Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi, đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo cũng như đáp ứng nhu cầu phát triển của nhà trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong bối cảnh hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN THỊ HIỀN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THU HÚT GIÁO VIÊN GIỎI TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VĂN LANG THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN THỊ HIỀN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THU HÚT GIÁO VIÊN GIỎI TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VĂN LANG THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Thế Truyền THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS. Hà Thế Truyền. Các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Trần Thị Hiền Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường. Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Hà Thế Truyền, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh, lãnh đạo Phòng Giáo dục Tiểu học thành phố Hạ Long cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019 Tác giả luận văn Trần Thị Hiền Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ........................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ .................................................................... v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài .................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THU HÚT GIÁO VIÊN GIỎI TẠI TRƯỜNG PHỔ THÔNG..................... 6 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu............................................................... 6 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .................................................................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ...................................................................... 8 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 12 1.2.1. Quản lý .................................................................................................... 12 1.2.2. Trường phổ thông .................................................................................... 13 1.2.3. Giáo viên giỏi .......................................................................................... 15 1.2.4. Hoạt động thu hút giáo viên giỏi ............................................................. 16 1.2.5. Quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi trường phổ thông ................... 17 1.3. Vai trò, nguyên tắc và nội dung hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông ..................................................................................... 18 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3.1. Vai trò của hoạt động thu hút giáo viên giỏi trong trường phổ thông .... 18 1.3.2. Các nguyên tắc của hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại các trường phổ thông ................................................................................................. 20 1.3.3. Nội dung hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông ............ 23 1.4. Quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông .............. 29 1.4.1. Lập kế hoạch thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông ...................... 29 1.4.2. Tổ chức thực hiện hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông ................................................................................................ 30 1.4.3. Chỉ đạo hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông .............. 35 1.4.4. Kiểm tra và đánh giá hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông................................................................................................. 36 1.5. Các yếu tố tác động đến quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông ..................................................................................... 37 1.5.1. Các yếu tố thuộc về nhà trường ............................................................... 37 1.5.2. Các yếu tố thuộc về môi trường .............................................................. 39 1.5.3. Các yếu tố thuộc về giáo viên.................................................................. 40 1.5.4. Các yếu tố thuộc về chính sách quản lý, tuyển dụng .............................. 42 Kết luận chương 1.............................................................................................. 43 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THU HÚT GIÁO VIÊN GIỎI CỦA TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VĂN LANG THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH ............................................. 44 2.1. Một vài nét về trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang ....................................................................................... 44 2.1.1. Tổ chức nhà trường ................................................................................. 44 2.1.2. Phương thức giáo dục của nhà trường..................................................... 45 2.1.3. Đội ngũ giáo viên .................................................................................... 46 2.2. Tổ chức khảo sát ...................................................................................... 48 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.2.1. Mục đích khảo sát.................................................................................... 48 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 48 2.2.3. Đối tượng khảo sát .................................................................................. 48 2.2.4. Phương pháp khảo sát.............................................................................. 48 2.3. Kết quả khảo sát ...................................................................................... 49 2.3.1. Thực trạng hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS, THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh .............. 49 2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh ....... 52 2.4. Đánh giá chung về thực trạng.................................................................. 62 2.4.1. Ưu điểm và nguyên nhân......................................................................... 62 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân.......................................................................... 63 Kết luận chương 2.............................................................................................. 65 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THU HÚT GIÁO VIÊN GIỎI TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC, TRUNG HỌC CƠ SỞ VÀ TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VĂN LANG THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH....................................................... 66 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................. 66 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 66 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ....................................... 66 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thiết thực, khả thi và hiệu quả ........................ 67 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi của trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................................... 67 3.2.1. Dự báo nhu cầu giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ......................... 67 3.2.2. Xây dựng vị trí việc làm làm cơ sở cho việc thu hút giáo viên giỏi ở Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................................... 69 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3.2.3. Khai thác đa dạng các kênh thông tin trong hoạt động thu hút giáo viên giỏi ở Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................... 71 3.2.4. Hợp tác với các trường sư phạm để thu hút nguồn sinh viên giỏi cho Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................................... 72 3.2.5. Xây dựng chính sách đãi ngộ có sức cạnh tranh để giữ chân giáo viên giỏi ................................................................................................... 74 3.2.6. Xây dựng môi trường làm việc lý tưởng ở Trường Tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .................... 78 3.2.7. Xây dựng quy trình đánh giá hoạt động thu hút giáo viên giỏi ở Trường Tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................................... 80 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 82 3.4. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi ở Trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................... 83 3.4.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 83 3.4.2. Đối tượng xin ý kiến đánh giá ................................................................. 83 3.4.3. Quy trình thực hiện phương pháp chuyên gia để xác định tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .................................................... 83 3.4.4. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......... 85 Kết luận chương 3.............................................................................................. 87 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 89 1. Kết luận .......................................................................................................... 89 2. Khuyến nghị................................................................................................... 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 91 PHIẾU KHẢO SÁT Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT CNH, HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa ĐNGV : Đội ngũ giáo viên GD-ĐT : Giáo dục-đào tạo GV : Giáo viên HN&GDTX : Hướng nghiệp và giáo dục thường xuyên HS : Học sinh QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục TBC : Trung bình chung TH : Trung học THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng: Bảng 2.1. Số lượng lớp và học sinh Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh năm học 2018 - 2019.................................................................................. 45 Bảng 2.2. Thống kê cơ cấu theo độ tuổi của đội ngũ giáo viên Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang năm học 2018 - 2019 ........ 46 Bảng 2.3. Thống kê trình độ chuyên môn của giáo viên theo môn học ...... 47 Bảng 2.4. Các thành tích của giáo viên về chuyên môn năm học 2017-2018 ..... 47 Bảng 2.5. Thực trạng hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS, THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh........ 49 Bảng 2.6. Thực trạng phương thức hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS, THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh................................................................. 51 Bảng 2.9. Thực trạng lập kế hoạch thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh ................................................................................. 54 Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh................................................................. 55 Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh................................................................. 57 Bảng 2.12. Đánh giá hiệu quả công tác tổ chức hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh .......................................... 58 Bảng 2.13. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh .......................................... 60 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ............... 83 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ................. 84 Bảng 3.3. Mức độ tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của 07 biện pháp đề xuất......................................................................... 86 Sơ đồ: Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang ...... 45 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài Giáo dục luôn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển của mỗi quốc gia. Đặc biệt trong thời đại ngày nay, sự xuất hiện của nền kinh tế tri thức đã tạo ra những biến đổi to lớn trong mọi mặt hoạt động của con người và xã hội. Ở nước ta, Nghị quyết 29 của Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8, khóa XI đã nhấn mạnh những định hướng chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong đó, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo là một trong những vấn đề trọng tâm của nước ta trong thời kì hội nhập quốc tế. “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”. Để thực hiện tốt mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, bên cạnh các nguồn lực khác, vai trò giáo viên trong việc dạy học sinh theo định hướng phát triển năng lực người học cần được đánh giá cao [9]. Nếu như giáo dục là một môi trường đặc biệt - môi trường lấy con người làm đối tượng - sản phẩm của hoạt động, thì đội ngũ giáo viên là tài sản vô giá, quyết định sự thành bại của nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của mỗi nhà trường. Tiến sĩ Raja Roy Singh (Ẩn Độ) đã nhận xét: “Không một hệ thống giáo dục nào có thể vươn cao quá tầm những giáo viên làm việc cho nó” [19]. Luật giáo dục Việt Nam cũng khẳng định nhà giáo là người giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục. Nghiên cứu của Hanushek và các đồng nghiệp cho thấy những giáo viên giỏi nhất thường giúp học sinh học tập đạt kết quả cao hơn là những giáo viên thường. Thay các giáo viên trung bình bằng các giáo viên giỏi giúp xóa bỏ gần như hoàn toàn khoảng cách giữa các học sinh có Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hoàn cảnh khó khăn với các học sinh con em gia đình khá giả [26]. Nghị quyết 05/2005 NQ-CP của Chính phủ về đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục đã chỉ đạo: chuyển phần lớn hoạt động giáo dục sang cơ chế cung ứng dịch vụ” [5]. Sự chuyển đổi này đã đặt ra cho nhà trường muốn phát triển và cạnh tranh có hiệu quả, buộc phải cải thiện tổ chức, trong đó yếu tố con người là quyết định. Vì vậy để xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên thì hoạt động thu hút giáo viên giỏi là việc tìm đúng người phù hợp để giao đúng việc nhằm khai thác tốt tiềm năng của họ sẽ đem lại hiệu quả cao về chất lượng giáo dục và tạo lợi thế cạnh tranh cho mỗi trường. Để đạt được mục tiêu này, đòi hỏi các nhà quản lý giáo dục phải có các biện pháp đảm bảo cho hoạt động giáo dục đạt đến mục đích đã được hoạch định. Trong đó, quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi có vai trò thiết yếu đối với sự tồn tại và phát triển của tổ chức. Chinyere A. Omebe đã đưa ra quan điểm là không có đủ lực lượng giáo viên giỏi và không có một chương trình quản lý nhà trường vững chắc thì không thể phát triển được. Mỗi hệ thống giáo dục ở mọi cấp độ phụ thuộc rất nhiều vào giáo viên để thực hiện chương trình của mình [24]. Vì vậy, làm sao để thu hút được những giáo viên giỏi để công tác và cống hiến lâu dài cho nhà trường là những vấn đề khó khăn và cấp bách đối với nhà trường hiện nay. Điều đó đòi hỏi nhà trường phải quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi hiệu quả trên cơ sở phân tích đặc thù của trường, khảo sát các yếu tố khách quan/chủ quan, cơ chế chính sách và nhất là trên kết quả điều tra thực tiễn về mức độ hài lòng cũng như ý kiến của giáo viên trong trường để có thể có chiến lược quảng bá hình ảnh, xây dựng chế độ đãi ngộ tốt cũng như tạo ra môi trường làm việc thân thiện để tạo điều kiện cho giáo viên phát triển. Hoạt động thu hút đội ngũ giáo viên có tâm, có đức, có tài, yên tâm gắn bó lâu dài với sự nghiệp xây dựng trường luôn là mối quan tâm hàng đầu của lãnh đạo nhà trường. Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường tiểu học, trung học cơ sở và trung Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
học phổ thông Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh”, làm đề tài luận văn. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi, đưa ra một số giải pháp nhẳm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo cũng như đáp ứng nhu cầu phát triển của nhà trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong bối cảnh hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cửu Hoạt động thu hút giáo viên giỏi về giảng dạy tại trường phổ thông 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. 4. Phạm vi nghiên cứu Tìm hiểu hoạt động thu hút giáo viên giỏi và quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi của Trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian vừa qua. 5. Giả thuyết khoa học Đội ngũ giáo viên giỏi có ảnh hưởng tích cực đến chất lượng giáo dục của nhà trường. Trong những năm gần đây trường trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang đã áp dụng một số biện pháp nhằm thu hút giáo viên giỏi về công tác tại trường nhưng vẫn còn hạn chế như chưa có kế hoạch, chưa xây dựng được cơ chế thu hút giáo viên giỏi. Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động này sẽ thu hút được nhiều giáo viên giỏi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và chất lượng giáo dục - đào tạo của Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi. 6.2. Phân tích thực trạng về quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. 6.3. Đề xuất một số biện pháp để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại Trường tiểu học, THCS và THPT Văn Lang, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Thu thập, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, xử lý các tài liệu nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp phỏng vấn, phương pháp điều tra xã hội học nhằm thu thập thông tin để thực hiện nhiệm vụ thực tiễn của đề tài. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các bảng biểu và công thức toán thống kê nhằm xử lý số liệu và kết quả khảo sát. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, kết luận và kiến nghị, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại trường phổ thông. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại Trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động thu hút giáo viên giỏi tại Trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông Văn Lang, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THU HÚT GIÁO VIÊN GIỎI TẠI TRƯỜNG PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Việc thu hút, tuyển chọn giáo viên giỏi đến nay là chủ đề nghiên cứu được nhiều nhà khoa học quan tâm, trên nhiều khía cạnh khác nhau. Đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu ở những cấp độ khác nhau: bài báo khoa học, luận văn, luận án, sách chuyên khảo, trước hết cần kể tới: Dưới góc độ kinh tế học, thu hút giáo viên giỏi làm một phần quan trọng của quản trị nguồn nhân lực. Trên thế giới, có nhiều quan điểm khác nhau về chính sách thu hút lao động được đưa ra bởi Maier và Lauler (1973), Bedeian (1993), Kreitner (1995), Higgins (1994) và khẳng định thu hút được nhân lực giỏi giúp cho người sử dụng lao động tồn tại và phát triển. Một vài tài liệu đề cập đến hai nhóm yếu tố ảnh hưởng đến thu hút người lao động: nhóm yếu tố thuộc bản thân người lao động và nhóm yếu tố môi trường. Các nhà nghiên cứu còn chỉ ra cách tiếp cận với tạo động lực theo hai cách khác nhau: các học thuyết về nội dung (của Maslow, Alderfer, McClelland, Herzberg) chỉ ra cách tiếp cận với các nhu cầu của lao động quản lý; nhóm học thuyết về quá trình (của Adams, Vroom, Skinner, E.A.Locke) tìm hiểu lý do mà mỗi người thể hiện hành động khác nhau trong công việc. Vận dụng các học thuyết trên, một vài nghiên cứu chỉ ra các yếu tố tạo động lực và các thực hiện. Zimmer (1996) nhấn mạnh cần tuyển đúng và đối xử công bằng, coi trọng đào tạo. Gracia (2005) nhấn mạnh cần giúp nhân viên thấy rõ xu hướng, kỹ thật mới nhất trong ngành, tạo điều kiện để họ phát huy sáng kiến và ứng dụng trong công việc. Apostolou (2000) nhấn mạnh quan hệ giữa tạo động lực với sự lôi cuốn cấp dưới. Kovach (1987) chỉ ra 10 yếu tố ảnh hưởng đến chính sách Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
thu hút người tài, trong đó công việc thích thú càng quan trọng khi thu nhập tăng, còn lương cao quan trọng hơn trong nhóm có thu nhập thấp. Dưới góc độ giáo dục, thu hút giáo viên giỏi được nhiều nước trên thế giới quan tâm. Tại Phần Lan nghề giáo viên được xã hội tôn trọng và có tính chọn lọc cao, mọi giáo viên đều phải có bằng thạc sỹ. Để vào được trường Sư phạm, thí sinh phải qua hai vòng thi. Vòng thứ nhất tuyển chọn dựa vào đơn xin học và các văn bằng thí sinh có được. Sau đó, những thí sinh được chọn sẽ tham gia kỳ thi đầu vào. Kỳ thi này bao gồm bài kiểm tra viết về kiến thức giáo dục và một cuộc phỏng vấn. Những thí sinh đạt điểm cao nhất sẽ được nhận vào học, chỉ có 10% thí sinh được trúng tuyển. Phần Lan cũng hạn chế chỉ tiêu tuyển sinh viên sư phạm, sao cho cung bằng cầu. Ở Singapore chỉ những học sinh xuất sắc nhất mới được đào tạo để trở thành giáo viên. Singapore chọn lọc kỹ các sinh viên thi vào ngành sư phạm trước khi đào tạo họ và chỉ tiêu tuyển sinh tương đương với lượng giáo viên thiếu trong ngành. Ngay khi được tuyển chọn, sinh viên sẽ được Bộ giáo dục thuê và gần như chắc chắn được bảo đảm có việc làm. Nhờ đó số người được tuyển chọn để đào tạo không nhiều nên chất lượng đào tạo tốt đồng thời sát nhu cầu tuyển dụng khi tốt nghiệp. Trung tâm nghiên cứu dạy học và chính sách (Center for the Study of Teaching and Policy) của Mĩ xác định các chính sách đối với giáo viên giỏi nằm trong hệ thống của việc thu hút, tuyển dụng và giữ chân người có năng lực trong ngành sư phạm; Phát triển các chuẩn mực, kiến thức và chuyên môn sư phạm cho giáo viên; Xây dựng các chính sách khuyến khích và các điều kiện của tổ chức để hỗ trợ công việc của giáo viên; Công nhận sự cố gắng của giáo viên một cách công bằng, phù hợp trong một môi trường giáo dục đa dạng và chia nhỏ; Đảm bảo rằng sự phát triển chuyên môn và việc thực hành Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
giảng dạy của giáo viên cần làm tăng chất lượng học tập của học sinh. Các chính sách đối với giáo viên giỏi đòi hỏi thu hút ngay từ đầu những người có năng lực vào nghề sư phạm với các sự hỗ trợ và tạo động lực để họ phát triển, duy trì và ở lại trong ngành giáo dục. Để thực hiện chính sách này nhiều bang ở Mĩ đã xây dựng hệ thống các hỗ trợ tài chính mà các quận/ huyện có thể trả lương, tạo các cơ hội nghề nghiệp và quyền tự quyết cho những người có năng lực làm việc ở những ngành nghề khác làm nghề giáo viên. Và những người này đến lượt mình có trách nhiệm lớn với việc giảng dạy và giúp học sinh đạt chuẩn học tập cao [23]. Bang Texas (Mĩ) đã đưa ra một loạt các chính sách để thu hút người giỏi đến với nghề sư phạm: Tăng thêm các chương trình học bổng như “Dạy cho Texas” và tạo thêm nhiều cơ hội tài chính như các chương trình tài trợ người làm công tác giảng dạy Texas để thu hút những người theo đuổi nghê giáo viên, tạo các điều kiện thuận lợi và dễ dàng cho những người thi tuyển vào các trường sư phạm (thi bằng trắc nghiệm qua máy tính, tăng cường công tác tuyên truyền qua các phương tiện thông tin đại chúng về tính chất cao quí của nghề giáo viên), Có các chương trình tư vấn hệ thống cho các giáo viên mới vào nghề để họ có thể phát triển tốt chuyên môn của mình (Sid. W, 2001). Bang Texas (Mĩ) cụ thể hóa các chính sách đối với giáo viên giỏi như sau: (1) Trợ cấp vốn cho các chương trình hợp tác trường đại học và trường phổ thông giúp các trường phổ thông và các trường đại học làm việc cùng nhau để nâng cao chất lượng học tập của học sinh, công việc giảng dạy của giáo viên và chất lượng đầu vào của các trường đại học. (2) Điều chỉnh chế độ tiền lương phù hợp với nhu cầu của thị trường để thu hút giáo viên làm việc ở các vùng khó khăn và có nhu cầu giáo viên lớn [23]. 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam Việt Nam vốn là nước có truyền thống xem trọng và sử dụng người tài. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Mấy thế kỷ trước, trong bài văn bia khoa Nhâm Tuất (1442), Thân Nhân Trung đã nói: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”. Năm 1070 Văn Miếu được xây dựng và năm thứ hai đời Lý Thánh Tông, người ta tiến hành đắp tượng Chu Công, Khổng Tử là những người thầy nho giáo đầu tiên. Đời Trần Minh Tông, Chu Văn An được cử làm quan Quốc Tử giám Tư nghiệp (hiệu trưởng) và thầy dạy trực tiếp của các hoàng tử và được vua Trần Nghệ Tông cho thờ ở Văn Miếu bên cạnh Khổng Tử. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến đội ngũ giáo viên, khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ nhà giáo trong sự nghiệp đào tạo thế thệ tương lai cho đất nước cũng như nêu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của giáo viên, giảng viên được qui định trong các điều luật của Luật Giáo dục, điều lệ trường phổ thông, cao đẳng và đại học. Chỉ thị 40 của Ban Bí thư về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đã nói về việc sử dụng, đãi ngộ giáo viên và cán bộ quản lý, trong đó đề cập đến việc thu hút tri thức quốc tế và tri thức Việt Nam đang sống và làm việc ở nước ngoài về giảng dạy tại Việt Nam, đồng thời có chế độ phụ cấp ưu đãi thích hợp cho nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục [1]. Trong thời gian qua đã có rất nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề chính sách thu hút giáo viên giỏi tại các trường phổ thông ngoài công lập. Những nghiên cứu này thường tập trung nghiên cứu và đưa ra những giải pháp nhằm thu hút đội ngũ giáo viên. Trong các nghiên cứu đến thời điểm hiện nay, đa phần các nghiên cứu tập trung về chính sách thu hút người tài ở tất cả các đơn vị sử dụng lao động trọng đó doanh nghiệp, đơn vị. Về thu hút giáo viên giỏi tại các trường phổ thông ít được nghiên cứu đi sâu. Trong phạm vi cho phép có thể kể đến một số nghiên cứu sau: Phạm Thành Nghị chủ trì đề tài cấp Bộ “Nghiên cứu việc bồi dưỡng cán bộ giảng dạy đại học và giáo viên dạy nghề” đã chỉ ra những yếu kém và thiếu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hụt về phương pháp sư phạm trong công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên vào những năm 90 của thế kỷ trước; Đề tài cấp Bộ B2003-38-72 “Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ viên chức trường đại học kinh tế quốc dân trong quá trình xây dựng trường trọng điểm quốc gia” chỉ ra những yêu cầu mới đối với người giáo viên trong thời đại mới. Nghiên cứu về hoạt động thu hút giáo viên tại các trường phổ thông được nhắc đến trong nghiên cứu của Đỗ Thị Mỹ Duyên (2014) “Chính sách thu hút giảng viên giỏi trường cao đẳng sư phạm Đăk Lăk”. Luận văn Thạc sỹ Trường Đại học Kinh tế quốc dân [8]. Đề tài nghiên cứu đánh giá về những thành công, hạn chế của các chính sách trong thu hút giảng viên giỏi trong nhà trường. Trên cơ sở đó luận văn đã đề ra một số giải pháp nhằm thu hút, tạo động lực cho đội ngũ giảng viên tại trường như sau: - Đầy mạnh đa dạng các hình thức tuyển dụng. - Hoàn thiện công tác tiền lương, tiền thưởng, phúc lợi xã hội. - Hoàn thiện công tác khen thưởng. - Công tác đào tạo và phát triển nguồn lực. - Xây dựng môi trường làm việc tích cực. Nghiên cứu của Phạm Thành Luân (2014) có nghiên cứu đề tài “Xây dựng văn hóa nhà trường tạo động lực làm việc cho giáo viên ở các trường THPT huyện Điện Biên trong giai đoạn hiện nay” Luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội [17]. Đề tài nghiên cứu về thực trạng văn hóa nhà trường, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp tác động tới văn hoá nhà trường để tạo động lực cho giáo viên trong giai đoạn hiện nay như: - Chia sẻ quyền lực tạo cơ hội cho giáo viên tham gia vào việc xác định mục tiêu và ra quyết định quản lý. - Xây dựng tổ chức học hỏi và tăng cường phát triển chuyên môn. - Đề ra chính sách đãi ngộ, khuyến khích động viên đối với giáo viên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn