Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên các trường Mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:135

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm nghiên cứu lý luận về phát triển ĐNGV mầm non và thực trạng phát triển ĐNGV mầm non huyện Tiền Hải, đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV Mầm non huyện Tiền Hải đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục nhằm góp phần năng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả giáo dục mầm non của huyện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển đội ngũ giáo viên các trường Mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––––––– BÙI THỊ RỘNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP HUYỆN TIỀN HẢI, TỈNH THÁI BÌNH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Thị Tuyết Oanh THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục "Phát triển đội ngũ giáo viên các trường Mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục" là luận văn khoa học giáo dục của bản thân. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là hoàn toàn đúng sự thực. Tôi cũng xin cam đoan sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn cũng đã được xác nhận đầy đủ và các thông tin trích dẫn trong luận văn nguồn gốc đã được ghi rõ. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2016 Bùi Thị Rộng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Luận văn: “Phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” là nhiệm vụ hết sức quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Trong suốt quá trình học tập, phấn đấu, cùng với sự giúp đỡ tận tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ sở giáo dục mầm non, của bạn bè, đồng nghiệp, tôi đã hoàn thành luận văn này. Bản thân tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo trong khoa Quản lý Giáo dục, Phòng sau Đại học trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, đã nhiệt tình giảng dạy, quan tâm, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới cô giáo PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh - Người đã hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục - Đào tạo Thái Bình, Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Tiền Hải, các Phòng, Ban liên quan, các trường mầm non trong huyện Tiền Hải, các nhà quản lý giáo dục trong huyện, trong tỉnh, các chuyên gia, bạn bè, đồng nghiệp đã nhiệt tình, chu đáo tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2016 Bùi Thị Rộng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt .................................................................................. iv Danh mục các bảng.............................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu .................................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN .......... 6 1.1. Sơ lược tổng quan nghiên cứu vấn đề .......................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 9 1.2.1. Đội ngũ giáo viên ...................................................................................... 9 1.2.2. Đội ngũ giáo viên mầm non ...................................................................... 9 1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non ..................................................... 10 1.3. Những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non công lập .................................................................................. 12 1.3.1. Đặc điểm về đội ngũ giáo viên các trường mầm non công lập ............... 12 1.3.2. Yêu cầu đối với giáo viên mầm non công lập ......................................... 14 1.3.3. Nội dung phát triển ĐNGV các trường mầm non công lập .................... 17 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.3.4. Vai trò, chức năng nhiệm vụ của phòng Giáo dục-Đào tạo huyện Tiền Hải trong việc phát triển ĐNGV mầm non của huyện.............................. 24 1.4. Yêu cầu đổi mới giáo dục và những vấn đề dặt ra cho phát triển đội ngũ giáo viên mầm non hiện nay ....................................................................... 27 1.5. Những yếu tố tác động đến phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non công lập.............................................................................................. 31 1.5.1. Chủ trương, chính sách phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục .................................................................. 31 1.5.2. Yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường Mầm non công lập của địa phương ........................................................................................... 32 1.5.3. Các điều kiện cho phát triển đội ngũ giáo viên mầm non trong huyện ... 33 Kết luận chương 1................................................................................................ 35 Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP HUYỆN TIỀN HẢI ............ 36 2.1. Khái quát chung về kinh tế-xã hội và giáo dục mầm non của huyện........ 36 2.1.1. Khái quát về kinh tế - xã hội của huyện ................................................... 36 2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục mầm non của huyện Tiền Hải ............. 37 2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non công lập huyện Tiền Hải ................................................................................................. 42 2.2.1. Thực trạng cơ cấu, số lượng đội ngũ giáo viên Mầm non trong huyện .. 42 2.2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non trong huyện ............ 43 2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non trong huyện .. 49 2.3.1. Thực trạng công tác tuyển chọn, sử dụng ĐNGV ................................... 49 2.3.2. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng ĐNGV: ................. 51 2.3.3. Thực trạng việc sử dụng ĐNGV.............................................................. 56 2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá ĐNGV ..................................................... 57 2.3.5. Thực trạng việc thực hiện các chính sách phát triển ĐNGV................... 59 2.4. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................... 60 2.4.2. Hạn chế .................................................................................................... 61 2.4.3. Nguyên nhân của những ưu điểm, hạn chế ............................................. 66 Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP HUYỆN TIỀN HẢI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .................................................................. 70 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 70 3.1.1. Đảm bảo căn cứ vào nhu cầu gia tăng về số lượng học sinh mầm non trên địa bàn huyện, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ..................................... 70 3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa trong phát triển đội ngũ giáo viên mầm non của huyện Tiền Hải ............................................................................................ 71 3.1.3. Đảm bảo sự phù hợp với yêu cầu về Chuẩn nghề nghiệp của giáo viên mầm non trong huyện Tiền Hải ................................................................. 72 3.2. Các biện pháp phát triển ĐNGV ................................................................ 73 3.2.1. Lập quy hoạch phát triển ĐNGV trên cơ sở thực tiễn và định hướng phát triển giáo dục mầm non của huyện ............................................................ 73 3.2.2. Đào tạo nguồn và đổi mới công tác tuyển dụng ĐNGV ......................... 76 3.2.3. Tổ chức tập huấn và bồi dưỡng ĐNGV theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non và theo yêu cầu đổi mới giáo dục. ............................................. 79 3.2.4. Điều chỉnh chế độ chính sách đối với ĐNGV phù hợp với địa phương ......... 88 3.2.5. Xây dựng môi trường và tạo điều kiện thuận lợi để công tác phát triển đội ngũ giáo viên mầm non đạt hiệu quả .................................................. 91 3.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá đối với ĐNGV mầm non ........ 94 3.3. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......................... 99 3.3.1. Khái quát về khảo sát............................................................................... 99 3.3.2. Kết quả khảo sát .................................................................................... 100 Kết luận chương 3............................................................................................ 104 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 110 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết tắt Viết đầy đủ 1. CBQL Cán bộ quản lý 2. CBQL,GV,NV Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên 3. CSVC Cơ sở vật chất 4. ĐNGV Đội ngũ giáo viên 5. GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 6. GV,NV Giáo viên, nhân viên 7. GVMN Giáo viên mầm non 8. HS Học sinh 9. MN Mầm non 10. NXB Nhà xuất bản 11. SGK Sách giáo khoa 12. UBND Uỷ ban nhân dân 13. VSMT Vệ sinh môi trường 14. XHH Xã hội hoá 15. XHHGD Xã hội hoá giáo dục Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Thống kê số trường, điểm trường, huy động số trẻ vào học từ năm học 2012-2013 cấp mầm non huyện Tiền Hải .......... 38 Bảng 2.2: Thống kê số nhóm, lớp độc lập cấp học mầm non của huyện từ năm học 2012-2013 ............................... 39 Bảng 2.3: Cơ cấu về thâm niên giáo viên mầm non huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình 4 năm gần đây ........................... 42 Bảng 2.4: Chất lượng đào tạo đội ngũ giáo viên mầm non ............ 43 Bảng 2.5: Chất lượng, số lượng đội ngũ giáo viên mầm non huyện Tiền Hải ... 43 Bảng 2.6: Tổng hợp ý kiến đánh giá của chuyên gia về phẩm chất ĐNGV .... 44 Bảng 2.7: Thống kê số lượng, cơ cấu ĐNGV mầm non .............. 45 Bảng 2.8: Kết quả tự đánh giá về kiến thức của đội ngũ giáo viên trường mầm non huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình ................ 46 Bảng 2.9: Thực trạng nguồn tuyển dụng của huyện Tiền Hải........... 50 Bảng 2.10: Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng giáo viên mầm non huyện Tiền Hải ...................................... 51 Bảng 2.11: Thực trạng về mục đích bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên MN . 52 Bảng 2.12: Thực trạng nội dung bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên MN . 54 Bảng 2.13: Khảo sát thực trạng việc sử dụng đội ngũ GVMN .......... 56 Bảng 2.14: Đánh giá thực trạng việc kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên mầm non ...................................... 57 Bảng 2.15: Chế độ chính sách đối với đội ngũ GVMN ............... 59 Bảng 2.16: Tổng hợp ý kiến đánh giá của CBQL và giáo viên các trường mầm non về nội dung phát triển ĐNGV ................. 61 Bảng 2.17: Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hạn chế phát triển đội ngũ giáo viên mầm non ở huyện Tiền Hải ...................... 64 Bảng 2.18: Thực trạng các yếu tố thuận lợi trong phát triển đội ngũ giáo viên mầm non .................................. 65 Bảng 3.1: Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp .......... 100 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
Bảng 3.2: Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp ........... 101 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết Giáo dục Mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống Giáo dục Quốc dân, có một vị trí và tầm quan trọng đặc biệt trong việc tạo cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện về nhân cách của trẻ và tạo nguồn nhân lực của đất nước, cho nên cần được quan tâm thỏa đáng. Với tư cách là một cấp học nền tảng, và ban đầu hình nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa Việt nam và chuẩn bị những tiền đề cần thiết cho trẻ vào trường phổ thông. Chất lượng giáo dục Mầm non do đội ngũ giáo viên mầm non quyết định. Họ là nhân tố trung tâm của quá trình thực hiện mục tiêu đào tạo. Vai trò của cấp học chỉ được thể hiện và phát huy bằng chính vai trò của người giáo viên - chủ thể trực tiếp của quá trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy, muốn nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ trong các trường mầm non, thì phải nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên phát triển một cách toàn diện. Nghị quyết Hội nghị lần thứ II Ban chấp hành Trung Ương Đảng khóa VIII đã nêu “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, đủ tài, do đó phải đào tạo giáo viên có chất lượng cao, thực hiện chương trình giáo dục thường xuyên, bồi dưỡng, chuẩn hóa, nâng cao phẩm chất và năng lực cho đội ngũ giáo viên” [3, tr.32] . Để thực hiện được mục tiêu này, cần tập trung xây dựng đủ số lượng giáo viên và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non với các chế độ chính sách hợp lý. Chính vì vậy việc chăm lo phát triển đội ngũ giáo viên mầm non ở các trường công lập là nhiệm vụ hết sức cần thiết để góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục như Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI khẳng định “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [31, tr.136] và xác định: "Phát triển ĐNGV và CBQL giáo dục là khâu đột phá để thực hiện chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế." Muốn vậy, phải thường xuyên quan tâm “Xây dựng quy Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế” [31]. Đây được coi là nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức Đảng và chính quyền các cấp, trong đó ngành giáo dục giữ vai trò trung tâm trong việc tham mưu và tổ chức thực hiện. Tiền Hải là một huyện ven biển thuộc tỉnh Thái Bình, trong những năm qua, ĐNGV nói chung, giáo viên mầm non nói riêng đã được quan tâm phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển giáo dục của toàn tỉnh. Tuy nhiên, các trường Mầm non trong tỉnh Thái Bình nói chung, huyện Tiền Hải nói riêng mới được chuyển từ trường mầm non Bán công sang Công lập theo Quyết định số 133/QĐ-UBND ngày 24 tháng 01 năm 2011 của UBND tỉnh Thái Bình cho 287 trường Mầm non Bán công sang mầm non Công lập (Huyện Tiền Hải có 35 trường). Trong quá trình chuyển đổi và phát triển còn có những hạn chế, bất cập nhất định: Các trường tuy chuyển sang công lập song về đội ngũ, và cơ sở vật chất, các hệ điều kiện phục vụ cho công tác chăm sóc, nâng cao chất lượng giáo dục còn nhiều hạn chế. Đội ngũ giáo viên Mầm non được biên chế quá ít (Mỗi trường chỉ có 01 giáo viên khối trưởng 5 tuổi). Một bộ phận giáo viên tư tưởng chưa ổn định; cơ cấu giáo viên chưa đủ, chưa đồng đều giữa các vùng các khu, trình độ chuyên môn của một số giáo viên còn yếu, việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển ĐNGV của các bộ quản lý chưa theo kịp sự tăng lên một cách nhanh chóng về số lượng học sinh. Công tác tuyển chọn, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng ĐNGV còn có những bất cập, hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu bảo đảm chất lượng giáo dục bền vững và tương xứng với vị trí của một huyện. Việc bố trí, sử dụng ĐNGV chưa được tiến hành thường xuyên, chặt chẽ dẫn đến thiếu giáo viên nhưng chưa tuyển chọn kịp thời [49, tr15]. Những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng nhanh về kinh tế, văn hoá, Giáo dục & Đào tạo, của huyện nhà, đặt ra yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục ngày càng cao, đặc biệt việc quan tâm phát triển ĐNGV Mầm non huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình hiện nay là hết sứ quan trọng và cần thiết.. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Phát triển đội ngũ giáo viên các trường Mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về phát triển ĐNGV mầm non và thực trạng phát triển ĐNGV mầm non huyện Tiền Hải, đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV Mầm non huyện Tiền Hải đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục nhằm góp phần năng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả giáo dục mầm non của huyện. 3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Phát triển ĐNGV Mầm non trên địa bàn huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp phát triển ĐNGV Mầm non huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 4. Giả thuyết khoa học Trong những năm gần đây, ĐNGV Mầm non huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đã có nhiều đóng góp quan trọng vào việc phát triển giáo dục mầm non của huyện. Tuy nhiên trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay ĐNGV mầm non vẫn còn nhiều những bất cập. Nếu đánh giá đúng thực trạng và xác định được các biện pháp phù hợp để phát triển ĐNGV mầm non của huyện Tiền Hải theo hướng đổi mới giáo dục thì sẽ nâng cao được chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non của huyện góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của ngành Giáo dục &Đào tạo huyện Tiền Hải. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên mầm non ở các trường công lập trên địa bàn huyện. 5.2 Nghiên cứu thực trạng phát triển ĐNGV Mầm non công lập ở các trường huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. 5.3 Đề xuất một số biện pháp để phát triển đội ngũ giáo viên mầm non ở các trường huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu biện pháp của Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Tiền Hải đối với việc phát triển đội ngũ giáo viên mầm non trong huyện. 6.2. Giới hạn khách thể khảo sát Biện pháp xác định cho phòng Giáo dục&Đào tạo huyện Tiền Hải. Khảo sát đội ngũ giáo viên mầm non và cán bộ quản lý giáo dục mầm non của huyện Tiền Hải. Các số liệu sử dụng để nghiên cứu từ năm học 2012-2013 đến năm 2016. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp khái quát hóa, hệ thống hóa các văn bản của Đảng và Nhà nước về phát triển đội ngũ giáo viên mầm non. Các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu làm cơ sở lý luận cho đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi sử dụng kết hợp các nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn, cụ thể là: 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Thực hiện điều tra bằng phiếu đối với CBQL thuộc phòng GD&ĐT, CBQL các trường Mầm non và một số giáo viên mầm non. Trao đổi, toạ đàm trực tiếp với các chuyên viên quản lý chuyên môn và hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng các trường mầm non xung quanh vấn đề phát triển ĐNGV mầm non ở các trường mầm non công lập hiện nay. 7.2.2. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia của các nhà khoa học, nhà quản lý từ cấp Sở, cấp phòng tới cấp trường. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn. Phỏng vấn trực tiếp CBQL và giáo viên các trường mầm non trong huyện về việc phát triển ĐNGV Mầm non. 7.2.4. Phương pháp sử dụng toán thống kê: Sử dụng thống kê toán học để xử lý số liệu, cụ thể hoá bằng các sơ đồ, bảng biểu. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, luận văn được trình bày theo 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Chương 2: Cơ sở thực tiễn về phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Chương 3: Yêu cầu và biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN 1.1. Sơ lược tổng quan nghiên cứu vấn đề Trong lịch sử phát triển, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là vấn đề phát triển cơ bản trong phát triển giáo dục. Việc tạo mọi điều kiện thuận lợi để mọi người có cơ hội học tập, học tập thường xuyên, học tập suốt đời, kịp thời bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp hoạt động phát triển kinh tế, xã hội là phương châm hành động của các cấp quản lý giáo dục. Chúng ta thấy rất rõ đó là năm 1988 ấn Độ quyết định thành lập hàng loạt các trung tâm học tập trong cả nước nhằm tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi người, việc bồi dưỡng giáo viên được tiến hành ở các trung tâm này và mang lại hiệu quả rất thiết thực. Năm 1998 tại Hội nghị UNESCO tổ chức tại Nêpan về tổ chức quản lý nhà trường đã khẳng định "Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là vấn đề cơ bản trong phát triển giáo dục". ở Việt Nam ngay từ xa xưa ông cha ta đã coi trọng vai trò của người thầy "Không thầy đố mày làm nên", "Nhất tự vi sư, bán tự vi sư". Điều đó luôn nhắc nhở mọi người phải quan tâm đến đội ngũ giáo viên đồng nghĩa với việc quan tâm đến phát triển toàn diện đối với giáo dục. Vấn đề phát triển giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đã được Chủ Tịch Hồ Chí Minh chỉ ra trong thư gửi cán bộ, thầy giáo, cô giáo, công nhân viên, học sinh, sinh viên nhân dịp bắt đầu năm học mới (16-10- 1968): "Giáo dục nhằm đào tạo những người kế tục sự nghiệp cách mạng to lớn của Đảng và nhân dân, do đó các ngành, các cấp, Đảng, chính quyền địa phương phải thực sự quan tâm đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về mọi mặt, thúc đẩy sự nghiệp giáo dục của ta những bước phát triển mới", "Cán bộ và giáo viên phải tiến bộ cho kịp thời đại mới làm được nhiệm vụ, chớ tự túc, tự mãn cho là giỏi rồi thì dừng lại" [28, tr35]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
Đội ngũ giáo viên mầm non ở các vùng, các khu và ngay trong cả địa phương đại đa số không được đào tạo cơ bản, và đào tạo ở nhiều trình độ khác nhau, năng lực chuyên môn cũng khác nhau. Điều này càng thể hiện rất rõ khi giáo dục mầm non được chuyển sang công lập và có những biện pháp đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non đáp ứng với đòi hỏi của giai đoạn phát triển mới thì việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non là một việc làm vô cùng quan trọng và cấp thiết. Trong công tác quản lý trường mầm non, việc bồi dưỡng để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nó chính là yếu tố quyết định tới chất lượng của nhà trường. Đây là nhiệm vụ không hề đơn giản đối với Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện, và mỗi hiệu trưởng của các nhà trường. Có rất nhiều nhà khoa học nghiên cứu đến vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên, tiêu biểu như nghiên cứu của các tác giả Đặng Quốc Bảo, Trần Kiểm, Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Văn Lê, Nguyễn Đức Trí, Phạm Viết Vượng,... Nhóm tác giả Bùi Minh Hiền - Vũ Ngọc Hải - Đặng Quốc Bảo khẳng định, ĐNGV có vai trò rất quan trọng cho sự thành bại của sự nghiệp giáo dục. Vì vậy, xây dựng ĐNGV và CBQL giáo dục vừa mang tính chiến lược, vừa là yêu cầu cấp thiết đối với sự nghiệp phát triển Giáo dục - Đào tạo của đất nước hiện nay. Những vấn đề xây dựng, phát triển ĐNGV và CBQL giáo dục được các tác giả xem xét như là nguồn nhân lực quan trọng nhất trong quản lý giáo dục. Nhiều công trình khoa học đi sâu nghiên cứu quản lý, phát triển ĐNGV theo cấp học, ngành học, từng vùng miền khác nhau và trong từng nhà trường cụ thể khác nhau, như: Với đặc thù của một địa bàn huyện miền núi, tác giả Hoàng Văn Chương nghiên cứu “Quản lý phát triển ĐNGV Trung học phổ thông huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2007). Cùng hướng nghiên cứu về phát triển ĐNGV Trung học phổ thông, tác giả Nguyễn Tiến Dũng nghiên cứu “Biện pháp phát triển ĐNGV các trường Trung Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
học phổ thông trên địa bàn thành phố Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay”, luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2008) và tác giả Hà Thị Quyến nghiên cứu “Biện pháp quản lý phát triển ĐNGV trường trung học phổ thông Cát Bà, trong giai đoạn hiện nay”, luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2009). Gắn vấn đề nghiên cứu với yêu cầu đòi hỏi mang tính pháp lý, tác giả Trần Thu Trang nghiên cứu “Phát triển ĐNGV các trường Trung học phổ thông thành phố Nam Định theo chuẩn nghề nghiệp”, luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2009). Tác giả Ngô Đức Sáu nghiên cứu “Biện pháp phát triển ĐNGV các trường Trung học cơ sở huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”, luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2009). Phát triển ĐNGV là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà quản lý cấp trường, một số công trình đi sâu nghiên cứu phát triển ĐNGV của hiệu trưởng với trách nhiệm của người quản lý cao nhất trong nhà trường như: Tác giả Phạm Hồng Dương đã đề xuất “Các biện pháp quản lý ĐNGV của Hiệu trưởng trường Trung học Phổ thông Tân Sơn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang” (2008); tác giả Lưu Thị Kim Phượng nghiên cứu “Biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non Thành phố Thái Nguyên” (2009). Nghiên cứu phát triển ĐNGV các trường Trung cấp chuyên nghiệp, Cao đẳng, Đại học được nhiều tác giả quan tâm chọn làm nội dung nghiên cứu của luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục như: tác giả Nguyễn Xuân Hường nghiên cứu “Một số giải pháp quản lý phát triển ĐNGV trường Trung học Phòng không” (2002); tác giả Lê Duy Sinh nghiên cứu “Thực trạng và biện pháp quản lý ĐNGV ở trường Trung cấp Kỹ thuật Hải quân” (2011); tác giả Vũ Văn Nghi nghiên cứu về “Phát triển ĐNGV chuyên môn kỹ thuật trường Trung cấp Kỹ thuật Xe - Máy, Tổng cục Kỹ thuật”, (2012). Trên đây là những công trình nghiên cứu phát triển ĐNGV, giảng viên có tính chất đặc thù, với đặc điểm nhân cách của nhà giáo và nhân cách người quân nhân cách mạng. Về chuyên ngành quản lý giáo dục, trong đó có những đề tài nghiên cứu về đội ngũ giáo viên: Gắn xây dựng đội ngũ giáo viên với điều kiện vật chất và quy mô, chất lượng đào tạo trong các nhà trường lực lượng vũ trang (Đào Thế Vỹ - 1966; Ngô Cao Khải - 2000). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
Phát triển đội ngũ giáo viên trong hệ thống sư phạm và ngành giáo dục (Trần Công Tránh - 2001; La Tú Thắng - 2001). Một số biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên THCS tỉnh Thanh Hoá đến năm 2010 (Bùi Đình Phúc - 2003). Xây dựng quy hoạch phát triển giáo dục mầm non và phổ thông tỉnh Thái Nguyên đến năm 2010 (Ngô Thượng Chính - 2004). Các biện pháp tăng cường quản lý đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng trường mầm non Quận Tân Bình - Thành phố Hồ Chí Minh (Trần Thị Kim Thoa - 2006). Một số biện pháp xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên THPT ở thành phố Hải Phòng trong giai đoạn hiện nay (Trần Viết Thạch - 2003). Một số biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên trường CĐSP Sơn La trong giai đoạn mới (Nguyễn Thị Phương Hạnh - 2003). Một số biện pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở trường ĐHSP Hải Phòng từ 2003 - 2010 (Lê Quốc Băng - 2003). Biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên mầm non Hà Nội (Vũ Thị Minh Hà - 2004). Nhìn chung những đề tài trên có đóng góp đáng kể vào vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên nói chung và phát triển đội ngũ giáo viên mầm non nói riêng, song chưa có đề tài nào nghiên cứu sâu về vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên mầm non các trường mầm non công lập huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Đội ngũ giáo viên Theo từ điển Tiếng việt thì “Đội ngũ là tập hợp một số đông người, cùng chức năng hoặc nghề nghiệp thành một lực lượng” [54]. Đội ngũ giáo viên là người lao động có nghiệp vụ sư phạm được xã hội phân công làm nhiệm vụ đào tạo thế hệ trẻ. 1.2.2. Đội ngũ giáo viên mầm non Đội ngũ giáo viên Mầm non là những nhà giáo làm nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em trong trường, gồm Hiệu trưởng, phó Hiệu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
trưởng và giáo viên nhóm lớp. Đội ngũ giáo viên mầm non cũng có nhiệm vụ và quyền hạn như nhà giáo được quy định trong luật giáo dục năm 2005. 1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non * Khái niệm phát triển: Theo Từ điển Tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ từ đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp” [54, tr.769]. * Khái niệm phát triển đội ngũ giáo viên: Phát triển đội ngũ giáo viên được thể hiện trong văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng: "Phát triển đội ngũ giáo viên, coi trọng chất lượng và đạo đức sư phạm, cải thiện chế độ đãi ngộ. Bảo đảm về cơ bản đội ngũ giáo viên đạt chuẩn quốc gia và tỉ lệ giáo viên so với học sinh theo yêu cầu của từng cấp học. Có cơ chế, chính sách đảm bảo đủ giáo viên cho các vùng núi cao, hải đảo". Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương, xác định mục tiêu phát triển ĐNGV trong những năm tới đây là: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục theo hướng chuẩn hoá, nâng cao chất lượng, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” [1, tr.4]. Phát triển ĐNGV một mặt có ý nghĩa củng cố, kiện toàn đội ngũ hiện có; mặt khác, định hướng cho việc phát triển về số lượng, về cơ cấu và nâng cao chất lượng cho ĐNGV trong giai đoạn trước mắt cũng như lâu dài. Phát triển ĐNGV được thực hiện trong môi trường liên nhân cách: nhân cách học sinh, nhân cách giáo viên, nhân cách người quản lý để tạo nên đội ngũ nhà giáo có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. * Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non: Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non là tổng thể các cách thức, biện pháp tác động của chủ thể quản lý đến đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, bảo đảm đủ về số lượng, phù hợp về cơ cấu, đạt chuẩn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
về trình độ đào tạo, đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh ở các trường mầm non trong huyện. Nội dung phát triển đội ngũ GVMN được thể hiện trong văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX của Đảng ta: "Phát triển đội ngũ giáo viên, coi trọng chất lượng và đạo đức sư phạm, cải thiện chế độ đãi ngộ. Bảo đảm về cơ bản đội ngũ giáo viên đạt chuẩn quốc gia và tỷ lệ giáo viên so với học sinh theo yêu cầu của từng cấp học. Có cơ chế, chính sách đảm bảo đủ giáo viên cho các vùng núi cao, hải đảo". Mặt khác trong Nghị quyết TƯ8 khoá XI cũng đã nêu rõ: "Hoàn thành giáo dục phổ cập mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm 2015, nâng cao chất lượng phổ cập trong những năm tiếp theo và miễn học phí trước năm 2020. Từng bước chuẩn hoá các trường mầm non. Phát triển giáo dục mầm non dưới 5 tuổi có chất lượng phù hợp với điều kiện của từng địa phương và cơ sở giáo dục" [31, tr15]. Mục đích của phát triển ĐNGV mầm non là nhằm làm cho ĐNGV đủ về số lượng, tốt về chất lượng, hợp lý về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu Giáo dục - Đào tạo cấp học mầm non ở các nhà trường và đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non theo quy định của Nhà nước. Chủ thể phát triển ĐNGV mầm non là tổ chức Đảng các cấp; các cơ quan chức năng liên quan; Hiệu trưởng các trường mầm non và ĐNGV các nhà trường vừa là khách thể, vừa là chủ thể phát triển bản thân về mọi mặt. Đối tượng phát triển là ĐNGV các trường mầm non trên địa bàn huyện gắn với phẩm chất, năng lực và cơ cấu phù hợp với sự phát triển giáo dục mầm non trên địa bàn của huyện. Nội dung phát triển ĐNGV mầm non bao gồm phát triển về số lượng, chất lượng và bố trí, sắp xếp về cơ cấu. Trong đó, phát triển về số lượng là biểu thị về mặt định lượng của đội ngũ, phản ánh quy mô lớn, nhỏ, nhiều, ít. Căn cứ vào yêu cầu và sự phát triển của nhiệm vụ giáo dục mầm non trên địa bàn huyện để phát triển đủ về số lượng. Phương thức phát triển ĐNGV mầm non huyện Tiền Hải được thực hiện bằng sự phối hợp nhiều cách thức, biện pháp khác nhau của chủ thể quản lý. Do sự phong phú về nội dung phát triển và đặc điểm ĐNGV mầm non nên các cách thức, biện pháp phát triển ĐNGV mầm non trên địa bàn huyện cũng rất đa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn