Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở tỉnh Lai Châu

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đội ngũ và phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu, luận văn đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra cấp THCS tỉnh Lai Châu, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở tỉnh Lai Châu

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN XUÂN TUẤN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH LAI CHÂU LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN XUÂN TUẤN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH LAI CHÂU Ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả luận văn Nguyễn Xuân Tuấn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Trong 2 năm được học tập và nghiên cứu chương trình đào tạo thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục, khóa học 2017 - 2019 của trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên. Đó là khoảng thời gian tôi và các đồng môn được cùng các thầy cô trong nhà trường nỗ lực, cố gắng vượt qua những khó khăn vất vả để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục. Xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, trang bị những kiến thức khoa học về quản lý giáo dục cho bản thân tôi và các bạn đồng môn để có thêm nhiều hứng khởi, sự tự tin trong công việc. Cho phép tôi bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn tới cô giáo Phó Giáo sư, Tiến sĩ - Nguyễn Thị Thanh Huyền - Trưởng khoa Tâm lý - Giáo dục Trường ĐHSP Thái Nguyên đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp. Xin cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện của lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Lai Châu, lãnh đạo Sở GD&ĐT, lãnh đạo Phòng GD&ĐT các huyện, thành phố; cán bộ, chuyên viên các phòng chuyên môn, nghiệp vụ - Sở GD&ĐT Lai Châu; cán bộ, giáo viên, cộng tác viên thanh tra cấp THCS của Sở GD&ĐT Lai Châu, bạn bè đồng nghiệp và gia đình đã động viên giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Mặc dù đã hết sức cố gắng, trong khuôn khổ của một luận văn tốt nghiệp, việc nghiên cứu không thể tránh khỏi những thiếu sót. Cá nhân tác giả mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp quí báu từ các thầy giáo cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Xuân Tuấn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC Lời cam đoan .................................................................................................................. i Lời cảm ơn .....................................................................................................................ii Mục lục ........................................................................................................................ iii Danh mục các chữ viết tắt............................................................................................. iv Danh mục các bảng ........................................................................................................ v Danh mục các biểu đồ và sơ đồ .................................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................ 5 1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 5 1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................. 6 1.2.1. Thanh tra, Thanh tra giáo dục và Cộng tác viên Thanh tra ....................... 6 1.2.2. Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở và đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ..................................................................... 7 1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở .............................................................................................................. 8 1.3. Một số vấn đề về đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ... 10 1.3.1. Vị trí, vai trò, chức năng của đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ................................................................................................. 10 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ................................................................................................................... 12 1.3.3. Những tiêu chí đánh giá đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ................................................................................................................... 13 1.4. Một số vấn đề về phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ................................................................................................................... 17 1.4.1. Cơ cấu tổ chức thanh tra của Sở Giáo dục và Đào tạo ............................ 17 1.4.2.Vai trò của Sở Giáo dục và Đào tạo với công tác phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở ..................................................... 19 1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở của Sở Giáo dục và Đào tạo .......................................................................... 20 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở................................................................................................... 25 1.5.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ........................................................... 25 1.5.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý........................................................ 26 1.5.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý ..................................................... 27 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................. 30 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ TỈNH LAI CHÂU ....... 31 2.1. Khái quát về tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục tỉnh Lai Châu ......... 31 2.1.1. Đặc điểm địa lý, kinh tế, văn hoá xã hội tỉnh Lai Châu ......................... 31 2.1.2. Tình hình Giáo dục và Đào tạo của tỉnh Lai Châu trong 3 năm gần đây ....... 32 2.2. Thực trạng đội ngũ CTVTT cấp THCS của Sở GD&ĐT tỉnh Lai Châu ......... 35 2.2.1. Thực trạng số lượng, cơ cấu đội ngũ CTVTT cấp THCS ........................ 35 2.2.2. Thực trạng chất lượng của đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở ................................................................................................................... 37 2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở tỉnh Lai Châu ...................................................................................................... 42 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở ........................................................................................... 43 2.3.2. Thực trạng tuyển chọn, công nhận Cộng tác viên Thanh tra cấp trung học cơ sở ............................................................................................................ 44 2.3.3. Thực trạng sử dụng Cộng tác viên Thanh tra cấp trung học cơ sở ......... 46 2.3.4. Thực trạng đánh giá kết quả hoạt động của Cộng tác viên Thanh tra cấp trung học cơ sở trong công tác thanh tra ..................................................... 47 2.3.5. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Cộng tác viên Thanh tra cấp trung học cơ sở................................................................................................... 48 2.3.6. Thực trạng tạo động lực và môi trường làm việc thuận lợi cho đội ngũ Cộng tác viên Thanh tra cấp trung học cơ sở ............................................. 48 2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở của Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Lai Châu ......... 50 2.4.1. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ........................................................ 52 2.4.2. Các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý .................................................... 53 2.4.3. Các yếu tố thuộc về môi trường quản lý ................................................. 54 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 56 Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CẤP THCS TỈNH LAI CHÂU .............................................. 58 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 58 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 58 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 58 3.1.3. Nguyên tắc thực tiễn ................................................................................ 59 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 60 3.2. Biện pháp phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở của Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Lai Châu............................................................. 60 3.3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên cấp trung học cơ sở về công tác thanh tra ..................................................................................... 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.2.2. Hoàn thiện, cụ thể hoá các văn bản hướng dẫn công tác thanh tra giáo dục phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh Lai Châu ....................................... 63 3.2.3. Đổi mới việc tuyển chọn, công nhận Cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở tỉnh Lai Châu ........................................................................... 67 3.2.4. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất chính trị, đạo đức cho đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở ................................................................................................................... 70 3.2.5. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động thanh tra của đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở ..................................................... 76 3.2.6. Đảm bảo điều kiện về vật chất, tinh thần cho các hoạt động của Cộng tác viên thanh tra................................................................................................ 79 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất .................................................... 81 3.4. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp ........ 82 3.4.1. Khách thể khảo sát ................................................................................... 82 3.4.2. Cách khảo sát ........................................................................................... 82 3.4.3. Kết quả khảo sát ...................................................................................... 83 3.4.4. Tương quan giữa tính cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp ........ 85 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 86 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 87 1. Kết luận .......................................................................................................... 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 90 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu chữ viết tắt Nội dung 1. CB, GV Cán bộ, giáo viên 2. CBQL Cán bộ quản lý 3. CNTT Công nghệ thông tin 4. CT-TW Chỉ thị trung ương 5. CTVTT Cộng tác viên thanh tra 6. GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 7. HĐND Hội đồng nhân dân 8. KT Kiểm tra 9. KT-XH Kinh tế - xã hội 10. PGS.TS Phó giáo sư, Tiến sĩ 11. QLGD Quản lý giáo dục 12. QLNN Quản lý nhà nước 13. THPT Trung học phổ thông 14. TT Thanh tra 15. TTGDTX Trung tâm GDTX Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số lượng học sinh ........................................................................................32 Bảng 2.2. Số lớp học các cấp học ................................................................................32 Bảng 2.3. Qui mô trường học tỉnh Lai Châu ............................................................... 32 Bảng 2.4. Bảng số lượng giáo viên ..............................................................................33 Bảng 2.5. Đội ngũ giáo viên THCS của giáo dục Lai Châu năm học 2017-2018 .......33 Bảng 2.6. Đội ngũ CBQL THCS của giáo dục Lai Châu năm học 2017-2018 ...........33 Bảng 2.7. Đội ngũ nhân viên cấp THCS của giáo dục Lai Châu năm học 2017-2018 .................................................................................................33 Bảng 2.8. Về học lực ...................................................................................................34 Bảng 2.9. Về hạnh kiểm............................................................................................... 34 Bảng 2.10. Thực trạng độ tuổi, giới tính của đội ngũ CTVTT cấp THCS ..................36 Bảng 2.11. Trình độ chuyên môn và trình độ chính trị của đội ngũ CTVTT cấp THCS .................................................................................................37 Bảng 2.12. Trình độ Ngoại ngữ, Tin học của đội ngũ CTVTT cấp THCS .................38 Bảng 2.13. Kết quả đánh giá của CBQL, giáo viên, nhân viên về phẩm chất, năng lực, uy tín của đội ngũ CTVTT cấp THCS (200 phiếu) ........................... 39 Bảng 2.14. Tự đánh giá của CTVTT cấp THCS về phẩm chất, năng lực ...................40 Bảng 2.15. Tương quan đánh giá và tự đánh giá chất lượng đội ngũ CTVTT cấp THCS .................................................................................................41 Bảng 2.16. Thực trạng lập kế hoạch phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS ...............43 Bảng 2.17. Thực trạng tuyển chọn, công nhận CTVTT cấp THCS.............................. 44 Bảng 2.18. Thực trạng sử dụng CTVTT cấp THCS ....................................................46 Bảng 2.19. Thực trạng kết quả hoạt động của CTVTT cấp THCS trong công tác thanh tra ....................................................................................................47 Bảng 2.20. Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CTVTT cấp THCS trong công tác thanh tra ............................................48 Bảng 2.21. Mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả việc tạo động lực và môi trường làm việc thuận lợi cho đội ngũ CTVTT cấp THCS ......................48 Bảng 2.22. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu .................................................................................50 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất .......................... 83 Bảng 3.2. Kết quả khả sát mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất .........................84 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BIỂU ĐỒ VÀ SƠ ĐỒ Biểu đồ 3.1. Mức độ tương quan giữa tính cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đội ngũ CTVTT........................................................... 85 Sơ đồ 1.1. Hệ thống thanh tra giáo dục .......................................................................17 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hoạt động thanh tra giáo dục là một trong những nội dung chủ yếu của chức năng kiểm tra trong quản lý giáo dục nhằm: Phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật về giáo dục để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực trong hoạt động giáo dục; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý Nhà nước về giáo dục; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức cá nhân tham gia hoạt động giáo dục. Theo lập luận trên, chất lượng và hiệu quả của thanh tra giáo dục phụ thuộc chủ yếu vào lực lượng thanh tra. Như vậy, đứng ở góc độ quản lý, thì chất lượng, hiệu quả hoạt động thanh tra phụ thuộc vào hoạt động xây dựng và phát triển lực lượng thanh tra giáo dục. Thanh tra viên giáo dục là công chức được bổ nhiệm vào ngạch thanh tra để thực hiện nhiệm vụ thanh tra trong lĩnh vực giáo dục tại Thanh tra Bộ, Thanh tra Sở. Thanh tra viên giáo dục được cấp trang phục, thẻ thanh tra và được hưởng chế độ, chính sách, tiền lương, phụ cấp thâm niên, phụ cấp nghề và chế độ đặc thù khác theo quy định của pháp luật. Để khắc phục những bất cập của giáo dục nói chung, của thanh tra giáo dục nói riêng, hiện nay, ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lai Châu đang tiếp tục quán triệt Nghị quyết Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lai Châu số 04-NQ/TU ngày 20/7/2011 về “tiếp tục phát triển nâng cao chất lượng giáo dục trong giai đoạn mới”. Nghị quyết đã chỉ ra cần phải “tiếp tục đổi mới công tác QLNN về giáo dục; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và kiểm định chất lượng gắn với thực hiện kỷ cương nề nếp trong giáo dục” [41]; Chương trình hành động số 69-CTr/TU ngày 26/12/2014 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lai Châu về thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TƯ ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, nhằm: Nâng cao nhận thức, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
thống nhất hành động, tăng cường quản lý nhà nước về Luật Giáo dục, thiết lập trật tự, kỷ cương giáo dục, thực hiện một cách có hiệu lực Luật Thanh tra, tăng cường bộ máy thanh tra giáo dục các cấp, coi trọng xây dựng lực lượng cả về số lượng và chất lượng, nâng cao trách nhiệm, đổi mới phương thức hoạt động, phát huy hiệu quả thanh tra để nâng cao hiệu lực quản lý; quy định trách nhiệm cụ thể và tăng thêm quyền của Thanh tra giáo dục trong việc xử lý kết quả thanh tra, kiểm tra. Bổ sung biên chế và nâng cao chất lượng đội ngũ thanh tra viên, đồng thời xây dựng chương trình đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra viên để chuyên nghiệp hoá đội ngũ này. Như vậy, phát triển lực lượng thanh tra giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về năng lực quản lý nhà nước của ngành là một đòi hỏi hết sức cấp bách; là một trong những mặt hoạt động quản lý không thể thiếu của Nhà nước đối với lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo. Thực tiễn công tác thanh tra cấp THCS của Sở Giáo dục và Đào tạo Lai Châu trong những năm học qua còn một số bất cập, chưa phát huy được hiệu quả. Công tác thanh tra, kiểm tra dù được tiến hành song chưa thường xuyên, chất lượng hoạt động chưa cao, chưa đóng được vai trò “chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước”, chưa tương xứng với vai trò của hoạt động thanh tra trong việc chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục, chưa đáp ứng được nhu cầu đánh giá của cán bộ, giáo viên, làm giảm động cơ lao động sáng tạo, xu hướng phấn đấu vươn lên của các tập thể, cá nhân cấp THCS trong ngành GD&ĐT của tỉnh. Hiện nay đã có một vài công trình nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CTVTT ở một số tỉnh đồng bằng, Lai Châu là một tỉnh miền núi, mới được chia tách và thành lập hơn 10 năm, điều kiện, kinh tế-xã hội còn nhiều khó khăn, đội ngũ cán bộ trẻ, kinh nghiệm ít. Với đặc thù riêng không thể áp dụng máy móc kinh nghiệm phát triển đội ngũ CTVTT ở các tỉnh khác. Đến nay ở tỉnh Lai Châu chưa có một công trình khoa học nào nghiên cứu đề cập đến các biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS. Từ thực tế công tác ở thanh tra Sở GD&ĐT Lai Châu, bản thân muốn có cơ sở khoa học tham mưu cho lãnh đạo Sở GD&ĐT và các cấp có thẩm quyền trong công tác phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS, khâu then chốt thúc đẩy nâng cao chất lượng hiệu quả công tác thanh tra cấp THCS của địa phương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Xuất phát từ những lý do trên, đề tài: “Phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp trung học cơ sở tỉnh Lai Châu” được lựa chọn nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng đội ngũ và phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu, luận văn đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra cấp THCS tỉnh Lai Châu, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động phát triển đội ngũ cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở tỉnh Lai Châu. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động thanh tra giáo dục cấp THCS tỉnh Lai Châu trong những năm qua bước đầu đã đạt được một số thành tích đáng ghi nhận, tuy nhiên vẫn còn những hạn chế, bất cập do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân thuộc về đội ngũ CTVTT. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS phù hợp với điều kiện thực tiễn thì đội ngũ này sẽ đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về chất lượng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra cấp THCS, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ CTVTT và thực trạng phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu. 5.3. Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Đề tài đi sâu nghiên cứu và đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS của Sở GD&ĐT tỉnh Lai Châu. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6.2. Giới hạn về đối tượng khảo sát Đề tài khảo sát 200 người gồm (thanh tra viên thanh tra Sở GD&ĐT, Cộng tác viên, cán bộ chuyên môn phòng GDĐT các huyện, thành phố, cán bộ quản lý các trường, giáo viên, nhân viên cấp THCS) tỉnh Lai Châu. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát các văn bản và tài liệu khoa học nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: quan sát những hoạt động thanh tra của đội ngũ cộng tác viên và hoạt động phát triển đội ngũ CTVTT. - Phương pháp điều tra bằng phiếu: câu hỏi đóng mở nhằm phát hiện thực trạng của đội ngũ CTVTT cấp THCS và thực trạng phát triển đội ngũ CTVTT. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Xem xét hồ sơ, các biên bản tổng kết thanh tra, kế hoạch thanh tra nhằm bổ sung và hỗ trợ cho phương pháp điều tra bằng phiếu. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết những bài học kinh nghiệm về công tác thanh tra của Sở GD&ĐT trong những năm gần đây về nội dung phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS. - Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 7.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin Sử dụng các toán thống kê để xử lý số liệu điều tra. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, luận văn gồm 3 chương Chương 1. Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ CTVT cấp THCS Chương 2. Thực trạng phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu Chương 3. Biện pháp phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS tỉnh Lai Châu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Trong sự nghiệp cách mạng nước ta, Đảng và Nhà nước luôn coi trọng và đặt thanh tra vào vị trí quan trọng. Chỉ sau tuyên ngôn độc lập 2 tháng, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 64-SL thành lập Ban thanh tra đặc biệt. Đó là sắc lệnh lịch sử đối với ngành thanh tra, đồng thời điều đó cũng nói lên sự quan tâm của Đảng, của Bác Hồ đối với công tác thanh tra. Qua những văn bản pháp luật của Nhà nước và Chính phủ đã thể hiện tầm quan trọng của thanh tra giáo dục trong sự nghiệp đổi mới quản lý giáo dục của đất nước. Bàn về công tác thanh tra, kiểm tra trong giáo dục các nhà khoa học giáo dục đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý luận giáo dục, đặc biệt là về quản lý giáo dục, các tác giả: Đặng Quốc Bảo “Những vấn đề cơ bản về quản lý giáo dục”, Phan Văn Kha - “Giáo trình quản lý nhà nước về giáo dục”, Trần Kiểm -“ Những vấn đề cơ bản về khoa học quản lý giáo dục”… các công trình trên thực sự là cẩm nang cho các nhà quản lý giáo dục các cấp về lý luận cũng như về thực tiễn quản lý giáo dục. Vấn đề thanh tra, kiểm tra giáo dục nói chung và công tác quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ CTVTT giáo dục cấp THCS nói riêng đã có nhiều nhà khoa học quan tâm, nghiên cứu đề ra những giải pháp thanh tra giáo dục có tính chất chung nhất. Gần đây, một số luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục đã nghiên cứu về các biện pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động thanh tra góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra giáo dục như đề tài của tác giả Lê Văn Vương (2005) “Biện pháp xây dựng đội ngũ CTVTT chuyên môn cấp THPT, tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2005-2010; đề tài của tác giả Lê Thị Tuyết Lan (2008) “Biện pháp tăng cường thanh tra chuyên môn cấp THPT tại quận Hoàn Kiếm thành phố Hà Nội”; đề tài của tác giả Hoàng Đàm Thanh (2008) “Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ CTVTT giáo dục THCS tỉnh Cao Bằng; đề tài của tác giả Nguyễn Văn Thanh (2008) “Biện pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ CTVTT giáo dục cấp THPT của Sở GD&ĐT Ninh Bình”… Nhìn chung các đề tài đều quan tâm đến thanh tra giáo dục nhưng ở Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
những khía cạnh khác nhau, đối tượng khác nhau đều là những tài liệu có giá trị bổ ích. Tuy nhiên Lai Châu là một tỉnh miền núi, được chia tách và thành lập năm 2004, đội ngũ cán bộ nói chung và đội ngũ cán bộ, giáo viên nhân viên trong ngành giáo dục nói riêng đa phần trẻ, kinh nghiệm ít với đặc thù riêng không thể áp dụng máy móc kinh nghiệm phát triển đội ngũ CTVTT ở tỉnh khác. Đến nay tỉnh Lai Châu theo các tài liệu mà tôi bao quát được vẫn chưa có một công trình nào đề cập đến phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS. Do đó vấn đề phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS cần được nghiên cứu làm rõ cả về lý luận và thực tiễn. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Thanh tra, Thanh tra giáo dục và Cộng tác viên Thanh tra 1.2.1.1. Thanh tra Thanh tra: Thanh tra có nghĩa là "nhìn vào bên trong", chỉ một sự xem xét từ bên ngoài đối với hoạt động của một số đối tượng nhất định và được giải thích là hoạt động kiểm tra, kiểm soát, kiểm kê đối với đối tượng bị thanh tra. Theo Từ điển Tiếng Việt (Trung tâm từ điển ngôn ngữ, Hà Nội, năm 1992): “Thanh tra là kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp” [44]. 1.2.1.2. Thanh tra giáo dục Thanh tra giáo dục: Nghị định số 42/2013/NĐ-CP ngày 09/5/2013 của Chính phủ quy định: Thanh tra giáo dục là hoạt động của chủ thể QLGD nhằm kiểm tra xem xét việc làm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực GD&ĐT; thường được thực hiện bởi một cơ quan chuyên trách theo một trình tự, thủ tục do pháp luật quy định để giúp cho QLGD đạt được mục tiêu nhiệm vụ đã đặt ra [13]. Thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành về giáo dục. TTGD thực hiện quyền thanh tra trong phạm vi QLNN về giáo dục, nhằm đảm bảo việc thi hành pháp luật, phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa và xử lý vi phạm, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giáo dục. 1.2.1.3. Cộng tác viên Thanh tra - CTVTT: Cộng tác viên thanh tra là người được cơ quan thanh tra nhà nước trưng tập tham gia Đoàn thanh tra. Cộng tác viên thanh tra là người không thuộc biên chế của các cơ quan thanh tra nhà nước [13]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
- CTVTT giáo dục: CTVTT giáo dục là công chức, viên chức trong ngành giáo dục, không thuộc biên chế của cơ quan thanh tra, có đủ tiêu chuẩn theo quy định, được cơ quan có thẩm quyền cấp thẻ cộng tác viên thanh tra giáo dục, trưng tập làm nhiệm vụ thanh tra. - Căn cứ vào nhiệm vụ thanh tra, Chánh Thanh tra sở xây dựng cơ cấu, số lượng cộng tác viên thanh tra giáo dục là công chức, viên chức thuộc cơ quan sở, cơ sở giáo dục trực thuộc sở, phòng giáo dục và đào tạo, cơ sở giáo dục trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, đảm bảo đủ thành phần ở các cấp học và trình độ đào tạo, trình Giám đốc sở phê duyệt. - Căn cứ cơ cấu, số lượng cộng tác viên thanh tra giáo dục đã được phê duyệt, phòng giáo dục và đào tạo, các đơn vị, cơ sở giáo dục trực thuộc sở giáo dục và đào tạo gửi hồ sơ đề nghị công nhận cộng tác viên thanh tra giáo dục đến Thanh tra sở. Thanh tra sở tổng hợp trình Giám đốc sở ra quyết định công nhận và cấp thẻ cộng tác viên thanh tra giáo dục. 1.2.2. Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở và đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở 1.2.2.1. Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở CTVTT cấp THCS: CTVTT cấp THCS là công chức, viên chức trong ngành giáo dục thuộc khối THCS, không thuộc biên chế của cơ quan thanh tra, có đủ tiêu chuẩn theo quy định, được Giám đốc Sở Giáo dục ra quyết định công nhận và cấp thẻ CTVTT giáo dục, được trưng tập làm nhiệm vụ thanh tra giáo dục cấp THCS. 1.2.2.2. Đội ngũ, đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở - Đội ngũ: Khái niệm đội ngũ tuy có nhiều cách khái niệm khác nhau, nhưng đều có chung một điểm đó là: một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một lực lượng, để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể có cùng hay không cùng nghề nghiệp, nhưng đều có chung một mục đích nhất định. Như vậy có thể hiểu: đội ngũ là một tập thể gồm số đông người, có cùng lý tưởng, có cùng mục đích, làm việc theo sự chỉ huy thống nhất, có kế hoạch gắn bó với nhau về quyền lợi vật chất cũng như tinh thần. - Đội ngũ CTVTT cấp THCS: Đội ngũ CTVTT cấp THCS là một tập hợp những CTVTT cấp THCS, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một nhiệm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vụ là thực hiện các mục tiêu công tác thanh tra cấp THCS. Họ làm việc có kế hoạch, gắn bó với nhau theo quy định của pháp luật, thể chế xã hội. Nói cách khác theo nghĩa hẹp, đội ngũ CTVTT cấp THCS là tập hợp những công chức, viên chức của ngành giáo dục thuộc cấp THCS, không thuộc biên chế của cơ quan thanh tra giáo dục được Giám đốc Sở ra quyết định công nhận và cấp thẻ CTVTT giáo dục, được trưng tập làm nhiệm vụ thanh tra giáo dục cấp THCS. - Chất lượng: Quan niệm chung nhất về “chất lượng” là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một người, một sự vật, sự việc. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã xác định: “Chất lượng của cán bộ là sự thống nhất giữa phẩm chất chính trị và năng lực công tác, thể hiện ở kết quả hoàn thành nhiệm vụ” . - Chất lượng đội ngũ CTVTT cấp THCS: Chất lượng đội ngũ CTVTT cấp THCS là tổng hợp thống nhất biện chứng những giá trị, những thuộc tính đặc trưng, bản chất của đội ngũ CTVTT cấp THCS về mặt con người và các mặt hoạt động, quy định và phản ánh mức độ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đội ngũ CTVTT cấp THCS trong điều kiện kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập quốc tế. Theo đó, chất lượng đội ngũ CTVTT cấp THCS có tính ổn định tương đối, có thể cao hoặc thấp do tác động của những điều kiện khách quan và chủ quan, không bất biến, thường xuyên vận động, biến đổi, phát triển theo yêu cầu, nhiệm vụ; chịu sự tác động mạnh mẽ của thực tiễn và phụ thuộc vào quá trình bồi dưỡng, rèn luyện, phấn đấu của mỗi người cán bộ. 1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở 1.2.3.1. Phát triển Phát triển là thuật ngữ được dùng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như: Phát triển kinh tế - xã hội, phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội ngũ... theo từ điển Tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [44]. Giáo dục và đào tạo là nền tảng để mỗi quốc gia, mỗi dân tộc phát triển kinh tế - xã hội, phát triển bền vững đất nước. Mục tiêu giáo dục của Nhà nước Việt Nam là nâng cao “dân trí”, đào tạo “nhân lực”, bồi dưỡng “nhân tài”. Phát triển giáo dục là Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ khoa học, công nghệ cũng như quốc phòng, an ninh; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; đảm bảo cân đối về cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, cơ cấu vùng miền; mở rộng quy mô trên cơ sở đảm bảo chất lượng và hiệu quả; kết hợp giữa đào tạo và sử dụng. Khi xem xét sự phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS, cần xem xét các yếu tố liên quan đến phát triển như: quy mô, số lượng, chất lượng, cơ cấu, bộ môn, tuyển chọn, bổ nhiệm... quá trình đào tạo, bồi dưỡng; kiểm tra, đánh giá; bố trí, sử dụng; tạo môi trường thuận lợi để phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS. Tóm lại, khái niệm “Phát triển” là quá trình tăng tiến cả về số lượng và chất lượng của sự vật, hiện tượng, của con người trong cộng đồng trên cơ sở cái đã có nhưng chưa hoàn chỉnh, chưa đầy đủ, phải tiếp tục nâng cao để đạt được mục tiêu đã đề ra. 1.2.3.2. Phát triển đội ngũ Cộng tác viên thanh tra cấp Trung học cơ sở Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH có nêu: “Xây dựng và phát triển cán bộ là một nội dung trọng yếu của công tác cán bộ, đảm bảo cho công tác cán bộ đi vào nề nếp, chủ động, có tầm nhìn xa, đáp ứng cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài ” [15]. Phát triển đội ngũ CTVTT có thể xem như là một bộ phận của “Phát triển nguồn nhân lực, phát triển con người” và “Coi là sự trung tâm của phát triển ” là một trong những vấn đề có tính thời đại, gắn với phát triển bền vững. Phát triển đội ngũ CTVTT thực chất là phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực giáo dục, nhằm tăng cường công tác quản lý trong giáo dục và đào tạo. Phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS cần được xem trên tất cả các lĩnh vực phát triển trong một chiến lược tổng thể phát triển đội ngũ giáo viên THCS nói chung và phát triển đội ngũ CTVTT nói riêng. Vì CTVTT cấp THCS trước hết là cán bộ, giáo viên THCS và khi được tuyển chọn, công nhận, cấp thẻ làm CTVTT, họ vẫn trực tiếp giảng dạy theo quy định. Phát triển đội ngũ CTVTT cấp THCS có thể hiểu là một quá trình tăng tiến về mọi mặt của đội ngũ CTVTT trong một giai đoạn nhất định. Trong đó bao gồm tăng thêm về quy mô, số lượng, chất lượng CTVTT. Đó là sự tiến bộ về nhận thức, học vấn, chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ CTVTT cấp THCS. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn