Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Giải pháp đổi mới hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh các trường THPT thành phố Bắc Kạn

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:134

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề tài đề xuất các giải pháp đổi mới quản lý hoạt động giáo dục GDCT-TT cho HS các trường THPT thành phố Bắc Kạn nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động giáo dục GDCT-TT cho HS các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của các nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Giải pháp đổi mới hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh các trường THPT thành phố Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐÀO THỊ THÚY GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐÀO THỊ THÚY GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ BẮC KẠN Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thùy Linh THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện và hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Các số liệu và kết luận nghiên cứu trình bày trong luận văn chưa được công bố ở các nghiên cứu khác. Thái Nguyên, tháng 10 năm 2018 Tác giả Đào Thị Thúy i
LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tác giả bản luận văn này xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục và các thầy, cô đã tham gia giảng dạy lớp cao học chuyên ngành Quản lý Giáo dục khóa 24 - Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tận tình truyền đạt những tri thức quý báu, dìu dắt giúp đỡ chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ của khóa học và luận văn. Đặc biệt, tác giả bản luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn tới cô giáo - người hướng dẫn khoa học, TS. Lê Thùy Linh đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và đã chỉ dẫn những ý kiến quý báu cho luận văn này được hoàn thành tốt đẹp. Tác giả xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Thành ủy, UBND thành phố Bắc Kạn; lãnh đạo, cán bộ chuyên môn phòng Văn hóa và Thông tin thành phố Bắc Kạn; Ban giám hiệu, giáo viên, BCH Đoàn, học sinh các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Bắc Kạn; các bạn đồng nghiệp cùng gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ, đóng góp ý kiến và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành luận văn này. Mặc dù cố gắng rất nhiều trong việc nghiên cứu, xong do thời gian và kinh nghiệm thực tiễn của bản thân còn hạn chế, đề tài không tránh khỏi những khiếm khuyết. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý của quý thầy (cô), các bạn đồng nghiệp và những người quan tâm đến đề tài này để luận văn của tôi được hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 10 năm 2018 Tác giả Đào Thị Thúy ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................ v DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................ vi MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................. 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học .............................................................................. 3 5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................ 4 6. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 5 7. Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 5 8. Cấu trúc luận văn .................................................................................. 7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO HỌC SINH TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ................................................................................ 8 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................. 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài................................................. 13 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ............................. 13 1.2.2. Chính trị, tư tưởng ......................................................................... 16 1.2.3. Hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng .......................................... 20 1.2.4. Quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh ........ 22 1.3. Một số vấn đề lý luận về giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh Trung học phổ thông ............................................................................... 25 1.3.1.Đặc điểm học sinh trung học phổ thông ........................................ 25 iii
1.3.2. Ý nghĩa của việc giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT 27 1.3.3.Mục tiêu giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT ............. 30 1.3.4.Nội dung giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT ............ 31 1.3.5. Các con đường giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT .. 32 1.3.6. Đánh giá kết quả hoạt động giáo chính trị tư tưởng cho HS THPT ....................................................................................................... 36 1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT.................................................................................. 36 1.4.1. Chức năng, nhiệm vụ của trường trung học phổ thông ................ 37 1.4.2. Mục tiêu quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT ....................................................................................................... 38 1.4.3. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT ....................................................................................................... 38 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT ....................................................................... 43 1.5.1. Yếu tố chủ quan ............................................................................ 43 1.5.2. Yếu tố khách quan ......................................................................... 46 Kết luận Chương 1 .................................................................................. 48 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ BẮC KẠN ................................. 49 2.1. Vài nét về đặc điểm kinh tế - xã hội và đặc điểm giáo dục trung học phổ thông thành phố Bắc Kạn ................................................................. 49 2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội thành phố Bắc Kạn .............................. 49 2.1.2. Đặc điểm giáo dục trung học phổ thông thành phố Bắc Kạn ....... 50 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ............................................................. 52 2.1.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 52 2.1.2. Nội dung khảo sát.......................................................................... 52 2.1.3. Phương pháp khảo sát và xử lý các kết quả .................................. 53 iv
2.1.4. Tiến trình khảo sát ......................................................................... 53 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng.............................................................. 54 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về ý nghĩa và mục tiêu của hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT..................... 54 2.3.2. Thực trạng giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ............................................................................................ 57 2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ............................................................... 68 2.3.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ....................................... 76 2.4. Đánh giá chung về thực trạng .......................................................... 77 2.4.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân ................................................. 77 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 78 Kết luận chương 2 ................................................................................... 80 Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ BẮC KẠN ........................................................................................................ 81 3.1. Các nguyên tắc xây dựng giải pháp ................................................. 81 3.1.1. Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong quản lý giáo dục chính trị- tư tưởng cho học sinh THPT ....................................................................... 81 3.1.2. Đảm bảo sự thống nhất giữa vai trò chỉ đạo của nhà quản lý, vai trò chủ đạo của giáo viên với vai trò tích cực, chủ động của học sinh ........ 81 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả giáo dục................................ 82 3.1.4. Đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ .................................................. 82 3.2. Đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động giáo dục chính trị- tư tưởng cho học sinh các trường THPT tại thành phố Bắc Kạn .......................... 83 v
3.2.1. Giải pháp tăng cường sự chỉ đạo, kiểm tra của cấp ủy các cấp đối với các hoạt động giáo dục chính trị - tư tưởng cho học sinh các trường THPT tại thành phố Bắc Kạn .................................................................. 83 3.2.2. Giải pháp quản lý của Ban giám hiệu trường THPT đối với các hoạt động giáo dục chính trị - tư tưởng cho học sinh ..................................... 92 3.3. Mối quan hệ giữa các các giải pháp ................................................. 97 3.4. Khảo nghiệm mức độ khả thi của các biện pháp ............................. 98 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................. 98 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm .................................................................. 98 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm............................................................ 98 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm .................................................................... 98 Kết luận chương 3 ................................................................................. 103 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................... 104 1. Kết luận ............................................................................................. 104 2. Khuyến nghị ...................................................................................... 105 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo .................................................... 105 2.2. Đối với Thành ủy ........................................................................... 106 2.3. Đối với các trường THPT trên địa bàn thành phố Bắc Kạn .......... 106 2.4. Đối với Thành Đoàn và ban Chấp hành Đoàn các trường học THPT trên địa bàn thành phố Bắc Kạn ............................................................ 107 2.5. Đối với đội ngũ giáo viên các trường THPT ................................. 107 2.6. Đối với học sinh ............................................................................. 107 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 109 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 BCH Ban chấp hành 2 BGH Ban giám hiệu 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 5 CSVC Cơ sở vật chất 6 CT-TT Chính trị tư tưởng 7 ĐLTC Độ lệch tiêu chuẩn 8 ĐTB Điểm trung bình 9 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 10 GDCT-TT Giáo dục chính trị tư tưởng 11 GV Giáo viên 12 HĐĐG Hoạt động đánh giá 13 HS Học sinh 14 QLGD Quản lý giáo dục 15 THPT Trung học phổ thông 16 TNCS Thanh niên cộng sản 17 XHCN Xã hội chủ nghĩa iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả khảo sát nhận thức của CBQL, GV về ý nghĩa của GDCT-TT cho học sinh THPT ............................................... 55 Bảng 2.2. Kết quả khảo sát nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu của GDCT-TT cho học sinh THPT ............................................... 56 Bảng 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện mục tiêu GDCT-TT cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ........................................ 59 Bảng 2.4. Kết quả khảo sát thực trạng thực hiện nội dung GDCT-TT cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ........................................ 62 Bảng 2.5. Kết quả khảo sát thực trạng mức độ thực hiện con đường giáo dục GDCT-TT cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ........ 65 Bảng 2.6. Kết quả khảo sát thực trạng chất lượng thực hiện con đường giáo dục GDCT-TT cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn 65 Bảng 2.7. Kết quả khảo sát thực trạng đánh giá kết quả GDCT-TT cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ............................................... 67 Bảng 2.8. Kết quả khảo sát thực trạng lập kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho HS THPT thành phố Bắc Kạn ...... 68 Bảng 2.9. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn .... 70 Bảng 2.10. Kết quả khảo sát thực trạng chỉ đạo hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn .............. 72 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát thực trạng kiểm tra hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn .............. 73 Bảng 2.12. Kết quả tổng hợp thực trạng quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn .............. 75 Bảng 2.13. Kết quả khảo sát thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ............................................................................ 76 v
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp đổi mới quản lý hoạt động GDCC-TT cho HS các trường THPT thành phố Bắc Kạn ................................................................ 100 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đổi mới quản lý hoạt động GDCC-TT cho HS các trường THPT thành phố Bắc Kạn .......................................................................... 102 vi
DANH MỤC CÁC HÌNH Biểu đồ 2.1. So sánh mức độ thực hiện và thực trạng sử dụng con đường GDCT-TT cho học sinh THPT thành phố Bắc Kạn ......... 66 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong bối cảnh hiện nay, khi thế giới đang có những biến đổi mạnh mẽ và sâu sắc, mọi mặt của đời sống xã hội đang trong quá trình quốc tế hóa và toàn cầu hóa đã mang lại cho nước ta nhiều cơ hội lớn cũng như những thành tựu đáng kể về kinh tế, văn hóa, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, y tế… Tạo tiền đề quan trọng đưa nước ta thoát khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội và hòa nhập vào dòng chảy của thời đại. Bên cạnh đó, trong sâu thẳm của đời sống xã hội, chúng ta đang phải đối mặt trước những vấn đề mang tính báo động, đó là sự tha hóa về nhân cách, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ dân cư, đặc biệt là học sinh THPT; những tệ nạn xã hội đang ngày đêm hoành hành, len lỏi phá hoại nếp sống văn minh, đạo lý truyền thống tốt đẹp ngàn đời của dân tộc. Đây là những vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự sống còn của quốc gia, dân tộc trong quá trình hội nhập. Vì vậy, giáo dục cần phải đào tạo ra những người lao động thích ứng được với yêu cầu mới của thời đại, có tri thức khoa học công nghệ tiên tiến, có kiến thức chuyên môn sâu, đồng thời có kỹ năng thực hành và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tế lao động, sản xuất. Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên nói chung, học sinh nói riêng. Nghị quyết Trung ương 7, Khoá X của Đảng tiếp tục khẳng định vai trò đó: “Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc... công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc” [12, tr.35-36]. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên nhằm giáo dục lý tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, xây dựng những lớp người kế tục trung thành với lý tưởng của Đảng và của cách mạng Việt Nam “Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH”. Báo cáo chính trị tại Đại hội X của Đảng khẳng định: “Coi trọng bồi dưỡng cho học sinh, sinh viên khát vọng mãnh liệt xây dựng đất nước giàu mạnh, gắn liền lập nghiệp bản thân với tương lai của 1
cộng đồng, của dân tộc, trau dồi cho học sinh, sinh viên bản lĩnh, phẩm chất và lối sống của thế hệ trẻ Việt Nam hiện đại” [43, tr.207]. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, chúng ta đang phải đối mặt với những khó khăn thách thức không thể xem thường. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh thực hiện “diễn biến hòa bình”, tăng cường các hoạt động tình báo; triệt để lợi dụng vấn đề “dân quyền, tự do tôn giáo” và các vấn đề nhạy cảm, phức tạp để tuyên truyền, lôi kéo, tập hợp lực lượng, kích động bạo loạn, hỗ trợ cho bạo loạn từ bên ngoài. Sự phá hoại nhiều mặt với những thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”. Trong đó kẻ thù tập trung phá hoại về tư tưởng, đặc biệt là tư tưởng chính trị, vì vậy giáo dục GDCT-TT cho HS trung học phổ là nhiệm vụ cốt lõi và có tính chiến lược để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Giáo dục GDCT-TT cho HS là giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống cho học sinh, nhằm hình thành phẩm chất chính trị của con người mới, những tri thức niềm tin và hành vi đạo đức giáo dục thành lối sống mới, có văn hóa, góp phần giáo dục toàn diện nhân cách của học sinh. Giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh là một nội dung quan trọng trong chiến lược giáo dục đào tạo con người của Đảng, góp phần tích cực vào việc đào tạo nguồn nhân lực và những công dân mới có tính năng động, sáng tạo, thích ứng với cơ chế thị trường, có phẩm chất, năng lực thực hiện thành công sự nghiệp xây dựng đất nước phù hợp với xu thế phát triển chung của thời đại. Thực trạng tư tưởng chính trị, lối sống của một bộ phận không nhỏ học sinh khối THPT của thành phố Bắc Kạn đang có những biểu hiện đáng lo ngại: nhận thức lệch chuẩn, mờ nhạt lý tưởng, lối sống thực dụng, đua đòi, thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp. Nhiều học sinh đã sa ngã vào những tệ nạn xã hội. Tình trạng vi phạm pháp luật ở độ tuổi thanh niên diễn biến phức tạp, xuống cấp về đạo đức, nhận thức, đang tiếp diễn, đã rung nên hồi chuông báo động đối với 2
ngành Giáo dục - Đào tạo nói riêng, đối với các cấp chính quyền trong mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của thành phố Bắc Kạn trong giai đoạn hiện nay nói chung. Trong những năm qua, công tác giáo dục học sinh các trường Trung học phổ thông ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn luôn phát huy truyền thống hiếu học, và đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Tuy nhiên, giáo dục tại đây cũng còn tồn tại một số yếu kém, bất cập, bộc lộ rõ nhất là chất lượng giáo dục GDCT- TT cho HS THPT chưa cao. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên, một trong những nguyên nhân là chưa có các biện pháp quản lý mang tính hệ thống chỉ đạo đổi mới hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh các trường THPT. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn vấn đề: “Giải pháp đổi mới hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh các trường THPT thành phố Bắc Kạn” để làm đề tài luận văn thạc sỹ. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ cở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng, đề tài đề xuất các giải pháp đổi mới quản lý hoạt động giáo dục GDCT-TT cho HS các trường THPT thành phố Bắc Kạn nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động giáo dục GDCT-TT cho HS các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của các nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Đổi mới hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh trong trường Trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Giải pháp đổi mới hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh các trường Trung học phổ thông ở thành phố Bắc Kạn. 4. Giả thuyết khoa học 3
Hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn đã đáp ứng được các yêu cầu cơ bản, tuy vậy vẫn còn những hạn chế cần khắc phục như: CBQL, giáo viên và học sinh còn chưa nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động DGCT-TT, các con đường giáo dục còn hạn chế, chưa thu hút được sự hứng thú trong học tập của học sinh, giáo viên chưa đổi mới phương pháp giảng dạy, chưa vận dụng những phương pháp mới trong giảng dạy. Mặt khác, các biện pháp quản lý giáo dục GDCT-TT cho HS sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn chưa có hiệu quả. Nếu đề xuất được các giải pháp phù hợp với thực tiễn hiện nay trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh các trường THPT thì sẽ nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục toàn diện cho học sinh các trường THPT nói chung và nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục toàn diện cho học sinh các trường THPT thành phố Bắc Kạn nói riêng từ đó tạo nguồn nhân lực tốt đáp ứng yêu cầu sử dụng. 5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Giới hạn nội dung nghiên cứu Giải pháp đổi mới hoạt động GDCT-TT cho học sinh bao gồm nhiều nội dung, trong đề tài nghiên cứu này chúng tôi tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động GDCT-TT và đề xuất các giải pháp quản lý của hiệu trưởng trường THPT nhằm đổi mới hoạt động giáo dục chính trị cho học sinh các trường Trung học phổ thông ở thành phố Bắc Kạn. - Giới hạn phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động GDCT-TT cho học sinh năm 2017 - 2018 và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng đổi mới hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường trường THPT ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn. - Giới hạn khách thể điều tra: Đề tài tiến hành khảo sát tại 03 trường THPT bao gồm: THPT Bắc Kạn, trường THPT Chuyên Bắc Kạn, Trường THPT Dân lập Hùng Vương. Khảo sát đối với 08 cán bộ quản lý (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng), 19 giáo viên và 03 4
cán bộ đoàn hội trong năm học 2017- 2018. 6. Các nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Xây dựng cơ sở lý luận về đổi mới hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh trong trường THPT. 6.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng đổi mới hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn. 6.3. Đề xuất một số biện pháp đổi mới hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Đề tài nghiên cứu sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp để nghiên cứu các văn kiện của Đảng, của Bộ GD&ĐT về giáo dục chính trị tư tưởng. Nghiên cứu các giáo trình, sách báo, các công trình sản phẩm liên quan đến cơ sở lý luận về giáo dục, hoạt động giáo dục, hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng, quản lý giáo dục, .... nhằm xây dựng khung lý luận của vấn đề nghiên cứu làm cơ sở lý luận cho khảo sát thực trạng và đề xuất những biện pháp giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh - đoàn viên TNCS Hồ Chí Minh ở các trường THPT trên địa bàn thành phố Bắc Kạn. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn * Phương pháp điều tra viết Chúng tôi xây dựng phiếu điều tra với các loại câu hỏi đóng, mở dành cho CBQL và giáo viên nhằm thu thập thông tin trên diện rộng một cách khách quan về thực trạng hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục GDCT-TT cho HS các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn trong đó tập trung khảo sát công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên TNCS Hồ Chí Minh ở các trường THPT trên địa bàn thành phố Bắc Kạn. * Phương pháp phỏng vấn Chúng tôi gặp gỡ và đặt câu hỏi cho các giáo viên, cán bộ quản lý của 5
trường THPT Bắc Kạn, trường THPT Chuyên Bắc Kạn, Trường THPT Dân lập Hùng Vương để thu thập thêm các thông tin có liên quan đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn hỗ trợ thêm cho phương pháp sử dụng phiếu hỏi. * Phương pháp chuyên gia Chúng tôi xin ý kiến của chuyên gia, những người có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm về chuyên ngành, phương pháp sư phạm, năng lực quản lý để tìm kiếm các kết luận thỏa đáng trong việc đánh giá thực trạng và trong việc đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn. * Phương pháp quan sát Chúng tôi quan sát giáo viên, học sinh trong các hoạt động giáo dục nhằm thu thập thêm thông tin về thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT ở thành phố Bắc Kạn. * Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Chúng tôi nghiên cứu các văn bản triển khai hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường THPT trên địa bàn thành phố Bắc Kạn của các cấp quản lý, nghiên cứu kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng của giáo viên, nghiên cứu bài thu hoạch chính trị của học sinh, bài tham dự cuộc thi của học sinh như: “Giao thông học đường”, “Tuổi trẻ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Khi tôi 18”, “Em yêu tổ quốc Việt Nam”, “Tìm hiểu Luật Thanh niên”, “Rung chuông vàng”, “Thanh niên với Đảng- Đảng với Thanh niên”, “Hành trình về nguồn”… để tìm hiểu thêm thông tin về thực trạng vấn đề nghiên cứu. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê Vận dụng các công thức toán học, thống kê để xử lý số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu, hỗ trợ cho các phương pháp nghiên cứu thực tiễn đã nêu ở trên nhằm rút ra kết luận khoa học. Phân tích, lập biểu đồ, hình ảnh minh họa nhằm nâng cao tính thuyết phục và tính cụ thể của dữ liệu. 6
8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục nội dung, nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về đổi mới hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh trong trường Trung học phổ thông. Chương 2: Thực trạng đổi mới hoạt động giáo dục giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường Trung học phổ thông thành phố Bắc Kạn. Chương 3: Một số biện pháp đổi mới hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh các trường Trung học phổ thông thành phố Bắc Kạn. 7
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO HỌC SINH TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề Giáo dục chính trị tư tưởng trong hệ thống giáo dục quốc dân là một mặt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách con người Việt Nam phát triển toàn diện trong thời kỳ hội nhập quốc tế nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thực hiện đầy đủ các mục tiêu giáo dục, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy cao tính độc lập, tự chủ trong thực hiện sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Vì vậy, công tác giáo dục chính trị tư tưởng hiện nay càng có vai trò quan trọng và phải đặc biệt chú trọng. Luật Giáo dục là cơ sở cho việc quản lý giáo dục nói chung và lĩnh vực GDCT-TT cho HS nói riêng nhằm đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội có chất lượng phục vụ cho mục tiêu dân giàu nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Mục tiêu giáo dục là “đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [4]. Tư tưởng của Mác về mối quan hệ giữa tri thức lý luận và hoạt động thực tiễn. Theo Mác, giữa lý luận và thực tiễn có mối quan hệ biện chứng với nhau, lý luận là cơ sở làm tiền đề cho hoạt động thực tiễn, nếu hoạt động thực tiễn không được soi đường bởi tri thức lý luận thì hoạt động đó là hoạt động mù quáng. Nhưng nếu chỉ có tri thức lý luận mà không có hoạt động thực tiễn thì lý luận đó trở thành lý luận suông, giáo điều, sáo rỗng [5]. Vì vậy, việc GDCT-TT cho HS phải đảm bảo tính cân đối giữa lý thuyết với thực hành, giữa lý luận với thực tiễn. 8