Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ DUY PHONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ĐỊNH KỲ Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN GIA LỘC, TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN, NĂM 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ DUY PHONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ĐỊNH KỲ Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN GIA LỘC, TỈNH HẢI DƯƠNG Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH NGUYỄN VĂN HỘ THÁI NGUYÊN, NĂM 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực. Kết quả của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2019 Học viên Lê Duy Phong Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ - người đã tận tình chỉ bảo giúp đỡ tôi trong học tập, nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô, khoa Tâm lý - Giáo dục, Phòng Đào tạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho tôi trong thời gian học tập tại trường. Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, đồng nghiệp và các em học sinh tại các trường THPT huyện Gia Lộc, Hải Dương đã giúp đỡ, hợp tác trong quá trình tôi thực hiện nghiên cứu. Cảm ơn gia đình, bạn bè và người thân đã động viên giúp đỡ để tôi đạt được kết quả hôm nay! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2019 Tác giả luận văn Lê Duy Phong Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ĐỊNH KỲ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ..................................................................................................... 6 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 6 1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài .......................................................................... 6 1.1.2. Nghiên cứu trong nước .............................................................................. 7 1.2. Các khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu .......................................... 8 1.2.1. Kiểm tra ..................................................................................................... 8 1.2.2. Đánh giá ..................................................................................................... 9 1.2.3. Đánh giá kết quả học tập của học sinh ...................................................... 9 1.2.4. Đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ....................................... 10 1.2.5. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ......... 11 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3. Những vấn đề cơ bản về đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở trường THPT ........................................................................................... 12 1.3.1. Vai trò của đánh giá kết quả học tập định kỳ .......................................... 12 1.3.2. Nguyên tắc đánh giá kết quả học tập định kỳ.......................................... 12 1.3.3. Hình thức, phương pháp đánh giá kết quả học tập định kỳ ..................... 14 1.3.4. Quy trình đánh giá kết quả học tập định kỳ ............................................ 16 1.3.5. Các yêu cầu sư phạm khi đánh giá kết quả học tập định kỳ ................... 17 1.4. Một số vấn đề cơ bản về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở trường THPT ................................................................ 18 1.4.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở trường THPT...................................................................................................... 18 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở trường THPT ............................................................................................. 19 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở trường THPT ............................................................................................. 20 1.4.4. Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở trường THPT ............................................................................... 22 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở trường THPT ..................................................................................... 22 1.5.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 22 1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 24 Kết luận chương 1.............................................................................................. 26 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ĐỊNH KỲ Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN GIA LỘC TỈNH HẢI DƯƠNG ...................................................................... 27 2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội của địa bàn nghiên cứu...................... 27 2.1.1. Khái quát đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Gia lộc, tỉnh Hải Dương ...... 27 2.1.2. Khái quát về các trường THPT huyện Gia lộc, tỉnh Hải Dương ............. 27 2.1.3. Tình hình giáo dục ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương...... 28 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 29 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 29 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 29 2.2.3. Phương pháp khảo sát và xử lý các kết quả ............................................ 30 2.2.4. Tiến trình khảo sát ................................................................................... 31 2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ............................ 31 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vị trí, vai trò đánh giá kết quả học tập định kỳ.................................................................. 31 2.3.2. Thực trạng nội dung hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ .......... 32 2.3.3. Thực trạng phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ............................................................................................ 35 2.3.4. Thực trạng quy trình đánh giá kết quả học tập định kỳ ........................... 38 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ............... 40 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch .......................................................................... 40 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch ................................................... 44 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch.................................................... 46 2.4.4. Thực trạng kiếm tra thực hiện kế hoạch .................................................. 48 2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương .... 50 2.5. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 52 2.5.1. Ưu điểm ................................................................................................... 52 2.5.2. Hạn chế .................................................................................................... 52 Kết luận chương 2.............................................................................................. 54 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ĐỊNH KỲ Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN GIA LỘC TỈNH HẢI DƯƠNG............................................................................... 55 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý........................................................ 55 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 55 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, hệ thống ......................................... 55 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 56 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 56 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 56 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương ........................................... 57 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về công tác quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ đối với cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh................. 57 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch và quy trình đánh giá kết quả học tập định kỳ ......................................................................................................... 60 3.2.3. Biện pháp 3. Đổi mới hình thức tổ chức đánh giá kết quả học tập định kỳ ............................................................................................................... 62 3.2.4. Biện pháp 4. Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về đánh giá kết quả học tập định kỳ ................................................................................ 64 3.2.5. Biện pháp 5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ....................................................................... 68 3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường cơ sở vật chất trang thiết bị và các điều kiện phục vụ hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ........... 70 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 76 3.3.1. Vị trí, vai trò, tầm quan trọng của các biện pháp .................................... 76 3.3.2. Tính cấp thiết của các biện pháp ............................................................. 78 3.4. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ .............................................................. 79 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 79 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 79 3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 79 3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm ...................................................................... 79 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 80 3.3.6. Tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi........................................ 85 Kết luận chương 3.............................................................................................. 86 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 90 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ Quản lý CM : Chuyên môn CNTT : Công nghệ thông tin GV : Giáo viên HS : Học sinh KT-ĐG : Kiểm tra - Đánh giá SL : Số lượng THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân VD : Ví dụ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Thực trạng nội dung đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ......................................................................................... 33 Bảng 2.2: Thực trạng về phương pháp, hình thức đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ................................................................ 36 Bảng 2.3: Thực trạng về quy trình đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ......................................................................................... 38 Bảng 2.4: Thực trạng lập kế hoạch đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ......................................................................................... 41 Bảng 2.5: Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ................................................................ 45 Bảng 2.6: Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ................................................................ 47 Bảng 2.7: Thực trạng kiểm tra thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ................................................................ 49 Bảng 2.8: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh...................................................................... 51 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp quản lý .... 80 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ................... 83 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Thực trạng nhận thức về vị trí, vai trò của đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ...................................................... 31 Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp ................................................ 82 Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ................ 85 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phát triển giáo dục và đào tạo là vấn đề quan trọng trong sự phát triển của mỗi quốc gia cũng như biểu hiện trình độ phát triển của các quốc gia trên thế giới. Ngay từ khi giành được độc lập cho dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ "một dân tộc dốt là một dân tộc yếu". Trải qua sau hơn 30 năm đổi mới, nước ta đã có nhiều thành tích to lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội hiện đang nằm trong các nước thu nhập trung bình. Nhưng những thành tích đạt được của nước ta chưa ổn định như: nguồn nhân lực, sự cạnh tranh giữa các nước trong khu vực và thế giới về kinh tế còn thấp, vấn đề văn hóa - xã hội còn nhiều bất cập. Để đất nước tiến nhanh và vững chắc cần phải coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu”, đây cũng là xu hướng của các nước trên thế giới. Chính vì vậy cần phải xác định phát triển giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng, là khâu đột phá trong công cuộc phát triển đất nước. Để đổi mới trong giáo dục, trước tiên cần đổi mới trong kiểm tra đánh giá trong đó đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh được coi là then chốt, xuyên suốt trong năm học, làm tốt công tác này sẽ nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đổi mới trong trường THPT. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khoá XI nêu rõ “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội”. [26] Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh là những cách thức, biện pháp để thu thập thông tin, dữ liệu của người học sau một thời gian, giai đoạn học tập so với mục tiêu, trên cơ sở đó có những quyết định đổi mới, cải tiến, hạn chế những sai sót trong đánh giá, đẩy mạnh chất lượng dạy học. Đối với hoạt động quản lý, việc đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh giúp cho cán bộ quản lý xem lại quy trình dạy học của thầy và trò, đánh giá một cách chính xác công tác giảng dạy và học tập. Là căn cứ để có những chủ trương, chỉ đạo, khuyến khích và hổ trợ những sáng kiến nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Kết quả đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh cũng là cơ sở để xây dựng chiến lược giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên, đổi mới dạy học... Huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương hiện nay có ba trường THPT. Các trường THPT huyện Gia Lộc và ngành giáo dục tỉnh Hải Dương đang quyết tâm đổi mới theo chỉ đạo của Đảng. Trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến việc đổi mới chính là công tác quản lý đánh giá kết quả học tập học định kỳ của học sinh chưa được hoàn thiện. Đứng trước thực trạng đó, chúng tôi đã chọn vấn đề: “Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương” nhằm hoàn thiện được cả yêu cầu lý luận và thực tiễn công tác đánh giá kết quả học tập tại các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Đề tài thực hiện các nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT. - Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. - Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. 5. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu dạy học, kết quả đánh giá phụ thuộc vào hoạt động quản lý của Hiệu trưởng. Tuy nhiên công tác quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh tại các trường THPT trong huyện Gia Lộc còn nhiều bất cập. Nếu xác định, đánh giá đúng thực trạng và đề xuất được các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trường THPT một cách khoa học sẽ góp phần nâng cao được hiệu quả của quản lý nâng cao chất lượng dạy - học ở các trường THPT trên địa bàn huyện Gia Lộc nói riêng và chất lượng giáo dục tỉnh Hải Dương nói chung. 6. Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương bao gồm các bài kiểm tra: 1 tiết trở lên, bài hành từ 1 tiết trở lên, bài học kỳ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các công trình về kiểm tra đánh giá, các nghiên cứu quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập, làm căn cứ để tổng hợp, phân tích những vấn đề có liên quan đến cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: Phương pháp này được vận dụng vào việc tìm hiểu quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT. - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Đưa ra câu hỏi điều tra hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh. Phân tích thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. - Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn Ban giám hiệu, cán bộ quản lý, giáo viên các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ làm căn cứ đề xuất những biện pháp quản lý. - Phương pháp chuyên gia: Thông qua Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên các trường THPT trên địa bàn huyện, để xác định các biện pháp cho công tác quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT huyện Gia Lộc. - Phương pháp xử lý số liệu: Sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý các số liệu thu thập từ khảo sát thực tế. - Phương pháp nghiên cứu hồ sơ quản lý: Thông qua sổ điểm, sổ theo dõi kết quả học tập của học sinh, bài làm kiểm tra, bài thi của học sinh, đề thi vv... để đánh giá về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở trường THPT. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ ở các trường THPT huyện Gia Lộc tỉnh Hải Dương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ĐỊNH KỲ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài Mô hình CIPP của L.D.Stufflebean năm 1966 hình thành dựa trên sự kết hợp của đánh giá bối cảnh, đánh giá đầu vào, đánh giá quá trình, đánh giá kết quả học tập. [27] Mô hình đánh giá không theo mục tiêu của M.Scriven đưa ra năm 1967 [3]; tiếp theo mô hình của M.Scriven đưa ra ứng đáp câu hỏi do R.E.Stake khởi xướng,… Về sau này, để đánh giá chất lượng giáo dục, người ta tập trung đánh giá kết quả học tập của người học. Năm 1970 lý thuyết trắc nghiệm ra đời và phổ biến rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. Năm 1971, sách Evaluation to improve Learning ra đời đánh giá thúc đẩy học tập [18]. Đây là tài liệu viết về đánh giá kết quả học tập của học sinh, là cơ sở để giáo viên áp dụng trong đánh giá đồng thời giúp học sinh nâng cao khả năng học tập. Mong muốn của tác giả chính là việc đẩy mạnh và nâng cao việc học tập cho học sinh. Ở các nước XHCN Đông Âu và Liên Xô cũ có nhiều nghiên cứu về kiểm tra đánh giá, các tác giả ở thời điểm đó chủ yếu bàn về kiểm tra đánh giá như phương pháp vấn đáp, phương tự luận, phương pháp trắc nghiệm tự luận còn kiểm tra đánh giá bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan vẫn chưa được quan tâm nghiên cứu. Năm 2005, Jody Zall Kusek [18] nghiên cứu và đề ra 10 bước để tiến tới dựa trên kết quả đánh giá. Đánh giá kết quả học tập của học sinh đã có nhiều nghiên cứu dưới các góc nhìn khác nhau và tập trung nhấn mạnh vai trò quan trọng của kiểm tra Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
đánh giá kết quả học tập, là cơ sở tạo động lực hoạt động giảng dạy và học tập phát triển. Các tác giả đều mong muốn hoàn thiện quy trình đánh giá kết quả học tập của người học. 1.1.2. Nghiên cứu trong nước Nghiên cứu “tầm quan trọng của đánh giá trong giáo dục đại học, các hình thức và quy trình đánh giá kết quả dạy học ở đại học”. [23] Nghiên cứu về “Chuẩn đánh giá, vai trò của việc xác định mục tiêu trong đánh giá kết quả dạy học” đã đề cập tới những nội dung đòi hỏi tích hợp kiến thức đồng môn, liên môn, sáng tạo, liên hệ thực tiễn. [11] Nghiên cứu về “thang đo trong đánh giá kết quả học tập của học sinh” đã phân tích “tầm quan trọng của đánh giá và quy trình đánh giá, cách thức và hình thức, công cụ đo kết quả”. [12] Nghiên cứu về “đánh giá trong giáo dục, các hình thức đánh giá trong giáo dục và vai trò của giáo viên trong đánh giá giáo dục”. [20] Nghiên cứu về “đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo tiếp cận năng lực, chỉ ra tầm quan trọng của đánh giá theo tiếp cận năng lực, quy trình đánh giá và các hình thức đánh giá”. [18] Trong Hội thảo các trường sư phạm đề xuất “tiếp cận năng lực trong đánh giá kết quả học tập sinh viên”. [33] Các nghiên cứu đã đề cập đến nhiều góc độ khác nhau song tất cả đều có chung một mục đích là đánh giá sự tiến bộ của người học qua từng giai đoạn, đánh giá mức độ đạt chuẩn của người học và cuối cùng là đánh giá chất lượng cả quá trình giáo dục. Tuy nhiên các cuốn tài liệu này dừng ở mức độ cung cấp khái niệm mà chưa đề cập đến kiỹ thuật đánh giá và quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh THPT. Hầu hết các công trình nghiên cứu đều khẳng định kiểm tra, đánh giá có một ý nghĩa và vai trò rất quan trọng đối với người giáo viên, học sinh và nhà quản lý, là nhân tố trọng yếu nâng cao chất lượng dạy và học, là yếu tố cơ bản để người học phát hiện và điều chỉnh thực trạng hoạt động học tập góp phần phát triển trí tuệ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Vấn đề quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở trường THPT đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có đề tài nào xem xét một cách chuyên sâu dưới góc độ quản lý. Việc chọn vấn đề nghiên cứu nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập định kỳ của học sinh ở các trường THPT huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. 1.2. Các khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu 1.2.1. Kiểm tra Có rất nhiều các khái niệm khác nhau liên quan kiểm tra: “Kiểm tra là xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét” [35, tr.89] Thuật ngữ “Kiểm tra” được định nghĩa: “Kiểm tra là quá trình xác định mục đích, nội dung, lựa chọn phương pháp, tập hợp số liệu, bằng chứng để xác định mức độ đạt được của người học trong quá trình học tập, rèn luyện và phát triển. Kiểm tra bao gồm việc xác định điều cần kiểm tra, công cụ kiểm tra và sử dụng kết quả kiểm tra, tức đánh giá”[34] “Kiểm tra là quá trình xác định mục đích, nội dung, lựa chọn phương pháp, tập hợp số liệu, bằng chứng để xác định mức độ đạt được của người học trong quá trình học tập, rèn luyện và phát triển. Kiểm tra bao gồm việc xác định điều cần kiểm tra, công cụ kiểm tra và sử dụng kết quả kiểm tra, tức đánh giá” [23, tr.56] “Kiểm tra là phương pháp xem xét thường xuyên quá trình học tập của học sinh. Mục đích của kiểm tra là tích cực hóa hoạt động của học sinh, tăng cường chất lượng học tập. Kiểm tra là khâu quan trọng trong quá trình dạy học nhằm đánh giá kết quả học tập”. [37, tr.99] “Đo lường là quá trình thu thập thông tin một cách có định hướng về các đại lượng đặc trưng như nhận thức, tư duy, kĩ năng và các phẩm chất nhân cách khác trong quá trình giáo dục” [11] Từ các quan niệm của các công trình nhiên cứu, có thể rút ra: Kiểm tra là hoạt động nhằm xác định mức độ về kiến thức, kĩ năng, thái độ mà người học đạt được sau một quá trình học tập. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.2.2. Đánh giá “Đánh giá là đưa ra nhận xét, bình phẩm về giá trị” [38, tr.68]. “Đánh giá là quá trình thu thập và xử lí thông tin một cách có hệ thống nhằm xác định mục tiêu đã và đang đạt được ở mức độ nào” và “Đánh giá là quá trình thu thập thông tin và dữ liệu một cách hệ thống về năng lực và phẩm chất của người học và sử dụng các thông tin đó đưa ra quyết định về người dạy và người học trong tương lai” [12, tr.89] “Đánh giá là một quá trình có hệ thống bao gồm việc thu thập, phân tích, giải tích thông tin nhằm xác định mức độ người học đạt được các mục tiêu dạy học” [8, tr.39] “Đánh giá là quá trình thu thập thông tin và dữ liệu một cách có hệ thống nhằm mục đích giúp người học hoạch định chính sách lựa chọn một phương pháp khả thi để tiến hành công việc giáo dục của mình” [23, tr.69] Từ những nhận định, có thể khái quát: Đánh giá là những nhận định, những nhận xét về giá trị của người học dựa trên cơ sở những thông tin, những số liệu được thu thập đối chiếu với mục tiêu đề ra từ đó làm căn cứ đưa ra những quyết định về người học và việc tổ chức quá trình dạy học. 1.2.3. Đánh giá kết quả học tập của học sinh 1.2.3.1. Kết quả học tập Theo lý luận dạy học: “Kết quả học tập là hoạt động của học sinh dưới sự hướng dẫn, tổ chức của giáo viên để người học tiếp thu tri thức, văn hoá của nhân loại chuyển chúng thành kiến thức thức, năng lực tinh thần của mỗi cá nhân”. “Đối tượng của hoạt động học là hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo... được thể hiện ở trong nội dung môn học, trong từng bài học được biên soạn theo một hệ thống khoa học”. “Kết quả học tập là sản phẩm của quá trình dạy học, sản phẩm này có được khi có những thay đổi theo chiều hướng tích cực trong nhận thức, hành vi của người học nó bao gồm: mức độ mà người học đạt được so với các mục tiêu đã xác định và “mức độ mà người học đạt được so với những người cùng học khác” Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn