Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là lý luận và thực tiễn công tác bồi dưỡng và quản lí bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông, luận văn đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn tiếng Anh cho học sinh người dân tộc thiểu số đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HOÀNG THU HUYỀN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO GIÁO VIÊN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ THCS VÀ THPT TỈNH LÀO CAI Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn: TS. Hoàng Văn Dương THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, khách quan, không trùng lặp với các luận văn khác. Thông tin trích dẫn trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn Hoàng Thu Huyền i
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, đồng nghiệp và các bạn. Trước hết, tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến TS. Hoàng Văn Dương, người đã tận tâm, trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và quá trình nghiên cứu luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo khoa Tâm lý - Giáo dục trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy lớp Thạc sỹ QLGD K26. Tôi chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình, tạo mọi điều kiện của các đồng chí trong Ban Giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo, nhân viên và học sinh các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình giúp đỡ tác giả có được các thông tin cần thiết, hữu ích để phục vụ cho đề tài nghiên cứu của mình. Mặc dù đã cố gắng nhưng luận văn cũng không thể tránh khỏi một số thiếu sót. Tác giả mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ thầy cô, đồng nghiệp và bạn bè. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Hoàng Thu Huyền ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...........................................................................viii DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................. ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... xi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO GIÁO VIÊN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ................................................................................... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7 1.1.1. Ở các nước trên thế giới ............................................................................ 7 1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................ 9 1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................. 11 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục ........................................................................ 11 1.2.2. Bồi dưỡng, bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học .. 13 1.2.3. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh trung học........ 15 1.3. Bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình GDPT 2018 ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT .......................................................................................... 15 iii
1.3.1. Yêu cầu về năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT theo chương trình GDPT 2018 .......... 15 1.3.2. Mục tiêu, ý nghĩa hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ...... 17 1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT .................................... 19 1.3.4. Hình thức và phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ................................. 20 1.4. Quản lý năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ....................................................... 21 1.4.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ................. 21 1.4.2. Tổ chức thực bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ......................... 23 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ......................... 24 1.4.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT ... 25 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT .......................................................................................... 27 1.5.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 27 1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 28 Kết luận chương 1.............................................................................................. 29 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ THCS VÀ THPT TỈNH LÀO CAI ........................ 30 2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai ................................................. 30 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội thành phố Lào Cai ..................... 30 2.1.2. Tình hình giáo dục tại trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ... 30 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 32 2.2.1. Mục đích, ý nghĩa của khảo sát thực trạng .............................................. 32 2.2.2. Nội dung khảo sát thực trạng................................................................... 33 iv
2.2.3. Phương pháp khảo sát thực trạng ............................................................ 33 2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu ....................................................................... 34 2.2.5. Địa bàn và khách thể khảo sát ................................................................. 34 2.3. Thực trạng năng lực dạy học môn tiếng Anh của giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai so với yêu cầu của chương trình GDPT 2018 ................................................................. 35 2.3.1. Chất lượng đội ngũ giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................... 35 2.3.2. Đánh giá về năng lực dạy học môn tiếng Anh của giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai so với yêu cầu của chương trình GDPT 2018 ......................................................................... 36 2.4. Thực trạng bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ......... 37 2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên tiếng Anh ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai về bồi dưỡng nâng cao năng lực giảng dạy ............................................................................ 37 2.4.2. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai .................................................................................................... 41 2.4.3. Thực trạng hình thức và phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ..................................................................... 44 2.5. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường PTDTNT THCS&THPT tỉnh Lào Cai ....................... 48 2.5.1. Công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ............. 48 2.5.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường PTDTNT THCS&THPT tỉnh Lào Cai ........................................ 51 2.5.3. Chỉ đạo thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai .......... 53 2.5.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ............... 55 v
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ..................................................................... 57 2.7. Đánh giá thuận lợi và khó khăn về công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ..................................................................... 59 2.7.1. Thuận lợi .................................................................................................. 59 2.7.2. Khó khăn .................................................................................................. 60 2.8. Đánh giá chung về thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai .................................................................................................... 61 2.8.1. Ưu điểm ................................................................................................... 61 2.8.2. Hạn chế .................................................................................................... 62 2.8.3. Nguyên nhân của hạn chế ........................................................................ 63 Kết luận chương 2.............................................................................................. 65 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC 66MÔN TIẾNG ANH CHO GIÁO VIÊN THEO CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ THCS VÀ THPT TỈNH LÀO CAI .................................... 66 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 66 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ......................................................... 66 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa, thực tiễn ............................................ 66 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 67 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 67 3.2. Một số biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình GDPT 2018 ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................... 68 3.2.1. Nâng cao nhận thức của CBQL, giáo viên tiếng Anh về giá trị nghề nghiệp và xây dựng môi trường, tạo động lực cho giáo viên tiếng Anh ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai tích cực bồi dưỡng năng lực dạy học bộ môn theo chương trình GDPT 2018 ......................................................................................................... 68 vi
3.2.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai theo chuẩn năng lực tiếng Anh và năng lực sư phạm phù hợp với cấp học theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo ............................... 71 3.2.3. Chỉ đạo đổi mới xây dựng chương trình, tài liệu, nội dung và hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình GDPT 2018 ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ............................................................................................. 74 3.2.4. Tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình GDPT 2018 ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ........................... 79 3.2.5. Chỉ đạo tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng anh cho GV ở trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ...................................................................... 82 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 85 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp mới ........... 85 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 85 3.4.2. Đối tượng và nội dung khảo nghiệm ....................................................... 86 3.4.3. Các bước khảo nghiệm ............................................................................ 86 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 86 Kết luận chương 3.............................................................................................. 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 94 1. Kết luận .......................................................................................................... 94 2. Khuyến nghị................................................................................................... 95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 97 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 99 vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BD Bồi dưỡng BDGV Bồi dưỡng giáo viên BGDĐT Bộ giáo dục và Đào tạo CBQL Cán bộ quản lý CNN Chuẩn nghề nghiệp CT Chỉ thị GDPT Giáo dục phổ thông GV Giáo viên HS Học sinh NL Năng lực NLDH Năng lực dạy học PT Phổ thông PTDT Phổ thông dân tộc QĐ Quyết định TCM Tổ chuyên môn TT Thông tư TTg Thủ tướng THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông viii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai năm học 2019-2020 .................................................................................... 31 Bảng 2.2. Số lượng giáo viên dạy tiếng anh tại các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai qua các năm 2017-2019 .............. 32 Bảng 2.3. Ý nghĩa của điểm số bình quân........................................................... 34 Bảng 2.4. Chất lượng giáo viên dạy tiếng anh tại các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai cập nhật đến 31/12/2019 ............. 35 Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL, GV về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ............................. 38 Bảng 2.6. Đánh giá của HS về tầm quan trọng của môn tiếng Anh theo chương trình GDPT 2018 ................................................................................ 40 Bảng 2.7. Đánh giá của GV về nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................................ 42 Bảng 2.8. Đánh giá của GV về phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................................ 47 Bảng 2.9. Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................................ 49 Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................................................................ 52 Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ........................................................................................ 54 Bảng 2.12. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai........................................................... 56 ix
Bảng 2.13. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai .................................................... 58 Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên tại các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ......................................... 87 Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên tại các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ......................................... 89 x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Đánh giá của CBQL, GV về hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ................................................................ 44 Biểu đồ 2.2. Đánh giá của HS về hình thức dạy học môn tiếng Anh theo chương trình GDPT 2018 ................................................................................ 45 Biểu đồ 3.1. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên tại các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai ....................................................................................................... 91 xi
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trong thế giới toàn cầu hóa, tri thức không ngừng tăng lên, không ngừng trao truyền, biết thêm một ngoại ngữ là chúng ta có thêm một cánh cửa để bước ra thế giới bên ngoài. Tiếng Anh được xem là ngôn ngữ phổ biến thông dụng toàn cầu, hiện nay có tới hơn 60 nước sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giao tiếp chính thức và là ngôn ngữ chung sử dụng chung trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, tiếng Anh là môn học bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông từ lớp 3 đến lớp 12. Mục tiêu cơ bản của Chương trình giáo dục phổ thông môn Tiếng Anh là giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua rèn luyện các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và các kiến thức ngôn ngữ. Các kỹ năng giao tiếp và kiến thức ngôn ngữ được xây dựng trên cơ sở các đơn vị năng lực giao tiếp cụ thể, trong các chủ điểm và chủ đề phù hợp với nhu cầu và khả năng của học sinh phổ thông nhằm giúp các em đạt được các yêu cầu quy định trong Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam, cụ thể là học sinh kết thúc cấp tiểu học đạt Bậc 1, học sinh kết thúc cấp trung học cơ sở đạt Bậc 2, học sinh kết thúc cấp trung học phổ thông đạt Bậc 3. Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) môn tiếng Anh mới kế thừa và tích hợp những đường hướng giáo dục tiên tiến trên thế giới như dạy học theo định hướng phát triển năng lực, lấy người học làm trung tâm, và đảm bảo tính linh hoạt để phù hợp với bối cảnh dạy và học tiếng Anh tại các địa phương khác nhau. Tuy nhiên, không khó để nhận thấy trong bối cảnh dạy và học tiếng Anh tại Việt Nam còn nhiều khó khăn như hiện nay, chương trình GDPT mới nói trên cũng sẽ đặt ra những thử thách không nhỏ đối với công tác bồi dưỡng giáo viên tiếng Anh nói chung và công tác bồi dưỡng giáo viên tiếng Anh ở hai cấp học THCS, THPT nói riêng. Tại tỉnh Lào Cai, thực hiện Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong các cơ sở giáo dục tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2015 - 2020”, ngành Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện tốt công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý, nhất là giáo viên cốt cán và giáo viên trực tiếp dạy tiếng Anh trong các trường. Qua đó, đa số giáo 1
viên tiếng Anh ở các cấp học được bồi dưỡng kiến thức, tập huấn phương pháp giảng dạy với sự hỗ trợ của giảng viên các trường đại học, các chuyên gia giáo dục đến từ các nước châu Âu. Để tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ, ngành Giáo dục và Đào tạo Lào Cai đã và sẽ tiếp tục cử giáo viên cốt cán; được quy hoạch làm giáo viên cốt cán; cán bộ chỉ đạo chuyên môn ở các trường công lập trên địa bàn tỉnh, tham gia bồi dưỡng nâng cao năng lực ngoại ngữ tại Malaysia, Singapore, Australia, tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên tiếng Anh chưa đạt chuẩn. Việc bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh theo chương trình phổ thông mới ở các trường THCS và THPT bước đầu đã gặt hái được thành công, năm học 2019-2020 thi tuyển sinh vào lớp 10 Tiếng Anh là môn thi bắt buộc, điều này thể hiện sự nỗ lực, cố gắng của ngành giáo dục tỉnh Lào Cai và các đơn vị trường học. Tuy nhiên, công tác bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng nâng cao năng lực giảng dạy tiếng Anh cho giáo viên còn có một số hạn chế: Công tác chỉ đạo chuyên môn của một số trường thiếu quyết liệt, một số giáo viên thiếu quyết tâm trong công tác tự bồi dưỡng chuyên môn, chất lượng thi tuyển sinh lớp vào trường THPT và điểm thi THPT Quốc Gia môn tiếng Anh còn thấp, giáo viên không duy trì được bậc năng lực sau bồi dưỡng, chương trình bồi dưỡng chưa sát với nhu cầu thực tế, thiếu hỗ trợ duy trì năng lực sau bồi dưỡng, chỉ tiêu chưa sát với nhu cầu địa phương… Vì vậy, vấn đề bồi dưỡng nâng cao năng lực sư phạm, ngôn ngữ cho giáo viên tiếng Anh các bậc học nói chung và giáo viên tiếng Anh cấp THCS, THPT nói riêng là yêu cầu cấp thiết, đồng thời là giải pháp đột phá trong để nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh THCS, THPT ở tỉnh Lào Cai. Mặc dù CBQL và GV các trường đã có nhận thức về tầm quan trọng và đề cao vai trò của hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh theo chương trình GDPT mới trong nhà trường; có sự chỉ đạo của Ban Chi ủy, Ban Giám hiệu về việc chủ động xây dựng các kế hoạch giáo dục môn tiếng Anh tại trường theo chương trình GDPT mới, bước đầu xây dựng được đội ngũ GV dạy tiếng Anh có sự nhiệt tình, đam mê, nhiệt huyết với nghề, có ý thức hiểu về tầm quan trọng của hoạt động BD năng lực dạy học môn tiếng anh theo chương trình GDPT 2018, công tác bồi dưỡng năng lực dạy học tiếng 2
Anh cho giáo viên còn hạn chế như: một số nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên các trường PTDT nội trú THCS&THPT chưa phù hợp, chưa đống nhất, đội ngũ cốt cán triển khai công tác bồi dưỡng cho giáo viên vừa thiếu vừa yếu. Vì vậy hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng anh cho giáo viên các trường PTDT nội trú THCS&THPT bước đầu giải quyết các vấn đề trước mắt, việc thực hiện chưa có chiều sâu, thiếu tầm vĩ mô, công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai còn chưa đồng bộ các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lí bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai” làm luận văn với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn tiếng Anh ở vùng dân tộc thiểu số. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực tiễn công tác bồi dưỡng và quản lí bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông, luận văn đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn tiếng Anh cho học sinh người dân tộc thiểu số đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông 2018. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THS&THPT theo chương trình GDPT 2018 môn tiếng Anh. 4.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn 3
tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai. 4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai để chuẩn bị triển khai thực hiện chương trình GDPT 2018. 5. Giả thuyết khoa học Công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh nói chung và giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT nói riêng của tỉnh Lào Cai những năm qua đã đạt được một số kết quả song vẫn còn bộ lộ nhiều tồn tại hạn chế, có một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có nguyên nhân quản lý. Nếu đề xuất được và áp dụng biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT một cách phù hợp thì sẽ nâng cao được chất lượng đội ngũ, có thể đáp ứng được yêu cầu của chương trình GDPT 2018 môn tiếng Anh, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn tiếng Anh cho học sinh người dân tộc thiểu số. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai. 6.2. Về khách thể điều tra và địa bàn nghiên cứu - Không gian nghiên cứu: Tại 8 trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai. - Khách thể điều tra gồm: 24 cán bộ quản lý, 08 tổ trưởng chuyên môn, 28 giáo viên tiếng Anh và 250 học sinh tại các trường được khảo sát. - Thời gian nghiên cứu: Từ năm học 2019 - 2020 đến năm học 2020 - 2021. 7. Phương pháp nghiên cứu 4
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa để nghiên cứu các tài liệu lý luận, các văn bản, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước có liên quan đến GD&ĐT; quản lý, bồi dưỡng năng lực phát triển đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ giáo viên Tiếng Anh các trường PTDT nội trú THCS&THPT tỉnh Lào Cai nói riêng để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra: Sử dụng hệ thống câu hỏi để khảo sát trên khách thể trong phạm vi nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng về số lượng, chất lượng đội ngũ, công tác bồi dưỡng năng lực dạy học và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai. - Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi với một số CBQL, giáo viên có kinh nghiệm trong công tác và một số học sinh với các nội dung xoay quanh đánh giá thực trạng để thu thập thông tin sâu về một số vấn đề cốt lõi của đề tài. - Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp các hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiếng Anh ở các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai để thu thập thông tin, phân tích, đánh giá thực trạng của vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia và cán bộ quản lý, nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy về các biện pháp quản lý mới đề xuất. 7.3. Nhóm phương pháp bổ trợ: Sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu khảo sát thu được và tính tần suất, điểm trung bình. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài các phần như: Mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục thì luận văn gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường PTDT nội trú THCS và THPT. Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho 5
giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường PTDT nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai. Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học môn tiếng Anh cho giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trường PTDT nội trú THCS và THPT tỉnh Lào Cai. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH CHO GIÁO VIÊN THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Ở các nước trên thế giới Các tác giả Hannele Niemi và Ritva Jakku-Sihvonen đã mô tả chi tiết và có những phân tích thuyết phục về những thay đổi quan trọng trong cấu trúc, nội dung chương trình BDGV để nâng cao chất lượng giáo dục ở Phần Lan. Một số tác giả khác như: A.Carin, Craig A.Mertler, Marzano lại đi sâu nghiên cứu và đã đề xuất các biện pháp hình thành NLDH cho GV. Tác giả Marzano đã đưa ra một số định hướng như trong tiết học, GV phải biết sơ đồ hóa kiến thức, khắc sâu những kiến thức trọng tâm; thúc đẩy sự hợp tác của HS. Chương trình Nâng cao chất lượng đào tạo huấn luyện viên (trainers) và GV của mạng lưới Chính sách Đào tạo GV châu Âu (ENTEP) đã nhận định người GV cần được trang bị những NL mới. Đó là khả năng sử dụng IT có hiệu quả; tăng cường chuyên môn hóa và trách nhiệm cá nhân đối với phát triển chuyên môn [22]. Báo cáo của ENTEP trong hội thảo tổ chức tại Brussels vào tháng 6/2005 đã thông qua bản đề cương Những nguyên tắc chung về trình độ và năng lực GV ở Châu Âu, tập trung vào các nguyên tắc: GV phải được trang bị nền tảng nghề nghiệp tốt; GV là nghề nghiệp mang tính cơ động và phải được BD để tiếp tục phát triển chuyên môn [22]. Cùng với quan điểm này, ở bang Quebec (Canada), các nhà nghiên cứu đã trình bày bộ tiêu chuẩn NL GV; đặt ra vấn đề đổi mới quan niệm về đào tạo, BDGV; đề xuất thiết kế các chương trình BDGV [22]. Ở Anh, Hoa Kỳ và Thái Lan CNN GV là cơ sở định hướng cho quá trình phát triển nghề nghiệp liên tục cho GV, được thể hiện rõ nhất trong thực tiễn [7]. Có thể thấy, các công trình nghiên cứu ở nước ngoài đã đề cập nhiều đến nội dung BD với những yêu cầu cụ thể. Mục đích của các công trình đó là nhằm mục tiêu BD kiến 7
thức chuyên môn, kiến thức khoa học, kĩ năng dạy học… để phát triển các NLDH cần thiết cho GV. Theo Hannele Niemi và Ritva JakkuSihvonen [23], lí do cơ bản dẫn đến thành công của hệ thống GD Phần Lan (có thành tích cao nhất trong nhiều kỳ thi PISA) là do Phần Lan đã quyết định nâng chuẩn trình độ GV phổ thông lên trình độ thạc sĩ và mọi GV có nghĩa vụ và quyền hạn phải không ngừng học tập, phát triển chuyên môn. Công trình nghiên cứu về đào tạo GV tiểu học và trung học ở 6 quốc gia Đông Âu của y ban Văn hóa và Giáo dục thuộc Liên minh châu Âu cũng xác định trong công cuộc đổi mới GD, việc BDGV cần phải được chú trọng, phải có kế hoạch lâu dài cho công tác BDGV ở giai đoạn tiếp nối [24]. Luật nhà trường của bang Brandenburg, Cộng hoà Liên bang Đức [7] quy định rõ GV phải có nghĩa vụ tham gia BD, thường xuyên cập nhật kiến thức và đưa vào những biện pháp đào tạo nâng cao NL chuyên môn. Chương trình BDGV có ở ba cấp quản lý: Cấp nhà nước, cấp địa phương và chương trình BD tại các nhà trường. Cuốn sách của trung tâm Nghiên cứu và Đổi mới giáo dục, OECD, 1998 [26] đã rút ra kết luận “Các chính sách đổi mới GD sẽ không đem lại hiệu quả nếu bản thân người giáo viên không thay đổi”. Cuốn sách cũng nêu những kinh nghiệm thực tiễn điển h nh của 8 quốc gia trong BDGV, ví dụ như: phát triển những ý tưởng BD hoàn toàn mới của Đức; coi BDGV là nhiệm vụ ưu tiên của Ireland; khắc phục những rào cản do quan niệm lỗi thời, cứng nhắc trong BDGV ở Luc-xăm-bua; BDGV hướng tới sự chuẩn mực, xuất sắc và có kiểm định ở Hoa Kỳ… Tóm lại, đã có một số chính sách và công trình nghiên cứu về công tác QL BD đội ngũ GV ở tầm vĩ mô đề cập tới những vấn đề quan trọng như: quy định cụ thể việc BD là nghĩa vụ của người GV, GV phải có nhiệm vụ BD kiến thức, NL suốt đời; cần nâng chuẩn trình độ GV phổ thông... Đó là những tiếp cận đúng và đang được các nhà nghiên cứu tiếp tục kế thừa và triển khai.việc điều hành công tác BD đội ngũ GV cần chú ý đầu tiên đến việc lập kế hoạch BD. Theo V. A.Xukhomlinski [20], để tổ chức hoạt động dạy và học nói chung và BDGV trong trường trung học nói riêng một cách hiệu quả, ngay trước khi bước 8