Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An-Tỉnh Cao Bằng

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là quản lý đánh giá học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An - Tỉnh Cao Bằng, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh nhằm tạo động lực cho quá trình dạy và học góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT Huyện Thạch An - Tỉnh Cao Bằng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An-Tỉnh Cao Bằng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THANH BÌNH QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THẠCH AN - TỈNH CAO BẰNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN – 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THANH BÌNH QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN THẠCH AN - TỈNH CAO BẰNG Ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Tính THÁI NGUYÊN – 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Thị Tính, các số liệu, kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực theo thực tế nghiên cứu, chưa từng được bất cứ tác giả nào khác nghiên cứu và công bố. Thái Nguyên, ngày 18 tháng 4 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Bình Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tất cả sự kính trọng và tình cảm chân thành của mình, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Ban Giám hiệu, Phòng sau đại học thuộc trường Đại học Sư phạm - ĐHTN, toàn thể các thầy giáo, cô giáo Khoa Tâm lý Giáo dục, các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và tham gia quản lý tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Tính đã tận tình và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo, các thầy cô giáo, các em học sinh ở các trường THPT huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp cho tôi những thông tin, số liệu, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình nghiên cứu. Cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ tinh thần giúp đỡ để tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý và giúp đỡ của Hội đồng khoa học và Quý thầy cô, anh chị em đồng nghiệp và bạn bè. Xin trân trọng cảm ơn./. Thái Nguyên, ngày 18 tháng 4 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Bình Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................... iv Danh mục các bảng .............................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................. 3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ............................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 6 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................... 6 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước................................................................ 7 1.2. Một số khái niệm công cụ............................................................................. 9 1.2.1. Năng lực..................................................................................................... 9 1.2.2. Định hướng năng lực ............................................................................... 11 1.2.3.Đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh ................................................ 13 1.2.4. Đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực .... 15 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.2.5. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực .......................................................................................... 17 1.3. Những vấn đề cơ bản về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường trung học phổ thông .......................................... 18 1.3.1. Mục đích, ý nghĩa, nguyên tắc của đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường trung học phổ thông ............... 18 1.3.2. Hình thức và phương pháp, công cụ đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ................................................................ 24 1.3.3. Các công cụ đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng năng lực.............................................................................................................. 29 1.3.4. Quy trình đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực.............................................................................................................. 32 1.4. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường Trung học phổ thông ..................................... 33 1.4.1. Lập kế hoạch đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường Trung học phổ thông .............................................. 33 1.4.2. Tổ chức hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường Trung học phổ thông ..................................... 35 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường Trung học phổ thông ................................... 37 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo đinh hướng năng lực ở trường Trung học phổ thông ..................... 39 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở trường Trung học phổ thông .......... 40 1.5.1.Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 40 1.5.2. Yếu tố khách quan .................................................................................. 41 Kết luận chương 1.............................................................................................. 43 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN THẠCH AN, TỈNH CAO BẰNG ................................................................... 44 2.1. Giới thiệu một vài nét về các trường THPT Huyện Thạch An và tổ chức khảo sát ..................................................................................................... 44 2.1.1. Vài nét về các trường THPT trên địa bàn Huyện Thạch An ................... 44 2.1.2. Tổ chức khảo sát ...................................................................................... 46 2.2. Thực trạng dạy đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng ............................................................................................ 48 2.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở trường THPT huyện Thạch An................................................................................................. 48 2.2.2. Thực trạng nội dung đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An .............. 50 2.2.3. Quy trình đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An .................................. 51 2.2.4. Thực trạng phương pháp, hình thức đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An ........................................................................................................... 53 2.2.5. Khó khăn của giáo viên trong đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An ............ 56 2.3. Quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng......... 58 2.3.1. Lập kế hoạch đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng ............................................................................................ 58 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.3.2. Tổ chức thực hiện đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường trung học phổ thông Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng ............................................................................................ 60 2.3.3.Chỉ đạo hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh của giáo viên Tiếng Anh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng ...................................................................... 63 2.3.4. Kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh của giáo viên Tiếng Anh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng ...................................................................... 65 2.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh của giáo viên Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng ................... 66 2.4. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 68 Kết luận chương 2.............................................................................................. 70 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁCTRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN THẠCH AN, TỈNH CAO BẰNG ................................................................ 72 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 72 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 72 3.1.2. Nguyên tắc thực tiễn ................................................................................ 72 3.1.3. Nguyên tắc hiệu quả ................................................................................ 72 3.1.4. Nguyên tắc đồng bộ ................................................................................. 73 3.2. Các biện pháp quản lý đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng .... 73 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng .............................................. 73 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.2.2. Tổ chức xác định chuẩn năng lực, tiêu chí, lập ma trận năng lực môn Tiếng Anh theo từng khối ở các trường THPT Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng .................................................................................................. 77 3.2.3. Bồi dưỡng kỹ năng cho giáo viên Tiếng Anh về đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng năng lực học sinh......................................... 80 3.2.4. Chỉ đạo tổ/ nhóm chuyên môn Tiếng Anh, hướng dẫn giáo viên đa dạng hóa các hình thức, phương pháp kiểm tra đánh giá .................................. 83 3.2.5. Tổ chức thiết kế công cụ đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo chuẩn năng lực đã xác định ở các trường THPT Huyện Thạch An, Tỉnh Cao Bằng .......................................................................................... 86 3.2.6. Tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo tiếp cận năng lực............................ 90 3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 92 3.4. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp .......................... 93 3.4.1.Mục đích khảo sát ..................................................................................... 93 3.4.2. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 93 3.4.3. Đối tượng khảo sát................................................................................... 93 3.4.4. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của của các biện pháp đã đề xuất .................................................................................................. 94 Kết luận chương 3.............................................................................................. 95 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 100 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ĐG : Đánh giá ĐHNL : Định hướng năng lực GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giáo viên HS : Học sinh KQHT : Kết quả học tập KTĐG : Kiểm tra đánh giá NXB : Nhà xuất bản PPDH : Phương pháp dạy học QTDH : Quá trình dạy học THPT : Trung học phổ thông XHCN : Xã hội chủ nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Quy mô mạng lưới trường lớp cấp học THPT .................................. 44 Bảng 2.2: Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ........... 49 Bảng 2.3: Thực trạng nội dung đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ........................................... 50 Bảng 2.4: Thực trạng quy trình đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ........................................... 52 Bảng 2.5: Thực trạng phương pháp, hình thức đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ......................... 54 Bảng 2.6: Những khó khăn của giáo viên trong đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực................. 57 Bảng 2.7: Công tác lập kế hoạch đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ở các trường THPT huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng ..................................................... 59 Bảng 2.8: Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ................. 61 Bảng 2.9: Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực ................. 63 Bảng 2.10: Kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh của giáo viên Tiếng Anh ......... 65 Bảng 2.11: Các yếu tố ảnh hướng đến đánh giá KQHT môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực của học sinh ................................................... 67 Bảng 3.1: Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh .................................................................. 94 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Cách mạng 4.0 đặt ra những yêu cầu mới về sản phẩm giáo dục đào tạo cần đạt được đó là nhân cách người được giáo dục, đào tạo phải có đủ năng lực thích ứng trong môi trường thị trường số, công nghệ số, quản lý số, giáo dục số vv.. Chìa khóa giúp cho con người có cơ hội thích ứng trong môi trường trên là tri thức khoa học, ngoại ngữ và công nghệ. Trong quá trình dạy học môn Tiếng Anh, đánh giá kết quả học tập của học sinh là một khâu giữ vai trò vô cùng quan trọng có tác dụng tạo động lực cho hoạt động dạy và học phát triển. Chính vì vậy chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam đến năm 2020 xác định mục tiêu tổng quát là nền giáo dục được đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện. Sản phẩm của nền giáo dục mới chính là đào tạo những con người-công dân Việt Nam có khả năng hội nhập sâu, rộng với thế giới. Ngưỡng cửa quan trọng nhất quãng đời học sinh chính là cấp trung học phổ thông. Cấp học để hình thành, phát triển năng lực chuyên môn và năng lực tiếng Anh-chìa khóa hội nhập thế giới của mỗi công dân Việt. Đặc biệt là vai trò quan trọng của tiếng Anh-phương tiện giao tiếp không thể thay thế được để hội nhập quốc tế. Đảng Cộng sản Việt Nam cùng Nhà nước ta đã tập trung đầu tư nhiều chương trình trọng điểm nhằm phát triển và nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ đặc biệt là Tiếng Anh cho cán bộ, giáo viên và học sinh, sinh viên. Song chất lượng và hiệu quả dạy học môn Tiếng Anh trong các trường THPT phụ thuộc vào mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và năng lực dạy học của giáo viên, động cơ, ý thức thái độ học tập của học sinh trong quá trình dạy học Tiếng Anh. Đồng thời phụ thuộc vào cơ chế tổ chức quản lý của nhà trường THPT. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Hiện nay, trong các trường phổ thông, đánh giá kết quả học tập trở thành một khâu giữ vai trò tạo động lực cho việc dạy và học nhằm phát triển năng lực học sinh, bao gồm: Xác định chuẩn đánh giá, xây dựng công cụ đánh giá, tổ chức hoạt động đánh giá, phản hồi thông tin tới học sinh và sử dụng kết quả đánh giá để đổi mới quá trình dạy học, phát triển chương trình môn học. Trong những năm qua, việc tổ chức hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Thạch An- Tỉnh Cao Bằng đã có đổi mới về cach dạy và cách học, đổi mới kiểm tra, đánh giá. Song kết quả thu được vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đòi hỏi. Thực trạng Dạy-Học ngoại ngữ còn nhiều bất cập, việc tổ chức dạy học môn Tiếng Anh còn tồn tại chưa phù hợp. Nhiều giáo viên vẫn theo cách dạy học truyền thống đã được hình thành từ nhiều thập kỷ trước. Cách tổ chức hoạt động dạy học của nhà trường nói chung và môn Tiếng Anh nói riêng phần lớn theo kinh nghiệm tự học hỏi nên chưa thực sự đáp ứng mục tiêu đào tạo của cấp THPT trong bối cảnh giáo dục hiện nay. Vì vậy, đánh giá đúng thực trạng dạy học Tiếng Anh ở các trường THPT huyện Thạch An - Tỉnh Cao Bằng nhằm đề ra các giải pháp quản lý hoạt động dạy học đồng bộ có tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương trong thời kỳ đổi mới là cần thiết, thiết thực. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An-Tỉnh Cao Bằng” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý đánh giá học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An - Tỉnh Cao Bằng, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh nhằm tạo động lực cho quá trình dạy và học góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT Huyện Thạch An - Tỉnh Cao Bằng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý dạy học môn Tiếng Anh tại các trường THPT 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An-Tỉnh Cao Bằng. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu - Xác định cơ sở lý luận về quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở trường THPT. - Nghiên cứu thực trạng quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng - Đề xuất các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. 5. Giả thuyết khoa học Đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh giúp nhà trường và giáo viên xác định được mức độ đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình môn học ở mỗi học sinh, trên cơ sở đó có biện pháp chỉ đạo điều chỉnh quá trình dạy học đáp ứng chuẩn năng lực cần đạt ở học sinh. Thực tế cho thấy hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh ở các trường THPT Huyện Thạch An còn nhiều bất cập chưa thực sự tiếp cận năng lực học sinh. Nếu nghiên cứu đánh giá đúng thực trạng và đề xuất được các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng một cách khoa học sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh tại các trường trên địa bàn Huyện. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài 6.1. Về nội dung nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực và quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng 6.2. Về địa bàn nghiên cứu và phạm vi khảo sát: Luận văn nghiên cứu tại 02 trường THPT huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng và khảo sát trên 10 cán bộ quản lý, 33 giáo viên môn Tiếng Anh của 2 trường THPT thuộc huyện Thạch An và một số giáo viên Tiếng Anh ở các trường THPT của các huyện khác thuộc tỉnh Cao Bằng có điều kiện tương đồng như các trường THPT ở huyện Thạch An. 6.3. Về thời gian nghiên cứu: Quá trình nghiên cứu thực tiễn được thực hiện trong các năm học từ 2017- 2019. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Nhóm Phương pháp này được sử dụng nhằm phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá và khái quát hoá các vấn đề lý luận về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở trường THPT. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Xây dựng hệ thống câu hỏi điều tra để thu thập các số liệu nhằm xác định thực trạng đánh giá kết quả học tập môn tiếng Anh của giáo viên và công tác quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm Đọc, nghiên cứu hồ sơ quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT Huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn Phỏng vấn các lãnh đạo và chuyên viên Sở GD&ĐT, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, GV các nhà trường,... về thực trạng quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh làm căn cứ đề xuất những biện pháp quản lý hiệu quả. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia Thông qua lãnh đạo và chuyên viên Sở GD&ĐT, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, GV các nhà trường để xác định các biện pháp tối ưu cho công tác quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thạch An tỉnh Cao Bằng. 7.3. Phương pháp bổ trợ Sử dụng toán thống kê để xử lý kết quả nghiên cứu. Sử dụng một số công thức thống kê toán học dùng trong nghiên cứu khoa học giáo dục để xử lý kết quả khảo sát, định lượng kết quả nghiên cứu và các nhận xét, đánh giá khoa học. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, phần nội dung chính được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở trường THPT Chương 2: Thực trạng quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thạch An tỉnh Cao Bằng. Chương 3: Các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh theo định hướng năng lực học sinh ở các trường THPT huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài L.D.Stufflebean (1966), nghiên cứu mô hình CIPP được hình thành dựa trên sự kết hợp của đánh giá bối cảnh, đánh giá đầu vào, đánh giá quá trình và đánh giá tổng kết kết quả học tập. Theo tác giả đánh giá phải thực hiện thường xuyên, liên tục và kết hợp nhiều loại hình đánh giá trong đó coi trọng đánh giá thường xuyên, đánh giá quá trình [24]. M.Scriven (1967) nghiên cứu về đánh giá đưa ra mô hình đánh giá không theo mục tiêu mà dựa vào dẫn chứng xác thực và hành vi thực hiện; R.E.Stake, nghiên cứu về đánh giá chất lượng dạy học, tác giả cho rằng để đánh giá chất lượng giáo dục, người ta tập trung đánh giá kết quả học tập của người học [32]. Từ sau những năm 1970 đến nay lý thuyết trắc nghiệm ra đời và phát triển mạnh mẽ ở nhiều quốc gia trên thế giới. B.S. Bloom cùng George F. Madaus và J.Thomas Hastings (1971) cho ra đời cuốn sách “Evaluation to improve Learning” (Đánh giá thúc đẩy học tập) [16]. Cuốn sách này dành cho giáo viên, viết về kĩ thuật đánh giá kết quả học tập của học sinh. Nếu được áp dụng đúng cách việc đánh giá sẽ giúp giáo viên hỗ trợ học sinh cải thiện khả năng học tập. Trọng tâm của cuốn sách này cũng chính là việc tăng cường khả năng học tập của học sinh. Cuốn sách không nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến việc lựa chọn và sử dụng các loại trí tuệ, năng lực tiềm ẩn của các bài kiểm tra thành tích đã được chuẩn hóa - loại hình thường được học sinh các trường tiến hành một đến hai lần một năm, mà hướng tới để hoàn thiện và sử dụng đúng cách một hệ thống các câu hỏi, các Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
bài kiểm tra đánh giá quá trình học tập và các dạng bài kiểm tra khác do giáo viên tự làm được áp dụng cho học sinh hàng năm. Cuốn sách thông qua việc liên kết các kĩ thuật đánh giá tốt nhất, nhằm hỗ trợ các giáo viên sử dụng đánh giá như một công cụ để cải tiến cả quy trình dạy và học. Ở Liên Xô cũ và các nước XHCN Đông Âu trước đây đã có nhiều tác giả nghiên cứu về kiểm tra đánh giá, song trên thực tế các công trình nghiên cứu chủ yếu bàn về kiểm tra đánh giá kiến thức học sinh thông qua các hình thức trắc nghiệm truyền thống như kiểm tra vấn đáp hoặc bài viết (trắc nghiệm, tự luận) chưa quan tâm đến việc kiểm tra đánh giá bằng hình thức trắc nghiệm khách quan. Jody Zall Kusek (2005) nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập và đưa ra 10 bước tiến tới hệ thống giám sát và đánh giá dựa trên kết quả. Đánh giá kết quả học tập của học sinh được các tác giả nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau nhưng tất cả đều nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập. Tác giả cho rằng đánh giá có tác dụng tạo động lực cho việc dạy và học phát triển. Các công trình nghiên cứu đều đề cập đến các bước xây dựng hoàn thiện cơ sở lí thuyết cơ sở thực tiễn và quy trình cho đánh giá kết quả học tập của người học. Ông cho rằng đánh giá năng lực đòi hỏi nội dung đánh giá phải tích hợp kiến thức nội môn, liên môn, sáng tạo, liên hệ thực tiễn. Những ND đòi hỏi tích hợp kiến thức đồng môn, liên môn, sáng tạo, liên hệ thực tiễn [16]. 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước Nguyễn Bá Lãm (2003) nghiên cứu về đánh giá kết quả dạy học ở đại học đã phân tích tầm quan trọng của đánh giá trong giáo dục đại học, các hình thức và quy trình đánh giá kết quả dạy học ở đại học [21]. Nguyễn Đức Chính - Đinh Thị Kim Thoa (2005), nghiên cứu về vấn đề chuẩn đánh giá, vai trò của việc xác định mục tiêu trong đánh giá kết quả dạy học đề ra những yêu cầu về nội dung đánh giá đòi hỏi tích hợp kiến thức đồng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
môn, liên môn, sáng tạo, liên hệ thực tiễn, [9]; Nghiên cứu về kinh nghiệm dạy học ngoại ngữ ở một số nước trên thế giới và trong khu vực trong đó có công tác quản lý đã được đề cập đến khá chi tiết trong “Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020”, Hà Nội, 2008. Có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: “Teaching English Cambridge University Press, 1995” của Adrian Doff; “Những vấn đề cơ bản về dạy học ngoại ngữ”, NXB ĐHQG Hà Nội, 2005. Trong các công trình này đã đề cập đến vấn đề đánh giá kết quả dạy học và sử dụng kết quả đánh giá để đổi mới quá trình dạy học. Nguyễn Đức Chính (2008), Nghiên cứu về thang đo trong đánh giá kết quả học tập của học sinh, tác giả phân tích tầm quan trọng của đánh giá và quy trình đánh giá, cách thức và hình thức, công cụ đo kết quả [10]. Trần Bá Hoành (2008), Nghiên cứu về cơ sở lý luận của đánh giá trong giáo dục, các hình thức đánh giá trong giáo dục và vai trò của giáo viên và yêu cầu cần quán triệt trong đánh giá giáo dục [18]. Tác giả Nguyễn Công Khanh cho rằng: có nhiều cách tiếp cận đánh giá kết quả dạy học như đánh giá định tính (qualitative assessment); đánh giá dựa trên kết quả thực hiện (performance-based assessment); đánh giá theo chuẩn (standard - based assessment); đánh giá theo năng lực (competence - based assessment); đánh giá theo sản phẩm đầu ra (outcome - based assessment) [20] Đánh giá kết quả dạy học theo cách tiếp cận NL là đánh giá theo chuẩn về sản phẩm đầu ra nhưng sản phẩm đó không chỉ là kiến thức, kĩ năng, mà chủ yếu là khả năng vận dụng kiến thức, kĩ năng và thái độ cần có để thực hiện nhiệm vụ học tập đạt tới một chuẩn nào đó. Đánh giá NL dựa trên sự miêu tả các sản phẩm đầu ra cụ thể, rõ ràng tới mức người dạy, người học và các bên liên quan đều có thể hình dung tương đối khách quan và chính xác về thành quả của người học sau quá trình học tập. Đánh giá cũng cho phép nhìn ra tiến bộ của người học dựa trên mức độ thực hiện các sản phẩm [1], [2]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Tô Thị Hoa (2015), nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT Vũ Thư tỉnh Thái Bình theo tiếp cận năng lực, chỉ ra tầm quan trọng của đánh giá theo tiếp cận năng lực, quy trình đánh giá và các hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh theo tiếp cận năng lực [16]. Nguyễn Thị Tính (2015) nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập trong đào tạo sinh viên sư phạm, đề xuất tiêu chí, quy trình, nội dung đánh giá kết quả học tập sinh viên [30]. Các nghiên cứu đã đề cập đến nhiều góc độ khác nhau của hoạt động đánh giá song tất cả đều có chung một mục đích hướng tới là đánh giá sự tiến bộ của người học qua từng giai đoạn, đánh giá mức độ đạt chuẩn của người học và cuối cùng là đánh giá chất lượng cả quá trình dạy học, giáo dục. Tuy nhiên các công trình trên dừng ở mức độ cung cấp cơ sở lý thuyết mà chưa đề cập đến kĩ thuật đánh giá và quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo tiếp cận năng lực trong từng môn học cụ thể. Vì vậy, tác giả luận văn chọn đề tài để nghiên cứu với mong muốn nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động kiểm tra đánh giá quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh theo tiếp cận năng lực ở các trường Trung học phổ thông huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. 1.2. Một số khái niệm công cụ 1.2.1. Năng lực Theo Từ điển Tiếng Việt [33, tr.114] thì năng lực có thể được hiểu theo hai nét nghĩa: - Chỉ một khả năng, điều kiện tự nhiên có sẵn để thực hiện một hoạt động nào đó đem lại hiệu quả cao. - Là một phẩm chất tâm sinh lí tạo cho con người có khả năng để hoàn thành một hoạt động nào đó có chất lượng cao. Hiểu theo quan điểm thứ nhất, năng lực là một khả năng có thực, được bộc lộ ra thông qua việc thành thạo một hoặc một số kĩ năng nào đó của người Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn