Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:80

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp trong tỉnh An Giang bằng cách vận dụng lý thuyết các mô hình nghiên cứu để giải thích quá trình phát triển ngành nông nghiệp trong tỉnh. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cần thiết để nâng cao năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LÊ BẢO TOÀN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG NÔNG NGHIỆP TỈNH AN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐẠO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LÊ BẢO TOÀN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG NÔNG NGHIỆP TỈNH AN GIANG Chuyên ngành: KINH TẾ PHÁT TRIỂN Mã số: 60.31.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS ĐINH PHI HỔ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011
LỜI CÁM ƠN Trước tiên, xin chân thành cám ơn thầy Đinh Phi Hổ đã dành nhiều thời gian quý báu, tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin được bày tỏ lòng cám ơn chân thành đến quý thầy cô thuộc Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright và các thầy cô khoa Kinh tế phát triển – Trường Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh đã giảng dạy và truyền thụ những kiến thức quý báu cho tôi. Tôi cũng xin cám ơn những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn giúp đỡ, động viên, chia sẽ những kinh nghiệm, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này. TP.Hồ Chí Minh, ngày 04 tháng 5 năm 2011 Tác giả Lê Bảo Toàn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện. Các đoạn trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được trích dẫn nguồn và có độ chính xác cao trong phạm vi hiểu biết của tôi. Nội dung nghiên cứu và kết quả trong luận văn này là trung thực. TP.Hồ Chí Minh, ngày 04 tháng 5 năm 2011 Tác giả Lê Bảo Toàn
MỤC LỤC TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ................................................................................ i DANH MỤC HÌNH .......................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... iv CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU ........................................................................ 1 1.1. Đặt vấn đề ............................................................................................ 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................ 2 1.3. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 2 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................... 3 1.5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 3 1.6. Cấu trúc đề tài ...................................................................................... 4 CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT .......................................................... 6 2.1. Các khái niệm cơ bản........................................................................... 6 2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của sản xuất nông nghiệp .............................. 6 2.1.2. Khái niệm về năng suất lao động ......................................................... 6 2.2. Xu hướng tăng trưởng NSLĐNN trên thế giới .................................... 7 2.3. Các yếu tố đầu vào trong sản xuất nông nghiệp .................................. 9 2.3.1. Vốn....................................................................................................... 9 2.3.2. Lao động .............................................................................................. 9 2.3.3. Đất nông nghiệp ................................................................................... 9 2.3.4. Công nghệ .......................................................................................... 10 2.4. Lý thuyết về năng suất lao động nông nghiệp ................................... 10 2.4.1. Mô hình Ricardo. ............................................................................... 10 2.4.2. Mô hình hai khu vực của Lewis. ....................................................... 11 2.4.3. Mô hình Todaro ................................................................................. 11
2.4.4. Mô hình Park S.S ............................................................................... 12 2.5. Mô hình định lượng trong phân tích năng suất lao động................... 13 2.6. Các nghiên cứu trước có liên quan năng suất lao động nông nghiệp 14 2.7. Bài học kinh nghiệm từ các nước trên thế giới.................................. 15 2.7.1. Bài học từ Thụy Điển......................................................................... 15 2.7.2. Bài học từ Nhật Bản........................................................................... 16 2.7.3. Bài học từ Đài Loan ........................................................................... 16 2.8. Mô hình nghiên cứu và khung phân tích ........................................... 17 2.8.1. Mô hình nghiên cứu. .......................................................................... 17 2.8.2. Khung phân tích ................................................................................. 18 CHƢƠNG 3. TỔNG QUAN KINH TẾ XÃ HỘI VÀ THỰC TRẠNG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP TRONG TỈNH AN GIANG ......... 20 3.1. Tổng quan kinh tế xã hội tỉnh An Giang ........................................... 20 3.1.1. Giới thiệu ........................................................................................... 20 3.1.2. Tình hình kinh tế xã hội tỉnh An Giang ............................................. 21 3.2. Thực trạng sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang .............................. 26 3.2.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ................................................... 26 3.2.2. Diện tích và sản lượng nông nghiệp. ................................................. 26 3.2.3. Năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang ............................... 28 3.2.4. Xu hướng dịch chuyển NSLĐNN tỉnh An Giang ............................. 30 3.3. Định hướng phát triển nông nghiệp An Giang .................................. 31 CHƢƠNG 4.CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NSLĐNN TỈNH AN GIANG .............................................................................................. 34 4.1. Mô tả số liệu ...................................................................................... 34 4.2. Phân tích mô tả các biến độc lập trong mô hình................................ 36 4.2.1. Quy mô đất nông nghiệp.................................................................... 36 4.2.2. Số lao động nông nghiệp trong hộ ..................................................... 37
4.2.3. Quy mô vốn đầu tư ............................................................................ 37 4.2.4. Chi phí cơ giới hóa ............................................................................ 38 4.3. Kết quả phân tích mô hình ................................................................. 39 4.3.1. Phân tích tương quan ......................................................................... 39 4.3.2. Phân tích hồi quy. .............................................................................. 41 4.3.3. Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình. ......................................... 41 4.3.4. Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến ................................................ 42 4.3.5. Kiểm định phương sai của sai số không đổi ...................................... 43 4.3.6. Kết quả mô hình................................................................................. 44 CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP............................................ 47 5.1. Kết luận .............................................................................................. 47 5.1.1. Quy mô đất đất và lao động ............................................................... 47 5.1.2. Quy mô vốn đầu tư và chi phí cơ giới hóa ........................................ 48 5.2. Giải pháp đề nghị. .............................................................................. 50 5.2.1. Giải pháp về quy mô đất .................................................................... 50 5.2.2. Giải pháp về lao động ........................................................................ 51 5.2.3. Giải pháp về quy mô vốn đầu tư. ....................................................... 52 5.2.4. Giải pháp về cơ giới hóa. ................................................................... 53 5.3. Gợi ý nghiên cứu tiếp theo. ............................................................... 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 56 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 58 Phụ lục 1: NSLĐNN một số nước 2005 ......................................................... 58 Phụ lục 2: Tổng sản phẩm GDP theo giá so sánh 1994 các tỉnh ĐBSCL ...... 59 Phụ lục 3: Một số chỉ tiêu nông nghiệp khu vực ĐBSCL năm 2009 ............. 60 Phụ lục 4: Một số kết quả từ hồi quy tuyến tình từ SPSS ............................... 61 Phụ lục 4.1: Kết quả tương quan ..................................................................... 61 Phụ lục 4.2 Tóm tắt mô hình ........................................................................... 61
Phụ lục 4.3 Phân tích phương sai ANOVA .................................................... 61 Phụ lục 4.4 Các hệ số hồi quy ......................................................................... 62 Phụ lục 4.5 Phân tích phương sai hồi quy phụ ................................................ 62 Phụ lục 5: Bảng tra Durbin – Waston ............................................................. 63 Phụ lục 6: Số liệu tính toán ............................................................................. 64
-i- TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang” phân tích nguồn số liệu thứ cấp từ Bộ dữ liệu điều tra mức sống hộ gia đình Việt Nam (VHLSS) 2008 để xác định mối liên hệ NSLĐNN trong tỉnh với các yếu tố tác động bao gồm: quy mô đất của hộ, số lao động trong hộ, quy mô vốn đầu tư và chi phí cơ giới hóa trong sản xuất. Đề tài này được tiến hành với các bước như sau. Thứ nhất, tiếp cận đến những lý thuyết có liên quan đến sản xuất nông nghiệp và NSLĐNN và những bài học kinh nghiệm từ phát triển nông nghiệp, nông thôn của các nước trên thế giới. Đồng thời, căn cứ những nghiên cứu thực nghiệm để xây dựng mô hình nghiên cứu. Thứ hai, phân tích tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh trong những năm qua. Qua số liệu về cơ cấu các ngành sản xuất, thể hiện rằng nông nghiệp là ngành quan trọng nhất trong quá khứ đến hiện tại. Mặc dù cơ cấu kinh tế trong tỉnh đang thay đổi theo hướng tăng tỷ trọng ngành dịch vụ và giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp nhưng nông nghiệp vẫn đang đóng góp lớn vào GDP và thu hút nhiều lao động. Nghiên cứu cho thấy nông nghiệp tỉnh An Giang đã qua giai đoạn thâm dụng đất và lao động, và đang trong giai đoạn phát triển, đòi hỏi nhiều về các yếu tố đầu vào là vốn và công nghệ Thứ ba, phân tích hồi quy để tìm tác động của các biến độc lập lên biến NSLĐNN, đồng thời thực hiện kiểm định các giả thuyết thống kê nhằm đánh giá mức độ phù hợp của mô hình. Kết quả cho thấy NSLĐNN có mối quan hệ đồng biến với quy mô đất và quy mô vốn đầu tư, quan hệ nghịch biến với số lao động trong hộ và ít chịu tác động của biến cơ giới hóa. Từ đó tác giả đưa ra những gợi ý chính sách để có thể cải thiện hơn nữa NSLĐNN trong tỉnh An Giang.
- ii - DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Xu hướng tăng trưởng năng suất lao động nông nghiệp thế giới ...... 8 Hình 2.2 Năng suất lao động và thu nhập của lao động nông nghiệp ............ 13 Hình 2.3 Khung phân tích của đề tài ............................................................... 18 Hình 3.1 Cơ cấu dân số tỉnh An Giang giai đoạn 2003-2009 ......................... 24 Hình 3.2 Cơ cấu dân số tỉnh An Giang năm 2009 .......................................... 25 Hình 3.3 Năng suất lao động nông nghiệp trong tỉnh từ 1995-2009 .............. 30 Hình 3.4 Xu hướng dịch chuyển NSLĐNN An Giang từ 1995-2009 ............ 30 Hình 4.1 Mối quan hệ giữa NSLĐNN và quy mô đất nông nghiệp ............... 35
- iii - DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Tóm tắt các biến trong mô hình ....................................................... 17 Bảng 3.1 Tốc độ tăng trưởng GDP của tỉnh (2005-2009) .............................. 21 Bảng 3.2 Giá trị sản xuất phân theo ngành kinh tế ......................................... 22 Bảng 3.3 Cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp ................................................ 23 Bảng 3.4 Sản lượng lúa giai đoạn 2000-2009 ................................................. 28 Bảng 3.5 Năng suất đất, quy mô đất và NSLĐNN ........................................ 29 Bảng 4.1 Bảng mô tả chi tiết số liệu ............................................................... 34 Bảng 4.2 Thống kê mô tả số liệu .................................................................... 35 Bảng 4.3 Quy mô đất nông nghiệp ................................................................. 36 Bảng 4.4 Số lượng lao động nông nghiệp trong hộ ........................................ 37 Bảng 4.5 Quy mô vốn đầu tư nông nghiệp ..................................................... 38 Bảng 4.6 Chi phí cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp .............................. 38 Bảng 4.7 Kết quả phân tích tương quan .......................................................... 40 Bảng 4.8 Tóm tắt kết quả hồi quy ................................................................... 41 Bảng 4.9 Kết quả phân tích phương sai (ANOVA) ........................................ 42 Bảng 4.10 Các hệ số trong mô hình hồi quy ................................................... 42 Bảng 4.11 Kết quả phân tích phương sai của hồi quy phụ ............................. 44
- iv - DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CGH Chi phí cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp CN-XD Công nghiệp - Xây dựng DT Diện tích đất sản xuất nông nghiệp của hộ ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long GDP Tổng sản lượng nội địa gộp (Gross Domestic Product) Ha Héc ta HTX Hợp tác xã LD Số lao động nông nghiệp trong hộ Ln Logarit cơ số e NN Nông nghiệp NSLĐNN Năng suất lao động nông nghiệp QMV Quy mô vốn đầu tư sản xuất nông nghiệp của hộ VHLSS Cuộc điều tra mức sống hộ gia đình Việt Nam (Vietnam Household Living Standards Suvey)
-1- CHƢƠNG 1. GIỚI THIỆU 1.1. Đặt vấn đề Nông nghiệp là một trong những ngành sản xuất quan trọng nhất ở Việt Nam. Không chỉ vì đóng góp hơn 22,2% vào GDP chung của cả nước, ảnh hưởng trực tiếp hơn 71% dân số[1] mà còn liên quan đến an ninh lương thực quốc gia. Trong kế hoạch phát triển ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn giai đoạn 2011 – 2015, Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn đã xác định mục tiêu cụ thể của ngành là phải đạt được sự tăng trưởng bền vững, chất lượng, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành, cải thiện đời sống dân cư nông thôn, bảo vệ và sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên và môi trường[2]. Tuy đã trở thành nước như xuất khẩu gạo đứng thứ 2 thế giới sau Thái Lan, nhưng nhìn chung năng suất lao động vẫn ở mức thấp so với các nước. Theo Nguyễn Hữu Trí trích từ thống kê của Ngân hàng Thế giới, trong giai đoạn 2000-2002 năng suất lao động nông nghiệp của Đan Mạch là 63.131 USD, của Pháp là 59.243 USD, của Mỹ là 53.907, trong khi của Việt Nam là 256 USD.[3]. Là một tỉnh thuộc “Vựa lúa của Việt Nam”, An Giang dẫn đầu khu vực ĐBSCL về sản xuất lúa với sản lượng 3.421.540 tấn trong năm 2009, chiếm 17% sản lượng lúa trong toàn khu vực. Phần lớn người dân trong tỉnh sống bằng nghề nông nghiệp, theo thống kê năm 2009, có đến 68% lực lượng lao động của tỉnh An Giang làm việc trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, nhưng chỉ đóng góp 34% vào GDP chung của tỉnh. Điều này chứng tỏ hiệu quả của hoạt động sản xuất nông nghiệp còn thấp, chưa khai thác hết tiềm năng cũng như năng suất lao động trong ngành.
-2- Trong khi diện tích đất sản xuất nông nghiệp là có giới hạn, dân số lại không ngừng tăng lên, nếu không có giải pháp nhằm cải thiện năng suất sản xuất nông nghiệp thì đời sống nông dân sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Đề tài “Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang” nhằm tìm kiếm các yếu tố có ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp trong tỉnh trong thời gian qua, từ đó tìm các giải pháp chính sách nhằm nâng cao năng suất lao động nông nghiệp, cải thiện đời sống của nông dân. Hơn nữa, nếu nghiên cứu này được vận dụng thành công ở An Giang (tỉnh có sản lượng nông nghiệp lớn nhất nước) thì sẽ là cơ sở tốt để triển khai ở các địa phương khác, nhất là đối với các tỉnh có điều kiện tự nhiên tương tự ở Đồng bằng sông Cửu Long. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp trong tỉnh An Giang bằng cách vận dụng lý thuyết các mô hình nghiên cứu để giải thích quá trình phát triển ngành nông nghiệp trong tỉnh. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cần thiết để nâng cao năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Với mục tiêu chính là tìm các yếu tố có ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp trong tỉnh và đề xuất những giải pháp chính sách. Nghiên cứu của đề tài tập trung giải quyết những câu hỏi sau: - Các yếu tố nào có ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp trong tỉnh An Giang. - Những giải pháp nào có thể tác động đến những yếu tố đó nhằm nâng cao năng suất lao động nông nghiệp ở An Giang.
-3- 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Mặc dù chăn nuôi, thủy sản trong tỉnh khá phát triển nhưng phần lớn người dân nông thôn vẫn sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt (lúa và hoa màu) và kinh tế hộ gia đình là chủ yếu. Cho nên đối tượng nghiên cứu chính là hộ gia đình có tham gia sản xuất trồng trọt. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài được thực hiện dựa trên số liệu thứ cấp thu thập từ bộ dữ liệu Điều tra mức sống hộ gia đình Việt Nam (VHLSS) 2008 của Tổng cục thống kê, chọn lọc trên địa bàn tỉnh An Giang. Nội dung nghiên cứu: Bao gồm các nội dung: đánh giá tình hình kinh tế - xã hội ở địa phương; nghiên cứu thực trạng sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang; xây dựng mô hình các yếu tố tác động đến năng suất lao động nông nghiệp; đề xuất các giải pháp chính sách nhằm nâng cao năng suất lao động cho nông dân. 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu định lượng qua việc phân tích dữ liệu thống kê, thực hiện mô tả, ước lượng và kiểm định mô hình hồi quy đa biến dựa vào hàm sản xuất bằng phương pháp ước lượng bình phương nhỏ nhất. Đề tài sử dụng phần mềm Excel 2003 và SPSS 11.0 để phục vụ các phân tích thống kê, hồi quy và kiểm định. Nguồn số liệu sử dụng: Số liệu chính được sử dụng từ nguồn số liệu thứ cấp từ kết quả khảo sát VHLSS 2008. Bên cạnh đó là nguồn dữ liệu thu thập từ Niên giám thống kê – Tổng cục thống kê, Cục thống kê tỉnh An Giang, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh An Giang và cổng thông tin điện tử tỉnh An Giang. Quy trình nghiên cứu: Quy trình nghiên cứu được khái quát như sau
-4- Lý thuyết về Năng suất lao động nông nghiệp Chọn lọc dữ liệu từ VHLSS 2008 Phân tích mô tả Phân tích hồi quy Kiểm định các giả thuyết Kết quả và thảo luận Đề xuất các giải pháp Kết luận, kiến nghị Sơ đồ quy trình nghiên cứu 1.6. Cấu trúc đề tài Cấu trúc đề tài được chia thành các chương: - Chƣơng 1: Giới thiệu. Giới thiệu các vấn đề lý do chọn đề tài, mục tiêu, câu hỏi, đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
-5- - Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết và thực tiễn. Phân tích tổng quan lý thuyết và các nghiên cứu trước có liên quan đến năng suất lao động nông nghiệp. Kinh nghiệm từ các nước trên thế giới về sản xuất nông nghiệp. - Chƣơng 3: Khái quát tình hình kinh tế, thực trạng sản xuất nông nghiệp, năng suất lao động nông nghiệp trên địa bàn tỉnh An Giang - Chƣơng 4: Phân tích các yếu tố có ảnh hưởng đến năng suất lao động nông nghiệp tỉnh An Giang. Từ dữ liệu thu thập được, tiến hành phân tích mô tả, hồi quy để tìm ra các yếu tố có ảnh hưởng đến năng suất lao động. - Chuơng 5: Kết luận và kiến nghị giải pháp. Nêu những kết luận chính từ đề tài, giải pháp khả dĩ để có thể nâng cao năng suất lao động trong tỉnh và những hạn chế trong quá trình nghiên cứu. Đồng thời có những kiến nghị nghiên cứu tiếp theo.
-6- CHƢƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1. Các khái niệm cơ bản 2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của sản xuất nông nghiệp Khái niệm: Nông nghiệp là một trong những ngành sản xuất vật chất quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Hoạt động nông nghiệp không những gắn liền với các yếu tố kinh tế, xã hội, mà còn gắn với các yếu tố tự nhiên. Nông nghiệp theo nghĩa rộng bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và thủy sản[4]. Đặc điểm: Nông nghiệp có những đặc điểm sau - Trong nông nghiệp, ruộng đất là tư liệu sản xuất đặc biệt, đóng vai trò không thể thiếu trong hoạt động nông nghiệp. Xuất phát từ đặc điểm này cho thấy việc bảo tồn quỹ đất và không ngừng nâng cao độ phì nhiêu của đất là vấn đề sống còn của sản xuất nông nghiệp. - Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là những sinh vật bao gồm cây trồng và vật nuôi. - Trong sản xuất nông nghiệp, yếu tố lao động và tư liệu sản xuất có tính thời vụ. Từ đặc điểm này, cần phải tiến hành chuyên môn hóa kết hợp với đa dạng sản xuất. - Sản xuất nông nghiệp được tiến hành trên một địa bàn rộng lớn và mang tính khu vực. Xuất phát từ đặc điểm này, phải có chính sách kinh tế - xã hội thích ứng với từng khu vực. 2.1.2. Khái niệm về năng suất lao động a). Theo Randy Barker (2002)[4].
-7- Phương trình năng suất lao động nông nghiệp: y Y a x A A L a Trong đó: y: Năng suất lao động nông nghiệp Ya: Giá trị sản lượng nông nghiệp La: Số lượng lao động nông nghiệp A: diện tích đất nông nghiệp Y a A : Năng suất đất nông nghiệp thể hiện giá trị tổng sản lượng nông nghiệp trên 1 ha đất nông nghiệp A : Quy mô đất nông nghiệp thể hiện diện tích đất nông nghiệp mà 1 lao L a động đang sản xuất. Do đó, theo Randy Barker năng suất lao động nông nghiệp phụ thuộc chủ yếu vào 2 yếu tố: năng suất đất và quy mô đất. Rút gọn lại y = Ya/La được diễn đạt thành “Năng suất lao động nông nghiệp được tính bằng giá trị sản lượng nông nghiệp tính trên một đơn vị lao động nông nghiệp trong một năm”. Cách này được sử dụng trong luận văn. 2.2. Xu hƣớng tăng trƣởng NSLĐNN trên thế giới Quá trình phát triển nông nghiệp phụ thuộc vào các yếu tố khác nhau qua từng giai đoạn, từ yếu tố tự nhiên đến công nghệ và cuối cùng là vốn. Nhưng năng suất lao động là yếu tố quyết định thu nhập của nông dân. Lịch sử phát triển nông nghiệp trên thế giới được đánh giá theo xu hướng như sau:
-8- C Năng suất đất B A Đất / Lao động Hình 2.1 Xu hƣớng tăng trƣởng NSLĐNN trên thế giới Điểm A: Trong thời kỳ đầu phát triển nông nghiệp, năng suất lao động nộng nghiệp tăng chủ yếu là do tăng diện tích đất. Dân số còn thấp so với quy mô đất, sản lượng tăng nhanh do mở rộng diện tích Điểm B: Do tài nguyên đất có giới hạn, trong khi dân số không ngừng tăng, do đó để tăng sản lượng trong nông nghiệp, công nghệ mới được áp dụng trong sàn xuất. Công nghệ trong giai đoạn này chủ yếu là sử dụng giống mới, phân hóa học và thủy lợi. Đường biểu diển tăng trưởng năng suất lao động dịch chuyển đi lên và hướng về phía bên trái. Điểm C: Giai đoạn phát triển cao, dưới tác động của sự phát triển của các ngành kinh tế khác nông nghiệp hút nhanh lao động nông nghiệp. Để áp ứng yêu cầu này, trong nông nghiệp áp dụng cơ giới hóa. Công nghệ này có thể làm cho ít lao động hơn nhưng có thể tiến hành trên nhiều đơn vị diện tích đất hơn. Đường biểu diễn tăng trưởng năng suất lao động dịch chuyển từ B đến C theo hướng lên trên và đi về phía bên phải.