Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:111

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận về HĐGD và HĐGD môn tiếng Anh ở THCS, đánh giá thực trạng quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS huyện Tam Bình, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý HĐGD môn tiếng Anh cấp THCS ở các trường THCS huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh ở trường trung học cơ sở huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Thị Tuyết Thanh QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Thị Tuyết Thanh QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG Chuyên ngành: Quản lí Giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐOÀN VĂN ĐIỀU Thành phố Hồ Chí Minh - 2019
LỜI CAM ĐOAN Đề tài luận văn “Quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các tài liệu tham khảo được sử dụng trong luận văn này đều được trích dẫn đầy đủ, chính xác và được ghi trong phần tài liệu tham khảo. Số liệu khảo sát được thực hiện trong luận văn này là trung thực, chính sát, chưa được công bố trên bất cứ tạp chí khoa học hay luận văn nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Người thực hiện Lê Thị Tuyết Thanh
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu về “Quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường Trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long”, tôi đã được quý Thầy, Cô giáo Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh tận tình giúp đỡ, động viên giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành của tôi đến: - Ban Giám hiệu Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh; - Các Phòng ban Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh; - Thầy, Cô Giáo Khoa Khoa học Giáo dục đã giảng dạy trong khóa học; - GS.TS. Đoàn Văn Điều - người Thầy đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. - Sở GDĐT Vĩnh Long, Phòng GDĐT huyện Tam Bình; - Ban Giám hiệu, Tổ chuyên môn tiếng Anh các trường Trung học cơ sở huyện Tam Bình; - Đồng nghiệp, gia đình và bạn bè đã tạo điều kiện, hướng dẫn, cộng tác, động viên, khích lệ tôi để tôi hoàn thành luận văn trong thời gian sớm nhất. Trong thời gian nghiên cứu đề tài, tôi đã có nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tuy nhiên luận văn không thể tránh khỏi những sai sót, hạn chế. Tôi rất mong các nhà khoa học, quý Thầy, Cô giáo chỉ dẫn, cho ý kiến, góp ý cho tôi để tôi hoàn chỉnh luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Vĩnh Long, ngày 10 tháng 4 năm 2019 Tác giả Lê Thị Tuyết Thanh
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 4 4. Giả thuyết nghiên cứu ....................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................ 4 6. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 5 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ............................................ 5 8. Cấu trúc luận văn .............................................................................................. 7 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................................................ 8 1.1. Lịch sử nghiên cứu các vấn đề ...................................................................... 8 1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu.................................. 11 1.3. Hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở .............. 15 1.4. Quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở 26 1.5. Yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở ............................................................................ 28 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 37 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG ........................................................................................ 38 2.1. Khái quát về đặc điểm, tình hình giáo dục tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long ............................................................................................................ 38 2.2. Thể thức và phương pháp nghiên cứu ....................................................... 40 2.3. Thực trạng hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. ......................... 47 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng trong hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh của cán bộ quản lý và giáo viên ............................................................. 47 2.3.2. Thực trạng về nội dung hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ...................... 49 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long......... 54
