Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Kinh nghiệm quản lý trong xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia tại thành phố Cẩm Phả tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và khảo sát thực trạng quản lí xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh. Rút ra những bài học kinh nghiệm trong quản lý nhằm góp phần xây dựng hệ thống trường Trung học cơ sở của Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh đạt chuẩn Quốc gia.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Kinh nghiệm quản lý trong xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia tại thành phố Cẩm Phả tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN THỊ OANH KINH NGHIỆM QUẢN LÝ TRONG XÂY DỰNG TRƯỜNG THCS ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN THỊ OANH KINH NGHIỆM QUẢN LÝ TRONG XÂY DỰNG TRƯỜNG THCS ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA TẠI THÀNH PHỐ CẨM PHẢ TỈNH QUẢNG NINH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ TUYẾT MAI THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn "Kinh nghiệm quản lý trong xây dựng trường trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ở thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh" là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Nguyễn Thị Tuyết Mai Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Thái Nguyên, ngày 30 tháng 10 năm 2015 Tác giả luận văn Trần Thị Oanh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành khóa học. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Nguyễn Thị Tuyết Mai, cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ từ tập thể lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT Cẩm Phả, Ban Giám hiệu các trường THCS trên địa bàn thành phố Cẩm Phả đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và cung cấp những thông tin bổ ích phục vụ quá trình nghiên cứu. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong sự góp ý của các thầy cô, các chuyên gia, các đồng nghiệp để luận văn của em được hoàn thiện hơn. Thái Nguyên, ngày 30 tháng 10 năm 2015 Tác giả luận văn Trần Thị Oanh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii MỤC LỤC.............................................................................................................iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ................................................................ iv DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. v DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................ vi MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...................................................................... 4 4. Giả thuyết nghiên cứu .......................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................... 4 6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu ........................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 5 8. Cấu trúc của luận văn .......................................................................................... 6 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA ............................................................. 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................................... 7 1.1.1. Một số công trình nghiên cứu ở nước ngoài ................................................... 7 1.1.2. Một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam ..................................................... 7 1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài ................................................................. 8 1.2.1. Khái niệm chuẩn quốc gia .............................................................................. 8 1.2.2. Trường THCS đạt chuẩn quốc gia .................................................................. 8 1.2.3. Quản lý .......................................................................................................... 9 1.2.4. Quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia .................................... 11 1.2.5. Kinh nghiệm quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ................ 12 1.3. Tiêu chuẩn trường trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ................................... 13 1.4. Hiệu trưởng quản lý xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia .... 17 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.4.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng trường THCS.................. 17 1.4.2. Nội dung quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn QG ............................. 19 1.5. Các yếu tố chi phối việc xây dựng trường chuẩn Quốc gia .............................. 30 1.5.1. Các yếu tố khách quan ................................................................................. 30 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ..................................................................................... 32 Kết luận chương 1 ................................................................................................. 33 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG THCS ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ TỈNH QUẢNG NINH (giai đoạn 2010-2015)........................................................................................... 35 2.1. Vài nét về kinh tế, chính trị xã hội và giáo dục của Thành phố Cẩm Phả ............... 35 2.1.1. Vài nét về điều kiện kinh tế, chính trị xã hội của thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh ........................................................................................................... 35 2.1.2. Một số thành tựu của giáo dục THCS của thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010-2015 ..................................................................................... 36 2.2. Thực trạng xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia theo 5 tiêu chuẩn ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh ................................................................ 38 2.3. Thực trạng quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh ................................................................................. 40 2.3.1. QL tổ chức nhà trường THCS Thành phố Cẩm Phả theo chuẩn QG ............. 40 2.3.2. QL hoạt động giảng dạy của GV THCS Thành phố Cẩm Phả theo các yêu cầu của trường chuẩn QG ............................................................................................ 41 2.3.3. QL hoạt động học tập của HS THCS Thành phố Cẩm Phả theo chuẩn QG .. 46 2.3.4. QL hoạt động GD toàn diện của HS THCS Thành phố Cẩm Phả theo chuẩn QG ............................................................................................................. 49 2.3.5. QL việc bồi dưỡng đội ngũ cán bộ QL, GV và NV THCS Thành phố Cẩm Phả đáp ứng yêu cầu trường chuẩn QG .................................................................. 50 2.3.6. QL việc xây dựng CSVC ở trường THCS Thành phố Cẩm Phả theo chuẩn QG ............................................................................................................. 51 2.3.7. QL việc thực hiện XH hoá GD ở Thành phố Cẩm Phả đáp ứng yêu cầu trường chuẩn QG .............................................................................................................. 52 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.3.8. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010- 2015 ...................... 53 2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ở thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010-2015 .... 54 2.4.1. Các nội dung quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Cẩm Phả - Quảng Ninh ......................................................................................................... 54 2.4.2. Các biện pháp quản lý trong xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010- 2015 .............................. 57 Kết luận chương 2 ................................................................................................. 61 Chương 3. BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRONG QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG THCS ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ - TỈNH QUẢNG NINH .......................................................................................... 62 3.1. Nguyên tắc khi tổng kết kinh nghiệm .............................................................. 62 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ................................................................................. 62 3.1.2. Đảm bảo tính khả thi .................................................................................... 62 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa ................................................................................... 62 3.2. Một số bài học kinh nghiệm rút ra trong quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh ...................................... 63 3.2.1. Bài học thứ nhất: Tổ chức chỉ đạo tuyên truyền nâng cao nhận thức mọi tầng lớp nhân dân về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ................................................................................................................. 63 3.2.2. Bài học thứ hai: Lập kế hoạch xây dựng trường chuẩn quốc gia trên cơ sở quy hoạch phát triển nhà trường ................................................................................... 66 3.2.3. Bài học thư ba: Xây dựng các tổ chức trong nhà trường Trung học cơ sở theo chuẩn Quốc gia ....................................................................................................... 67 3.2.4. Bài học thư tư: Tổ chức chỉ đạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu trường chuẩn Quốc gia ................................. 68 3.2.5. Bài học thư năm: Tổ chức chỉ đạo tăng cường quản lý đổi mới phương pháp dạy học của GV ..................................................................................................... 70 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
