Luận văn Thạc sĩ Khoa học kinh tế: Giải pháp hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Giải pháp hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị" là phân tích những vấn đề lý luận và thực trạng về rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, đề xuất một số giải hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, Quảng Trị trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học kinh tế: Giải pháp hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ HOÀNG QUYÊN GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ – TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ HUẾ, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ HOÀNG QUYÊN GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT Đại NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH TRIỂN hPHỐ ĐÔNG HÀ – TỈNH QUẢNG TRỊ THÀNH ọc Kinh tế H uế LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 8 34 01 10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ GIANG HUẾ, 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, là kết quả nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn do ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị cung cấp và do cá nhân tôi thu thập từ các báo cáo của ngân hàng nhà nước, các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã được công bố, các trích dẫn trong luận văn được chỉ rõ nguồn gốc. Huế, 24 tháng 3 năm 2024 Người thực hiện Đại học Kinh Nguyễn Thị Hoàng Quyên tế H uế i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn này, lời cảm ơn đầu tiên đặc biệt và sâu sắc nhất, học viên xin gửi đến thầy TS. Trần Thị Giang, người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ học viên tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới quí thầy cô giáo Trường Đại học Kinh tế Huế đã nhiệt tình giúp đỡ Tác giả về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tác giả cũng xin bày tỏ sự biết ơn đến Ban Lãnh đạo, nhân viên các Phòng, Ban chuyên môn của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị đã nhiệt tình cung cấp số liệu, tư vấn giúp đỡ Tác giả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành Luận văn. Đại Tác giả xin cảm ơn gia đình, những người thân và bạn bè đã chia sẽ, động viên, học giúp đỡ và tạo mọi điều kiện cho Tác giả hoàn thành khóa học và thực hiện thành công Luận văn này. Kinh tế H Luận văn là tổng hợp kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu và sự nỗ lực cố uế gắng của bản thân Tác giả. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Luận văn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết, Tác giả rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quí thầy (cô) và đồng nghiệp để Luận văn này được hoàn thiện hơn. Tác giả xin trân trọng cảm ơn! Huế, ngày 24. tháng 3 năm 2024 Tác giả Nguyễn Thị Hoàng Quyên ii
TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Họ và tên học viên: NGUYỄN THỊ HOÀNG QUYÊN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế; Mã số: 8340110 Niên khóa: 2020 - 2022 Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ GIANG Tên đề tài: "GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ, TỈNH QUẢNG TRỊ" 1. Mục tiêu và đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu nhằm hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi nhánh TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị với các mục tiêu: (1) Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại. (2) Đánh giá thực trạng rủi ro cho vay doanh nghiệp tại NH Agribank - Chi nhánh TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, gian đoạn 2021 - 2023. Chỉ ra những thành tựu, những hạn Đại chế và nguyên nhân. (3) Đề xuất một số giải pháp hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp học tại NH Agribank - Chi nhánh TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới. 2. Phương pháp nghiên cứu Kinh Luận văn thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo liên quan đến rủi ro cho vay doanh tế H nghiệp của Agribank – Chi nhánh TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 – 2023. uế Số liệu sơ cấo được thu thập trên cơ sở điều tra tổng thể đối với 32 cán bộ liên quan đến hoạt động cho vay doanh nghiệp của Chi nhánh. Phương pháp xử lý dữ liệu bằng phần mềm excel với các phương pháp phân tích số liệu cơ bản: thống kê mô tả; phương pháp so sánh;… nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu 3. Kết quả nghiên cứu và đóng góp luận văn Kết quả phân tích thực trạng rủi ro tín dụng cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi nhánh TP Đồng Hà, tỉnh Quảng Trị, trong giai đoạn 2021 – 2023, cho thấy: Sản phẩm tín dụng doanh nghiệp ngày càng đa dạng, tình hình đội ngũ nhân lực, và kết quả hoạt động kinh doanh đạt sự ổn định và chuyển biến tích cực. Tình hình huy động vốn có sự phát triển với tốc độ huy động vốn tăng. Quy mô dư nợ tín dụng gia tăng, nợ quá hạn giao động trong tình trạng kiểm soát tốt và tỷ lệ nợ xấu chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, còn một số hạn chế:tình hình huy động vốn chủ yếu là khách hàng cá nhân, với sản phẩm ngắn hạn. Tỷ lệ nợ quá hạn có xu hướng tăng. Hoạt động cho vay dựa nhiều vào tài sản đảm bảo, nhưng việc kiểm tra, đánh giá định kỳ tài sản bảo đảm được xem nhẹ. Thứ tư, đội ngũ cán bộ tín dụng còn nhiều hạn chế. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, luận văn đề xuất 06 giải pháp để hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh trong thời gian tới. iii
DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ KH Khách hàng NH NH NHNN NHNN NHTM NHTM QĐ Quyết định Đại QLRRHĐ Quản lý rủi ro hoạt động học RRTD Kinh RRTD SXKD SXKD tế H TMCP TMCP uế TSBĐ Tài sản bảo đảm XDCB Xây dựng cơ bản iv
MỤC LỤC Lời cam đoan ................................................................................................................i Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii Tóm lược luận văn thạc sĩ kinh tế ............................................................................. iii Danh mục viết tắt .......................................................................................................iv Mục lục ........................................................................................................................ v Danh mục các bảng ..................................................................................................... x Danh mục các sơ đồ, biểu đồ .....................................................................................xi PHẦN I. MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1 Đại 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 2 học 2.1. Mục tiêu chung ..................................................................................................... 2 Kinh 2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................................... 3 tế H 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 3 uế 3.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................................... 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 3 4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................... 3 4.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................................... 3 4.1.1. Số liệu thứ cấp ................................................................................................... 3 4.1.2. Dữ liệu sơ cấp.................................................................................................... 4 4.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ............................................................... 4 4.2.1. Phương pháp xử lý dữ liệu ................................................................................ 4 4.2.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ......................................................................... 4 5. Kết cấu luận văn ...................................................................................................... 5 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................... 6 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ..................................... 6 v
1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........................................................................ 6 1.1.1. Khái niệm hoạt động cho vay doanh nghiệp ..................................................... 6 1.1.2. Phân loại cho vay .............................................................................................. 7 1.1.3. Nguyên tắc cho vay ......................................................................................... 10 1.1.4. Quy trình cho vay ............................................................................................ 11 1.2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................................................................ 13 1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ................................................................................ 13 1.2.2. Đặc điểm và những tác động của rủi ro tín dụng ............................................ 15 Đại 1.2.2.1. Đặc điểm của rủi ro tín dụng ........................................................................ 15 học 1.2.2.2. Tác động của rủi ro tín dụng ........................................................................ 17 Kinh 1.2.3. Phân loại và nguyên nhân gây ra rủi ro ........................................................... 18 tế H 1.2.3.1. Phân loại rủi ro ............................................................................................. 18 uế 1.2.3.2. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ........................................................... 20 1.2.4. Các tiêu chí đánh giá hoạt động kinh doanh và rủi ro cho vay doanh nghiệp 23 1.2.5. Nhân tố tác động rủi ro cho vay doanh nghiệp ............................................... 25 1.2.5.1. Nhân tố tác động từ hoạt động của NHTM .................................................. 25 1.2.5.2. Một số yếu tố tác động từ bên ngoài ngân hàng thương mại ....................... 28 1.3. KINH NGHIỆM THỰC TIỄN HẠN CHẾ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................................................... 29 1.3.1. Kinh nghiệm của một số ngân hàng trong hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp 29 1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của Vietinbank .................................. 29 1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của VIB ............................................. 30 1.3.1.3. Bài học kinh nghiệm của VCB Quảng Trị ................................................... 31 1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. ......................................................................................... 32 vi
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ, TỈNH QUẢNG TRỊ....................... 34 2.1. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG AGRIBANK, CHI NHÁNH THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ, TỈNH QUẢNG TRỊ .............................................................................. 34 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị ................................................................................... 34 2.1.2. Nhiệm vụ và chức năng của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị .................................................................................................... 35 2.1.2.1. Chức năng .................................................................................................... 35 2.1.2.2. Nhiệm vụ ...................................................................................................... 36 Đại học 2.1.3. Sơ đồ bộ máy quản lý của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Kinh Hà, tỉnh Quảng Trị .................................................................................................... 37 2.1.4. Tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành tế H phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị ................................................................................... 39 uế 2.1.4.1. Tình hình lao động ....................................................................................... 39 2.1.4.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng ............................................. 41 2.2. THỰC TRẠNG RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG AGRIBANK, CHI NHÁNH THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ, TỈNH QUẢNG TRỊ ....... 42 2.2.1. Một số sản phẩm tín dụng doanh nghiệp của ngân hàng Agribank đối với khách hàng doanh nghiệp .................................................................................................... 42 2.2.2. Tình hình hoạt động huy động vốn của Chi nhánh ......................................... 45 2.2.3. Tình hình cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. ....................................................... 49 2.2.3.1. Tổng dư nợ khách hàng doanh nghiệp ......................................................... 49 2.2.3.2. Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn cho vay khách hàng doanh nghiệp ............ 54 2.2.3.3. Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu cho vay khách hàng doanh nghiệp.......................... 56 vii
2.2.4. Đánh giá của đối tượng điều tra về rủi ro tín dụng và nguyên nhân rủi ro tín dụng tại ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị ..... 57 2.2.4.1. Đặc điểm mẫu điều tra. ................................................................................ 57 2.2.4.2. Đánh giá của đối tượng khảo sát về nguyên nhân rủi ro cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh. ............................................................................................................ 60 2.2.4.3. Đánh giá của đối tượng khảo sát về nguyên nhân rủi ro cho vay doanh nghiệp xuất phát từ phía khách hàng. ................................................................................... 61 2.2.4.4. Đánh giá của đối tượng khảo sát về nguyên nhân rủi ro cho vay doanh nghiệp xuất phát từ phía ngân hàng. ..................................................................................... 65 2.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG ......................................................................................... 69 2.3.1 Kết quả đạt được .............................................................................................. 69 Đại học 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................. 70 Kinh CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT tế H uế TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ, TỈNH QUẢNG TRỊ ........................................................................................ 73 3.1. MỤC TIÊU TỔNG QUÁT VÀ NHIỆM VỤ CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN TỚI ............... 73 3.1.1. Mục tiêu phát triển của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị ........................................................................................................... 73 3.1.2. Nhiệm vụ đề ra ............................................................................................... 74 3.1.3. Định hướng hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. .................................................................................. 75 3.2. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN TỚI ............... 76 3.2.1. Giải pháp đa dạng kênh tiếp cận thông tin của khách hàng ............................ 76 3.2.2. Giải pháp đẩy mạnh kiểm soát cho vay khách hàng doanh nghiệp. ............... 78 3.3.3. Giải pháp nâng cao hoạt động thẩm định khách hàng doanh nghiệp.............. 79 viii
3.3.4. Giải pháp nâng cao hệ thống cảnh báo và phân tích hoạt động tín dụng ........ 82 3.3.5. Giải pháp nâng cao đội ngũ cán bộ ................................................................. 85 3.3.6. Giải phap đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin ....................................... 88 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 91 I. KẾT LUẬN............................................................................................................ 91 II. KIẾN NGHỊ.......................................................................................................... 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 93 PHỤ LỤC QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG Đại BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 học BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN Kinh XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN tế H uế ix
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình lao động của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 – 2023. ......................................................... 39 Bảng 2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 – 2023. .................................................. 41 Bảng 2.3. Tình hình huy động vốn của Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 – 2023. ................................................................. 46 Bảng 2.4. Tình hình dư nợ cho vay khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 - 2023 ...... 52 Bảng 2.5. Chỉ tiêu dư nợ khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi nhánh Đại thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 - 2023 ........................ 53 học Bảng 2.6. Chỉ tiêu nợ quá hạn khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi Kinh nhánh thành phố Đông Hà, giai đoạn 2021 - 2023........................................ 54 tế H Bảng 2.7. Chỉ tiêu nợ quá hạn khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi uế nhánh thành phố Đông Hà, giai đoạn 2021 - 2023........................................ 57 Bảng 2.8. Đặc điểm đối tượng khảo sát ............................................................................ 58 Bảng 2.9. Nguyên nhân rủi ro tín dụng cho vay doanh nghiệp tại Ngân hàng Agribank – Chi nhánh TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị ........................................................ 60 Bảng 2.10. Nguyên nhân rủi ro tín dụng sự thiếu sự trung thực của khách hàng .......... 61 Bảng 2.11. Nguyên nhân rủi ro tín dụng từ hạn chế trong hoạt động của khách hàng doanh nghiệp .................................................................................................... 63 Bảng 2.12. Nguyên nhân rủi ro tín dụng từ những hoạt động của ngân hàng ................ 65 Bảng 2.13. Nguyên nhân rủi ro tín dụng từ cán bộ tín dụng của ngân hàng .................. 67 x
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức Agribank – Chi nhánh TP Đông Hà, Quảng Trị .................. 37 Biểu đồ 2.1. Cơ cấu huy động vốn theo đối tượng khách hàng của Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 – 2023 ....................... 47 Biểu đồ 2.2. Cơ cấu huy động vốn theo thời hạn của Agribank...................................... 48 Biểu đồ 2.3. Mức dư nợ tại ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 - 2023................................................................... 50 Biểu đồ 2.4. Tỷ lệ nợ xấu khách hàng doanh nghiệp tại Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2021 – 2023 ......................................... 56 Đại học Kinh tế H uế xi
PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong hoạt động ngân hàng, tín dụng đóng vai trò quan trọng vì nó mang lại nguồn thu nhập chính để duy trì hoạt động cho bộ máy quản lý, đồng thời tích lũy lợi nhuận cho ngân hàng và làm nghĩa vụ với Nhà nước. Vì vậy, hiệu quả của hoạt động tín dụng luôn được quan tâm hàng đầu, muốn nâng cao hiệu quả của hoạt động tín dụng, cần hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro tín dụng và cần có những có biện pháp khắc phục kịp thời, chủ động khi rủi ro xảy ra. Thực tiễn cho thấy, trong hoạt động của ngân hàng thương mại luôn phải đối mặt với các loại rủi ro, như rủi ro lạm phát; rủi ro thị trường, lãi suất, hối đoái, tái đầu Đại tư, thanh khoản, chính sách,… Tuy nhiên, nổi bật nhất trong những năm gần đây là học rủi ro tín dụng, hoạt động tín dụng luôn được đánh giá là một trong các loại nghiệp Kinh vụ có độ rủi ro cao nhất và nó tồn tại như một thực tế hiển nhiên mà bất của ngân tế H hàng thương mại nào cũng phải đối mặt, kể cả ngân hàng thương mại lớn hàng đầu uế thế giới. Hậu quả của rủi ro tín dụng đối với ngân hàng thương mại thường rất nặng nề, làm tăng thêm chi phí, thu nhập lãi chậm trả hoặc mất đi cùng với sự thất thoát vốn vay, ảnh hưởng đến tình hình tài chính và uy tín của ngân hàng thương mại. Từ đó, đặt ra một yêu cầu đối với hoạt động của ngân hàng thương mại là nâng cao hoạt động quản lý rủi ro tín dụng và bằng nhiều biện pháp tác động đến hoạt động tín dụng để hạn chế tối đa rủi ro tín dụng nhằm góp phần đạt tới mục tiêu hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả trong tăng trưởng. Nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, đặc biệt là quản lý rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng khả năng cạnh tranh trong quá trình hội nhập hiện nay đang là vấn đề bức xúc. Thực tiễn hoạt động của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị cho thấy, trong những năm qua, cùng với sự phục hồi của nền kinh tế, hoạt động của Chi nhánh dần đi vào ổn định, tổng thu nhập của Chi nhánh có sự gia tăng đều qua từng năm, và đạt 1
204.978 triệu đồng vào năm 2023, tăng tương ứng 2,39% so với năm 2022. Trong đó, chiếm tỷ trọng lớn nhất là thu nhập từ hoạt động tín dụng, chiếm khoảng hơn 95% tổng thu nhập của Chi nhánh. Thành quả hoạt động đó xuất phát từ việc mở rộng nhiều chính sách ưu đãi tín dụng cho khách hàng, nhất là đối với khách hàng doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trên địa phương có thể tiếp cận với nguồn vốn phục vụ sản xuất kinh doanh. Kết quả, đến cuối tháng 12/2023 mức dư nợ đối của Chi nhánh đạt 2.594,7 tỷ đồng, trong đó, dư nợ đối với khách hàng doanh nghiệp là 908,1 tỷ đồng, chiếm 33% dư nợ của toàn chi nhánh. Có thể thấy hoạt động tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp đang ngày càng khởi sắc. Tuy nhiên, đây cũng là hoạt động mang lại rủi ro cao nhất của Chi nhánh, quản lý rủi ro tín dụng được thực hiện thông qua hệ thống kiểm tra kiểm soát nội bộ. Nhưng, Đại hệ thống nhận diện và đo lường rủi ro tín dụng vẫn chưa được xây dựng một cách học đồng bộ, khoa học, có những điểm chưa phù hợp chậm được sửa đổi, nên hiệu quả Kinh kiểm soát rủi ro vẫn còn thấp. Nợ quá hạn và nợ xấu vẫn còn tồn tại, mặc dù tỷ trọng tế H nợ xấu không cao, chiến khoảng 0,08%. Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra là rủi uế ro tín dụng phải được quản lý và kiểm soát bài bản, chặt chẽ và hiệu quả, để hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro có thể xảy ra, giảm thiểu các thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng và tăng lợi nhuận cho ngân hàng, góp phần nâng cao uy tín và tạo ra lợi thế của ngân hàng trong cạnh tranh. Xuất phát từ thực tiễn đó, tôi quyết định chọn đề tài: "Giải pháp hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị" để thực hiện nghiên cứu luận văn cao học của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở phân tích những vấn đề lý luận và thực trạng về rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, luận văn đề xuất một số giải hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, Quảng Trị trong thời gian tới. 2
2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại. - Đánh giá thực trạng rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị trong thời gian 2021 - 2023. Chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân. - Đề xuất một số giải pháp hạn chế rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề liên quan rủi ro cho vay doanh Đại nghiệp của ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, Quảng Trị học 3.2. Phạm vi nghiên cứu Kinh - Về không gian: luận văn được nghiên cứu tại ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị tế H uế - Về thời gian: Các dữ liệu thứ cấp liên quan đến hoạt động tín dụng và rủi ro cho vay doanh nghiệp của Chi nhánh được thu thập trong giai đoạn đoạn 2021 - 2023; Số liệu sơ cấp được thu thập trong thời gian đầu năm 2024. - Về nội dung: Giới hạn nghiên cứu của đề tài, tập trung vào đánh giá rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng, trên cơ sở đó, đề tài tiến hành đề xuất hệ thống giải pháp, biện pháp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra và tác động đến hoạt động của ngân hàng. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1. Số liệu thứ cấp Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn: Các báo cáo, số liệu của ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, Quảng Trị. Tổng hợp, hệ thống lại các Nghị định, Thông tư, Chỉ thị, Quy chế… của Ngân hàng nhà nước, Chính phủ đã ban hành và đang có hiệu lực thi hành. Ngoài ra, tác giả còn tham khảo các loại sách báo, 3
tạp chí, internet, các công trình khoa học đã được công bố liên quan đến vấn đề và lĩnh vực nghiên cứu. 4.1.2. Dữ liệu sơ cấp Trong đề tài, số liệu sơ cấp được thu thập thông qua điều tra, phỏng vấn dựa trên bảng hỏi đã chuẩn bị trước đối với cán bộ của ngân hàng Agribank - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị Hiện nay, số lượng cán bộ liên quan đến công tác tín dụng tại ngân hàng Agibank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, Quảng Trị là 32 cán bộ. Vì vậy, đề tài tiến hành điều tra tổng thể trên 32 cán bộ. Điều tra khảo sát ý kiến cán bộ của Chi nhánh nhằm thu thập ý kiến đánh giá của các cán bộ về rủi ro và những nguyên nhân dẫn đến rủi ro cho vay doanh Đại nghiệp tại ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị học trên các khía cạnh cơ bản: nguyên nhân dẫn đến rủi ro cho vay doanh nghiệp: Kinh Những nguyên nhân xuất phát từ phía khách hàng doanh nghiệp và nguyên nhân tế H xuất phát từ phía ngân hàng Agribank – Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. 4.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu uế 4.2.1. Phương pháp xử lý dữ liệu Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ điều tra bảng hỏi sẽ được kiểm tra và phân tích bằng phần mềm SPSS. Thông tin và dữ liệu thứ cấp được trích dẫn, chọn lọc thông qua tổng hợp, hệ thống hóa để phục vụ cho việc nghiên cứu của đề tài. 4.2.2. Phương pháp phân tích dữ liệu - Phương pháp so sánh: Để thấy rõ sự biến động của các chỉ tiêu đánh giá qua các năm, nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích so sánh tính biến động của các chỉ tiêu giữa các thời kỳ về mặt tuyệt đối (+/-) và tương đối (%) - Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng để phân tích nội dung nghiên cứu trong đề tài. 4
5. Kết cấu luận văn Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, nội dung chính của luận văn được thiết kế gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về rủi ro cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng rủi ro cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị Chương 3: Phương hướng và giải pháp hạn chế rủi ro cho doanh nghiệp tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị Đại học Kinh tế H uế 5
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ RỦI RO CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Một số vấn đề lý luận về hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm hoạt động cho vay doanh nghiệp Trên thị trường tài chính, ngân hàng thương mại (NHTM) là chủ thể đóng vai trò quan trọng trong cung cấp nguồn vốn vay cho mọi tổ chức, cá nhân. Hoạt động cho vay của NHTM mang bản chất chung là quan hệ vay – mượn, có sự hoàn trả cả Đại gốc và lãi sau một thời gian nhất định. Đây được xem là một trong những hoạt động học chủ chốt của các NHTM. Thông qua hoạt động cho vay, NHTM đã tạo điều kiện cho Kinh các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu về vốn, đổi mới công nghệ, máy móc, trang thiết bị, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, kỹ thuật, từ đó, thúc đẩy quá trình hoạt động, kinh tế H uế doanh, sản xuất của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Thông qua hoạt động cho vay, NHTM thực hiện điều hòa nguồn vốn trong nền kinh tế dưới hình thức phân phối nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi huy động được trong xã hội để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ sản xuất kinh doanh và đời sống xã hội. Theo Luật Các tổ chức tín dụng 2010, tại Khoản 3, Điều 98, Mục 2, Chương IV, quy định rõ các hoạt động cấp tín dụng của NHTM, trong đó, một trong những hoạt động của NHTM là "Cho vay". Đồng thời, tại Khoảng 16, Điều 4, Chương I, quy định: "Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi" [22], khái niệm này được thống nhất lại trong Thông tư Số 39/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước đối với khách hàng. 6
Như vậy, cho vay doanh nghiệp của NHTM là một hình thức cấp tín dụng, mà đối tượng khách hàng là doanh nghiệp. Theo đó, NHTM giao hoặc cam kết giao cho doanh nghiệp một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi. Đặc điểm trong hoạt động cho vay doanh nghiệp của NHTM. Hoạt động cho vay của các NHTM có các đặc điểm nổi bật sau: Thứ nhất, các chủ thể tham gia hoạt động vay vốn phải đảm bảo tuân thủ đúng luật định. Thứ hai, hình thức pháp lý của quan hệ cho vay là hợp đồng tín dụng. Thứ ba, mục đích của hoạt động cho vay của NHTM là tạo ra lợi nhuận, vì vậy luôn chứa đựng rủi ro. Thứ tư, nguồn vốn của NHTM khá đa dạng, bao gồm: vốn tự có, vốn huy động từ các tổ chức, cá nhân trong xã hội thông qua các hoạt động tín dụng, nhận tiền gửi, phát hành giáy tờ có giá,… Đại 1.1.2. Phân loại cho vay học Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động cho vay của NHTM khá đa dạng với Kinh nhiều loại hình tín dụng khách nhau. Hiện nay, các NHTM thường phân loại hoạt động cho vay theo những tiêu chí sau: tế H * Căn cứ vào thời gian cho vay Căn cứ theo thời gian cho vay, có thể phân loại như sau: uế - Cho vay ngắn hạn: Thời gian cho vay là khoảng thời gian kể từ khi khách hàng nhận nợ khoản tiền vay đầu tiên đến khi trả hết nợ. Cho vay ngắn hạn là khoản vay có thời hạn tối đa đến 12 tháng. Mục đích của khoản vay ngắn hạn thường để bù đắp những thiếu hụt vốn lưu động của doanh nghiệp và nhu cầu chi tiêu ngắn hạn của khách hàng[3]. - Cho vay trung hạn: Cho vay trung hạn là các khoản vay có khoảng thời gian từ trên 12 tháng đến 60 tháng. Mục đích của các khoản vay trung hạn chủ yếu để đầu tư mua sắm tài sản cố định; cải tiến, đổi mới thiết bị, công nghệ; mở rộng sản xuất kinh doanh,… [3] - Cho vay dài hạn: Cho vay dài hạn là loại cho vay có thời hạn trên 60 tháng, tối đa có thể lên đến 40 năm tùy thuộc vào mỗi khoản vay. Mục đích của khoản vay 7