Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Tomjerry001 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:101

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, tổng kết thực tiễn, Luận văn đề xuất giải pháp góp phần phát triển nguồn nhân lực ngành Du lịch, đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch đến năm 2020 của thành phố Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGU ỄN U ỒNG P T TR ỂN NGUỒN N N NG N U ỞT N P Ố UẾ T N T T N UẾ LUẬN VĂN T Ạ SĨ K N TẾ CHÍNH TR Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGU ỄN U ỒNG P T TR ỂN NGUỒN N N NG N U ỞT N P Ố UẾ T N T T N UẾ Chuyên ngành: Kinh tế chính trị Mã số: 6031 01 02 LUẬN VĂN T Ạ SĨ K N TẾ CHÍNH TR NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:PGS TS V Đ T N XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2016
LỜ M ĐO N Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực. Những kết luận nêu trong luận văn chƣa từng đƣợc công bố ở bất kỳ công trình khoa học nào khác.
Ờ ẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, các Quý Thầy Cô đã giúp tôi trang bị tri thức, tạo môi trƣờng điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Với sự kính trọng và biết ơn, tôi xin đƣợc bày tỏ lời chân thành cảm ơn tới S. TS V Đức Thanh đã giúp đỡ, chỉ dẫn tận tình cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn này. Xin chân thành cảm ơn phòng Quản lý Du lịch - sở Văn Hóa Thể thao & Du lịch, Khoa Du lịch - Đại học Huế c ng c c oanh nghiệp du lịch trên địa bàn thành phố Huế đã giúp đỡ chia sẻ thông tin, cung cấp cho tôi nhiều nguồn tƣ liệu, tài liệu, số liệu hữu ích phục vụ cho đề tài luận văn này. Tôi c ng xin gửi lời tri ân sâu sắc đến gia đình, đồng nghiệp đã động viên, h trợ, giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn.
M DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ i NH ỤC C C ẢN ỂU .............................................................................. ii NH ỤC H NH .................................................................................................. iii HẦN ĐẦU .........................................................................................................1 CHƢƠN 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ S UẬN V THỰC T ỄN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH DU LỊCH ...........4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ......................................4 1.1.1. ột số nghiên cứu tiêu biểu .......................................................................4 1.1.2. Kết quả nghiên cứu và hoảng trống nghiên cứu đặt ra cho đề tài. ...........8 1.2. Cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ...............................9 1.2.1. Một số khái niệm liên quan ........................................................................9 1.2.2. Vai trò của ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch ...............................20 1.2.3. Nội dung ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch ..................................23 1.2.4. C c yếu tố ảnh hƣởng đến ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch .......27 1.2.5. Tiêu ch đ nh gi sự ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch ................30 1.3. Kinh nghiệm của một số địa phƣơng trong ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch và bài học kinh nghiệm cho thành phố Huế. .............................................32 1.3.1. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch của một số tỉnh trong nƣớc...........................................................................................................32 1.3.2. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế .....................................................................................35 CHƢƠN 2: HƢƠN H N H ÊN CỨU ......................................................36 2.1. Nguồn dữ liệu .................................................................................................36 2.2. hƣơng ph p luận chung ................................................................................36 2.3. C c phƣơng ph p cụ thể .................................................................................37 2.2.1. hƣơng ph p nghiên cứu tài liệu ..............................................................37 2.2.2. hƣơng ph p trừu tƣợng hóa khoa học .....................................................38
2.2.3. hƣơng ph p phân t ch - tổng hợp ..........................................................39 CHƢƠN 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH DU LỊCH THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ HIỆN NAY ..................40 3.1. Đặc điểm của thành phố Huế và h i qu t về ngành u lịch ở thành phố Huế..40 3.1.1. ột số đặc điểm của thành phố Huế ảnh hƣởng đến ph t triển u lịch .........40 3.1.2. h i qu t tình hình ph t triển ngành du lịch ở thành phố Huế. ...............50 3.2. hân t ch thực trạng ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế. ........................................................................................................................55 3.2.1. Về quy hoạch và xây dựng cơ cấu nguồn nhân lực phù hợp với nhiệm vụ ngành du lịch ......................................................................................................55 3.2.2. Về đào tạo nguồn nhân lực ngành du lịch ................................................59 3.2.3. Về chế độ ch nh s ch và đãi ngộ hợp l đối ngƣời lao động trong l nh vực du lịch. ................................................................................................................65 3.3. Đ nh gi chung về phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế .65 3.3.1. Những ết quả đạt đƣợc ...........................................................................65 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ..........................................................................72 CHƢƠN 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH DU LỊCH THÀNH PHỐ HUẾ NHỮN NĂ TỚI .......................76 4.1. Quan điểm và mục tiêu phát triển du lịch của thành phố Huế đến năm 2020. ......76 4.1.1. Quan điểm phát triển du lịch thành phố Huế đến năm 2020 ....................76 4.1.2. Các mục tiêu cụ thể của du lịch thành phố Huế: ......................................76 4.1.3. Phƣơng hƣớng của thành phố Huế về ph t triển nguồn nhân lực ............78 4.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển NNL du lịch ở thành phố Huế những năm tới ........................................................................................................79 4.2.1. Tăng cƣờng công tác quản l nhà nƣớc về chất lƣợng lao động kinh doanh du lịch ......................................................................................................80 4.2.2. Một số giải pháp h trợ.............................................................................84 KẾT LUẬN ...............................................................................................................89 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................90
N M T V ẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 CBGD C n bộ giảng dạy 2 CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 3 DL u lịch 4 DNDL Doanh nghiệp Du lịch 5 GS i o sƣ 6 KS h ch sạn 7 KT-XH Kinh tế - Xã hội 8 Đ ao động 9 NDL Ngành Du lịch 10 NNL Nguồn nhân lực 11 NXB Nhà xuất bản 12 PGS.TS hó gi o sƣ, tiến s 13 PN – KB Phong Nha – Kẻ Bàng i
N M ẢNG ỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 ảng 3.1 Quy mô và tăng trƣởng inh tế 43 2 ảng 3.2 T lệ lao động tham gia vào c c ngành nghề 44 Cơ sở kinh doanh lƣu trú DL và dịch vụ ăn uống 3 Bảng 3.3 phục vụ h ch trên địa bàn thành phố Huế từ 50 năm 2011 – năm 2015 Lƣợng khách du lịch quốc tế đến thành phố Huế 4 Bảng 3.4 52 giai đoạn 2011 – 2015 Doanh thu và tốc độ tăng doanh thu ngành du lịch 5 Bảng 3.5 54 giai đoạn 2011-2015 Hệ thống đào tạo nhân lực ngành du lịch thành phố 6 Bảng 3.6 60 Huế 7 Bảng 3.7 Thông tin về đội ng C tại c c cơ sở đào tạo 62 Cơ cấu Đ theo giới t nh trong c c doanh nghiệp 8 Bảng 3.8 67 du lịch ở thành phố Huế Cơ cấu trình độ học vấn và chuyên môn nghiệp vụ 9 ảng 3.9 70 của ngƣời lao động ii
N M N STT Biểu đồ Nội dung Trang Tốc độ tăng doanh thu du lịch giai đoạn 2011 – 1 iểu đồ 3.1 55 2015 Cơ cấu Đ theo độ tuổi trong c c doanh nghiệp 2 Biểu đồ 3.2 inh doanh du lịch thành phố Huế giai đoạn 66 2013-2015 Cơ cấu Đ phân theo ngành nghề của thành phố 3 Biểu đồ 3.3 68 Huế năm 2015 4 iểu đồ 3.4 Trình độ ngoại ngữ của ngƣời lao động 71 iii
P N MỞ Đ U 1 Tính cấp thiết của đề tài Trong cơ chế thị trƣờng cạnh tranh hiện nay, nhân lực đóng vai trò quan trọng trong phát triển và tồn tại bền vững của các doanh nghiệp, muốn phát triển nhanh và bền vững, phải tạo dựng nguồn nhân lực chất lƣợng cao và có chính sách phát huy tối đa nguồn nhân lực đó. Việc quản lý và sử dụng đúng nguồn nhân lực đã qua đào tạo phù hợp với năng lực của m i ngƣời cho các công việc cụ thể là nhân tố quyết định dẫn đến thành công của doanh nghiệp nói riêng hay một quốc gia nói chung. Tuy nhiên, ở nƣớc ta hiện nay chất lƣợng nguồn nhân lực còn yếu kém cả về cơ cấu và phân bổ thiếu hợp lý. Nguồn nhân lực nói chung và chất lƣợng nhân lực nói riêng của ngành dịch vụ ở thành phố Huế c ng hông nằm ngoài thực trạng chung đó. Yêu cầu về chất lƣợng nhân lực trong tất cả các doanh nghiệp c ng nhƣ trong nhóm ngành dịch vụ đã và đang thay đổi do ảnh hƣởng từ việc hội nhập thế giới, là yếu tố sống còn của m i doanh nghiệp nói riêng và ngành du lịch thành phố Huế nói chung. Thành phố Huế là một trung tâm du lịch lớn của cả nƣớc. Trong thời gian qua Tỉnh và thành phố đã chú trọng đầu tƣ phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự phát triển ngành du lịch. Dịch vụ du lịch đƣợc x c định là một ngành kinh tế m i nhọn của tỉnh Thừa Thiên Huế, một nơi giàu có về tiềm năng du lịch và là một trong những điểm nổi bật về du lịch của Việt Nam với c c địa điểm nổi tiếng nhƣ: Đại nội, cổng Ngọ Môn, chùa Thiên Mụ, lăng Minh Mạng, đồi Cảnh Dƣơng, hu du lịch sinh th i ph Tam iang…Chiến lƣợc phát triển du lịch của thành phố đã x c định ngành du lịch là một trong những ngành có vị tr hàng đầu, ƣu tiên đầu tƣ và phát triển. Nhìn chung, nguồn nhân lực du lịch của tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung và thành phố Huế nói riêng chƣa thực sự đ p ứng đƣợc nhu cầu của sự nghiệp 1
CNH, HĐH, chƣa thực sự là động lực để đƣa du lịch trở thành ngành kinh tế m i nhọn của tỉnh, so với yêu cầu thì còn có những bất cập, chất lƣợng nguồn nhân lực vẫn chƣa đ p ứng sự phát triển du lịch của Tỉnh nhà cả về chất lƣợng lẫn số lƣợng. Xuất phát từ thực trạng trên, việc lựa chọn đề tài “Phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế” để làm đề tài luận văn thạc s là một nghiên cứu cần thiết. 2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài * Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, tổng kết thực tiễn, Luận văn đề xuất giải pháp góp phần phát triển nguồn nhân lực ngành Du lịch, đ p ứng yêu cầu phát triển du lịch đến năm 2020 của thành phố Huế. * Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận có liên quan đến nguồn nhân lực, phát triển nguồn nhân lực, ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch. - Nghiên cứu, khảo sát một số kinh nghiệm ph t triển nhân lực ngành du lịch tại một số địa phƣơng trong nƣớc, rút ra bài học cho thành phố Huế. - Đ nh gi thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế. - Nghiên cứu đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm phát triển nguồn nhân lực du lịch thành phố Huế, góp phần vào việc khai thác hiệu quả các tiềm năng du lịch Thừa Thiên Huế nói chung và thành phố Huế nói riêng trong thời gian tới. * Câu hỏi nghiên cứu: u hỏi nghiên cứu chủ yếu của u n v n à: Để ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế cần phải làm nhƣ thế nào Để trả lời cho câu hỏi trên, luận văn sẽ nghiên cứu và trả lời các câu hỏi cụ thể sau: 2
- Nhƣ thế nào là phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch? - Thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế nhƣ thế nào? - Các nhân tố nào ảnh hƣớng đến phát triển nguồn nhân lực ở thành phố Huế? - Giải ph p gì để phát triển phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế? 3 Đối tƣợng phạm vi nghiên cứu * Đối tƣợng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở thành phố Huế. * Phạm vi nghiên cứu: - Về Nội dung: NN ngành du lịch là một h i niệm rất rộng, luận văn chỉ tập trung nghiên cứu NN trong c c cơ sở inh doanh du lịch, đối tƣợng trực tiếp tham gia vào qu trình lao động. - Không gian: Đề tài nghiên cứu nguồn nhân lực trong ngành du lịch trên địa bàn thành phố Huế. - Thời gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng phát triển nguồn nhân lực ngành u lịch trong giai đoạn 2011 – 2015, các giải pháp cho những năm từ nay đến 2020. 4 Kết cấu u n v n: Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm có 4 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở l luận và thực tiễn về phát triển NNL ngành du lịch Chƣơng 2: hƣơng ph p nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng phát triển NNL ngành du lịch ở thành phố Huế hiện nay Chƣơng 4: Định hƣớng và giải pháp phát triển NNL ngành du lịch thành phố Huế trong những năm tới. 3
CHƢƠNG 1: TỔNG QU N T N N NG N U Ơ SỞ UẬN V T T ỄN VỀ P T TR ỂN NGUỒN N N NG N U 1 1 Tổng quan tình hình nghiên cứu iên quan đến đề tài t số n n ut u ểu h t triển nguồn nhân lực nói chung và ph t triển nguồn nhân lực ngành du lịch nói riêng là một vấn đề rất đƣợc c c nhà hoa học quan tâm và nghiên cứu. Những nghiên cứu gần đây của c c nhà hoa học đã và đang đóng góp những ết quả nhất định vào ph t triển inh tế – xã hội của từng địa phƣơng, từng v ng và từng hu vực trên phạm vi lãnh thổ quốc gia. Tiêu biểu có c c công trình nghiên cứu sau: Nguyễn Thị inh Nguyệt (2012), "Phát triển nguồn nhân lực Du lịch tỉnh Tiền Giang" ( uận n Tiến s ), bảo vệ tại trƣờng Đại học hoa học xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc ia Hà Nội, Hà Nội. Đề tài đ nh gi tổng thể nguồn nhân lực c ng với đ nh gi điểm mạnh, điểm yếu của nguồn nhân lực du lịch và nguyên nhân ảnh hƣởng trực tiếp đến ph t triển nguồn nhân lực du lịch Tiền iang. Từ đó đề xuất c c giải ph p nhằm ph t triển nguồn nhân lực du lịch Tiền iang cả về số lƣợng và chất lƣợng để đ p ứng việc thu hút h ch góp phần ph t triển du lịch, đ p ứng yêu cầu ph t triển inh tế - xã hội nói chung. Đào Thị im iên (2012), "Phát triển nguồn nhân lực cho ngành kinh tế du lịch Vĩnh Phúc ( uận n Tiến), bảo vệ tại Trung tâm đào tạo, bồi dƣỡng giảng viên l luận ch nh trị, Trƣờng ĐHQ Hà Nội, Hà Nội. Đề tài đã hệ thống ho những vấn đề l luận về nguồn nhân lực, ph t triển nguồn nhân lực cho ngành inh tế du lịch. Đ nh gi thực trạng nguồn nhân lực và ph t triển nguồn nhân lực; những vấn đề đặt ra đối với nguồn nhân lực và công t c ph t triển nguồn nhân lực du lịch ở V nh húc. uận giải những phƣơng hƣớng, giải ph p 4
cơ bản nhằm nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực cho ngành inh tế du lịch ở V nh húc. Hoàng Thị an Hƣơng (2011), “Phát triển kinh doanh lưu trú du lịch t i v ng du lịch c c a Vi t am ( uận n Tiến s inh tế), bảo vệ tại trƣờng Đại học inh tế quốc dân, Hà Nội. Nội dung của luận n hƣớng vào làm r cơ sở l luận về inh doanh lƣu trú du lịch, ph t triển bền vững inh doanh lƣu trú du lịch, xây dựng đƣợc hệ thống chỉ tiêu đ nh gi mức độ ph t triển inh doanh lƣu trú du lịch bền vững mang t nh đặc th . Đồng thời, luận n đã phân t ch, tổng ết và đúc rút những bài học inh nghiệm quốc tế từ nghiên cứu mô hình ph t triển inh doanh lƣu trú du lịch bền vững của một số nƣớc S N là hết sức hữu ch cho l nh vực inh doanh lƣu trú du lịch của Việt Nam nói chung va ắc ộ nói riêng. hân t ch tiềm năng, thế mạnh và thực trạng ph t triển bền vững inh doanh lƣu trú du lịch ở v ng du lịch ắc ộ của Việt Nam. Đ nh gi một c ch h i qu t sự ph t triển của c c N kinh doanh lƣu trú du lịch tại v ng du lịch ắc ộ của Việt Nam và thực trạng công t c quản l nhà nƣớc về du lịch, kinh doanh lƣu trú du lịch trong những năm vừa qua. Đề xuất c c giải ph p có t nh đột ph và t nh hả thi cao cho c c cơ sở inh doanh lƣu trú du lịch và c c chủ thể quản l nhà nƣớc tại v ng du lịch ắc ộ tham hảo. ên cạnh đó, luận n đã đƣa ra một số iến nghị với c c cơ quan quản l nhà nƣớc nhƣ ộ Văn hóa, Thể thao và u lịch và c c ộ có liên quan c ng nhƣ c c chủ thể tham gia vào hoạt động inh doanh lƣu trú du lịch v ng du lịch ắc ộ nhằm tạo môi trƣờng thuận lợi cho ph t triển bền vững inh doanh lƣu trú du lịch v ng du lịch ắc ộ trong thời gian tới. - V Đức inh (2004), “ t s gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng nguồn nhân lực c a các D D nhà nư c tr n ịa àn thành ph à i trong tiến tr nh h i nh p khu vực và thế gi i ( uận n Tiến s inh tế), bảo vệ tại 5
trƣờng Đại học Thƣơng mại, Hà Nội. Trong đó, t c giả luận n đã nghiên cứu những vấn đề cơ bản có t nh chất l thuyết về nguồn nhân lực, hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, yêu cầu của nguồn nhân lực du lịch trong qu trình hội nhập hu vực và quốc tế của Việt Nam. Nhấn mạnh đến những quan niệm hiện nay về hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, c c chỉ tiêu t nh to n, phƣơng ph p đo lƣờng và c c nhân tố ảnh hƣởng tới hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực trong c c doanh nghiệp du lịch hiện nay. C ng với việc trình bày những inh nghiệm trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực ở một số quốc gia nhƣ c c nƣớc S N, Trung Quốc, iên minh Châu u và những bài học inh nghiệm vận dụng vào điều iện của Việt Nam, t c giả đã xây dựng hung l thuyết về hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, tạo cơ sở hoa học cho việc phân t ch ở phần tiếp theo. hân t ch thực trạng hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực của c c doanh nghiệp du lịch nhà nƣớc trên địa bàn Hà Nội thông qua c c chỉ tiêu, phƣơng ph p đo lƣờng và c c nhân tố t c động. uận n đã phân t ch c c nguyên nhân của việc sử dụng nguồn nhân lực chƣa cao trong c c doanh nghiệp du lịch nhà nƣớc ở Hà Nội hiện nay và đề xuất 7 nhóm giải ph p nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực của c c doanh nghiệp du lịch nhà nƣớc trên địa bàn Hà Nội. - Trần Sơn Hải (2010): “Phát triển nguồn nhân lực ngành Du lịch khu vực Du n h i am Trung và Tâ gu n ( uận n Tiến s inh tế), bảo vệ tại trƣờng Đại học Quốc gia Hà Nội. uận n đã hệ thống hóa chọn lọc, có ph t triển những h i niệm và vấn đề l luận về ph t triển nguồn nhân lực ngành u lịch, hình thành cơ sở l luận cho việc nghiên cứu luận n. hân t ch thực trạng nguồn nhân lực ngành u lịch về số lƣợng, chất lƣợng, cơ cấu và quản l ph t triển nguồn nhân lực ngành u lịch c c tỉnh hu vực HNT và Tây Nguyên. Từ đó đƣa ra một số giải ph p có t nh thực tiễn cao: để ph t triển nguồn nhân lực ngành u lịch ph hợp với chủ trƣơng ch nh s ch của 6
Nhà nƣớc về ph t triển nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nƣớc và ph t triển du lịch của hu vực, uận n đã đề xuất một số giải pháp nhƣ tăng cƣờng quản l nhà nƣớc đối với ph t triển nguồn nhân lực; nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực ngành u lịch. - Trần Thanh Hà (2012), “Đào t o nguồn nhân lực ngành Du lịch tỉnh Qu ng nh ( uận n Tiến s inh tế) bảo vệ tại trƣờng Đại học Đà N ng, Đà N ng. Đ nh gi h i qu t đƣợc việc thiếu hụt nguồn nhân lực đƣợc đào tạo, chủ yếu là qua đào tạo trung cấp và sơ cấp, thiếu đội ngủ chuyên gia, có trình độ cao, quản l có inh nghiệm; cơ cấu ngành nghề nguồn nhân lực chƣa thật hợp l , hả năng đ p ứng sự phát triển của ngành du lịch, của lực lƣợng lao động ở Quảng ình trong l nh vực quản l c ng nhƣ kinh doanh là tƣơng đối thấp. T c giả đã đƣa ra c c giải ph p nhằm đào tạo nguồn nhân lực du lịch trong những năm tới, dự b o nguồn nhân lực trong những năm tới. Nhƣng đề tài chủ yếu mới giải quyết hâu đào tạo nguồn nhân lực chứ việc ph t triển nguồn nhân lực chƣa đƣợc chú trọng và nghiên cứu . Việc đào tạo nguồn nhân lực chƣa chỉ mang t nh chung và chƣa đi vào cụ thể đƣa ra nhiều nhƣng t nh hiệu quả chƣa cao. Nên việc p dụng vào thực tế còn là một vấn đề yêu cầu cần phải nghiên cứu và ph t triển thêm . ên cạnh những đề tài nghiên cứu còn có những bài viết, những công trình nghiên cứu cụ thể đối với từng di sản, từng điểm du lịch trên địa bàn tỉnh Quảng ình nhƣ “Đào t o nguồn nhân lực du lịch ở khu vực Phong ha - Kẻ Bàng do Nguyễn Song Hiển và Trần Tự ực viết. ài viết đã nêu tầm quan trọng của NN đối với ph t triển du lịch và đặc điểm nguồn nhân lực du lịch hu vực hong Nha - ẻ àng. NN hong Nha - ẻ àng tăng nhanh về số lƣợng và có chuyển biến về mặt chất lƣợng. ài viết củng đã đ nh gi đúng về NN ở đây đó là chƣa đ p ứng đƣợc yêu cầu ph t triển du lịch ở địa phƣơng, cơ cấu nguồn nhân lực chƣa hợp l , t lệ lao động trong ngành lƣu 7
trú cao, trình độ ngoại ngữ của NN chƣa đ p ứng đủ yêu cầu thị trƣờng mục tiêu của hu vực và thế giới. ẫn đến chất lƣợng phục vụ h ch hàng chƣa cao, hiệu quả hai th c du lịch thấp. ài viết c ng đã đƣa ra c c giải ph p cần phải thực hiện để đào tạo nguồn nhân lực có chất lƣợng cho du lịch N - KB tuy nhiên bài viết mới đề cập tới h a cạnh đào tạo chứ chƣa quan tâm đến việc ph t triển nguồn nhân lực. ài viết chỉ mới đ nh gi nguồn nhân lực hu vực du lịch N- chứ chƣa đ nh gi đƣợc tổng thể NN của tỉnh Quảng Bình. ết qu n n uv o n trốn n n u tr o t Nhìn chung các luận n, đề tài trên đã tiếp cận và đi vào nghiên cứu sâu về từng vấn đề nhƣ: Nguồn nhân lực, nguồn nhân lực du lịch (Nội dung, các yếu tố ảnh hƣởng, xu hƣớng phát triển...), Phát triển nguồn nhân lực... hoặc nghiên cứu theo từng đối tƣợng cụ thể nhƣ: l nh vực du lịch, tổ chức hành chính công, cho các doanh nghiệp... Các luận n, đề tài, luận văn đã đƣa ra những kết luận, kiến nghị chủ yếu tập trung vào giải quyết những vấn đề bức xúc, những nhiệm vụ cụ thể của ngành du lịch vùng, tỉnh và chung cho các hoạt động du lịch. Chƣa có một luận n, đề tài nào đề cập đến nghiên cứu về tổng quan chung về phát triển nguồn nhân lực riêng cho một l nh vực du lịch cụ thể (V dụ nhƣ du lịch biển...) cho một địa điểm cụ thể. Phần lớn các tác giả đều đ nh giá dựa trên các số liệu sơ cấp về tình hình đào tạo, số lƣợng và chất lƣợng nhƣng chƣa thực hiện việc đ nh giá thực tế số lƣợng, chất lƣợng và nhu cầu dựa vào số liệu thứ cấp tại một địa phƣơng cụ thể. Đề tài nghiên cứu này kế thừa những nghiên cứu kể trên, đồng thời đi sâu phân tích thực trạng phát triển c ng nhƣ đề xuất các giải pháp cho phát triển NNL ngành du lịch của thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. 8
12 ơ sở ý u n về phát triển nguồn nh n ực ngành du ịch t số á n ệm l n qu n guồn nhân lực Nguồn nhân lực (Human resources) đƣợc sử dụng rộng rãi ở các nƣớc có nền kinh tế phát triển từ những năm 80 của thế k XX với ngh a là nguồn lực con ngƣời, phản ánh sự đ nh gi lại vai trò yếu tố con ngƣời trong quá trình phát triển. Sự xuất hiện của thuật ngữ “NN thể hiện sự công nhận của phƣơng thức quản lý mới trong việc sử dụng nguồn lực con ngƣời. Sự xuất hiện của thuật ngữ “nguồn nhân lực thể hiện sự công nhận của phƣơng thức quản lý mới trong việc sử dụng nguồn lực con ngƣời. Hiện nay, định ngh a về NN đƣợc tiếp cận trên nhiều quan điểm h c nhau: Chủ ngh a c – Lênin xem xét con ngƣời từ góc độ là những lực lƣợng Đ cơ bản nhất trong xã hội, theo đó nguồn lực con ngƣời là lực lƣợng sản xuất hàng đầu của nhân loại, là phƣơng tiện chủ yếu để sản xuất hàng hóa, dịch vụ; Đối với l luận về vốn con ngƣời, lại xem xét nhân tố con ngƣời với tƣ cách là một yếu tố của quá trình sản xuất, một phƣơng tiện để phát triển KT - XH và còn xem xét con ngƣời từ quan điểm nhu cầu về các nguồn cho sự phát triển của nó. C ng theo lý luận về vốn con ngƣời, ngân hàng thế giới cho rằng NNL là toàn bộ vốn con ngƣời gồm: thể lực, trí lực, k năng nghề nghiệp,…mà m i cá nhân sở hữu và đƣợc xem là một nguồn vốn bên cạnh các loại vốn vật chất khác nhƣ: vốn tiền, vốn công nghệ, vốn tài nguyên thiên nhiên,…và họ c ng cho rằng việc đầu tƣ cho con ngƣời giữ vị trí trung tâm trong các loại đầu tƣ và đƣợc coi là cơ sở vững chắc cho sự phát triển bền vững. Tuy có những định ngh a h c nhau tuỳ theo góc độ tiếp cận, nhƣng các định ngh a về NN đều đề cập đến c c đặc trƣng chung là: - S lượng NNL: đƣợc biểu hiện thông qua các chỉ tiêu về quy mô và tốc độ tăng trƣởng NNL. Sự phát triển về số lƣợng NNL dựa trên hai nhóm 9
yếu tố bên trong, bao gồm nhu cầu thực tế công việc đòi hỏi phải tăng số lƣợng lao động; và các yếu tố bên ngoài của tổ chức nhƣ sự gia tăng về dân số hay lực lƣợng Đ do di dân. - Chất lượng nhân lực: là yếu tố tổng hợp của nhiều yếu tố bộ phận nhƣ trí tuệ, trình độ, sự hiểu biết, đạo đức, k năng, sức khoẻ, năng lực thẩm m ,... của ngƣời lao động. Trong các yếu tố trên thì trí lực và thể lực là hai yếu tố quan trọng trong việc xem xét đ nh giá chất lƣợng NNL. - Cơ cấu NNL: đây là yếu tố không thể thiếu hi xem xét đ nh gi về NN . Cơ cấu nhân lực thể hiện trên các phƣơng diện h c nhau: cơ cấu về trình độ đào tạo, dân tộc, giới t nh, độ tuổi,… NNL là nguồn lực con ngƣời. Nguồn lực đó đƣợc xem xét ở hai khía cạnh. Trƣớc hết, với ngh a là nguồn gốc, là nơi ph t sinh ra nguồn lực. NNL nằm ngay trong bản thân con ngƣời, đó c ng là sự khác nhau cơ bản giữa nguồn lực con ngƣời và các nguồn lực khác. Thứ hai, NN đƣợc hiểu là tổng thể nguồn lực của từng cá nhân. Với tƣ cách là một nguồn lực của quá trình phát triển, NNL là nguồn lực con ngƣời có khả năng s ng tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội, đƣợc biểu hiện ra là số lƣợng và chất lƣợng nhất định tại một thời điểm nhất định. Hơn nữa, nội hàm NNL không chỉ bao hàm những ngƣời trong độ tuổi lao động, c ng hông chỉ bao hàm về mặt chất lƣợng, mà còn chứa đựng các hàm ý rộng hơn, gồm toàn bộ trình độ chuyên môn mà con ngƣời tích lu đƣợc, có khả năng đem lại thu nhập trong tƣơng lai. Trong lý thuyết về tăng trƣởng kinh tế, con ngƣời đƣợc coi là phƣơng tiện hữu hiệu cho việc đảm bảo tốc độ tăng trƣởng kinh tế bền vững. NN c ng đƣợc nhìn nhận về khía cạnh số lƣợng, không chỉ những ngƣời trong độ tuổi mà cả những ngƣời ngoài độ tuổi lao động. NNL là tổng thể các tiềm năng Đ của một nƣớc hay một địa phƣơng s n sàng tham gia một công việc Đ nào đó; nguồn lực con ngƣời đƣợc thể hiện thông qua số lƣợng dân cƣ, 10
chất lƣợng con ngƣời (bao gồm thể lực, trí lực và năng lực phẩm chất), tức là không chỉ bao hàm số lƣợng, chất lƣợng, cơ cấu NNL hiện tại, mà còn bao hàm của nguồn cung cấp nhân lực trong tƣơng lai của m i tổ chức, m i địa phƣơng, m i quốc gia, khu vực và thế giới. NN đƣợc hình thành trên cơ sở các cá nhân có vai trò h c nhau và đƣợc liên kết với nhau theo những mục tiêu nhất định. NNL là toàn bộ vốn kiến thức, k năng và sức ngƣời cần đầu tƣ vào công việc để đạt đƣợc thành công. Từ những phân tích trên, khái niệm NNL đƣợc hiểu nhƣ là một phạm trù d ng để chỉ sức mạnh tiềm ẩn của dân cƣ, khả năng huy động tham gia vào quá trình tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội trong hiện tại c ng nhƣ trong tƣơng lai. Sức mạnh và khả năng đó đƣợc thể hiện thông qua số lƣợng, chất lƣợng và cơ cấu dân số, nhất là số lƣợng và chất lƣợng con ngƣời cơ sở đủ điều kiện tham gia vào nền sản xuất xã hội. Phát triển nguồn nhân lực Khái niệm về phát triển nguồn nhân lực đã đƣợc hình thành từ những năm đầu của thập k 70 trong thế k XX dựa trên quan điểm mới về phát triển và về vị trí con ngƣời trong sự phát triển. Nguồn nhân lực theo ngh a rộng bao gồm cả số lƣợng và chất lƣợng của dân số, do vậy ph t triển NNL về thực chất là liên quan đến cả hai khía cạnh đó. Tuy nhiên, hiện nay trên thế giới và đặc biệt các nƣớc đang ph t triển thì vấn đề nổi cộm là chất lƣợng dân số và do vậy các nghiên cứu về ph t triển NNL trong những thập kỉ gần đây chủ yếu nhằm vào chất lƣợng nguồn nhân lực. Tổ chức Đ quốc tế ( ) định ngh a ph t triển NN nhƣ sau: “phát triển NNL bao gồm ph m vi r ng hơn ó không chỉ là tr nh hay r ng hơn là ào t o mà c n là phát triển năng lực và s d ng năng lực ó c a con người ể tiến t i có ược vi c làm hi u qu , cũng như thỏa mãn nghề nghi p 11