Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề Nam Thái nguyên

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là nghiên cứu lí luận và thực tiễn đào tạo quản lí đào tạo nghề theo chuẩn đầu ra từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra, đáp ứng mục tiêu đào tạo nghề điện và thị trường lao động nghề điện trong thực tiễn, sẽ góp phần nâng cao kết quả đào tạo của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề Nam Thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ VĂN TUYÊN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN THEO TIẾP CẬN CHUẨN ĐẦU RA Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ NAM THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ VĂN TUYÊN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN THEO TIẾP CẬN CHUẨN ĐẦU RA Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ NAM THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN QUANG UẨN THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào khác. Tôi cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, ngày 19 tháng 8 năm 2015 Tác giả luận văn Lê Văn Tuyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban Lãnh đạo và thầy cô giáo trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, Ban Lãnh đạo, cán bộ và giáo viên Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp các thông tin và tham gia đóng góp các ý kiến quý báu cho tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới GS.TS. Nguyễn Quang Uẩn đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả về kiến thức cũng như phương pháp luận trong suất thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Do trình độ hiểu biết và thời gian nghiên cứu có hạn, chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế và khuyết điểm nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của quý thầy cô và đồng nghiệp để luận văn thêm hoang thiện. Xin trân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 19 tháng 8 năm 2015 Tác giả luận văn Lê Văn Tuyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN.............................................................................................................. ii MỤC LỤC .................................................................................................................. iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT .....................................................................iv DANH MỤC BẢNG.....................................................................................................v DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH ..................................................................................vi MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...........................................................................2 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.....................................................................................3 7. Các phương pháp nghiên cứu ....................................................................................3 8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................................5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN THEO TIẾP CẬN CHUẨN ĐẦU RA Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ ........................6 1.1. Khái quát nghiên cứu vấn đề ..................................................................................6 1.1.1. Các nghiên cứu về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề ở nước ngoài .............6 1.1.2. Các nghiên cứu về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề ở trong nước theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên .................................7 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ........................................................................8 1.2.1. Khái niệm đào tạo ................................................................................................8 1.2.2. Khái niệm về quản lý ...........................................................................................9 1.2.3. Khái niệm về quản lý đào tạo ............................................................................10 1.2.4. Khái niệm đào tạo nghề điện .............................................................................10 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.3. Một số vấn đề lý luận về quá trình đào tạo nghề, đào tạo nghề điện và quản lý đào tạo nghề điện theo chuẩn đầu ra ............................................................................11 1.3.1. Quá trình đào tạo nghề, bản chất của quá trình đào tạo nghề ............................11 1.3.2. Quản lý đào tạo nghề điện theo chuẩn đầu ra nghề ..........................................15 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề. .........................................................................................27 Kết luận chương 1 ........................................................................................................32 Chương 2. THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN VÀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ NAM THÁI NGUYÊN........33 2.1. Vài nét về Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên .........................................33 2.1.1. Quá trình phát triển ............................................................................................33 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, mục tiêu, thời gian đào tạo của nhà trường ...................34 2.1.3. Thực trạng thuận lợi và khó khăn trong đào tạo hệ trung cấp nghề của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên ...............................................................................35 2.2. Thực trạng đào tạo nghề điện theo chuẩn .............................................................37 2.2.1. Quan niệm về chuẩn đầu ra trình độ trung cấp nghề .........................................37 2.2.2. Thực trạng thực hiện các mục tiêu, đào tạo nghề theo chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên ...............................................................................38 2.2.3. Đánh giá việc thực hiện các yêu cầu nghề điện theo chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề nam Thái Nguyên ................................................................................40 2.2.4. Đánh giá chung về đào tạo, quản lý đào tạo theo chuẩn đầu ra.........................57 2.3. Thực trạng biện pháp quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên ..................................................................58 2.3.1. Đánh giá chung và các biện pháp quản lý quá trình đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên ...............................58 2.3.2. Thực hiện các biện pháp quản lý theo chuẩn đầu ra ..........................................60 2.4. Ảnh hưởng của các yếu tố đến việc quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra............................................................................................................................69 Kết luận chương 2 ........................................................................................................72 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN THEO TIẾP CẬN CHUẨN ĐẦU RA CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ NAM THÁI NGUYÊN .................................................................................73 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lí đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra .................................................................................................................73 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ....................................................................73 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ......................................................................73 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ....................................................................74 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................................75 3.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn.......................................................................................75 3.2. Một số biện pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận chuẩn đẩu ra của Hiệu trưởng trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên ...................................................................76 3.2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý, GV, cán bộ tham mưu, học sinh phấn đấu nâng cao chất lượng đào tạo theo chuẩn đầu ra ....................................76 3.2.2. Hoàn thiện nội dung, chương trình, tài liệu phục vụ đào tạo đáp theo chuẩn đầu ra ...........................................................................................................................78 3.2.3. Tăng cường việc xây dựng kế hoạch, đào tạo sát thực và tổ chức thực hiện kế hoạch có hiệu quả đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra ........................................................80 3.2.4. Đẩy mạnh sự phối hợp có hiệu quả giữa các cơ sở tham gia đào tạo ................81 3.2.5. Tăng cường CSVC, trang thiết bị phục vụ đào tạo nhằm đáp ứng đào tạo cho học sinh theo chuẩn đầu ra ...........................................................................................83 3.2.6. Quản lý chặt chẽ việc kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo theo chuẩn đầu ra ....84 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ..............................................................85 3.4. Khảo nghiệm nhận thức của khách thể về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp đề xuất .........................................................................................................86 3.4.1. Tổ chức khảo nghiệm ........................................................................................86 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm .........................................................................................87 3.5. Gắn dạy nghề với việc làm và xuất khẩu LĐ, với sản xuất và dịch vụ ................89 Kết luận chương 3 ........................................................................................................90 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................................91 1. Kết luận ....................................................................................................................91 1.1. Về lý luận ..............................................................................................................91 2. Kiến nghị..................................................................................................................94 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................96 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT BGH : Ban Giám hiệu BLĐTB&XH : Bộ lao động thương binh và xã hội CBQL : Cán bộ quản lý CNH : Công nghiệp hóa CSVC : Cơ sở vật chất ĐLC : Độ lệch chuẩn ĐTB : Điểm trung bình GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GV : Giáo viên HS : Học sinh KT-XH : Kinh tế- Xã hội QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục TBCN : Tư bản chủ nghĩa TCN : Trung cấp nghề XHCN : Xã hội chủ nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Đánh giá thực hiện các mục tiêu đào tạo trung cấp nghề điện theo chuẩn đầu ra ..........................................................................................................39 Bảng 2.2. Kết quả đánh giá thực hiện các yêu cầu chung theo chuẩn đầu ra ngành đào tạo nghề điện ..............................................................................................41 Bảng 2.3. Kết quả đánh giá yêu cầu về kiến thức chung .............................................45 Bảng 2.4. Kết quả đánh giá yêu cầu về kiến thức chuyên môn ...................................47 Bảng 2.5. Kết quả đánh giá yêu cầu về kỹ năng ..........................................................49 Bảng 2.6. Kết quả đánh giá thực hiện yêu cầu về thái độ ............................................51 Bảng 2.7. Kết quả đánh giá yêu cầu về vị trí làm việc sau khi tốt nghiệp...................54 Bảng 2.8. Kết quả đánh giá yêu cầu về khả năng học tập, nâng cao trình độ sau khi tốt nghiệp ra trường .........................................................................................56 Bảng 2.9. Đánh giá chung thực hiện quản lý quá trình đào tạo trình độ trung cấp nghề điện theo chuẩn đầu ra ................................................................................58 Bảng 2.10. Đánh giá biện pháp xây dựng kế hoạch đào tạo theo chuẩn đầu ra ..........60 Bảng 2.11. Kết quả thực hiện xây dựng bộ máy đào tạo và tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo theo chuẩn ......................................................................................63 Bảng 2.12. Đánh giá việc chỉ đạo của cán bộ quản lý nhà trường trong quản lý đào tạo theo chuẩn...................................................................................................65 Bảng 2.13. Đánh giá việc kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm việc quản lý đào tạo trình độ trung cấp nghề theo chuẩn ............................................................68 Bảng 2.14. Đánh giá ảnh hưởng các yếu tố đến việc quản lý đào tạo nghề trung cấp điện .....................................................................................................69 Bảng 3.1. Khảo nghiệm nhận thức về mức độ, độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất ..................................................................87 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Quan niệm về chuẩn đầu ra trình độ trung cấp nghề điện ............ 37 HÌNH Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................... 86 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Về mặt lý luận Trong sự phát triển kinh tế xã hội trong thời đại toàn cầu hóa và xã hội tri thức, một trong những xu thế giáo dục ngày nay là sự thay đổi quan hệ giữa dạy và học cũng có thay đổi căn bản. Dạy học hướng vào người học đã chiếm ưu thế. Dạy học phục vụ yêu cầu người học, đáp ứng mục đích, yêu cầu, lợi ích phục vụ nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp. Chuẩn nghề nghiệp đóng vai trò đặc biệt quan trọng là thước đo chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội. Mục tiêu đào tạo lực lượng lao động có năng lực, có tay nghề đáp ứng được yêu cầu công việc, cũng như yêu cầu xã hội đối với ngành nghề đào tạo. Chuẩn đầu ra đóng vai trò trung tâm để xác định đặc điểm của một nghề trên quan điểm, môi trường làm việc và các điều kiện làm việc thực tế gồm: Hệ thống kỹ năng, kiến thức, thái độ làm việc. Chuẩn nghề là thước đo chất lượng đầu ra nghề đào tạo lực lượng lao động có đủ khả năng đáp ứng nhu cầu nghề cụ thể. Trên cơ sở chuẩn đầu ra là xuất phát điểm, xây dựng các chương trình đào tạo hướng tới nhu cầu xã hội, cũng là cái đích của công tác quản lý đào tạo đó là thước đo để đánh giá, công nhận chuẩn đầu ra của một cơ sở đào tạo nghề. Nâng cao chất lượng đào tạo là yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách đối với các cơ sở đào tạo nghề trung cấp, xây dựng phát triển ngành nghề đào tạo xuất phát từ yêu cầu nguồn nhân lực đáp ứng công việc thực tế của cơ sở sản xuất, đơn vị. Chương trình đào tạo phù hợp với từng cấp, trình độ và loại hình đào tạo, đảm bảo tính thiết thực, hiện đại, giải quyết kịp thời, có hiệu quả những yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn công việc. 1.2. Về mặt thực tiễn Việt Nam đã và đang tích cực thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Nghị quyết 29-NQ/TW. (Khóa XI) [2] của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã đưa ra quan điểm đổi mới là “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức, kỹ năng tay nghề sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”, và xác định mục tiêu “giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân”. Cùng với việc đào tạo nghề điện Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn
của các trường trên cả nước thì Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên cũng có vai trò quan trọng trong thực hiện mục tiêu đó. Tuy nhiên, hiện nay thực trạng đào tạo ở các Trường chủ yếu vẫn theo hình thức dạy học truyền thống. Thực trạng quản lý đào tạo nghề điện, theo chuẩn đầu ra của các trường chủ yếu dừng lại ở mức văn bản, hành chính Nhà nước. Kết quả học tập của học viên vẫn còn thấp, học viên chưa tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập, kỹ năng tay nghề chưa cao, chưa đáp ứng được với các doanh nghiệp, các đơn vị sử dụng sản phẩm đào tạo. Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên là một trong những Trường mới được thành lập nhưng có nề nếp dạy học tốt chú trọng đến chuẩn đầu ra trong các trường đào tạo nghề điện, nhà trường có nghề điện nghề trọng điểm quốc gia được đầu tư rất nhiều trang thiết bị hiện đại. Việc đổi mới quản lý đào tạo nghề điện, tuy có được quan tâm, nhưng vẫn còn có những bất cập. Vì thế học viên chưa phát huy được tính tích cực học tập, kết quả học tập chưa cao, dẫn đến chất lượng đầu ra chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo nghề điện. Do vậy, việc tìm kiếm, đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo nghề, khi ra trường đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp, của học sinh của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên là vấn đề thực tiễn có tính cấp thiết cần được giải quyết. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề Nam Thái nguyên” 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lí luận và thực tiễn đào tạo quản lí đào tạo nghề theo chuẩn đầu ra từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra, đáp ứng mục tiêu đào tạo nghề điện và thị trường lao động nghề điện trong thực tiễn, sẽ góp phần nâng cao kết quả đào tạo của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động đào tạo nghề điện và quản lý đào tạo nghề theo chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn
3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. 4. Giả thuyết khoa học Việc đào tạo và quản lý đào tạo nghề điện của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên đã có những kết quả nhất định, song còn có những bất cập, chưa thực sự đáp ứng chuẩn đầu ra và thị trường lao động. Nếu đề xuất và sử dụng các biện pháp quản lý đào tạo, theo tiếp cận chuẩn đầu ra thì sẽ góp phần nâng cao kết quả đào tạo nghề phù hợp với mục tiêu đào tạo nghề điện và đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động có kết quả. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về đào tạo quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra. 5.2. Khảo sát đánh giá thực trạng đào tạo và thực trạng quản lý đào tạo nghề điện của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên, lý giải nguyên nhân, thực trạng. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí đào tạo nghề theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề Nam Thái nguyên 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Hiệu trưởng Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. 6.2. Giới hạn về khách thể nghiên cứu Công tác quản lý đào tạo học tập nghề điện và quản lý hoạt động học tập ở hệ trung cấp nghề của nhà trường. Luận văn không nghiên cứu công tác quản lý liên kết đào tạo và các lớp đào tạo ngắn hạn. 6.3. Giới hạn về địa bàn khảo sát và thời gian nghiên cứu Luận văn nghiên cứu tại Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên trong năm học 2014- 2015. 7. Các phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận Sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu lý luận, các văn bản về dạy học, học tập của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên, từ đó xây dựng cơ sở lý luận của Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn
đề tài, xác định khái niệm công cụ, lựa chọn các tiêu chí, các thang đo và các phương pháp đánh giá và quản lý đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp chuyên gia Lấy ý kiến của các nhà quản lý, các chuyên gia giáo dục, các chuyên gia quản lý về hệ thống khái niệm công cụ, về các phương pháp đánh giá chuẩn đẩu ra. 7.2.2. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm học tập và quản lý Trên cơ sở các số liệu kết quả học tập tại Trường trung cấp nghề Nam Thái nguyên trong những năm qua, thực hiện việc phát vấn, lấy ý kiến thăm dò, tổng hợp kinh nghiệm quản lý học tập đem lại hiệu quả từ đó làm cơ sở đề xuất các biện pháp quản lý. 7.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi nhằm: Khảo sát, đánh giá thực trạng học tập của Trường trung cấp nghề Nam Thái nguyên đánh giá thực trạng quản lý đào tạo nghề điện, học tập của nhà trường; lý giải nguyên nhân của hai thực trạng. Khảo nghiệm nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên, học viên về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp quản lý học tập được đề xuất. 7.2.4. Phương pháp quan sát Quan sát hoạt động học tập, dạy học, quản lý đào tạo của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên nhằm thu thập tư liệu phục vụ cho việc nghiên cứu. 7.2.5. Phương pháp phỏng vấn sâu Tiến hành phỏng vấn sâu các chuyên gia giáo dục, cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh về việc học tập, đào tạo của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. 7.3. Phương pháp sử lý số liệu bằng thống kê toán học Sau khi thu thập số liệu, chúng tôi sử dụng chương trình SPSS để xử lý số liệu đã thu thập. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn
8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, kiến nghị, luận văn gồm ba chương Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý đào tạo nghề điện theo theo tiếp cận chuẩn đầu ra ở Trường trung cấp nghề. Chương 2: Thực trạng đào tạo nghề và thực trạng quản lý đào tạo nghề điện, ở Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. Chương 3: Một số biện pháp quản lí đào tạo nghề điện theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Hiệu Trưởng Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN THEO TIẾP CẬN CHUẨN ĐẦU RA Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ 1.1. Khái quát nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề ở nước ngoài Giáo dục nghề nghiệp bao giờ cũ là yếu tố quan trọng đối với việc cung cấp và phát triển nguồn nhân lực lao động của quốc gia đó cả về kinh tế và xã hội. Quốc gia đó dù phát triển hay đang phát triển cơ cấu chính trị TBCN hay XHCN thì tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục dạy nghề được khẳng định trong xã hội rằng không một xã hội nào có thể tồn tại mà không có lao động sản xuất. Trong lao động sản xuất, người lao động biết kiến thức, kỹ năng mà giáo dục nghề nghiệp cung cấp để sản xuất ra những sản phẩm phục vụ cho xã hội. Trên thế giới hiện nay, các nước đang phát triển KT - XH khác nhau thì sự phát triển ở mức độ giáo dục nghề nghiệp cũng khác nhau với nhiều hình thức đa dạng và phong phú đặc biệt là các nước cóa nhiều thành công trong đào tạo nghề như CHLB Đức, xinh ga po, Hàn Quốc, Nhật Bản,…. Trong quá trình phát triển công tác đào tạo nghề, trên thế giới đã có nhiều công trình , tài liệu về đào tạo nghề như một số tác giả: - Vargas Zuniga, (2004) trong cuốn ‘‘quality management in vocational traning’’ [44] đã viết về quản lý đào tạo nghề. Tác giả đã nghiên cứu những đặc điểm và khuynh hướng quản lý chất lượng đang thể hiện trong đào tạo nghề. Tác giả đề cập đến quản lý chất lượng đào tạo nghề, những tiêu chuẩn đánh giá và vấn đề đánh ra chuẩn đầu ra. Tác giả đưa ra các ứng dụng của các tiêu chuẩn chất lượng, phản ánh những kinh nghiệm, động cơ của những người trong và ngoài cơ sở đào tạo nghề đang tiếp xúc, với vai trò của việc quản lý trong quá trình đào tạo nghề. Tác giả cho rằng, để đào tạo nghề có chất lượng thì cần có hệ thống quản lý tốt các quy trình, tiêu chuẩn và các chức năng quản lý. - Robert E. Norton, (1997) viết Dacum Handbook ‘‘sổ tay xây dựng chương trình theo phương pháp Dacum và tổ chức phân tích nghề’’ [42] Dacum là chữ viết Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn
tắt của Davelop ACurriculum được sử dụng như một phương pháp hiệu quả trong việc phân tích nghề Dacum nhằm xây dựng một biểu đồ Dacum, trình bày ở dạng ma trận các nhiệm vụ và công việc của một nghề những công việc trong biểu đồ Dacum là cơ sỏ quan trọng để xây dựng các Modul cho chương trình đào tạo. Nhìn chung có nhiều công trình nghiên cứu về công tác quản lý đào tạo nghề. Những nghiên cứu đó đã làm nổi bật tầm quan trọng của một quy trình quản lý đào tạo nghề tốt nhất với chất lượng chuẩn trong quá trình đào tạo. Nhiều công trình đã phân tích các chức năng quản lý ứng dụng vào công tác quản lý đào tạo nghề, chỉ rõ người quản lý cần biết cách lập kế hoạch đào tạo nghề dựa trên nhu cầu của xã hội như thế nào, làm thế nào để quản lý việc thực hiện chương trình, đào tạo kiểm tra đánh giá GV và người học như thế nào để khuyến khích sự sáng tạo và đam mê của người dạy và người học. Kinh nghiệm các nước cho thấy chất lượng sản phẩm phụ thuộc vào rất nhiều vào quy trình quản lý, từ việc hoạch định chính sách sáng tạo cho đến việc tạo ra cơ chế, quy trình quản lý đến việc giám sát, kiểm tra trong quá trình quản lý. Quản lý là yếu tố sinh ra chất lượng của các yếu tố trên tạo ra sự gắn kết các yếu tố đó lại với nhau hướng vào mục tiêu chung thúc đẩy quá trình đảm bảo chất lượng đầu ra và đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động của xã hội. 1.1.2. Các nghiên cứu về đào tạo nghề và quản lý đào tạo nghề ở trong nước theo tiếp cận chuẩn đầu ra của Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên Trong thực tế đã có nhiều công trình nghiên cứu và đóng góp nhiều trong thực tiễn quản lý đào tạo nghề như: - Trong công trình ‘‘Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực’’, tác giả Trần Khánh Đức [17]. Đã trình bày phân tích kết quả giảng dạy bước đầu của tác giả trong phạm vi một số vấn đề lý luận và thực tiễn giáo dục, quản lý giáo dục và phát triển nguồn nhân lực. Trong đó có nhiều nội dung nghiên cứu liên quan đến đào tạo nghề như: Sư phạm kỹ thuật và công nghệ dạy học, phát triển chương trình giáo dục hiện đại; chất lượng giáo dục và quản lý chất lượng đào tạo… - ‘‘Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho các bộ quản lý dạy nghề’’ do Nguyễn Đức Trí chủ biên, xuất bản năm 2008 [37]: Tài liệu đã phân tích từng chuyên đề quản lý trong cơ sở đào tạo nghề gồm: Một số vấn đề chung về quản lý và quản lý giáo dục; quản lý chất lượng dạy nghề; những năng lực cốt yếu của người cán bộ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn
quản lý dạy nghề, lập kế hoạch và phát triển, triển khai hoạt động dạy nghề; quản lý quá trình đào tạo tại trường trung cấp nghề; quản lý nhân sự trong nhà trường; quản lý cơ sở vật chất ở trường trung cấp nghề; quản lý tài chính trong nhà trường. Bên cạnh những tác giả trên Trần Khánh Đức đã xuất bản cuốn ‘‘Sư phạm kỹ thuật’’ năm 2002 [18]. Tác giả đã nghiên cứu một số vấn đề lý luận và thực tiễn đào tạo nghề nghiệp, phân tích các nhân tố có ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả của các hoạt động quản lý, nghiên cứu và giảng dạy trong các trường sư phạm kỹ thuật, cơ sở đào tạo nghề như phương thức quản lý của nhà trường, phát triển chương trình, phương pháp đào tạo mới, phương pháp nghiên cứu khoa học sư phạm kỹ thuật… Bên cạnh những công trình nghiên cứu mang tính phổ quát đó, trong những năm gần đây cũng có nhiều luận văn thạc sỹ đã đề cập đến công tác quản lý đào tạo nghề và quản lý đào tạo theo chuẩn nghề như: ‘‘Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường trung học phổ thông ở huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội theo chuẩn nghề nghiệp’’ của tác giả Đào Ánh Phượng, Hà Nội - 2012 [31]. - ‘‘Biện pháp nâng cao mức độ đáp ứng chuẩn nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên trường trung học phổ thông Thịnh long, tỉnh Nam Định’’ của tác giả Nguyễn Văn Chiểu, Hà Nội - 2012 [13]. Các đề tài trên đã đề cập vấn đề biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục, cụ thể là nâng cao chất lượng đào tạo nghề, nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau của quá trình quản lý đào tạo, trong đó các tác giả đã đánh giá cụ thể về thực trạng công tác quản lý đào tạo của từng nhà trường, từng địa phương và đề ra các biện pháp quản lý phù hợp nhằm giải quyết những vướng mắc của từng cơ sở giáo dục đào tạo cụ thể. Các biện pháp được ứng dụng, thực hiện các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá. Một số luận văn nghiên cứu ứng dụng các phương pháp quản lý để nâng cao chất lượng đào tạo nghề và đào tạo nghề theo chuẩn đầu ra. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Khái niệm đào tạo Theo Từ điển bách khoa Việt Nam: [35] ‘‘Đào tạo là quá trình tác động đến một con người đó lĩnh hội và nắm bắt những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách có hệ thống nhằm chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng nhận một sự phân công nhất định, góp phần của Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn
mình vào phát triển xã hội, duy trì và phát triển nền văn minh của loài người. Về cơ bản đào tạo là giảng dạy và học tập trong nhà trường gắn với giáo dục đạo đức nhân cách’’.Theo viện từ điển học‘‘ Đào tạo là quá trình tác động đến một con người nhằm làm cho người đó lĩnh hội và nắm vững tri thức, kỹ năng, kỹ xảo…, một cách có hệ thống để chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng nhận một sự phân công lao động nhất định, góp phần của mình vào việc phát triển xã hội, duy trì và phát triển nền văn minh của loài người’’. Về cơ bản, đào tạo là giảng dạy và học tập trong nhà trường, gắn với giáo dục đạo đức, nhân cách, cho người học. Kết quả và trình độ được đào tạo của một con người còn do việc tự đào tạo của người đó thể hiện ra ở việc tự học và tham gia các hoạt động xã hội, lao động sản xuất rồi tự rút ra kinh nghiệm và tự quyết định. Tùy theo tính chất chuẩn bị cho cuộc sống và cho lao động người ta phân biệt đào tạo chuyên môn và đào tạo nghề nghiệp. Hai loại này gắn bó hỗ trợ cho nhau với các nội dung do các đòi hỏi của sản xuất, của quan hệ xã hội, của khoa học kỹ thuật, văn hóa vùng miền. Vậy, có thể hiểu: Đào tạo là một quá trình trang bị kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp từ đầu, đồng thời giáo dục phẩm chất đạo đức thái độ cho học sinh để họ trở thành người công dân, người các bộ, người lao động có chuyên môn, có nghề nghiệp nhất định nhằm thỏa mãn nhu cầu tồn tại và phát triển của mỗi cá nhân, đáp ứng yêu cầu của xã hội trong mỗi gia đoạn lịch sử nhất định. Đào tạo đề cập đến việc dạy các kỹ năng thực hành, nghề nghiệp hay kiến thức liên quan đến một lĩnh vực cụ thể để người học chủ động lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kỹ năng, nghề nghiệp một cách có hệ thống để chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng đảm nhận được một công việc nhất định. 1.2.2. Khái niệm về quản lý Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức ( chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn