Luận văn Thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp: Nghiên cứu đề xuất biện pháp quản lý tổng hợp sâu hại măng Luồng thuộc họ Vòi voi (Curculionidae) tại khu vực Ngọc Lặc - Thanh Hoá

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là đánh giá hiện trạng các loài Vòi voi hại măng Luồng và xây dựng chương trình quản lý tổng hợp Vòi voi hại măng Luồng đang trồng ở Ngọc Lặc - Thanh Hoá nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, góp phần nâng cao đời sống cho nhân dân. Làm cơ sở áp dụng biện pháp quản lý tổng hợp tại khu vực trồng Luồng khác sao cho phù hợp với điều kiện Việt Nam, có tính khả thi cao, chi phí thấp và ít ô nhiễm môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp: Nghiên cứu đề xuất biện pháp quản lý tổng hợp sâu hại măng Luồng thuộc họ Vòi voi (Curculionidae) tại khu vực Ngọc Lặc - Thanh Hoá

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng §¹i häc l©m nghiÖp Cao ThÞ Thanh HuyÒn Nghiªn cøu ®Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i m¨ng Luång thuéc hä Vßi voi (Curculionidae) t¹i khu vùc Ngäc LÆc - Thanh Ho¸ LuËn v¨n Th¹c sÜ khoa häc L©m nghiÖp Hµ T©y - 2007
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng §¹i häc l©m nghiÖp Cao ThÞ Thanh HuyÒn Nghiªn cøu ®Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i m¨ng Luång thuéc hä Vßi voi (Curculionidae) t¹i khu vùc Ngäc LÆc - Thanh Ho¸ LuËn v¨n Th¹c sÜ khoa häc L©m nghiÖp Chuyªn ngµnh: L©m häc M· sè: 60.62.60 Ngêi híng dÉn khoa häc PGS.TS. NguyÔn ThÕ Nh· Hµ T©y- 2007
i Môc Lôc Môc Lôc i Mét sè ký hiÖu sö dông trong luËn v¨n iii Danh môc c¸c b¶ng iv Danh môc c¸c h×nh v Lêi c¶m ¬n vi §Æt vÊn ®Ò 1 Ch¬ng 1. Tæng quan nghiªn cøu 4 1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu ngoµi níc 4 1.1.1. Nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i 4 1.1.2. Nghiªn cøu vÒ c¸c loµi s©u thuéc hä Vßi voi h¹i m¨ng tre 12 1.2. T×nh h×nh nghiªn cøu trong níc 15 1.2.1. Nghiªn cøu vÒ qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i 15 1.2.2. C¸c nghiªn cøu vÒ Vßi voi h¹i m¨ng vµ biÖn ph¸p phßng trõ 19 Ch¬ng 2. Môc tiªu - Néi dung - Ph¹m vi vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 22 2.1. Môc tiªu nghiªn cøu 22 2.1.1. Môc tiªu tæng qu¸t 22 2.1.2. Môc tiªu cô thÓ 22 2.2. Néi dung nghiªn cøu 22 2.2.1. X¸c ®Þnh thµnh phÇn loµi Vßi voi h¹i m¨ng Luång ë Ngäc LÆc vµ thiªn 22 ®Þch cña chóng 2.2.2. Nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm sinh häc, sinh th¸i cña Vßi voi h¹i m¨ng 23 2.2.3. Thö nghiÖm mét sè biÖn ph¸p phßng trõ Vßi voi chÝnh h¹i m¨ng Luång 23 2.2.4. §Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp phßng trõ Vßi voi h¹i m¨ng 23 2.3. Ph¹m vi nghiªn cøu 23 2.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 23 2.4.1. Ph¬ng ph¸p kÕ thõa kÕt qu¶ nghiªn cøu 23 2.4.2. Ph¬ng ph¸p chän ®Þa ®iÓm vµ ®èi tîng nghiªn cøu 24 2.4.3. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra trùc tiÕp 24 2.4.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i häc cña Vßi 27 voi h¹i m¨ng vµ thiªn ®Þch cña chóng 2.4.5. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra t×m hiÓu ngìng phßng trõ cho c¸c loµi Vßi voi 28 h¹i m¨ng chÝnh 2.4.6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp c¸c loµi 30 Vßi voi h¹i m¨ng chÝnh 2.4.7. Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu ®iÒu tra 37
ii Ch¬ng 3. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña khu vùc nghiªn cøu 40 3.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 40 3.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý 40 3.1.2. §Þa h×nh 40 3.1.3. §iÒu kiÖn ®Êt ®ai 41 3.1.4. KhÝ hËu thuû v¨n 42 3.2. §iÒu kiÖn d©n sinh, kinh tÕ, x· héi 43 3.2.1. §iÒu kiÖn d©n sinh, kinh tÕ 43 3.2.2. §iÒu kiÖn x· héi 44 Ch¬ng 4. KÕt qu¶ vµ ph©n tÝch kÕt qu¶ 45 4.1. Thµnh phÇn c¸c loµi s©u h¹i m¨ng luång thuéc hä Vßi voi trong khu vùc 45 nghiªn cøu 4.1.1. Thµnh phÇn c¸c loµi Vßi voi h¹i m¨ng Luång 45 4.1.2. Thiªn ®Þch cña c¸c loµi Vßi voi h¹i m¨ng trong khu vùc nghiªn cøu 46 4.1.3. X¸c ®Þnh loµi Vßi voi h¹i m¨ng chÝnh 49 4.2. §Æc ®iÓm sinh vËt häc, sinh th¸i cña c¸c loµi Vßi voi h¹i m¨ng Luång trong 50 khu vùc nghiªn cøu 4.2.1. Vßi voi lín (Cyrtotrachelus buqueti Guer) 50 4.2.2. Vßi voi ch©n dài (Cyrtotrachelus longimanus Fabricius) 53 4.2.3. Vßi voi chÊm ngang (Otidognathus davidis) 58 4.2.4. ¶nh hëng cña khÝ hËu tíi c¸c loµi Vßi voi trong khu vùc nghiªn cøu 60 4.2.5. ¶nh hëng cña c©y thøc ¨n tíi c¸c loµi Vßi voi h¹i m¨ng 61 4.3. KÕt qu¶ thö nghiÖm c¸c biÖn ph¸p phßng trõ 64 4.3.1. KÕt qu¶ thö nghiÖm biÖn ph¸p bäc b¶o vÖ m¨ng 65 4.3.2. KÕt qu¶ nghiªn cøu biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh 69 4.4. §Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp vßi voi h¹i m¨ng 71 4.4.1. Nguyªn t¾c chung 71 4.4.2. X©y dùng ch¬ng tr×nh qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i hä Vßi voi 72 4.4.3. §Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý phßng trõ 79 Vßi voi h¹i m¨ng Ch¬ng 5. KÕt luËn, tån t¹i, kiÕn nghÞ 82 5.1. KÕt luËn 82 5.2. Tån t¹i 83 5.3. KiÕn nghÞ 83 Tµi liÖu tham kh¶o 85 Phô lôc 1. Mét sè ¶nh minh ho¹ 90 Phô lôc 2. Mét sè biÓu ®· dïng trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra 93
iii Mét sè ký hiÖu sö dông trong luËn v¨n Ký hiÖu Néi dung Trang IPM Qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp 4 KNKL KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m 80 LSNG L©m s¶n ngoµi gç 81 ¤TC ¤ tiªu chuÈn 24 D00 §êng kÝnh gèc trung b×nh 67 D1.3 §êng kÝnh 1m 3 trung b×nh 67 H vn ChiÒu cao vót ngän trung b×nh 67
iv Danh môc c¸c b¶ng STT Néi dung Trang b¶ng 1-01 Thµnh phÇn c¬ b¶n cña hÖ thèng IPM 10 2-01 §Æc ®iÓm c¸c « tiªu chuÈn trong khu vùc nghiªn cøu 25 3-01 Lîng ma vµ nhiÖt ®é trung b×nh c¸c th¸ng trong n¨m 42 4-01 Danh lôc s©u Vßi voi h¹i m¨ng Luång t¹i Ngäc LÆc - 45 Thanh Ho¸ 4-02 KÕt qu¶ trung b×nh qua ba ®ît ®iÒu tra t¹i khu vùc 57 nghiªn cøu 4-03 C¸c loµi c©y thøc ¨n cña 3 loµi Vßi voi 58 4-04 T×nh h×nh g©y h¹i chung cña Vßi voi t¹i c¸c « tiªu 60 chuÈn 4-05 Danh lôc c¸c loµi thiªn ®Þch cña Vßi voi trong khu vùc 62 nghiªn cøu 4-06 KÕt qu¶ thÝ nghiÖm bäc b¶o vÖ m¨ng b»ng tói nilon 65 4-07 C¸c chØ tiªu D 00 , D1.3 ,H vn cña 30 c©y m¨ng bäc vµ 30 67 c©y m¨ng ®èi chøng qua 3 ®ît kiÓm tra 4-08 KÕt qu¶ kiÓm tra tiªu chuÈn U qua c¸c ®ît kiÓm tra. 67 4-09 KÕt qu¶ ®iÒu tra trong c¸c khãm thÝ nghiÖm vµ ®èi chøng 70
v Danh môc c¸c h×nh Sè TT Néi dung Trang h×nh 1-01 Tæng hîp nh÷ng yÕu tè chÝnh cã thÓ g©y ra dÞch s©u h¹i 8 2-01 Ngìng kinh tÕ, ngìng phßng trõ vµ thêi ®iÓm phßng trõ 29 2-02 S¬ ®å c¸c bíc nghiªn cøu ®Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng 30 hîp Vßi voi h¹i m¨ng Luång 2-03 Tói bäc b¶o vÖ m¨ng 34 4-01 Vßi voi lín (Cyrtotrachelus buqueti Guer) 48 4-02 Vßi voi ch©n dµi (Cyrtotrachelus longimanus Fabricius) 50 4-03 Vßi voi lín (Cyrtotrachelus buqueti Guer) 53 4-04 Vßi voi ch©n dµi (Cyrtotrachelus longimanus Fabricius) 53 4-05 Vßi voi chÊm ngang (Otidognathus davidis) 55 4-06 TuyÕn trïng Steinernema sp. 64 4-07 KÕt qu¶ thÝ nghiÖm bäc b¶o vÖ m¨ng b»ng tói nilon 66 4-08 C©y m¨ng bäc nilon vÉn ph¸t triÓn b×nh thêng 68 4-09 Tû lÖ m¨ng bÞ chÕt vµ bÞ s©u trong c¸c khãm ®iÒu tra 70
vi Lêi c¶m ¬n Tríc tiªn t«i xin tr©n träng c¶m ¬n Khoa Sau ®¹i häc, Bé m«n B¶o vÖ thùc vËt rõng - Khoa Qu¶n lý b¶o vÖ rõng - Trêng §¹i häc L©m nghiÖp ViÖt Nam, ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho t«i ®îc häc tËp vµ lµm ®Ò tµi tèt nghiÖp. Lêi c¶m ¬n ch©n thµnh xin göi ®Õn GS.TS. TrÇn V¨n M·o, «ng NguyÔn §×nh S¬n -Tr¹m trëng Tr¹m kü thuËt b¶o vÖ rõng Thanh Ho¸, Phßng N«ng nghiÖp - uû ban nh©n d©n huyÖn Ngäc LÆc, uû ban nh©n d©n vµ ngêi d©n 2 x· Cao ThÞnh vµ Léc ThÞnh ®· gióp ®ì ®éng viªn t«i thùc hiÖn ®Ò tµi. Lêi c¶m ¬n s©u s¾c nhÊt xin dµnh cho thÇy híng dÉn khoa häc PGS. TS. NguyÔn ThÕ Nh· ngêi ®· trùc tiÕp gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. Xin c¶m ¬n ®Õn c¸c thÇy c« ®· gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp.
-1- §Æt vÊn ®Ò C©y Luång Dendrocalamus barbatus lµ loµi c©y thuéc hä phô Tre tróc (Bambusoideae)- c©y Luång dÔ trång, sinh trëng nhanh, sím ®îc khai th¸c, dÔ chÕ biÕn. Còng nh nhiÒu loµi c©y kh¸c thuéc hä phô Tre tróc, Luång ®îc con ngêi sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau: tõ c¸i t¨m, ®«i ®òa trong b÷a ¨n hµng ngµy ®Õn c¸c vËt dông ®¬n gi¶n sö dông trong gia ®×nh, trong n«ng nghiÖp nh: thóng mñng, giÇn sµng, nong nia...; c¸c ®å thñ c«ng mü nghÖ, tíi c¸c vËt liÖu x©y dùng nhµ cöa cña n«ng d©n; lµ nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o, nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt giÊy, chiÕu, mµnh ®Ó xuÊt khÈu. Luång ®îc trång lµm c©y c¶nh, c©y trang trÝ trong c¸c c«ng viªn, c«ng së vµ lµm nhiÒu nh¹c cô ®éc ®¸o... Luång cßn gãp phÇn b¶o vÖ rõng bÒn v÷ng bëi chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm tèt trong phßng hé, b¶o vÖ ®Êt, níc, phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, b¶o vÖ c«ng tr×nh thuû lîi, thuû ®iÖn, ch¾n sãng, b¶o vÖ ®ª ®iÒu, lµng m¹c..... Bªn c¹nh viÖc sö dông ®o¹n th©n thµnh thôc, Luång cßn cho m¨ng ¨n ngon. M¨ng Luång võa lµ nguån thùc phÈm, võa lµ nguån thu nhËp thêng xuyªn cña ngêi d©n miÒn nói, ®îc chÕ biÕn ®ãng hép b¸n trong c¸c siªu thÞ, hay sö dông lµm m¨ng kh« ®Ó b¶o qu¶n ®îc l©u dµi vµ vËn chuyÓn dÔ, ®¸p øng nhu cÇu sö dông trong c¸c dÞp lÔ tÕt vµ cíi hái ë níc ta. C¸c loµi c©y thuéc ph©n hä Tre tróc nãi chung trong ®ã cã c©y Luång lµ nguån l©m s¶n ngoµi gç cã nhu cÇu lín trªn thÞ trêng vµ cã triÓn väng ph¸t triÓn m¹nh ë ViÖt Nam. Do vËy, trong thêi gian gÇn ®©y, viÖc trång Luång ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu ®ang trë thµnh phong trµo m¹nh mÏ gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¨ng ®¸ng kÓ gi¸ trÞ vµ lîi Ých cña ®Êt trång rõng. DiÖn tÝch rõng Luång ë níc ta t¨ng lªn kÐo theo ®ã lµ t×nh h×nh s©u bÖnh h¹i còng cã chiÒu híng ngµy cµng t¨ng. NhiÒu khu rõng Luång bÞ tho¸i hãa vµ bÞ dÞch s©u bÖnh h¹i, ®iÓn h×nh dÞch Vßi voi h¹i m¨ng, hä Vßi voi (Curculionidae) thuéc bé C¸nh cøng (Coleoptera); Ch©u chÊu h¹i tre tróc thuéc hä Ch©u chÊu
-2- (Acrididae); Bä xÝt h¹i m¨ng thuéc bé C¸nh nöa cøng (Hemiptera); S©u h¹i m¨ng thuéc hä Ngµi ®ªm (Noctuidae); S©u h¹i m¨ng thuéc bé Hai c¸nh (Diptera); RÖp h¹i m¨ng thuéc bé C¸nh ®Òu. Bªn c¹nh ®ã c¸c bÖnh: Chæi sÓ, khuy Luång, säc tÝm trªn c©y Luång... ®· lµm ¶nh hëng kh«ng Ýt ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm c©y Luång. V× vËy, cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó chän ra nh÷ng loµi c©y cã n¨ng suÊt chÊt lîng cao phï hîp víi nhu cÇu s¶n xuÊt, n©ng cao ®îc n¨ng suÊt, chÊt lîng cña nguyªn liÖu. §ång thêi, cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu vÒ s©u bÖnh h¹i ®Ó ®a ra c¸c biÖn ph¸p phßng trõ chóng, ®Æc biÖt lµ s©u h¹i m¨ng v× chóng kh«ng nh÷ng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn s¶n lîng vµ chÊt lîng m¨ng - mét lo¹i s¶n phÈm quan träng mµ cßn ¶nh hëng xÊu ®Õn sinh trëng, ph¸t triÓn cña c©y vµ qua ®ã ¶nh hëng ®Õn s¶n lîng vµ chÊt lîng c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c ngoµi m¨ng. Khi møc ®é s©u h¹i m¨ng lín dÔ g©y thÊt thu cho ngêi d©n nªn ¶nh hëng xÊu tíi chiÕn lîc ph¸t triÓn c©y l©m s¶n ngoµi gç cña Nhµ níc. Tuy vËy, mét sè loµi s©u còng cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc nh cã thÓ sö dông lµm thøc ¨n hoÆc gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh c©n b»ng sinh th¸i. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i m¨ng nh»m h¹n chÕ c¸c loµi s©u h¹i rõng trång vµ lîi dông ®îc mÆt tÝch cùc cña chóng, chó träng ®Õn c¸c biÖn ph¸p th©n thiÖn víi m«i trêng nh b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc, ph¸t triÓn bÒn v÷ng rõng Tre tróc lµ nhu cÇu cÊp thiÕt hiÖn nay. ë níc ta, Thanh Ho¸ lµ mét trong nh÷ng tØnh cã diÖn tÝch trång Luång lín (chiÕm h¬n mét nöa diÖn tÝch rõng trång c¶ tØnh) vµ ®îc coi lµ “quª h¬ng” cña gièng c©y ®a t¸c dông nµy, íc tÝnh hiÖn nay cã ®Õn mét nöa trong sè 4 triÖu d©n Thanh Ho¸ sinh sèng hoÆc cã c¸c ho¹t ®éng kinh doanh liªn quan ®Õn c©y Luång vµ c¸c s¶n phÈm cña nã. Bëi vËy, c©y Luång Thanh Ho¸ còng ®· lµ ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu trong níc (ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp, Trêng §¹i häc L©m nghiÖp) vµ ngoµi níc (trong ®ã cã c¸c häc gi¶ NhËt B¶n, §µi Loan vµ Cu Ba...). Rõng Luång tËp trung t¹i c¸c huyÖn miÒn nói, t¹i nh÷ng vïng ®Êt Bazan ven s«ng suèi, cã ®é Èm cao, mïn nhiÒu, trong ®ã Ngäc LÆc lµ mét huyÖn thuéc tØnh Thanh Ho¸ cã diÖn tÝch trång rõng luång lín....
-3- Nh÷ng nghiªn cøu cã liªn quan tíi lÜnh vùc qu¶n lý b¶o vÖ rõng Tre tróc trong ®ã cã rõng Luång, ®Æc biÖt lµ nghiªn cøu vÒ Vßi voi h¹i m¨ng ë níc ta cßn Ýt vµ ph©n t¸n. Trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy t«i ®i s©u nghiªn cøu vÒ Vßi voi h¹i m¨ng Luång mét lo¹i dÞch lín ë Ngäc LÆc - Thanh Ho¸ ®Ó cung cÊp mét sè th«ng tin c¬ b¶n vÒ t×nh h×nh Vßi voi h¹i m¨ng Luång, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p qu¶n lý vµ b¶o vÖ, gãp phÇn ph¸t triÓn l©m nghiÖp bÒn v÷ng víi tªn ®Ò tµi lµ: "Nghiªn cøu ®Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý tæng hîp s©u h¹i m¨ng Luång thuéc hä Vßi voi (Curculionidae) t¹i khu vùc Ngäc LÆc - Thanh Ho¸".
-4- Ch¬ng 1 tæng quan nghiªn cøu 1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu biÖn ph¸p tæng hîp phßng trõ sinh vËt h¹i (Ipm) ngoµi níc 1.1.1. Nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ biÖn ph¸p tæng hîp phßng trõ sinh vËt h¹i a, LÞch sö ra ®êi vµ mét sè ®Þnh nghÜa vÒ IPM: §Çu nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX, ngêi ta cho r»ng c¸c biÖn ph¸p riªng lÎ kh«ng ®a l¹i hiÖu qu¶ mü m·n cho mçi ch¬ng tr×nh phßng trõ dÞch h¹i trong c«ng t¸c b¶o vÖ thùc vËt. ý niÖm vÒ IPM ®· ®îc h×nh thµnh tõ cuèi nh÷ng n¨m 50, ®Çu nh÷ng n¨m 60 thÕ kû XX ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh cña c«ng t¸c phßng trõ sinh vËt h¹i. IPM lµ sù hîp nhÊt ®Çu tiªn cña tÊt c¶ c¸c chuyªn ngµnh b¶o vÖ thùc vËt trong mét hÖ thèng biÖn ph¸p dùa trªn c¬ së sinh th¸i hîp lý ®Ó b¶o vÖ hÖ thèng s¶n xuÊt c©y trång. Cã 5 biÖn ph¸p b¶o vÖ thùc vËt c¬ b¶n lµ biÖn ph¸p kiÓm dÞch, biÖn ph¸p c¬ giíi - vËt lý, biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c, biÖn ph¸p sinh häc vµ biÖn ph¸p hãa häc. Mçi biÖn ph¸p nµy ®Òu cã nh÷ng u, nhîc ®iÓm. BiÖn ph¸p hãa häc cã nhiÒu u ®iÓm nh dÔ sö dông, t¸c dông nhanh, cïng lóc diÖt ®îc nhiÒu loµi s©u h¹i, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao... nhng sù phô thuéc hoµn toµn vµo thuèc ho¸ häc ®· sinh ra nh÷ng vÊn ®Ò nh: G©y « nhiÔm m«i trêng, h×nh thµnh tÝnh kh¸ng thuèc ë sinh vËt h¹i, dÔ g©y ra hiÖn tîng l¹m dông thuèc hãa häc, xuÊt hiÖn c¸c loµi sinh vËt h¹i míi, n¶y sinh hiÖn tîng t¸i ph¸t dÞch.... C¸c biÖn ph¸p phßng trõ kh«ng sö dông thuèc hãa häc th× thêng cã t¸c dông chËm, ph¹m vi øng dông h¹n chÕ, tèn kÐm... Tõ khi ph¸t hiÖn ra t¸c dông diÖt sinh vËt h¹i gi¶m sót vµ ¶nh hëng bÊt lîi cña thuèc ho¸ häc tíi con ngêi, tíi m«i trêng vµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña c¸c biÖn
-5- ph¸p phßng trõ sinh vËt h¹i truyÒn thèng khiÕn mét biÖn ph¸p th«ng minh h¬n, dùa trªn c¬ së sinh th¸i trong b¶o vÖ thùc vËt ®îc h×nh thµnh, ®ã lµ BiÖn ph¸p tæng hîp phßng trõ sinh vËt h¹i (IPM = Integrated Pest Management). IPM lµ mét hÖ thèng biÖn ph¸p mµ con ngêi biÕt lîi dông mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi sinh vËt trong mét hÖ sinh th¸i ®Ó gi÷ vµ ®iÒu khiÓn chóng vÒ tr¹ng th¸i c©n b»ng vµ t¸c ®éng sao cho kh«ng g©y ra nh÷ng x¸o trén m¹nh mÏ trong c¸c mèi quan hÖ cña hÖ sinh th¸i, gi÷ cho toµn bé hÖ sinh th¸i ph¸t triÓn, tiÕn ho¸ theo híng t¹o ra n¨ng suÊt kinh tÕ cao cña m«i trêng. IPM ®îc xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm tæng thÓ toµn côc n«ng l©m nghiÖp vµ hÖ sinh th¸i n«ng l©m nghiÖp. IPM lµ mét biÖn ph¸p t¬ng ®èi míi cho mét vÊn ®Ò cò lµ lµm thÕ nµo ®Ó b¶o vÖ ®îc c©y trång, ®¶m b¶o n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm th«ng qua phßng trõ dÞch h¹i trong khi gi¶m thiÓu ¶nh hëng xÊu tíi ngêi vµ m«i trêng. §ång thêi trong qu¸ tr×nh phßng trõ ph¶i gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c h¹i kh¸c s¶n sinh, IPM cè g¾ng t×m c¸ch sö dông cã hiÖu qu¶ chiÕn lîc phßng trõ dÞch h¹i b»ng c¸ch thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m ®èi phã tríc víi vÊn ®Ò dÞch h¹i, ng¨n chÆn thiÖt h¹i vµ chØ sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt khi thËt cÇn thiÕt. Môc ®Ých cña c«ng t¸c qu¶n lý sinh vËt h¹i lµ ng¨n ngõa sù ph¸ ho¹i cña chóng. Qu¶n lý dÞch h¹i kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ lo¹i trõ hoµn toµn c¸c loµi sinh vËt h¹i mµ lµ kiÓm so¸t sè lîng sinh vËt h¹i tríc khi chóng tiÕn triÓn tíi møc trë thµnh mét vÊn ®Ò thùc sù. Theo tµi liÖu cña FAO (1972) thuËt ng÷ IPM ®Çu tiªn ®îc c¸c nhµ c«n trïng häc ®a ra ®Ó chØ sù phèi hîp biÖn ph¸p hãa häc víi biÖn ph¸p sinh häc. Còng theo tµi liÖu nµy: Qu¶n lý tæng hîp lµ mét hÖ thèng qu¶n lý dÞch h¹i tïy theo ®iÒu kiÖn m«i trêng vµ ®Æc ®iÓm cña quÇn thÓ c¸c loµi g©y h¹i mµ sö dông c¸c kü thuËt vµ biÖn ph¸p thÝch hîp cã thÓ ¸p dông, nh»m gi÷ mËt ®é cña sinh vËt h¹i díi møc g©y h¹i kinh tÕ. Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ IPM, theo Liªn hiÖp IPM cña Mü (1994): IPM lµ mét chiÕn lîc sö dông phèi hîp c¸c biÖn ph¸p phßng trõ sinh vËt h¹i nh
-6- biÖn ph¸p sinh häc, kü thuËt canh t¸c, hãa häc mét c¸ch thÝch hîp nh»m thùc hiÖn c«ng t¸c phßng trõ dÞch h¹i cã hiÖu qu¶, b¶o ®¶m cã lîi vÒ kinh tÕ vµ m«i trêng. IPM kh«ng ph¶i lµ mét ho¹t ®éng ®¬n lÎ mµ lµ mét qui tr×nh, mét lo¹t c¸c bíc ph¶i ®îc thùc hiÖn cÈn thËn. Mçi mét bíc ®îc thùc hiÖn tïy theo t×nh h×nh cô thÓ, tïy theo lo¹i dÞch h¹i, tïy theo kh¶ n¨ng hiÖn cã. Mét ®Þnh nghÜa kh¸c vÒ IPM nhÊn m¹nh tÝnh chÊt kÕ ho¹ch hãa cña biÖn ph¸p nµy: Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn c¸c bíc trõ sinh vËt h¹i hoÆc ng¨n ngõa chóng ph¸t triÓn thµnh vÊn ®Ò ®îc gäi lµ qu¶n lý tæng hîp sinh vËt h¹i (IPM). §Þnh nghÜa IPM khi chó ý tíi ngìng kinh tÕ: IPM lµ mét hÖ thèng ®iÒu khiÓn dÞch h¹i bao gåm viÖc phèi hîp c¸c biÖn ph¸p phßng trõ kh¸c nhau nh biÖn ph¸p: Kü thuËt canh t¸c; VËt lý c¬ giíi; Hãa häc; Sinh häc trªn c¬ së sinh th¸i hîp lý nh»m lµm gi¶m mËt ®é quÇn thÓ dÞch h¹i ph¸t triÓn díi ngìng g©y h¹i kinh tÕ (Economic Threshold Level). Trong tõ ®iÓn cña trêng ®¹i häc California th× IPM ®îc ®Þnh nghÜa nh sau: IPM lµ mét chiÕn lîc qu¶n lý sinh vËt h¹i tËp trung vµo viÖc phßng ngõa hoÆc thanh to¸n dµi h¹n vÊn ®Ò dÞch h¹i b»ng viÖc phèi hîp c¸c kü thuËt phßng trõ vÝ dô khuyÕn khÝch biÖn ph¸p sinh häc, sö dông gièng chèng chÞu dÞch h¹i, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p canh t¸c xen kÏ nhau nh c¶i tiÕn biÖn ph¸p tíi tiªu hoÆc xÐn tØa lµm cho m«i trêng sèng cña sinh vËt h¹i trë nªn bÊt lîi ®èi víi sù ph¸t triÓn cña chóng... §Þnh nghÜa cña North Dakota State University vÒ IPM: IPM lµ ph¬ng ph¸p bÒn v÷ng ®Ó qu¶n lý sinh vËt h¹i b»ng c¸ch phèi hîp biÖn ph¸p sinh häc, kü thuËt canh t¸c, vËt lý c¬ giíi sao cho lµm gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu rñi ro vÒ kinh tÕ, søc khoÎ vµ m«i trêng. Theo Wylie (2002), ®Þnh nghÜa cña Borror vµ céng sù. (1981) lµ mét ®Þnh nghÜa thÝch hîp: IPM lµ sù phèi hîp tèi u c¸c biÖn ph¸p phßng trõ nh biÖn
-7- ph¸p sinh häc, kü thuËt canh t¸c, vËt lý c¬ giíi vµ/hoÆc biÖn ph¸p ho¸ häc nh»m lµm gi¶m sinh vËt h¹i díi ngìng kinh tÕ, h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt ¶nh hëng tiªu cùc tíi m«i trêng vµ sinh vËt kh¸c. Integrated (Tæng hîp) nghÜa lµ dïng c¸ch tiÕp cËn réng, liªn ngµnh víi sù øng dông c¸c nguyªn lý khoa häc b¶o vÖ thùc vËt ®Ó hîp nhÊt l¹i trong mét hÖ thèng nhiÒu biÖn ph¸p vµ s¸ch lîc kh¸c nhau. Pest (sinh vËt h¹i) bao gåm s©u h¹i, ve bÐt, tuyÕn trïng, bÖnh h¹i, cá d¹i vµ ®éng vËt cã x¬ng sèng g©y ¶nh hëng xÊu tíi n¨ng suÊt vµ chÊt lîng c©y trång. Management (Qu¶n lý) tøc lµ cè g¾ng kiÓm so¸t quÇn thÓ sinh vËt h¹i mét c¸ch cã kÕ ho¹ch, cã hÖ thèng b»ng c¸ch gi÷ quÇn thÓ sinh vËt h¹i hoÆc t¸c h¹i cña chóng ë møc cho phÐp. IPM lµ mét lo¹i qu¶n lý sinh vËt h¹i, ®©y chÝnh lµ qu¸ tr×nh ®i ®Õn quyÕt ®Þnh (decision-making process) ng¨n chÆn ho¹t ®éng còng nh ph¸ ho¹i cña sinh vËt h¹i b»ng c¸ch phèi hîp mét sè chiÕn lîc kh¸c nhau nh»m gi¶i quyÕt dµi h¹n vÊn ®Ò dÞch h¹i. Trong IPM c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý sinh vËt h¹i ®îc dùa trªn c¬ së cña sù cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶ (c¸c gi¶i ph¸p t×nh huèng) chø kh«ng ph¶i lµ viÖc lµm ®Þnh kú nh mét b¶n lÞch tr×nh. Mét môc tiªu cña IPM lµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò dÞch h¹i sao cho viÖc sö dông chÊt ®éc h¹i ë møc thÊp nhÊt. YÕu tè quan träng cña IPM lµ ph¶i cã kÕ ho¹ch tríc, tøc lµ cÇn dù b¸o vµ chuÈn bÞ ®èi phã víi vÊn ®Ò dÞch h¹i tríc khi nã thµnh sù thËt. IPM kh«ng cã nghÜa lµ ®¬n gi¶n chuyÓn tõ dïng thuèc hãa häc sang dïng thuèc sinh häc, vµ còng kh«ng cã nghÜa lµ hoµn toµn kh«ng sö dông thuèc hãa häc. IPM ®îc phÐp vµ cã thÓ sö dông mét sè thuèc hãa häc, thuèc ho¸ häc vÉn cã vai trß quan träng. Tuy nhiªn víi mét sù kh¸c biÖt lµ thuèc ho¸ häc cÇn ®îc sö dông chän läc vµ th«ng minh h¬n. IPM t×m c¸ch gi¶m thiÓu sù phô thuéc vµo thuèc ho¸ häc vÉn ®îc coi nh lµ mét ph¬ng tiÖn ®éc nhÊt.
-8- b, Môc tiªu, nguyªn lý cña IPM Ngµnh l©m nghiÖp, ®Æc biÖt lµ l©m nghiÖp nhiÖt ®íi cã xu híng kh«ng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p qu¸ tæng hîp theo kiÓu n«ng nghiÖp IPM, tuy nhiªn môc ®Ých cña IPM l©m nghiÖp kh«ng kh¸c g× trong n«ng nghiÖp. Mét vÊn ®Ò rÊt quan träng mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cña l©m nghiÖp ®ã lµ phßng ngõa sinh vËt h¹i (prevention). Theo Speight (1997) [48] mét sè nguyªn nh©n chÝnh cña dÞch h¹i trong l©m nghiÖp ®îc thÓ hiÖn trong h×nh 1-01. Loµi hoÆc ph©n loµi thùc vËt MÉn c¶m Cã søc ®Ò kh¸ng ThuÇn loµi Hçn loµi NhËp néi B¶n ®Þa Søc sèng thÊp Søc sèng cao LËp ®Þa DÔ khã bÞ dÞch vµ NghÌo, tho¸i GiÇu, bÞ dÞch vµ thÝch hîp thiÖt h¹i ho¸ kh«ng thÝch thiÖt h¹i hîp Kh«ng cã nguån dÞch Cã nguån dÞch Nguån thøc ¨n Nguån thøc ¨n N¬i sinh s¶n N¬i sinh s¶n lín/tèt h¹n chÕ loµi s©u H×nh 1-01: Tæng hîp nh÷ng yÕu tè chÝnh cã thÓ g©y ra dÞch s©u h¹i Theo h×nh nµy th× bªn ph¶i lµ nh÷ng yÕu tè lµm gi¶m nguy c¬ dÞch, cßn phÝa bªn tr¸i lµ nh÷ng yÕu tè g©y dÞch. Tuy nhiªn trong thùc tiÔn cña ngµnh l©m nghiÖp cã mét sè trêng hîp kh«ng thÓ tr¸nh khái buéc chÊp nhËn nguy c¬ dÞch, do ®ã IPM cÇn gãp phÇn phßng tr¸nh dÞch x¶y ra.
-9- Môc tiªu cña IPM lµ øng dông mäi biÖn ph¸p phßng trõ khèng chÕ sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña sinh vËt h¹i lµm cho chóng chØ g©y ra tæn thÊt díi ngìng kinh tÕ cho phÐp vµ ph¶i lµm sao chi phÝ phßng trõ rÊt nhá, hiÖu Ých kinh tÕ lín, s¶n xuÊt c©y trång phï hîp víi yªu cÇu s¶n lîng cao, chÊt lîng tèt, hiÖu qu¶ cao. IPM cè g¾ng phÊn ®Êu ®¹t ®îc yªu cÇu hiÖn nay cña nÒn kinh tÕ vµ x· héi hiÖn ®¹i: - B¶o vÖ thùc vËt víi môc tiªu + N¨ng suÊt cao + ChÊt lîng tèt - V× chÊt lîng m«i trêng + B¶o vÖ søc khoÎ con ngêi + B¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn IPM nh»m b¶o vÖ søc khoÎ vµ h¹nh phóc cña mäi ngêi còng nh gi¶m thiÓu ®a thuèc ho¸ häc vµo m«i trêng tøc lµ vµo chuçi thøc ¨n, m«i trêng níc, m«i trêng kh«ng khÝ, m«i trêng ®Êt. Trong IPM phßng trõ dÞch h¹i ®îc thùc hiÖn b»ng ph¬ng c¸ch hiÖu qu¶ h¬n, kinh tÕ h¬n vµ bÒn v÷ng h¬n vÒ mÆt sinh th¸i.  §Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh phßng trõ tæng hîp sinh vËt h¹i cÇn chó ý tíi bèn híng c¬ b¶n sau: - Ng¨n chÆn kÞp thêi (Exclusion) sinh vËt h¹i x©m nhËp vµo diÖn tÝch canh t¸c. - Khèng chÕ (Suppression) sinh vËt h¹i díi møc g©y h¹i kinh tÕ. - Tiªu diÖt (Eradication) sinh vËt h¹i nguy hiÓm. - N©ng cao søc ®Ò kh¸ng (Plant resistance) cña c©y trång.  Bèn híng c¬ b¶n ®îc thùc hiÖn th«ng qua 5 bíc sau ®©y:
- 10 - - X¸c ®Þnh sinh vËt h¹i vµ thiªn ®Þch chñ yÕu cña chóng. Ngoµi ra ph¶i x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè sinh häc, lý häc vµ m«i trêng ¶nh hëng ®Õn chóng. - Gi¸m s¸t quÇn thÓ sinh vËt h¹i bëi c¸n bé chuyªn tr¸ch. - X¸c ®Þnh ngìng kinh tÕ lµ chØ sè ®Þnh híng cho IPM. - Qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng trõ (Lùa chän biÖn ph¸p phßng trõ thÝch hîp). - §¸nh gi¸ vµ kiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn IPM ®Ó ®iÒu chØnh. Theo Speight (1999), hÖ thèng IPM bao gåm 4 thµnh phÇn c¬ b¶n víi 3 cÊp ®é kh¸c nhau thÓ hiÖn trong b¶ng 1-01: B¶ng 1-01. Thµnh phÇn c¬ b¶n cña hÖ thèng IPM A Chän lËp ®Þa hîp Chän gièng c©y Chän ®Þa ®iÓm Chän biÖn ph¸p lý, chó ý tíi lÞch sö trång hîp lý: thÝch hîp, chó ý tíi l©m sinh hîp lý: trång c©y tríc ®©y Chó ý tíi s¶n vÞ trÝ gÇn rõng giµ hçn loµi thay cho phÈm cuèi vµ vÊn vµ rõng tù nhiªn thuÇn loµi, lµm ®Ò kinh tÕ giµu rõng... B Thèng kª sè loµi s©u h¹i Nghiªn cøu sinh häc, X¸c ®Þnh thµnh phÇn loµi chÝnh, chó ý tíi nh÷ng sinh th¸i cña s©u bÖnh thiªn ®Þch (¨n thÞt, ký sinh, vÊn ®Ò ®· x¶y ra tríc h¹i chÝnh, ®Æc biÖt lµ g©y bÖnh cho s©u h¹i) ®©y quan hÖ víi c©y chñ. C X¸c ®Þnh ¶nh hëng cña s©u h¹i chÝnh Gi¸m s¸t møc ®é h¹i cña s©u h¹i trong tíi c©y trång vµ X¸c ®Þnh ngìng kinh tÕ mïa dÞch. Quan hÖ víi Ngìng kinh tÕ D BiÖn ph¸p kü thuËt canh BiÖn ph¸p sinh häc: BiÖn ph¸p hãa häc: t¸c: VÖ sinh, tØa tha, lËp Sö dông thiªn ®Þch (¨n Sö dông thuèc trõ s©u, vµ xö lý vên ¬m thÞt, ký sinh, g©y bÖnh) chÊt kÝch thÝch sinh trëng, pheromon Trong ®ã 3 cÊp ®é lµ: - A vµ B lµ nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa - C lµ nh÷ng biÖn ph¸p gi¸m s¸t vµ dù b¸o - D biÖn ph¸p diÖt trõ
- 11 - Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ®Òu thùc hiÖn ®îc trong ch¬ng tr×nh IPM. Nhãm A liªn quan tíi quyÕt ®Þnh trång rõng, thùc hiÖn tríc khi gieo h¹t. §óng ra ph¶i cã vai trß cña b¶o vÖ thùc vËt trong c¸c dù ¸n trång rõng ngay tõ kh©u lËp kÕ ho¹ch nhng thêng bÞ bá qua. Nhãm B vµ C cÇn ®îc ®a vµo ch¬ng tr×nh IPM chuÈn khi nhãm A kh«ng ng¨n chÆn ®îc dÞch h¹i. Bëi nÕu thùc hiÖn tèt nhãm A th× cã thÓ kh«ng cÇn sö dông ®Õn nhãm B vµ C. D lµ nh÷ng biÖn ph¸p cuèi cïng “biÖn ph¸p diÖt trõ”. c, Mét sè vÝ dô vÒ biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp ®· ®îc ¸p dông trong l©m nghiÖp vµ n«ng nghiÖp: + Trong L©m nghiÖp: Nh÷ng biÖn ph¸p tæng hîp phßng trõ s©u h¹i c©y thuéc ph©n hä Tre tróc (Bambusoideae) ®îc thùc hiÖn ë Trung Quèc nh sau [43]:  §èi víi ch©u chÊu (Ceracris spp.): - §µo diÖt trøng tríc khi s©u në. - Ng©m lóa vµo níc tiÓu trong 12 tiÕng råi r¶i ra ®Ó thu hót ch©u chÊu. - Sö dông thuèc bét (dusting) vÝ dô l©n h÷u c¬ khi s©u non xuÊt hiÖn. - B¶o vÖ thiªn ®Þch nh chim, ký sinh, vv.  §èi víi BÖnh chÕt ngîc (Bamboo dieback - Ceratosphaeria phyllostaehydis Zhang): - KiÓm tra chÆt chÏ s¶n phÈm khai th¸c nh»m ph¸t hiÖn c©y ®· bÞ nhiÔm bÖnh ®Ó xö lý, kh«ng cho vËn chuyÓn hµng bÞ nhiÔm bÖnh. - Khi trång chØ sö dông gièng kh«ng bÞ bÖnh - Phun thuèc trõ bÖnh nh Thiophanate methyl 3 lÇn c¸ch nhau 10 ngµy
- 12 - + Trong n«ng nghiÖp: Ch¬ng tr×nh IPM phßng trõ dÞch h¹i c©y B«ng tiÕn hµnh ë Philippines nh sau [14]: - Sö dông biÖn ph¸p canh t¸c kü thuËt ®óng (trång dóng vô, mËt ®é c©y cao, trång xen B«ng + Ng« vµ trång Ng« 1 tuÇn sau trång B«ng ®Ó dÔ dµng phßng trõ s©u dÉn ®Õn lµm gi¶m lîng thuèc ho¸ häc phun trªn b«ng, vÖ sinh ®ång ruéng…). - Sö dông thuèc ho¸ häc phßng trõ dÞch h¹i, nhng tríc khi sö dông bÊt cø lo¹i thuèc nµo ph¶i: Quan s¸t b«ng hµng tuÇn ®Ó ph¸t hiÖn dÞch h¹i; Chän ®óng thuèc vµ kü thuËt ¸p dông ®óng. Tãm l¹i, c¸c nghiªn cøu vÒ IPM ë c¸c ®èi tîng sinh vËt kh¸c nhau ë níc ngoµi rÊt ®a d¹ng, tuú theo ®Æc ®iÓm cña loµi g©y h¹i vµ ®iÒu kiÖn m«i trêng, ®iÒu kiÖn x· héi. Nghiªn cøu c¸c ch¬ng tr×nh nµy ®Ó vËn dông hîp lý vµo c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c néi dung c¬ b¶n cña IPM cã nhiÒu ®iÓm gièng nhau vÒ c¸ch tiÕp cËn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò s©u h¹i, ®ã lµ: Trªn c¬ së n¾m ch¾c ®Æc ®iÓm sinh häc, sinh th¸i cña s©u bÖnh, nghiªn cøu thö nghiÖm c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau, chó ý tíi c¸c biÖn ph¸p an toµn víi m«i trêng sèng, sau ®ã tiÕn hµnh mét hÖ thèng linh ho¹t xö lý l©u dµi vÊn ®Ò s©u h¹i. 1.1.2. Nghiªn cøu vÒ c¸c loµi s©u thuéc hä Vßi voi h¹i m¨ng tre Trong tµi liÖu “Ch¨m sãc rõng tre tróc” [54], Zhou Fangchum (1999) ®· m« t¶ nhiÒu lo¹i s©u, bÖnh h¹i tre tróc, trong ®ã cã nhiÒu lo¹i s©u h¹i m¨ng thuéc hä Vßi voi (Curculionidae), hä Ngµi ®ªm (Noctuidae) vµ thuéc bé Hai c¸nh (Diptera). Trong tµi liÖu ”S©u h¹i tre tróc ë Ch©u ¸”, I.V. Wang Haojie, R.V.Varma, Xu Tiansen cho biÕt Ch©u ¸ cã h¬n 800 loµi c«n trïng liªn quan ®Õn tre tróc vµ ®· m« t¶ nhiÒu loµi s©u h¹i, trong ®ã m« t¶ ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, sinh th¸i vµ c¸c biÖn ph¸p phßng trõ ®îc 345 loµi s©u h¹i [51]. Còng trong tµi liÖu nµy, cã 18 loµi Vßi voi tÊn c«ng m¨ng tre, ®©y lµ nhãm s©u h¹i m¨ng nguy hiÓm v× c¶ s©u