Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phối hợp giữa trường trung học phổ thông với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dựa trên cơ sở nghiên cứu lý luận về bồi dưỡng giáo viên, tổ chức tổ chức thực hiện các biện pháp phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh (trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên) trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV THPT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phối hợp giữa trường trung học phổ thông với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN TRỌNG HIẾU PHỐI HỢP GIỮA TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỚI TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CẤP TỈNH TRONG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN Ở TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN TRỌNG HIẾU PHỐI HỢP GIỮA TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỚI TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CẤP TỈNH TRONG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO GIÁO VIÊN Ở TỈNH HẢI DƯƠNG Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Phạm Hồng Quang THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào của tác giả khác. Tác giả luận văn Trần Trọng Hiếu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Sau hai năm học tập và nghiên cứu, tôi đã hoàn thành chương trình khóa học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục tại Khoa Tâm lí giáo dục - Đại học Sư phạm Thái Nguyên và hoàn thành luận văn “Phối hợp giữa trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương”. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến lãnh đạo khoa, các thầy cô giáo đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình, quý báu của GS.TS Phạm Hồng Quang - người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin được gửi lời cảm ơn tới các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Sở giáo dục và đào tạo Hải Dương, Ban giám hiệu nhà trường và các thầy giáo, cô giáo các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương, Ban giám đốc và các thầy giáo, cô giáo thuộc Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên tỉnh Hải Dương đã tận tình giúp đỡ tôi thu thập, xử lý thông tin phục vụ quá trình nghiên cứu. Tuy đã rất cố gắng song luận văn không tránh khỏi thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự góp ý của các thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp về luận văn của tôi. Một lần nữa tác giả xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2020 Tác giả Trần Trọng Hiếu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT..................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 2 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 2 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3 8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỐI HỢP GIỮA CÁC TRƯỜNG THPT VỚI TRUNG TÂM GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP - GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN CẤP TỈNH TRONG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIÁO VIÊN ........................................................................................................ 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................................. 6 1.1.1. Những nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực giáo viên.......................................... 6 1.1.2. Những nghiên cứu về phối hợp các lực lượng trong bồi dưỡng GV .................. 9 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài......................................................................... 10 1.2.1. Năng lực giáo viên, hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo viên .......................... 10 1.2.2. Khái niệm phối hợp .......................................................................................... 11 1.2.3. Phối hợp giữa Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh với trường Trung học phổ thông trong bồi dưỡng năng lực giáo viên ........... 12 1.3. Hoạt động bồi dưỡng GV trung học phổ thông ................................................. 12 1.3.1. Yêu cầu năng lực đối với giáo viên THPT để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 ............................................................................................ 12 1.3.2. Mục tiêu hoạt động bồi dưỡng GV THPT ở trung tâm GDNN - GDTX cấp tỉnh......... 14 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3.3. Nội dung bồi dưỡng giáo viên THPT ở trung tâm GDNN - GDTX cấp tỉnh....... 15 1.3.4. Phương pháp bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông ở trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh ........................................... 18 1.3.5. Hình thức bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông ở trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh .................................................. 24 1.3.6. Đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực cho giáo viên trung học phổ thông ở các trung tâm GDNN - GDTX cấp tỉnh ............................................................. 25 1.4. Phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV ................................ 26 1.4.1. Tầm quan trọng của phối hợp giữa trường THPT với Trung tâm GDNN - GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên THPT ....................... 26 1.4.2. Nguyên tắc phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên ........ 29 1.4.3. Vai trò của các chủ thể quản lí trong phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDNN - GDTX cấp tỉnh để bồi dưỡng năng lực giáo viên .............. 31 1.4.4. Nội dung phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên ...... 34 1.5. Các yếu tố ảnh hướng đến hoạt động phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên ............................................................................. 42 1.5.1. Các yếu tố khách quan ...................................................................................... 42 1.5.2. Các yếu tố chủ quan .......................................................................................... 43 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 44 Chương 2. THỰC TRẠNG PHỐI HỢP GIỮA CÁC TRƯỜNG THPT VÀ TRUNG TÂM GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP - GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN CẤP TỈNH TRONG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIÁO VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HẢI DƯƠNG ................................................ 46 2.1. Tình hình phát triển giáo dục Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Hải Dương ........ 46 2.2. Tổ chức quá trình khảo sát thực trạng ................................................................ 47 2.2.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................. 47 2.2.2. Nội dung, đối tượng khảo sát ............................................................................ 47 2.2.3. Khách thể khảo sát ............................................................................................ 48 2.2.4. Phương pháp thu thập, xử lý và đánh giá kết quả khảo sát .............................. 48 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.3. Kết quả khảo sát ................................................................................................. 49 2.3.1. Thực trạng bồi dưỡng năng lực cho giáo viên THPT tỉnh Hải Dương tại trung tâm GDNN-GDTX ................................................................................... 49 2.3.2. Thực trạng phối hợp giữa các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên trên địa bàn tỉnh Hải Dương ....................................................................... 59 2.4. Đánh giá chung về thực trạng phối hợp giữa các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên trên địa bàn tỉnh Hải Dương..................................... 68 2.4.1. Điểm mạnh ........................................................................................................ 68 2.4.2. Điểm yếu ........................................................................................................... 68 2.4.3. Nguyên nhân ..................................................................................................... 69 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 70 Chương 3. BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỐI HỢP GIỮA TRƯỜNG THPT VỚI TRUNG GDNN-GDTX TRONG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIÁO VIÊN THPT TỈNH HẢI DƯƠNG ............................... 72 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ...................................................................... 72 3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống ...................................................................................... 72 3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa ........................................................................................ 72 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi......................................................................................... 73 3.1.4. Đảm bảo tính toàn diện ..................................................................................... 73 3.2. Biện pháp nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên trong bồi dưỡng năng lực giáo viên tỉnh Hải Dương .................................................................... 74 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức giáo dục nhận thức cho đội ngũ CBQL, GV, NV các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên về vai trò phối hợp trong bồi dưỡng năng lực giáo viên THPT tỉnh Hải Dương .......................................................................................................... 74 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng cơ chế phối hợp nhằm thống nhất mục tiêu, kế hoạch hoạt động bồi dưỡng GV giữa THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên tỉnh Hải Dương .............................................. 78 3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường phối hợp thực hiện công tác tự kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng GV giữa trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên tỉnh Hải Dương ..................................... 82 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................ 86 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ..................... 87 3.4.1. Tổng hợp tên các biện pháp đề xuất ................................................................. 87 3.4.2. Mục đích khảo nghiệm ..................................................................................... 87 3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................................... 87 3.4.4. Thang đo và phương pháp khảo nghiệm .......................................................... 87 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................................ 88 Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 91 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 92 1. Kết luận ................................................................................................................... 92 2. Kiến nghị................................................................................................................. 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 96 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT BD : Bồi dưỡng BDGV : Bồi dưỡng giáo viên BDTX : Bồi dưỡng thường xuyên CB QLGD : Cán bộ quản lý giáo dục CBQL : Cán bộ quản lý CNTT : Công nghệ thông tin GD : Giáo dục GD-ĐT : Giáo dục - đào tạo GDNN-GDTX: Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên GDPT : Giáo dục phổ thông GDTX : Giáo dục thường xuyên GV : Giáo viên QLGD : Quản lý giáo dục THPT : Trung học phổ thông TTGDNN-GDTX: Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên TTGDTX : Trung tâm giáo dục thường xuyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng cho GV Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Hải Dương ................... 49 Bảng 2.2. Thực trạng năng lực của đội ngũ GV giảng dạy 12 môn ở trường phổ thông ................................................................................................. 51 Bảng 2.3. Kết quả đánh giá năng lực dạy học theo yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông của GV THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương ................ 52 Bảng 2.4. Thực trạng nội dung bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Hải Dương ........................................................................... 54 Bảng 2.5. Thực trạng thực hiện phương pháp bồi dưỡng năng lực cho giáo viên Trung học phổ thông ở trung tâm GDNN-GDTX tỉnh Hải Dương............. 56 Bảng 2.6. Thực trạng thực hiện hình thức bồi dưỡng năng lực cho GV THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương .................................................................... 58 Bảng 2.7. Thực trạng thực hiện nguyên tắc phối hợp giữa các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên trên địa bàn tỉnh Hải Dương ............... 59 Bảng 2.8. Thực trạng thực hiện nội dung phối hợp giữa các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên trên địa bàn tỉnh Hải Dương ............... 61 Bảng 2.9. Thực trạng thực hiện phương thức phối hợp giữa các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên trên địa bàn tỉnh Hải Dương ............... 63 Bảng 2.10. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động phối hợp giữa các trường THPT và trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực giáo viên trên địa bàn tỉnh Hải Dương ...........66 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết ....................................................................88 Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp .......................................... 89 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong cương lĩnh “Xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội” Đảng ta đã khẳng định: “Nguồn nhân lực lớn nhất, quý báu nhất của Đảng ta là tiềm lực con người Việt Nam, trong đó có tiềm lực trí tuệ”. Chính vì vậy, nhiệm vụ của GD-ĐT nước ta trong thời kì đổi mới là phải “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài” để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Với vai trò là “người quyết định chất lượng giáo dục”, đội ngũ GV trong các trường học nói chung, trong trường học đào tạo nhân tài nói riêng có một vị trí vô cùng quan trọng cần được quan tâm đầu tư đào tạo, bồi dưỡng theo yêu cầu của Chỉ thị 40 CT/TW của Ban Bí thư. Xây dựng đội ngũ GV ở tầm vĩ mô là trách nhiệm của Nhà nước và của toàn Ngành Giáo dục và của từng cơ sở trường học. Đặc điểm của lao động sư phạm đòi hỏi GV phải thường xuyên nâng cao và mở rộng tri thức và chuyên môn nghiệp vụ. Khái niệm “Học tập suốt đời” trước hết là yêu cầu đối với nhà giáo chân chính. Thực trạng của đội ngũ GV đã được Đảng ta chỉ rõ: “Đại bộ phận đội ngũ GV chưa được đào tạo và bồi dưỡng tốt, bất cập đối với yêu cầu đổi mới của giáo dục...”. Trung tâm bồi dưỡng GV Tỉnh Hải Dương là đơn vị sự nghiệp trực thuộc sở giáo dục đào tạo tỉnh Hải Dương. Trung tâm bồi dưỡng GV tỉnh Hải Dương đã thực hiện tốt chức năng trong việc phối hợp bồi dưỡng GV phục vụ việc giảng dạy và học tập trên địa bàn tỉnh được đầu tư xây dựng và đưa vào hoạt động hiệu quả, đáp ứng tốt yêu cầu đề ra. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, tồn tại vấn đề là hoạt động phối hợp giữa trung tâm với các trường phổ thông còn hạn chế. Nội dung bồi dưỡng chưa thực sự phân hóa đáp ứng nhu cầu khác nhau của các nhóm đối tượng GV, hình thức bồi dưỡng chưa thực sự đa dạng, phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện của các nhóm đối tượng GV. Vì vậy việc nghiên cứu, tìm hiểu về công tác phối hợp giữa trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh với các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương từ đó đưa ra các biện pháp thực hiện phù hợp là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Từ những lý do trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài “Phối hợp giữa trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương”. 2. Mục đích nghiên cứu Dựa trên cơ sở nghiên cứu lý luận về bồi dưỡng giáo viên, tổ chức thực hiện các biện pháp phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh (trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên) trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV THPT. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp thực hiện phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 4. Giả thuyết khoa học Công tác phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã được quan tâm triển khai thực hiện trong thời gian qua, bên cạnh những mặt tích cực cũng còn những điểm hạn chế, yếu kém cần khắc phục. Chất lượng công tác BDGV phụ thuộc vào mối quan hệ phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên. Nếu khảo sát và đánh giá được thực trạng phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương thì có thể đề xuất được các biện pháp đổi mới nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng GV trong giai đoạn mới của đất nước hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận của phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
- Khảo sát, mô tả và đánh giá thực trạng phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. - Đề xuất các biện pháp nhằm thực hiện công tác phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương (Trong giới hạn của đề tài trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh là trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh). 6.2. Giới hạn về khách thể điều tra: Lãnh đạo (CBQL), giáo viên, chuyên viên phụ trách công tác tổ chức và đào tạo bồi dưỡng GV của trung tâm bồi dưỡng GV tỉnh Hải Dương. Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và đội ngũ GV các trường THPT trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài, các tài liệu, văn bản của các cấp quản lý về việc phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong việc bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Quan sát các hình thức biểu hiện hoạt động bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương, các biểu hiện về thái độ và hành động của giáo viên trong quá trình bồi dưỡng và thực hiện các hoạt động phối hợp giữa trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh qua đó đánh giá hiệu quả của công tác phối hợp giữa trường THPT với trung tâm bồi dưỡng giáo viên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7.2.2. Phương pháp điều tra Điều tra thực trạng biện pháp phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. Chúng tôi sử dụng các bảng hỏi sau: - Bảng hỏi dành cho giáo viên các trường THPT và các nhân viên trung tâm GDTX: Mục đích: Tìm hiểu thực trạng của hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo viên cấp tỉnh: Nội dung, hình thức, hiệu quả, thuận lợi, khó khăn của hoạt động bồi dưỡng GV cấp tỉnh. Tìm hiểu đánh giá của giáo viên các trường THPT và nhân viên trung tâm GDTX về công tác quản lý phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương của CBQL. - Bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý nhà trường THPT và Ban giám đốc trung tâm GDTX. Mục đích: Tìm hiểu đánh giá của các nhà quản lý về hoạt động phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. Tìm hiểu đánh giá của cán bộ quản lý về các biện pháp phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn Bổ sung, kiểm tra và làm rõ những thông tin đã thu thập được thông qua phương pháp điều tra. Qua đó tìm hiểu thêm những biện pháp phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. Những thông tin này có giá trị là căn cứ để nhận xét, khẳng định chính xác hơn thực trạng biện pháp quản lý phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. Ngoài ra, có thể tìm hiểu thêm các nhân tố ảnh hưởng tới tới thực trạng đó cũng như những khuyến nghị của họ. Đồng thời những thông tin này cũng giúp cho nhà nghiên cứu có thêm căn cứ để khẳng định tính trung thực, độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. 7.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Tham khảo ý kiến của các lãnh đạo và chuyên viên Sở giáo dục, các đồng chí hiệu trưởng, giáo viên, các nhà quản lý… để có thêm thông tin tin cậy đảm bảo tính khách quan cho các kết quả nghiên cứu. Đặc biệt xin ý kiến đóng góp cho những đề Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
xuất biện pháp nhằm quản lý có hiệu quả hoạt động phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương. 7.2.5. Phương pháp khảo nghiệm Tiến hành khảo nghiệm các biện pháp đã đề xuất để khẳng định tính khoa học, cấp thiết, khả thi của các biện pháp phối hợp giữa trường THPT với trung tâm GDTX cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở tỉnh Hải Dương đã đề xuất trong đề tài. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày theo 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV. Chương 2. Thực trạng phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Chương 3. Biện pháp phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHỐI HỢP GIỮA CÁC TRƯỜNG THPT VỚI TRUNG TÂM GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP - GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN CẤP TỈNH TRONG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIÁO VIÊN 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực giáo viên 1.1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Giáo dục là nền tảng của sự phát triển khoa học, công nghệ, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Nhà giáo là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển quá trình giảng dạy và quyết định chất lượng giáo dục. Ủy ban quốc tế và giáo dục thế kỷ XXI của UNESCO (1996) đã khẳng định thầy giáo là yếu tố quyết định hàng đầu đối với chất lượng giáo dục. Do đó, muốn phát triển giáo dục thì trước hết và trên hết phải phát triển độ ngũ GV về cả số lượng và chất lượng [19]. Ở Nhật Bản, có quy chế bắt buộc bồi dưỡng hằng năm đối với GV phổ thông mới vào nghề. GV đương nhiệm được bồi dưỡng bằng nhiều hình thức, ở nhiều cấp với phương thức đổi mới, đa dạng. Chính sách đãi ngộ GV chủ yếu thể hiện qua lương, phụ cấp, trợ cấp. Mức tăng lương dựa vào thành tích và thâm niên công tác, trung bình 1 năm hoặc 2 năm một lần [10]. Ở Philipin đã xây dựng kế hoạch tổng thể đào tạo bồi dưỡng GV 10 năm (1998-2008), trong đó có những giải pháp đáng chú ý. Chẳng hạn, thu hút những HS trung học có học lực khá giỏi vào ngành sư phạm. Tạo việc làm cho GV mới ra trường, giảm bớt tình trạng thất nghiệp đối với GV mới. Thể chế hóa và củng cố việc bồi dưỡng tại chức, nâng cao nhận thức của nhân dân về vai trò, tầm quan trọng của nghề dạy học và vị thế của GV trong xã hội [11]. Đối với Cộng hòa Pháp, một trong những quốc gia có nền giáo dục phát triển ở Châu Âu đã xây dựng 49 nguyên tắc mới cho GD. Trong đó có đề cập đến công tác đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên GV. Mỗi GV được hưởng ít nhất 35 giờ đối với công tác đào tạo tiếp tục hàng năm. Tăng cường làm việc theo nhóm để chia sẻ và học hỏi kinh nghiệm giảng dạy lẫn nhau. Thời gian làm việc của GV giảm từ 15 giờ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
xuống 14 giờ/tuần. Nhưng GV phải có 4 giờ/tuần có mặt trong nhà trường để nghiên cứu tài liệu chuẩn bị cho các hoạt đông giảng dạy, đối với thạc sĩ là 3 giờ/tuần tức là 132 giờ/năm. Công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ QLGD được chú trọng [11]. Tác giả xin điểm qua một vài công trình nghiên cứu như sau: (1) William E. B. (Mỹ) “Handbook for developing competency-based training programs” [24]. (Tạm dịch là: Sổ tay cho việc phát triển các chương trình đào tạo dựa trên năng lực ). Mục đích của cuốn sách này là giúp phát triển có hiệu quả các chương trình giáo dục và đào tạo. Nó dành cho các giảng viên, người làm công tác đào tạo, các nhà nghiên cứu và những người tham gia vào việc đào tạo nghề trong các tổ chức. Cuốn sách này đưa ra những gợi ý làm thế nào để phát triển các chương trình dựa trên năng lực, bao gồm: Mô tả rõ chuẩn đầu ra, sắp xếp chúng một các cẩn thận theo một trình tự. Xây dựng chương trình cẩn thận bằng cách phân loại tài liệu, sắp xếp và tập hợp thành một gói chương trình hoàn chỉnh. Xác định mục tiêu của chương trình là hướng vào việc học của người học chứ không hướng vào hoạt động dạy. Chương trình sẽ đảm bảo rằng người học có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ sau khi tốt nghiệp và tham gia vào hoạt động nghề nghiệp. Chương trình được cá nhân hoá để mỗi người có thể tự hoàn thành công việc bằng cách tìm hiểu nhận thức vấn đề và đề xuất cách giải quyết một vấn đề. Và cuối cùng, có thể đánh giá được hiệu quả đào tạo với từng cá nhân người học, người học cũng có thể tự đánh giá được mức độ đạt được của bản thân so vớimục tiêu của chương trình. (2) Tác giả Tian Ye (Trung Quốc) đề cập đến chƣơng trình phát triển năng lực cho giảng viên trong các cơ sở giáo dục và đào tạo nghề ở Bắc Kinh - Trung Quốc, đây là một dự án đặc biệt của chính quyền địa phương nhằm mục đích cải thiện việc giảng dạy ở bậc chuyên nghiệp [23]. Trong đó, năng lực thực hành sư phạm của giảng viên được đặc biệt quan tâm. Uỷ ban giáo dục thành phố Bắc Kinh (Trung Quốc) và sở tài chính hợp tác tiến hành các dự án từ năm 2007 đến năm 2010. Chương trình phát triển năng lực bao gồm chín kế hoạch, bao gồm: Đào tạo tại chức, xây dựng đội ngũ giảng viên, xây dựng cơ sở vật chất, tuyển dụng giảng viên trợ giảng, … Chương trình được tiến hành trong tất cả các trường đào tạo kỹ thuật - dạy nghề ở Bắc Kinh để nâng cao chất lượng tổng thể và phát triển giáo dục và đào tạo nghề. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Điểm qua những nghiên cứu trên có thể nhận thấy: đào tạo theo tiếp cận năng lực là một xu hướng được nhiều quốc gia, nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau và ứng dụng vào quá trình dạy học ở các trường đại học, chuyên nghiệp, trường THPT. Tuỳ theo đặc điểm của mỗi quốc gia mà lý thuyết này được thay đổi cho phù hợp. Qua đó cho thấy các nước trên thế giới, dù là những nước chậm phát triển, nước đang phát triển hay nước phát triển thì công tác bồi dưỡng, phát triển đội ngũ GV được đặc biệt quan tâm. 1.1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước Ở Việt Nam, đội ngũ GV giữ vai trò chủ đạo trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến vấn đề phát triển giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ GV. Nghị quyết TW2 khóa VIII đã nêu: “Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và chuẩn hóa đội ngũ GV cũng như cán bộ QLGD” [19]. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã khẳng định “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ GV và CB QLGD là khâu then chốt” [9]. Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020 đã đề ra các giải pháp phát triển giáo dục, trong đó có giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo, trong giải pháp này khẳng định: “…đổi mới căn bản và toàn diện nội dung và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm hình thành đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD đủ sức thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015” [7]. Bên cạnh đó, những công trình nghiên cứu về hoạt động bồi dưỡng GV kể đến như: Tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng: “Bất cứ hoàn cảnh nào du khó khăn đến đâu, ngành giáo dục cũng tìm mọi biện pháp mở trường, lớp (dài hạn, ngắn hạn, cấp tốc, tập trung, phân tán, nhóm nhỏ,...) để đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ” [3]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Tác giả Hồ Phương Lan trong cuốn “Giải pháp tổng thể quản lý nhà trường hiệu quả trong thời kỳ hội nhập quốc tế” đã nêu lên những yêu cầu về xây dựng và phát triển đội ngũ, việc tăng cường, quản lý, xây dựng và phát triển đội ngũ [13]. Tác giả Bùi Thị Loan trong bài viết “Về công tác bồi dưỡng GV THPT hiện nay” đăng trên tạp chí giáo dục số 176, trong đó đã đề cập đến thực trạng của công tác bồi dưỡng GV hiện nay, đồng thời đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng [14]. 1.1.2. Những nghiên cứu về phối hợp các lực lượng trong bồi dưỡng GV Tại hội thảo “Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các trường, khoa sư phạm với các trường phổ thông và mầm non trong công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục sau 2015” [9] nhiều tác giả thống nhất một trong những biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo trong trường sư phạm là xây dựng mối quan hệ thường xuyên, gắn bó chặt chẽ giữa trường sư phạm với trường phổ thông - nơi trực tiếp tiếp nhận và sử dụng sản phẩm đào tạo của trường. Trong đó, mỗi tác giả đề xuất nội dung, mức độ và hình thức phối hợp khác nhau. Quan điểm tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa trường sư phạm với trường phổ thông được tác giả Tôn Quang Cường sử dụng trong việc đề xuất mô hình kết nối trong thực tập sư phạm, theo đó, hoạt động thực tập sư phạm ở trường sư phạm được đổi mới theo hướng tiến hành 4 giai đoạn (Kết nối, trải nghiệm, ứng dụng và phát triển nghề nghiệp), trong đó mỗi giai đoạn đều đặt ra yêu cầu có sự liên kết chặt chẽ với trường phổ thông trong việc tổ chức, giám sát và đánh giá hiệu quả thực hiện… [9, 15]. Hoạt động liên kết đã để lại những kinh nghiệm thiết thực cần tổng kết và phát huy, nâng cao vai trò các trung tâm GDTX trong đào tạo liên kết ở các bậc học, cấp học hình thức học khác nhau. Trong Luật giáo dục 2005 (đã được sửa đổi bổ sung năm 2009) tại khoản 1 điều 4 quy định: “Hệ thống giáo dục quốc dân gồm giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên”, điều 44 quy định “Giáo dục thường xuyên giúp mọi người vừa làm vừa học, học liên tục, học suốt đời nhằm hoàn thiện nhân cách, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình độ học vấn chuyên môn, nghiệp vụ để cải thiện cuộc sống, tìm việc làm, tự tạo việc làm và thích nghi đời sống với đời sống xã hội” [16]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Các báo cáo tổng kết giáo dục thường xuyên hàng năm của Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã đề cập đến quản lý công tác phối hợp bồi dưỡng giáo viên theo hình thức liên kết, nhưng còn rất ít công trình nghiên cứu có hệ thống, có thực nghiệm tại một cơ sở giáo dục cụ thể. Mặc dù có nhiều bài viết và công trình nghiên cứu về công tác bồi dưỡng GV, phối hợp các lực lượng giáo dục trong bồi dưỡng giáo viên nhưng chưa có công trình nghiên cứu nào về công tác phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Các bài viết và công trình nghiên cứu trên là những cơ sở lý luận quý báu, cung cấp những thông tin, kiến thức và nội dung giúp tác giả tiến hành nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất biện pháp phù hợp nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các trường THPT với trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cấp tỉnh trong bồi dưỡng năng lực GV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Năng lực giáo viên, hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo viên 1.2.1.1. Khái niệm năng lực giáo viên Khi nói đến năng lực là khả năng đạt được kết quả trong hoạt động nào đó. Muốn hoạt động đạt hiệu quả thì cá nhân thực hiện hoạt động ấy phải có những phẩm chất tâm lý nhất định phù hợp với yêu cầu của hoạt động đó. Theo quan điểm của các nhà tâm lý học, năng lực là tổng hợp các đặc điểm, thuộc tính tâm lý của cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trưng của một hoạt động nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao. Như vậy, năng lực là sự kết hợp, hòa trộn giữa tiềm năng của cá nhân với sự đòi hỏi của nhiệm vụ và yếu tố văn hóa cùng những đặc điểm cụ hể của bối cảnh để hoàn thành một công việc nhất định. Năng lực sư phạm của GV là cách thức tổ chức thực hiện hiệu quả hoạt động giảng dạy và giáo dục. Năng lực sư phạm của GV là khả năng vận dụng tổng hợp, kiến thức, kĩ năng sư phạm, thái độ của GV sư phạm nhằm tổ chức thực hiện có hiệu quả hoạt động dạy học và giáo dục nghề nghiệp cho học sinh sư phạm theo yêu cầu, chức năng, nhiệm vụ được giao. Năng lực sư phạm của GV phải thể hiện qua việc tổ chức thực hiện hoạt động nghề nghiệp của họ nhưng phải theo yêu cầu, chức năng, nhiệm vụ được giao. Nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn