Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là lý luận và thực trạng quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, đề xuất một số biện pháp quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––– NGUYỄN THÀNH TRUNG QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2017
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––––––– NGUYỄN THÀNH TRUNG QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THỊ TÍNH THÁI NGUYÊN - 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả khảo sát, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác. Luận văn này cho đến nay chưa từng được bảo vệ tại bất kỳ hội đồng bảo vệ luận văn nào trên toàn quốc và cho đến nay chưa hề được công bố trên bất kỳ phương tiện thông tin nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về những gì mà tôi cam đoan ở trên. Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017 Tác giả Nguyễn Thành Trung i
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Quản trị - Phục vụ, Phòng Khảo thí & ĐBCLGD, Phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý giáo dục, Trung tâm Thông tin - Thư viện của Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN đã động viên, giúp đỡ cung cấp số liệu, tài liệu quý giá trong quá trình thực hiện luận văn này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành nhất tới PGS.TS Nguyễn Thị Tính, người hướng dẫn khoa học trực tiếp và đã tận tâm dành nhiều thời gian hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do thời gian có hạn, cũng như kinh nghiệm của bản thân còn nhiều hạn chế, do đó luận văn không thể tránh khỏi những sai sót nhất định, rất mong nhận được sự chỉ dẫn, đóng góp ý kiến của quý Thầy, Cô. Thái Nguyên, tháng năm 2017 Tác giả Nguyễn Thành Trung ii
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt .................................................................................. iv Danh mục các bảng.............................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................... 2 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 3 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC ................ 6 1.1. Sơ lược Lịch sử vấn đề nghiên cứu .............................................................. 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản............................................................................... 8 1.2.1. Cơ sở vật chất và quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học........................ 8 1.2.2. Kiểm định chất lượng trường đại học và tiêu chuẩn kiểm định chất lượng trường đại học ......................................................................................... 10 1.2.3. Quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục............................................................................................ 11 1.3. Lý luận về quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học ................................... 12 1.3.1.Vị trí, vai trò của cơ sở vật chất đối với chất lượng giáo dục ở các trường đại học .................................................................................................... 12 1.3.2. Nội dung quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học .................................. 13 iii
1.3.3. Phương pháp quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học ............................ 15 1.4. Quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ......................................................................................... 17 1.4.1. Mục tiêu quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng .............................................................................. 17 1.4.2. Nội dung quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng .............................................................................. 18 1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý cơ sở vật chất ở trường Đại học Sư phạm theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng...................................................... 25 Kết luận Chương 1 ............................................................................................. 27 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ...................................................... 28 2.1. Khái quát về khách thể và tổ chức khảo sát................................................... 28 2.1.1. Khái quát về Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên .................. 28 2.1.2. Tổ chức khảo sát ...................................................................................... 31 2.2. Thực trạng về cơ sở vật chất của Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên ...................................................................................................... 33 2.2.1. Thực trạng về diện tích đất sử dụng và hệ thống bảo vệ tài sản, tài nguyên của Trường ............................................................................................ 33 2.2.2. Thực trạng về thư viện và các thiết bị công nghệ thông tin, trang thiết bị dạy học của Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. ................... 35 2.2.3. Thực trạng về diện tích, số lượng phòng học, giảng đường, phòng thí nghiệm, phòng làm việc của cán bộ, giảng viên ............................................... 36 2.2.4. Thực trạng về Ký túc xá, các công trình phục vụ sinh viên của Trường....... 38 2.3. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ......................................... 38 2.3.1. Nhận thức của cán bộ, giảng viên về tầm quan trọng của công tác quản lý CSVC theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ....................................... 38 iv
2.3.2. Thực trạng về nội dung quản lý cơ sở vật chất thiết bị ở Trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng .... 40 2.3.3. Thực trạng quản lý thư viện theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ở trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên .............................................. 43 2.3.4.Thực trạng quản lý phòng học, giảng đường lớn, phòng thí nghiệm, thực hành theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ở trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên ...................................................................................... 45 2.3.5. Thực trạng quản lý thiết bị dạy học theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ở trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên ................................. 47 2.3.6. Thực trạng quản lý các thiết bị tin học .................................................... 48 2.3.7. Thực trạng quản lý diện tích lớp học, ký túc xá, các công trình phục vụ hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của sinh viên ...................... 49 2.3.8. Thực trạng quản lý phòng làm việc cho cán bộ quản lý, giảng viên....... 51 2.3.9. Thực trạng quản lý diện tích đất sử dụng của trường.............................. 52 2.3.10. Thực trạng quản lý quy hoạch tổng thể về sử dụng và phát triển cơ sở vật chất trong kế hoạch chiến lược của trường ............................................. 53 2.3.11. Thực trạng quản lý bảo vệ tài sản, trật tự, an toàn cho cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên và người học.............................................................. 54 2.3.12.Những khó khăn trong quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục ................................................................................... 54 2.4. Đánh giá thực trạng quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ......................... 56 Kết luận Chương 2 ............................................................................................. 57 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN............................................................. 58 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 58 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo chất lượng đào tạo ................................................. 58 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả sử dụng ............................................ 58 v
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thẩm mỹ, tính giáo dục ................................... 59 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, đồng bộ, tính khả thi ...................... 59 3.2. Các biện pháp quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng tại Trường Đại học Sư phạm ................................................................... 60 3.2.1. Nâng cao năng lực khai thác và sử dụng cơ sở vật chất thiết bị phục vụ đào tạo cho giảng viên, kỹ thuật viên của Nhà trường.......................................... 61 3.2.2. Phát triển hệ thống thư viện của trường theo hướng mở ............................. 62 3.2.3. Xây dựng cơ chế giám sát bảo đảm an toàn cho người và tài sản của Nhà trường ................................................................................................. 63 3.2.4. Khai thác và sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất của trường ....................... 65 3.2.5. Bổ sung và làm mới cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ .................................................................... 66 3.2.6. Phát triển môi trường làm việc, học tập, sinh hoạt cho cán bộ, giảng viên, sinh viên của trường ................................................................................... 67 3.2.7. Rà soát quy hoạch, kế hoạch chiến lược về phát triển cơ sở vật chất, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế............................................................... 69 3.2.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................ 70 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................... 71 3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm ............................................................................. 71 3.3.2. Đối tượng, nội dung, phương pháp khảo nghiệm.................................... 71 3.3.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 72 Kết luận Chương 3 ............................................................................................. 77 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 78 1. Kết luận .......................................................................................................... 78 2. Một số khuyến nghị ....................................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 81 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. Bộ GD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo 2. Cục KT&ĐBCLGD Cục Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục 3. TCKĐ Tiêu chuẩn kiểm định 4. CSGD Cơ sở giáo dục 5. CSVC Cơ sở vật chất 6. CTĐT Chương trình đào tạo 7. ĐBCL Đảm bảo chất lượng 8. KĐCL Kiểm định chất lượng 9. KĐCLGD Kiểm định chất lượng giáo dục 10. QLCL Quản lý chất lượng 11. QLGD Quản lý giáo dục 12. QLCLGD Quản lý chất lượng giáo dục iv
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Nhận thức của cán bộ, giảng viên về tầm quan trọng của công tác quản lý CSVC theo tiêu chuẩn KĐCL .............................................. 39 Bảng 2.2: Kết quả khảo sát tổng thể công tác quản lý CSVC ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên ................................................ 41 Bảng 2.3: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý thư viện ..................... 44 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý phòng học, giảng đường lớn, phòng thí nghiệm, thực hành .......................................... 46 Bảng 2.5: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý thiết bị dạy học ......... 47 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý các thiết bị tin học .... 49 Bảng 2.7: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý diện tích lớp học, ký túc xá, các công trình phục vụ hoạt động văn hóa, văn nghệ và TDTT của sinh viên ........................................................................... 50 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát công tác quản lý các phòng làm việc .................... 51 Bảng 2.9: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý quy hoạch tổng thể về sử dụng và phát triển cơ sở vật chất trong kế hoạch chiến lược của trường .......................................................................................... 53 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát về những khó khăn trong công tác quản lý CSVC ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên ............. 55 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp ................ 72 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp .................. 74 Bảng 3.3: Hệ số tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........................................................................................... 76 Sơ đồ 2.1: Các đơn vị trực thuộc của Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên ...................................................................................... 29 v
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Với xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế, Giáo dục đại học Việt Nam cũng nhanh chóng đổi mới cách quản lý để đảm bảo và ngày càng nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu của thực tế khách quan, bằng chứng là quan niệm về chất lượng giáo dục đại học ở Việt Nam qua các thời kỳ có sự chuyển biến rõ rệt. Một cơ sở giáo dục (CSGD) đáp ứng các tiêu chuẩn và được xác nhận kiểm định đồng nghĩa với việc được xác nhận CSGD đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra, người học tốt nghiệp sẽ có chất lượng. Đó là căn cứ để CSGD giải trình với các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và xã hội về thực trạng chất lượng đào tạo, là căn cứ cho người học tham khảo và lựa chọn CSGD, nhà tuyển dụng lao động tuyển chọn nhân lực. Cơ sở vật chất (CSVC) là một trong những tiêu chuẩn để kiểm định chất lượng, đây là một tiêu chuẩn quan trọng bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô, chất lượng, uy tín, vị thế của của trường đại học, là một trong những điều kiện tiên quyết để có thể triển khai, thực hiện những phương pháp giáo dục hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi để nhanh chóng đạt mục tiêu giáo dục. CSVC tốt và đầy đủ thì mới có thể đáp ứng được nhu cầu học tập của người học, góp phần tạo hứng thú và niềm say mê học tập cho người học cũng như đảm bảo cho công tác giảng dạy của giảng viên. Hệ thống CSVC cũng có quan hệ tích cực đến thái độ học tập của người học. Trường Đại học Sư phạm thuộc Đại học Thái Nguyên tiền thân là Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc có bề dày truyền thống lịch sử 50 năm xây dựng phát triển. Nhận thức rõ tầm quan trọng của hệ thống CSVC, Nhà trường luôn chú trọng đầu tư, tăng cường công tác quản lý, đảm bảo việc sử dụng hệ 1
thống CSVC để đáp ứng tiêu chuẩn kiểm định chất lượng, đảm bảo tính giáo dục, kinh tế, kỹ thuật, thẩm mỹ. Với hệ thống CSVC rất lớn, trải rộng trên diện tích 15,8 ha, công tác quản lý CSVC theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng của Nhà trường đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới giáo dục Việt Nam, trong khu vực và thế giới thì vẫn còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng hết yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục trong giai đoạn mới. Xuất phát từ những lí do như đã nêu trên, chúng tôi chọn đề tài: "Quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng" làm luận văn tốt nghiệp cao học. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực trạng quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, đề xuất một số biện pháp quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình quản lý cơ sở vật chất của Trường Đại học . 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng . 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng trường đại học 4.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. 4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ở Trường Đại học Sư phạm - Đại họcThái Nguyên 2
5. Giả thuyết khoa học Quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên là một trong những thành tố nâng cao, đảm bảo chất lượng đào tạo, trong những năm quan quản lý cơ sở vật chất của nhà trường đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới, đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên thì hoạt động trên vẫn còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng hết yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên trong giai đoạn mới. Nếu đề xuất các biện pháp quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng có tính hệ thống, khoa học thì sẽ góp phần tạo chuyển biến về chất lượng đào tạo của Nhà trường. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Nội dung nghiên cứu: Quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên qua nhiều con đường: Công tác tự đánh giá, Công tác kiểm kê định kỳ, hoạt động đầu tư mua sắm, công tác quản lý cơ sở vật chất phục vụ đào tạo, công tác quản lý cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu khoa học,... Tuy nhiên, do thời gian hạn chế, đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý cơ sở vật chất ở trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên theo tiêu chuẩn số 9 trong tiêu chuẩn kiểm định chất lượng đại học được ban hành theo thông tư số 62 của Bộ Giáo dục - Đào tạo gồm 9 tiêu chí và các chỉ báo về cơ sở vật chất. Khách thể khảo sát: Giảng viên, cán bộ quản lý Trường Đại học Sư phạm, cán bộ quản lý Đại học Thái Nguyên: 190 người. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, của Bộ GD&ĐT bàn về giáo dục và đào tạo. - Nghiên cứu các tài liệu và hệ thống văn bản về đánh giá kiểm định chất lượng Trường Đại học. - Các giáo trình, sách báo, các công trình sản phẩm liên quan đến cơ sở lý luận về giáo dục, hoạt động giáo dục, hoạt động quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng. 3
- Nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia tiên tiến về kiểm định chất lượng giáo dục, quản lý cơ sở vật chất nói chung. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Quan sát: Qua quan sát hệ thống cơ sở vật chất tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. - Tổng kết kinh nghiệm,lấy ý kiến chuyên gia: Qua trao đổi với các nhà khoa học, các giảng viên chuyên nghiên cứu về giáo dục, quản lý giáo dục. Trình bày và tiếp thu ý kiến của hội đồng tư vấn đề cương luận văn cao học, chỉnh sửa thông qua giáo viên hướng dẫn...; - Khảo sát thực tế, thống kê số liệu, phân tích thực trạng. 7.3. Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ Thống kê toán học: Xây dựng các phiếu khảo sát thực trạng về quản lý cơ cở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định đối với cán bộ quản lý các cấp, Giảng viên, sinh viên, học viên cao học. Sử dụng công thức toán học, xử lý số liệu đã thu được từ các phương pháp khác. Luận văn còn sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp điều tra Xây dựng hệ thống các câu hỏi đóng và mở nhằm thu thập thông tin, ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên, học viên về những nội dung liên quan đến đề tài. Trò chuyện, phỏng vấn sâu CBQL, giáo viên về các vấn đề liên quan tới đề tài để tăng thêm độ tin cậy của kết quả điều tra. - Phương pháp đàm thoại Tiến hành đàm thoại trực tiếp với một số cán bộ quản lý, giáo viên, học viên để tìm hiểu thêm thông tin về việc quản lý hoạt động đào tạo ở Trường. - Phương pháp quan sát Phương pháp này được thực hiện bằng cách tiếp cận và xem xét để thu thập dữ liệu về thực trạng quản lý hoạt động quản lý CSVC của Nhà trường. 4
- Phương pháp lấ y ý kiế n chuyên gia Lấy ý kiế n chuyên gia để khẳ ng đinh ̣ thêm sự tin câ ̣y về mức đô ̣ cầ n thiế t và tính khả thi của các biê ̣n pháp đề xuấ t. - Các phương pháp định lượng Đề tài sử dụng các phương pháp định lượng sau: Sử du ̣ng các phương pháp thống kê mô tả để phân tích, xử lý các thông tin, số liệu thu được bằng công thức toán học phu ̣c vu ̣ cho việc nghiên cứu của đề tài. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, bảng biểu và tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung cơ bản của luận văn được cấu trúc trong 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng trường đại học Chương 2. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng. Chương 3. Biện pháp quản lý cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT THEO TIÊU CHUẨN KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC 1.1. Sơ lược Lịch sử vấn đề nghiên cứu Quản lý CSVC là một nội dung quan trọng trong QLGD. Các trường đại học trên trên thế giới đều tập trung đầu tư hoàn thiện hệ thống CSVC nhằm đáp ứng với việc hiện đại hóa nội dung, phát triển chương trình đào tạo, sự thay đổi linh hoạt phương pháp và hình thức dạy học. Tại Canada, nhằm hỗ trợ tốt nhất cho nhu cầu học tập, nghiên cứu và sinh hoạt của sinh viên, bên cạnh chất lượng đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế, các trường đại học ở đây không ngừng đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, các trung tâm nghiên cứu cũng như khu học xá cho sinh viên. Các trường đại học tại Cannada có một hệ thống đồ sộ các lớp học, thư viện, phòng thí nghiệm, phòng tin học, trung tâm y tế, bảo tàng, rạp hát, rạp chiếu phim, phòng triển lãm nghệ thuật, sân bóng hay các thiết bị thể dục thể thao... [27]. Đức, Ba Lan, Pháp, Nhật, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan... là những nước đầu tư rất nhiều cho phát triển hệ thống CSVC đầy đủ và hiện đại, đặc biệt là các phương tiện nghe nhìn. Các nghiên cứu và những kinh nghiệm thực tiễn trong việc ứng dụng kết quả nghiên cứu, quản lý, đầu tư CSVC ở các nước trong khu vực và trên thế giới là một trong những cơ sở thực tiễn quan trọng để nghiên cứu, thiết kế và định hướng hệ thống CSVC cũng như công tác quản lý CSVC trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học ở Việt Nam. Hoạt động quản lý cơ sở vật chất của của CSGD được một số tác giả nghiên cứu sâu hơn trong các bài báo, tham luận, kỷ yếu hội thảo, đề tài, luận văn... Tại hội thảo khoa học “Hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật với công tác 6
nghiên cứu khoa học và Đào tạo ở Đại học” năm 2015, được tổ chức tại Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, ĐHQG-HCM. PGS.TSKH Bùi Loan Thùy trình bày tham luận về “Tác động tích cực của trang thiết bị kỹ thuật hiện đại trên lớp học và thư viện đến đổi mới phương pháp dạy và học trong trường đại học”, trong đó tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của thư viện điện tử, thư viện số trong thời kỳ hội nhập. PGS.TS Nguyễn Minh Hòa có tham luận “Vai trò của hệ thống CSVC trong trường đại học, nghiên cứu và một số đề xuất” [10]. Ở các cấp giáo dục đại học, cao đẳng, dạy nghề, trung học phổ thông có một số đề tài nghiên cứu khoa học, luận văn thạc sỹ của cán bộ, giảng viên nghiên cứu về vấn đề quản lý CSVC phục vụ dạy học. Có thể liệt kê một số công trình tiêu biểu nhất, có liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài này ở các góc độ khác nhau: - Quản lý cơ sở vật chất phục vụ đào tạo của trường đại học theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể, Lê Đình Sơn (2012), Luận án tiến sĩ. - Thực trạng quản lý cơ sở vật chất ở Trường Đại học Tiền Giang, Phan Văn Ngoạn (2013), Luận văn thạc sĩ. - Biện pháp quản lý tăng cường cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu đào tạo của Trường Cao đẳng kinh tế - kỹ thuật Thái Nguyên, Nguyễn Thị Hồng Liên (2012), Luận văn thạc sĩ. - Biện pháp quản lý cơ sở vật chất tại trường Đại học Hùng Vương, Lê Cao Sơn (2010), Luận văn thạc sĩ. - Giải pháp quản lý cơ sở vật chất kỹ - kỹ thuật đáp ứng mục tiêu phát triển trường Cao đẳng công nghiệp Việt - Đức, Trần Thị Dịnh (2010), Luận văn thạc sĩ. Các công trình nghiên cứu đó đưa ra một số kết quả thực tiễn của hoạt động quản lý CSVC ở các CSGD tại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, giúp chúng ta có cách nhìn toàn diện hơn về quản lý CSVC và thiết bị dạy 7
học, đồng thời cũng đề cập đến những vấn đề về cơ sở lý luận, thực tiễn quản lý CSVC trường học nhằm phù hợp với việc hiện đại hóa nội dung, phương pháp và hình thức dạy học hoặc đề xuất một số biện pháp quản lý CSVC theo định hướng áp dụng các thuyết quản lý. Tuy nhiên, đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào về đề tài quản lý CSVC ở Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Cơ sở vật chất và quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học 1.2.1.1. Cơ sở vật chất CSVC trường học có thể hiểu là những phương tiện vật chất kỹ thuật và sản phẩm khoa học, công nghệ thông tin của nhà trường được huy động vào việc giảng dạy, học tập và các hoạt động mang tính giáo dục, nói cách khác là được sử dụng làm công cụ để thực hiện nhiệm vụ, tiến hành các hoạt động nhằm đạt được sứ mệnh, mục tiêu đề ra. Ở đề tài nghiên cứu này, chúng tôi đề cập đến khía cạnh hữu hình của hệ thống cơ sở vật chất với mục đích phục vụ đào tạo của trường đại học, đó là tổ hợp của nhiều hạng mục CSVC khác nhau, bao gồm thư viện, giảng đường, phòng thí nghiệm, thực hành, nhà làm việc, trang thiết bị dạy học và NCKH, trang thiết bị tin học, hệ thống ký túc xá, sân bãi, đất đai... 1.2.1.2. Quản lý cơ sở vật chất ở trường đại học * Quản lý nhà trường: Quản lý nhà trường là những tác động có hệ thống, có mục đích, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhà trường giúp cho nhà trường vận hành theo đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thực hiện được mục tiêu, tính chất của nhà trường Việt Nam đó là hình thành phát triển nhân cách người học theo yêu cầu xã hội. 8
* Quản lý cơ sở vật chất trường đại học: Dưới sự tác động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư, cách mạng số. CSVC của trường đại học góp phần tăng sức cạnh tranh, đảm bảo chất lượng giáo dục, nâng cao chất lượng đào tạo của trường trong bối cảnh hiện đại hoá và toàn cầu hoá hiện nay, vai trò của quản lý CSVC trong QLGD ngày càng được coi trọng hơn, với mục tiêu nâng cao hiệu quả công tác quản lý, đặc biệt là đảm bảo hệ thống CSVC đáp ứng tiêu chuẩn kiểm định chất lượng với các chỉ báo hết sức cụ thể. Hoạt động quản lý CSVC trong trường đại học là một hệ thống nằm trong hệ thống quản lý nhà trường nói chung. Một mặt, quản lý CSVC trong trường đại học phải đảm bảo tính pháp quy và bao gồm đầy đủ các chức năng của quản lý là lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo thực hiện, kiểm tra đánh giá kết quả, trong đó bao gồm nhiều công đoạn: Quy hoạch, lập kế hoạch cho các hành động cụ thể, thực hiện xây dựng, mua sắm, bảo quản, sử dụng hiệu quả, cải tạo, sửa chữa, bảo trì, kiểm kê, thanh lý, điều chuyển, thu hồi.... Mặt khác, quản lý CSVC lại đòi hỏi chuyên môn sâu rất đa dạng và khác biệt ở các hạng mục quản lý khác nhau từ quản lý thư viện, quản lý phòng thí nghiệm, thực hành, quản lý công tác đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý công tác đấu thầu mua sắm tài sản, quản lý ký túc xá, quản lý công tác an ninh trật tự, quản lý công tác PCCC,...mỗi khu vực đều mang tính đặc thù và đòi hỏi chuyên môn nghiệp vụ thích hợp. Quản lý cơ sở vật chất là những tác động có mục đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý trường học đến tất cả các hạng mục cơ sở vật chất khác nhau của nhà trường nhằm đảm bảo cho mọi hoạt động của nhà trường vận hành một cách hiệu quả đạt được mục đích đặt ra. 9
1.2.2. Kiểm định chất lượng trường đại học và tiêu chuẩn kiểm định chất lượng trường đại học Chất lượng luôn là vấn đề quan trọng nhất của tất cả các trường đại học và việc phấn đấu nâng cao chất lượng đào tạo bao giờ cũng được xem là nhiệm vụ quan trọng nhất của bất kỳ cơ sở đào tạo đại học nào. Chất lượng giáo dục - đào tạo là kết quả của quá trình giáo dục, đào tạo được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao động hay năng lực nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương trình giáo dục - đào tạo theo các ngành cụ thể. Chất lượng giáo dục trường đại học là sự đáp ứng mục tiêu do nhà trường đề ra, đảm bảo các yêu cầu về mục tiêu giáo dục đại học của Luật giáo dục, phù hợp với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và cả nước. Một cách khái quát nhất về chất lượng đó là sự phù hợp với mục tiêu. Mục tiêu trong định nghĩa này được hiểu theo nghĩa rộng và do từng trường đại học xác định. Kiểm định chất lượng không còn là khái niệm mới ở Việt Nam. Ở cấp độ quốc gia, kiểm định chất lượng giáo dục được bắt đầu từ khi thành lập Phòng kiểm định chất lượng đào tạo trong Vụ Đại học, Bộ GD&ĐT tháng 1/2002, sau đó là Cục Khảo thí và Kiểm định Chất lượng giáo dục - Bộ GD&ĐT tháng 7/2003. Kiểm định chất lượng được áp dụng ở tất cả các cấp giáo dục tại Việt Nam. Luật Giáo dục 2005 ghi rõ: “Kiểm định chất lượng là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục đối với nhà trường và cơ sở giáo dục khác” [14, tr.5]. Kiểm định chất lượng trường đại học được xác định là quá trình xem xét chất lượng từ bên ngoài, được sử 10