Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp, tác giả đã nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề Điện công nghiệp trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ TÍNH THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Luận văn “Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai” được thực hiện từ tháng 2 năm 2019 đến hết tháng 8 năm 2019. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, ngày 25 tháng 11 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Anh Đào Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu, điều tra, khảo sát và triển khai đề tài: “Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai” tác giả đã nhận được sự động viên, khích lệ và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh đạo, của các thầy giáo, cô giáo, anh chị em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình. Với tình cảm chân thành tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục, bộ phận sau đại học Phòng Đào tạo - trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã nhiệt tình giảng dạy và tư vấn giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu thực hiện luận văn. Tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với: PGS.TS. Nguyễn Thị Tính, cô giáo trực tiếp hướng dẫn, đã tận tình định hướng, chỉ dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả vượt qua những khó khăn trong suốt quá trình hoàn thành luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai, cán bộ giảng viên Khoa Điện công nghiệp; các bạn sinh viên và cựu sinh viên khoa Điện công nghiệp, trường Cao đẳng Lào Cai; các bạn đồng nghiệp cùng gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ, đóng góp ý kiến và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành luận văn này. Mặc dù đã rất nỗ lực, cố gắng rất nhiều trong việc nghiên cứu, song do thời gian và kinh nghiệm thực tiễn của bản thân còn hạn chế, đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý của các thầy (cô), các bạn đồng nghiệp và các nhà khoa học để luận văn của tác giả được hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 25 tháng 11 năm 2019 Tác giả Nguyễn Thị Anh Đào Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ .............................................................. vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG ............................................................................................. 6 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................... 6 1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước.............................................................. 6 1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .............................................................. 8 1.2. Các khái niệm cơ bản .............................................................................. 10 1.2.1. Chương trình đào tạo ............................................................................... 10 1.2.2. Phát triển chương trình đào tạo ............................................................... 13 1.2.3. Quản lý phát triển chương trình đào tạo .................................................. 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3. Những vấn đề cơ bản về phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng ............................................................... 20 1.3.1. Các cách tiếp cận xây dựng chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng ........................................................................ 21 1.3.2. Quy trình phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng ....................................................................................... 24 1.3.3. Các lực lượng tham gia phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng ......................................................................... 25 1.4. Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng ....................................................................................... 26 1.4.1. Lập kế hoạch phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng .................................................................................... 26 1.4.2. Tổ chức thực hiện triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng .................................................................................... 30 1.4.3. Chỉ đạo phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng ....................................................................................... 31 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng.............................................. 33 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng.............................................. 35 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ................................................................................ 35 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 36 Kết luận Chương 1 ............................................................................................. 38 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ........................................... 39 2.1. Khái quát về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát .............................. 39 2.1.1. Một vài nét về trường Cao đẳng Lào Cai ................................................ 39 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.1.2. Tổ chức khảo sát ...................................................................................... 43 2.2. Thực trạng phát triển chương trình nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai .................................................................................... 44 2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên tham gia thực hiện phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ......................................................................... 44 2.2.2. Quy trình phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ......................................................................... 48 2.2.3. Các lực lượng tham gia phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai ................................................ 50 2.3. Thực trạng về quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ................................................. 53 2.3.1. Lập kế hoạch phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ...................................................................... 53 2.3.2. Tổ chức thực hiện triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ...................................................................... 55 2.3.3. Chỉ đạo phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ......................................................................... 58 2.3.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ................................ 62 2.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ................................ 64 2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động phát triển chương trình đào tạo nghề điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai ........... 66 2.4.1. Những mặt đạt được ................................................................................ 66 2.4.2. Những hạn chế tồn tại.............................................................................. 67 2.4.3. Nguyên nhân hạn chế .............................................................................. 68 Kết luận Chương 2 ............................................................................................. 69 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ..................................................... 70 3.1. Nguyên tắc khi xây dựng biện pháp quản lý phát triến chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai ............................. 70 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 70 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 70 3.1.3. Nguyên tắc bảo đảm cung - cầu .............................................................. 70 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 71 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, bền vững ........................................ 71 3.2. Một số biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo ..................... 73 3.2.1. Tổ chức khảo sát thị trường lao động ngành Điện công nghiệp ............. 73 3.2.2. Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giảng viên ngành Điện công nghiệp về phát triển chương trình đào tạo .................. 77 3.2.3. Chỉ đạo khoa chuyên ngành, giảng viên định kỳ rà soát mục tiêu, chuẩn đầu ra để cập nhật, hoàn thiện chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp ..................................................................................... 80 3.2.4. Tổ chức đào tạo gắn với thị trường lao động điện công nghiệp ............. 83 3.2.5. Tổ chức đánh giá chất lượng chương trình và hoàn thiện chương trình ...... 89 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 91 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ... 92 3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ............................................................................ 92 3.4.2. Kết quảkhảonghiệm ................................................................................. 93 Kết luận Chương 3 ............................................................................................. 96 KẾT LUẬN CHUNG VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................. 97 1. Kết luận .......................................................................................................... 97 2. Khuyến nghị................................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 101 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Nguyên nghĩa CBGV Cán bộ giảng viên CBQL Cán bộ quản lý CN Công nghiệp CSVC Co sở vật chất CT Chương trình CTĐT Chương trình đào tạo GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giảng viên HĐD Hoạt động dạy HĐGD Hoạt động giáo dục HĐH Hoạt động học KHCN&MT Khoa học công nghệ và môi trường PTCTĐT Phát triển chương trình đào tạo QL Quản lý SL Số lượng SV Sinh viên TB Trung bình TBXH Thương binh xã hội TL Tỉ lệ UBND Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Cơ cấu chọn mẫu khảo sát ............................................................ 43 Bảng 2.2: Ý kiến của đánh giá nhận thức của các đối tượng khảo sát .......... 45 Bảng 2.3: Thực trạng đánh giá cách tiếp cận phát triển chương trình .......... 46 Bảng 2.4: Quy trình phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai ............................................... 48 Bảng 2.5: Thực trạng các nguồn lực được huy động để phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai ................................................................................. 51 Bảng 2.6a: Thực trạng lập kế hoạch theo quy trình phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào cai ........... 53 Bảng 2.6b: Thực trạng công tác lập kế hoạch phát triển chương trình đào tạo theo các khóa đào tạo ngành Điện công nghiệp...................... 54 Bảng 2.7: Thực trạng công tác tổ chức hoạt động phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp .......................................... 56 Bảng 2.8: Thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp .......................................... 59 Bảng 2.9: Thực trạng thời gian tiến hành công tác kiểm tra, đánh giá chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp ............................. 62 Bảng 2.10: Các căn cứ đánh giá chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp trường Cao đẳng Lào Cai .................................................. 63 Bảng 2.11: Nhân lực tham gia đánh giá chương trình nghề Điện công nghiệp trường Cao đẳng Lào Cai .................................................. 63 Bảng 2.12: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai........ 65 Bảng 3.1: Kết quả đánh giá tính cần thiết của các biện pháp ....................... 93 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ................... 94 Bảng 3.3: Xét tính tương quan giữa mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp .......................................................................... 95 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ: Biếu đồ 2.1. Các nguồn lực được huy động để phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp .......................................................... 52 Biểu đổ 2.2. Mức độ thực hiện và mức độ đáp ứng công tác tổ chức hoạt động phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp .. 58 Biểu đồ 2.3. Tương quan về mức độ thực hiện và mức độ đáp ứng công tác chỉ đạo hoạt động phát triển chương trình đào tạo ngành Điện công nghiệp ........................................................................ 61 Sơ đồ: Sơ đồ 1.1. Khái niệm chương trình đào tạo của Bobbitt .............................. 10 Sơ đồ 1.2. Khái niệm chương trình đào tạo của Hollis và Doak Campbell ...... 11 Sơ đồ 1.3. Thành tố cơ bản trong chương trình đào tạo ............................... 12 Sơ đồ 1.4. Quan niệm của Saylor, Alexander và Lewis về quá trình hoạch định chương trình.............................................................. 15 Sơ đồ 1.5. Cơ sở chương trình của Tyler .................................................... 18 Sơ đồ 1.6. Sơ đồ cấu trúc 5 bước của quá trình phát triển CTĐT rút ra từ ba mô hình trên ............................................................................ 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chương trình đào tạo là bản thiết kế môn tả về mục tiêu, chuẩn đầu ra, nội dung chương trình cùng với phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo. Chất lượng chương trình đào tạo của từng ngành quyết định chất lượng đào tạo và chịu sự ảnh hưởng bởi các yếu tố quản lý trong phát triển chương trình đào tạo. Phát triển chương trình đào tạo là việc làm thường xuyên, liên tục bao gồm các khâu làm mới, bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện, đánh giá chương trình. Để thực hiện có hiệu quả những nội dung trên đòi hỏi nhà quản lý phải thực hiện có hiệu quả các khâu trong quản lý phát triển chương trình và có những biện pháp tổ chức, chỉ đạo phù hợp với điều kiện hiện có của mỗi nhà trường và trình độ đào tạo. Trong những năm qua, công tác đào tạo nghề đã có nhiều giải pháp và hình thức tổ chức phù hợp, tạo chuyển biến tích cực, quy mô và mạng lưới đào tạo nghề phát triển mạnh mẽ, tuy nhiên vẫn còn bất cập về chất lượng đào tạo. Việc nâng cao chất lượng đào tạo là việc làm hết sức cấp thiết và quan trọng nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Chính sách quản lý, chương trình đào tạo, đội ngũ giáo viên, đội ngũ làm công tác quản lý, thiết bị dạy học và các nguồn lực khác... Các Doanh nghiệp cả nước nói chung và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai nói riêng đều nhận định: Sinh viên tốt nghiệp ra trường chưa thể bắt tay ngay vào công việc thực tế mà cần phải có một thời gian đào tạo lại, chính vì thế các doanh nghiệp tuyển dụng đều muốn tuyển người có kinh nghiệm thực tế. Vấn đề này gây khó khăn cho nhà tuyển dụng và sinh viên mới tốt nghiệp. Một là sinh viên thiếu tự tin và thiếu kiến thực tế để nắm bắt công việc được giao. Hai là các doanh nghiệp phải bỏ ra thời gian và một khoản kinh phí để đào tạo lại. Sở dĩ còn tồn tại như vậy một trong các nguyên nhân quan trọng đó là chương trình đào tạo hiện nay của các trường còn nhiều bất cập. 1
Hoạt động phát triển chương trình đào tạo tại các trường cao đẳng nghề chưa được quan tâm đúng mức. Trường Cao đẳng Lào Cai là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh Lào Cai, chịu sự quản lý nhà nước về dạy nghề của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, trường được thành lập từ tháng 12 năm 1992 trên cơ sở nâng cấp từ Trường Trung cấp nghề. Trường thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật, chuyên môn nghiệp vụ cao, phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lào Cai và đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. Nhà trường được cấp phép 40 mã nghề đào tạo, trong đó nghề Điện công nghiệp là nghề mũi nhọn của Nhà trường. Trong những năm qua thực hiện "đa dạng hóa loại hình đào tạo, mở rộng quy mô, mã ngành thường xuyên đổi mới chương trình, nội dung giảng dạy cho phù hợp với thực tiễn" vì vậy, chất lượng đào tạo ngày càng được nâng lên. Tuy nhiên việc phát triển chương trình đào tạo theo định hướng nghề nghiệp ứng dụng còn thể hiện những bất cập. Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả chọn vấn đề “Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai” làm đề tài luận văn để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp, tác giả đã nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề Điện công nghiệp trình độ cao đẳng ở trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình phát triển chương trình đào tạo nghề điện công nghiệp ở trường Cao đẳng. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở Trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào cai. 2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu đã đề ra, luận văn tập trung thực hiện 3 nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề điện công nghiệp ở trường cao đẳng. - Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng về quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề điện công nghiệp tại trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai. - Đề xuất một số biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề điện công nghiệp tại trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 5. Giả thuyết khoa học Chất lượng đào tạo nghề điện công nghiệp phụ thuộc vào chương trình đào tạo và quản lý phát triển chương trình đào tạo, nếu đề xuất được các biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo: Khảo sát thị trường lao động; hoàn thiện chuẩn đầu ra của chương trình đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp; tổ chức quá trình đào tạo gắn với thị trường lao động; tăng cường kiểm tra giám sát quá trình đào tạo,… thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai. 6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu Đề tài nghiên cứu một số biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp tại trường Cao đẳng Lào Cai theo định hướng phát triển năng lực. 6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu Trường Cao đẳng Lào Cai, Phường Bắc Cường, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 6.3. Giới hạn khách thể khảo sát Phó hiệu trưởng phụ trách đào tạo; lãnh đạo các phòng, khoa; các giáo viên giảng dạy nghề điện công nghiệp; các giáo viên giảng dạy các môn học cơ 3
sở cho ngành Điện công nghiệp; một số học sinh, sinh viên và cựu sinh viên của Khoa Điện - điện tử. 7. Phương pháp nghiên cứu Để triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ nghiên cứu, trong luận văn tác giả kết hợp áp dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu sau: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu phân tích, tổng hợp các tài liệu công trình đi trước, hệ thống các văn bản có liên quan đến phát triển chương trình đào tạo nói chung và đào tạo trình độ cao đẳng nói riêng, trên cơ sở đó xây dựng cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Tác giả sử dụng phương pháp quan sát, điều tra, khảo sát để điều tra, đánh giá về chương trình đào tao, phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp theo tiêu chí về kiến thức, kỹ năng, thái độ và chuẩn đầu ra… từ đó phân tích đánh giá được thực trạng phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp của trường Cao đẳng Lào Cai trong những năm qua). Tác giả sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu cán bộ quản lý, giảng viên về phát triển chương trình đào tạo và quản lý phát triển chương trình đào tạo nhằm thu thập thông tin, dữ liệu nhằm đánh giá thực trạng nghiên cứu của đề tài. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu sản phẩm đó là chương trình đào tạo trình độ cao đẳng ngành Điện công nghiệp và hệ thống các văn bản quản lý của trường để thu thập thêm các dữ liệu về thực trạng. Tác giả sử dụng phương pháp chuyên gia (thu thập xin ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực phát triển chương trình đào tạo, các doanh nghiệp sử dụng lao động). Phương pháp tổng kết kinh nghiệm (thông qua các báo cáo của nhà trường về lĩnh vực phát triển chương trình đào tạo trong các năm để từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm). 4
8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề điện công nghiệp ở trường cao đẳng. Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Chương 3: Biện pháp quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐIỆN CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước Ở các nước trên thế giới, nghiên cứu về đào tạo nghề, chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề được nhiều tổ chức quốc tế, các trường đại học, các viện nghiên cứu, các tổ chức chính phủ, các tổ chức phi chính phủ quan tâm. Nhìn chung, các nghiên cứu có thể được thực hiện dưới 2 dạng: Nghiên cứu về vấn đề đào tạo nghề nói chung và các cơ sở đào tạo nghề nói riêng. Nghiên cứu chuyên sâu về chất lượng và hiệu quả của việc đào tạo nghề. Nội dung chủ yếu mà các nghiên cứu đề cập đến là xác định kế hoạch đào tạo, phương pháp đào tạo, nội dung đào tạo, thực trạng đào tạo… Tổ chức Giáo dục- Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc (UNESCO) là tổ chức quốc tế lớn nhất dành sự quan tâm, sâu sắc đến giáo dục, đào tạo, hiệu quả và chất lượng của giáo dục và đào tạo. Các nghiên cứu, cẩm nang hướng dẫn, chương trình hợp tác, dự án phát triển của UNESCO khá nhiều, đa dạng về thể loại, phong phú về nội dung. Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống, chất lượng và hiệu quả của giáo dục và đào tạo, năm 2013, UNESCO xuất bản cuốn “UNESCO Handbook on Education Policy Analysis and Programming” [1] (Cẩm nang phân tích chính sách và kế hoạch hóa giáo dục) Theo UNESCO, lĩnh vực giáo dục và đào tạo nghề dường như quá rộng lớn và phức tạp nêu muốn phân tích nó. Cẩm nang này của UNESCO đề xuất một phương pháp hệ thống và cấu trúc hóa nhằm hỗ trợ việc phân tích các chính sách giáo dục và đào tạo cũng như kế hoạch hóa lĩnh vực này để tăng cường khả năng tiếp cận, nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý, giải quyết các vấn đề liên ngành, liên lĩnh vực đối với mọi cấp trình độ cũng như loại hình giáo dục, đào tạo của mỗi quốc gia. Cẩm nang cung cấp khung lý thuyết cho việc phân tích chính sách, 6
hoạch định kế hoạch, khuyến khích sự đối thoại chính sách giữa các cơ quan chính phủ với các đối tác phát triển; từ đó đưa ra các hướng dẫn từng bước phân tích chính sách và hoạch định chương trình giáo dục và đào tạo. Hiệp hội phát triển giáo dục (Development Education Association) Vương quốc Anh là một tổ chức nghề nghiệp, hoạt động vì mục tiêu phát triển hệ thống giáo dục và đào tạo, nâng cao năng lực của các thành viên hiệp hội, thúc đẩy việc nâng cao chất lượng và hiệu quả của giáo dục và đào tạo nghề. Năm 1001, Hiệp hội nghiên cứu và công bố xuất bản tác phẩm với tên gọi “Measuring effectiveness in development education” Đo lường hiệu quả trong giáo dục phát triển). Nghiên cứu này đưa ra các nguyên tắc khi phân tích, đánh giá một hệ thống giáo dục; các mục tiêu đánh giá, đo lường hiệu quả; định nghĩa các khái niệm về đánh giá, hiệu quả, tác động lan tỏa, các chỉ số đo lường hiệu quả; các cấp độ hiệu quả: cấp độ cá nhân người học; cấp độ cơ sở giáo dục, đào tạo; cấp độ đầu tư của nhà nước; cấp độ hiệu quả nền trên toàn bộ bình diện nền kinh tế và bình diện xã hội [36]. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài về CT và phát triển CT rất phong phú, như: Dự án phát triển giáo dục THPT - Khóa tập huấn về phát triển chương trình (tài liệu dịch tham khảo) của Ian Macpherson và Christine Ludwig, Australia, 2005; Peter F.Oliva - Xây dựng chương trình học - Development the Curriculum, người dịch Nguyễn Kim Dung; công trình của tác giả I.K Davies Objectives in curriculum design; Tài liệu của The VAT - Các tập bài giảng mẫu về thiết kế chương đào tạo, Hà Nội (1999- 2000). Ngay từ năm 60 của thế kỷ XX, ở các nước tư bản phát triển như Đức, Mỹ, Anh... đã quan tâm đến vấn đề quản lý và phát triển chương trình đào tạo. Nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội, do đặc điểm, yêu cầu về nguồn lực ở mỗi nước khác nhau nên không chỉ có lĩnh vực về phát triển chương trình đào tạo mà cả phương pháp, hình thức, quy mô đào tạo nghề cũng khác nhau, song có đặc điểm chung là đều chú trọng đến sự phát triển kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cho người học. 7
Ngoài ra, còn có các hướng nghiên cứu kết hợp đánh giá tới chất lượng của các mô hình, cơ sở đào tạo nghề khác nhưng có thể nhận thấy đều đề cập đến nội dung cơ bản của việc đào tạo nghề như tầm quan trọng, kế hoạch, phương pháp đào tạo… và được các tổ chức cá nhân nghiên cứu dưới các góc độ và khía cạnh khác nhau để phù hợp, gắn liền với bối cảnh xã hội thực tiễn. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam, những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về đào tạo nghề nói chung và nâng cao chất lượng đào tạo nghề nói riêng. Nghiên cứu về “Những giải pháp phát triển đào tạo nghề góp phần đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa” của tác giả Phan Chính Thức đã đi sâu nghiên cứu đề xuất những khái niệm, cơ sở lý luận mới của đào tạo nghề, về lịch sử đào tạo nghề và giải pháp phát triển đào tạo nghề góp phần đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta [32]. Tác giả Nguyễn Viết Sự đã có một nghiên cứu khá công phu về “Giáo dục nghề nghiệp - những vấn đề và giải pháp”. Trong nghiên cứu này, tác giả đã nhận diện những vấn đề tồn tại phổ biến trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam, từ chương trình, phương pháp, nội dung, đội ngũ giáo viên, chất lượng giảng dạy, khả năng thích ứng với môi trường làm việc, tác phong nghề nghiệp, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của hệ thống giáo dục nghề nghiệp [31]. Các tác giả Đỗ Minh Cương và Mạc Văn Tiến đã có nghiên cứu về Phát triển lao động kỹ thuật ở Việt Nam - Lý luận và thực tiễn. Trong nghiên cứu này, các tác giả đã đề cập đến nhu cầu đào tạo lao động kỹ thuật của Việt Nam nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Những nội dung về đổi mới chương trình giảng dạy, tăng cường đầu tư thiết bị, công nghệ phù hợp với thiết bị, công nghệ của sản xuất, nâng cao chất lượng và chuẩn hóa đội ngũ giáo viên; đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá; kiểm định chất lượng các trường nghề; đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật của nền kinh tế cả 8
về số lượng, chất lượng và cơ cấu để đảm bảo hiệu quả đầu tư cho giáo dục và dạy nghề [9]. Các công trình nghiên cứu về quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề ở trình độ cao đẳng như: “Quản lí và phát triển chương trình đào tạo ngành Kế toán ở Trường Cao đẳng Kinh tế - Tài chính Thái Nguyên” của tác giả Phạm Ngọc Huyền; “Phát triển chương trình đào tạo cao đẳng công nghệ cơ khí đáp ứng yêu cầu thị trường lao động tại trường cao đẳng Công nghiệp Nam Định” của tác giả Nguyễn Duy Phấn; “Quản lý phát triển chương trình đào tạo ngành Tài chính- Ngân hàng theo học chế tín chỉ ở Trường Cao đẳng Kinh tế - Tài chính Thái Nguyên” của Phạm Nguyệt Linh… Các công trình nghiên cứu này đều nghiên cứu cơ sở lí luận, tìm hiểu thực trạng và đưa ra các giải pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục. Bên cạnh đó, còn có một số công trình nghiên cứu, các bài báo, đề tài nghiên cứu khác được nêu trong tài liệu tham khảo của luận văn. Những nghiên cứu trên có các cách tiếp cận khác nhau về đào tạo nghề, trong đó có nâng cao chất lượng về đào tạo nghề ở nước ta. Tuy nhiên, để có nghiên cứu chuyên sâu, đánh giá về thực trạng đào tạo nghề tại một tỉnh thành nào đó và nâng cao chất lượng cũng như hiệu quả của chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp thì chưa có nghiên cứu nào đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Do vậy đề tài: “Quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai” là một đề tài mới, chưa được nghiên cứu một cách có hệ thống ở Việt Nam. Trong quá trình thực hiện đề tài, bên cạnh việc kế thừa có chọn lọc những thành tựu nghiên cứu đã có, tác giả cũng tham khảo, kết hợp việc khảo sát những vấn đề mới phát sinh nhất là về lý luận và thực tiễn của chất lượng và hiệu quả trong chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường Cao đẳng Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Từ đó, tác giả đưa ra các giải pháp nhằm quản lý phát triển chương trình đào tạo nghề Điện công nghiệp ở trường cao đẳng Lào Cai cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương trong thời gian tới. 9