Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:180

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định được thực trạng về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở trường tiểu học và góp phần nâng cao chất lượng học tập, tạo khả năng tự học, tự rèn luyện cho học sinh tiểu học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Lưu Quý Phụng QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH CHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Lưu Quý Phụng QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH CHÁNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HỒ VĂN LIÊN Thành phố Hồ Chí Minh – 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Kết quả của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào. Tác giả luận văn Lưu Quý Phụng
LỜI CẢM ƠN Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và lời cám ơn chân thành nhất đến: TS. Hồ Văn Liên đã rất nhiệt tình hướng dẫn, động viên, giúp đỡ tận tâm cho tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành đề tài “Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh”. Quý Thầy, Cô chuyên ngành Quản lí giáo dục Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức khoa học, kinh nghiệm quý báu giúp tôi hoàn thành khóa học và thực hiện đề tài của mình. Tác giả luận văn Lưu Quý Phụng
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU …………………………………………………………………….1 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC. ...................................................................................................... 8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................... 8 1.1.1 Trên thế giới ....................................................................................... 8 1.1.2. Ở Việt Nam ..................................................................................... 11 1.2. Các khái niệm........................................................................................ 14 1.2.1. Ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học .................... 14 1.2.2. Quản lý ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ...... 18 1.3. Hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ở trường TH ..................................................................................................... 20 1.3.1. Mục tiêu nhiệm vụ học tập có ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập ....................................................................................................... 20 1.3.2. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập cho HS TH21 1.3.3. Hình thức phương pháp học tập có ứng dụng công nghệ thông tin của HS TH ................................................................................................. 22 1.3.4. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập có ứng dụng CNTT trong học tập …………………………………………………………………………...25 1.4. Quản lí ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ở trường tiểu học ......................................................................................................... 26
1.4.1. Phân cấp quản lí ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ở trường tiểu học ................................................................................ 26 1.4.2. Quản lý nội dung có ứng dụng CNTT trong học tập cho HSTH.... 28 1.4.3. Quản lý kế hoạch học tập có ứng dụng CNTT của HS .................. 29 1.4.4. Quản lý hình thức, phương pháp học tập có ứng dụng CNTT của HS.............................................................................................................. 30 1.4.5. Quản lý ứng dụng CNTT trong chuẩn bị bài học của HS .............. 30 1.4.6. Quản lí kiểm tra, đánh giá kết quả ứng dụng CNTT trong học tập của HS. ...................................................................................................... 31 1.5. Các yếu tố ảnh huởng đến quản lí ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học ..................................................................... 32 1.5.1. Những yếu tố chủ quan ................................................................... 32 1.5.2. Những yếu tố khách quan ............................................................... 34 Tiểu kết Chương 1 ......................................................................................... 36 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ... 38 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu........................................................... 38 2.1.1. Khái quát về vị trí địa lí hành chánh của huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh ................................................................................................... 38 2.1.2. Khái quát về quy mô cấp học.......................................................... 39 2.1.3. Khái quát về chất lượng giáo dục ................................................... 39 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................................. 43 2.2.1. Mục đích khảo sát ........................................................................... 43 2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................... 43 2.2.3. Phương pháp ................................................................................... 43 2.3. Thực trạng ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ở trường TH ..................................................................................................... 44
2.3.1. Thực trạng hoạt động xây dựng kế hoạch có ứng dụng CNTT cho học sinh ..................................................................................................... 44 2.3.2. Thực trạng tổ chức các hình thức học tập có ứng dụng CNTT cho HS.............................................................................................................. 49 2.3.3. Thực trạng tổ chức thực hiện các phương pháp học tập có ứng dụng CNTT của HS............................................................................................ 53 2.3.4. Thực trạng ứng dụng CNTT trong chuẩn bị bài học của HS.......... 56 2.3.5. Thực trạng kiểm tra đánh giá ứng dụng CNTT trong học tập của HS …………………………………………………………………………...60 2.4. Thực trạng quản lí ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ở trường tiểu học .......................................................................................... 63 2.4.1. Phân cấp quản lí hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở trường tiểu học ............................................................................... 63 2.4.2. Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch có ứng dụng CNTT cho HS .. ................................................................................................................. 65 2.4.3. Thực trạng quản lý triển khai nội dung có ứng dụng CNTT cho HS………………………………………………………………………..68 2.4.4. Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong chuẩn bị bài học của HS………………………………………………………………………..73 2.4.5. Thực trạng quản lý kế hoạch học tập có ứng dụng CNTT của HS. 77 2.4.5. Thực trạng quản lý kiểm tra đánh giá kết quả ứng dụng CNTT trong học tập của HS .......................................................................................... 80 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động có ứng dụng công nghệ thông tin vào học tập của học sinh. ............................................ 84 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lí ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh tiểu học ở trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh ............................................................................................................. 85 2.6.1. Mặt mạnh ........................................................................................ 85
2.6.2. Mặt yếu ........................................................................................... 86 2.6.3. Nguyên nhân ................................................................................... 87 Tiểu kết Chương 2 ......................................................................................... 89 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............. 91 3.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ........................................................................ 91 3.1.1. Cơ sở pháp lí ................................................................................... 91 3.1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................ 92 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp......................................................... 93 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................. 93 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ .................................................. 94 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................... 95 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo sự phát triển ổn định của nhà trường. ........... 95 3.3. Biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở các trường thuộc huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh .................................... 96 3.4. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp .......................... 116 3.4.1. Mục đích, nội dung, phương pháp khảo nghiệm .......................... 116 3.4.2. Cách thức mã hóa và xử lý kết quả khảo sát ................................ 117 3.5. Mối liên hệ giữa các biện pháp ........................................................... 137 Tiểu kết Chương 3 ....................................................................................... 140 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 142 TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………..148 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ Ghi chú BGH Ban giám hiệu CBQL Cán bộ quản lý CSVC Cơ sở vật chất CNTT Công nghệ thông tin GD & ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh HT Học tập HĐ Hoạt động KH Kế hoạch KQ Kết quả QL Quản lý ƯDCNTT Ứng dụng công nghệ thông tin TH Tiểu học
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả đánh giá cuối năm học 2017 – 2018 của cấp Tiểu học ………………………………………………………………….39 Bảng 2.2. Trình độ đội ngũ GV đứng lớp năm học 2018- 2019 ………….40 Bảng 2.3. Cơ sở vật chất phục vụ cho việc ƯDCNTT trong nhà trường năm học 2018 – 2019 ……………………………………………….41 Bảng 2.4. Quy ước số liệu và định khoảng trung bình …………………...44 Bảng 2.5. Thực trạng xây dựng kế hoạch có ứng dụng CNTT cho học sinh …………………………………………………………………45 Bảng 2.6. Thực trạng hình thức tổ chức thực hiện học tập có ứng dụng CNTT cho HS …………………………………………………49 Bảng 2.7. Thực trạng thực hiện các phương pháp học tập ứng dụng CNTT của HS …………………………………………………………53 Bảng 2.8. Thực trạng ứng dụng CNTT trong chuẩn bị bài học của HS ….57 Bảng 2.9. Thực trạng kiểm tra đánh giá ứng dụng CNTT trong học tập của HS ……………………………………………………………..60 Bảng 2.10. Bảng đánh giá của CBQL và GV về chủ thể của việc quản lí hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập ……………63 Bảng 2.11. Quản lý xây dựng kế hoạch có ứng dụng CNTT cho HS ……..65 Bảng 2.12. Quản lý triển khai nội dung có ứng dụng CNTT cho HS ……..69 Bảng 2.13. Quản lý ứng dụng CNTT trong chuẩn bị bài học của HS ……..73 Bảng 2.14. Quản lý kế hoạch học tập có ứng dụng CNTT của HS ………..77 Bảng 2.15. Kiểm tra đánh giá kết quả ứng dụng CNTT trong học tập của HS …………………………………………………………………80 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát về mức độ ảnh hưởng của những yếu tố khách quan đến công tác QL HĐ ƯDCNTT trong học tập …………..84 Bảng 3.1. Quy ước mã hóa và định khoảng trung bình …………………117
Bảng 3.2. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi biện pháp nâng cao nhận thức cho GV, HS về tầm quan trọng của viện ƯDCNTT trong HT của HS …………………………………………………...117 Bảng 3.3. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi biện pháp nâng cao năng lực cho GV về tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào học tập cho học sinh ………………………………………………….121 Bảng 3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi biện pháp tăng cường tổ chức rèn luyện cho HS nâng cao kỹ năng ƯDCNTT vào giải quyết các nhiệm vụ học tập …………………………………..124 Bảng 3.5. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phần mềm ứng dụng phục vụ dạy và học có ƯDCNTT ………………………………………………………………..128 Bảng 3.6. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi biện pháp đổi mới thiết kế các nội dung bài học phù hợp với việc ƯDCNTT trong học tập nhằm tiếp cận năng lực của HS ………………………………131 Bảng 3.7. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi biện pháp bổ sung các tiêu chí kiểm tra đánh giá năng lực ứng dụng CNTT của HS …….134
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chúng ta đang sống trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 và những thành tựu của công nghệ thông tin (CNTT) đã góp phần rất quan trọng cho quá trình hình thành và phát triển nền kinh tế tri thức và xã hội và đồng thời góp phần nâng cao đời sống con người. Trong xã hội ngày nay, cụm từ CNTT rất quen thuộc với mọi người. CNTT có mặt hầu như trong mọi ngành nghề của xã hội chúng ta. Những thành tựu của khoa học công nghệ đã làm thay đổi nhanh chóng nền kinh tế xã hội của nước ta. Nó còn giữ vai trò nền tảng, thúc đẩy sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi giáo dục phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. Một công cụ hỗ trợ đắc lực cho đổi mới phương pháp dạy học là CNTT - một phương tiện dạy học hiện đại, hữu ích và hiệu quả. Do đó, ứng dụng CNTT vào dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh là một yêu cầu tất yếu trong giai đoạn hiện nay. Nếu chúng ta muốn có một nền giáo dục hiện đại hội nhập phù hợp với xu thế phát triển của thế giới thì đòi hỏi chúng ta phải đổi mới toàn diện từ mục tiêu đến nội dung, chương trình, phương pháp và phương tiện, đặc biệt là ứng dụng CNTT vào việc dạy học. Trong toàn ngành giáo dục hiện nay, những nhà lãnh đạo giáo dục khuyến khích mọi người trong việc xây dựng và ứng dụng các phần mềm vào dạy học để đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Vì họ nhận ra rằng việc ứng dụng CNTT trong dạy học là nhu cầu thiết yếu không thể thiếu trong thời đại hội nhập và toàn cầu hóa. Trong quá trình dạy học, giáo viên sử dụng CNTT như là một phương tiện và học sinh sử dụng CNTT như là một kênh để phản hồi thông tin của bài giảng đến giáo viên; đồng thời có sự tương tác tích cực hai chiều giữa giáo
2 viên và học sinh. Việc ứng dụng CNTT cho phương pháp dạy học tích cực, đã đem lại hiệu quả cao hơn khi không sử dụng các công cụ CNTT trong quá trình tổ chức các hoạt động dạy và học. Đồng thời, qua đó cũng nâng cao trình độ, kĩ năng sử dụng CNTT của giáo viên và trình độ tin học, tác phong học tập thông qua sự tương tác CNTT của học sinh. Bên cạnh đó nhà nước cũng đã có những Chính sách, Chỉ thị, Nghị quyết để đẩy mạnh hỗ trợ chủ trương xây ứng dụng CNTT trong thời kì công nghiệp hóa và hiện đại hóa như Chỉ thị "...Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo ở các cấp học, bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đào tạo từ xa phục vụ cho nhu cầu học tập toàn xã hội. Đặc biệt tập trung phát triển mạng máy tính phục vụ cho giáo dục và đào tạo, kết nối Internet tới tất cả các cơ sở giáo dục và đào tạo”. (Bộ chính trị, 2000). Việc ứng dụng CNTT trong giáo dục tiểu học hiện nay là một vấn đề hết sức cần thiết, tạo cơ hội giúp giáo viên trao đổi thông tin, sưu tầm những hình ảnh, tư liệu phục vụ cho công tác giáo dục học sinh nói chung và đồng thời phát huy sự sáng tạo, khả năng tìm tòi, khơi gợi sự hứng thú học tập cho học sinh. Việc ứng dụng CNTT phục vụ cho việc đổi mới công tác quản lí và phương pháp dạy học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Nhưng làm thế nào để ứng dụng CNTT hiệu quả trong dạy và học, để công tác quản lí đạt hiệu quả cao hơn, chất lượng dạy và học ngày càng được nâng cao là vấn đề mà bất cứ một cán bộ quản lí hay một giáo viên nào cũng đều quan tâm. Hơn nữa hiện nay do công nghệ phần mềm phát triển mạnh nên chúng ta có trong tay nhiều công cụ hỗ trợ cho quá trình dạy học nói chung và phần mềm dạy học nói riêng. Nhờ có sử dụng các phần mềm dạy học này mà học sinh có thể hoạt động tốt trong môi trường học tập. Phần mềm dạy học được sử dụng ở nhà cũng sẽ nối dài cánh tay của giáo viên tới từng gia đình học sinh thông qua hệ thống mạng. Đồng thời thông qua giáo án điện tử, giáo viên cũng có nhiều thời gian đặt
3 các câu hỏi gợi mở tạo điều kiện cho học sinh hoạt động nhiều hơn trong giờ học. Những khả năng mới mẻ và ưu việt này của CNTT đã nhanh chóng làm thay đổi cách sống, cách làm việc, cách học tập, cách tư duy của học sinh. Do đó việc ứng dụng CNTT trong dạy học là nâng cao một bước cơ bản chất lượng học tập cho học sinh, tạo ra một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao chứ không đơn thuần chỉ là “thầy đọc, trò chép” như kiểu truyền thống, học sinh được khuyến khích và tạo điều kiện để chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình tự học tập, tự rèn luyện của bản thân mình. Cộng với nhu cầu thực tiễn hiện nay thì việc ứng dụng CNTT trong dạy và học tập ở bậc tiểu học đã có nhiều thay đổi hẳn so với những năm trước đây. Bên cạnh đó việc quản lí ứng dụng CNTT của giáo viên tiểu học trong quá trình dạy và học tập ở huyện Bình Chánh - TP. Hồ Chí Minh mấy năm gần đây có nhiều chuyển biến tích cực nhưng thật sự chưa nhiều và hiệu quả chưa cao. Xuất phát từ những lí do nêu trên nên người nghiên cứu chọn đề tài: “Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh.” 2. Mục đích nghiên cứu Xác định được thực trạng về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở trường tiểu học và góp phần nâng cao chất lượng học tập, tạo khả năng tự học, tự rèn luyện cho học sinh tiểu học. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở trường tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở một số trường tiểu học huyện Bình Chánh –TP. Hồ Chí Minh.
4 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở một số trường tiểu học huyện Bình Chánh –TP. Hồ Chí Minh đã được thực hiện tốt ở một số nội dung. Tuy nhiên trước yêu cầu đổi mới phương pháp dạy và học hiện nay, công tác quản lí của hiệu trưởng đối với việc ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh vẫn còn một số bất cập. Nếu khảo sát và đánh giá đúng thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập ở các trường tiểu học thì có thể đề xuất được một số các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập tại các trường này. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở trường tiểu học. 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập và quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở một số trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở một số trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh. Tổ chức khảo nghiệm các biện pháp quản lý đã đề xuất. 6. Phạm vi nghiên cứu Chủ thể quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh là hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng. Nội dung nghiên cứu bao gồm quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập trên lớp và ngoài giờ lên lớp của học sinh lớp 3, 4, 5 ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh
5 Khảo sát thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh ở 5/32 trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh năm học 2018-2019. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Quan điểm hệ thống – cấu trúc là một luận điểm quan trọng của phương pháp luận, nó yêu cầu phải xem xét các đối tượng một cách toàn diện, nhiều mặt, nhiều mối quan hệ, trong trạng thái vận động và phát triển, trong những điều kiện hoàn cảnh cụ thể để tìm ra bản chất và các quy luật vận động của đối tượng. Tiếp cận quan điểm hệ thống - cấu trúc này đòi hỏi chúng ta phải xem xét công tác quản lí nhà trường là một hệ thống trong đó quản lí hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh là một hệ thống con. Và quan điểm này còn giúp người nghiên cứu xem xét mối quan hệ chặt chẽ giữa quản lý hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh với các mối quan hệ quản lí trong học tập các môn khác trong nhà trường. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Trước hết phải thấy rõ được tính lịch sử, lôgíc của vấn đề, từ đó nhận ra những điểm cần kế thừa từ cái cũ để phát triển cái mới từ đó tuyên truyền cho các lực lượng khác tham gia vào quá trình giáo dục hiểu được điều đó. Quan điểm lịch sử - logic đòi hỏi nghiên cứu xác định về không gian, thời gian, điều kiện hoàn cảnh cụ thể. Bên cạnh đó việc vận dụng quan điểm này trong nghiên cứu đề tài đòi hỏi người nghiên cứu phải xem xét toàn bộ quá trình phát triển của hoạt động ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh qua từng thời kỳ, từng giai đoạn phát triển của nền giáo dục nước ta. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Quan điểm thực tiễn đòi hỏi việc nghiên cứu đề tài dựa vào các hoạt động thực tiễn của giáo viên và học sinh trong học tập các môn học có ứng
6 dụng CNTT ở trường tiểu học chưa mang lại được hiệu quả như mong muốn. Xuất phát từ thực tiễn trên đòi hỏi phải có một sự đánh giá về nhận thức, về những khó khăn và thuận lợi của học sinh trong học tập các môn học có ứng dụng CNTT. Vì vậy, quan điểm thực tiễn đòi hỏi việc nghiên cứu đề tài dựa vào các hoạt động thực tiễn của học sinh khi học tập các môn học có ứng dụng CNTT ở các trường tiểu học. Cần phải nắm rõ thực trạng công tác quản lí ứng dụng CNTT trong học tập ở các trường Tiểu học huyện Bình Chánh – TP. Hồ Chí Minh để đề xuất những biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả học tập của học sinh ở tiểu học. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại tài liệu, hệ thống hóa lý thuyết có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài, định hướng cho việc thiết kế công cụ nghiên cứu và quá trình điều tra thực tiễn. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Lập phiếu điều tra, sử dụng bảng câu hỏi với nội dung về thực trạng ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh và quản lý ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh và khảo nghiệm tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp. Tiến hành khảo sát ý kiến các đối tượng là cán bộ quản lý và giáo viên. - Phương pháp phỏng vấn Thu thập thông tin qua việc trao đổi trực tiếp với CBQL và GV để nắm bắt thông tin phục vụ cho công tác nghiên cứu đề tài. 7.2.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phần mềm SPSS để tính toán xử lý các số liệu sau khi thu thập được từ việc nghiên cứu thực trạng.
7 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học. Chương 2. Thực trạng quản lý ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh. Chương 3. Biện pháp quản lý ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh ở các trường tiểu học huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh.
8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1 Trên thế giới Ngày nay, cuộc sống con người ngày càng hiện đại hơn, xã hội càng lúc càng văn minh hơn là do ảnh hưởng một phần không nhỏ của cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Ngoài ra nó càng có tác động mạnh mẽ trong ngành giáo dục và đào tạo ở các nước trên thế giới. Bên cạnh đó, việc ứng dụng CNTT (ƯDCNTT) vào ngành giáo dục đã trở thành một điều hết sức cấp thiết ở các nước. Việc ƯDCNTT vào dạy học là một chủ đề lớn được UNESCO chính thức đưa ra thành chương trình hành động trước ngưỡng cửa của thế kỉ XXI và còn dự báo rằng CNTT chắc chắn sẽ làm thay đổi cơ bản nền giáo dục của tất cả các nước. Một số nước trên thế giới đã xem việc ƯDCNTT như là một động lực thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội. Trên cơ sở ứng dụng CNTT, nhiều quốc gia đã xây dựng chiến lược ứng dụng CNTT, đặc biệt là ở các nước phát triển, trong đó bộ phận quan trọng của chiến lược này là xác định cách thức đưa kiến thức tin học vào dạy trong nhà trường. Theo các tư liệu tổng hợp, đặc biệt là của UNESCO, hầu hết các nước đều đưa các kiến thức Tin học, kỹ năng cơ bản của CNTT vào giảng dạy ở trường phổ thông, đặc biệt là từ cấp Tiểu học theo nhiều hình thức tổ chức dạy học khác nhau. Qua đó cho thấy CNTT đã trở thành vấn đề mang tính toàn cầu và nó được đưa vào các trường học. Tại diễn đàn hợp tác kinh tế các nước Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) lần thứ hai diễn ra ngày 07 tháng 4 năm 2000 về “Giáo dục trong xã hội học tập ở thế kỉ XXI”, Bộ trưởng Giáo dục các nước thành viên đã khẳng định tầm quan trọng của CNTT trong xã hội học tập. Qua diễn đàn, Bộ trưởng
9 Giáo dục các nước đã khẳng định vai trò mũi nhọn và tiềm năng rộng lớn của CNTT trong dạy học. CNTT mang đến sự đổi mới về cách dạy, cách học cho mọi cấp học, bậc học. Ngoài ra CNTT cũng tạo điều kiện rất tốt cho việc hợp tác nghiên cứu khoa học, học tập từ xa và học tập suốt đời. ƯDCNTT trong các hoạt động giáo dục chính là giải pháp mang tính chiến lược của mỗi quốc gia. Khẳng định vai trò mũi nhọn của CNTT trong giáo dục và đạo tạo, tác giả Chrits Abbott nói rằng “CNTT và Truyền thông đang thay đổi bộ mặt của giáo dục” (Nguyễn Thành Giang, 2014). Tại Canađa, gần đây việc giới thiệu phần mềm dạy toán học trên cơ sở máy tính (The learning Equation Mathematics) đã đem lại thành tích nổi bật so với những em học sinh sử dụng sách giáo khoa truyền thống. Đó là phần mềm dành cho những em học sinh lớp 9 đề cập kiến thức về toán học và những kỹ năng liên quan đến số học, mô hình và hình dạng. Nhưng phần mềm này mới chỉ đưa vào dạy học bộ môn toán, nếu áp dụng cho các môn học khác thì có lẽ lại không phù hợp và hiệu quả (Trần Khánh, 2007). Tác giả Jeannette Vos – Gorden Dryden, trong cuốn Cách mạng học tập những yếu tố và phương pháp để học tập tốt có đề cập đến vai trò của máy vi tính đối với giáo viên và học sinh: “Máy vi tính với công nghệ tiên tiến cao có khả năng phục vụ những người thầy phụ đạo và như những thư viện, cung cấp thông tin và ý kiến phản hồi nhanh chóng cho từng học sinh”. Có thể nói, cuốn sách Cách mạng học tập những yếu tố và phương pháp để học tập tốt đã được hai tác giả nổi tiếng (Jeannette Vos và Gorden Dryden) đưa ra thông điệp: chúng ta cần có một cuộc cách mạng về học tập để tương xứng với cuộc cách mạng tri thức (Trần Khánh, 2007). Tại Anh cũng có các chương trình quản lý ƯDCNTT trong việc DH cho người lớn. Mọi người có cơ hội tiếp cận trực tiếp với mạng Internet thông qua mạng lưới 2000 trung tâm “học tập trực tiếp” và 6000 trung tâm qua mạng Internet ở tại cộng đồng (Trần Khánh, 2007).