Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:133

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo dự án, thực trạng quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên, đề tài đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3- 6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ 3-6 TUỔI THEO TIẾP CẬN DỰ ÁN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ 3-6 TUỔI THEO TIẾP CẬN DỰ ÁN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS TRẦN THỊ MINH HUẾ THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Luận văn "Quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên" do cá nhân tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Thị Minh Huế trong thời gian từ tháng 5 năm 2017 đến tháng 5 năm 2018. Tôi xin cam đoan: Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thông tin đã được chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn đúng quy định. Số liệu và kết quả nghiên cứu hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Thái Nguyên, tháng 5 năm 2018 Người thực hiện Trần Thị Hồng Hạnh i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc; tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại Nhà trường. Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS. Trần Thị Minh Huế người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến Lãnh đạo Phòng GD&ĐT Thành phố Thái Nguyên; Ban lãnh đạo, các cô giáo trường Mầm non Quang Trung - Thành phố Thái Nguyên - Tỉnh Thái Nguyên và bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình nghiên cứu luận văn, mặc dù bản thân em đã cố gắng nhưng không tránh khỏi những khiếm khuyết. Tác giả kính mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn của Thầy cô và các bạn đồng nghiệp đ.ể luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Ngày 10 tháng 05 năm 2018 Tác giả luận văn Trần Thị Hồng Hạnh ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu của đề tài ................................................................. 3 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ 3-6 TUỔI THEO TIẾP CẬN DỰ ÁN Ở TRƯỜNG MẦM NON ...................................................................................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 6 1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài .......................................................................... 6 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước.............................................................. 11 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................. 14 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 14 1.2.2. Dự án........................................................................................................ 15 1.2.3. Chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án........................... 16 1.2.4. Quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........................................................................................................... 17 1.2.5. Biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non........................................................ 18 iii
1.3. Một số vấn đề lý luận về chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi ở trường mầm non ............................................................................................................ 19 1.3.1. Khái quát về đặc điểm phát triển trẻ 3-6 tuổi .......................................... 19 1.3.2. Mục tiêu giáo dục trẻ 3-6 tuổi ................................................................. 20 1.3.3. Nội dung giáo dục trẻ 3-6 tuổi ................................................................. 22 1.3.4. Phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục trẻ 3-6 tuổi ........................ 24 1.3.5. Giáo viên và hoạt động giáo dục trẻ 3-6 tuổi .......................................... 25 1.3.6. Môi trường giáo dục trẻ 3-6 tuổi ............................................................. 26 1.4. Một số vấn đề lý luận về chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở trường mầm non ............................................................................. 27 1.4.1. Mục tiêu của chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ..... 27 1.4.2. Ý nghĩa của việc thực hiện chương trình giáo dục theo dự án đối với sự phát triển trẻ 3-6 tuổi..................................................................................... 28 1.4.3. Nội dung chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........... 29 1.4.4. Quy trình thực hiện chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .................................................................................................................. 31 1.4.5. Vai trò của giáo viên trong thực hiện chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ...................................................................................... 35 1.4.6. Đánh giá sự phát triển của trẻ 3-6 tuổi trong thực hiện chương trình giáo dục theo tiếp cận dự án .............................................................................. 36 1.5. Một số vấn đề lý luận về phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ............................................................................................. 38 1.5.1. Mục tiêu phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .................................................................................................... 38 1.5.2. Nội dung phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .................................................................................................... 38 1.5.3. Quy trình phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .................................................................................................... 40 iv
1.6. Một số vấn đề lý luận về quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ............................................................................... 40 1.6.1. Vai trò của hiệu trưởng nhà trường trong quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo dự án ................................................................ 40 1.6.2. Mục tiêu quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ..................................................................................................... 41 1.6.3. Nội dung quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ..................................................................................................... 41 1.6.4. Phương pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ............................................................................................. 48 1.6.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .......................................................................... 49 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ 3-6 TUỔI THEO TIẾP CẬN DỰ ÁN Ở MỘT SỐ TRƯỜNG MẦM NON TỈNH THÁI NGUYÊN .......................... 54 2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 54 2.1.1. Vài nét về các trường mầm non và công tác giáo dục mầm non trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên .................................................................................. 54 2.1.2. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 56 2.1.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 56 2.1.4. Khách thể và địa bàn khảo sát ................................................................. 56 2.1.5. Phương pháp khảo sát và cách xử lý số liệu............................................ 56 2.2. Thực trạng nhận thức về chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ........................................ 57 2.2.1. Thực trạng nhận thức về các khái niệm liên quan đến chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........................................................... 57 2.2.2. Thực trạng nhận thức về ý nghĩa của việc thực hiện chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........................................................... 59 v
2.3. Thực trạng tổ chức và phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ......................... 60 2.3.1. Thực trạng tổ chức chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .................................................................................................................. 60 2.3.2. Thực trạng phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ........................................ 66 2.3.3. Thực trạng các dự án giáo dục đã được tổ chức cho trẻ 3-6 tuổi ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ........................................................... 69 2.3.4. Thực trạng quy trình xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........................................................... 71 2.4. Thực trạng quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên .......................................... 72 2.4.1. Thực trạng nội dung quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3- 6 tuổi theo tiếp cận dự án trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ........................ 72 2.4.2. Thực trạng phương pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .......................................................................... 79 2.4.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ................................................... 81 2.5. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng ...................................................... 82 2.5.1. Những ưu điểm và kết quả chính............................................................. 82 2.5.2. Những hạn chế của thực trạng ................................................................. 83 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ 3-6 TUỔI THEO TIẾP CẬN DỰ ÁN Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TỈNH THÁI NGUYÊN ........................................... 86 3.1. Các nguyên tắc chỉ đạo việc đề xuất biện pháp .......................................... 86 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu giáo dục ........................................... 86 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 86 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, tính đồng bộ .................................... 87 vi
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển......................................................... 87 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 87 3.2. Một số biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ......................... 88 3.2.1. Biện pháp 1: Hoàn thiện quy trình phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .......................................................................... 88 3.2.2. Biện pháp 2: Bồi dưỡng năng lực quản lý và phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên .............................................................................................. 92 3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp quản lý các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .......................................... 94 3.2.5. Biện pháp 4: Hoàn thiện các điều kiện cần thiết phục vụ công tác phát triển và quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ............................................................................................................ 96 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 97 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ..................... 98 3.4.1. Mục tiêu ................................................................................................... 98 3.4.2. Nội dung và cách thức ............................................................................. 98 3.4.3. Kết quả ..................................................................................................... 98 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 105 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BGD& ĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo BGH : ban giám hiệu CBQL : cán bộ quản lý CT : chương trình CTGD : chương trình giáo dục CTGDM : chương trình giáo dục mầm non GGMN : giáo dục mầm non GV : giáo viên MN : mầm non Nxb : nhà xuất bản PPGD : phương pháp giảng dạy iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Nhận thức của CBQL, GV về các khái niệm công cụ của đề tài .... 57 Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV ý nghĩa của việc thực hiện CTGD cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án .............................................. 59 Bảng 2.3: Đánh giá của CBQL và GV về thực hiện CTGD cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ........................................................................ 61 Bảng 2.4. Hình thức Cán bộ quản lý (phòng, BGH) giáo viên phát triển CTGD theo tiếp cận dự án trẻ 3-6 tuổi trên địa bàn Tỉnh Thái Nguyên ........................................................................ 67 Bảng 2.5. Mức độ đánh giá các dự án giáo dục đã được thực hiện .............. 69 cho trẻ 3 - 6 tuổi ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ............................. 69 Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL và GV về quy trình xây dựng và tổ chức ...... 71 thực hiện chương trình giáo dục theo tiếp cận dự án cho trẻ 3-6 tuổi..................... 71 Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL và GV về nội dung quản lý phát triển CTGD trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........................................... 73 Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL và GV về phương pháp quản lý phát triển CTGD trẻ 3-6 tuổi ......................................................................... 80 theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ............................ 80 Bảng 2.8: Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển CTGD trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự ản ở các trường mầm non Tỉnh Thái Nguyên ....... 81 Bảng 3.1: Bảng tổng hợp khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên .................... 99 Bảng 3.2: Bảng tổng hợp khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ............ 99 quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ........ 99 v
vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong quá trình xây dựng và phát triển nền giáo dục nước nhà, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm phát triển GDMN. Từ một số trường lớp nhỏ lẻ, chưa có vị trí trong nền giáo dục, GDMN đã trở thành một cấp học có vị thế trong hệ thống giáo dục quốc dân. Điều 21 - Luật Giáo dục (2005) xác định: “Giáo dục mầm non thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi tạo sự khởi đầu cho quá trình phát triển toàn diện của trẻ, đặt nền tảng cho các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời”. Chính bởi vậy, các cơ sở GDMN cần phải quan tâm tới việc đổi mới, phát triển CTGD nhằm đáp ứng mục tiêu của GDMN là: giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Để đáp ứng mục tiêu này, đòi hỏi ngành học mầm non phải đổi mới căn bản, toàn diện, đồng bộ, trong đó có đổi mới về công tác quản lý phát triển CTGDMN theo các hướng tiếp cận hiện đại. Trong nhiều cách tiếp cận phát triển CTGDMN hiện nay, cách tiếp cận dự án là một hướng được nhiều quốc gia trên thế giới vận dụng. Đây là phương pháp được khởi xướng bởi chuyên gia Likian Katz (Mỹ) nhằm tạo cơ hội cho trẻ được theo đuổi, tìm hiểu, khám phá các vấn đề mà trẻ thực sự hứng thú. Phương pháp này thúc đẩy quá trình tự nghiên cứu, tư duy độc lập và quan trọng nhất là nuôi dưỡng lòng say mê học tập ở trẻ. Tuy nhiên, ở Việt Nam cách tiếp cận này còn khá mới mẻ trong phát triển CTGD mầm non, đặc biệt là ở các cơ sở giáo dục công lập, hoạt động giáo dục cho trẻ mầm non còn mang tính dập khuôn, chưa phát huy được sự sáng tạo của các nhà giáo trong quá trình tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi cho trẻ. 1
Mặt khác, để thực hiện thành công mục tiêu phát triển GDMN theo Đề án phát triển GDMN Việt Nam giai đoạn 2016 - 2025 thì rất cần thiết phải trang bị kiến thức và kĩ năng phát triển CTGDMN cho đội ngũ cán bộ quản lý và GVMN. Với tư cách là một người CBQL ở trường mầm non tôi nhận thức được trách nhiệm của chính bản thân mình là phải suy nghĩ đầu tư vào chỉ đạo phát triển chương trình theo hướng tiếp cận dự án như thế nào? Nhất là lứa tuổi mẫu giáo 3- 6 tuổi. Vì vậy, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo dự án, thực trạng quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên, đề tài đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3- 6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường MN tỉnh Thái Nguyên. 4. Giả thuyết khoa học Nếu xây dựng được biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục theo tiếp cận dự án đảm bảo tính mục tiêu giáo dục, tính thực tiễn của GDMN tỉnh Thái Nguyên để áp dụng trong hoạt động quản lý của người hiệu trưởng sẽ nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 3-6 tuổi ở các trường MN tỉnh Thái Nguyên hiện nay. 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở trường mầm non. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung Đề tài tập trung nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên (chủ thể của các biện pháp quản lý là hiệu trưởng nhà trường). 6.2. Về khách thể khảo sát Đề tài khảo sát 10 CBQLGD, 40 GV thuộc Trường Mầm non Quang Trung; Trường Mầm non 19/5 Thành Phố; Trường Mầm non Chùa Hang; Trường Mầm non Bệnh viện Đa khoa của tỉnh Thái Nguyên. 6.3. Thời gian nghiên cứu Từ ngày 1 tháng 5 năm 2017 đến ngày 1 tháng 04 năm 2018. 7. Phương pháp nghiên cứu của đề tài 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Đề tài sử dụng các phương pháp: Tổng hợp, hệ thống hoá, phân tích tài liệu, phương pháp lịch sử để nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận về quản lý phát triển chương trình cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở trường mầm non. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra: Chúng tôi sử dụng các bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý, giáo viên để thu thập thông tin về thực trạng chương trình giáo dục cho trẻ 3 - 6 tuổi, quản lý phát triển chương trình giáo dục cho trẻ 3-6 tuổi 3
theo tiếp cận dự án và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo hướng tiếp cận này. Từ đó, tìm ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng. 7.2.2. Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động và quá trình phát triển CTGD cho trẻ 3-6 tuổi theo hướng tiếp cận dự án của cán bộ quản lý 4 trường mầm non của tỉnh Thái Nguyên; quan sát hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của trẻ 3-6 tuổi để thu thập thông tin về vấn đề nghiên cứu. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp các cán bộ quản lý về công tác phát triển chương trình giáo dục cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án và quản lý phát triển chương trình giáo dục cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án của các trường mầm non trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia: Trưng cầu ý kiến của các chuyên gia về lĩnh vực quản lý giáo dục (lãnh đạo và chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đồng Hỷ, Thành phố Thái Nguyên). Từ đó đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục cho trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên. 7.2.5. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động của nhà trường theo các bước phát triển chương trình giáo dục nhà trường như: Nghiên cứu sản phẩm hoạt động chuyên môn của giáo viên (kế hoạch giáo dục, giáo án, đồ dùng dạy học, sản phẩm hoạt động của trẻ…); sản phẩm quản lý nhà trường của Hiệu trưởng (kế hoạch năm học, kế hoạch chuyên môn, các quyết định quản lý…); công tác quản lý hoạt động chuyên môn và phát triển, xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường. 7.3. Phương pháp bổ trợ Đề tài sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu từ phiếu khảo sát, phỏng vấn, tính toán các chỉ số định lượng, định tính trong nghiên cứu. 4
8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị; tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 03 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở trường mầm non. Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên. Chương 3: Một số biện pháp quản lý phát triển chương trình giáo dục trẻ 3-6 tuổi theo tiếp cận dự án ở các trường mầm non tỉnh Thái Nguyên. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TRẺ 3-6 TUỔI THEO TIẾP CẬN DỰ ÁN Ở TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài 1.1.1.1. Những nghiên cứu về phát triển chương trình giáo dục mầm non và phát triển giáo dục mầm non theo hướng tiếp cận dự án Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới và các tổ chức quốc tế đều xác định GDMN là mục tiêu quan trọng của công tác giáo dục và các nhà khoa học không ngừng quan tâm nghiên cứu đưa ra các giải pháp để nâng cao chất lượng GDMN, trong đó có vấn đề đổi mới phát triển CTGD cụ thể: Các công trình nghiên cứu về phát triển chương trình nhà trường bao gồm các báo cáo tổng kết đề tài khoa học, bài báo, sách chuyên khảo, các văn bản pháp qui về chính sách giáo dục nói chung và về phát triển chương trình giáo dục nói riêng. Các công trình này xuất hiện chủ yếu vào những năm từ 1974 đến nay tập trung chủ yếu của Ôxtrâylia, chỉ riêng trong trang Australian Education Index đã có 350 (trong đó có 29 luận án tiến sĩ) bài viết về phát triển chương trình nhà trường. Ngoài ra còn có nhiều công trình nghiên cứu từ các nhà khoa học Hoa kì, Canada, Vương quốc Anh, Israel. Cuối thập niên 80 đầu thập niên 90, ở New Zealand cũng xuất hiện một số chuyên khảo, báo cáo tổng kết đề tài khoa học, bài báo về phát triển chương trình nhà trường. Ở những nước nói tiếng Anh trong những năm 1970 - 1980, nghiên cứu về phát triển chương trình nhà trường và thành quả thực tiễn về phát triển CTGDMN được xem như đã đạt đỉnh cao nhất. Đến khoảng giữa những năm 1990 thuật ngữ phát triển chương trình gần như không được nhắc đến trong các công trình nghiên cứu về giáo dục học. 6
Đối với GDMN nói chung và phát triển CTGD mầm non nói riêng cũng có nhiều nhà khoa học trên thế giới quan tâm, nghiên cứu. Điển hình như trong công trình nghiên cứu của tác giả Spodek (1990) nhà giáo dục học người Mỹ cho rằng: người lớn không thể quyết định dạy trẻ cái gì (nội dung) mà quên đi trẻ học thế nào, bởi vì “học như thế nào liên quan nhiều đến phương pháp”. Nội dung chương trình (học cái gì), các quá trình học (học như thế nào), các chiến lươc giảng dạy (dạy như thế nào), môi trường (hoàn cảnh học); các chiến lược đánh giá (cho biết việc học xảy ra như thế nào) là những vấn đề có quan hệ qua lại với nhau và tạo nên chương trình GDMN (Brekdekamp, 1992) [11, tr.34]. Điều này cho thấy, tác giả Spodek rất chú trọng đến các yếu tố cấu thành CTGDMN sao cho phù hợp với sự phát triển của trẻ. Do đó, cũng theo tác giả này, cần thường xuyên đổi mới, phát triển CTGDMN sao cho đáp ứng nhu cầu thực tiễn những biến đổi của xã hội và tiếp cận nó theo nhiều cách khác nhau. Tác giả Tina Bruce (1991), chuyên gia GDMN của Úc nói về việc thiết kế một CTGDMN như sau: Tùy vào đứa trẻ quan tâm đến điều gì mà lựa chọn nội dung để dạy trẻ phù hợp với nhu cầu và môi trường sống của trẻ. Ở Úc, trẻ em được khuyến khích phát triển khả năng tự chăm sóc bản thân và tính sáng tạo ngay từ khi đi nhà trẻ. Trong giờ học, trẻ em có những hoạt động vui chơi tập thể với các trang bị thiết bị, đồ chơi trong nhà, đồ chơi ngoài trời được thiết kế chiều cao, độ cứng và các góc cạnh phù hợp với trẻ và đảm bảo mức an toàn tối đa [11, tr.34]. Cũng theo chuyên gia giáo dục người Úc này, phát triển CTGD mầm non cần phải thực hiện một cách thường xuyên, có hiệu quả, tạo động lực thúc đẩy việc nâng cao chất lượng GDMN. Một trong những hướng tiếp cận phát triển CTGDMN hiện nay được nhiều nước trên thế giới chú trọng, đặc biệt là Mỹ và các nước Tây Âu đó là tiếp cận theo dự án. 7
Phương pháp tiếp cận dự án được đưa vào áp dụng trong dạy học từ cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX và được sử dụng ở các trường phổ thông trong phong trào cải cách giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Các nhà khoa học ở thời điểm này đã xây dựng cơ sở cho phương pháp tiếp cận dự án và coi đó là một phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, có thể khắc phục những nhược điểm của dạy học truyền thống dựa trên nền móng là quan điểm triết học giáo dục và lý thuyết nhận thức của J. Dewey. Lúc đầu phương pháp này được sử dụng chủ yếu trong các môn kỹ thuật, mỹ thuật… về sau đã được sử dụng rộng rãi trong các môn khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Ở Nga, sau năm 1917 trong loại hình trường học của Makarenko, học sinh được giao những công việc phải lao động tự lực để hoàn thành và đó là những mô hình giống như tiếp cận dự án. Nghiên cứu về mô hình tiếp cận dự án, năm 1918 nhà tâm lý học William H. Kilpatric (1871-1965) có bài báo với tiêu đề “Phương pháp dự án” đã gây một tiếng vang lớn trong các nhà trường. Theo Kilpatric, một dự án là một hoạt động có mục đích cụ thể, có cam kết với tất cả những người thực hiện và diễn ra trong một môi trường xã hội. [8, tr15] Celestin Freinet (1896-1966) là người tiên phong ở châu Âu nghiên cứu dạy học bởi dự án. Theo ông, lớp học dự án trước tiên là nơi phải áp dụng các cách làm việc để nghiên cứu các thông tin, trao đổi các ý kiến hoặc trả lời thư nhận được từ các lớp học sinh khác, chuẩn bị điều tra, phân tích dữ liệu, trình bày các bài báo... Trong một lớp học như thế, sự hợp tác ở bên trong nhóm rất phong phú. [8, tr15] Nghiên cứu hiệu quả của dạy học theo dự án, J.Boaler trên tạp chí “Toán học cho thời điểm hiện tại hay cho thiên niên kỉ”, Nhật báo Giáo dục, 1999, March 31 đã khẳng định: trong các lớp học dạy theo dự án học sinh trội hơn học sinh ở các lớp khác về hai điểm: trả lời các câu hỏi về khái niệm và giải quyết vấn đề GV đặt ra. Theo ông “học sinh trong các lớp học truyền thống 8