Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố của ý định phòng ngừa ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp tại Bệnh viện nhân dân 115

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của đề tài là xác định các yếu tố của ý định phòng ngừa tăng huyết áp và tác động của những yếu tố này đế hành vi phòng ngừa tăng huyết áp, trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường hành vi phòng ngừa tăng huyết áp ở người dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố của ý định phòng ngừa ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp tại Bệnh viện nhân dân 115

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH *** PHẠM THỊ TUYẾT THANH CÁC YẾU TỐ CỦA Ý ĐỊNH PHÒNG NGỪA ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI PHÒNG NGỪA TĂNG HUYẾT ÁP TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN 115 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH *** PHẠM THỊ TUYẾT THANH CÁC YẾU TỐ CỦA Ý ĐỊNH PHÒNG NGỪA ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI PHÒNG NGỪA TĂNG HUYẾT ÁPTẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN 115 Chuyên ngành: Kinh tế và Quản trị lĩnh vực sức khỏe Mã số: 8310105 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. ĐINH PHI HỔ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn đều có trích dẫn rõ ràng. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Học viên Phạm Thị Tuyết Thanh
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG DANH MỤC HÌNH DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TÓM TẮT ABSTRACT CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ......................................................................................1 1.1. VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..............................................................................1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..........................................................................2 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ..................................................................................2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................2 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU.............................................................................2 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..............................................3 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................3 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................3 1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................3 1.6. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI ...............................................................................4 1.7. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI............................................................................4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................................................................7 2.1. TỔNG QUAN VỀ TĂNG HUYẾT ÁP ........................................................7 2.1.1. Khái niệm tăng huyết áp .........................................................................7
2.1.2. Phân loại tăng huyết áp ...........................................................................8 2.1.3. Nguyên nhân và biến chứng của tăng huyết áp ....................................10 2.1.4. Điều trị tăng huyết áp ...........................................................................12 2.2. HÀNH VI ....................................................................................................15 2.2.1. Khái niệm hành vi .................................................................................15 2.2.2. Hành vi sức khỏe ..................................................................................16 2.3. CÁC LÝ THUYẾT CÓ LIÊN QUAN ........................................................17 2.3.1. Lý thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action – TRA) ......17 2.3.2. Lý thuyết hành vi có kế hoạch (Theory of Planned Behavior – TPB) .18 2.3.3. Mô hình sức khỏe của Grossman..........................................................18 2.4. NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ...............................................................19 2.4.1. Nghiên cứu về tăng huyết áp ................................................................19 2.4.2. Nghiên cứu về ý định và hành vi ..........................................................21 2.5. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ..........................................................................22 2.5.1. Khung phân tích ....................................................................................22 2.5.2. Giả thuyết nghiên cứu ...........................................................................23 2.6. TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ..............................................................................24 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................25 3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU .....................................................................25 3.2. XÂY DỰNG THANG ĐO ..........................................................................26 3.2.1. Đo lường hành vi phòng ngừa tăng huyết áp........................................26 3.2.2. Đo lường ý định phòng ngừa tăng huyết áp .........................................26 3.3. ĐO LƯỜNG MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU....................................................28 3.4. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ...........................................................................29
3.4.1. Mẫu nghiên cứu ....................................................................................29 3.4.1.1. Quy mô mẫu nghiên cứu ................................................................29 3.4.1.2. Phương pháp chọn mẫu..................................................................30 3.4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ...............................................................30 3.4.2.1. Dữ liệu sơ cấp ................................................................................30 3.4.2.2. Dữ liệu thứ cấp ...............................................................................30 3.5. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DỮ LIỆU..................................................30 3.6. TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ..............................................................................33 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................................34 4.1. THỰC TRẠNG TĂNG HUYẾT ÁP ..........................................................37 4.2. THỐNG KÊ MÔ TẢ ...................................................................................37 4.3. PHÂN TÍCH SO SÁNH ..............................................................................42 4.4. ĐÁNH GIÁ ĐỘ TIN CẬY CỦA THANG ĐO ..........................................44 4.5. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ .......................................................48 4.5.1. Kiểm định tính thích hợp của EFA .......................................................48 4.5.2. Kết quả của mô hình phân tích nhân tố khám phá................................49 4.6. KẾT QUẢ HỒI QUY ..................................................................................52 4.6.1. Phân tích các kiểm định ........................................................................52 4.6.1.1. Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình.......................................52 4.6.1.2. Kiểm định mức độ giải thích của mô hình .....................................52 4.6.2. Kết quả hồi quy .....................................................................................53 4.7. TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ..............................................................................56 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH ........................................57 5.1. KẾT LUẬN .................................................................................................57
5.2. KHUYẾN NGHỊ GIẢI PHÁP.....................................................................57 5.3. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ......59 5.3.1. Hạn chế của đề tài .................................................................................59 5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo .................................................................60 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Thang đo các yếu tố của ý định phòng ngừa tăng huyết áp .....................27 Bảng 3.2: Biến số trong mô hình nghiên cứu ...........................................................28 Bảng 4.1: Đặc điểm người tham gia nghiên cứu ......................................................38 Bảng 4.2: Hành vi phòng ngừa .................................................................................39 Bảng 4.3: Ý định phòng ngừa tăng huyết áp.............................................................41 Bảng 4.4: So sánh hành vi phòng ngừa theo đặc điểm nhân khẩu học .....................42 Bảng 4.5: So sánh hành vi phòng ngừa theo ý định phòng ngừa..............................43 Bảng 4.6: Đánh giá độ tin cậy thang đo Thái độ ......................................................44 Bảng 4.7: Đánh giá độ tin cậy thang đo Chuẩn chủ quan .........................................45 Bảng 4.8: Đánh giá độ tin cậy thang đo Kiểm soát hành vi......................................46 Bảng 4.9: Thang đo ý định hành vi phòng ngừa tăng huyết áp sau khi kiểm định Cronbach’s Alpha......................................................................................................47 Bảng 4.10: Bảng tổng hợp các thang đo biến quan sát qua kiểm định Cronbach ....48 Bảng 4.11: Kiểm định tính thích hợp của EFA.........................................................48 Bảng 4.12: Kiểm định mức độ giải thích của các biến quan sát đối với nhân tố......49 Bảng 4.13: Ma trận xoay nhân tố ..............................................................................50 Bảng 4.14: Thang đo ý định phòng ngừa tăng huyết áp ...........................................51 Bảng 4.15: Kiểm định Omnibus ...............................................................................52 Bảng 4.16: Kiểm định mức độ giải thích của mô hình .............................................52 Bảng 4.17: Kết quả hệ số hồi quy .............................................................................55 Bảng 4.18: Kết quả hệ số hồi quy sau khi loại biến không có ý nghĩa .....................56
DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Nguyên nhân và hậu quả tăng huyết áp ....................................................11 Hình 2.2: Lý thuyết hành động hợp lý ......................................................................17 Hình 2.3: Lý thuyết hành vi có kế hoạch ..................................................................18 Hình 2.4: Khung phân tích ........................................................................................23 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................25
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CCQ - Chuẩn chủ quan EFA - Exploratory Factor Analysis - Phân tích nhân tố khám phá KS - Kiểm soát TD - Thái độ THPT - Trung học phổ thông
TÓM TẮT Mục tiêu chính của đề tài là xác định các yếu tố của ý định phòng ngừa tăng huyết áp và tác động của những yếu tố này đế hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Để giải quyết vấn đề nghiên cứu đã đặt ra, đề tài vận dụng Lý thuyết hành vi có kế hoạch của Ajzen (1991) và Mô hình sức khỏe của Grossman (1972) để làm căn cứ diễn giải cho hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Theo đó, hành vi phòng ngừa tăng huyết áp sẽ chịu tác động bởi 3 yếu tố: thái độ đối với hành vi phòng ngừa tăng huyết áp - được thể hiện thông qua sự đánh giá, niềm tin của đối tượng thực hiện hành vi phòng ngừa đối với kết quả mà hành vi đó mang lại; chuẩn chủ quan - ảnh hưởng của những người có liên quan đến suy nghĩ nên thực hiện hành vi phòng ngừa; kiểm soát hành vi - thể hiện khả năng thực hiện hành vi, bao gồm các nguồn lực đảm bảo để thực hiện hành vi phòng ngừa. Bên cạnh đó, đề tài còn vận dụng mô hình sức khỏe của Grossman (1972) và kết quả lược khảo các nghiên cứu thực nghiệm có liên quan để bổ sung các đặc tính của cá nhân ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp vào mô hình nghiên cứu đề xuất. Sau khi thực hiện kiểm định Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA để kiểm định độ tin cậy của thang đo ý định phòng ngừa tăng huyết áp dựa trên mẫu khảo sát gồm 150 quan sát, đề tài tiến hành thực hiện các phân tích thống kê so sánh và hồi quy Logistic. Kết quả phân tích cho thấy, thái độ, chuẩn chủ quan và khả năng kiểm soát hành vi là các yếu tố có ảnh hưởng tích cực đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Bên cạnh đó, kết quả hồi quy còn chỉ ra bình quân nam giới ít thực hiện hành vi phòng ngừa tăng huyết áp hơn so với nữ giới và những người lớn tuổi thường chú ý thực hiện phòng ngừa tăng huyết áp hơn so với những người trẻ tuổi. Kết quả nghiên cứu này cũng là tương đồng với các nghiên cứu của Ajzen (1991), Dennison và cộng sự (2007), Nguyễn Văn Phát và cộng sự (2011), Laxmaiah và cộng sự (2015), Hoàng Cao Sạ và cộng sự (2015). Ngoài ra, kết quả nghiên cứu không cho thấy ảnh hưởng của trình độ học vấn, dân tộc và thu nhập bình quân của người tham gia nghiên cứu đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp.
ABSTRACT The main objective of the study was to determine the factors of intention to prevent hypertension and the effect of these factors on hypertensive behavior. In order to address the research problem posed, Ajzen (1991) and Grossman's Health Model (1972) used the theory of planned behavior as a basis for the interpretation of hypo- Vol. Accordingly, prevention behavior of hypertension is influenced by three factors: attitudes towards hypertension prevention behavior - expressed through the assessment, belief of the object of behavioral hypertension prevent the result of such act; subjective standards - the influence of those who are involved in thinking should do preventive behaviors; Behavioral control - demonstrates the ability to perform the behavior, including the resources that are required to perform preventative behaviors. In addition, Grossman's health model (1972) and the results of relevant empirical studies were added to supplement the personality traits that influence hypertension prevention behavior on the proposed research model. After performing Cronbach's Alpha screening and EFA exploratory factor analysis to verify the credibility of the hypertension prevention measure, based on a sample of 150 observations, Comparative statistics and Logistic regression. The analysis showed that attitudes, subjective norms and behavioral control were factors that had a positive influence on hypertension prevention behavior. In addition, regression results indicate that men are less likely to perform hypertension prevention than women and that older adults are more likely than men to do hypertension prevention. young. The results of this study are also consistent with studies by Ajzen (1991), Dennison and partners (2007), Nguyen Van Phat and partners (2011), Laxmaiah and partners (2015), Cao Sa Hoangand partners (2015). In addition, the results of the study did not show the effects of education, ethnicity and average income of study participants on hypertensive behavior.
1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1. VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Theo báo cáo tại Hội nghị Tăng huyết áp Việt Nam lần thứ II năm 2016, tăng huyết áp là một vấn đề rất thường gặp trong cộng đồng, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và dẫn đến cái chết của hàng triệu người mỗi năm; đồng thời, tăng huyết áp cũng chính là nguyên nhân dẫn đến suy tim, đột quỵ não và là nguyên nhân xếp hàng thứ hai gây Nhồi máu cơ tim cấp. Hiện tỷ lệ người mắc tăng huyết áp ngày càng tăng và tuổi bị mắc mới cũng có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Theo ước tính của WHO, ở thời điểm năm 2000, toàn thế giới có tới 972 triệu người bị tăng huyết áp và con số này được ước tính là vào khoảng 15,6 tỷ người vào năm 2025. Hiện nay, cứ trung bình 10 người lớn có 4 người bị tăng huyết áp. Cũng theo thống kê của WHO, mỗi năm có khoảng 17,5 triệu người chết về các bệnh tim mạch trên thế giới, trong đó, bệnh nhân tử vong vì tăng huyết áp và biến chứng của tăng huyết áp là trên 7 triệu người. Tại Việt Nam, năm 2000 có khoảng 16,3% người lớn bị tăng huyết áp, đến năm 2009 tăng lên 25,4% và năm 2016 tỷ lệ người lớn bị tăng huyết áp đang ở mức báo động là gần 48%. Đặc biệt, trong những người bị tăng huyết áp, tỷ lệ không được phát hiện, phát hiện nhưng không được điều trị và bị tăng huyết áp nhưng chưa kiểm soát được chiếm tỷ lệ khá cao. Điểm đáng lưu ý là theo WHO, tăng huyết áp có thể phòng ngừa và điều trị được; có thể giảm thiểu được nguy cơ tiến triển tăng huyết áp và hậu quả xấu của tăng huyết áp bằng cách tạo ra các lựa chọn có lợi cho sức khỏe trong chế độ ăn uống, vận động, lối sống… Bên cạnh đó, một số nghiên cứu thực nghiệm đã chỉ ra các đặc điểm nhân khẩu học, thái độ, kiến thức còn hạn chế về tăng huyết áp chính là những rào cản đối với hành vi phòng ngừa tăng huyết áp (Dennison và cộng sự, 2007; Nguyễn Văn Phát và cộng sự, 2011; Laxmaiah và cộng sự, 2015; Hoàng Cao Sạ và cộng sự, 2015).
2 Xuất phát từ lý do trên, việc nghiên cứu về các yếu tố của ý định phòng ngừa ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp để có cơ sở, căn cứ khoa học khuyến nghị một số chương trình can thiệp thích hợp tác động đến ý định và hành vi phòng ngừa của người dân nhằm tăng cường hành vi phòng ngừa tăng huyết áp là hết sức cần thiết. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu tổng quát của đề tài là xác định các yếu tố của ý định phòng ngừa tăng huyết áp và tác động của những yếu tố này đế hành vi phòng ngừa tăng huyết áp, trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường hành vi phòng ngừa tăng huyết áp ở người dân. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Trên cơ sở mục tiêu tổng quát, đề tài đưa ra những mục tiêu cụ thể sau: (i) Xác định các yếu tố của ý định phòng ngừa tăng huyết áp. (ii) Đo lường ảnh hưởng của các yếu tố của ý định phòng ngừa đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. (iii) Đề xuất những giải pháp tăng cường hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, đề tài tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau: (i) Ý định phòng ngừa tăng huyết áp gồm những yếu tố nào? Đo lường các yếu tố này như thê nào? (ii) Các yếu tố nào của ý định phòng ngừa có ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp?
3 (iii) Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố của ý định phòng ngừa đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp như thế nào? 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là ảnh hưởng của các yếu tố của ý định phòng ngừa tăng huyết áp đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Đối tượng khảo sát : Đề tài sẽ tiếp cận các đối tượng ngẫu nhiên ở Bệnh viện Nhân dân 115 và đề nghị họ tham gia khảo sát. Người chấp nhận tham gia khảo sát sẽ được gửi bảng câu hỏi được chuẩn bị sẵn và trả lời các câu hỏi theo hướng dẫn. 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu các yếu tố của ý định phòng ngừa và hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Phạm vi về không gian: Đề tài được nghiên cứu tại Bệnh viện Nhân dân 115. Phạm vi về thời gian: - Thu thập dữ liệu thứ cấp: Thực trạng tình hình tăng huyết áp trong giai đoạn 2015 - 2017. - Thu thập dữ liệu sơ cấp: Khảo sát trong năm 2018. 1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đề tài sử dụng phương pháp phân tích định lượng để giải quyết các mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. Theo đó, kiểm định Cronbach’s Alpha được sử dụng để độ tin cậy của thang đo ý định phòng ngừa tăng huyết áp. Phương pháp phân tích nhân tố khám phá EFA được vận dụng để kiểm định tính hội tụ và phân biệt của các yếu tố cấu thành nên thang đo ý định phòng ngừa tăng huyết áp. Phương pháp hồi quy Binary Logistic được áp dụng để xác định và đo lường tác động của các yếu tố có ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Bên cạnh đó, phương pháp thống
4 kê mô tả cũng được áp dụng để phân tích, so sánh đặc điểm nhân khẩu học của các đối tượng tham gia nghiên cứu. Dữ liệu sử dụng để phân tích là dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua hình thức khảo sát dựa trên bảng câu hỏi đã được chuẩn bị sẵn. Bên cạnh đó, dữ liệu thứ cấp về tình hình tăng huyết áp những năm gần đây cũng được sử dụng để mô tả tổng quan về tình hình bệnh tăng huyết áp. 1.6. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI Ý nghĩa khoa học: Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ bổ sung bằng chứng thực tiễn về ảnh hưởng của các yếu tố của ý định phòng ngừa đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp ở Việt Nam. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để đề xuất các giải pháp giúp tăng cường hành vi phòng ngừa tăng huyết áp ở người dân. 1.7. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI Đề tài có kết cấu 5 chương, gồm: CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU Giới thiệu khái quát về vấn đề nghiên cứu, mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu, đối tượng, phạm vi, ý nghĩa của nghiên cứu cũng như trình bày tổng quan về phương pháp thực hiện đề tài. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT Chương này trình bày tổng quan về bệnh tăng huyết áp, bao gồm các khái niệm và phân loại tăng huyết áp, nguyên nhân, biến chứng và cách điều trị tăng huyết áp. Chương 2 cũng trình bày về các lý thuyết thể hiện mối quan hệ giữa ý định và hành vi để làm cơ sở cho nghiên cứu. Bên cạnh đó, các nghiên cứu có liên quan cũng được lược khảo trong chương này để làm cơ sở xây dựng khung phân tích cho đề tài. Dựa trên những kết quả trên, đề tài tiến hành xây dựng khung phân tích và giả thuyết nghiên cứu của đề tài.
5
6 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Chương này chủ yếu xoay quanh các vấn đề như quy trình nghiên cứu, mô hình nghiên cứu, xác định thang đo, phương pháp chọn mẫu và thu thập dữ liệu, phương pháp ước lượng và các kiểm định được sử dụng trong đề tài. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Chương 4 tập trung vào phân tích kết quả ước lượng được từ mô hình nghiên cứu để xác định các yếu tố của ý định phòng ngừa ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa tăng huyết áp. Bên cạnh đó, chương này cũng sẽ trình bày tổng quan về thực trạng bệnh tăng huyết áp. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH Chương 5 sẽ tập trung trình bày tóm tắt lại kết quả đạt được của nghiên cứu; dựa trên kết quả này, đề xuất một số khuyến nghị, hàm ý chính sách có tác động tích cực đến ý định và hành vi phòng ngừa tăng huyết áp.
7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT Chương này trình bày tổng quan về bệnh tăng huyết áp, các lý thuyết thể hiện mối quan hệ giữa ý định và hành vi để làm cơ sở tiến hành nghiên cứu. Bên cạnh đó, các nghiên cứu có liên quan cũng được lược khảo để làm cơ sở xây dựng khung phân tích cho đề tài. 2.1. TỔNG QUAN VỀ TĂNG HUYẾT ÁP 2.1.1. Khái niệm tăng huyết áp Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tăng huyết áp hay còn gọi là “cao huyết áp” hay “tăng xông” là một trạng thái trong đó máu lưu thông dưới một áp suất tăng cao lâu dài. Máu được mang từ tim đến tất cả các bộ phận của cơ thể qua các động mạch và tĩnh mạch. Mỗi lần tim đập, tim sẽ bơm máu đi khắp cơ thể và huyết áp được tạo ra bằng lực của máu tác động lên thành trong của mạch máu khi máu được tim bơm đi khắp cơ thể. Huyết áp được đo bằng mi-li-mét thủy ngân (mm Hg). Huyết áp được xác định bằng hai chỉ số, thường được viết dưới dạng một tỷ số. Chỉ số thứ nhất (hay chỉ số trên) là huyết áp tâm thu - là mức huyết áp cao nhất trong mạch máu, xảy ra khi tim co bóp. Chỉ số thứ hai (hay chỉ số dưới) là huyết áp tâm trương - là mức huyết áp thấp nhất trong mạch máu và xảy ra giữa các lần tim co bóp, khi cơ tim được thả lỏng. Huyết áp ở người trưởng thành bình thường được xác định khi có huyết áp tâm thu là 120 mm Hg và huyết áp tâm trương là 80 mm Hg. Tuy nhiên, trạng thái có lợi cho tim mạch cũng vẫn được đảm bảo ở mức huyết áp tâm thu thấp hơn (105 mm Hg) và mức huyết áp tâm trương thấp hơn (60 mm Hg). Tăng huyết áp được xác định khi có huyết áp tâm thu từ 140 mm Hg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mm Hg trở lên. Các mức huyết áp tâm thu và tâm trương bình thường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với chức năng hiệu quả của các cơ quan sinh tồn như
8 tim, não và thận, cũng như đối với sức khỏe nói chung và trạng thái khỏe mạnh của con người. Theo Basile và Bloch (2017), định nghĩa tăng huyết áp được đưa ra vào năm 2017 bởi Hội Tim mạch Hoa Kỳ/ Hiệp hội Tim Hoa Kỳ (ACC/AHA) và dựa trên kết quả trung bình của ít nhất 2 lần đo chính xác huyết áp tại ít nhất 2 lần đi khám sau khi được tầm soát ban đầu như sau: - Huyết áp bình thường: tâm thu