Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:141

Thêm vào BST

Báo xấu

50
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM DƯƠNG QUANG TRÚC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC THỂ CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM DƯƠNG QUANG TRÚC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC THỂ CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Thế Truyền THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bấtcứ công trình nào khác. Tác giả Dương Quang Trúc i
LỜI CẢM ƠN Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại trường Đại học sư phạm Thái Nguyên khóa học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lí giáo dục và hoàn thành luận văn “Quản lí hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang”. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và bày tỏ sự biết ơn tới: Các thầy cô giáo trường Đại học sư phạm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến sự giúp đỡ và chỉ bảo nhiệt tình, quý báu của thầy giáo - PGS.TS. Hà Thế Truyền - Người hướng dẫn khoa học đã tận tình hướng dẫn em trong quá trình hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Giang, lãnh đạo Phòng giáo dục Lục Nam, Ban giám hiệu, giáo viên, các em học sinh và phụ huynh HS ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang cùng các bạn bè đồng nghiệp và gia đình đã tận tình giúp đỡ, đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn. Do điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, trong luận văn không tránh khỏi thiếu sót, em rất mong tiếp tục nhận được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo và các bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả Dương Quang Trúc ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................... ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ,SƠ ĐỒ ........................................................................ vi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tương nghiên cứu .......................................................................... 2 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Đóng góp của đề tài (về khoa học và thực tiễn) ....................................................... 4 9. Cấu trúc của luận văn................................................................................................ 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC THỂ CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ........................................................................................................................ 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................................. 6 1.1.1. Ở nước ngoài ....................................................................................................... 6 1.1.2. Ở trong nước ....................................................................................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................................... 9 1.2.1. Quản lý ................................................................................................................ 9 1.2.2. Quản lý giáo dục ............................................................................................... 10 1.2.3. Hoạt động dạy học ............................................................................................ 10 1.2.4. Quản lí hoạt động dạy học ................................................................................ 11 1.2.5. Giáo dục thể chất .............................................................................................. 11 1.2.6. Quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở ........................................... 12 1.3. Yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở và vấn đề đặt ra cho quản lý hoạt động dạy học môn học Giáo dục thể chất .... 13 1.3.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về Thể dục thể thao và quản lý Giáo dục thể chất ............................................................................................................... 13 iii
1.3.2. Một số vấn đề đặt ra cho hoạt động dạy học môn học Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở ........................................................................................................................ 16 1.3.3. Một số vấn đề đặt ra cho quản lý hoạt động dạy học môn học Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở ................................................................................................... 17 1.4. Nội dung hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở .............................. 20 1.4.1. Mục tiêu, nội dung chương trình dạy học môn Giáo dục thể chất ................... 20 1.4.2. Phương pháp và hình thức dạy học môn Giáo dục thể chất ............................. 22 1.4.3. Hoạt động học tập của học sinh với môn Giáo dục thể chất ............................ 24 1.4.4. Hoạt động giảng dạy của giáo viên với môn Giáo dục thể chất ....................... 26 1.4.5. Sử dụng phương tiện dạy học trong dạy học môn Giáo dục thể chất ............... 26 1.4.6. Hoạt động bồi dưỡng học sinh có năng khiếu Giáo dục thể chất ..................... 26 1.4.7. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục thể chất .............................. 26 1.5. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở ................ 28 1.5.1. Chủ thể quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở ................ 28 1.5.2. Quản lý việc thực hiện mục tiêu dạy học môn Giáo dục thể chất .................... 29 1.5.3. Quản lý việc thực hiện nội dung, chương trình dạy học môn Giáo dục thể chất .. 29 1.5.4. Quản lý việc thực hiện phương pháp dạy học môn Giáo dục thể chất ............. 30 1.5.5. Quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên môn Giáo dục thể chất ................ 30 1.5.6. Quản lý hoạt động học tập của học sinh với môn Giáo dục thể chất ............... 31 1.5.7. Quản lý sử dụng phương tiện dạy học và cơ sở vật chất trong dạy học môn Giáo dục thể chất................................................................................................ 32 1.5.8. Quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh có năng khiếu Giáo dục thể chất ........ 32 1.5.9. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục thể chất..... 32 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở ............................................................................................................ 33 1.6.1. Các yếu tố chủ quan .......................................................................................... 33 1.6.2. Các yếu tố khách quan ...................................................................................... 35 Tiểu kết chương 1 ....................................................................................................... 36 iv
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC THỂ CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG .................................................................... 39 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, dân cư của huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ................................................................................................... 39 2.1.1. Điều kiện địa lý tự nhiên................................................................................... 39 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội của huyện ................................................ 39 2.2. Khái quát về giáo dục THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ........................ 40 2.2.1. Tình hình giáo dục THCS ................................................................................. 40 2.2.2. Chất lượng giáo dục THCS............................................................................... 41 2.2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên dạy môn Giáo dục thể chất của các nhà trường....... 41 2.3. Khái quát về khảo sát thực trạng hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ................. 43 2.3.1. Mục đích của khảo sát ...................................................................................... 43 2.3.2. Đối tượng và mẫu khảo sát ............................................................................... 43 2.3.3. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 44 2.3.4. Quy trình, phương pháp đánh giá khảo sát ....................................................... 45 2.3.5. Thời gian khảo sát............................................................................................. 45 2.4. Thực trạng hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang......................................................................................... 46 2.4.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình dạy học môn Giáo dục thể chất ........................................................................................................ 46 2.4.2. Thực trạng hoạt động giảng dạy của giáo viên dạy môn môn Giáo dục thể chất .... 48 2.4.3. Thực trạng hoạt động học tập của học sinh với môn Giáo dục thể chất........... 50 2.4.4. Thực trạng sử dụng phương pháp, phương tiện dạy học và cơ sở vật chất trong dạy học môn Giáo dục thể chất ................................................................ 51 2.4.5. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng học sinh có năng khiếu môn Giáo dục thể chất .... 54 2.4.6. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục thể chất của học sinh ................................................................................................ 57 2.5. Thực trạng quản lý dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang .................................................................................................................. 59 v
2.5.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của công tác quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ................. 59 2.5.2. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu,nội dung, chương trình dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............................ 60 2.5.3.Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên dạy môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện LụcNam, tỉnh Bắc Giang ................................................................. 61 2.5.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Giáo dục thể chất của học sinhđáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang .......................................................................... 63 2.5.5. Thực trạng quản lý sử dụng phương pháp dạy học, hình thức dạy học, phương tiện dạy học và cơ sở vật chất trong hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trunghọc cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............................................... 65 2.5.6. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh có năng khiếu môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang .................................. 67 2.5.7. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang .................................. 68 2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơsở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............................................................... 69 2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ................................................................... 84 2.7.1. Những ưu điểm ................................................................................................. 84 2.7.2. Những hạn chế .................................................................................................. 84 2.7.3. Nguyên nhân của những hạn chế ...................................................................... 85 Tiểu kết chương 2 ....................................................................................................... 88 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC THỂ CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG .................................................................... 90 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ...................................................................... 90 vi
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................................... 90 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................................... 90 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................................... 91 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................................... 91 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường trung học cơ sở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ........................................................................ 91 3.2.1. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh về vai trò của hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường THCS ...................................................................... 91 3.2.2. Chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên thể dục đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới .......................................... 95 3.2.3. Quản lý bồi dưỡng phù hợp để giáo viên được nâng cao trình độ và phát huy năng lực của mình .............................................................................................. 97 3.2.4. Chỉ đạo đa dạng hoá các hoạt động ngoại khoá thể dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh trung học cơ sở .................................................................................... 98 3.2.5. Chỉ đạo việc huy động các lực lượng giáo dục (gia đình, nhà trường, xã hội) tham gia tích cực vào hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất cho học sinh .......................................................................................................................... 101 3.2.6. Quản lý cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy học môn GDTC đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới................................................ 103 3.2.7. Tăng cường giám sát, kiểm tra, tự kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................................................................... 105 3.3. Khảo sát mức độ cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ............ 108 3.3.1. Mục đích khảo sát ........................................................................................... 108 3.3.2. Đối tượng khảo sát .......................................................................................... 108 3.3.3. Nội dung và kết quả khảo sát .......................................................................... 108 Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 114 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ......................................................................... 115 1. Kết luận ................................................................................................................. 115 2. Khuyến nghị .......................................................................................................... 116 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 118 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBGV : Cán bộ giáo viên CBQL : Cán bộ quản lý CNXH : Chủ nghĩa xã hội CSVC : Cơ sở vật chất CTGDPT : Chương trình giáo dục phổ thông DHMGDTC : Dạy học môn giáo dục thể chất ĐHSP : Đại học sư phạm GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GDTC : Giáo dục thể chất GV : Giáo viên HS : Học sinh HT : Hiệu trưởng MN : Mầm non QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục TH : Tiểu học TH&THCS : Tiểu học và trung học cơ sở THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông UBND : Uỷ ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa XHHGD : Xã hội hoá giáo dục viii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình phát triển tại các trường THCS trên địa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang qua giai đoạn 2015-2020 .................................................................. 40 Bảng 2.2. Chất lượng GD đại trà cấp THCS phân loại theo học lực tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ................................................................................41 Bảng 2.3. Số lượng và chất lượng giáo viên dạy GDTC ở các trường THCS huyện Lục Nam ...................................................................................................42 Bảng 2.4. Quy mô khối lượng tiết dạy GDTC tại các trường THCS huyện Lục Nam giai đoạn 2015-2019 ........................................................................42 Bảng 2.4. Mẫu khảo sát ............................................................................................44 Bảng 2.5. Thực trạng việc thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình môn GDTC tại các trường THCS trên địa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới........................................48 Bảng 2.6. Thực trạng hoạt động giảng dạy của giáo viên dạy môn Giáo dục thể chất ..49 Bảng 2.7. Hứng thú học môn thể dục chính khoá và tham gia các hoạt động thể thao ngoại khoá của học sinh ...................................................................50 Bảng 2.8. Nội dung, hình thức hoạt động thể thao ngoại khoá thường xuyên của các học sinh THCS ...................................................................................51 Bảng 2.9. Ý kiến của cán bộ quản lý về sử dụng phương pháp, phương tiện dạy học và cơ sở vật chất trong dạy học môn Giáo dục thể chất ....................52 Bảng 2.10. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng học sinhcó năng khiếu môn Giáo dục thể chất ....................................................................................................................57 Bảng 2.11. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục thể chất của học sinh ........................................................................................58 Bảng 2.12. Kết quả khảo sát mức độ quan trọng của hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đối với HS THCS .................................................................59 Bảng 2.13. Thực trạng về quản lý thực hiện mục tiêu nội dung, chương trình dạy học môn GDTC ........................................................................................61 Bảng 2.14. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của GV dạy môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ..................................................62 Bảng 2.15. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Giáo dục thể chất của HS đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ..................................................64 ix
Bảng 2.16. Ý kiến của cán bộ quản lý về quản lý sử dụng phương pháp dạy học, hình thức dạy học, phương tiện dạy học và cơ sở vật chất trong dạy học môn giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................................................................66 Bảng 2.17. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh có năng khiếu mônGiáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............67 Bảng 2.18. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn GDTC đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới tại các trường THCS trên địa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ...................68 Bảng 2.19. Kết quả điều tra các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động DHMGDTC ở các trường THCS tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, đáp ứng yêu cầu CTGDPT .......................................................................70 Bảng 3.1. Kết quả đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất ..............109 Bảng 3.2. Kết quả đánh giá tínhkhả thi của các biện pháp đề xuất ........................110 Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...................................................................................112 x
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ,SƠ ĐỒ Biểu đồ: Biểu đồ 2.1. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đối với quản lí hoạt động DHMGDTC ở các trường THCS tại huyện Lục, tỉnh Bắc Giang đáp ứng yêu cầu CTGDPT mới ..................................................................72 Biểu đồ 2.2. Biểu đồ so sánh mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ................................................................................................113 Sơ đồ: Sơ đồ 1.1. Sơ đồ của GX V Phôbơn và N.N Iacôplép ..........................................25 vi
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Bác Hồ nói “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có con người xã hội chủ nghĩa”, con người xã hội chủ nghĩa đã trở thành mục tiêu hàng đầu quan trọng của cách mạng Việt Nam. Trên con đường đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế, Đảng ta xác định con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội, trong đó nhấn mạnh vừa là cơ sở, con đường, điều kiện phát triển con người, nâng cao năng suất, chất lượng nguồn lao động. Giáo dục luôn gắn liền với sự phát triển của loài người, sự tồn tại và phát triển kinh tế - xã hội luôn chịu sự chi phối của giáo dục và ngược lại việc phát triển của kinh tế - xã hội có vai trò to lớn trong việc phát triển giáo dục; giáo dục là công cụ, phương tiện để cải tiến xã hội. Những năm vừa qua, đất nước ta đang chuyển mình trong công cuộc đổi mới sâu sắc và toàn diện, từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Với công cuộc đổi mới, chúng ta có nhiều thành tựu to lớn rất đáng tự hào về phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục. Nghị quyết số 29-NQ/TW ban hành ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu rõ mục tiêu mới cho nền giáo dục Việt Nam: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ Quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt”. Trong thời đại của công nghệ hội nhập và phát triển, nhân loại đang bước vào cuộc cách mạng 4.0 - Trí tuệ nhân tạo, mà hạt nhân là giáo dục, ở Việt Nam, giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu. Vậy để đáp ứng được yêu cầu đó, đòi hỏi con người phải phát triển toàn diện theo đúng năng lực của mỗi cá nhân. Là một bộ phận hợp thành của giáo dục xã hội, giáo dục thể chất không thể tách biệt khỏi quá trình giáo dục toàn diện trong nhà trường phổ thông. Trong chương trình giáo dục phổ thông theo Thông tư số 32/2018/TTBGDĐT ngày 26/12/2018, giáo dục thể chất trong nhà trường phổ thông góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh, trọng tâm là: Trang bị cho học sinh kiến thức và kĩ năng chăm sóc sức khỏe; kiến thức và kĩ năng vận động; 1
hình thành thói quen tập luyện, biết lựa chọn môn thể thao phù hợp để luyện tập nâng cao sức khỏe, phát triển thể lực; trên cơ sở đó giúp học sinh có ý thức, trách nhiệm đối với sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng, thích ứng với các điều kiện sống, sống vui vẻ, hòa đồng với mọi người. Dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới là điều kiện tốt nhất cho từng cá nhân trong học tập; phải hướng đến xây dựng môi trường học tập mới, trong đó người học tùy theo năng lực đặc điểm cá nhân, có được các cơ hội lựa chọn để phát triển. Hiện nay, việc dạy học trong các trường THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới đã và đang được nghiên cứu, áp dụng hiệu quả. Việc nghiên cứu các biện pháp quản lí dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới cũng là vấn đề đáng được quan tâm. Các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang có truyền thống về dạy tốt, học tốt. Với công cuộc đổi mới hiện nay, cán bộ, giáo viên, nhân viên các trường đã nắm bắt được chủ trương của Đảng “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”. Tuy nhiên, việc triển khai và thực hiện việc dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới cũng như công tác quản lý hoạt động dạy học còn nhiều lúng túng. Đặc biệt là với môn Giáo dục thể chất vốn vẫn được coi là “môn phụ”. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tác giả lựa chọn vấn đề:“Quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở nhà trường. 3. Khách thể và đối tương nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới (2018) ở các trường trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu 2
Quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. 4. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang đã đạt được những kết quả tốt. Tuy nhiên còn tồn tại một số vấn đề trong đó vấn đề cơ bản nhất là ở khâu quản lý. Cụ thể là: - Việc quản lí tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh về vai trò của hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình GDPT mới ở trường THCS; - Công tác quản lí bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu Chương trình GDPT mới; - Quản lí phân công giảng dạy phù hợp để phát huy năng lực của giáo viên; - Quản lí hoạt động ngoại khóa môn GDTC cho HS THCS; - Quản lí huy động các lực lượng giáo dục; - Quản lí cơ sở vật chất; - Quản lí hoạt động kiêmr tra, đánh giá. Nếu những biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang mà bao quát được hoạt động tương tác của giáo viên và học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới như tác giả đã nêu ra trong luận văn được áp dụng thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học, cũng như chất lượng giáo dục toàn diện ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang - Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang và tìm ra nguyên nhân. - Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.Cụ thể là: Nghiên cứu tiến hành khảo sát với 640 người. Trong đó bao gồm Lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục Trung học- Sở GD-ĐT Bắc Giang; Lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, Cán bộ quản lý, giáo viên dạy môn GDTC và học sinh của 31 trường THCS, TH&THCS trong huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phân tích các tài liệu khoa học về quản lý, quản lý dạy học và quản lý trường học có liên quan tới đề tài. Phân tích các văn bản về chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục và đào tạo, các văn bản của ngành giáo dục; Nghiên cứu các sách báo, tạp chí có liên quan tới đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1.Phương pháp điều tra khảo sát bằng phiếu Thu thập các tài liệu thực tế, tìm hiểu các đặc trưng, tính chất của vấn đề. Sử dụng hệ thống câu hỏi đối với giáo viên và học sinh nhà trường để thu thập số liệu, đánh giá thực trạng. 7.2.2. Phương pháp chuyên gia Dùng để tham khảo, lấy ý kiến của các chuyên gia, những nhà quản lí có nhiều năm kinh nghiệm. 7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang mà các biện pháp của nó mang lại giá trị thực tiễn và lý luận để phổ biến. 7.3. Phương pháp sử dụng toán thống kê Để xử lý số liệu điều tra. 8. Đóng góp của đề tài (về khoa học và thực tiễn) 8.1. Về khoa học 4
Đáp ứng được mục tiêu giáo dục là phát triển con người toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân của học sinh các trường THCS , làm cơ sở cho các nghiên cứu biện pháp quản lí dạy học nói chung và quản lí hoạt động dạy học môn GDTC ở các trường THCS trong địa bàn nói riêng. 8.2. Về thực tiễn Hòa được vào nhu cầu đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới ngay ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Nâng cao chất lượng dạy và học môn Giáo dục thể chất ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Đẩy mạnh phát triển các câu lạc bộ môn học Thể chất trong trường học. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận văn được cấu trúc trong ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC THỂ CHẤT ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Ở nước ngoài Hoạt động dạy học là hoạt động cốt lõi trong nhà trường, là con đường quan trọng nhất để đạt được mục đích nâng cao chất lượng giáo dục. Trên thế giới cũng đã có nhiều công trình nghiên cứu về lĩnh vực này: Jan AmosKomenski (1592 - 1669) là một nhà giáo dục vĩ đại không những của nhân dân Cộng hoà Séc mà còn cả thế giới. Trong tác phẩm “Phép giảng giải vĩ đại” - Một tác phẩm nồi tiếng của J.A. Komcnski xuất bản năm 1632, ông khẳng định: giáo dục đúng đắn nhất là phải phù hợp với tự nhiên. Cái tự nhiên ấy không phải là trừu tượng, khái quát mà chính là đặc điểm, khả năng phát triền của con người ở từng thời kì lứa tuổi, trong mỗi con người cụ thể, trong đó giáo dục phải bao gồm cái chung, cái riêng, cái tập thể, cái cá biệt. Ông nhấn mạnh đặc biệt tới tầm quan trọng của phương pháp dạy học tích cực. Người giáo viên lên lớp không phải cứ nói thao thao bất tuyệt, truyền thụ càng nhiều nguồn tri thức cho học sinh là càng tốt mà quan trọng là người học có tích cực, chủ động, sáng tạo và hứng thú với bài học không. Komenxki đã đưa ra bí quyết về phương pháp giảng dạt: “Bí quyết của giáo dục là rèn luyện cho các em một tâm hồn dễ dàng, tích cực, tự do, ngăn cản được các điều mà các em muốn làm, ngược lại đẩy các em làm những điều mà chúng không muốn”. Ông nêu rõ: Chủ yếu dạy các em qua việc làm chứ không phải qua lời giảng” [32]. John Dewey (1858-1925) nhà sư phạm người Mỹ nổi tiếng thế kỉ XX đã đưa ra những định hướng mang tính cách tân giáo dục: Học sinh là mặt trời, xung quanh nó quy tụ mọi phương tiện giáo dục. người giáo viên không quan trọng là nói nhiều mà quan trọng là tồ chức hoạt động của học sinh [33]. Kharlamop, nhà giáo dục Xô Viết, trong cuốn "Phát huy tính tích cực học tập của học sinh như thế nào" đã viết trong phẩn lời nói đầu: “Một trong những vấn đề cần bàn của nhà trường Xô Viết hiện đang lo lắng và giải quyết làviệc phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh trong quá trình dạy học” [42]. Trong cuốn "Dạy học nêu vấn đề" của tác giả I.Ia Lecne nhà giáo dục Xô Viết đã nói: "Mục đích của tập sách mỏng này là làm sáng tỏ bản chất của PPDH gọi là dạy học nêu vấn đề, vạch rõ cơ sở của phương pháp đó, tác dụng của nó, phạm vi 6
áp dụng nó”[31]. V.Ôkôn, nhà giáo dục Ba Lan nổi tiếng đã đúc kết ra những kết quả tích cực của công trình thực nghiệm hàng chục năm về dạy học phát huy tính tích cực. Ông đã nêu lên tính quy luật chung của dạy học nêu vấn đề, cách áp dụng phương pháp vào một số ngành khoa học và điều đó được thể hiện cụ thể ở cuốn sách "Những cơ sở của việc dạy học nêu vấn đề”. Nhìn chung các công trình nghiên cứu trên thế giới cũng đã ít nhiều đề cập tới quá trình quản lý hoạt động dạy học sao cho đạt hiệu quả đặc biệt là đưa ra những biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. Tuy nhiên, chưa có nhiều công trình nghiên cứu sâu về quản lý hoạt động dạy học môn giáo dục thể chất đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THCS. Đó cũng là hướng nghiên cứu đã lựa chọn của đề tài 1.1.2. Ở trong nước Hồ Chủ tịch đã dạy: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt, tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần; mỗi một người dân khỏe mạnh, tức là góp phần cho cả nước mạnh khỏe. Vậy nên luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe, tức là góp phần cho cả nước mạnh khỏe”. Thấm nhuần lời dạy của Người, toàn dân tộc Việt Nam, trong đó có lực lượng sinh viên đang ra sức thi đua học tập, rèn luyện, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Giáo dục và phát triển giáo dục trong Nhà trường có ý nghĩa to lớn trong việc phát huy và bồi dưỡng nhân tố con người. Đồng thời góp phần nâng cao thể lực giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống lành mạnh, làm phong phú đời sống văn hóa, phát huy tinh thần dân tộc của con người Việt Nam, tăng cường và giữ vững an ninh quốc phòng cho đất nước. Trong thời kỳ mới của cách mạng Việt Nam trước hết phải nói đến quan điểm phát triển giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890- 1969). Bằng việc kế thừa những tinh hoa của các tư tưởng giáo dục tiên tiến và việc vận dụng sáng tạo phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, Người đã để lại cho chúng ta nền tảng lý luận về vai trò của giáo dục, định hướng phát triển giáo dục, mục đích dạy học, các nguyên lý dạy học, các phương thức dạy học, vai trò của quản lý và cán bộ quản lý giáo dục, phương pháp lãnh đạo và quản lý... Thực tiễn đã khẳng định rằng: Hệ thống các tu tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục có giá trị cao trong quá trình phát triển lý luận dạy học, lý luận giáo dục của nền giáo dục cách mạng Việt Nam. Gần đây, có nhiều công trình khoa học quản lý của các nhà nghiên cứu, giảng 7