Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:158

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nhận diện, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH --------o0o--------- LÊ THỊ BẢO NGỌC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH --------o0o--------- LÊ THỊ BẢO NGỌC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN PHÚC SINH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung luận văn “Các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu của chính tôi, dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Phúc Sinh. Kết quả nghiên cứu của luận văn là hoàn toàn trung thực và chƣa từng đƣợc công bố ở bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào khác. Tất cả những tài liệu mà tác giả tham khảo và kế thừa đều đƣợc trích dẫn đầy đủ. Tác giả Lê Thị Bảo Ngọc
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 1. TÍNH CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .................................................................................. 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU............................................................................................ 2 2.1 Mục tiêu tổng quát ..................................................................................................... 2 2.2 Mục tiêu cụ thể .......................................................................................................... 3 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .............................................................................................. 3 4. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 3 5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .............................................................................................. 3 6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................................... 4 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................................. 5 7.1 Đóng góp về khoa học ............................................................................................... 5 7.2 Đóng góp về thực tiễn................................................................................................ 5 8. KẾT CẤU CHUNG CỦA LUẬN VĂN ......................................................................... 6 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU ........................................................... 7 1.1 Những nghiên cứu liên quan đến HTTTKT .................................................................. 7 1.2 Những nghiên cứu về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng HTTTKT ................... 10
1.2.1 Những nghiên cứu nƣớc ngoài về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng HTTTKT ........................................................................................................................ 10 1.2.2 Những nghiên cứu trong nƣớc về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng HTTTKT ........................................................................................................................ 16 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.................................................................................................. 22 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ................................................................................. 23 2.1 Một số khái niệm về hệ thống thông tin kế toán ......................................................... 23 2.1.1 Hệ thống ................................................................................................................ 23 2.1.2 Hệ thống thông tin ................................................................................................ 24 2.1.3 Hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) ................................................................ 25 2.1.3.1 Khái niệm ....................................................................................................... 25 2.1.3.2 Các thành phần của HTTTKT ........................................................................ 26 2.1.3.3 Vai trò của HTTTKT ...................................................................................... 26 2.2 Chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán ....................................................................... 27 2.3 Tổng quan về ngành dịch vụ và kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ.... 29 2.3.1 Tổng quan về ngành dịch vụ ................................................................................. 29 2.3.1.1 Khái niệm ngành dịch vụ................................................................................ 29 2.3.1.2 Đặc điểm ngành dịch vụ ................................................................................. 30 2.3.2 Kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ ................................................ 31 2.4 Lý thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu ................................................................ 32 2.4.1 Mô hình hệ thống hoạt động ................................................................................. 32 2.4.1.1 Nội dung lý thuyết .......................................................................................... 32 2.4.1.2. Vận dụng lý thuyết ........................................................................................ 33 2.4.2 Lý thuyết Công nghệ - Tổ chức – Môi trƣờng kinh doanh (TOE) ....................... 33
2.4.2.1 Nội dung lý thuyết .......................................................................................... 33 2.4.2.2 Vận dụng lý thuyết ......................................................................................... 35 2.4.3 Mô hình kim cƣơng Leavitt 1965 ......................................................................... 35 2.4.3.1 Nội dung lý thuyết .......................................................................................... 35 2.4.3.2 Vận dụng lý thuyết ......................................................................................... 36 2.4.4 Mô hình hệ thống thông tin thành công DeLone và McLean 1992...................... 36 2.4.4.1 Nội dung lý thuyết .......................................................................................... 36 2.4.4.2 Vận dụng lý thuyết ......................................................................................... 37 2.5 Nhận diện các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán ........... 38 2.5.1 Cơ cấu tổ chức ...................................................................................................... 38 2.5.2 Văn hóa tổ chức .................................................................................................... 40 2.5.3 Cam kết tổ chức .................................................................................................... 41 2.5.4 Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng HTTTKT.................................................. 43 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.................................................................................................. 45 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 46 3.1 Thiết kế nghiên cứu ..................................................................................................... 46 3.1.1 Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 46 3.1.2 Quy trình nghiên cứu ............................................................................................ 47 3.2 Phƣơng pháp nghiên cứu định tính ............................................................................. 50 3.2.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất ................................................................................. 50 3.2.2 Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................... 51 3.2.3 Phƣơng trình hồi quy tổng quát ............................................................................ 51 3.2.4 Thiết kế thang đo, diễn giải và mã hóa thang đo .................................................. 52 3.2.4.1 Đo lƣờng ―Chất lƣợng HTTTKT‖.................................................................. 52
3.2.4.2 Đo lƣờng nhân tố ―Cơ cấu tổ chức‖ ............................................................... 53 3.2.4.3 Đo lƣờng nhân tố ―Văn hóa tổ chức‖ ............................................................. 54 3.2.4.4 Đo lƣờng nhân tố ―Cam kết tổ chức‖ ............................................................. 56 3.2.4.5 Đo lƣờng nhân tố ―Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng HTTTKT‖ ......... 56 3.2.5 Thiết kế bảng khảo sát .......................................................................................... 57 3.3 Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng .......................................................................... 58 3.3.1 Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ............................................................................. 58 3.3.1.1 Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha ................................... 58 3.3.1.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA ................................................................... 59 3.3.1.3 Phân tích tƣơng quan Pearson ........................................................................ 60 3.3.1.4 Phân tích hồi quy tuyến tính bội..................................................................... 60 3.3.1.5 Phân tích phƣơng sai một yếu tố ANOVA..................................................... 61 3.3.2 Xác định kích thƣớc mẫu và phƣơng pháp chọn mẫu .......................................... 61 3.3.2.1 Xác định kích thƣớc mẫu ............................................................................... 61 3.3.2.2 Phƣơng pháp chọn mẫu .................................................................................. 62 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.................................................................................................. 63 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ............................................ 64 4.1 Kết quả nghiên cứu ..................................................................................................... 64 4.1.1 Kết quả nghiên cứu định tính ........................................................................... 64 4.1.2 Kết quả nghiên cứu định lƣợng ........................................................................ 65 4.1.2.1 Thống kê mô tả mẫu ...................................................................................... 65 4.1.2.2 Thống kê tần số thang đo .............................................................................. 67 4.1.2.3 Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha ...................................................... 71 4.1.2.4 Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) ................................................. 74
4.1.2.5 Phân tích hệ số tƣơng quan Pearson ............................................................. 80 4.1.2.6 Phân tích hồi quy tuyến tính bội.................................................................... 82 4.1.2.7 Phân tích phƣơng sai một yếu tố ANOVA.................................................... 88 4.1.2.8 Kết quả kiểm định các giả thuyết của mô hình ............................................. 90 4.2 Bàn luận về kết quả nghiên cứu .................................................................................. 91 4.2.1 Bàn luận về kết quả nghiên cứu định tính ............................................................ 91 4.2.2 Bàn luận về kết quả nghiên cứu định lƣợng ......................................................... 92 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4.................................................................................................. 94 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH .................................................. 95 5.1 Kết luận ....................................................................................................................... 95 5.2 Hàm ý chính sách ........................................................................................................ 96 5.2.1 Văn hóa tổ chức .................................................................................................... 97 5.2.2 Cam kết tổ chức .................................................................................................... 99 5.2.3 Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng HTTTKT.................................................. 99 5.2.4 Cơ cấu tổ chức .................................................................................................... 100 5.3 Hạn chế và hƣớng nghiên cứu tiếp theo .................................................................... 100 KẾT LUẬN CHƢƠNG 5................................................................................................ 102 KẾT LUẬN ..................................................................................................................... 103 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC I: PHIẾU PHỎNG VẤN CHUYÊN GIA PHỤ LỤC II: DANH SÁCH CHUYÊN GIA PHỎNG VẤN PHỤ LỤC III: BẢNG KHẢO SÁT PHỤ LỤC IV: DANH SÁCH CÔNG TY KHẢO SÁT PHỤ LỤC V: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ĐỊNH LƢỢNG
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DNTN Doanh nghiệp tƣ nhân EFA Exploratory Factors Analysis (Phân tích nhân tố khám phá) ERP Enterprise Resource Planning (Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp) GDP Gross domestic product (Tổng sản phẩm nội địa) HTTTKT Hệ thống thông tin kế toán PCA Principal Component Analysis (Phân tích thành phần chính) TOE Technology – Organization – Environment Theory (Lý thuyết công nghệ - tổ chức – môi trƣờng kinh doanh) TNHH Trách nhiệm hữu hạn TVE Total Variance Explained (Tổng phƣơng sai trích)
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Thang đo ―Chất lƣợng HTTTKT‖ Bảng 3.2: Thang đo ―Cơ cấu tổ chức‖ Bảng 3.3: Thang đo ―Văn hóa tổ chức‖ Bảng 3.4: Thang đo ―Cam kết tổ chức‖ Bảng 3.5: Thang đo ―Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng HTTTKT‖ Bảng 4.1: Thống kê về giới tính Bảng 4.2: Thống kê về nghề nghiệp Bảng 4.3: Thống kê về loại hình doanh nghiệp Bảng 4.4: Thống kê tần số thang đo biến ―Cơ cấu tổ chức‖ Bảng 4.5: Thống kê tần số thang đo biến ―Văn hóa tổ chức‖ Bảng 4.6: Thống kê tần số thang đo biến ―Cam kết tổ chức‖ Bảng 4.7: Thống kê tần số thang đo biến ―Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng HTTTKT‖ Bảng 4.8: Thống kê tần số thang đo biến ―Chất lƣợng HTTTKT‖ Bảng 4.9: Bảng tổng hợp kết quả kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha Bảng 4.10: Bảng kết quả kiểm định KMO và Bartlett của các biến độc lập Bảng 4.11: Tổng phƣơng sai trích của các biến độc lập Bảng 4.12: Bảng ma trận xoay nhân tố của các biến độc lập Bảng 4.13: Bảng kết quả kiểm định KMO và Bartlett của biến phụ thuộc Bảng 4.14: Tổng phƣơng sai trích của biến phụ thuộc
Bảng 4.15: Kết quả phân tích nhân tố của biến phụ thuộc Bảng 4.16: Bảng ma trận hệ số tƣơng quan giữa các biến trong mô hình Bảng 4.17: Bảng tóm tắt mô hình hồi quy Bảng 4.18: Phân tích phƣơng sai ANOVA Bảng 4.19: Hệ số hồi quy của mô hình nghiên cứu Bảng 4.20: Hệ số tƣơng quan Spearman Bảng 4.21: Kết quả thống kê phƣơng sai một yếu tố ANOVA Bảng 4.22: Kết quả kiểm định Homogeneity Bảng 4.23: Kết quả kiểm định phƣơng sai một yếu tố ANOVA
DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 2.1: Mô hình hệ thống hoạt động Hình 2.2: Lý thuyết Công nghệ - Tổ chức – Môi trƣờng kinh doanh (TOE) Hình 2.3: Mô hình kim cƣơng Leavitt Hình 2.4: Mô hình hệ thống thông tin thành công DeLone và McLean (1992) Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu đề xuất Hình 4.1: Đồ thị Histogram HE Hình 4.2: Đồ thị P-P Plot HE Hình 4.3: Đồ thị phân tán Scatterplot HE Hình 4.4: Mô hình các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng HTTTKT
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Là một thành phần không thể thiếu của hệ thống thông tin (Banerjee, 2010; đƣợc trích trong nghiên cứu của Carolina, 2014), hệ thống thông tin kế toán ngày nay không những đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin kế toán theo luật định cho các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp mà còn có tầm ảnh hƣởng lớn đến công tác quản trị doanh nghiệp (Francis và Olayemi, 2016). Với mục đích thu thập, lƣu trữ, xử lý và cung cấp thông tin kế toán (Romney và Steinbart, 2014; Neogy, 2014), một hệ thống thông tin kế toán đƣợc tổ chức tốt sẽ mang đến những thông tin hữu ích và kịp thời, giúp cho các quá trình ra quyết định hiệu quả hơn. Trên cơ sở vai trò quan trọng đó của hệ thống thông tin kế toán, việc đảm bảo chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại doanh nghiệp là một yêu cầu đặc biệt cần thiết nhằm tạo ra những thông tin kế toán có chất lƣợng cho ngƣời dùng. Muốn làm đƣợc điều này, ngƣời xây dựng và điều hành hệ thống cần biết đƣợc những nhân tố nào có thể ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán để làm căn cứ cho việc thiết kế và điều chỉnh hệ thống nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại doanh nghiệp. Vấn đề về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán đã nhận đƣợc nhiều sự quan tâm từ các nhà nghiên cứu trong và ngoài nƣớc. Các nghiên cứu trên thế giới trong những năm gần đây có thể kể đến nhƣ nghiên cứu của Carolina (2014) ở các doanh nghiệp sản xuất tại Indonesia; Omar và cộng sự (2016) tại các doanh nghiệp tƣ nhân ở Malaysia; Susanto (2017a) ở các bệnh viện tại Indonesia hay nghiên cứu của Al-Ibbini (2017) tại các công ty hoạt động ở Jordan,... Trong khi đó, các nghiên cứu tại Việt Nam về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán cũng rất phong phú, nhƣ nghiên cứu của Nguyễn Thị Thúy (2016) với bằng chứng thực nghiệm từ các doanh nghiệp tại TP.HCM; hay Dƣơng Thị Chín (2017) với nghiên cứu trên các doanh nghiệp sử dụng ERP
2 trên địa bàn TP.HCM. Ngoài ra còn có nghiên cứu của Tô Hồng Thiên (2017) ở các trƣờng đại học công lập tại Việt Nam. Có thể thấy các tác giả đã thực hiện nghiên cứu ở nhiều đối tƣợng khác nhau để xác định và đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán nhƣng chƣa có nghiên cứu nào tiến hành ở lĩnh vực kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Trong khi đó, ngành dịch vụ tại Thành phố Hồ Chí Minh là một ngành mũi nhọn, đóng góp đáng kể vào cơ cấu GDP và chiếm tỷ trọng lớn về số lƣợng giấy phép đăng ký kinh doanh cũng nhƣ nguồn vốn huy động đƣợc (Cục Thống kê TP.HCM, 2018). Chính vì vậy, việc xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh sẽ góp phần giúp các nhà quản lý doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này trong việc nâng cao chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán thông qua việc tổ chức và phối hợp hài hòa giữa các yếu tố tác động với hệ thống thông tin kế toán tại đơn vị mình. Điều này cũng là cơ sở cho việc nâng cao hiệu quả quản lý doanh nghiệp và thu hút vốn từ các nhà đầu tƣ. Từ đó, tạo điều kiện cho sự phát triển của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ ở Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng cũng nhƣ nền kinh tế cả nƣớc nói chung. Trên cơ sở tính quan trọng và cần thiết của vấn đề, đồng thời dựa trên mong muốn khám phá vấn đề mới từ khoảng trống nghiên cứu, tác giả lựa chọn đề tài “CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHẤT LƢỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH”. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1 Mục tiêu tổng quát Nhận diện, xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp này.
3 2.2 Mục tiêu cụ thể - Nhận diện và xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. - Đo lƣờng và đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố này tới chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Để làm rõ mục tiêu nghiên cứu, đề tài tập trung vào giải quyết hai câu hỏi nghiên cứu: (1) Những nhân tố nào có thể ảnh hƣởng tới chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn TP.HCM? (2) Những nhân tố này ảnh hƣởng ở mức độ nào đến chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh? 4. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU - Đối tƣợng nghiên cứu: Các nhân tố bên trong tổ chức ảnh hƣởng tới chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn TP.HCM, cụ thể là Cơ cấu tổ chức, Văn hóa tổ chức, Cam kết tổ chức, Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng hệ thống thông tin kế toán. - Đối tƣợng thu thập dữ liệu: Những ngƣời làm kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn TP.HCM. 5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Phạm vi đề tài: Xét đến các yếu tố thuộc về nội bộ của doanh nghiệp bao gồm Cơ cấu tổ chức, Văn hóa tổ chức, Cam kết tổ chức, Huấn luyện và đào tạo ngƣời sử dụng hệ thống thông tin kế toán để đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các
4 nhân tố này đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán, trong đó chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán đƣợc đo lƣờng thông qua những tiêu chuẩn về chất lƣợng hệ thống thông tin. - Phạm vi không gian: Nghiên cứu đƣợc khảo sát tại một số doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn TP.HCM. - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu đƣợc tiến hành từ tháng 03 năm 2018 đến tháng 09 năm 2018. 6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để thực hiện nghiên cứu này, tác giả vận dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau, tùy theo từng mục tiêu nghiên cứu cần giải quyết. Phƣơng pháp nghiên cứu đƣợc sử dụng là phƣơng pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lƣợng, trong đó nghiên cứu định lƣợng đóng vai trò chủ đạo nhằm giúp tác giả trả lời đƣợc hai câu hỏi nghiên cứu đã đặt ra. Nghiên cứu định tính giúp nhận diện và đƣa ra câu trả lời giả định (giả thuyết nghiên cứu) cùng với thang đo lƣờng cho những nhân tố có thể ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán, làm cơ sở cho bƣớc kiểm định giả thuyết ở nghiên cứu định lƣợng. Phƣơng pháp đƣợc thực hiện thông qua khái quát các lý thuyết về chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán. Đồng thời, trên cơ sở tham khảo các bài báo, nghiên cứu, bài viết có liên quan đến đề tài và tham khảo ý kiến chuyên gia, từ đó tổng hợp, phân tích và đối chiếu nhằm tìm ra các nhân tố đồng thời điều chỉnh, bổ sung và phát hiện các nhân tố mới có thể ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn TP.HCM. Nghiên cứu định lƣợng giúp kiểm định lại các giả thuyết đặt ra ban đầu, từ đó trả lời cho hai câu hỏi nghiên cứu của luận văn. Nghiên cứu định lƣợng đƣợc tiến hành bằng phƣơng pháp sử dụng các công cụ trong thống kê và vận dụng mô hình hồi quy tuyến tính nhằm xác định các nhân tố và mức độ ảnh hƣởng của chúng đến chất lƣợng của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp kinh doanh dịch
5 vụ trên địa bàn TP.HCM. Kết quả hồi quy tuyến tính có ý nghĩa thống kê sẽ khẳng định đƣợc nhân tố nào có ảnh hƣởng và mức độ tác động của từng nhân tố đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán thông qua các trọng số hồi quy của mô hình. Dữ liệu thu thập thông qua phát bảng khảo sát bằng giấy hoặc gửi email các bảng câu hỏi khảo sát đƣợc thiết kế thang đo Likert 5 điểm với tổng mẫu là 200 ngƣời làm kế toán tại các doanh nghiệp dịch vụ trên địa bàn TP.HCM. Tổng mẫu là 200 đƣợc xác định dựa theo cách tiếp cận mô hình phân tích nhân tố khám phá, tỷ lệ k là 5/1 với tổng số 26 biến quan sát. Với sự hỗ trợ của phần mềm SPSS 20.0 kết hợp với các công cụ thống kê nhƣ phân tích độ tin cậy của thang đo bằng Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích tƣơng quan Pearson và phân tích hồi quy tuyến tính cho các dữ liệu đã đƣợc mã hóa để kiểm định giả thuyết đã đặt ra ban đầu và đánh giá mức độ phù hợp của mô hình đƣợc đề xuất. 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 7.1 Đóng góp về khoa học Dựa theo cơ sở tổng kết các nghiên cứu đã đƣợc thực hiện trƣớc đó có liên quan đến vấn đề nghiên cứu, đề tài đƣa ra các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán trong điều kiện nghiên cứu tại Việt Nam, cụ thể là ở các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ trên địa bàn TP.HCM. Từ kết quả nghiên cứu đó, đề tài đề xuất những hàm ý chính sách nhằm nâng cao chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp này. Đây cũng là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo liên quan đến đề tài này ở những môi trƣờng ứng dụng khác nhau tại Việt Nam hay đƣa thêm vào các nhân tố mới để mở rộng mô hình nghiên cứu hiện tại của đề tài này. 7.2 Đóng góp về thực tiễn Thông qua việc đƣa ra các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng hệ thống thông tin kế toán, đề tài là kênh tham khảo cho các nhà quản lý doanh nghiệp mong muốn nâng cao chất lƣợng hệ thống tin kế toán tại đơn vị mình. Việc tập trung kiểm soát các nhân tố ảnh hƣởng đến hệ thống thông tin kế toán sẽ giúp các nhà quản lý doanh
6 nghiệp nâng cao chất lƣợng thông tin mà hệ thống cung cấp, từ đó gia tăng hiệu quả của các quyết định trong kinh doanh. 8. KẾT CẤU CHUNG CỦA LUẬN VĂN Đề tài đƣợc kết cấu theo các nội dung sau: Chƣơng 1: Tổng quan các nghiên cứu Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết Chƣơng 3: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chƣơng 5: Kết luận và hàm ý chính sách
7 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU Nhằm có cái nhìn khái quát về các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng HTTTKT, chƣơng này sẽ trình bày một số nghiên cứu trong và ngoài nƣớc đã đƣợc thực hiện gần đây có liên quan đến đề tài này. Thông qua đó, tác giả xác định khe hổng nghiên cứu và đƣa ra định hƣớng nghiên cứu của luận văn. Đây cũng là cơ sở quan trọng cho nội dung của các chƣơng tiếp theo. 1.1 Những nghiên cứu liên quan đến HTTTKT HTTTKT là một vấn đề đã và đang nhận đƣợc nhiều sự quan tâm từ các nhà nghiên cứu. Trong nghiên cứu của Francis và Olayemi (2016) về mối quan hệ giữa HTTTKT và thành quả quản lý của doanh nghiệp, các tác giả nhận định rằng kế toán đóng vai trò quan trọng đối với một tổ chức khi đƣợc đo lƣờng ở cả khía cạnh tài chính và phi tài chính. HTTTKT đƣợc cho là có hiệu quả khi thông tin đƣợc cung cấp bởi chúng đáp ứng đa dạng cho các yêu cầu của ngƣời sử dụng hệ thống. HTTTKT ảnh hƣởng đến hành vi và thành quả hoạt động của tất cả các bộ phận, tổ chức và thậm chí cả các quốc gia. Lợi ích của HTTTKT có thể đƣợc đánh giá bởi tác động của nó đến quá trình ra quyết định, chất lƣợng thông tin kế toán, đánh giá thành quả, kiểm soát nội bộ và tạo điều kiện cho các hoạt động kinh doanh của công ty. Bằng dữ liệu khảo sát trên 60 tổ chức giáo dục tƣ nhân tại Nigeria, các tác giả đã cho thấy có mối quan hệ giữa HTTTKT và các quyết định chiến lƣợc của tổ chức, việc tăng cƣờng sử dụng HTTTKT sẽ giúp gia tăng hiệu quả ra quyết định bởi các nhà quản lý. Nhƣ vậy nghiên cứu này đã góp phần khẳng định lại vai trò quan trọng của việc sử dụng HTTTKT trong công tác quản trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn chƣa chỉ ra đƣợc những tiêu chuẩn để đánh giá một HTTTKT nhƣ thế nào là có tác động tích cực lên hiệu quả quản lý mà mới chỉ dừng lại ở việc khẳng định có mối quan hệ giữa việc sử dụng HTTTKT và thành quả quản lý doanh nghiệp. Uyar và cộng sự (2017) đã chỉ ra tác động của HTTTKT lên quản trị doanh nghiệp với bằng chứng thực nghiệm tại các doanh nghiệp chƣa niêm yết ở Thổ Nhĩ Kỳ. Trong nghiên cứu này, HTTTKT đƣợc đo lƣờng thông qua 4 yếu tố là: việc sử
8 dụng hiệu quả hệ thống sổ sách kế toán, báo cáo tài chính, áp dụng chuẩn mực kế toán/chuẩn mực báo cáo tài chính Thổ Nhĩ Kỳ, hiệu quả của hệ thống ngân sách. Theo đó, các tác giả đƣa ra 4 giả thuyết nghiên cứu tƣơng ứng là 4 yếu tố kể trên sẽ có tác động tích cực lên công tác quản trị doanh nghiệp. Với 35.5% phản hồi từ 142 đối tƣợng là các nhà quản lý, trợ lý giám đốc, giám đốc tài chính và các vị trí tƣơng tự từ 400 doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Istanbul, các tác giả sử dụng phƣơng pháp PLS-SEM để kiểm định lại những giả thuyết đặt ra ban đầu. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 3 giả thuyết đƣợc chấp nhận là việc sử dụng hiệu quả hệ thống sổ sách kế toán, báo cáo tài chính và hiệu quả của hệ thống ngân sách có tác động tích cực đến quản trị doanh nghiệp. Nhƣ vậy, phù hợp với kết quả nghiên cứu của Francis và Olayemi (2016) cùng với những nghiên cứu liên quan đƣợc thực hiện trƣớc đó, nghiên cứu này đã cho thấy ảnh hƣởng và tầm quan trọng của HTTTKT đối với doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn cung cấp cơ sở cho việc đo lƣờng HTTTKT thông qua các tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả của việc sử dụng các báo cáo kế toán. Cũng liên quan đến HTTTKT, tác giả Al-Ibbini (2017) cũng công bố kết quả nghiên cứu của mình về mối quan hệ giữa các yếu tố thành công quan trọng, chất lƣợng HTTTKT và thành quả kỳ vọng của doanh nghiệp. Biến các yếu tố thành công quan trọng gồm 7 thang đo là sự ủng hộ của nhà quản lý cấp cao, đào tạo và huấn luyện, cải tiến liên tục, sự tham gia của ngƣời sử dụng và quản trị rủi ro. Trong khi đó, tính chính xác, khả năng có thể kiểm toán, độ tin cậy, độ an toàn, tính kịp thời, tính linh hoạt và sự hài lòng của ngƣời sử dụng là các thang đo dùng để đo lƣờng biến chất lƣợng HTTTKT. Thành quả kỳ vọng của doanh nghiệp đƣợc đo lƣờng bởi sự hữu hiệu, sự hiệu quả và và tính toàn vẹn. Các dữ liệu chính cần thiết cho các mục tiêu nghiên cứu đƣợc thu thập từ các công ty ở Jordan. Bảng câu hỏi với thang đo Likert 5 điểm đã đƣợc thiết kế và gửi cho các nhân viên và các cấp quản lý khác nhau làm việc tại những công ty này vào tháng 5 năm 2015. Với 150 bảng câu hỏi đƣợc phân phát cho ngƣời trả lời nhƣng chỉ có 104 bảng hợp lệ (69%) và phân tích. Các dữ liệu khác đƣợc thu thập từ các nguồn thứ cấp nhƣ tạp chí định