2.4.1. Thực trạng về quản lý hoạt động chuẩn bị giảng dạy môn tiếng Anh.......... 54 2.4.2. Thực trạng về quản lý việc thực hiện giảng dạy môn tiếng Anh .................. 55 2.4.3. Thực trạng về quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, sử dụng trang thiết bị, đồ dùng dạy học trong giảng dạy môn tiếng Anh ................... 57 2.4.4. Thực trạng về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh môn tiếng Anh........................................................................................... 59 2.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. ............................................................................................................................... 62 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 65 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG ..................................................................................................... 66 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ........................................................................ 66 3.2. Các biện pháp cải thiện hiệu quả quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long ...... 67 3.2.1. Các nguyên tắc đề xuất các biện pháp ......................................................... 67 3.2.2. Các biện pháp cải thiện hiệu quả quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long................ 68 3.3. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. ......................................................................................... 80 3.3.1. Các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh .......................................................................................................................... 80 3.3.2.Các biện pháp quản lý tốt tổ chuyên môn tiếng Anh ..................................... 81 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .............................................................................................. 83 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................................... 84 1. Kết luận ............................................................................................................ 84 2. Kiến nghị .......................................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 87
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viêt đầy đủ Viết tắt Ban Giám hiệu BGH Cán bộ quản lý CBQL Cha Mẹ Học sinh CMHS Công nghệ thông tin CNTT Cơ sở vật chất CSVC Độ lệch chuẩn ĐLC Điểm trung bình ĐTB Giáo viên GV Giáo viên Tiếng Anh GVTA Giáo dục GD Giáo dục và Đào tạo GD&ĐT Học sinh HS Hoạt động giảng dạy HĐGD Hiệu trưởng HT Kiểm tra KT Phó Hiệu trưởng PHT Phương pháp dạy học PPDH Phương tiện giảng dạy PTGD Tiếng Anh TA Tổ trưởng chuyên môn TTCM Trung học cơ sở THCS Trung bình TB Thứ tự TT
DANH MỤC CÁC BẢNG TT Ký hiệu Tên bảng Trang Thống kê GV giảng dạy môn tiếng Anh ở trường 1 Bảng 2.1 38 THCS huyện Tam Bình, Vĩnh Long. Thống kê CBQL và GV giảng dạy môn tiếng Anh ở 4 2 Bảng 2.2 trường THCS được khảo sát tại huyện Tam Bình, Vĩnh 39 Long. Ý nghĩa của từng giá trị trung bình đối với thang đo 3 Bảng 2.3 39 khoảng 4 Bảng 2.4 Bảng tóm tắt mẫu chọn 44 5 Bảng 2.5 Bảng tóm tắt các thành viên tham gia phỏng vấn sâu 4 Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng nhận thức 6 Bảng 2.6 46 tầm quan trọng trong HĐGD môn tiếng Anh Thực trạng nhận thức của học sinh khối 9 về việc học 7 Bảng 2.7 46 tiếng Anh trong nhà trường. Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng hoạt động 8 Bảng 2.8 48 chuẩn bị dạy môn tiếng Anh. Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng thực hiện 9 Bảng 2.9 49 giảng dạy môn tiếng Anh Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, sử dụng trang thiết 10 Bảng 2.10 51 bị, đồ dùng dạy học trong giảng dạy môn tiếng Anh tại trường Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng hoạt động 11 Bảng 2.11 kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh (HS) 52 môn tiếng Anh tại trường Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng quản lý hoạt 12 Bảng 2.12 53 động chuẩn bị giảng dạy môn tiếng Anh
TT Ký hiệu Tên bảng Trang Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng quản lý thực 13 Bảng 2.13 54 hiện giảng dạy môn tiếng Anh Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng quản lý thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, sử dụng trang 14 Bảng 2.14 56 thiết bị, đồ dùng dạy học trong giảng dạy môn tiếng Anh tại trường Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng quản lý hoạt 15 Bảng 2.15 động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 58 (HS) môn tiếng Anh tại trường. Thực trạng hoạt động học tập môn tiếng Anh tại 16 Bảng 2.16 59 trường của HS khối 9. Thực trạng hoạt động học tập môn tiếng Anh tại 17 Bảng 2.17 60 trường của HS khối 9 Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cần thiết và 18 Bảng 3.1 mức độ khả thi của các biện pháp quản lý nhằm nâng 80 cao hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh. Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cần thiết và 19 Bảng 3.2 mức độ khả thi của biện pháp quản lý tốt tổ chuyên 82 môn. Đánh giá của CBQL và GV về mức độ cần thiết và 20 Bảng 3.3 mức độ khả thi của biện pháp quản lý việc kiểm tra, 82 đánh giá kết quả học tập của HS
1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Giáo dục Việt Nam đang từng bước đổi mới cả về số lượng và chất lượng, nhằm đáp ứng cho công cuộc phát triển của đất nước. Trong giai đoạn hiện nay, nước ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, khoa học giáo dục và sự cạnh tranh quyết liệt trên nhiều lĩnh vực giữa các quốc gia đòi hỏi giáo dục phải đổi mới. Nền sản xuất vật chất và đời sống xã hội đang trong quá trình quốc tế hóa sâu sắc, ảnh hưởng lớn đến nhịp độ phát triển của các quốc gia trên thế giới, nhất là các quốc gia lạc hậu và đang phát triển. Nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng cho công cuộc phát triển đất nước là vô cùng cần thiết. Trong "Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam đến năm 2020" và Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" đã xác định mục tiêu tổng quát đến năm 2020, nền Giáo dục (GD) được đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện, trong đó không thể thiếu vai trò quan trọng của tiếng Anh. Bên cạnh đó chương trình giáo dục phổ thông mới – mà trước hết là chương trình tổng thể được xây dựng theo định hướng tiếp cận năng lực, phải phù hợp với xu thế phát triển chương trình của các nước tiên tiến. Trong Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 2 khoá VIII khẳng định: “Muốn tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh GD-ĐT, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững”; “GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển KT -XH, là điều kiện cần thiết để giữ vững độc lập dân tộc và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển”. Tiếng Anh với tư cách là ngôn ngữ quốc tế, là chìa khóa mở cánh cửa trí thức của nhân loại, người học tiếng Anh có thể lĩnh hội được được khoa học kỹ thuật tiên
2 tiến trên thế giới, làm nền tản trong việc áp dụng các kỹ thuật hiện đại trong công việc, cũng như có cơ hội hợp tác với các nước tiên tiến trên thị trường quốc tế. Do đó việc dạy và học tiếng Anh trong giai đoạn hội nhập hiện nay là cần thiết. Nó giữ vai trò quan trọng trong việc góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của xã hội. Chính vì thế mà Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008- 2020 của Bộ GDĐT nêu rõ mục tiêu chung: “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” (Thủ tướng Chính phủ, 2008). Hiểu rõ tầm quan trọng của giáo dục hiện đại là đào tạo ra những con người có thể bắt kịp xu thế hội nhập toàn cầu. Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam đã - đang không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ thông qua việc đổi mới toàn diện. Ngoại ngữ nói chung, tiếng Anh nói riêng là công cụ đắc lực cho quá trình hội nhập với các nước trên thế giới. Việc “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.” (Theo “Quyết định số: 1400/QĐ-TTg ngày 30/9/2008 Về việc phê duyệt Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 – 2020"). Đó cũng chính là mục tiêu chung của
