Luận văn Thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp: Nghiên cứu đặc điểm sinh vật học, sinh thái học và kỹ thuật tạo cây con loài Xoan đào (Pygeum arboreum Endl.et.Kurz) tại khu vực Đông Bắc Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

MỤc tiêu của đề tài là xác định một số đặc điểm sinh vật học, sinh thái học loài cây Xoan đào; xác định mức độ che sáng và bón phân phù hợp cho loài cây Xoan đào trong giai đoạn vườn ươm; đề xuất một số biện pháp kỹ thuật tạo cây con ở giai đoạn vườn ươm làm cơ sở cho việc gây trồng và phát triển loài Xoan đào tại một số tỉnh miền núi của khu vực Đông Bắc Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp: Nghiên cứu đặc điểm sinh vật học, sinh thái học và kỹ thuật tạo cây con loài Xoan đào (Pygeum arboreum Endl.et.Kurz) tại khu vực Đông Bắc Việt Nam

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Bé n«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng ®¹i häc l©m nghiÖp NguyÔn tiªn phong Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc vµ kü thuËt t¹o c©y con loµi xoan ®µo (Pygeum arboreum Endl. et Kurz ) t¹i khu vùc ®«ng b¾c viÖt nam Chuyªn ngµnh " L©m häc " M· sè: 60 62 60 LuËn v¨n th¹c sü khoa häc l©m nghiÖp Ngêi híng dÉn khoa häc: PGS.TS. Hoµng Kim Ngò Hµ Néi - 2008
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Bé n«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng ®¹i häc l©m nghiÖp NguyÔn tiªn phong Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc vµ kü thuËt t¹o c©y con loµi xoan ®µo (Pygeum arboreum Endl. et Kurz ) t¹i khu vùc ®«ng b¾c viÖt nam LuËn v¨n th¹c sü khoa häc l©m nghiÖp Hµ néi - 2008
1 §Æt vÊn ®Ò Rõng lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt cña sinh quyÓn, hiÖn nay diÖn tÝch rõng trªn lôc ®Þa tr¸i ®Êt chiÕm gÇn 4 tû ha. Rõng lµ nguån vËt chÊt vµ tinh thÇn c¬ b¶n tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi. Rõng vµ ®êi sèng x· héi lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò, nã cã mèi quan hÖ víi nhau rÊt chÆt chÏ. TÊt c¶ mäi ®êi sèng x· héi, c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña con ngêi ®Òu cã liªn quan ®Õn rõng. Vai trß vµ lîi Ých cña rõng ®· ®îc nh¾c ®Õn rÊt nhiÒu trong níc vµ c¶ trªn diÔn ®µn Quèc tÕ. Rõng quan träng lµ thÕ, cÇn thiÕt lµ thÕ, thÕ mµ ®· vµ ®ang bÞ con ngêi lµm c¹n kiÖt, n¹n ph¸ rõng trÇm träng ®Õn møc b¸o ®éng. NhiÒu khu rõng ®Çu nguån lín trë nªn c¹n kiÖt, diÖn tÝch ®Êt trèng ®åi nói träc ngµy cµng gia t¨ng. Theo tµi liÖu cña P.Maurand n¨m 1943: DiÖn tÝch rõng níc ta cã kho¶ng 14,3 triÖu ha, che phñ 43% diÖn tÝch c¶ níc. HiÖn nay tÝnh ®Õn ngµy 31/12/2005 diÖn tÝch rõng toµn quèc lµ 12,61 triÖu ha, trong ®ã kho¶ng 12,28 triÖu ha rõng tù nhiªn vµ 2,33 triÖu ha rõng trång; ®é che phñ lµ 37%. Tuy diÖn tÝch rõng cã t¨ng, nhng chÊt lîng rõng tù nhiªn còng nh rõng trång cßn thÊp, cha ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt vµ phßng hé. HiÖn tr¹ng diÖn tÝch ®Êt cha sö dông toµn quèc cßn 6,67 triÖu ha, trong ®ã ®Êt trèng ®åi nói träc 6,16 triÖu ha, chiÕm 18,59% diÖn tÝch tù nhiªn cña c¶ níc, chñ yÕu lµ ®Êt tho¸i ho¸4. H¬n n÷a mÊt rõng dÉn ®Õn ph¸ vì c©n b»ng sinh th¸i, h¹n h¸n lò lôt thêng xuyªn xÈy ra, ®Êt bÞ xãi mßn röa tr«i, tho¸i ho¸…. Hµng n¨m lîng phï sa cña c¸c hÖ thèng s«ng ngßi ch¶y ra BiÓn ®«ng hµng tr¨m triÖu tÊn. MÊt rõng kh«ng chØ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña c¸c c d©n sèng trªn ®Þa bµn trung du vµ miÒn nói mµ cßn lµ mèi hiÓm nguy sinh th¸i ®èi víi toµn x· héi. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· sím nhËn thøc ®îc gi¸ trÞ còng nh nguy c¬ suy tho¸i rõng nªn ®· cã chiÕn lîc ph¸t triÓn l©m nghiÖp giai ®o¹n 2006-2020 nh»m b¶o vÖ m«i trêng, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, xo¸ ®ãi
2 gi¶m nghÌo, ®Æc biÖt cho ngêi d©n miÒn nói, gãp phÇn æn ®Þnh x· héi vµ an ninh quèc phßng. Môc tiªu cña chiÕn lîc ph¸t triÓn l©m nghiÖp giai ®o¹n 2006 – 2020, lµ phÊn ®Çu ®¹t ®îc tõ 42-43% ®é che phñ cña rõng ®Õn n¨m 2010 vµ 47% vµo n¨m 2020; ®¹t gi¸ trÞ 7,8 tû USD hµng l©m s¶n xuÊt khÈu; phÊn ®Êu ®Õn 2020 GDP l©m nghiÖp ®¹t kho¶ng 2-3% GDP Quèc gia; thu hót kho¶ng 6-8 triÖu lao ®éng tham gia s¶n xuÊt l©m nghiÖp; tËp trung x©y dùng c¸c d¶i rõng biªn giíi, rõng ven biÓn, h¶i ®¶o… t¹o thµnh “Bøc têng xanh” b¶o vÖ v÷ng ch¾c tõng tÊc ®Êt cña tæ quèc4. §Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu trªn ngoµi c¸c gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt; gi¶i ph¸p vÒ quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vµ gi¸m s¸t; gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý ngµnh; gi¶i ph¸p vÒ hîp t¸c quèc tÕ; gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc…. th× chóng ta ph¶i chó träng ®Õn c¸c gi¶i ph¸p vÒ khoa häc c«ng nghÖ nh: X©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh chän gièng cã ®Þnh híng cho c¸c loµi c©y chñ yÕu, nghiªn cøu phôc håi rõng tù nhiªn, trång rõng theo ph¬ng thøc n«ng l©m kÕt hîp, th©m canh rõng trång, trång rõng hçn loµi nhiÒu tÇng,… vµ mét gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn lµ chó träng ph¸t triÓn c¸c loµi c©y b¶n ®Þa rÊt phong phó vµ ®a d¹ng vÒ loµi l¹i thÝch nghi tèt víi ®iÒu kiÖn lËp ®Þa tõng ®Þa ph¬ng vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®óng víi nguyªn t¾c sinh th¸i “ §Êt nµo c©y Êy”. V× vËy trång rõng b»ng c©y b¶n ®Þa phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i cô thÓ cña ®Þa ph¬ng vµ môc ®Ých kinh doanh lµ mét trong nh÷ng híng ®i ®óng ®¾n vµ l©u dµi cña chóng ta, ®¶m b¶o thµnh c«ng cho sù nghiÖp trång c©y g©y rõng cña ®Êt níc theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. TËp ®oµn c©y b¶n ®Þa rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, trong ®ã loµi c©y Xoan ®µo (Pygeum arboreum Endl.et Kurz) lµ mét loµi c©y ®ang ®îc ®Çu t vµ quan t©m nghiªn cøu.
3 Xoan ®µo(Pygeum arboreum Endl.et Kurz), thuéc hä Hoa Hång (Rosaceae), lµ c©y gç lín, thêng xanh, ®êng kÝnh cã thÓ ®¹t 80 cm, cao 20- 25 m, th©n trßn, kh¸ th¼ng, cµnh non cã l«ng mÇu gØ s¾t, nhiÒu lç b× mÇu n©u nh¹t5. Vá nh½n, kh«ng nøt nÎ, mÇu x¸m tro b¹c. Gç cã phÈm chÊt tèt, gi¸c lâi ph©n biÖt, gi¸c mÇu hång nh¹t h¬i vµng, lâi mÇu ®á n©u nh¹t. Vßng n¨m râ, nªn v©n ®Ñp, bÒn, cøng, nÆng trung b×nh: tû träng d= 0,518, Ýt bÞ mèi mät, cong vªnh, dÔ gia c«ng, nªn thêng dïng ®ãng ®å méc trong gia ®×nh, lµm nhµ, xÎ v¸n16,17,….Víi nh÷ng ®Æc tÝnh u viÖt lµ u s¸ng, mäc nhanh, t¸i sinh h¹t tèt díi t¸n rõng….Xoan ®µo ®· ®îc u tiªn lùa chän lµ c©y b¶n ®Þa cã ý nghÜa vµ gi¸ trÞ kinh tÕ ®Ó trång rõng vµ phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc. ë níc ta cho ®Õn nay c¸c nghiªn cøu vÒ ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc ®Æc biÖt lµ kü thuËt g©y trång Xoan ®µo cßn rÊt Ýt. Cã thÓ nãi cho ®Õn nay cha cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo vÒ loµi c©y Xoan ®µo mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ toµn diªn. C¸c nghiªn cøu míi chØ tËp trung vµo m« t¶ h×nh th¸i, ph©n bè.... ViÖc g©y trång Xoan ®µo chñ yÕu trªn mét sè diÖn tÝch nhá lÎ, cha cã rõng hoµn chØnh ë c¸c ®Þa ph¬ng, còng cha x©y dùng ®îc m« h×nh còng nh c¸c biÖn ph¸p kü thuËt g©y trång cã triÓn väng, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò ®ã, ®ång thêi ®Ó cã c¬ së khoa häc ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh nh»m nh©n gièng, g©y trång loµi c©y Xoan ®µo ë khu vùc §«ng B¾c ViÖt Nam chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi “ Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc vµ kü thuËt t¹o c©y con loµi Xoan ®µo (Pygeum arboreum Endl.et.Kurz) t¹i khu vùc §«ng B¾c ViÖt Nam”.
4 Ch¬ng 1 Tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu 1.1. Trªn thÕ giíi E.P.Odum (1975)12,13 ®· chia ra sinh th¸i häc c¸ thÓ vµ sinh th¸i häc quÇn thÓ. Sinh th¸i häc c¸ thÓ nghiªn cøu tõng c¸ thÓ sinh vËt hoÆc tõng loµi. Trong lÜnh vùc nµy th× chu kú sèng, tËp tÝnh còng nh kh¶ n¨ng thÝch nghi víi m«i trêng ®îc ®Æc biÖt chó träng. Ngoµi ra, mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè sinh th¸i, sinh trëng cã thÓ ®Þnh lîng b»ng c¸c ph¬ng ph¸p to¸n häc, ®îc gäi lµ m« pháng, ph¶n ¸nh c¸c quy luËt t¬ng quan phøc t¹p trong tù nhiªn. Trªn thÕ giíi, ®· cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm sinh th¸i häc quÈn thÓ vµ sinh th¸i häc c¸ thÓ. Trong c¸c ®Æc ®iÓm sinh th¸i c©y rõng, ¸nh s¸ng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt. Nhµ l©m häc ngêi §øc Beschsow ®· nãi: “¸nh s¸ng lµ chiÕc ®ßn bÈy ®Ó c¸c nhµ l©m häc ®iÒu khiÓn sù sèng cña rõng theo híng cã lîi vÒ kinh tÕ”. Mét sè tµi liÖu nghiªn cøu níc ngoµi vÒ biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè sinh th¸i díi t¸n rõng vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn sinh trëng, ph¸t triÓn cña líp c©y t¸i sinh ®Òu ®· chøng minh r»ng: ChÕ ®é ¸nh s¸ng díi t¸n rõng hçn giao l¸ réng nhiÖt ®íi thêng thÊp h¬n ë ngoµi rõng vµ chØ ®¹t 0,5 – 1,0% c¸c tia bøc x¹ quang hîp (X.Xirli.1945; K.Logan, 1996) vµ c¸c lo¹i rõng kh¸c cã thÓ ®¹t tõ 1-2% cêng ®é ¸nh s¸ng hoµn toµn. Trong khi ®ã ®èi víi c¸c loµi c©y chÞu bãng chØ cÇn cêng ®é ¸nh s¸ng 550 – 1.600 lux, t¬ng ®¬ng víi 0,5 – 1,5% lîng ¸nh s¸ng hoµn toµn (Grain, 1966). W.Lacher (1978), 54 ®· chØ râ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu sinh th¸i thùc vËt, sù thÝch nghi cña thùc vËt ë c¸c ®iÒu kiÖn nh dinh dìng kho¸ng, ¸nh s¸ng, chÕ ®é nhiÖt, Èm, nhÞp ®iÖu khÝ hËu,…
5 Stephen D.Wratten and Gray L.A.Fry (1980), 36 nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi, ph¬ng ph¸p ®iÒu tra ®¸nh gi¸,… b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm sinh th¸i häc, sinh th¸i so s¸nh vµ ®îc tr×nh bµy trong t¸c phÈm “ Thùc nghiÖm sinh th¸i häc”. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Vò ThÞ QuÕ Anh, Martin Worbes, Ralph Mintohner (2003), Viªn nghiªn cøu khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn l©m nghiÖp bÒn v÷ng, §øc, cho biÕt Xoan ®µo thuéc mét trong 5 loµi chÝnh cÊu t¹o nªn kÕt cÊu rõng khu vùc phÝa B¾c VÞªt Nam 55. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña dù ¸n KfW ë B¾c Giang, Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, cho biÕt c©y Xoan ®µo lµ c©y a s¸ng, chiÕm tÊng chÝnh cña rõng58. Theo danh lôc thùc vËt bËc cao cña Xishuangbanna Trung Quèc (1996), cho biÕt Xoan ®µo lµ c©y qu¶ thËn V©n Nam, l¸ thêng xanh, h¹t cã nhiÒu dÇu, thÝch hîp ë nh÷ng vïng nói võa vµ thÊp. 1.2. Trong níc Nghiªn cøu che bãng cho c©y rõng giai ®o¹n vên ¬m ®îc nhiÒu t¸c gi¶ ®Ò cËp ®Õn, ®· nghiªn cøu tû lÖ che bãng cho c©y Lim (Erythrophloeum fordii), c©y Mì (Manglietia glauca), c©y Xµ Cõ (Khaya senegalensis); NguyÔn Ngäc T©n nghiªn cøu c©y Håi (Illicium verum); §inh Xu©n Lý (1978), nghiªn cøu c©y DÇu r¸i (Dipterocarpus alatus Roxb) ®Òu cã kÕt luËn ®èi víi c©y rõng giai ®o¹n cßn non nãi chung cÇn che bãng, nhu cÇu ¸nh s¸ng hay nãi c¸ch kh¸c tû lÖ che bãng c¸c loµi c©y, c¸c giai ®o¹n sinh trëng kh«ng gièng nhau. 27,40,43,44,45 Nghiªn cøu chÕ ®é bãn ph©n ®èi víi c¸c loµi c©y rõng ë vên ¬m ®· ®îc mét sè t¸c gi¶ ®Ò cËp ®Õn nh: NguyÔn ThÞ Kim H¬ng nghiªn cøu cho mét sè loµi c©y hä DÇu (Dipterocarpaceae), §inh Xu©n Lý nghiªn cøu cho c©y DÇu r¸i (Dipterocarpus alatus Roxb), Tr¬ng ThÞ Th¶o, NguyÔn Xu©n
6 Qu¸t nghiªn cøu cho c©y Th«ng nhùa (Pinus merkusii) ®· cho thÊy mçi loµi c©y trång cã yªu cÇu vÒ lo¹i ph©n, nång ®é, ph¬ng thøc bãn, tû lÖ hçn hîp ph©n bãn hoµn toµn kh¸c nhau. 22,27,34,46 Theo TrÇn Duy Truy (1983), Xoan ®µo lµ c©y gç lín, vá x¸m tro, cã nhiÒu b× khæng næi râ, cã mïi nh mïi bä xÝt. MÆt díi l¸ cã l«ng mÇu vµng n©u, vá cã mïi bä xÝt nh vá c©y. Qu¶ h×nh thËn cã hai h¹t, ®êng kÝnh gÇn 2 cm; Xoan ®µo a s¸ng, mäc kh¸ nhanh, lóc non chÞu bãng, thêng mäc trªn ®Êt c¸t pha s©u, tho¸t níc. Cã kh¶ n¨ng t¸i sinh h¹t m¹nh. Ph©n bè nhiÒu ë trung du vµ miÒn nói; Gç trung b×nh, mÇu n©u hång, dÔ lµm, ®îc sö dông nhiÒu 38. Theo ph©n lo¹i thùc vËt cña TrÇn Hîp (1986), th× Xoan ®µo thuéc hä Hoa Hhång: hä Hoa Hång ( Rosaceae A.L.de Jussieu) cã ®Æc ®iÓm sau: Hä lín chia nhiÒu hä phô, gåm c©y bôi, c©y nhì hay leo, l¸ mäc c¸ch, ®¬n nguyªn, chia thuú ch©n vÞt, hay kÐp l«ng chim, ch©n vÞt. G©n h×nh m¹ng líi hay ch©n vÞt, gèc cuèng cã l¸ kÌm thµnh bÑ hay h×nh sîi nguyªn, ph©n nh¸nh. Hoa ®Òu, to, lìng tÝnh, thêng mäc ®¬n ®éc, ph©n ho¸ ®µi trµng râ rÖt xÕp vßng, thêng theo mÉu 5 (5 ®µi, 5 trµng) nhÞ nhiÒu, xÕp nhiÒu vßng, t©m b× nhiÒu. Rêi nhau, hoÆc chØ mét t©m b× n»m s©u trong ®Õ hoa h×nh chÐn, låi hay ph¼ng. §Õ hoa khi chÝn cã thÓ ph¸t triÓn «m lÊy qu¶ hay kh«ng. Qu¶ mäng hay h¹ch, ®¬n hay kÐp trªn 1 ®Õ chung, h¹t kh«ng cã néi nhò. Hä cã kho¶ng 2.000 loµi ( æ §«ng d¬ng cã 13 gièng, 30 loµi) 17.. Theo TrÇn Hîp, Hoµng Qu¶ng Hµ (1997), c©y Xoan ®µo thuéc hä Hoa Hång, lµ c©y gç lín, thêng xanh, cao 20-25 m, th©n trßn, kh¸ th¼ng, cµnh non cã l«ng mµu gØ s¾t, nhiÒu lç b× m©u n©u nh¹t; vá nh½n, kh«ng nøt nÎ, mÇu x¸m tro b¹c, cã nhiÒu lç b× vµ mïi h«i bä xÝt; C©y mäc r¶i r¸c trong rõng thø sinh Èm ít thêng xanh vïng nói cao, trªn ®Êt s©u, tho¸t níc, nhiÒu mïn, chÞu ®îc khÝ hËu l¹nh; C©y a s¸ng mäc nhanh, t¸i sinh h¹t tèt díi t¸n rõng Èm ít16.
7 Theo Lª Méng Ch©n, Lª ThÞ Huyªn (2000), còng ®· tiÕn hµnh m« t¶ mét sè ®Æc ®iÓm cña loµi Xoan ®µo, trong ®ã t¸c gi¶ cho biÕt: C©y Xoan ®µo lµ c©y sinh trëng t¬ng ®èi nhanh, C©y 10 tuæi ®¹t chiÒu cao trung b×nh 13,5m, ®êng kÝnh 12 cm. Sinh trëng tèt ë n¬i cã nhiÖt ®é b×nh qu©n n¨m 220C, lîng ma trªn 1500 mm. Sèng ®îc ë c¸c lo¹i ®Êt ferralit mÇu vµng, vµng ®á ph¸t triÓn trªn c¸c lo¹i ®¸ mÑ phiÕn th¹ch, sa th¹ch. Lµ lo¹i c©y a s¸ng, nhng trong 2 n¨m ®Çu cÇn ®é tµn che 0,5-0,6. C©y ph©n bè réng vµ thêng gÆp ë trong rõng thø sinh vïng §«ng B¾c. C©y ph©n bè réng, chiÕm tû lÖ tæ thµnh cao, sinh trëng nhanh, th©n th¼ng, t¸i sinh tèt, thÝch hîp víi viÖc kinh doanh gç trô má vïng §«ng B¾c 5. Trªn trang Web DiÔn ®µn sinh vËt rõng ViÖt Nam, cho biÕt c©y Xoan ®µo lµ c©y gç cao 20-25 m. Vá nh½n, mÇu tro b¹c. Cµnh non phñ dµy l«ng mÞn mµu gØ s¾t, cã nhiÒu lç b×, mÇu n©u nh¹t. Toµn th©n cã mïi h«i bä sÝt. L¸ ®¬n nguyªn, phiÕn dµy h×nh trøng ®u«i h¬i nhän. Côm hoa chïm ë n¸ch l¸. Hoa mµu tr¾ng vµng, c¸nh ®µi h×nh chu«ng chia nhiÒu thuú. C¸nh trµng nhá phñ nhiÒu l«ng, qu¶ h¹ch h×nh thËn, ®êng kÝnh 2 cm. C©y a s¸ng, sinh trëng nhanh, mäc r¶i r¸c trong rõng nguyªn sinh vµ thø sinh ë c¸c tØnh miÕn B¾c. C©y mäc trªn ®Êt s©u, tho¸t níc, t¸i sinh h¹t m¹nh trong c¸c lo¹i h×nh rõng thø sinh cã tµn che kho¶ng 0,3 -0,5; hoa th¸ng 4-3, qu¶ th¸ng 8-9. Gç cã lâi mÇu n©u nh¹t, d¸c mÇu hång nh¹t h¬i vµng. Vßng n¨m dÔ nhËn trªn mÆt c¾t ngang, gç muén mÇu sÉm, tia nhá, mËt ®é cao, m¹ch to trung b×nh. Nhu m« m¹ch hÑp, tû träng 0,518. Lùc kÐo ngang thí 26 kg/cm2, lùc kÐo däc thí 368 kg/cm2, o»n 0,865 kg/cm2. Gç dïng trong x©y dùng, ®ãng ®å, c«ng cô c«ng nghiÖp. H¹t cã tinh dÇu, tû lÖ dÇu trong h¹t cao. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra trªn thÞ trêng hiÖn nay gi¸ b¸n mét m3 gç Xoan ®µo cã gi¸ trÞ kho¶ng tõ 500 - 600USD
8 Theo NguyÔn §×nh Hëng, TrÇn Nguyªn Gi¶ng (1986), nghiªn cøu t¸i sinh rõng nghÌo kiÖt ë H÷u Lòng b»ng c©y Xoan ®µo: Xoan ®µo trång díi tµn che 0,5 cã kÌm theo mét lÇn më t¸n cña rõng cò xuèng 0,3 vµo n¨m thø 5 vµ tØa tha lÇn ®Çu vµo n¨m thø 6 sinh trëng tèt h¬n c¶. §Õn tuæi thø 10 ®¹t ®îc D1.3= 15,9cm vµ Hvn=14m. Cã thÓ thÝch hîp cho viÖc s¶n xuÊt cã thÓ ®a ngay t¸n rõng cò xuèng møc 0,3 -0,4 råi tiÕn hµnh trång c©y, ®¬n gi¶n ®îc kü thuËt vµ tr¸nh ®îc l·ng phÝ gç cñi trong viÖc më t¸n bæ sung; C©y Xoan ®µo lµ c©y gç lín, t¸i sinh rÊt m¹nh díi t¸n rõng tha tho¸ng. C©y cã chiÒu cao díi cµnh tíi 15-20m, cµnh nhá, t¸n hÑp vµ dµy; C©y Xoan ®µo cã thÓ dïng ®Ó tra dÆm nh÷ng rõng nghÌo kiÖt; H¹t Xoan ®µo cã ®Æc tÝnh n¶y mÇm sím, nÕu gÆp m«i trêng Èm, m¸t th× mäc mÇm sau 4 -5 tuÇn. Tû lÖ nµy mÇm trªn 70%; C©y sinh trëng nhanh, n¨m thø 3 ®· ®¹t b×nh qu©n ®êng kÝnh 1,2 - 1,5 cm, vµ chiÒu cao 1,2 - 1,4 m. Héi th¶o chuyªn ®Ò “ X¸c ®inh c©y trång ®Ó ph¸t triÓn L©m nghiÖp vïng §«ng B¾c” th¸ng10 n¨m 1983, ®· ®a ra c©y Xoan ®µo lµ mét trong nh÷ng loµi c©y thuéc nhãm c©y gç ph¸t triÓn cÇn ®îc më réng. Nh vËy c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi vµ trong níc vÒ lÜnh vùc nghiªn cøu cßn rÊt Ýt, c¸c c«ng tr×nh míi chØ dõng l¹i ë gãc ®é nghiªn cøu chung vÒ lÜnh vùc nghiªn cøu vµ ®Æc biÖt lµ vÒ loµi c©y nghiªn cøu cña ®ª tµi c¶ trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam cßn qu¸ Ýt, tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh chØ míi ®i nghiªn cøu m« t¶, ®Þnh tªn, ph©n ®Þnh hä, loµi cho c©y Xoan ®µo, chø cha ®i nghiªn cøu cô thÓ vÒ tõng ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc cña loµi c©y Xoan ®µo. Víi lîng th«ng tin Ýt ái trªn ®©y, cha ®ñ c¬ së ch¾c ch¾n cho viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nh©n réng loµi c©y nµy thµnh nh÷ng khu rõng cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ sinh th¸i mét c¸ch æn ®Þnh, bÒn v÷ng. V× vËy chóng t«i m¹nh d¹n nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc vµ kü thuËt g©y trång loµi Xoan ®µo ®Ó cã cë së khoa häc cho viÖc ph¸t triÓn vµ nh©n réng loµi c©y nµy ë khu vùc §«ng B¾c ViÖt Nam.
9 Ch¬ng 2 ®èi tîng, môc tiªu, ph¹m vi, néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. §èi tîng nghiªn cøu C©y Xoan ®µo ë rõng tù nhiªn, rõng trång vµ ë giai ®o¹n vên ¬m, ®©y lµ loµi c©y trong hä Hoa hång (Rosaceae) cã tªn khoa häc: (Pygeum arboreum Endl.et Kurz) ph©n bè ë khu vùc §«ng B¾c ViÖt Nam. 2.2. Môc tiªu nghiªn cøu - X¸c ®Þnh mét sè ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc loµi c©y Xoan ®µo. - X¸c ®Þnh møc ®é che s¸ng vµ bãn ph©n phï hîp cho loµi c©y Xoan ®µo trong giai ®o¹n vên ¬m. - §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt t¹o c©y con ë giai ®o¹n vên ¬m lµm c¬ së cho viÖc g©y trång vµ ph¸t triÓn loµi Xoan ®µo t¹i mét sè tØnh miÒn nói cña khu vùc §«ng B¾c ViÖt Nam. 2.3. Ph¹m vi nghiªn cøu Do h¹n chÕ vÒ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn vµ thêi gian nghiªn cøu, ®Ò tµi ®îc giíi h¹n trong ph¹m vi sau: - VÒ ®Þa bµn nghiªn cøu: L¹ng S¬n, B¾c Giang, Phó Thä. - VÒ néi dung: + Nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc t¹i rõng tù nhiªn (S¬n §éng-B¾c Giang vµ ë rõng trång thö nghiÖm Trung t©m nghiªn cøu thùc nghiÖm l©m sinh CÇu Hai -Phó Thä). + Nghiªn cøu kü thuËt t¹o c©y con Xoan ®µo ë giai ®o¹n vên ¬m, t¹i Trêng Trung cÊp nghÒ C¬ §iÖn vµ Kü thuËt N«ng l©m §«ng B¾c. 2.4. Néi dung nghiªn cøu §Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu nghiªn cøu, ®Ò tµi thùc hiÖn mét sè néi dung sau ®©y:
10 2.4.1 Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc loµi c©y - §Æc ®iÓm h×nh th¸i, vËt hËu cña Xoan ®µo + H×nh th¸i: H×nh th¸i th©n c©y, vá c©y, t¸n, l¸, hoa, qu¶ vµ rÔ c©y. + VËt hËu: VËt hËu c¬ quan dinh dìng, vËt hËu c¬ quan sinh s¶n, mét sè th«ng sè c¬ b¶n vÒ qu¶ vµ h¹t. - §Æc ®iÓm sinh trëng vÒ D1.3 vµ Hvn cña Xoan ®µo 2.4.2. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh th¸i loµi c©y 2.4.2.1. Nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm quÉn x· thùc vËt rõng tù nhiªn cã Xoan ®µo tham gia. - CÊu tróc tæ thµnh rõng tù nhiªn cã Xoan ®µo ph©n bè - CÊu tróc mËt ®é - Ph©n bè sè c©y theo ®êng kÝnh (n/D), sè c©y theo chiÒu cao (n/H) cña rõng tù nhiªn cã Xoan ®µo tham gia. - MËt ®é tÇng c©y t¸i sinh trªn c¸c vÞ trÝ (®ai cao) kh¸c nhau - Tæ thµnh loµi c©y ®i kÌm víi Xoan ®µo 2.4.2.2. Nghiªn cøu sinh trëng cña rõng trång Xoan ®µo trªn c¸c vÞ trÝ ®Þa h×nh kh¸c nhau. 2.4.3. Nghiªn cøu kü thuËt t¹o c©y con loµi c©y Xoan ®µo a. Xö lý h¹t gièng: Néi dung: 4 c«ng thøc - C«ng thøc 1: Kh«ng xö lý h¹t ®em gieo th¼ng trªn nÒn ®Êt. - C«ng thøc 2: Kh«ng xö lý h¹t ®em gieo th¼ng vµo bÇu. - C«ng thøc 3: Ng©m h¹t trong níc nãng 40 - 450C sau 12-24 h vïi trong c¸t Èm n¶y mÇm ®em gieo vµo bÇu. - C«ng thøc 4: Ng©m níc nãng 35 - 400C trong 12-24h vïi c¸t Èm, h¹t nÈy mÇm ®em gieo vµo bÇu.
11 b. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña chÕ ®é che bãng tíi sinh trëng cña c©y con giai ®o¹n vên ¬m. - ¶nh hëng cña chÕ ®é che bãng ®Õn sinh trëng cña Xoan ®µo giai ®o¹n 1-5 th¸ng tuæi. - ¶nh hëng cña chÕ ®é che bãng ®Õn sinh trëng cña Xoan ®µo giai ®o¹n 6- 12 th¸ng tuæi. Theo c¸c c«ng thøc: ChiÕu s¸ng 75%, chiÕu s¸ng 50%, chiÕu s¸ng 25%, chiÕu s¸ng hoµn toµn 100% c. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña viÖc bãn ph©n tíi sinh trëng c©y con giai ®o¹n vên ¬m 3 th¸ng tuæi: + C«ng thøc 1: Bãn ph©n NPK + C«ng thøc 2: Kh«ng bãn ph©n 2.4.4. §Þnh híng mét sè biÖn ph¸p kü thuËt t¹o c©y con vµ trång rõng Xoan ®µo. 2.5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.5.1. Ph¬ng ph¸p luËn Khi nghiªn cøu ®Æc tÝnh l©m häc cña mét sè loµi c©y cã mét sè quan ®iÓm kh¸c nhau: Quan ®iÓm c¸ thÓ, ngêi ta coi loµi c©y lµ thùc thÓ duy nhÊt trong tù nhiªn, v× vËy khi nghiªn cøu ph¶i híng tËp trung vµo c¸ thÓ loµi. §¹i diÖn cho quan ®iÓm nµy lµ c¸c häc gi¶ T©y ©u vµ B¾c Mü: Negrii (Italia); Gleason vµ Curtis (Hoa Kú); Whittaker vµ Brovon (Anh); Fournier, Lennoble( Ph¸p); Ramenxki (Liªn X«),…. Quan ®iÓm quÇn thÓ, ®¹i diÖn lµ Braun-Blanquel, Pavillard, Rubel, Weaver, Clements, Walater,….c¸c t¸c gi¶ ®Òu nhÊt trÝ ®èi tîng nghiªn cøu c¬ b¶n lµ nh÷ng quÇn thÓ thùc vËt rõng.
12 Quan ®iÓm trung hoµ gi÷a hai quan ®iÓm trªn, khi ®i nghiªn cøu ®Æc ®iÓm l©m häc loµi c©y cÇn kÕt hîp gi÷a c¸c c¸ thÓ vµ quÈn thÓ. §¹i diÖn cho quan ®iÓm nµy lµ Tanslay, Poniatovxkaia, Th¸i V¨n Trõng,… Trong ®Ò tµi nghiªn cøu nµy chóng t«i theo quan ®iÓm cña Th¸i V¨n Trõng, Poniatovxkaia (1961), bëi v× c©y Xoan §µo lµ c©y gç cã ®êi sèng dµi ngµy, mäc tù nhiªn trong rõng vµ chóng thêng hçn giao víi nhiÒu loµi c©y kh¸c nhau. NÕu ta chØ nghiªn cøu mét c¸ thÓ loµi c©y Xoan §µo, t¸ch rêi chóng ra khái quÈn thÓ th× sÏ kh«ng ph¸t hiÖn hÕt ®îc c¸c ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc loµi c©y nµy. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc vµ kü thuËt g©y trång loµi Xoan ®µo, thùc chÊt lµ nghiªn cøu vÒ sinh th¸i c¸ thÓ, quÇn thÓ vµ quÇn x·, cã nghÜa lµ nghiªn cøu c¸c mèi quan hÖ xÈy ra trong hÖ sinh th¸i rõng. Trªn c¬ së ®ã ph¸t hiÖn vµ n¾m b¾t ®îc c¸c quy luËt sèng, quy luËt sinh trëng, ph¸t triÓn nh»m b¶o tån vµ ph¸t triÓn loµi ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh sèng nhÊt ®Þnh. Trong ®Ò tµi nµy ®èi víi nghiªn cøu rõng tù nhiªn, rõng trång chóng t«i chän ph¬ng ph¸p thêng dïng trong L©m nghiÖp lµ ph¬ng ph¸p ®iÒu tra nghiªn cøu « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh, c©y tiªu chuÈn ®iÓn h×nh, kÕt hîp víi viÖc lËp c¸c « ®Þnh vÞ. §èi víi nghiªn cøu møc ®é che s¸ng, bãn ph©n ®Õn sinh trëng cña Xoan ®µo, lµm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt gieo ¬m loµi c©y nµy ®¹t kÕt qu¶ tèt cho s¶n xuÊt, ®©y lµ d¹ng nghiªn cøu thùc nghiÖm, chóng t«i ¸p dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sinh th¸i thùc nghiÖm, bè trÝ thÝ nghiÖm ®ång ruéng, th«ng qua ®o ®Õm c¸c chØ tiªu sinh trëng, chØ tiªu phÈm chÊt c©y, xö lý th«ng kª sinh häc…viÖc vËn dông tæng hîp c¸c yÕu tè nµy trong luËn v¨n lµ nh÷ng c«ng cô hç trî cho môc tiªu nghiªn cøu theo híng lîng ho¸ c¸c mèi quan hÖ gi÷a sinh trëng cña thùc vËt víi c¸c yÕu tè cña m«i trêng trong
13 nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh th¸i cô thÓ, nh»m x¸c ®Þnh mét sè ®Æc tÝnh sinh th¸i c¬ b¶n cña c©y Xoan ®µo giai ®o¹n vên ¬m. S¬ ®å ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®îc tr×nh bµy trong h×nh 2-1: Môc tiªu nghiªn cøu X¸c ®Þnh c¸c giíi X¸c ®Þnh X¸c ®Þnh s¶n phÈm h¹n nghiªn cøu c¸c néi dung nghiªn cøu nghiªn cøu X¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu LËp c¸c « tiªu chuÈn Bè trÝ thÝ nghiÖm Thu thËp sè liÖu Ph©n tÝch sè liÖu T¸c ®éng cña ¸nh s¸ng T¸c ®éng cña ph©n bãn T¸c ®éng cña c¸c vÞ trÝ, ®Þa h×nh kh¸c nhau ¤TC ®Æt t¹i c¸c vÞ trÝ cã tÝnh ®¹i ThÝ Sè Sè diÖn trªn c¸c nghiÖm liÖu liÖu tuyÕn ®ång ®o ph©n ®iÒu tra ruéng ®Õm tÝch ë rõng t¹i trong tù nhiªn hiÖn phßng vµ rõng trêng trång Tæ ChØ thµnh tiªu loµi, sinh loµi trëng c©y cña ®i kem c©y X¸c ®inh ®îc ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc loµi c©y. Lùa chän ®îc c«ng thøc thÝ nghiÖm tèt nhÊt vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt g©y trång loµi c©y Xoan ®µo. H×nh 2-1: S¬ ®å ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
14 2.5.2. Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu * Ph¬ng ph¸p kÕ thõa, sè liÖu vÒ ®Êt ®ai, ®Þa h×nh, khÝ hËu vµ nh÷ng tµi liÖu liªn quan kh¸c cña khu vùc nghiªn cøu. * Ph¬ng ph¸p lËp « tiªu chuÈn: ¤TC ®Æt t¹i c¸c vÞ trÝ cã tÝnh ®¹i diÖn trªn c¸c tuyÕn ®iÒu tra. TuyÕn ®iÒu tra ®i qua c¸c d¹ng ®Þa h×nh kh¸c nhau tõ thÊp lªn cao. §Þa h×nh trong « t¬ng ®èi ®ång nhÊt, « tiªu chuÈn kh«ng v¾t qua khe, qua ®Ønh hay c¾t ngang qua ®êng mßn, diÖn tÝch « tiªu chuÈn lµ 2500 m2 (50 x 50 m). ¤TC ®îc lËp theo ®Þnh lý Pitago b»ng ®Þa bµn cÇm tay (®Ó x¸c ®Þnh gãc vu«ng) vµ thíc d©y víi sai sè khÐp kÝn lµ 1/200. T¹i mçi vÞ trÝ ë rõng tù nhiªn S¬n §éng-B¾c Giang n¬i cã ph©n bè nhiÒu loµi Xoan ®µo lËp 09 ¤TC diÖn tÝch 2500 m2 (50 x 50 m). §èi víi rõng trång ë Phó Thä lËp 03 ¤TC diÖn tÞch 300m2 (20 x15 m). Trong ¤TC ®iÒu tra nh÷ng néi dông sau: - §o ®Õm toµn bé nh÷ng c©y cã ®êng kÝnh D1.3 >= 6 cm, b»ng thíc kÑp kÝnh cã ®é chÝnh x¸c ®Õn mm, ®o theo hai híng §T, NB, sau ®ã lÊy trÞ sè b×nh qu©n. - §o chiÒu cao vót ngän, chiÒu cao díi cµnh cña toµn bé nh÷ng c©y ®· tiÕn hµnh ®o ®êng kÝnh b»ng thíc ®o cao Blumles kÕt hîp víi sµo ®o cao cã ®é chÝnh x¸c ®Õn cm. - §o ®êng kÝnh t¸n cña c©y ®îc ®o theo 2 chiÒu (§-T vµ N-B). KÕt qña ®îc ghi vµo mÉu biÓu 01 ë phÇn phô biÓu * §iÒu tra vËt hËu: Sö dông ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, quan s¸t ngoµi thùc ®Þa. Quan s¸t thu thËp sè liÖu vÒ c¸c th«ng tin: H×nh th¸i, ( th©n l¸, chåi, hoa, qu¶, …), quy luËt sinh trëng vÒ Hvn, D1.3. KÕt ghi vµo mÉu biÓu 01.
15 * §iÒu tra c©y t¸i sinh: Trong mçi « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh ®îc lËp ë rõng tù nhiªn, t¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau, bè trÝ 5 « d¹ng b¶n, diÖn tÝch mçi « lµ 25 m2 ( 5 x 5 m), bè trÝ theo s¬ ®å sau: 1 2 5 4 3 Trong « d¹ng b¶n tiÕn hµnh ®o ®Õm toµn bé c©y t¸i sinh theo ph¬ng ph¸p cña gi¸o tr×nh l©m häc, §¹i häc l©m nghiÖp, kÕt qu¶ ®îc ghi vµo mÉu biÓu 02. * §iÒu tra ®Êt: Thõa kÕ c¸c b¸o c¸o, sè liÖu ®iÒu kiÖn tù nhiªn ë c¸c khu vùc nghiªn cøu. * §iÒu tra loµi c©y ®i kÌm vµ nhãm loµi c©y ®i kÌm: Nh»m x¸c ®Þnh nhãm loµi c©y ®i kÌm th«ng qua ph¬ng ph¸p ¤TC 6 c©y. KÕt qu¶ ®iÒu tra ghi vµo mÉu biÓu 03. * Nghiªn cøu xö lý h¹t gièng: Trong ®Ò tµi chóng t«i tiÕn hµnh bè trÝ víi 4 c«ng thøc thÝ nghiÖm nh sau : - C«ng thøc 1: Kh«ng xö lý h¹t ®em gieo th¼ng trªn nÒn ®Êt. - C«ng thøc 2: Kh«ng xö lý h¹t ®em gieo th¼ng vµo bÇu. - C«ng thøc 3: Ng©m níc nãng 40 - 450C sau 12-24 h vïi c¸t Èm, h¹t nÈy mÇm ®em gieo vµo bÇu. - C«ng thøc 4: Ng©m h¹t trong níc nãng 35 - 400C trong 12-24h vïi trong c¸t Èm n¶y mÇm ®em gieo vµo bÇu.
16 TÊt c¶ c¸c c«ng thøc ®îc lÆp l¹i 3 lÇn, víi 50 h¹t thÝ nghÖm trªn c«ng thøc. TiÕn hµnh tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu sau : - Tû lÖ n¶y mÇm: Lµ tû sè phÇn tr¨m sè h¹t n¶y mÇm b×nh thêng trªn tæng sè h¹t ®em thÝ nghiÖm. Sè h¹t n¶y mÇm Tû lÖ n¶y mÇm = x 100 (2.1) Sè h¹t ®em thÝ nghiÖm - Thêi gian n¶y mÇm: §îc tÝnh tõ khi h¹t b¾t ®Çu n¶y mÇm cho ®Õn khi h¹t kÕt thóc nÈy mÇm. Thêi gian h¹t n¶y mÇm nãi lªn n¨ng lùc n¶y mÇm m¹nh hay yÕu. KÕt qu¶ sè liÖu ®îc nghi vµo mÉu biÓu 04. * Nghiªn cøu møc ®é ¶nh hëng cña tû lÖ che bãng kh¸c nhau tíi sinh trëng c©y con ë giai ®o¹n vên ¬m. - Bè trÝ 4 c«ng thøc, ®îc bè trÝ theo kiÓu khèi ngÉu nhiªn nh sau: CT1 (§C) CT2 CT3 CT4 CT2 CT1 (§C) CT4 CT3 CT4 CT3 CT2 CT1 (§C) CT3 CT4 CT1 (§C) CT2 + C«ng thøc 1: Kh«ng che bãng ( §C) + C«ng thøc 2: Che bãng 25% + C«ng thøc 3: Che bãng 50% + C«ng thøc 4: Che bãng 75%
17 - Giµn che ®îc thiÕt kÕ theo tõng c«ng thøc che bãng kh¸c nhau, ®îc thiÕt kÕ theo c«ng thøc thÝ nghiÖm cña NguyÔn H÷u Thíc (1964). a ( x  a) 2  x 2 A x 100 (2.2) ( x  a) 2 x Trong ®ã: A: lµ tû lÖ % cÇn che bãng (%) a: lµ bÒ réng mçi nan (cm) x: kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nan (cm); H×nh 2-2: S¬ ®å x¸c ®Þnh m¾t giµn che - Giµn che ®îc thiÕt kÕ b»ng gç, cã bÒ réng 3 cm. Tõ c«ng thøc (2.2) chóng t«i tÝnh ®îc kho¶ng c¸ch cña mçi nan t¬ng íng nh sau: + Che 25% ¸nh s¸ng trùc x¹, kho¶ng c¸nh cña mçi nan lµ 19,4 cm. + Che 50% ¸nh s¸ng trùc x¹, kho¶ng c¸ch mçi nan lµ 7,2 cm. + Che 75% ¸nh s¸ng trùc x¹, kho¶ng c¸ch mçi nan lµ 3 cm. - KÝch thíc giµn che réng vµ dµi h¬n luèng ®Æt bÇu vÒ hai bªn 20 cm. Giµn che ë ®é cao c¸nh mÆt ®Êt lµ 80 cm. C¸c « thÝ nghiÖm ®îc ®Æt theo híng §«ng-T©y ®Ó ®¶m b¶o ph¸t huy cao nhÊt cña giµn che. - Hån hîp ruét bÇu ®ång nhÊt: 95% ®Êt tÇng B + 4% ph©n chuång hoai + 1% Supel©n. KÕt qu¶ sè liÖu ®îc nghi vµo mÉu biÓu 05. * Nghiªn cøu ¶nh hëng cña viÖc bãn ph©n tíi sinh trëng c©y con giai ®o¹n vên ¬m: + C«ng thøc 1: Bãn ph©n NPK + C«ng thøc 2: Kh«ng bãn ph©n - Vá bÇu b»ng nhùa polietylen, kÝch thíc 10 x 15 cm, bÇu cã ®¸y vµ cã lç khoan xung quanh bÇu. - Thµnh phÇn ruét bÇu ®îc sö dông cïng mét lo¹i ®Êt lÊy ë tÈng ®Êt mÆt (tÇng B) cã ®é s©u 0-10 cm, §Êt ®îc lÊy t¹i Trêng Trung cÊp nghÒ C¬ ®iÖn vµ Kü
18 thuËt N«ng L©m §«ng B¾c, ®Êt ®îc sµng kü, nhÆt hÕt rÔ c©y, h¹t ®Êt nhá 2,5 mm. - C©y con theo dâi chÕ ®é bãn ph©n ®îc lÊy tõ nguån gieo ¬m ë c«ng thøc cã tû lÖ n¶y mÇm tèt nhÊt. - C«ng thøc ®èi chøng: Kh«ng bãn ph©n (100% lµ ®Êt tÇng B). - C«ng thøc bãn ph©n NPK: Ph©n ®îc ng©m trong níc 2-5 ngµy, sau ®ã tíi ®Òu trªn « thÝ nghiÖm, liÒu lîng lµ 5 kg NPK cho 1 v¹n c©y, thêi gian tíi 15 ngµy/lÇn, kÕt hîp víi tíi níc röa l¸ ®Ó chèng ch¸y l¸. KÕt qu¶ sè liÖu ®îc nghi vµo mÉu biÓu 06. * Kü thuËt cÊy c©y con vµo bÇu: + C©y con vµo bÇu ®Ó theo dâi chÕ ®é che bãng vên ¬m ®îc bøng tõ rõng tù nhiªn: N¬i cã ®iÒu kiÖn n¶y mÇm vµ sinh trëng t¬ng ®èi ®ång nhÊt ( cïng mét ®é tµn che, trªn cïng ®é cao vµ cïng híng ph¬i), chän nh÷ng c©y sinh trëng ®ång ®Òu c¶ vÒ D00 vµ Hvn. D00 = 1 – 1, 05 mm. Hvn = 8 – 8,5 cm ( c©y con b¾t ®Çu h×nh thµnh l¸ hoµn chØnh). + Kü thuËt bøng c©y: Chän ngµy cã thêi tiÕt r©m m¸t, ®Êt ®ñ Èm, dïng que nhá bøng c©y, c©y con ®îc cÊy vµo bÇu cïng mét ngµy. + Kü thuËt cÊy c©y vµo bÇu: Dïng que nhá, trßn vãt nhän mét ®Çu, x¶ vµo chÝnh gi÷a bÇu, víi ®é s©u b»ng chiÒu dµi rÔ c©y con, kÐo que cÊy vÒ phÝa lßng m×nh, t¹o lç cÊy h×nh ch÷ V, sau ®ã ®a rÔ c©y con xuèng lç cÊy sao cho toµn bç rÔ c©y con xu«i th¼ng tù nhiªn, dïng que cÊy Ðp chÆt gèc c©y con. Sau ®ã tíi níc trªn toµn bé « ®· cÊy, vµ tiÕn hµnh lµm giµn che ngay trong ngµy c©y cÊy.  §èi víi c¸c c«ng thøc bãn ph©n cïng chÕ ®é che bãng 50%.  §èi víi c¸c c«ng thøc che bãng theo tõng c«ng thøc riªng.