Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự quân khu 1, luận văn đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––– LƯƠNG QUANG TƯỜNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 1 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM –––––––––––––––––––––– LƯƠNG QUANG TƯỜNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 1 Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM VĂN HÙNG THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Tác giả luận văn Lương Quang Tường i
LỜI CẢM ƠN Sau hai năm (2018-2020) học tập và nghiên cứu, tôi đã hoàn thành chương trình khoá học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục tại trường Đại học sư phạm Thái Nguyên và hoàn thành luận văn “Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1”. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy, cô giáo và cán bộ quản lý đã luôn định hướng, giáo dục, quan tâm, tạo mọi điều kiện và tận tình giảng dạy cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Nhà trường. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến Tiến sĩ Phạm Văn Hùng người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận tình tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tôi xin được gửi lời cảm ơn tới bạn bè, đồng nghiệp, đồng chí trong cơ quan và gia đình đã tận tình giúp đỡ để tôi hoàn thành việc thu thập và xử lý thông tin phục vụ quá trình nghiên cứu của mình. Do khả năng và điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, trong luận văn này không tránh khỏi thiếu sót, tôi kính mong tiếp tục nhận được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả luận văn Lương Quang Tường ii
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................. vii Danh mục các bảng........................................................................................... viii Danh mục hình, sơ đồ ......................................................................................... ix MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU ...................................... 5 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 5 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................ 10 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 10 1.2.2. Phát triển .................................................................................................. 12 1.2.3. Quản lý nguồn nhân lực........................................................................... 13 1.2.4. Đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên .................................. 16 1.2.5. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ....................................................... 18 1.3. Trường quân sự Quân khu trong hệ thống nhà trường Quân đội................... 19 1.3.1. Vị trí, chức năng và nhiệm vụ của trường quân sự Quân khu................. 19 1.3.2. Tiêu chuẩn, quyền và nhiệm vụ của giáo viên trường quân sự Quân khu .... 20 iii
1.4. Yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu................ 21 1.4.1. Số lượng ................................................................................................... 22 1.4.2. Chất lượng ............................................................................................... 22 1.4.3. Cơ cấu ...................................................................................................... 23 1.4.4. Yêu cầu đối với ĐNGV trường quân sự của thời kì đổi mới và hội nhập .... 24 1.5. Nội dung cơ bản của quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu ....................................................................................................... 26 1.5.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .................................................. 27 1.5.2. Sử dụng đội ngũ giáo viên ....................................................................... 28 1.5.3. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ..................................................... 30 1.5.4. Chế độ, chính sách đối với giáo viên ...................................................... 31 1.5.5. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ...................................................... 33 1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý phát triển ĐNGV ở trường quân sự Quân khu .............................................................................................. 34 1.6.1. Những yếu tố khách quan ........................................................................ 34 1.6.2. Những yếu tố chủ quan ............................................................................ 35 Kết luận chương 1.............................................................................................. 36 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 1 ..................................... 37 2.1. Quá trình phát triển trường quân Sự Quân Khu 1 ...................................... 37 2.1.1. Sự hình thành, phát triển trường quân Sự Quân Khu 1 ........................... 37 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của trường Quân sự Quân khu 1 .................................................................................................................. 38 2.1.3. Đặc điểm quá trình GD&ĐT của Nhà trường ......................................... 41 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 42 2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 ..................... 43 2.3.1. Số lượng ................................................................................................... 43 2.3.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên .................................................................. 44 iv
2.3.3. Cơ cấu đội ngũ giáo viên ......................................................................... 50 2.4. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu 1 ........................................................................................................ 51 2.4.1. Thực trạng quy hoạch, kế hoạch.............................................................. 53 2.4.2. Thực trạng tuyển dụng, sử dụng .............................................................. 56 2.4.3. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng ................................................................ 57 2.4.4. Thực trạng chế độ, chính sách ................................................................. 61 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá.................................................................. 62 2.5. Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên Trường quân sự Quân khu 1 .............................................................................. 63 2.5.1. Thuận lợi .................................................................................................. 63 2.5.2. Khó khăn .................................................................................................. 64 2.5.3. Mặt mạnh ................................................................................................. 64 2.5.4. Mặt hạn chế, thiếu sót .............................................................................. 66 2.5.5. Nguyên nhân ............................................................................................ 67 Kết luận chương 2.............................................................................................. 69 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 1 ............................................. 70 3.1. Phương hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp........................................ 70 3.1.1. Phương hướng ......................................................................................... 70 3.1.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................. 71 3.2. Các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1................................................................................................................... 72 3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 ............................................................................ 72 3.2.2. Biện pháp 2: Bổ sung và tuyển chọn giáo viên theo quy hoạch đã xác định ............................................................................................................. 74 3.2.3. Biện pháp 3: Sử dụng hợp lí đội ngũ giáo viên hiện có .......................... 76 v
3.2.4. Biện pháp 4: Chú trọng bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 ............................................................ 78 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường giám sát kiểm tra và đánh giá giáo viên ........ 83 3.2.6. Biện pháp 6: Khuyến khích, tạo động lực cho đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 ............................................................................... 85 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 87 3.4. Khảo nghiệm nhận thức tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ................................................................................................................ 89 3.4.1. Các bước khảo nghiệm ............................................................................ 89 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 90 Kết luận chương 3.............................................................................................. 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 98 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 BCHT Binh chủng hợp thành 2 BTL Bộ tư lệnh 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 CMKT Chuyên môn kỹ thuật 5 CNXH Chủ nghĩa xã hội 6 CNH - HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 7 ĐNGV Đội ngũ giáo viên 8 GD-ĐT Giáo dục - đào tạo 9 GV Giáo viên 10 HC - KT Hậu cần kĩ thuật 11 HSQ Hạ sĩ quan 12 HV Học viên 13 KTQP Kiến thức quốc phòng 14 KHXH&NV Khoa học xã hội và nhân văn 15 NXB Nhà xuất bản 16 PTĐNGV Phát triển đội ngũ giáo viên 17 QK Quân khu 18 QSĐP Quân sự địa phương 19 QSQK Quân sự quân khu 20 SĐH Sau đại học 21 SQDB Sĩ quan dự bị 22 TM - HC Tham mưu hành chính 23 TQS Trường quân sự vii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Bảng tỷ lệ số phiếu khảo sát giáo viên trường quân sự Quân khu 1..... 42 Bảng 2.2. Thực trạng số lượng giáo viên của Trường quân sự Quân khu 1 ... 43 Bảng 2.3. Bảng trình độ đào tạo đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu 1 .... 45 Bảng 2.4. Trình độ nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu 1 ............................................................................... 47 Bảng 2.5. Thực trạng trình độ ngoại ngữ, tin học của giáo viên trường quân sự quân khu 1 ....................................................................... 45 Bảng 2.6. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên ...... 48 Bảng 2.7. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực nghiên cứu khoa học, sáng kiến cải tiến của đội ngũ giáo viên ....................................................... 49 Bảng 2.8. Thống kê đội ngũ giáo viên tính đến tháng 3 năm 2020 ................ 50 Bảng 2.9. Đánh giá mức độ thực hiện và hiệu quả các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 đang thực hiện .. 52 Bảng 2.10. Đánh giá mức độ thực hiện của quy hoạch đội ngũ giáo viên ...... 53 Bảng 2.11. Đánh giá việc bố trí, sử dụng giáo viên ....................................... 57 Bảng 2.12. Nhận thức về mức độ cần thiết của công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ............................................................... 58 Bảng 2.13. Đánh giá về mức độ thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ................................................................................ 59 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về tính cấp thiết của các biện pháp.............. 90 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp ................ 91 Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ... 92 viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Quản lý phát triển nguồn nhân lực theo Leonard Nadler................. 15 Sơ đồ 1.2. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ................................................ 26 Sơ đồ 2.1. Tổ chức hành chính trường quân sự quân khu 1 .............................. 40 Biểu đồ 2.1. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ giáo viên trường quân sự QK1 .. 46 Biểu đồ 2.2. Trình độ tin học của đội ngũ giáo viên trường quân sự QK1 ....... 47 Biểu đồ 3.1. Tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp .......93 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong giai đoạn hiện nay cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đang diễn ra tại nhiều nước, Việt Nam chúng ta cũng nằm trong số đó. Chính vì vậy công nghệ ngày càng phát triển trong đó có công nghệ quân sự. Để theo kịp sự phát triển đó chúng ta phải tăng cường phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo. Hơn nữa để đáp ứng yêu cầu quân đội chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại, đội ngũ giáo viên không chỉ có lòng trung thành, bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt mà còn phải có năng lực chuyên môn cao để hoàn thành nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới. Do vậy việc phát triển đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ hết sức quan trọng. Đảng và Nhà nước ta luôn coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Quan điểm xuyên suốt của Đảng và nhà nước ta đối với việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nói chung và giáo viên các trường Quân đội nói riêng, khẳng định vai trò quyết định trong việc nâng cao chất lượng tầm quan trọng của đội ngũ giáo viên, cán bộ QLGD trong việc điều hành một hệ thống giáo dục đang ngày càng mở rộng và phát triển. Quán triệt quan điểm của Đảng ngày 29/3/2007 Đảng ủy QSTW nay là QUTW đã ra Nghị quyết số 86-NQ/ĐUQSTW xác định rõ một trong những biện pháp chủ yếu để phát triển giáo dục và đào tạo trong tình hình mới đó là: “Kiện toàn và phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục” [20]. Nghị quyết Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ XI khẳng định định hướng phát triển Kinh tế - Xã hội đối với Giáo dục - Đào tạo: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt” [58]. Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ XII tiếp tục khẳng định: “Phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo” [59]. 1
Tuy nhiên so với yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội trong tình hình mới và căn cứ vào quy chế xét duyệt công nhận chức danh giáo viên các trường sĩ quan Quân đội, đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu 1 còn những bất cập sau đây: - Đội ngũ giáo viên còn thiếu so với yêu cầu nhiệm vụ. - Trình độ chuyên môn của giáo viên ở từng Khoa chưa đồng đều, kỹ năng sư phạm của một số giáo viên còn hạn chế. - Thực hiện kế hoạch, nội dung chương trình bồi dưỡng nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên chưa thường xuyên. Do đó vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường Quân đội nói chung và trường quân sự Quân khu 1 nói riêng cả về số lượng, chất lượng là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, đề tài nghiên cứu được lựa chọn là: “Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1” với mong muốn xây dựng Nhà trường chính quy, hiện đại từng bước hoàn thành tốt nhiệm vụ đào tạo. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự quân khu 1, luận văn đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Nhà trường trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ giáo viên trường quân sự Quân khu. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự QK 1 4. Giả thuyết khoa học Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 trong những năm gần đây có những tiến bộ, tuy nhiên so với yêu cầu đổi mới giáo 2
dục hiện nay thì vẫn còn tồn tại hạn chế, bất cập. Nếu đề xuất và áp dụng những biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên phù hợp với điều kiện thực tế nhà trường thì sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong trường quân sự Quân khu 1. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự quân khu. 5.2. Khảo sát đánh giá thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1. 6.2. Giới hạn đối tượng khảo sát CBQL: 17; GV: 129. Sử dụng số liệu, xử lý và tham khảo dữ liệu từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2020. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp so sánh hệ thống, khái quát hóa nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài, nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài; lựa chọn những khái niệm, luận điểm cơ bản làm cơ sở lý luận cho đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự đoán những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu; tổng hợp các tài liệu để giúp cho việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 3
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra: Tiến hành điều tra bằng phiếu hỏi đối với cán bộ quản lý, giáo viên để khảo sát, tìm hiểu nhằm thu thập thông tin về thực trạng đội ngũ giáo viên và quản lý phát triển ĐNGV trường quân sự Quân khu. Từ đó phân tích tổng hợp, đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp phỏng vấn, trao đổi: Phỏng vấn trao đổi với Thủ trưởng Ban Giám hiệu, một số thủ trưởng Phòng, Ban và giáo viên. - Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến các chuyên gia để nhận định, đánh giá vấn đề nghiên cứu, khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của biện pháp đề xuất trong đề tài. 7.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ khác Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học. Sử dụng các công thức toán thống kê để xử lý kết quả, khảo nghiệm tỉ lệ trung bình, tỉ lệ %... 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ lục nội dung luận văn gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu Chương 2: Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1 Chương 3: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ở trường quân sự Quân khu 1. 4
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Thế giới đang bước vào thế kỷ XXI - thế kỷ của khoa học, công nghệ. Kinh tế tri thức có vai trò ngày càng nổi bật trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Khoa học, công nghệ phát triển như vũ bão, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế. Giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ được xem là nhân tố quyết định cho sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi đất nước, trong đó con người được xem như nguồn tài nguyên vô giá cho sự phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia, dân tộc. Nhận thức rõ điều đó, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, xem đây là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện để tạo ra và phát huy nguồn lực con người trong cạnh tranh quốc tế. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, của cả hệ thống chính trị và của toàn dân, trong đó đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là những người trực tiếp thực hiện. Do đó đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quyết định chất lượng giáo dục và phát triển sự nghiệp giáo dục. Tổ chức khoa học, giáo dục và văn hoá của liên hợp quốc (Unesco) cũng đã khuyến cáo: mọi cuộc cải cách giáo dục đều bắt đầu từ người giáo viên. Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX khẳng định: “Phát triển giáo dục đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững” [19, tr.108-109]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Cán bộ là gốc của mọi công việc”, “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng” [37]. 5
Đội ngũ giáo viên là một bộ phận quan trọng trong đội ngũ cán bộ của Đảng và Nhà nước ta. Việc phát triển đội ngũ giáo viên đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết vì “Khâu then chốt để thực hiện chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo và chuẩn hoá đội ngũ giáo viên cũng như đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ”. Xuất phát từ những định hướng đó, trong thời gian qua đã có nhiều tác giả đề cập vấn đề đào tạo giáo viên như: Trần Bá Hoành, Nguyễn Cảnh Toàn…tại Hội thảo Chất lượng giáo dục và vấn đề đào tạo giáo viên ở khoa Sư phạm, Đại học Quốc gia Hà Nội tháng 10/2004, Nguyễn Văn Lê với cuốn sách “Nghề thầy giáo”,…và nhiều đề tài khoa học nghiên cứu về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả đào tạo như: Đề án đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục Đại học Việt Nam giai đoạn 2006 - 2020 (Nghị quyết số 14/2004/NQ-CP ngày 2/11/2005 của Thủ tướng chính phủ). Nghiên cứu về xây dựng, quản lý, phát triển đội ngũ giáo viên có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu như: Những biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên trường THPT huyện Đan Phượng - Hà Tây (Luận văn Thạc sĩ QLGD của tác giả Trần Thị Thu Hương, Đại học QG Hà Nội). Phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT chuyên tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay (Luận văn Thạc sĩ QLGD của tác giả Nguyễn Thị Lệ Chung Đại học Quốc gia Hà Nội). Các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên các trường THPT thành phố Yên Bái trong giai đoạn hiện nay (Luận văn Thạc sĩ QLGD, Đại học Quốc gia Hà Nội). Các biện pháp quản lý đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường THPT Tân Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang (Luận văn Thạc sĩ QLGD, Đại học Quốc gia Hà Nội). 6
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Khoa Ngôn ngữ và Văn hoá Trung Quốc trong giai đoạn hiện nay (Luận văn Thạc sĩ QLGD của tác giả Nguyễn Thanh Phương) và rất nhiều công trình nghiên cứu khác. Nghiên cứu về xây dựng, quản lý, phát triển đội ngũ giáo viên trong quân đội có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu như: Luận án “Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở Quân đội ta trong giai đoạn hiện nay”, Ngô Huy Tiếp, 1998. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính trị QĐNDVN trong thời kỳ mới của Tổng cục Chính trị, do Trần Xuân Trường chủ biên, 2002. Xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới, do Trần Danh Bích chủ biên, 2009. Luận án “Xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị phân đội của QĐNDVN trong giai đoạn hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh”, Nguyễn Quang Phát, 2001. Luận án: Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ quan quản lí giáo dục - đào tạo ở các học viện, trường sĩ quan trong quân đội giai đoạn hiện nay - Nguyễn Minh Khôi, 2011. Tác giả đã làm rõ khái niệm, phân loại và các nguyên tắc trong xây dựng đội ngũ cán bộ quản lí giáo dục ở các học viện, trường sĩ quan trong quân đội. Đồng thời chỉ ra một số giải pháp cơ bản trong xây dựng đội ngũ cán bộ quản lí giáo dục - đào tạo ở các học viện, trường sĩ quan trong quân đội hiện nay. Luận án “Xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Nguyễn Văn Tuyên, 2008. Tác giả luận án đã luận giải những đặc trưng cơ bản của đội ngũ cán bộ khoa học xã hội và nhân văn trong đó có đội ngũ giảng viên ở các học viện, trường quân sự quân đội là: trình độ lý luận chính trị, lý thuyết nghiệp vụ CTĐ, CTCT và giảng dạy vững vàng nhưng năng lực nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm thực tiễn hoạt động quân sự còn hạn chế. Động lực để phát triển đội ngũ cán bộ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là sự tôn vinh và thăng tiến, thể hiện bằng sự tôn trọng, khuyến khích lao động, sáng tạo khoa học, tặng thưởng, ưu tiên đào tạo, thăng quân hàm và bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo mà Đảng, Nhà nước và quân đội dành cho cán bộ có năng lực. 7
Luận án: Phát huy tính tích cực xã hội của đội ngũ giảng viên trong các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, Nguyễn Văn Hòa, 2007, HN. Luận án đã chỉ ra thực chất phát huy tính tích cực xã hội của đội ngũ giảng viên trong các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam từ đó xây dựng quy trình và đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm phát huy tính tích cực xã hội của đội ngũ giảng viên các trường sĩ quan. Đề tài cấp Tổng cục chính trị (2008) do Mai Văn Hóa chủ nhiệm, “Nghiên cứu giải pháp bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ quản lí giáo dục cho cán bộ quản lí giáo dục nhà trường quân đội”. Công trình nghiên cứu “Xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới” của tác giả Phạm Văn Long, QĐNDVN với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Nxb Quân đội nhân dân, 2004). Đề tài cấp học viện Chính trị quân sự do Nguyễn Quang Phát chủ nhiệm đề tài: “Xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện Chính trị quân sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay”. Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở học viện chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay của Dương Văn Sỹ. Tác giả tập trung nghiên cứu các yêu cầu phát triển đội ngũ giảng viên ở các Học viện, nhà trường quân đội. Đánh giá đúng thực trạng, xác định nguyên nhân và những vấn đề đang đặt ra cần giải quyết trong quá trình phát triển đội ngũ giảng viên ở Học viện Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở Học viện Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Trong trang 6 luận văn nêu rõ: “Phát triển đội ngũ giảng viên là quá trình quy hoạch, xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên của cấp ủy, chỉ huy các cấp, các cơ quan chức năng, các khoa giáo viên trong nhà trường làm cho đội ngũ này tăng tiến cả số lượng lẫn chất lượng và có cơ cấu hợp lý, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển của nhà trường” [45]. Phát triển đội ngũ giảng viên làm nòng cốt để xây dựng Học viện cách mạng, chính quy, chuẩn hóa, hiện đại của Hà Xuân Trường nhấn mạnh: “Đối 8
với mỗi nhà trường, đội ngũ giảng viên luôn được coi là những “cỗ máy cái”, nhân tố nòng cốt có vai trò quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo” [52]. Tác giả Trương Quang Tuấn trong bài viết trên Tạp chí Quốc phòng toàn dân trường quân sự Quân khu 1 thực hiện hai khâu đột phá trong giáo dục - đào tạo nhận định: “Nhà trường đã tập trung xây dựng đội ngũ giáo viên theo hướng chuẩn hóa về trình độ chuyên môn và phương pháp sư phạm, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ về số lượng và cơ cấu hợp lý. Trên cơ sở Đề án “Kiện toàn, phát triển đội ngũ CB, GV đến năm 2010 và những năm tiếp theo” của Bộ Quốc phòng, Nhà trường đã xây dựng và triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên với lộ trình cụ thể, từng giai đoạn vững chắc. Cùng với đề nghị Quân khu bổ sung nguồn CB, GV Nhà trường chủ động tạo nguồn tại chỗ thông qua phát hiện, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng. Để phát triển năng lực toàn diện cho đội ngũ giáo viên, Nhà trường đẩy mạnh công tác giáo dục, bồi dưỡng bằng nhiều hình thức; trong đó, chú trọng công tác bồi dưỡng, tập huấn tại trường theo phân cấp; đồng thời, tăng cường cử giáo viên đi đào tạo tại các nhà trường trong Quân đội và đi thực tế ở các đơn vị” [53]. Thực trạng và biện pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ giáo viên trường trung cấp nghề tỉnh Hòa Bình trong thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước nêu rõ: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, giáo viên nhà trường ngày càng tiến bộ, có đủ phẩm chất chính trị và trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm vững vàng, có lòng nhân ái, có tình yêu thương con người và tâm huyết với sự nghiệp trồng người” [61]. Như vậy, vấn đề xây dựng, quản lý phát triển đội ngũ giáo viên của mỗi cơ sở giáo dục có tầm quan trọng đặc biệt vì nó quyết định đến sự tồn tại và phát triển của mỗi nhà trường. Đó cũng là biện pháp để nâng cao nhận thức của những người làm công tác giáo dục cũng như toàn xã hội đối với giáo dục, đồng thời cũng là biện pháp để huy động mọi nguồn lực của toàn xã hội cho sự 9