Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:142

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất các biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay, nhằm nâng cao chất lượng công tác sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở trường Cao đẳng Thống kê.ng Thống kê trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN MAI HIỀN QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN MAI HIỀN QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tuyết Hạnh THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tác giả. Các số liệu, kết quả phân tích và nghiên cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Mai Hiền i
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu, phòng Đào tạo bộ phận Sau đại học, BCN khoa Tâm lý - Giáo dục, các thầy giáo, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục - Trường Đại học Sư Phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn của mình. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tác giả xin tri ân sự động viên, khích lệ và ủng hộ của gia đình, người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Mai Hiền ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT .......................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG ...............................................................................viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... ix MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Cấu trúc nội dung luận văn .............................................................................. 4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN TRONG TRƯỜNG CAO ĐẲNG ................................................ 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề quản lý công tác sinh viên ........................ 5 1.1.1. Những nghiên cứu về công tác sinh viên .................................................. 5 1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý công tác sinh viên ..................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ......................................................... 10 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 10 1.2.2. Sinh viên .................................................................................................. 12 1.2.3. Công tác sinh viên ................................................................................... 13 1.2.4. Quản lý công tác sinh viên ...................................................................... 14 1.3. Công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học ............................... 14 1.3.1. Nội dung công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học ................ 14 1.3.2. Yêu cầu đối với công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học trong giai đoạn hiện nay .......................................................................... 18 iii
1.3.3. Mối liên hệ giữa công tác sinh viên với chất lượng đào tạo ................... 21 1.4. Quản lý công tác sinh viên ở các trường Đại học, Cao đẳng .................. 23 1.4.1. Quản lý công tác tổ chức hành chính ...................................................... 23 1.4.2. Quản lý hoạt động học tập, rèn luyện ...................................................... 24 1.4.3. Quản lý công tác y tế, thể thao ................................................................ 25 1.4.4. Quản lý công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ....................... 27 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác sinh viên ............................ 28 1.5.1. Điều kiện kinh tế xã hội ........................................................................... 28 1.5.2. Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước .................... 29 1.5.3. Điều kiện cơ sở vật chất nhà trường ........................................................ 30 1.5.4. Năng lực của ban quản sinh và đội ngũ sinh viên tự quản ...................... 30 1.5.5. Sự kết hợp của chính quyền địa phương trong công tác quản lý sinh viên ..... 31 Kết luận chương 1.............................................................................................. 32 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ............................................................................................. 33 2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Thống kê ................................................ 33 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển .............................................................. 33 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của trường Cao đẳng Thống kê .................................. 34 2.1.3. Quy mô đào tạo........................................................................................ 35 2.1.4. Kết quả học tập, rèn luyện của sinh viên trường Cao đẳng Thống kê .... 36 2.1.5. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ, giảng viên......................................... 37 2.1.6. Cơ sở vật chất của trường ........................................................................ 40 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .................................................................... 41 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 41 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 41 2.2.3. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 41 2.2.4. Công cụ khảo sát...................................................................................... 42 2.2.5. Xử lý dữ liệu khảo sát .............................................................................. 42 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng ....................................................................... 43 iv
2.3.1. Thực trạng công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê .................. 43 2.3.2. Thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay .......................................................................... 57 2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay .............................. 66 2.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay .................................................... 68 2.5.1. Những ưu điểm ........................................................................................ 68 2.5.2. Những hạn chế ......................................................................................... 69 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................. 71 Kết luận chương 2.............................................................................................. 72 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG THỐNG KÊ .................................................. 73 3.1. Các nguyên tắc xác định đề xuất biện pháp ............................................ 73 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 73 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo mức độ khả thi ....................................................... 73 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục .......................................................... 74 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thiết thực ......................................................... 75 3.2. Biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay .......................................................................... 76 3.2.1. Tổ chức nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên trực tiếp tham gia quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê .................................................................................................. 76 3.2.2. Đổi mới quản lý tổ chức hành chính trong công tác sinh viên theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin................................... 78 3.2.3. Quản lý hoạt động học tập và rèn luyện của sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê phù hợp với đào tạo theo tín chỉ ..................................... 80 3.2.4. Quản lý công tác y tế, thể thao phù hợp với thực tiễn nhà trường và nhu cầu tham gia của sinh viên ............................................................... 83 3.2.5. Quản lý công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội phù hợp với xu hướng đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Bắc Ninh .................................................................................................. 86 v
3.2.6. Thiết lập mối quan hệ giữa các phòng, ban, Đoàn thanh niên, Hội sinh viên nhà trường và các đơn vị chức năng trong quản lý công tác sinh viên ............................................................................................. 89 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 91 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất .... 93 3.4.1. Mục đích, khách thể khảo nghiệm ........................................................... 93 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 93 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 94 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 94 Kết luận chương 3.............................................................................................. 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 100 1. Kết luận ........................................................................................................ 100 2. Khuyến nghị................................................................................................. 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 103 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT BGDĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo BHYT : Bảo hiểm y tế BLĐTBXH : Bộ lao động thương binh xã hội CBQL : Cán bộ quản lý CĐSP : Cao đẳng sư phạm CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNTT : Công nghệ Thông tin CSVC : Cơ sở vật chất CVHT : Cố vấn học tập GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GDQP : Giáo dục quốc phòng GDTC : Giáo dục thể chất GV : Giảng viên HSSV : Học sinh Sinh viên HTTC : Hệ thống tín chỉ KTX : Ký túc xá LĐTBXH : Lao động thương binh xã hội QLĐT&QLKH : Quản lý Đào tạo và Quản lý khoa học SV : Sinh viên TCTK : Tổng cục thống kê TDTT : Thể dục Thể thao TNCS : Thanh niên cộng sản vii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Quy mô đào tạo của trường Cao đẳng Thống kê .......................... 35 Bảng 2.2. Kết quả học tập, rèn luyện của SV trường Cao đẳng Thống kê ... 37 Bảng 2.3. Thống kê cán bộ, giảng viên, nhân viên của nhà trường .............. 40 Bảng 2.4. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về công tác tổ chức hành chính trong công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê ............. 44 Bảng 2.5. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về công tác tổ chức hoạt động học tập, rèn luyện ở trường Cao đẳng Thống kê ........................ 47 Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện tổ chức công tác y tế, thể thao ....................................................... 50 Bảng 2.7. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ............ 53 Bảng 2.8. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện quản lý công tác tổ chức hành chính ............................................. 57 Bảng 2.9. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện quản lý hoạt động học tập và rèn luyện......................................... 59 Bảng 2.10. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện quản lý công tác y tế, thể thao ....................................................... 62 Bảng 2.11. Đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về mức độ thực hiện quản lý công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội .............. 64 Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL, GV, SV về thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê ........................................................................................ 66 Bảng 3.1. Đánh giá của các khách thể khảo sát về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý công tác sinh viên trường Cao đẳng Thống kê ........................................................................ 95 Bảng 3.2. Mức độ tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý công tác sinh viên trường Cao đẳng Thống kê ........................................................................................ 97 viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Mức độ hài lòng của SV về công tác tổ chức hành chính trong công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê ............................... 46 Biểu đồ 2.2. Mức độ hài lòng của sinh viên về công tác tổ chức hoạt động học tập và rèn luyện ở trường Cao đẳng Thống kê .................................. 49 Biểu đồ 2.3. Mức độ hài lòng của sinh viên về công tác tổ chức y tế, thể thao ở trường Cao đẳng Thống kê .............................................................. 52 Biểu đồ 2.4. Mức độ hài lòng của sinh viên về công tác an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở trường Cao đẳng Thống kê ................................. 56 Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý công tác sinh viên trường Cao đẳng Thống kê .................................. 96 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, GD&ĐT của mỗi quốc gia đóng vai trò then chốt, trọng yếu trong việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Nghị Quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã chỉ rõ: “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ” nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một trong ba khâu đột phá để đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Giáo dục Cao đẳng, Đại học có một sứ mệnh rất to lớn là đào tạo nguồn nhân lực để phát triển đất nước theo yêu cầu của Đảng. Để đào tạo được nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đổi mới, giáo dục Cao đẳng, Đại học không chỉ nghiêng về đào tạo kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp mà phải hết sức chú trọng đến giáo dục đạo đức, lý tưởng làm người. Muốn vậy các trường Cao đẳng, Đại học phải coi trọng quản lý công tác sinh viên, đây là nhiệm vụ quan trọng, phức tạp và nặng nề có tác dụng mạnh mẽ đối với chất lượng đào tạo của các trường Cao đẳng, Đại học. Trong những năm qua, các trường Cao đẳng, Đại học đã có nhiều nỗ lực trong quản lý công tác sinh viên như: ban hành quy chế quản lý công tác sinh viên đối với từng đối tượng sinh viên nội trú, ngoại trú; phân cấp, phân quyền quản lý công tác sinh viên cho các phòng, ban chuyên môn, giảng viên chủ nhiệm, có cơ chế phối hợp với chính quyền địa phương trong quản lý công tác sinh viên. Do đó, nhiều cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học quản lý công tác sinh viên đã dần đi vào quỹ đạo, nhiều sinh viên nắm vững quy chế nhà trường, nhận thức rõ trách nhiệm của bản thân, nỗ lực trong học tập và phấn đấu, có trình độ tay nghề đáp ứng được chuyên môn đào tạo. Các cán bộ quản lý nêu cao tinh thần trách nhiệm, có sự phân cấp, phân quyền trong quản lý công tác sinh viên. Sự phối hợp giữa các cá nhân, tổ chức, ban ngành trong thực hiện nhiệm vụ quản lý công tác sinh viên có sự gắn kết khá chặt chẽ. 1
Tuy nhiên, ở nhiều cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học vấn đề quản lý công tác sinh viên cũng còn tồn tại những bất cập và hạn chế như: Sự phân cấp, phân quyền trong quản lý công tác sinh viên đối với các phòng ban chức năng, khoa chuyên môn và cá nhân còn có sự trùng chéo. Việc ban hành các văn bản quản lý công tác sinh viên tuy thường xuyên, kịp thời song hướng dẫn thực hiện còn chung chung, chưa rõ ràng, tường minh, nên việc tổ chức thực hiện còn có những vướng mắc. Hiện tượng sinh viên vi phạm các quy chế quản lý nhà trường, bỏ học, bỏ tiết, tham gia vào các tệ nạn như uống rượu, đánh bạc, vi phạm trật tự xã hội và khu dân cư vẫn còn tồn tại... Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo và uy tín của nhà trường, đặc biệt là niềm tin của xã hội đối với nhà trường bị ảnh hưởng xấu. Đây là một thực tế cần được nghiên cứu và tìm biện pháp giải quyết tại các cơ sở giáo dục Cao đẳng, Đại học hiện nay. Trường Cao đẳng Thống kê trong xu thế hội nhập, phát triển, năng động nhưng cũng bị tác động của mặt trái cơ chế thị trường. Vấn đề quản lý công tác sinh viên nội trú, ngoại trú của nhà trường là mối quan tâm lớn của lãnh đạo. Trong những năm qua, quản lý công tác sinh viên của nhà trường đã có những tiến triển nhất định. Tuy nhiên, với quy mô đào tạo ngày một tăng, việc giáo dục sinh viên trong học tập, tu dưỡng rèn luyện, nâng cao ý thức đạo đức nắm vững kiến thức chuyên môn đòi hỏi hệ thống tổ chức, biện pháp quản lý, sự phối hợp của các phòng ban chức năng trong việc quản lý công tác sinh viên là những vấn đề mà nhà trường đang quan tâm, tìm những biện pháp để giải quyết. Với mong muốn ứng dụng những kiến thức quản lý đã học của bản thân, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả quản lý của nhà trường, tác giả chọn đề tài: "Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay" làm luận văn tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay, nhằm nâng cao chất lượng công tác sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở trường Cao đẳng Thống kê. 2
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác học sinh, sinh viên và quản lý công tác này tại trường Cao đẳng. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê. 4. Giả thuyết khoa học Quản lý công tác sinh viên trường Cao đẳng Thống kê tuy đã đạt được những kết quả nhất định, song còn có những bất cập và hạn chế về văn bản chỉ đạo, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá, cũng như phối hợp với các cấp chính quyền trong quản lý công tác sinh viên. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý công tác sinh viên của nhà trường hệ thống, đồng bộ, khoa học phù hợp bối cảnh nhà trường, đảm bảo mức độ cần thiết và mức độ khả thi thì công tác sinh viên của trường sẽ có hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở trường Cao đẳng Thống kê. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng 5.2. Khảo sát, phân tích thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê của phòng Công tác HSSV, trong sự phối hợp với chính quyền địa phương và giảng viên chủ nhiệm các khối lớp trong giai đoạn hiện nay. Đề tài khảo sát trên các khách thể gồm 35 CBQL và 75 giảng viên, cán bộ chính quyền địa phương phụ trách phối hợp quản lý sinh viên, 125 sinh viên trường Cao đẳng Thống kê. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Đọc, phân tích, tổng hợp các tài liệu trong và ngoài nước (sách, báo, tạp chí, luận án, luận văn... các đề tài nghiên cứu, các Văn bản, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước và ngành GD&ĐT) liên quan đến quản lý công tác sinh viên, 3
trên cơ sở đó hệ thống, khái quát hóa những vấn đề lý luận, xây dựng khung lý thuyết của vấn đề nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Quan sát trực tiếp các hoạt động của sinh viên và quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê; Phát hiện, thu thập các thông tin về quản lý công tác sinh viên tại nhà trường. 7.2.2. Phương pháp điều tra thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp - Thu thập thông tin thông qua các báo cáo tổng hợp của trường Cao đẳng Thống kê về số lượng sinh viên, chất lượng đào tạo, các ngành đào tạo, tổ chức bộ máy... của trường Cao đẳng Thống kê. - Điều tra thu thập số liệu, thông tin bằng các phiếu hỏi về thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê. - Phân tích và xử lý số liệu điều tra để rút ra các nhận định về thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn Trao đổi với các khách thể khảo sát để khai thác thêm thông tin để làm rõ thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê. 7.3. Nhóm các phương pháp bổ trợ Dùng thống kê toán học để xử lý các số liệu điều tra, khảo sát, cụ thể hóa bằng các sơ đồ, bảng biểu nhằm đánh giá thực trạng của quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê. 8. Cấu trúc nội dung luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, phần Phụ lục, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý công tác sinh viên trong trường Cao đẳng. Chương 2: Thực trạng quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê trong giai đoạn hiện nay. Chương 3: Biện pháp quản lý công tác sinh viên ở trường Cao đẳng Thống kê. 4
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN TRONG TRƯỜNG CAO ĐẲNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề quản lý công tác sinh viên 1.1.1. Những nghiên cứu về công tác sinh viên Khi xã hội ngày càng phát triển và xã hội loài người chuyển mình sang nền kinh tế cao hơn. Các quốc gia trên thế giới đều coi trọng phát triển sự nghiệp giáo dục để đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội. Do đó, bên cạnh những cải cách về mục tiêu, chương trình, chất lượng đào tạo. Nhiều tác giả còn chú trọng vào công tác quản lý giáo dục, đặc biệt là quản lý người học để tạo nên một hệ thống giáo dục chất lượng và hiệu quả. Người đi đầu trong đổi mới quản lý người học để tạo nên một nền giáo dục bình đẳng là J.P Varela, ông kịch liệt phê pháp hệ thống trường học và vấn đề quản lý người học, ông cho rằng: “Giải pháp duy nhất để đào tạo thế hệ trẻ là trường học, đó là nơi dạy chúng cách tôn trọng pháp luật, nhận thức về cái đúng, cái sai, về đức hạnh và danh dự” [26, tr64]. Như vậy, J.P Varela chú trọng đến công tác giáo dục pháp luật để tạo ra trật tự an toàn xã hội, phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội. Ông đặc biệt nhấn mạnh đến công tác sinh viên ở các trường Đại học, từ đây một số sinh viên Đại học đã thành lập các câu lạc bộ Universitario, dẫn đến thành lập các tổ chức quản lý và điều hành hoạt động của sinh viên. Trong bản “Tuyên ngôn về giáo dục Đại học thế giới”, UNESCO đã kêu gọi các quốc gia cùng chung tay hành động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Đại học. Hệ thống giáo dục này cần phải đáp ứng các nhu cầu cá nhân cơ bản của sinh viên thông qua việc cung cấp các chương trình và dịch vụ toàn diện cho sinh viên. Công tác sinh viên phải được thực hiện một cách hiệu quả để tạo điều kiện thuận lợi cho các sinh viên tập trung nhiều hơn vào việc học tập cũng như việc phát triển bản thân về nhận thức lẫn tư tưởng, tình cảm. Công tác sinh viên góp phần nâng cao kết quả học tập của sinh viên trong các nhà trường. UNESCO đặc biệt coi trọng việc lấy sinh viên làm trung tâm của các hoạt động GD&ĐT bằng cách khuyến khích sinh viên tích cực trong học tập đồng thời 5
chú trọng phát triển các kỹ năng cá nhân, kỹ năng xã hội, nâng cao nhận thức và văn hóa của sinh viên. Quan điểm chung của UNECO đối với công tác sinh viên là: Giúp sinh viên tích lũy được kinh nghiệm học tập toàn diện và chất lượng; Được tiếp cận một nền giáo dục tiên tiến, được rèn luyện kỹ năng nhằm nâng cao tay nghề, tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp và có việc làm; Giáo dục sinh viên trở thành những công dân có trách nhiệm đối với xã hội [25]. Trong bài nghiên cứu: “Công tác sinh viên ở một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong đào tạo theo học chế tín chỉ” [18], tác giả Nguyễn Trung Luân chỉ rõ: Công tác sinh viên của các trường Đại học ở Mỹ và các nước phát triển đang được thực hiện theo các tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Hiện nay đã có nhiều hiệp hội, tổ chức quy tụ các chuyên gia, những người làm công tác sinh viên và dịch vụ sinh viên chuyên nghiệp như: Hiệp hội các nhà quản lý công tác sinh viên quốc gia Mỹ (NASPA), Hiệp hội các nhà quản lý trong lĩnh vực dịch vụ sinh viên (AMOSSHE), Hiệp hội các tổ chức dịch vụ sinh viên trong trường Đại học, Cao đẳng (CACUSS), Hiệp hội các tổ chức sinh viên của Đức (DSW)... Các tổ chức này đã đưa ra nhiều khuyến nghị, hướng dẫn rõ ràng về các tiêu chuẩn công tác và dịch vụ sinh viên chuyên nghiệp, đồng thời kết nối, chia sẻ kinh nghiệm giữa những người làm công tác sinh viên trên toàn thế giới. Tác giả Nguyễn Trung Luân chỉ rõ: Công tác sinh viên ở các trường Đại học, Cao đẳng ở Trung Quốc có nhiều đặc điểm tương đồng với Việt Nam về nội dung và phương pháp thực hiện. Công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình làm cơ sở tư tưởng chủ đạo được các nhà trường triển khai toàn diện và được đặt là vấn đề then chốt trong việc đào tạo, phát triển toàn diện sinh viên do Đảng ủy nhà trường trực tiếp phụ trách. Quản lý công tác sinh viên ở các trường Đại học, Cao đẳng Trung Quốc đều hướng đến ba mục tiêu: Duy trì sự ổn định trong sinh viên để đảm bảo các hoạt động phát triển nhà trường; Tạo mọi điều kiện cho sự phát triển của sinh viên cùng với sự phát triển của nhà trường; Làm tốt các khâu dịch vụ liên quan đến sinh viên, mọi sinh viên được hài lòng với dịch vụ giáo dục nhà trường [18]. Trong những năm gần đây, công tác sinh viên của các trường Đại học, Cao đẳng ở Việt Nam đã dần được tăng cường, chuẩn hóa về nội dung, phương 6
pháp thực hiện. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay các trường chuyển đổi mạnh mẽ từ việc đào tạo theo niên chế sang đào tạo theo tín chỉ. Từ năm 2006 đến nay, Bộ GD&ĐT đã ban hành trên 20 văn bản quy phạm pháp luật quy định về nội dung, biện pháp thực hiện công tác sinh viên. Đây là hành lang pháp lý quan trọng để các trường tổ chức thực hiện công tác sinh viên hiệu quả. Hiện nay có nhiều công trình nghiên cứu về công tác sinh viên ở các trường Đại học, Cao đẳng ở trong nước như: Tác giả Lê Mỹ Phương và Nguyễn Thanh Hùng nghiên cứu: “Thực trạng công tác sinh viên tại trường Đại học Sư phạm Huế” [20]. Trong bài nghiên cứu, tác giả đã chỉ rõ những nội dung, phương pháp và hình thức quản lý công tác sinh viên, đánh giá thực trạng công tác sinh viên tại nhà trường và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác sinh viên trong trường Đại học Sư phạm Huế. Tác giả Nguyễn Huy Nho nghiên cứu: “Giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác sinh viên hướng tới đào tạo đạt chuẩn đầu ra” [19]. Trong nghiên cứu của mình, tác giả đã phân tích và làm rõ thực trạng công tác sinh viên tại các trường Đại học, Cao đẳng. Chỉ rõ mối quan hệ giữa công tác sinh viên và chất lượng đào tạo của nhà trường, đặc biệt là chất lượng đào tạo theo chuẩn đầu ra. Tác giả đã đề xuất các biện pháp phù hợp đối với công tác sinh viên của các nhà trường hướng tới nâng cao hiệu quả đào tạo đáp ứng yêu cầu xã hội theo chuẩn đầu ra của các trường Đại học, Cao đẳng. Như vậy, nghiên cứu về công tác sinh viên trong các trường Đại học, Cao đẳng trên thế giới và ở Việt Nam đã được nhiều tổ chức, cá nhân quan tâm, các tác giả đã đề cập đến nhiều nội dung nghiên cứu như: Bối cảnh nền giáo dục và yêu cầu đối với công tác sinh viên ở các trường Cao đẳng, Đại học; Các nội dung công tác sinh viên; Đề xuất các biện pháp tăng cường công tác sinh viên đáp ứng yêu cầu giáo dục Đại học. Trong xu thế phát triển giáo dục Đại học, Cao đẳng ở Việt Nam hiện nay, đứng trước nhiều thời cơ và thách thức đối với hệ thống giáo dục, vấn đề công tác sinh viên cần được nghiên cứu chuyên biệt để có những bước đổi mới tích cực và hiệu quả là yêu cầu đối với các nhà trường. 1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý công tác sinh viên J. Vasconcelos là hiệu trưởng của một trường Đại học, ông luôn quan tâm đối với những nhu cầu to lớn của toàn xã hội đối với trách nhiệm của 7
trường Đại học. Thông qua các bài giảng và một loạt các sự kiện văn hóa, ông đã kêu gọi mọi người tham gia vào phong trào giáo dục cho người trưởng thành, ông chủ chương phát động một chiến dịch văn hóa với sự tham gia của đội ngũ giảng viên và sinh viên. Trong quá trình là Hiệu trưởng, ông đưa ra nhiều cải cách giáo dục Đại học, trong đó vấn đề quản lý công tác sinh viên, quan tâm đến đời sống, hoạt động học tập và rèn luyện của sinh viên được ông đề cao, nhằm thực hiện sứ mạng của trường Đại học trong công cuộc phục vụ đất nước. Ông nói: “Tôi đến đây không phải làm việc cho trường Đại học mà để đòi hỏi trường Đại học phải phục vụ nhân dân” [26, tr269]. Trong những năm gần đây, quy mô các trường Đại học, Cao đẳng và quy mô đào tạo của các trường Đại học, Cao đẳng ở Việt Nam tăng lên nhiều so với trước đây. Trong công tác quản lý ở các trường Đại học, Cao đẳng để đạt mục đích nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu của xã hội thì ngoài việc quản lý hiệu quả các mặt về người dạy, nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, cơ sở vật chất... thì không thể không quan tâm tới đối tượng người học. Xung quanh vấn đề người học, có rất nhiều vấn đề cần quan tâm nghiên cứu, trong đó vấn đề quản lý người học trong quá trình học tập và sinh hoạt nội trú, ngoại trú là vấn đề được các ban ngành và các nhà trường chú trọng. Để thực hiện các văn bản quy định của Bộ GD&ĐT, trong những năm gần đây trong nước đã có một số công trình nghiên cứu về vấn đề quản lý công tác sinh viên như: Tác giả Bùi Sĩ Đức với nghiên cứu: “Các biện pháp quản lý sinh viên nội trú ở trường CĐSP Yên Bái” (năm 2007), luận văn thạc sĩ Khoa học giáo dục. Trên cơ sở đưa ra các vấn đề lý luận có liên quan, tác giả đã đánh giá thực trạng công tác quản lý sinh viên nội trú của trường CĐSP Yên Bái và đề xuất các biện pháp phù hợp nhằm quản lý công tác sinh viên tại nhà trường đạt hiệu quả. Tác giả Nguyễn Thanh Bình nghiên cứu đề tài: “Biện pháp quản lý sinh viên nội trú ở trường CĐSP Hòa Bình” (năm 2012), luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục. Trong công trình nghiên cứu, tác giả cũng đã khái quát nhiều vấn đề lý luận về công tác quản lý sinh viên nói chung và quản lý sinh viên nội trú nói riêng, trên cơ sở đó đã phân tích và đánh giá thực trạng quản lý sinh viên nội trú tại trường CĐSP Hòa Bình, chỉ rõ những mặt tích cực và hạn chế trong công tác quản lý sinh viên nội trú, những khó khăn và nguyên nhân ảnh hưởng 8
đến quản lý sinh viên nội trú. Tác giả cũng đã đề xuất hệ thống các biện pháp quản lý sinh viên nội trú tại nhà trường nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý sinh viên nội trú, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của trường CĐSP Hòa Bình. Tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy với nghiên cứu: “Biện pháp quản lý sinh viên nội trú tại trường Đại học Hàng hải Việt Nam” (năm 2013), luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục. Tác giả cũng đã nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý công tác sinh viên, đánh giá thực trạng công tác quản lý sinh viên nội trú tại trường Đại học Hàng hải Việt Nam. Trên cơ sở đó đã đề xuất được một số biện pháp thích hợp nâng cao hiệu quả quản lý công tác sinh viên nội trú. Năm 2015, tác giả Nguyễn Thị Thư đã nghiên cứu đề tài: “Các biện pháp tăng cường quản lý sinh viên nội ngoại trú trường Cao đẳng Vĩnh Phúc”, luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục. Tác giả đã đánh giá được thực trạng công tác quản lý sinh viên nội ngoại trú của trường Cao đẳng Vĩnh Phúc, chỉ rõ những nguyên nhân ảnh hưởng đến công tác quản lý sinh viên nội ngoại trú và đề xuất một số biện pháp tăng cường công tác quản lý sinh viên nội ngoại trú phù hợp với thực tiễn và điều kiện của nhà trường. Tác giả Lê Quang Đôn nghiên cứu đề tài: “Quản lý công tác sinh viên nội trú tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội - Cơ sở Hà Nam trong bối cảnh hiện nay” (năm 2017), luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục. Tác giả cũng đã nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý công tác sinh viên, đánh giá thực trạng công tác quản lý sinh viên nội trú tại trường Đại học sư phạm Hà Nội - Cơ sở Hà Nam trong bối cảnh hiện nay. Trên cơ sở đó đã đề xuất được một số biện pháp thích hợp nâng cao hiệu quả quản lý công tác sinh viên nội trú tại cơ sở đào tạo. Tác giả Bùi Xuân Thức nghiên cứu đề tài: “Biện pháp quản lý công tác sinh viên tại trường Đại học Kiến trúc Đà Nẵng” (năm 2017), luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục. Trong công trình nghiên cứu, tác giả đã khái quát và tổng hợp nhiều vấn đề lý luận có liên quan đến công trình nghiên cứu, phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý sinh viên tại nhà trường, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý sinh viên, đánh giá được thuận lợi và khó khăn, ưu điểm và hạn chế trong công tác quản lý sinh viên, từ đó cũng đã 9