intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

34
lượt xem
13
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THCS, tác giả luận văn đề xuất các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng trường THCS đối với hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà - tỉnh Bắc Giang nhằm thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông 2018 và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh THCS.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang

  1. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ HUYỀN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HIỆP HÒA TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
  2. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ HUYỀN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HIỆP HÒA TỈNH BẮC GIANG Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Tính THÁI NGUYÊN - 2020
  3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Huyền i
  4. LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường. Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Nguyễn Thị Tính, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo các trường THCS của huyện Hiệp Hòa cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Huyền ii
  5. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ vii DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ viii MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 4. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ............ 6 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................ 6 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ............................................................................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam................................................................................ 9 1.2. Một số khái niệm cơ bản .................................................................................. 12 1.2.1. Hoạt động trải nghiệm ...................................................................................... 12 1.2.2. Hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục .................................................... 12 1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ....................................... 14 1.3. Những vấn đề cơ bản của hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở ..................................................................................... 15 1.3.1. Vị trí, vai trò và mục tiêu của hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở trong chương trình giáo dục mới ................................ 15 1.3.2. Nội dung và hình thức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở ..................................................................................... 18 iii
  6. 1.3.3. Các lực lượng tham gia trong tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở trường trung học cơ sở .............................................. 23 1.3.4. Quy trình tổ chức và đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở ................................................................... 24 1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường THCS ............ 25 1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ................. 25 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở trường trung học cơ sở............................................................. 27 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở trường trung học cơ sở ...................................................... 29 1.4.4. Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở trường trung học cơ sở .................................. 30 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở ................................................................... 32 1.5.1. Các yếu tố chủ quan .......................................................................................... 32 1.5.2. Các yếu tố khách quan ...................................................................................... 33 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 35 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG ........................................... 36 2.1. Một vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát .................................... 36 2.1.1. Đặc điểm về giáo dục THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang ....................... 36 2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .............................................................................. 39 2.2. Thực trạng hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang .......................................................... 41 2.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động trải nghiệm ở trường trung học cơ sở ................................................................................................. 41 2.2.2. Thực trạng nội dung hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ....................................... 45 iv
  7. 2.2.3. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ............................. 49 2.2.4. Các lực lượng tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ...................... 53 2.2.5. Khó khăn khi tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ....................................... 55 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ....................................... 56 2.3.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ....................................... 56 2.3.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang .............. 58 2.3.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang .............. 61 2.3.4. Thực trạng đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ................ 62 2.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ...................... 64 2.4. Đánh giá chung về thực trạng .......................................................................... 66 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 68 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG .................................................. 69 3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp ................................................................ 69 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................................... 69 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ................................................................... 69 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................................... 70 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................................... 70 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính cần thiết và tính khả thi ........................................... 71 v
  8. 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS.................................................................................................... 71 3.2.1. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức và năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở................................... 71 3.2.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ............ 76 3.2.3. Quản lý huy động các lực lượng giáo dục tham gia tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................................... 80 3.2.4. Chỉ đạo thực hiện cụ thể hóa, đa dạng hóa hình thức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ........................................................................................ 83 3.2.5. Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát thực hiện nội dung chương trình hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở ................... 87 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................... 90 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........................ 90 3.4.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm .............................................................. 90 3.4.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm ................................................................ 92 Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 95 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 96 1. Kết luận .......................................................................................................... 96 2. Khuyến nghị................................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 100 PHỤ LỤC vi
  9. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lí GD&ĐT Giáo dục & Đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh HS THCS Học sinh THCS vii
  10. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Quy mô trường lớp các trường THCS 36huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang ................................................................................................ 36 Bảng 2.2. Thống kế chất lượng Hạnh kiểm các trường THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang ........................................................................ 39 Bảng 2.3. Thống kế chất lượng Học lực các trường THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.......................................................................................... 39 Bảng 2.4. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở .................. 41 Bảng 2.5. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về ý nghĩa của hoạt động trải nghiệm ở trường THCS ..................................... 43 Bảng 2.6. Thực trạng nội dung hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ............ 45 Bảng 2.7. Thực trạng nội dung hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ............ 47 Bảng 2.8. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ... 49 Bảng 2.9. Mức độ tham gia của HS các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ............................................................ 52 Bảng 2.10. Mức độ tham gia của các lực lượng giáo dục đối với hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ............................................................ 54 Bảng 2.11. Khó khăn khi tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ...... 55 Bảng 2.12. Lập kế hoạch quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang ...... 57 Bảng 2.13. Tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang................ 59 viii
  11. Bảng 2.14. Chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang................ 61 Bảng 2.15. Đánh giá kết quả thực hiện hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang.......... 63 Bảng 2.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang.......... 65 Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........................................................................................ 92 Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........................................................................................ 93 ix
  12. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hoạt động trải nghiệm ở trường THCS là hoạt động giúp học sinh học, rèn luyện, tu dưỡng thông qua môi trường thực tế, chính trong các môi trường đó học sinh có cơ hội chia sẻ, bày tỏ quan điểm của mình và rèn luyện thói quen, kỹ năng hành vi. Hoạt động giáo dục trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường THCS là hoạt động được quy định trong chương trình giáo dục mới có mục tiêu, nội dung hướng tới phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Hoạt động trải nghiệm giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp thông qua các chủ đề hoạt động gắn với những nội dung cụ thể về bản thân, quê hương, đất nước, con người. Hoạt động trải nghiệm giúp học sinh có cơ hội khám phá bản thân và thế giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử nhân văn; bồi dưỡng cho học sinh tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam. Hoạt động trải nghiệm thực hiện mục tiêu hình thành các phẩm chất, thói quen, kĩ năng sống,... thông qua việc tham gia sinh hoạt tập thể, câu lạc bộ, dự án học tập, hoạt động lao động, hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng,... Bằng hoạt động trải nghiệm của bản thân, mỗi học sinh vừa tham gia vừa thiết kế và tổ chức các hoạt động cho chính mình, qua đó tự khám phá, điều chỉnh bản thân, điều chỉnh cách tổ chức hoạt động để sống và làm việc hiệu quả. Thông qua hoạt động trải nghiệm học sinh hình thành phát triển các năng lực tự học, tự rèn luyện, giải quyết vấn đề, giao tiếp và nhiều năng lực khác đồng thời hoàn thiện các phẩm chất nhân cách đã được hình thành ở tiểu học đó là: Yêu nước, nhân ái, trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm với bản thân, công việc và người khác. 1
  13. Hoạt động trải nghiệm của học sinh trong những năm gần đây đã được các trường THCS triển khai tương đối đa dạng, tuy nhiên chưa có những định hướng nội dung cụ thể mà phần lớn thiên về hoạt động tham quan, dã ngoại, chưa thực hiện theo nội dung chương trình một cách bài bản tạo nên những hiệu ứng chưa cao mặt khác công tác quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THCS chưa được cán bộ quản lý quan tâm đúng mức chưa huy động được các nguồn lực để tổ chức một cách hiệu quả, dẫn tới việc triển khai mang tính chưa thống nhất, chưa đồng bộ giữa các khối lớp hoặc giữa các lớp trong cùng một khối nên đem lại hiệu quả chưa cao. Khắc phục tình trạng nêu trên, ngày 26 tháng 12 năm 2018, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới trong đó có chương trình hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS nhằm hướng dẫn các trường, giáo viên tổ chức có hiệu quả hoạt động giáo dục học sinh. Vì vậy tổ chức nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở cấp THCS và khảo sát đánh giá thực trạng trên để tìm ra những hạn chế trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp quản lý và tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới và chất lượng giáo dục toàn diện học sinh là việc làm có ý nghĩa thiết thực hiện nay. Chính vì lý do trên, tác giả luận văn chọn đề tài: “Quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm của học sinh ở trường THCS, tác giả luận văn đề xuất các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng trường THCS đối với hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà - tỉnh Bắc Giang nhằm thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông 2018 và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh THCS. 2
  14. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà - tỉnh Bắc Giang. 4. Giả thuyết nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang trong những năm gần đây đã đạt được những kết quả nhất định song vẫn còn những hạn chế, bất cập so với yêu cầu đặt ra của chương trình giáo dục phổ thông mới. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục mang tính đồng bộ đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT mới một cách hiệu quả thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các trường THCS thuộc huyện Hiệp Hoà- tỉnh Bắc Giang. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở trường trung học cơ sở. 5.2. Nghiên cứu thực trạng quản lí hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục cho học sinh ở các trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Nội dung nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu đề xuất các Biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. - Thời gian khảo sát: từ tháng 10/2019 đến tháng 5/2020. - Địa bàn nghiên cứu: Các trường THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang: trường THCS Thị Trấn Thắng, trường THCS Danh Thắng, trường 3
  15. THCS Thường Thắng, trường THCS Bắc Lý, trường THCS Lương Phong, trường THCS Đức Thắng, trường THCS Đoan Bái, trường THCS Châu Minh, trường THCS Thanh Vân, trường THCS Hoàng An. - Khách thể khảo sát: 115 CBQL, giáo viên, 200 học sinh ở các trường THCS huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận Sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các vấn đề về lý luận, nghiên cứu tài liệu như các công trình nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải nghiệm; phân tích chương trình hoạt động trải nghiệm 2018; hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình,... phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa những nội dung liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp quan sát: Đối với hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục, người nghiên cứu quan sát để đánh giá về việc thực hiện chương trình hoạt động trải nghiệm theo chủ đề và hiệu quả của nội dung hoạt động trải nghiệm theo chủ đề. Phương pháp điều tra viết: Xây dựng các phiếu điều tra để thu thập các ý kiến đánh giá từ các đối tượng cần khảo sát. Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn các CBQL, giáo viên, học sinh nhằm mục đích thu thập thông tin về các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục. Phương pháp chuyên gia: Trao đổi trực tiếp hoặc thông qua phỏng vấn để các chuyên gia tư vấn, góp ý các nội dung liên quan đến đề tài nghiên cứu. Phương pháp khảo nghiệm: Tiến hành khảo nghiệm nhằm kiểm tra mức độ cần thiết và tính khả thi của một số biện pháp quản lý mà đề tài đề xuất. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu Dùng thống kê toán học để xử lý các kết quả nghiên cứu. 4
  16. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, nội dung luận văn có cấu trúc như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Chương 3: Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm theo chủ đề giáo dục ở trường trung học cơ sở huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. 5
  17. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM THEO CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Tại Mĩ, năm 1902, “Câu lạc bộ trồng ngô” đầu tiên dành cho trẻ em được thành lập, câu lạc bộ này có mục đích dạy học sinh thực hành trồng ngô, ứng dụng khoa học kĩ thuật vào nông nghiệp thông qua các công việc nhà nông thực tế. Hơn 100 năm sau, hệ thống các câu lạc bộ này trở thành tổ chức phát triển thanh thiếu niên lớn nhất của Mĩ, tiên phong trong ứng dụng học tập qua lao động, trải nghiệm. Năm 1907, một viên tướng trong quân đội Anh đã tổ chức một cuộc cắm trại hướng đạo đầu tiên. Hoạt động này sau phát triển thành phong trào hướng đạo sinh rộng khắp toàn cầu. Hướng đạo là một loại hình giáo dục trải nghiệm, chú ý đặc biệt vào các hoạt động thực hành ngoài trời, bao gồm: cắm trại, kĩ năng sống trong rừng, kĩ năng sinh tồn, lửa trại, các trò chơi tập thể và các môn thể thao [dẫn theo 10]. Cho đến năm 1977, với sự thành lập của “Hiệp hội Giáo dục trải nghiệm” (Association for Experiential Education - AEE), “Giáo dục trải nghiệm” đã chính thức được thừa nhận bằng văn bản và được tuyên bố rộng rãi. Tại Hội nghị thượng đỉnh Liên Hiệp quốc về phát triển bền vững (2002), chương trình “Dạy và học vì một tương lai bền vững” đã được UNESCO thông qua, trong đó có học phần quan trọng về “Giáo dục trải nghiệm” được giới thiệu, phổ biến và phát triển sâu rộng. Quan điểm học qua trải nghiệm đã trở thành tư tưởng giáo dục chính thống khi gắn liền với các nhà tâm lí học, giáo dục học như John Dewey, Kurt Lewin, Jean Piaget, Lev Vygotsky, David Kolb, William James, Carl Jung, Paulo Freire, Carl Rogers… và hiện nay, tư tưởng “Học thông qua làm, học qua trải nghiệm” vẫn là một trong triết lí giáo dục điển hình của nước Mĩ [dẫn theo 11]. 6
  18. Ở Hàn Quốc hoạt động trải nghiệm được coi là hoạt động được tiến hành đồng thời với hoạt động dạy học các môn học. Hoạt động này được tiến hành xuyên suốt từ tiểu học đến trung học phổ thông theo tỉ lệ từng cấp tiểu học, THCS, THPT là 13,4%, 9,1%, 11,8% so với thời lượng các môn học. Tuy nhiên, quan điểm của Hàn Quốc sau mỗi giờ ở lớp học, học sinh cần được trải nghiệm trong các giờ học ngoại khóa, các hoạt động ngoại khóa này giúp cung cấp kiến thức bổ trợ cho các giờ học chính khóa; hướng tới sự phát triển học sinh một cách toàn diện, vừa có tri thức để học sinh áp dụng vào thực tiễn cuộc sống, học sinh có năng lực làm chủ kiến thức và quan tâm, chia sẻ với cộng đồng. Nội dung chương trình của hoạt động trải nghiệm lấy cơ sở là đặc điểm hoạt động chủ đạo của từng lứa tuổi tiểu học, THCS, THPT. Trong đó, học sinh có ý tưởng sáng tạo là mục tiêu của cấp Tiểu học và cấp Trung học, học sinh lĩnh hội kiến thức qua trải nghiệm để trở thành công dân toàn cầu với năng lực sáng tạo là mục tiêu của cấp Trung học phổ thông [dẫn theo 11]. Chương trình giáo dục trải nghiệm của Hàn Quốc gồm bốn nhóm hoạt động chính: Hoạt động độc lập, hoạt động câu lạc bộ, hoạt động tình nguyện, hoạt động định hướng. Về hoạt động cụ thể trong từng nhóm, các trường ở Hàn Quốc lựa chọn và tổ chức thực hiện một cách linh hoạt để phù hợp với HS từng cấp học và điều kiện kinh tế - xã hội. Trong đó, hoạt động trải nghiệm coi trọng các hoạt động thực tiễn mang tính tự chủ của HS, do vậy, ở Hàn Quốc, khi GV và HS cùng tham gia bàn bạc và nêu ý kiến hoặc tự HS xây dựng kế hoạch và phân chia công việc. Tại Anh, trong “Chương trình giáo dục phổ thông Anh Quốc” năm 2013, trung tâm Widehorizon thành lập năm 2004 như là niềm hi vọng của giáo dục ngoài trời, trong đó dạy học phiêu lưu - mạo hiểm là một hình thức của trải nghiệm sáng tạo. Tầm nhìn sứ mệnh của tổ chức này đơn giản là: “Chúng tôi tin rằng mỗi đứa trẻ đều có cơ hội trải nghiệm những tri thức về phiêu lưu mạo hiểm như là một phần được giáo dục trong cuộc đời chúng” Đó cũng chính là một thức của tổ chức các hoạt động sáng tạo cho trẻ em (dẫn theo [1]. 7
  19. Ở Australia, hoạt động giáo dục ngoài trời (outdoor education activities) được coi là một môn học trong chương trình giáo dục, thực hiện xuyên suốt từ bậc mẫu giáo đến hết lớp 12. Hoạt động giáo dục ngoài trời kết hợp mục tiêu học tập của các môn học khác như Giáo dục thể chất và sức khỏe, Địa lí, Lịch sử, Khoa học, Toán, Tiếng Anh và Nghệ thuật để học sinh được phát triển về tinh thần tự lực, sự phụ thuộc lẫn nhau và sự lãnh đạo, sự phát triển của tinh thần phiêu lưu mạo hiểm, quản lí những rủi ro cá nhân, hành trình an toàn trong tự nhiên,… Bên cạnh đó, hoạt động ngoại khóa (extracurricular activities) là hoạt động được thực hiện song song với các môn học trong nhà trường. Học sinh có thể lựa chọn để tham gia vào một số hoạt động ngoài chương trình giảng dạy bắt buộc. Chúng được thiết kế để hỗ trợ học tập và phát triển [dẫn theo 8]. UNESCO cũng nhìn nhận giáo dục trải nghiệm như là một triển vọng tương lai tươi sáng cho giáo dục toàn cầu trong các thập kỉ tới. Giáo dục trải nghiệm là một phạm trù bao hàm nhiều phương pháp trong đó người dạy khuyến khích người học tham gia trải nghiệm thực tế, sau đó phản ánh, tổng kết lại để tăng cường hiểu biết, phát triển kĩ năng, định hình các giá trị sống và phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. Người dạy ở đây có thể là: giáo viên, tình nguyện viên, hướng dẫn viên, huấn luyện viên, bác sỹ tâm lí... Điều này thể hiện tính đơn giản, đa dạng, phổ biến và ứng dụng của giáo dục trải nghiệm [dẫn theo 14]. Theo John Dewey, học tập qua trải nghiệm được thừa nhận là phương pháp cốt lõi của giáo dục trải nghiệm. Học tập qua trải nghiệm xảy ra khi một người sau khi tham gia trải nghiệm nhìn lại và đánh giá, xác định cái gì là hữu ích hoặc quan trọng cần nhớ và sử dụng những điều này để thực hiện các hoạt động khác trong tương lai. Học tập qua trải nghiệm diễn ra theo mô hình 5 bước như sau: Bước 1) Trải nghiệm: Người học làm, thực hiện một hoạt động tuân theo các hướng dẫn cơ bản về an toàn, tổ chức hoặc quy định về thời gian, học sinh làm trước khi được chỉ dẫn cụ thể về cách làm. 8
  20. Bước 2) Chia sẻ: Người học chia sẻ lại các kết quả, các chú ý và những điều quan sát, cảm nhận được trong phần hoạt động đã thực hiện của mình. Học sinh học cách diễn đạt và mô tả lại rõ ràng nhất các kết quả của trải nghiệm và mối tương quan của chúng. Bước 3) Phân tích: Người học cùng thảo luận, nhìn lại cả quá trình trải nghiệm, phân tích và phản ánh lại. Họ sẽ liên hệ trải nghiệm với chủ đề của hoạt động và các kĩ năng sống mà người học thu lượm được. Bước 4) Tổng quát: Liên hệ những kết quả và điều học được từ trải nghiệm với các ví dụ trong cuộc sống thực tế. Bước này thúc đẩy người học suy nghĩ về việc có thể áp dụng những điều học được vào các tình huống khác như thế nào. Bước 5) Áp dụng: Sử dụng những kĩ năng, hiểu biết mới vào cuộc sống thực tế, người học trực tiếp áp dụng những điều học được vào tình huống tương tự hoặc các tình huống khác - thực hành [dẫn theo 13]. Như vậy, các công trình nghiên cứu trên thế giới đã nhấn mạnh hoạt động trải nghiệm đã hướng tới sự phát triển học sinh một cách toàn diện, vừa có tri thức để học sinh áp dụng vào thực tiễn cuộc sống, học sinh có năng lực làm chủ kiến thức và quan tâm, chia sẻ với cộng đồng; hoạt động trải nghiệm coi trọng các hoạt động thực tiễn mang tính tự chủ của HS và phát triển kĩ năng, định hình các giá trị sống và phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội. 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam Các nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm Năm 2011, lần đầu tiên khoa Quốc tế - Đại học Quốc gia Hà Nội liên kết với Đại học Keuka, Mỹ sinh viên thuộc chương trình đào tạo Cử nhân khoa học ngành Quản lí, được tiếp cận với môn học “Giáo dục trải nghiệm”. Môn học nhằm giúp sinh viên gần gũi hơn với cuộc sống, với xã hội và có thêm được những trải nghiệm thực tế trong cuộc sống [10]. Năm 2013, tác giả Nguyễn Thị Tính nghiên cứu về Giáo dục kỹ năng sống và giá trị sống cho học sinh trung học phổ thông, đã chỉ rõ kỹ năng sống của học 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2