Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức

Chia sẻ: Ganuongmuoiot | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực trạng quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức. Đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên nhằm nâng cao hiệu quả thực tập của sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––––––– LÊ ANH NGUYÊN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2017
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––––––– LÊ ANH NGUYÊN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. NGUYỄN VĂN HỘ THÁI NGUYÊN - 2017
LỜI CAM ĐOAN Tên tôi là Lê Anh Nguyên, học viên cao học QLGD K23A, Trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, khóa học 2015 - 2017. Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực, chưa từng được ai công bố trước đây. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Thái Nguyên, ngày ..... tháng ..... năm 2017 Tác giả luận văn Lê Anh Nguyên i
LỜI CẢM ƠN Đề tài "Quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức" là một nội dung nhỏ trong lĩnh vực khoa học quản lý giáo dục, nhưng là kết quả của một quá trình nghiên cứu của bản thân tác giả sau một thời gian học tập và nghiên cứu chuyên ngành Quản lý giáo dục. Để có được kết quả này, ngoài sự nỗ lực, cố gắng của bản thân, trong quá trình tiến hành nghiên cứu hoàn thiện đề tài, tôi đã nhận được sự động viên, giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của các thầy cô giáo trong Khoa Tâm lý giáo dục, Phòng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên và các thầy cô đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường. Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ - Thầy giáo đã trực tiếp giúp đỡ, hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện bản luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của các đồng chí cán bộ, giáo viên và sinh viên Trường cao đẳng công nghiệp Việt Đức đã động viên, chia sẻ, giúp đỡ, cung cấp thông tin, trao đổi nhận xét đánh giá hết sức có giá trị cho bản thân tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn chỉnh đề tài. Dù đã cố gắng nhiều, song vì những lý do khách quan và chủ quan, luận văn không thể tránh khỏi những thiếu xót. Rất mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn và giúp đỡ của quý thầy cô giáo, và các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 5 năm 2017 Tác giả Lê Anh Nguyên ii
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt .................................................................................. iv Danh mục các bảng.............................................................................................. v Danh mục các sơ đồ ............................................................................................ vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4.Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................ 3 5.Giả thuyết khoa học .......................................................................................... 4 6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 4 7. Phạm vi nghiên cứu của luận văn .................................................................... 6 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC ....................... 7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 7 1.1.1. Ở nước ngoài ............................................................................................. 7 1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................ 8 1.2. Các khái niệm và thuật ngữ liên quan ........................................................ 11 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 11 1.2.2. Thực tập ................................................................................................... 16 1.2.3. Quản lý hoạt động thực tập...................................................................... 17 1.2.4. Ngành Công nghệ thông tin ..................................................................... 18 1.2.5. Quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin... 19 iii
1.3. Những vấn đề cơ bản về hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin .................................................................................................... 19 1.3.1.Mục tiêu thực tập ...................................................................................... 19 1.3.2.Nội dung, chương trình thực tập ngành Công nghệ thông tin .................. 20 1.3.3. Thời gian và địa điểm thực tập ................................................................ 21 1.3.4. Hình thức tổ chức thực tập ...................................................................... 22 1.3.5. Cách thức đánh giá kết quả thực tập........................................................ 22 1.4. Một số vấn đề quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin .................................................................................................... 24 1.4.1.Quản lý thực hiện các mục tiêu của thực tập ........................................... 24 1.4.2. Quản lý việc xây dựng kế hoạch thực tập ................................................ 25 1.4.3. Quản lý thực hiện các nội dung thực tập ................................................. 26 1.4.4. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả thực tập của sinh viên .... 27 1.4.5. Quản lý công tác tổ chức và chỉ đạo hoạt động thực tập......................... 27 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin .......................................................................................... 28 1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 28 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 28 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................... 29 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN - KINH TẾ, ............................................................................................... 30 TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC .................................... 30 2.1. Khái quát về Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ............................. 30 2.2. Khái quát về ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ................................................................................................. 31 2.2.1. Nhiệm vụ, mục tiêu đào tạo của Khoa Công nghê ̣ thông tin - Kinh tế ... 31 2.2.2. Một số đặc điểm và kết quả đào tạo của ngành Công nghệ thông tin iv
thuộc khoa Công nghệ thông tin-Kinh tế, Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức............................................................................................................. 32 2.2.3. Khái quát về khảo sát thực trạng hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ........... 34 2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức.................................. 34 2.3.1. Thực trạng thực hiện các mục tiêu thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ................................ 35 2.3.2. Thực trạng quản lý việc xây dựng kế hoạch thực tập cho sinh viên ....... 38 2.3.3. Thực trạng quản lý nội dung thực tâp cuả sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Khoa Công nghệ thông tin - Kinh tế, Trườnng Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ................................................................................................. 41 2.3.4. Khảo sát quản lý công tác tổ chức và chỉ đạo hoạt động thực tập .......... 44 2.3.5. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả thực tập của sinh viên .. 45 2.3.6. Thực trạng quản lý hồ sơ hoạt động thực tập của sinh viên .......................... 47 2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin .......................................................................................... 48 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghê ̣ thông tin, Khoa Công nghê ̣ thông tin - Kinh tế , Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ....................................................................... 51 2.5.1. Những kết quả đạt được .......................................................................... 51 2.5.2. Những tồn tại và nguyên nhân ................................................................. 53 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................... 56 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, KHOA CỒNG NGHỆ THÔNG TIN - KINH TẾ, TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC ....................................................................................... 57 3.1. Cơ sở xác lập biện pháp .............................................................................. 57 v
3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 57 3.3. Các biện pháp quản lý thực tập sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Khoa Công nghệ thông tin - Kinh tế, Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ............. 60 3.3.1. Biện pháp 1. Tăng tính chủ động sáng tạo, nâng cao nhận thức của sinh viên Công nghệ thông tin về hoạt động thực tập ....................................... 60 3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch thực tập linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế hoạt động thực tập .......................................................................... 62 3.3.3. Biện pháp 3. Bồi dưỡng nghiệp vụ, tăng cường nâng cao nhận thức cho các chủ thể quản lý đối với trách nhiệm, vai trò của họ trong quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin. ......................... 64 3.3.4. Biện pháp 4. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả thực tập cho sinh viên ngành Công nghệ thông tin.................................................................................. 65 3.3.5. Biện pháp 5. Tăng cường phối kết hợp giữa nhà trường với cơ sở thực tập trong quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành CNTT ............ 66 3.3.6. Biện pháp 6. Tăng cường cơ sở vật chất phục vụ hoạt động học thực hành của sinh viên ngành Công nghệ thông tin tại trường. ............................... 67 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất .................................................... 68 3.5. Khảo nghiệm nhận thức về sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ...... 70 Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 76 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 77 1. Kết luận .......................................................................................................... 77 2. Khuyến nghị................................................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 82 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCĐTTCS : Ban chỉ đạo thực tập cơ sở CBHDTT : Cán bộ hướng dẫn thực tập CBQL : Cán bộ quản lí CĐCN : Cao đẳng Công nghiệp CNTT : Công nghệ thông tin CSTT : Cơ sở thực tập CT : Cần thiết ĐLC : Điểm lát cắt ĐTB : Điểm trung bình ICT : Ít cần thiết MĐCT : Mức độ cần thiết MĐTH : Mức độ thực hiện RCT : Rất cần thiết SL : Số lượng TT : Thực tập KT : Khả thi RKT : Rất khả thi KKT : Không khả thi iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên hướng dẫn và sinh viên viên trường CĐCN Việt Đức về thực hiện các mục tiêu thực tập .... 35 Bảng 2.2. Thực trạng quản lý việc xây dựng kế hoạch thực tập cho sinh viên ...... 38 Bảng 2.3. Kết quả khảo sát quản lý nội dung thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Khoa Công nghệ thông tin - Kinh tế, Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức ......................................... 41 Bảng 2.4. Kết quả khảo sát công tác tổ chức và chỉ đạo hoạt động thực tập .... 44 Bảng 2.5. Kết quả khảo sát quản lý hoạt động đánh giá kết quả thực tập của sinh viên............................................................................................. 45 Bảng 2.6. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hồ sơ hoạt động thực tập .......... 47 Bảng 2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghê ̣ thông tin ............................................................... 48 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm nhận thức về sự cần thiết của các biện pháp ..... 71 Bảng 3.2. Kết quả đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp .......................... 73 Bảng 3.3.So sánh sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi. ................ 74 v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình hoạt động quản lý .............................................................. 13 Sơ đồ 1.2: Mô hình chu trình quản lý ................................................................ 16 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất nâng cao hiệu quả quản lí thực tập sinh viên ngành Công nghệ thông tin .............................. 69 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị định số 102-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 11 tháng 10 năm 1962 ban hành quy chế thực tập cho sinh viên, học sinh các trường Đại học và trung cấp chuyên nghiệp, đã nêu rõ: “Thực tập là khâu quan trọng và cũng là yêu cầu bắt buộc trong chương trình đào tạo bậc đại học, cao đẳng. Thực tập là hình thức học tập ngoài thực tế để tạo cơ hội cho sinh viên vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các tình huống thực tế, mở mang kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn và kiểm nghiệm sự phù hợp giữa lý luận và thực tiễn”, [13, tr.8] là hoạt động giáo dục đặc thù nhằm góp phần hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực nghề nghiệp cần thiết của sinh viên theo ngành nghề đào tạo. Quá trình thực tập giúp sinh viên nâng cao tri thức khi áp dụng những kiến thức được học vào thực tiễn. Thực chất của việc thực tập là nhằm gắn kết giữa lí thuyết với thực hành, vận dụng những tri thức sinh viên lĩnh hội được từ nhà trường vào thực tiễn công việc, đáp ứng các yêu cầu và kỹ năng nghề nghiệp đặt ra cho người lao động. Quá trình áp dụng các kiến thức học được trong nhà trường vào thực tế công việc giúp sinh viên nhận biết được điểm mạnh, điểm yếu của mình và cần trang bị thêm những kiến thức, kỹ năng gì để đáp ứng nhu cầu công việc. Trong thực tế, chương trình đào tạo trong các trường đại học đã cung cấp hệ thống lý luận và lý thuyết hữu dụng về ngành nghề và nhất thiết cần được áp dụng vào thực tiễn sinh động với đối tượng và môi trường nghề nghiệp cụ thể. Trong quá trình thực tập, sinh viên có thể thiết lập được các mối quan hệ trong nghề nghiệp của mình, điều này rất hữu ích cho sinh viên khi ra trường. Nếu thực tập tốt, sinh viên còn có cơ hội kiếm được việc làm ngay trong quá trình thực tập. Thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW, ngày 4/11/2013 Hội nghị 1
Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, cùng với chủ trương của Bộ Giáo dục & Đào tạo. Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức tập trung đào tạo nhân lực có kiế n thức, kỹ năng và trách nhiê ̣m nghề nghiê ̣p, đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, lý thuyết đi đôi với thực hành, thực tiễn nhằm đảm bảo chuẩn đầu ra, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ, cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng cho sự phát triển của địa phương và cả nước. Nhà trường Đào tạo chính qui trình độ Cao đẳng chuyên nghiệp, Trung cấp chuyên nghiệp, Cao đẳng nghề, Trung cấp nghề các ngành/nghề: Cơ khí chế tạo, Cơ khí động lực, Điện- điện tử../. trong đó có cả ngành công nghệ thông tin và kinh tế.[14, tr.15] Hiện nay công nghệ thông tin như là một công cụ đời sống, có rất nhiều nơi, nhiều trường mở khoa, mở ngành Công nghệ thông tin. Từ đó nhiều sinh viên giỏi đã trở thành các nhà lập trình viên, kỹ thuật viên có nhiều đóng góp cho ngành Công nghệ thông tin nước nhà. Thế nhưng, cũng thật khó tin khi có những sinh viên năm cuối của ngành mà vẫn chưa năm vững được những thao tác căn bản. Có rất nhiều lý do để lý giải cho vấn đề này, một trong số đó là vấn đề thực hành, thực tập của sinh viên trong giờ lên lớp. Có sinh viên đã phát biểu trên một bài báo rằng “ Không biết các trường có khoa Công nghệ thông tin khác dạy thế nào, trường tôi dạy Công nghệ thông tin mà toàn ngồi viết giấy không à! Lập trình C++, Asp, Java.... toàn viết giấy. Giờ thực hành so với giờ ngồi viết giấy giống như giờ nghỉ giải lao so với giờ học vậy. Cái gì cũng được học, cái gì cũng biết nhưng rốt cuộc chẳng biết sâu cái gì ”. Đa số các sinh viên giỏi trong ngành đều cần tự tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu trong qua trình học tập, thực tập trải nghiệm tại các doanh nghiệp. Tại trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức, sinh viên ngành Công nghệ thông tin ngoài việc được đào tạo kiến thức lý thuyết căn bản, nhà trường rất chú trọng và đẩy mạnh hoạt động rèn luyện kỹ năng thực hành cho sinh viên, 2
bằng việc đầu tư thiết bị đồng bộ, vào cuối mỗi khóa học sinh viên đều được thực hành tại trường. Công tác thực tập trải nghiệm của sinh viên năm cuối luôn được nhà trường quan tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Tuy nhiên công tác thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin còn nhiều vấn đề bất cập, chất lượng và hiệu quả của hoạt động thực tập chưa cao. Chính vì thế, chúng tôi đã chọn vấn đề: “Quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức” để nghiên cứu, nhằm góp phần thực hiện thành công phương châm giáo dục hiện đại: học để biết; học để làm; học để cùng chung sống và cụ thể hóa các mục tiêu giáo dục của Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức. Đề tài đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên nhằm nâng cao hiệu quả thực tập của sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở trường Cao đẳng. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức 4.Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin ở trường Cao đẳng Công nghiệp Việt Đức. Đánh giá thực trạng thực tập và quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường CĐCN Việt Đức. 3
Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên khoa Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳ ng Công nghiêp̣ Việt Đức. 5.Giả thuyết khoa học Việc quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin nói riêng và của sinh viên Trường Cao đẳng công nghiệp Viêt Đức nói chung trong thời gian qua đã được quan tâm thực hiện và đã thu được những kết quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại. Điều này do nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân thuộc về yếu tố quản lý. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên một cách khoa học, phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường, phù hợp với đặc điểm của ngành Công nghệ thông tin thì sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động thực tập cho sinh viên ngành Công nghệ thông tin, góp phần đảm bảo mu ̣c tiêu đào tạo của nhà trường, đáp ứng yêu cầu xã hội. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu lý luận, các văn bản, xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 6.2.1. Các phương pháp điều tra bằng phiếu Thu thập thông tin dựa trên cơ sở điều tra bằng phiếu hỏi dành cho cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý, giảng viên hướng dẫn, sinh viên và đơn vị tiếp nhận sinh viên thực tập qua đó đánh giá thực trạng thực tập và quản lý thực tập của Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức. 6.2.2. Phương pháp phỏng vấn Thiết kế các câu hỏi để phỏng vấn trực tiếp cán bộ quản lý, giáo viên và sinh viên, đơn vị tiếp nhận sinh viên thực tập về các đề xuất, biện pháp tăng 4
cường quản lý thực tập cho sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức 6.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động - Nghiên cứu các báo cáo kết quả thực tập của sinh viên, các báo cáo Nhà trường liên quan đến thực tập của sinh viên. - Nghiên cứu chương trình thực tập của sinh viên Khoa Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức - Nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn thực tập của Nhà trường, của Khoa. - Các bản báo cáo thực tập của sinh viên, nhật ký thực tập. - Phiếu nhận xét, đánh giá của đơn vị sinh viên thực tập. 6.2.4. Phương pháp quan sát Quan sát hoạt động của giảng viên hướng dẫn, sinh viên thực tập và đến thăm đơn vị sinh viên thực tập để nắm tình hình, thấy được thực tế các hoạt động đang diễn ra trong quá trình thực tập của sinh viên. 6.2.5. Phương pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của các chuyên gia, những người có chuyên môn, nghiệp vụ, kinh nghiệm về thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực tập cho sinh viên. 6.2.6. Phương pháp phỏng vấn sâu Phỏng vấn ý kiến của các chuyên gia, cán bộ quản lý Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức, cán bộ quản lý tại một số cơ sở thực tập, sinh viên ngành Công nghệ thông tin 6.2.7. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu, từ đó chỉ ra mối tương quan giữa các luận điểm. 5
7. Phạm vi nghiên cứu của luận văn Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu quản lý hoa ̣t đô ̣ng thực tâ ̣p của sinh viên trong quá trình thực hiêṇ mu ̣c tiêu đào ta ̣o - Địa điểm: Khoa Công nghệ thông tin- Kinh tế , Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức và đơn vị thực tập của sinh viên tại tỉnh Thái Nguyên và thành phố Hà Nội. - Thời gian: từ tháng 6/2016- 03/2017, đề xuất các giải pháp đến năm 2020 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về về hoạt động thực tập của sinh viên ngành công nghệ thông tin ở trường CĐCN Việt Đức. Chương 2: Thực trạng quản lý thực tập của sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động thực tập cho sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Cao đẳng công nghiệp Việt Đức. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP VIỆT ĐỨC 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Ở nước ngoài Ở nước ngoài vấn đề nghiên cứu thực hành, thực tập nhằm gắn kết chương trình giáo dục với đời sống nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho người lao động. đã sớm được chú ý, có thế kể đến những công trình như: Stenhouse, L. (1975) trong nghiên cứu "Giới thiệu về nghiên cứu và phát triển chương trình " đã tuyên bố một phương pháp tiếp cận quá trình lí thuyết và thực hành làm chương trình giảng dạy, trong đó ông nhấn mạnh: "tối thiểu một chương trình giảng dạy nên cung cấp một cơ sở (đơn vị thực tế để thực tập) cho việc lập kế hoạch một khóa học, nghiên cứu thực nghiệm và xem xét các căn cứ của chương trình giáo dục". Đó là những căn cứ để gắn chương trình giảng dạy lí thuyết với thực tế - thực hành và thực tập nhằm biện minh cho tính hiện thực của chương trình giảng dạy đáp ứng các nhu cầu lao động nghề nghiệp trong tương lai của người học và xã hội. Đặc biệt, dự án "Sinh viên thực hành". Chương trình lần đầu tiên được thành lập và đồng tài trợ bởi Bộ Giáo dục ; Tôn giáo quốc gia và Liên minh châu Âu tại đại học Aristotle trong thời kỳ 1996-1999, sau đó được tiếp tục trong các giai đoạn 1999-2000, 2000-2005 và 2005-2007 với mục tiêu: + Để đạt được phản hồi tương tác giữa giáo dục đại học và nơi làm việc. + Xây dựng được các lớp học nhằm gắn kết kiến thức thu nhận được với nơi làm việc có liên quan đến nghề nghiệp hoặc vị trí ngay cả ở các doanh nghiệp, đơn vị trong thời gian thực tập được thực hiện. + Tiếp thu kiến thức khoa học thông qua quá trình thực hành, thực tập khoa học chuyên nghiệp. + Thúc đẩy các kỹ năng thực hành và lương tâm nghề nghiệp của mình. 7
+ Để đạt được quá trình chuyển đổi tốt nhất của sinh viên từ học ở nhà trường đến sản xuất của các doanh nghiệp, tổ chức và các đơn vị. + Để học sinh quen giáo dục đại học với môi trường làm việc và nhu cầu làm việc, cũng như quan hệ lao động và thu nhập của họ. + Trong điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác sáng tạo của các lĩnh vực khoa học khác nhau và khuyến khích sáng kiến của sinh viên thực hành và sáng tạo chuyên nghiệp. + Để tạo ra một kênh chuyển giao thông tin tương tác giữa các viện giáo dục đại học và trên thế giới kinh doanh, do đó sự hợp tác giữa hai bên được tạo điều kiện thuận lợi. Như vậy có thể khẳng định, cả về mặt lý luận lẫn thực tiễn thì thế giới đã lưu ý nhiều đến vấn đề thực tiễn, thực hành và thực tập trong các chương trình giáo dục và đào tạo. Điều đó cho thấy, vấn đề thực hành, thực tập trong hoạt động giáo dục cần được đánh giá đúng vị trí và vai trò trong việc đào tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cho xã hội. Điều này càng củng cố cho việc nghiên cứu vấn đề thực tập của luận văn là có cơ sở lí luận biện chứng. 1.1.2. Ở Việt Nam Xuất phát từ nhu cầu thực tế của xã hội, gắn với quan điểm của Đảng và Nhà nước học cần đi đôi với hành, lí luận gắn liền với thực tiễn, nên việc nghiên cứu về thực tập không phải là điều xa lạ trong quá trình đào tạo. Hoạt động thực tập luôn được các nhà giáo dục, các cơ sở đào tạo quan tâm, được đánh giá là quá trình hiện thực hóa các vấn đề lí thuyết và áp dụng kỹ năng nghề nghiệp để sinh viên thực hành vào công việc cụ thể trong lao động. Tất cả các việc làm đó đều có chung mục đích là nâng cao chất lượng đào tạo, nhằm gắn với mục tiêu của nền giáo dục mới, học để biết, học để làm và học để chung sống. Trong lịch sử vấn đề nghiên cứu có thể thấy tính thực tiễn qua các Hội thảo về đề tài: "Công tác thực tập sư phạm ở các trường sư phạm" do viện nghiên cứu Giáo dục tổ chức vào tháng 04/2008 nhằm đánh giá thực trạng 8
công tác tổ chức thực tập sư phạm hiện nay của các trường sư phạm, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác thực tập. Hội thảo khoa học "sinh viên với đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội, nhu cầu doanh nghiệp" tổ chức 08/2008, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhấn mạnh ngành giáo dục khi xây dựng chương trình phải chú trọng đến thực hành, chuẩn kỹ năng nghề cho người học, các cơ sở đào tạo cần tăng cường tổ chức các loại hình hoạt động để người học có điều kiện rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, gắn đào tạo với điều kiện thực tế, tránh trường hợp phải đào tạo lại khi sinh viên ra trường vào làm việc trong môi trường lao động cụ thể. Hội thảo quốc tế về đào tạo nhân lực công nghệ cao theo nhu cầu xã hội do bộ Khoa học và công nghệ phối hợp với Bộ giáo dục và đào tạo tổ chức tháng 04/2009 đã chỉ rõ nguồn nhân lực công nghệ cao của nước ta hiện nay còn yếu về năng lực thực hành. Vì vậy, trong phần kết luận chủ trì hội nghị ông Nguyễn Thiện Nhân đã nhấn mạnh: "để có nguồn nhân lực chất lượng cần tạo mối quan hệ hợp tác hữu hiệu giữa các trường đại học, viện nghiên cứu sớm hình thành chuỗi phòng thí nghiệm công nghệ, nhà nước có chính sách khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia làm công tác đào tạo như miễn tiền thuê đất, nhập khẩu; đưa chi phí hỗ trợ đào tạo vào giá thành tính thuế, hỗ trợ người học để học viên, sinh viên có nơi thực tập về năng lực nghề nghiệp".[8, tr.8] Hội nghị “Đổi mới hoạt động thực tập, nâng cao chất lượng đào tạo gắn liền với thực tiễn xã hội” tổ chức tháng 5/2013, tại Trường Đại học Công nghệ thông tin và truyền thông - Đại học Thái Nguyên. Trong bài phát biểu tại hội nghị, ông Lê Lương Tài nhấn mạnh tới việc tăng cường, nâng cao kiến thức thực tiễn cho đội ngũ cán bộ giảng dạy. Định hướng cho sinh viên thực tập tạo ra những kết quả, sản phẩm cụ thể, hạn chế lý thuyết mang tính chất hàn lâm../. Cũng tại hội nghị ông Nguyễn Mạnh Quyền cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng mạng lưới các cơ sở thực tập, việc phối hợp chặt chẽ giữa 9