhiệm và sử dụng CBQL trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương ....................................................... 58 2.5. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 59 2.5.1. Điểm mạnh .......................................................................................... 59 v
2.5.2. Hạn chế, yếu kém ................................................................................ 60 2.5.3. Nguyên nhân của hạn chế, yếu kém .................................................... 60 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................. 62 Chương 3. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI QUY TRÌNH BỔ NHIỆM VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH HẢI DƯƠNG THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG ................. 63 3.1. Những định hướng cho đổi mới công tác cán bộ quản lý các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương .............................................................................. 63 3.1.1. Định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo theo tinh thần Nghị quyết TƯ 9 (khóa XI) ................................................................... 63 3.1.2. Định hướng đổi mới công tác phát triển đội ngũ CBQL giáo dục .......... 64 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 65 3.2.1. Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ ..................................................... 65 3.2.2. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ..................................................... 65 3.2.3. Đảm bảo tính thực tiễn ........................................................................ 66 3.2.4. Đảm bảo tính khả thi ........................................................................... 66 3.3. Biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương ....................................................... 66 3.3.1. Tăng cường phân cấp quản lý gắn với vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng và quản lý nhà nước đối với công tác bổ nhiệm, sử dụng CBQL trường trung học phổ thông ....................................................................................... 66 3.3.2. Lập quy hoạch và chỉ đạo thực hiện tốt công tác quy hoạch đội ngũ CBQL các trường THPT ............................................................................... 70 3.3.3. Thực hiện nghiêm quy trình bổ nhiệm, điều động, luân chuyển, sử dụng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông dựa trên kết quả đánh giá CBQL theo “Chuẩn hiệu trưởng” .................................................................. 76 3.3.4. Thi tuyển với chức danh hiệu trưởng và phó hiệu trưởng trường THPT trên địa bàn tỉnh ............................................................................................. 79 vi
3.3.5. Tăng cường thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá đội ngũ CBQL dựa trên “chuẩn hiệu trưởng” và thực hiện điều chỉnh khi cần thiết . 83 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 86 3.5. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất . 86 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 91 1. Kết luận.......................................................................................................... 91 2. Khuyến nghị .................................................................................................. 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 97 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Đọc là BCH Ban Chấp hành CBQL Cán bộ quản lý CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục CBQLNT Cán bộ quản lý nhà trường CNH, HĐH Công nghiệp hoá, hiện đại hoá CNTT Công nghệ thông tin CNXH Chủ nghĩa xã hội CSTĐ Chiến sĩ thi đua CSVC Cơ sở vật chất GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GDTX- HN Giáo dục thường xuyên- hướng nghiệp GV Giáo viên HĐND Hội đồng nhân dân HS Học sinh KT- XH Kinh tế- xã hội LLCT Lí luận chính trị QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục QLNN Quản lý Nhà nước QLNT Quản lý nhà trường THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Uỷ ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa iv
DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Quy định hạng trường Trung học phổ thông ......................................... 25 Bảng 2.1: Bảng thống kê trình độ chuyên môn nghiệp vụ của CBQL ................ 37 Bảng 2.2: Thống kê kết quả đánh giá phẩm chất CBQL các trường THPT .......... 42 Bảng 2.3: Đánh giá năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý............................... 43 Bảng 2.4: Đánh giá năng lực quản lí của CBQL ................................................... 45 Bảng 2.5: Thực trạng công tác bổ nhiệm và sử dụng CBQL trường THPT........... 49 Bảng 2.6: Kết quả quy hoạch hiệu trưởng THPT (2015- 2020) ............................. 53 Bảng 2.7: Kết quả quy hoạch phó hiệu trưởng THPT (Năm học 2015- 2020) ...... 53 Bảng 2.8: Các yếu tố ảnh hưởng đến CBQL các trường THPT tỉnh Hải Dương ......... 58 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất .................................................................................................... 87 v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Cơ cấu về giới của CBQL THPT năm học 2015 - 2016 .................... 38 Biểu đồ 2.2. Cơ cấu về chuyên môn của CBQL, năm học 2015 - 2016 ................ 39 Biểu đồ 2.3. Độ tuổi của đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Hải Dương ......... 39 Biểu đồ 3.3. Tương quan mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ................................................................................ 89 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi việc nâng cao dân trí, bồi dưỡng và phát huy nguồn lực to lớn của con người Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Trong thời kỳ CNH, HĐH và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay, yêu cầu phát triển quy mô GD&ĐT nhưng phải đảm bảo chất lượng, nâng cao hiệu quả ở tất cả các cấp học, bậc học. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về "Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" đã chỉ rõ mục tiêu đổi mới giáo dục và “...Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực.” Để đạt được các mục tiêu giáo dục nêu trên, nhất là thực hiện thành công việc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào tạo đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH và hội nhập quốc tế, thì vấn đề phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là hết sức quan trọng và rất cần thiết, nó có ý nghĩa chiến lược. Ðô ̣i ngũ cán bộ quản lý là một trong những lực lượng trực tiếp thực hiện chủ trương, chính sách về đổi mới giáo dục phổ thông. 1.2. Những năm qua, Sự nghiệp GD&ĐT của Hải Dương liên tục phát triển và đạt được những kết quả đáng mừng, trong đó quy mô và chất lượng giáo dục có chuyển biến tích cực, số lượng trường đạt chuẩn quốc gia tăng. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đào tạo có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn, đủ về số lượng, tương đối đồng bộ về cơ cấu; công tác xã hội hoá giáo dục được đẩy mạnh. Cơ sở vật chất trường học ngày càng phát triển theo hướng hiện đại, đồng bộ. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, GD&ĐT Hải Dương vẫn còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế; trong đó, đáng chú ý là: Chất lượng, hiệu quả 1
GD&ĐT chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời kỳ mới; công tác quản lý GD&ĐT còn nhiều thiếu sót, nhất là trong việc kiểm tra, đánh giá chất lượng người học… Một trong các nguyên nhân cơ bản là do cơ chế quản lý GD&ĐT nói chung còn nhiều bất cập, chưa phù hợp, nhất là trong công tác quy hoạch, bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý tại các cơ sở giáo dục. Với vị trí và kinh nghiệm công tác tại Văn phòng Tỉnh ủy Hải Dương thực hiện nhiệm vụ theo dõi, tổng hợp tình hình hoạt động của các ngành thuộc khối văn- xã, chúng tôi nhận thấy cần thiết phải có những đổi mới phương thức bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lý giáo dục nói chung và cán bộ quản lý trường THPT nói riêng, nhất là trong bối cảnh Bộ GD&ĐT đã ban hành và hướng dẫn thực hiện Thông tư số 29/2009/TT-BGDDT ngày 22/10/2009 về “quy định chuẩn HT các trường THCS,THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học”. Cùng với những cơ sở lý luận và thực tiễn đã nêu ở trên, tác giả xin được chọn nghiên cứu đề tài “Đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông tỉnh Hải Dương”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng CBQL các trường THPT công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương nhằm đáp ứng yêu cầu về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong bối cảnh đổi mới giáo dục THPT, góp phần nâng cao chất lượng GD&ĐT của tỉnh. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác bổ nhiệm và sử dụng (bao gồm điều động, luân chuyển,…) cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông công lập (sau đây gọi tắt là THPT) trên địa bàn tỉnh Hải Dương đáp ứng yêu cầu đổi mới hoạt động quản lý giáo dục và đổi mới giáo dục hiện nay. 2
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu - Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng CBQL các trường THPT công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương theo “chuẩn hiệu trưởng”; - CBQL bao gồm hiệu trưởng và phó hiệu trưởng. - Chủ thể thực hiện các biện pháp quản lý đề xuất: Sở GD&ĐT phối hợp với Sở Nội vụ. 4.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu: 41 trường THPT công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 4.3. Giới hạn về khách thể khảo sát thực trạng: Khách thể khảo sát là CBQL và giáo viên các trường THPT; lãnh đạo Sở GD&ĐT và trưởng, phó các Phòng của Sở GD&ĐT Hải Dương. Số lượng khách thể khảo sát với mẫu dự kiến là khoảng 200 người. Khảo sát thực trạng được tiến hành từ tháng 10. 2015 đến 3. 2016. 5. Giả thuyết khoa học Những năm qua, đội ngũ CBQL các trường THPT tỉnh Hải Dương đã có những bước phát triển nhất định về quy mô, cơ cấu, về chất lượng....Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập trước những yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Nếu đề xuất được các biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng CBQL các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương theo “chuẩn hiệu trưởng”, phù hợp với cơ sở lý luận quản lý giáo dục, phù hợp với các điều kiện thực tế của giáo dục THPT tỉnh Hải dương thì sẽ giải quyết được bài toán về phát triển đội ngũ CBQL giáo dục của cấp học, nâng cao chất lượng GD&ĐT của tỉnh, góp phần thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về công tác bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lý giáo dục theo “chuẩn hiệu trưởng”. 6.2. Khảo sát thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý và thực trạng công tác bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ quản lý giáo dục các trường 3
THPT giai đoạn 2010- 2015. Trên cơ sở đó đánh giá, phân tích những mặt được, chưa được và phân tích làm rõ những vấn đề bất cập và nguyên nhân của chúng. 6.3. Đề xuất các BP đổi mới phương thức bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng CBQL các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Lấy ý kiến chuyên gia về mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các văn kiện, văn bản, tài liệu, công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu. Các văn bản quy phạm về chức năng nhiệm vụ của Sở GD&ĐT, về phân cấp quản lý và phối hợp quản lý công tác cán bộ giáo dục ở địa phương, trong đó trọng tâm là các vấn đề liên quan đến công tác bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng CBQL các trường THPT. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra: Tiến hành điều tra bằng phiếu hỏi để tìm hiểu, khảo sát nhằm thu thập những thông tin cần thiết về CBQL ở các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Từ đó phân tích, đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu. 7.2.2. Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến các chuyên gia để nhận định, đánh giá vấn đề nghiên cứu và khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp đề xuất trong đề tài. 7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các báo cáo về thực trạng công tác bổ nhiệm, điều động, luân chuyển và sử dụng cán bộ QLGD các trường THPT trên địa bàn tỉnh để tổng kết, rút ra các kinh nghiệm liên quan đến đề tài; Nghiên cứu kết quả các hoạt động bổ nhiệm, điều động, luân chuyển CBQL các trường THPT của Sở GD&ĐT và Sở Nội vụ (Hồ sơ cán bộ, các văn bản quy phạm quy định về việc thực hiện động bổ nhiệm, điều động, luân chuyển cán bộ...) 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Xử lý số liệu bằng thống kê toán học để thống kê, tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu thống kê thu thập được từ nhiều nguồn khác nhau giúp cho việc nghiên cứu đạt được hiệu quả cao và đảm bảo độ tin cậy. 4
8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn cấu trúc gồm 3 chương. - Chương 1: Cơ sở lí luận về đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông. - Chương 2: Thực trạng công tác bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải hiện nay. - Chương 3: Biện pháp đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng cán bộ quản lý các trường THPT tỉnh Hải Dương. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỔI MỚI QUY TRÌNH BỔ NHIỆM VÀ SỬ DỤNG CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Trong lịch sử hình thành và phát triển của xã hội loài người, các hoạt động giáo dục và đào tạo luôn chiếm một vị trí quan trọng. Học thuyết Mác - Lênin đã chỉ ra những quy luật khách quan trong sự vận động, phát triển của xã hội và sự hình thành nhân cách con người và khẳng định con người là chủ thể của lịch sử, là lực lượng tự giác, tích cực, sáng tạo ra lịch sử. C.Mác viết: “Cái học thuyết duy vật cho rằng con người là sản phẩm của những hoàn cảnh và của giáo dục, rằng do đó con người đã biến đổi là sản phẩm của những hoàn cảnh khác và của một nền giáo dục đã thay đổi, cái học thuyết ấy quên rằng chính những con làm thay đổi hoàn cảnh và bản thân nhà giáo dục cũng cần phải được giáo dục...” [12, tr.10]. Ph.Ăngghen nhấn mạnh: “Công tác giáo dục sẽ làm cho những người trẻ tuổi có khả năng nắm vững nhanh chóng toàn bộ hệ thống sản xuất trong thực tiễn, làm cho họ có thể lần lượt chuyển từ ngành sản xuất này sang ngành sản xuất nọ tuỳ theo nhu cầu của xã hội hoặc tuỳ theo sở thích của bản thân họ. Do đó, công tác giáo dục sẽ làm cho họ thoát khỏi tình trạng một chiều mà sự phân công lao động hiện nay đang buộc mỗi một người phải theo...” [11, tr. 262]. Với V.I.Lênin, ông luôn coi giáo dục là một trong những điều kiện quan trọng đảm bảo thắng lợi sự nghiệp xây dựng CNXH. V.I.Lênin cho rằng, công tác giáo dục và đào tạo phải luôn gắn liền, bám sát với thực tiễn cuộc sống, phải trở thành đòn bẩy, thành công cụ, thành nguồn nội lực bên trong của quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Như vậy, cả C.Mác. Ph.Ănghen và V.I.Lênin đều khẳng định vai trò to lớn của giáo dục và đào tạo đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội và sự tác động trở lại của phát triển kinh tế - xã hội đối với giáo dục và đào tạo, chỉ rõ ý nghĩa và vai trò quyết định của giáo dục và đào tạo đối với việc phát triển con người của 6
mỗi quốc gia. Những quan điểm ấy có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn đối với những quốc gia thực hiện sự nghiệp CNH, HĐH theo định hướng XHCN như Việt Nam hiện nay. Kế thừa, vận dụng và phát triển những tư tưởng của Chủ nghĩa Mác - Lê nin vào Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta đã có những quyết sách nhằm phát huy mọi tiềm năng của con người, trong đó có đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã đề ra phương hướng, mục tiêu “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo” [6, tr.114, 117]. Đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục luôn được coi là lực lượng cốt cán trực tiếp biến các mục tiêu giáo dục thành hiện thực, là “nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh”. ''Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu chuẩn hoá đội ngũ giáo viên cũng như cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn nghiệp vụ” [20, tr.13]. Từ góc độ nghiên cứu khoa học, nhiều nhà khoa học cũng đã nghiên cứu, đề xuất những giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển sự nghiệp giáo dục. Cuốn sách “Giáo dục Việt Nam những thập niên đầu thế kỷ XXI. Chiến lược phát triển” [35] của Đặng Bá Lãm đã có những phân tích sâu về chiến lược phát triển giáo dục, các giải pháp QLGD; Tác giả Vũ Ngọc Hải và Trần Khánh Đức trong "Hệ thống giáo dục hiện đại trong những năm đầu thế kỷ XXI" [24] đã trình bày cụ thể quan điểm, mục tiêu, giải pháp phát triển giáo dục... Ngoài ra, còn nhiều công trình khác cũng đề cập đến vấn đề này. Tuy nhiên, vấn đề đổi mới quy trình bổ nhiệm và sử dụng CBQL trường THPT ở tỉnh Hải Dương thì chưa có tác giả nào đề cập nghiên cứu. 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công lao động nhằm tăng năng suất lao động, cải tạo cuộc sống. Để đạt được mục tiêu trên cơ sở kết hợp các yếu tố con người, phương tiện... thì cần có sự tổ chức và điều hành chung, đó chính là quá trình quản lý. Khái niệm "quản lý" được định nghĩa khác nhau. Trong khuôn khổ của luận văn này, chúng tôi chọn sử dụng định nghĩa “quản lý” theo quan điểm của các tác giả Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo” [25, tr.12]: “Quản lý là sự tác động có tổ chức có hướng đích của chủ thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Theo đó [26, tr.13]: - Quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động và là một nghệ thuật tác động vào hệ thống có hướng đích, có mục tiêu xác định. - Quản lý thể hiện mối quan hệ giữa bộ phận chủ thể quản lý và đối tượng quản lý, có khả năng thích nghi giữa chủ thể với đối tượng quản lý và ngược lại. - Quản lý bao giờ cũng là quản lý con người. Quản lý là sự tác động mang tính chủ quan nhưng phải phù hợp với quy luật khách quan. Từ đó, chúng tôi khái quát: Quản lý là những tác động có tổ chức, có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý, trên cơ sở biết sử dụng có hiệu quả các tiềm năng, các cơ hội của bộ máy để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường, nhằm bảo đảm cho sự vận động, phát triển của hệ thống phù hợp với quy luật khách quan, trong đó sử dụng và khai thác có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội để đạt được mục tiêu đã xác định theo ý chí của chủ thể quản lý. 1.2.2. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục là thực hiện các chức năng quản lý vào việc tổ chức, triển khai các hoạt động giáo dục, bảo đảm điều kiện cần thiết cho việc nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục. Cũng như khái niệm ''quản lý'', khái niệm "quản lý giáo dục" có nhiều quan niệm khác nhau và ở nhiều cấp độ. 8