3 việc giảng dạy tiếng Anh, mà nước ta đang thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội ngày càng phát triển nhanh, cũng như góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển của đất nước. Đối với cấp học THCS, trong quyết định số 01/QĐ-BGDĐT ngày 03 tháng 01 năm 2012 về việc ban hành chương trình giáo dục phổ thông môn tiếng Anh thí điểm cấp trung học cơ sở của Bộ trưởng Bộ Giáo dục đã khẳng định: “Năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh là một trong những năng lực cơ bản cần được hình thành cho thế hệ trẻ Việt Nam. Do vậy, việc dạy và học tiếng Anh ở trường phổ thông nói chung, cấp trung học cơ sở (THCS) nói riêng, cần hình thành và phát triển năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh cho học sinh. Việc dạy và học tiếng Anh ở cấp THCS góp phần giúp học sinh mở rộng tầm nhìn, làm phong phú kinh nghiệm cuộc sống, phát huy năng lực tư duy và nâng cao sự hiểu biết về văn hóa, xã hội của các quốc gia, dân tộc trên thế giới cũng như hiểu biết sâu hơn về văn hóa và xã hội của chính dân tộc mình, đặt nền tảng cho việc tiếp tục học ở các cấp học cao hơn, học tập suốt đời và sự phát triển toàn diện của học sinh.”. Cùng với công cuộc đổi mới giáo dục của cả nước, tỉnh Vĩnh Long cũng đang ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là chất lượng dạy và học ngoại ngữ theo chương trình phổ thông từ tiểu học đến trung học phổ thông. Việc đầu tư trang thiết bị cho việc đổi mới giảng dạy môn tiếng Anh luôn được chú trọng, cũng như thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về nội dung chương trình và phương pháp giảng dạy chuyên biệt cho môn tiếng Anh. Tuy nhiên, chất lượng môn tiếng Anh ở các trường THCS vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là trường tại các huyện vùng xa như huyện Tam Bình. Hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở đây còn nhiều hạn chế do nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan. Trình độ năng lực giáo viên ở một số trường trong huyện không đồng đều, một số GV còn chậm đổi mới trong phương pháp giảng dạy, còn dạy theo lối mòn, theo kinh nghiệm mà không có sự chọn lọc hay thay đổi. Đời sống kinh tế một số nơi còn khó khăn do đó việc quan tâm của CMHS đến việc học của con em họ gần như bỏ ngỏ. Ban Giám hiệu các trường đã được tập huấn, đào tạo, vì thế mà công tác quản lý hoạt động dạy học của
4 giáo viên tiếng Anh đã thu hái được nhiều thành tựu. Bên cạnh các kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế nhất định trong công tác quản lý hoạt động dạy học. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, cũng như chưa có nghiên cứu khoa học nào về quản lý HĐDH môn tiếng Anh ở cấp THCS tại Vĩnh Long, tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long” làm đề đề tài nghiên cứu khoa học của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận về HĐGD và HĐGD môn tiếng Anh ở THCS, đánh giá thực trạng quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS huyện Tam Bình, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý HĐGD môn tiếng Anh cấp THCS ở các trường THCS huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 4. Giả thuyết nghiên cứu Công tác quản lý HĐGD môn tiếng Anh của HT ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, đã đạt được một số kết quả nhất định. Công tác quản lý được thực hiện qua việc quản lý nội dung, chương trình giảng dạy; quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học; quản lý việc sử dụng đồ dùng dạy học; quản lý việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tiết dạy; quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. Tuy nhiên chưa có sự đồng bộ giữa các trường với nhau; ở từng nội dung quản lý, còn mang nặng hình thức, chưa đi vào chiều sâu. Nếu khảo sát và đánh giá công tác quản lý ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, người nghiên cứu có thể đề xuất các biện pháp cần thiết và khả thi trong việc quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về HĐGD môn tiếng Anh và quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở trường THCS. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 5.3. Đề xuất biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng, khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi các biện pháp quản lý HĐGD môn tiếng Anh ở một số trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long do chủ thể quản lý là HT, phó hiệu trưởng chuyên môn (PHTCM) và tổ trưởng bộ môn Tiếng Anh của trường THCS trên cơ sở thực hiện các nội dung quản lý: Quản lý hoạt động chuẩn bị giảng dạy của GV; quản lý công tác thực hiện giảng dạy môn tiếng Anh, quản lý thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy Tiếng Anh, quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS và quản lý các điều kiện hỗ trợ cho HĐGD môn Tiếng Anh. Xây dựng các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý HĐGD môn tiếng Anh tại các trường THCS, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long 6.2. Về địa bàn khảo sát Các trường THCS, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long: THCS Phú Thịnh, THCS Cái Ngang, THCS Loan Mỹ, THCS Long Phú.. 6.3. Về đối tượng khảo sát Khảo sát: 16 CBQL (HT, PHT, TTCM), 23 GV dạy tiếng Anh và 299 HS lớp 9 của 04 trường THCS, tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 6.4. Về thời gian khảo sát Khảo sát thực trạng năm học: 2017-2018 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Cơ sở của phương pháp luận nghiên cứu 7.1.1. Quan điểm hệ thống – cấu trúc
6 Vận dụng quan điểm hệ thống – cấu trúc vào đề tài nghiên cứu, tôi nhận thấy HĐGD môn tiếng Anh ở các trường THCS, là một thành tố trong hệ thống hoạt động dạy học. Cùng với các yếu tố liên quan khác, giúp đánh giá đúng thực trạng dạy học môn tiếng Anh ở các trường THCS huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic Việc vận dụng quan điểm lịch sử - logic vào đề tài nghiên cứu, luận văn sẽ được trình bày theo thứ tự về thời gian, không gian, phần trình bày đề tài sẽ được theo một trình tự logic, dể hiểu. 7.1.3. Quan điểm thực tiễn Theo quan điểm thực tiễn, chúng ta tiếp cận vấn đề nghiên cứu một cách chính xác, nhận rõ ưu điểm, cũng như những tồn tại, hạn chế của quản lý HĐDH môn tiếng Anh ở các trường THCS tại huyện Tam Bình, từ đó đề xuất được các biện pháp phù hợp với thực tiễn, nhằm phát huy hiệu quả các đề xuất trên. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí luận Luận văn sử dụng và phối hợp các phương pháp như: phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa lý thuyết từ lý luận, văn bản, tài liệu có liên nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. 7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi + Mục đích: Mô tả và đánh giá thực trạng HĐGD môn tiếng Anh và quản lí HĐGD môn tiếng Anh tại các trường THCS, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long và thông qua việc sử dụng bảng hỏi. + Nội dung: Tìm hiểu nhận thức của CBQL, GV, HS các trường THCS, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long về HĐGD môn tiếng Anh và quản lí hoạt động HĐGD môn tiếng Anh tại các trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Đối tượng: Điều tra CBQL (BGH; TTCM); GV; HS + Công cụ: Xây dựng bộ công cụ là phiếu khảo sát - Phương pháp phỏng vấn + Mục đích của phương pháp: Thu thập thông tin dựa trên cơ sở quá trình
7 giao tiếp, hỏi và trả lời về HĐGD môn Tiếng Anh và biện pháp quản lý HĐGD môn Tiếng Anh của 04 trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. + Nội dung các cuộc phỏng vấn: Tìm hiểu đánh giá chung về thực trạng HĐGD môn Tiếng Anh, khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của một số biện pháp được đề xuất. + Đối tượng: 6 CBQL (HT, PHTCM, TTCM), 8 GV dạy Tiếng Anh của 04 trường THCS, TPVL, tỉnh Vĩnh Long. + Nội dung và cách thức tiến hành: Trao đổi với CBQL, GV dạy Tiếng Anh, HS để khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý HĐGD môn Tiếng Anh trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.. Đồng thời trao đổi với CBQL, GV dạy Tiếng Anh, tìm hiểu đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của một số biện pháp, ý kiến đề xuất một số biện pháp cụ thể. + Công cụ: biên bản phỏng vấn CBQL, GV và HS của các trường THCS tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 7.2.3. Nhóm các phương pháp thống kê toán học Đây là phương pháp dùng phần mềm thống kê SPSS để xử lý các dữ liệu thu thập trong quá trình khảo sát thực trạng và tính khả thi của các biện pháp đề xuất tại các trường THCS huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được phân bố trong ba chương Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh và quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. Kết luận và kiến nghị Tài liệu tham khảo Phụ lục
8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Lịch sử nghiên cứu các vấn đề Vấn đề về hoạt động giảng dạy và hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, cả ở ngoài nước và ở trong nước. Chúng tôi tìm hiểu và tiếp cận một số công trình nghiên cứu về HĐGD và HĐGD môn Tiếng Anh ở trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài theo các hướng cụ thể sau 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước Nhiều nhà giáo dục học nổi tiếng trên thế giới đã nghiên cứu về HĐGD nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Nhiều tác giả nước ngoài đã có nhiều nghiên cứu về lí luận giảng dạy, nhiều nhà giáo dục nổi tiếng của thế giới thời kỳ cận - hiện đại đặc biệt coi trọng giáo dục tri thức gắn liền với giáo dục nhân cách, giáo dục nhà trường gắn liền với giáo dục xã hội. Tài liệu nghiên cứu lịch sử giáo dục thế giới, quan điểm của các nhà giáo dục nổi tiếng trên thế giới như: J.A.Komensky cho rằng một nền giáo dục đúng đắn phải được tổ chức và hoạt động sao cho thích ứng với thiên nhiên, ông cũng đã chỉ ra những yêu cầu cơ bản để đảm bảo hoạt động giảng dạy trong nhà trường như giảng dạy trực quan, giảng dạy tích cực, bám sát đối tượng HS, sử dụng đồ dùng giảng dạy. Theo John Dewey, nhà giáo dục nổi tiếng của nước Mỹ, ông chủ trương phải dựa vào kinh nghiệm thực tế của trẻ em. Việc giảng dạy phải kích thích được hứng thú, phải để trẻ em độc lập tìm tòi, thầy giáo vừa là người thiết kế vừa là người cố vấn. Theo John Dewey, chương trình giáo dục phải bắt đầu bằng và được xây dựng theo những lợi ích của trẻ; phải tạo ra và củng cố sự tương tác giữa tư duy và hoạt động thực tiễn trong lớp học của trẻ; thầy giáo phải là người hướng dẫn, là người cộng tác với HS thay vì làm người đốc công thường xuyên đưa đến cho HS một đống bài học và bài học thuộc lòng có sẵn; mục tiêu của trường học là sự trưởng thành của trẻ em trên mọi phương diện (Hà Nhật Thăng và Đào Thanh Tâm, 1998). Nhìn chung, việc nghiên cứu về HĐGD nói chung, HĐGD môn tiếng Anh nói riêng và quản lý giáo dục ở các nước đã có những thành quả to lớn, góp phần cải
9 cách giáo dục. 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động của Tỉnh uỷ thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đã nêu cụ thể các nhiệm vụ, giải pháp : Tiếp tục thực hiện chương trình đổi mới về dạy học các môn ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt là chương trình nâng cao hiệu quả dạy, học và sử dụng tiếng Anh; Đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá định kỳ kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của học sinh; nhân rộng các mô hình, phương pháp dạy học tiên tiến, phù hợp với điều kiện phát triển giáo dục phổ thông; tiếp tục thực hiện phổ cập giáo dục và xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia gắn với nâng cao chất lượng giáo dục; Nâng cao chất lượng thực hiện đề án ngoại ngữ Quốc gia 2020; Tăng cường mời các giáo viên người nước ngoài đến dạy và giao lưu với giáo viên và học sinh trong tỉnh (Ủy ban Nhân dân tỉnh Vĩnh Long, 2016). Hướng dẫn số 1206/HD-SGDĐT về việc triển khai dạy học tiếng Anh cấp THPT và THCS theo Đề án ngoại ngữ Quốc gia 2020 năm học 2017–2018 nêu rõ các trường triển khai Chương trình giáo dục phổ thông môn Tiếng Anh theo Đế án “ Dạy và học Ngoại ngữ trong hệ thống quốc dân giai đoạn 2008-2020” có cơ sở vật chất tối thiểu theo qui định, có đội ngũ giáo viên được bồi dưỡng và đạt yêu cầu về năng lực ngoại ngữ tối thiểu tương đương bậc 4 (B2) và phương pháp dạy học tiếng Anh (Sở GDĐT Vĩnh Long, 2017). Có nhiều tác giả đã quan tâm nghiên cứu, biên soạn các tài liệu về PPDH và đổi mới PPDH và góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học Tiếng Anh trong giai đoạn hội nhập quốc tế của nước ta. Qua nghiên cứu tư liệu ở thư viện trường Đại Học sư phạm Thành Phố Hồ Chí Minh, cũng như tham khảo một số đề tài nghiên cứu gắn với đề tài chúng tôi làm luận văn tốt nghiệp cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục như: - Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục “Thực trạng quản lý đổi mới hoạt động
10 giảng dạy Tiếng Anh ở các Trường THPT tại Bình Dương” (Bùi Thị Triệu Phúc, 2013). - Luận văn thạc sĩ Quản lí giáo dục “Thực trạng quản lí việc giảng dạy Tiếng Anh ở một số trường THCS CL tại Quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh và một số giải pháp” (Vương văn Cho, 2008). - Luận văn thạc sĩ Quản lí giáo dục “Thực trạng quản lí hoạt động dạy học môn Tiếng Anh trong bối cảnh đổi mới ở bậc THCS , huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình” (Lê Thị Tuyết, 2015). Từ yêu cầu đổi mới Giáo dục và Đào tạo nói chung và đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy nói riêng, nhiều tác giả đã nghiên cứu sâu về vấn đề đổi mới nội dung giảng dạy theo phương pháp nâng cao tính hiện đại và gắn khoa học với thực tiễn sản xuất và đời sống, vấn đề lấy HS làm trung tâm trong hoạt động giảng dạy với những tài liệu, giáo trình chuyên khảo về khoa học quản lí giáo dục như tác phẩm: + Khoa học quản lí nhà trường phổ thông (Trần Kiểm, 2002). + Những vấn đề cơ bản của Khoa học quản lí giáo dục (Trần Kiểm, 2008). Quyết định số 1400/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020” với bảy nhiệm vụ trọng tâm, trong đó có: “Xây dựng và triển khai chương trình mới đào tạo ngoại ngữ bắt buộc ở cấp học phổ thông đạt các bậc trình độ như sau: tốt nghiệp tiểu học đạt trình độ bậc 1 theo KNLNN; tốt nghiệp trung học đạt trình độ bậc 2 theo KNLNN; tốt nghiệp trung học phổ thông đạt trình độ bậc 3 theo KNLNN” theo tiến trình từng giai đoạn, đề án nâng dần chất lượng dạy và học ngoại ngữ của giáo viên và học sinh (Thủ tướng Chính phủ, 2008). Quyết định 01/QĐ-BGDĐT (03/01/2012) ban hành Chương trình Giáo dục Phổ thông môn Tiếng Anh thí điểm cấp THCS và chỉ đạo đường hướng chủ đạo trong dạy tiếng Anh ở trường THCS là phát triển ở HS năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh trong những tình huống cuộc sống hàng ngày, tập trung vào phương pháp lấy việc học làm trung tâm. HS là những chủ thể tích cực tham gia vào quá trình học tập và vai trò của GV là người tổ chức và hướng dẫn quá trình học tập của HS, HS phải
11 tương tác với GV, bạn học cùng lớp, sách giáo khoa, và các nguồn học liệu khác; GV cần tổ chức nhiều hình thức hoạt động trên lớp như: luyện tập cá nhân, luyện tập theo cặp, luyện tập theo nhóm và luyện tập cả lớp, thiết kế các nhiệm vụ học tập có tính linh hoạt, có khả năng cá thể hóa, giúp HS có thể liên hệ đến cuộc sống và môi trường xã hội của bản thân, sử dụng được những hiểu biết và kiến thức nền của mình trong luyện tập ngôn ngữ, nhằm tăng cường ý thức tự chịu trách nhiệm về việc học tập của bản thân, đồng thời rèn luyện cho HS tinh thần và khả năng làm việc theo nhóm, bước đầu hình thành và rèn luyện một số kỹ năng và chiến lược học ngoại ngữ cơ bản cho HS, áp dụng các phương tiện dạy học đa dạng, áp dụng CNTT trong việc thiết kế các hoạt động học tập (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2012). Như vậy việc quản lý HĐGD môn tiếng Anh trong các trường phổ thông là quan trọng và cần thiết. Việc giảng dạy tiếng Anh và QLHĐGD môn tiếng Anh không đồng đều giữa các vùng, miền khác nhau. Đã có một số nghiên cứu về QLHĐGD môn tiếng Anh tại trường trung học cơ sở và trung học phổ thông ở một số địa phương trong nước. Tuy nhiên chưa có công trình nghiên cứu sâu về QLHĐGD môn tiếng Anh ở trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. Vì vậy, trong giới hạn cho phép của đề tài, tác giả nghiên cứu “Quản lý hoạt động giảng dạy môn tiếng Anh ở trường trung học cơ sở tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long”. 1.2. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu 1.2.1. Hoạt động giảng dạy môn Tiếng Anh 1.2.1.1. Hoạt động giảng dạy Theo Lâm Quang Thiệp: “Hoạt động dạy là việc giúp cho người học tự mình chiếm lĩnh những kiến thức, kỹ năng và hình thành hoặc biến đổi tình cảm và thái độ” (Lâm Quang Thiệp, 2008). Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Hiền: “Hoạt động dạy học là hoạt động được thực hiện theo một chiến lược, chương trình đã được thiết kế, tác động đến người học nhằm hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của người học” (Nguyễn Thị Thu Hiền, 2016).