3.2.6. Bài học thứ sáu: Chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh Trung học cơ sở theo chuẩn QG ............................................................................ 72 3.2.7. Bài học thứ bảy: Tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương, phòng GD&ĐT cung ứng các điều kiện vật chất, thiết bị đảm bảo yêu cầu xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ...................................................................................... 73 3.2.8. Bài học thư tám: Chỉ đạo quản lý thực hiện công tác Xã hội hóa giáo dục góp phần xây dựng trường chuẩn Quốc gia .................................................................. 75 3.3. Mối quan hệ giữa các bài học ......................................................................... 77 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các bài học kinh nghiệm ......... 78 Kết luận chương 3 ................................................................................................. 81 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................... 82 1. Kết luận ............................................................................................................. 82 2. Khuyến nghị ...................................................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 85 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT BGDĐT : Bộ Giáo dục đào tạo BNV : Bộ nội vụ CMHS : Cha mẹ học sinh CMNV : Chuyên môn nghiệp vụ CSVC : Cơ sở vật chất ĐDDH : Đồ dùng dạy học GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giáo viên GVBM : Giáo viên bộ môn GVCN :Giáo viên chủ nhiệm HĐHT : Hoạt động học tập HĐND : Hội đồng nhân dân HN&GDTX : Hướng nghiệp và giáo dục thường xuyên HS : Học sinh HT : Hiệu trưởng NV : Nhân viên PHT : Phó hiệu trưởng PPDH : Phương pháp dạy học QG : Quốc gia QL : Quản lí QLGD : Quản lí giáo dục SL : Số lượng THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông TT : Thông tư TTCM : Tổ trưởng chuyên môn UBND : Ủy ban nhân dân XH : Xã hội XHH : Xã hội hóa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Bảng thống kết quả quá tình học tập, sự hình thành và phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh Tiểu học theo Thông tư 30 ... 37 Bảng 2.2. Thống kê số trường trên địa bàn Thành phố Cẩm Phả .................. 38 Bảng 2.3. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL tổ chức nhà trường theo chuẩn QG . 40 Bảng 2.4. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL kế hoạch dạy học, chương trình dạy học theo chuẩn QG ................................................................ 41 Bảng 2.5. Ý kiến của cán bộ quản lý về phân công giảng dạy của các trường THCS theo chuẩn QG ................................................................... 42 Bảng 2.6. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL giảng dạy của GV các trường THCS ..................................................................................... 43 Bảng 2.7. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL hoạt động học tập HS các trường THCS .......................................................................... 46 Bảng 2.8. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL hoạt động GD toàn diện của HS THCS ............................................................................... 49 Bảng 2.9. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL bồi dưỡng đội ngũ các trường THCS ..................................................................................... 50 Bảng 2.10. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL xây dựng CSVC các trường THCS ..................................................................................... 51 Bảng 2.11. Ý kiến của cán bộ quản lý về QL việc thực hiện XHHGD các trường THCS .......................................................................... 52 Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát tính cần thiết của các bài học kinh nghiệm. 79 Bảng 3.2. Tổng hợp kết quả khảo sát tính khả thi của các bài học kinh nghiệm. 79 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các bài học ............................................................... 77 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục và đào tạo có vị trí, vai trò quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Nhiều quốc gia trên thế giới đã đạt được những thành tựu to lớn trong quá trình phát triển nhờ sớm coi trọng vai trò của giáo dục và đào tạo. Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn thế hệ trẻ “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang sánh vai cùng các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em” [15, tr33]. Lời dạy của Người chứa đựng toàn bộ giá trị chân lý của thời đại mang tên Người. Để không bị tụt hậu, để xây dựng và phát triển thành công một đất nước độc lập tự do theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì rất cần phải nhận thức rõ vị trí và vai trò của giáo dục và đào tạo. Trong suốt tiến trình cách mạng, Đảng và Nhà nước ta đã luôn khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là những chính sách trọng tâm, có vai trò chính yếu của Nhà nước, được ưu tiên trước nhất, thậm chí đi trước một bước so với các chính sách phát triển kinh tế - xã hội khác. Sự nghiệp giáo dục của nước ta qua hơn hai mươi năm đổi mới đã thu được những thành tựu có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện sứ mệnh nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Để có thể cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ sáu, khóa XI (tháng 10-2012) chủ trương “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo”, nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Với vị trí và vai trò quan trọng của GD và ĐT thì việc xây dựng nhà trường nói chung và các trường đạt chuẩn quốc gia nói riêng có ý nghĩa hết sức quan trọng công cuộc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài và quá trình nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thực hiện thắng lợi mục tiêu đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng phát triển hiện đại đến năm 2020 của Đảng ta. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Việc xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường trong việc đào tạo ra nhân tài, đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, tạo nên nguồn nguyên khí của quốc gia, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia là mục tiêu quan trọng trong sự nghiệp phát triển giáo dục, đồng thời là yêu cầu phát triển mới của đất nước, của địa phương. Chuẩn quốc gia về trường học được xem là thước đo đánh giá hình thức hoạt động và hiệu quả đạt được của các loại hình trường: chuẩn hóa trường lớp, chuẩn hóa đội ngũ và chuẩn hóa chất lượng dạy và học trên cơ sở đó để thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong thời gian qua, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước về xây dựng nền giáo dục theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, ngành giáo dục đã ban hành nhiều văn bản pháp qui để đưa vào thực hiện. Đó là: Luật Giáo dục số 38/2005/QH11 năm 2005; Luật Giáo dục sửa đổi bổ sung một số điều số 44/2009/QH12 và văn bản hướng dẫn thi hành 2009; Điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/03/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Chương trình giáo dục phổ thông, Ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGD&ĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Quy định Chuẩn hiệu trưởng trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành kèm theo Thông tư số 29/2009/TT-BGDĐT ngày 22/10/2009 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT; Quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Quy chế công nhận trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học đạt chuẩn quốc gia ban hành kèm theo Thông tư số 47/2012/TT- BGDĐT ngày 07 tháng 12 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Các văn bản này sẽ tạo thành một hệ thống các qui định làm cơ sở cho việc theo dõi, kiểm tra, đánh giá và đảm bảo chất lượng giáo dục. Chính vì thế, xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia là quá trình xuất phát từ thực tế của vấn đề thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa và đã được Bộ GD&ĐT chỉ đạo cụ thể, chủ trương xây dựng trường trung học đạt chuẩn quốc gia của Bộ Giáo dục và đào tạo đã được các cấp QLGD, các nhà trường THCS, THPT trong toàn quốc hưởng ứng và trở thành một phong trào, một nhiệm vụ chính trị của các nhà trường đã góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo. Công tác xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh đã đạt được nhiều kết quả tốt đẹp. Từ năm 2010 đến năm 2015 cấp ủy, chính quyền Thành phố đã tập trung nguồn lực (trên 200 tỷ đồng) để đầu tư xây mới, nâng cấp hệ thống các trường trên địa bàn Thành phố theo các chỉ tiêu, tiêu chí chuẩn Quốc gia. Kinh phí đầu tư xây dựng cơ bản hàng năm (bao gồm ngân sách cấp trên và ngân sách Thành phố) phân bổ cho nhóm công trình giáo dục chiếm tỷ trọng 20 - 30% tổng chi đầu tư xây dựng cơ bản của Thành phố và tăng dần qua các năm. Tính đến hết năm 2014 trên toàn Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh có 46/55 trường đạt chuẩn Quốc gia, đạt tỷ lệ 83,64%. Dự kiến đến hết năm 2015 tỷ lệ trường học đạt chuẩn Quốc gia trên địa bàn Thành phố sẽ đạt 90,91%. Tại đây đã có những bài học kinh nghiệm của các đơn vị đã đón nhận danh hiệu trường THCS đạt chuẩn quốc gia, nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Để tìm kiếm những giải pháp phù hợp, khả thi, khắc phục những khó khăn, hạn chế, cùng với các trường trung học cơ sở phấn đấu vươn lên, chúng tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Kinh nghiệm quản lí trong xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và khảo sát thực trạng quản lí xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh. Rút ra những bài học kinh nghiệm trong quản lý nhằm góp phần xây dựng hệ thống trường Trung học cơ sở của Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh đạt chuẩn Quốc gia. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của các trường THCS ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Kinh nghiệm quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của Hiệu trưởng các trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh. 4. Giả thuyết nghiên cứu Trong những năm qua, xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ, song chưa như mong đợi. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó là do công tác quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia vẫn còn tồn tại những bất cập nhất định. Nếu tiếp thu một cách có chọn lọc những bài học kinh nghiệm phù hợp hơn với địa phương sẽ góp phần xây dựng được các trường THCS đạt chuẩn quốc gia đáp ứng tốt yêu cầu phát triển GD&ĐT của tỉnh Quảng Ninh. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa lý luận về quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý xây dựng trường THCS chuẩn Quốc gia của Hiệu trưởng các trường Trung học đạt chuẩn Quốc gia tại thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh 5.3. Tổng kết kinh nghiệm xây dựng trường THCS chuẩn Quốc gia ở thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh. 6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu 6.1. Về khách thể và địa bàn khảo sát Nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm trong quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia của 12 trường THCS đạt chuẩn Quốc gia và 5 trường THCS chưa đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn thành phố Cẩm Phả để tổng kết những kinh nghiệm thành công và chưa thành công của các trường Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Khảo sát 34 người gồm Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, trưởng các Đoàn thể ở các trường THCS. 6.2. Về thời gian khảo sát Khảo sát thực trạng các biện pháp quản lý trong xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh từ tháng 8 năm 2010 đến tháng 07 năm 2015. Đây là thời gian thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Cẩm Phả lần thứ XXI nhiệm kỳ 2010 - 2015. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các kết quả nghiên cứu, các quan điểm và các khái niệm công cụ về quản lý trong xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia bao gồm: - Các tài liệu, Văn kiện của Đảng, chính sách của Nhà nước về phát triển GD-ĐT, các quy định về xây dựng các trường phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng đạt chuẩn quốc gia. - Các kết quả nghiên cứu, tài liệu trong nước và ngoài nước về phát triển giáo dục, xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia; các tài liệu khoa học có liên quan đến vấn đề xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xây dựng hệ thống câu hỏi nhằm trưng cầu ý kiến cán bộ quản lý ở các trường THCS về nội dung và cách thức quản lý xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn nhóm cán bộ quản lý các cấp có liên quan, xây dựng một số câu hỏi để tìm hiểu về nội dung và cách thức quản lý xây dựng trường Trung học cơ sở đạt chuẩn Quốc gia. 7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm quản lý của hiệu trưởng một số trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia: sử dụng phương pháp này nhằm xin ý kiến chuyên gia để xây dựng các bộ tiêu chí khảo sát thực trạng và xin ý kiến về tính cần thiết và khả thi của các bài học kinh nghiệm mà luận văn tổng kết. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn
7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng thống kê mô tả và thống kê suy luận để phân tích những số liệu thu được, từ đó đưa ra những kết luận có giá trị định lượng và định tính. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung của luận văn gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia Chương 2: Thực trạng quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh (giai đoạn 2010 - 2015) Chương 3: Bài học kinh nghiệm trong quản lý xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Một số công trình nghiên cứu ở nước ngoài Vào đầu những năm 1970 “Tiêu chuẩn quốc tế phân loại giáo dục” (ISCED) được thiết kế bởi UNESCO để phục vụ như một công cụ thích hợp để lắp ráp, lập và trình bày số liệu thống kê của giáo dục cá nhân cả trong nước và quốc tế. Nó đã được sự chấp thuận của Hội nghị Quốc tế về giáo dục (Geneva, 1975). Sau đó đã được xác nhận bởi UNESCO (Paris, 1978). Nước Anh giáo dục có “Chuẩn quốc gia hiệu trưởng trường phổ thông”. Chuẩn quốc gia hiệu trưởng trường học nước Anh phản ánh quan điểm của Chính phủ Anh về phát triển cán bộ quản lý trường phổ thông, về vai trò lãnh đạo trường học trong thế kỷ XXI. Chuẩn này chỉ rõ vai trò quan trọng của hiệu trưởng trong việc thực hiện chính sách giáo dục của Chính phủ và triển khai các chính sách này trong trường học nhằm đạt được mục tiêu phát triển của mọi trẻ em với các nhu cầu, nguyện vọng của chúng Ở Singapore giáo dục hội đủ các tiêu chuẩn sau: - Chuẩn mực giáo dục cao - Môi trường học tập năng động, sáng tạo, được sự hỗ trợ tận tâm của giáo viên - Có thể học chuyển tiếp hay học tại Singapore vẫn lấy được các bằng cấp của Mỹ, Anh, Úc, Canada… - Đội ngũ giáo viên, giảng viên giỏi, có bằng cấp quốc tế và rất nhiệt tâm với học sinh, sinh viên… Singapore là một quốc gia được xếp hàng đầu trong cả hai lĩnh vực khoa học và toán học tại một nghiên cứu tập trung ở lứa tuổi học sinh lớp 4 (tiểu học) và lớp 8 (trung học) được tiến hành tại 49 quốc gia vào năm 2002- 2003. 1.1.2. Một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam Có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề xây dựng trường chuẩn quốc gia, có thể kể đến một số công trình như: Luận án tiến sĩ “Thực trạng và những giải pháp xây trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở Tây Ninh” của Nguyễn Ngọc Dũng; “Xây 7
dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2001-2010” của Hà Thế Truyền trên tạp chí giáo dục; “Chuẩn quốc gia về giáo dục phổ thông - thách thức lớn trong lý luận chương trình dạy học của thế giới ngày nay” của Hồ Việt Lương; “Biện pháp quản lý của Hiệu trưởng trong việc xây dựng trường THPT chuẩn quốc gia ở Quảng Ninh” luận văn thạc sĩ của Đặng Lộc Thọ, năm 2004; “Biện pháp xây dựng trường trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia ở huyện Từ Liêm” luận văn thạc sĩ QLGD của Nguyễn Hữu Hải năm 2008; “Xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa” luận văn thạc sĩ QLGD của Tạ Quốc Tịch năm 2010,… Các đề tài nói trên đã nghiên cứu rất nhiều khía cạnh khác nhau trong công tác quản lý xây dựng trường chuẩn Quốc gia nói chung. Tuy nhiên chưa có những nghiên cứu sâu về kinh nghiệm quản lý trong xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia, vẫn còn bỏ ngỏ, chưa được quan tâm thỏa đáng, nên vẫn chưa có nhiều công trình nghiên cứu toàn diện về vấn đề kinh nghiệm quản lý trong xây dựng trường THCS đạt chuấn quốc gia. Vì vậy đề tài luận văn thạc sĩ “Kinh nghiệm trong xây dựng trường THCS đạt chuẩn Quốc gia ở thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh”, sẽ có những nét riêng phù hợp với địa phương nhằm nhằm góp phần xây dựng hệ thống trường Trung học cơ sở của Thành phố Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh đạt chuẩn Quốc gia. 1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài 1.2.1. Khái niệm chuẩn quốc gia Theo nghĩa của Từ điển tiếng Việt: “Chuẩn là cái được chọn làm căn cứ để đối chiếu, để hướng theo nó mà làm cho đúng”. [25] Chuẩn QG là chuẩn do nhà nước qui định bằng pháp luật. Từ nhiều khái niệm khác nhau về chuẩn và chuẩn QG: Có thể định nghĩa trường chuẩn QG là nhà trường có đủ các tiêu chuẩn đạt chuẩn QG do nhà nước qui định bằng pháp luật. 1.2.2. Trường THCS đạt chuẩn quốc gia Trường trung học cơ sở đạt chuẩn QG: Là nhà trường thuộc bậc GD trung học cơ sở có đầy đủ các tiêu chuẩn đạt với chuẩn qui định trường chuẩn QG do nhà nước qui định bằng pháp luật. Trường có đủ các điều kiện để thực hiện GD toàn diện HS một cách tốt nhất, hoạt động của các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường cũng thể hiện 8
tốt, tính đồng thuận luôn được duy trì, các mặt về XHH GD cũng được phát huy thu hút nhân dân cùng tham gia vào quá trình QLGD. Thể hiện tốt sự kết hợp giữa ba môi trường GD gia đình - GD nhà trường - GD XH nhằm hình thành cho HS có nhân cách với đủ chuẩn mực XH yêu cầu 1.2.3. Quản lý Từ khi xã hội phát triển và từ sự phân công lao động đã hình thành hoạt động đặc biệt đó là sự chỉ huy, chỉ đạo, điều khiển/điều hành, kiểm tra, điều chỉnh giành cho những người đứng đầu của một tổ chức hay một nhóm. Hoạt động đặc biệt đó chính là hoạt động quản lý. Và cũng từ lúc đó mọi người đi tìm hiểu bản chất khái niệm quản lý và đưa ra những định nghĩa khác nhau từ những góc nhìn riêng. Theo quan điểm kinh tế học thì F.W Taylor cho rằng: “ Quản lý là nghệ thuật biết rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng phương pháp tốt nhất và rẻ tiền nhất”; hoặc A.Fayon lại cho rằng: “Quản lý là đưa xí nghiệp tới đích, cố gắng sử dụng các nguồn lực (nhân, tài, vật, lực) của nó”. Còn ông H.koontz thì khẳng định: “Quản lý là hạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm (tổ chức) với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn ít nhất. Với tư cách thực hành thì quản lý là một nghệ thuật, còn với kiến thức quản lý là một khoa học”. [dẫn theo 24, tr 2] Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể (người quản lý, tổ chức quản lý) nên khách thể (đối tượng quản lý) về các mặt chính trị, văn hóa, xã hội, kinh tế, … bằng một hệ thống các luật lệ, chính sách, nguyên tắc, phương pháp và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối tượng. Đối tượng quản lý có thể trên quy mô toàn cầu, khu vực, quốc gia, ngành, đơn vị, có thể một con người cụ thể, sự vật cụ thể. Mác viết “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa các hoạt động cá nhân và thực hiện các chức năng chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể khác với sự sự vận động của những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu Vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải nhạc trưởng”. [Mác - Anghen toàn tập], [dẫn theo 24, tr 2] Các nhà lý luận quản lý Quốc tế như: Frederich Wiliam Tsylor (1856 - 1915), Mỹ; Henri Fsylol (1841-1925), Pháp; Max Weber (1864-1920), Đức đều đã khẳng định: Quản lý là khoa học và đồng thời là nghệ thuật thúc đẩy sự phát triển của xã hội. 9