Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu sự phân bố hàm lượng asen trong nước ngầm và trầm tích tại khu vực Tây Bắc Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> _______***_______<br /> <br /> Vũ Thị Duyên<br /> <br /> NGHIÊN CỨU SỰ PHÂN BỐ HÀM LƯỢNG ASEN TRONG<br /> NƯỚC NGẦM VÀ TRẦM TÍCH TẠI KHU VỰC TÂY BẮC HÀ NỘI<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC<br /> <br /> Hà Nội – 2017<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> _______***_______<br /> <br /> Vũ Thị Duyên<br /> <br /> NGHIÊN CỨU SỰ PHÂN BỐ HÀM LƯỢNG ASEN TRONG<br /> NƯỚC NGẦM VÀ TRẦM TÍCH TẠI KHU VỰC TÂY BẮC HÀ NỘI<br /> <br /> Chuyên ngành:<br /> <br /> HÓA MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> Mã số:<br /> <br /> 60440120<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> GS.TS. Phạm Hùng Việt<br /> TS. Phạm Thị Kim Trang<br /> <br /> Hà Nội – 2017<br /> <br /> Lời cảm ơn<br /> Luận văn được thực hiện dưới sự hỗ trợ về thiết bị và kinh phí của dự án “Dự<br /> đoán ô nhiễm asen trong nước ngầm tại khu vực đồng bằng bồi tích Đông Nam Á<br /> (PREAS)” trong khuôn khổ dự án hợp tác giữa Viện Khảo sát Địa chất Đan Mạch<br /> và Greenland (GEUS), Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên (HUS) và Đại học Mỏ<br /> Địa chất (HUMG) do Liên minh Châu Âu tài trợ.<br /> Để hoàn thành được luận văn này tôi đã nhận được rất nhiều sự hỗ trợ, động<br /> viên, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể.<br /> Trước hết, tôi xin xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS. Phạm Hùng Việt và<br /> TS. Phạm Thị Kim Trang đã giao đề tài, hướng dẫn và truyền đạt những kiến thức bổ<br /> ích trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu; đồng thời cũng bày tỏ lời cảm ơn<br /> chân thành tới các chuyên gia Dieke Postma, Rasmus Jakobsen, Helle Ugilt và<br /> Jolanta Kazmierczak đã đưa ra những gợi ý quý giá trong các buổi trò chuyện và các<br /> cuộc thảo luận thân thiện trong toàn bộ quá trình nghiên cứu. Tôi cũng xin cảm ơn<br /> ThS. Vi Mai Lan trong việc giải quyết tất cả các vấn đề về kĩ thuật ở ngoài hiện trường<br /> cũng như trong phòng thí nghiệm, nếu không có những khả năng đó thì luận văn này<br /> đã không thể thực hiện được. Đồng thời tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình từ phía<br /> ThS. Đào Mạnh Phú, NCS. Đào Việt Nga và ThS. Trần Thị Mai và các thành viên<br /> khác trong dự án đã giúp tôi hoàn thành nghiên cứu này. Một lần nữa tôi xin chân<br /> thành cảm ơn.<br /> Tôi cũng muốn cảm ơn các anh chị và các bạn đồng nghiệp trong Trung tâm<br /> Nghiên cứu Công nghệ Môi trường và Phát triển Bền vững (CETASD) đã nhiệt tình<br /> giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm việc, nghiên cứu và thực hiện luận văn.<br /> Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô trong khoa Hóa học, đặc biệt là bộ<br /> môn Hóa môi trường đã giảng dạy và truyền đạt những kiến thức hữu ích để sử dụng<br /> trong luận văn cũng như trong các nghiên cứu sau này.<br /> Cuối cùng, tôi xin gửi lời cám ơn đến gia đình, bạn bè cho sự động viên, hỗ trợ<br /> to lớn của họ trong suốt quá trình thực hiện luận văn, đặc biệt là trong những ngày<br /> bận rộn cuối cùng này.<br /> Hà Nội, ngày 30 tháng 11 năm 2016<br /> Học viên: Vũ Thị Duyên<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT .................................................... iii<br /> DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. iv<br /> DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................v<br /> MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1<br /> Chương 1 – TỔNG QUAN .........................................................................................3<br /> 1.1. Ô nhiễm asen trong nước ngầm trên thế giới và Việt Nam .............................3<br /> 1.1.1. Ô nhiễm asen trên thế giới ........................................................................4<br /> 1.1.2. Ô nhiễm asen tại Việt Nam .....................................................................10<br /> 1.2. Asen trong đất, trầm tích và khoáng ..............................................................13<br /> 1.3. Các giả thuyết về sự hình thành asen trong nước ngầm ................................17<br /> 1.3.1. Cơ chế giải phóng As từ các khoáng sắt oxit dưới điều kiện khử ..........18<br /> 1.3.2. Cơ chế cạnh tranh vị trí hấp phụ .............................................................20<br /> 1.3.3. Quá trình oxi hóa quặng pyrit .................................................................21<br /> 1.3.4. Các giả thuyết khác về cơ chế giải phóng asen vào tầng chứa nước ......22<br /> 1.4. Phương pháp phân tích asen trên các pha rắn trong trầm tích .......................24<br /> Chương 2 – ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................31<br /> 2.1. Địa điểm nghiên cứu ......................................................................................31<br /> 2.2. Đối tượng và nội dung nghiên cứu.................................................................32<br /> 2.3. Phương pháp nghiên cứu................................................................................34<br /> 2.3.1. Phương pháp lấy mẫu ..............................................................................34<br /> 2.3.2. Phương pháp phân tích ............................................................................37<br /> 2.3.3. Phương pháp chiết trầm tích ...................................................................39<br /> 2.4. Phương pháp xử lí số liệu...............................................................................42<br /> 2.5. Thiết bị, dụng cụ và hóa chất nghiên cứu ......................................................42<br /> <br /> i<br /> <br /> Chương 3 – KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ..............................................................45<br /> 3.1. Đặc điểm của môi trường nước ngầm và sự phân bố asen trong nước ngầm<br /> tại các địa điểm nghiên cứu ...................................................................................45<br /> 3.1.1. Sự phân bố As trong nước ngầm theo độ sâu .........................................45<br /> 3.1.2. Đặc điểm môi trường nước ngầm ...........................................................46<br /> 3.1.3. Mối tương quan của As với một số thành phần chỉ thị cho môi trường<br /> khử trong nước ngầm ........................................................................................57<br /> 3.2. Sự phân bố asen trong trầm tích .....................................................................62<br /> 3.2.1. Tổng hàm lượng Fe và As trong trầm tích ..............................................62<br /> 3.2.2. Sự phân bố của Fe và As trên các pha khoáng trong trầm tích ...............64<br /> 3.3. Mối tương quan giữa As trong trầm tích và nước ngầm ................................72<br /> KẾT LUẬN ...............................................................................................................77<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................78<br /> PHỤ LỤC 1 ...............................................................................................................85<br /> PHỤ LỤC 2. BẢNG SỐ LIỆU KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CÁC MẪU NƯỚC ........86<br /> PHỤ LỤC 3. BẢNG SỐ LIỆU KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MẪU TRẦM TÍCH .......89<br /> PHỤ LỤC 4. MỘT SỐ HÌNH ẢNH ĐI LẤY MẪU HIỆN TRƯỜNG ....................90<br /> <br /> ii<br /> <br />