Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Thu hút vốn đầu tư từ người Việt Nam ở nước ngoài vào thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:85

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài có cấu trúc gồm 4 chương trình bày tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về thu hút vốn đầu tư từ Người Việt Nam ở nước ngoài; phương pháp nghiên cứu, tình hình thu hút vốn đầu tư tư từ Người Việt Nam ở nước ngoài thành phố Hà Nội giai đoạn 2010-2015; dự báo tình hình và một số giải pháp thúc đẩy việc thu hút vốn đầu tư từ Người Việt Nam ở nước ngoài đến 2020.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Thu hút vốn đầu tư từ người Việt Nam ở nước ngoài vào thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ THÙY CHI THU HÚT VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGƢỜI VIỆT NAM Ở NƢỚC NGOÀI VÀO THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN THỊ THÙY CHI THU HÚT VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGƢỜI VIỆT NAM Ở NƢỚC NGOÀI VÀO THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Kinh tế chính trị Mã số: 60 31 01 02 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHẠM VĂN DŨNG XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2016
LỜI CẢM ƠN Em xin bày tỏ lòng cảm ơn đến PGS. TS. Phạm Văn Dũng- ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Khoa Kinh tế Chính trị, Đại học Kinh tế - ĐHQG, các thầy cô giáo giảng dạy các bộ môn đã truyền những kiến thức để em hoàn thành luận văn này. Mặc dù có nhiều cố gắng song luận văn vẫn còn nhiều thiếu sót. Em mong sẽ tiếp tục nhận đƣợc sự chỉ bảo, giúp đỡ của các thầy, cô để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn và có tính khả thi trong thực tế. Hà Nội, ngày 18 tháng 10 năm 2016 Học viên Nguyễn Thị Thùy Chi
LỜI CAM KẾT Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, trích dẫn trong luận văn đảm bảo chính xác, trung thực, có độ tin cậy và dựa trên thực tế khảo sát. Những kết luận khoa học của luận văn chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào. Hà Nội, ngày 18 tháng 10 năm 2016 Học viên Nguyễn Thị Thùy Chi
MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... i DANH MỤC CÁC HÌNH .......................................................................................... ii PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGƢỜI VIỆT NAM Ở NƢỚC NGOÀI ........................................................................................................................4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..........................................4 1.1.1. Một số công trình,đề tài, luận văn, luận án đề cập đến công tác NVNONN và thu hút vốn đầu tư từ NVNONN ..........................................................................4 1.1.2. Các cuộc hội thảo khoa học ..........................................................................7 1.1.3. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra .....................9 1.2. Cơ sở lý luận về thu hút vốn đầu tƣ từ NVNONN.............................................11 1.2.1. Một số khái niệm .........................................................................................11 1.2.2. Nội dung thu hút đầu tư từ NVNONN .........................................................12 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư từ NVNONN ....................13 1.2.3. Các tiêu chí đánh giá việc thu hút đầu tư từ NVNONN ..............................15 1.3. Kinh nghiệm trong công tác vận động và thu hút đầu tƣ từ kiều bào của một số nƣớc và địa phƣơng trong nƣớc ................................................................................15 1.3.1. Kinh nghiê ̣m của một số nước trên thế giới ...............................................15 1.3.2. Kinh nghiê ̣m của một số đi ̣a phương trong nước ........................................20 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................24 2.1. Cơ sở phƣơng pháp luận ....................................................................................24 2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể ..................................................................24 2.2.1. Phương pháp phân tích (được sử dụng trong toàn bộ luận văn) ................24 2.2.2. Phương pháp nghiên cứu tài liệu (được sử dụng trong Chương 1 và Chương 3) ..............................................................................................................25 2.2.3. Phương pháp nghiên cứu điển hình (được sử dụng trong Chương 1) ........25
2.2.4. Phương pháp thu thập và xử lý thông tin (được sử dụng trong Chương 3) 25 2.2.5. Phương pháp khảo sát, thống kê, phân tích định tính, định lượng (được sử dụng trong Chương 3) ...........................................................................................26 2.3. Địa điểm, thời gian và các công cụ đƣợc sử dụng để nghiên cứu......................26 CHƢƠNG 3: TÌNH HÌNH THU HÚT ĐẦU TƢ TỪ NGƢỜI VIỆT NAM Ở NƢỚC NGOÀI THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2010-2015 ......................................28 3.1. Các nhân tố ảnh hƣởng đến thu hút đầu tƣ của NVNONN ...............................28 3.1.1. Chủ trương, chính sách và quan điểm của Đảng và Nhà nước ..................28 3.1.2. Tiềm năng đầu tư của NVNONN .................................................................32 3.1.3.Tình hình kinh tế - xã hội và những lợi thế của Hà Nội ...............................36 3.2. Thực trạng thu hút vốn đầu tƣ từ NVNONN của Thành phố Hà Nội ................39 3.2.1. Cải thiện môi trường đầu tư ........................................................................40 3.2.2. Quy hoạch và triển khai các dự án thu hút đầu tư ......................................43 3.2.3. Xây dựng và thực thi cơ chế, chính sách .....................................................44 3.2.4. Xúc tiến đầu tư; cung cấp thông tin, tuyên truyền giúp NVNONN nắm bắt các thông tin về tình hình đầu tư của Thành phố ..................................................48 3.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra .......................................................................50 3.3. Đánh giá chung ..................................................................................................50 3.3.1. Những kết quả đạt được ..............................................................................50 3.3.2. Tồn tại và nguyên nhân ...............................................................................57 Các khó khăn gặp phải khi đầu tư về cho Hà Nội .................................................60 CHƢƠNG 4: DỰ BÁO TÌNH HÌNH VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY VIỆC THU HÚT ĐẦU TƢ TỪ NGƢỜI VIỆT NAM Ở NƢỚC NGOÀI ĐẾN 2020 .......63 4.1. Dự báo tình hình, khả năng đầu tƣ của NVNONN trong thời gian tới ..............63 4.2. Quan điểm trong công tác thu hút đầu tƣ từ nguồn lực NVNONN ...................64 4.3. Các giải pháp chủ yếu nhằm tăng cƣờng thu hút đầu tƣ từ NVNONN .............65 4.3.1. Giải pháp về xây dựng, điều chỉnh và thực thi chính sách .........................65 4.3.2. Giải pháp đẩy mạnh công tác cung cấp thông tin .......................................66 4.3.3. Nhóm giải pháp về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý nhà nước .............67
KẾT LUẬN ...............................................................................................................70 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................71 PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Viết tắt Nghĩa tiếng Việt 1 ALOV Hội Liên lạc với Ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài 2 FTA Hiệp định thƣơng mại tự do song phƣơng và đa phƣơng 3 MTTQ Mặt trận Tổ quốc 4 NVNONN Ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài 5 TPP Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dƣơng i
DANH MỤC CÁC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 3.1 Tiềm năng đóng góp của NVNONN 35 2 Hình 3.2 So sánh Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh 51 Đóng góp của NVNONN tham gia khảo sát của 3 Hình 3.3 52 Thành phố Hà Nội Cách thức thực hiện các hoạt động đầu tƣ của 4 Hình 3.4 53 NVNONN về Thành phố Hà Nội Kiều hối gửi về cho ngƣời thân ở Hà Nội trong năm 5 Hình 3.5 57 2015 Mức độ hài lòng với chính sách, quy định đối với 6 Hình 3.6 59 NVNONN Các khó khăn NVNONN khi đóng góp, đầu tƣ về 7 Hình 3.7 60 TP Hà Nội ii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng đang sống trong quá trình toàn cầu hóa mạnh mẽ. Quá trình này thể hiện không chỉ trong lĩnh vực thƣơng mại, mà còn trong tất cả các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ, tài chính, đầu tƣ, cũng nhƣ các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, môi trƣờng…với các hình thức đa dạng và mức độ khác nhau. Sự phát triển của Việt Nam đến giai đoạn này là kết quả đóng góp của tất cả những ngƣời Việt Nam, đặc biệt là có một phần không nhỏ của những ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài (NVNONN). Với ƣu thế là Trung tâm kinh tế - chính trị - văn hóa và khoa học kỹ thuật của cả nƣớc, Hà Nội là điểm thu hút đầu tƣ của nhiều nhà đầu tƣ trên Thế giới nói chung và của NVNONN nói riêng trên nhiều lĩnh vực đa dạng từ bất động sản, giáo dục, y tế, khoa học - công nghệ, du lịch, nông nghiệp v.v… Hầu nhƣ những doanh nghiệp lớn nào của kiều bào đầu tƣ về Việt Nam cũng có các hoạt động trên địa bàn thành phố Hà Nội… Mặc dù vậy, theo báo cáo của Hà Nội, tính đến tháng 4/2014 trên địa bàn thành phố Hà Nội mới có 12 dự án đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài do ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài đầu tƣ với tổng số vốn 210.458 triệu USD và có 1711 doanh nghiệp có NVNONN góp vốn kinh doanh. Trên thực tế, các con số thống kê này là chƣa đầy đủ bởi không có hệ thống phân loại đầu tƣ của NVNONN với các hình thức đầu tƣ khác. Nhƣng nó cũng cho thấy so với con số 2000 dự án đầu tƣ của Việt kiều trên cả nƣớc, 12 dự án trên địa bàn Thành phố Hà Nội quả là khiêm tốn so với vị thế và tiềm năng của Hà Nội. Xuất phát từ thực trạng đó, nhằm tìm ra các giải pháp thúc đẩy việc thu hút đầu tƣ từ NVNONN, tôi xin chọn nghiên cứu và đề xuất một số nội dung, 1 Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện nghị quyết 36 của Thành ủy Hà Nội (218-BC/TU ngày 20/5/2014) 1
giải pháp về “Thu hút vốn đầu tƣ từ Ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài vào Thành phố Hà Nội”. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích: Tại đề tài nghiên cứu này, tôi tập trung nghiên cứu hoạt động đầu tƣ của NVNONN và vấn đề thu hút đầu tƣ từ NVNONN của Thành phố Hà Nội Câu hỏi nghiên cứu của luận văn: Việc thu hút đầu tƣ từ cộng đồng NVNONN ở Hà Nội đang có những bất cập gì? Chính quyền thành phố Hà Nội cần phải làm gì và làm nhƣ thế nào để thu hút nhiều hơn nữa đầu tƣ từ cộng đồng NVNONN, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội? 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động đầu tƣ của NVNONN và thu hút đầu tƣ từ NVNONN của Hà Nội, những thuận lợi, khó khăn, hạn chế trong việc triển khai các hoạt động này tại Thành phố. Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp, kiến nghị làm sao để có thể thu hút đầu tƣ từ NVNONN vào Thành phố một cách hiệu quả nhất. Đề xuất định hƣớng và nêu kiến nghị giải pháp nhằm thu hút hiệu quả nhất sự đầu tƣ của NVNONN là nhiệm vụ then chốt của đề tài. Bằng việc phân tích những điểm mạnh, điểm hạn chế của Hà Nội cũng nhƣ những bất cập trong các quy định, chính sách chung và riêng của Thành phố, đề tài sẽ rút ra nhận xét, từ đó có định hƣớng và phƣơng án kiến nghị cụ thể, nhằm giải quyết đƣợc yêu cầu cấp bách của vấn đề, đồng thời đáp ứng đƣợc yêu cầu về giải pháp đồng bộ, khả thi và có tính ổn định lâu dài. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu để đƣa ra các giải pháp thu hút đầu tƣ từ NVNONN nhằm góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của Hà Nội. 2
3.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động đầu tƣ và thu hút đầu tƣ từ NVNONN; Công tác tham mƣu và triển khai thực hiện các hoạt động đầu tƣ liên quan đến NVNONN của các sở, ban, ngành, quận, huyện, đơn vị… trực thuộc Thành phố. 3.3. Phạm vi thời gian Đề tài nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động đầu tƣ và thu hút đầu tƣ từ NVNONN đối với Thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2010-2015 và dự báo, đề xuất kiến nghị các giải pháp thúc đẩy thu hút vốn đầu tƣ từ NVNONN tới năm 2020. 4. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 04 chƣơng. CHƢƠNG 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về thu hút vốn đầu tƣ từ Ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài. CHƢƠNG 2: Phƣơng pháp nghiên cứu CHƢƠNG 3: Tình hình thu hút vốn đầu tƣ tƣ từ Ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài thành phố Hà Nội giai đoạn 2010-2015 CHƢƠNG 4: Dự báo tình hình và một số giải pháp thúc đẩy việc thu hút vốn đầu tƣ từ Ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài đến 2020. 3
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT VỐN ĐẦU TƢ TỪ NGƢỜI VIỆT NAM Ở NƢỚC NGOÀI 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 1.1.1. Một số công trình,đề tài, luận văn, luận án đề cập đến công tác NVNONN và thu hút vốn đầu tư từ NVNONN Năm 1997, Nhà xuấ t bản Chính tri ̣quố c gia xuấ t bản cuố n “ Người Viê ̣t Nam ở nước ngoài ” của tác giả Trầ n Tro ̣ng Đăng Đàn . Đây là mô ̣t chuyên khảo nghiên cứu công phu với hệ thống tƣ liệu phong phú , sinh đô ̣ng đề câ ̣p đến nhiều vấn đề trên cá c mă ̣t , các lĩnh vực khác nhau trong đời sống kinh tế , chính trị, tƣ tƣởng, văn hóa , xã hội...của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài từ trƣớc cho đế n nhƣ̃ng năm đầ u thâ ̣p kỷ 90 của thế kỷ XX . Tác giả đã trình bày bản khảo cứu v ề ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài theo từng vùng kiều cƣ : Tây Âu , Bắ c Mỹ , Liên Xô trƣớc đây và Đông Âu , Australia và Đông Nam Á; theo tƣ̀ng nhóm ngƣời : trí thức, sinh viên, doanh nghiê ̣p , văn nghê ̣ si ̃ , lao đô ̣ng... Ngoài ra , cuố n sách cò n đề câ ̣p đế n số lƣơ ̣ng và sƣ̣ phân bố ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài giƣ̃a thâ ̣p kỷ 90; đôi điề u về nhƣ̃ng hoa ̣t đô ̣ng chố ng phá dai dẳng của một số ít ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài đối với đất nƣớc ; ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoà i theo diê ̣n xuấ t khẩ u lao đô ̣ng ; vấ n đề đầ u tƣ , pháp lý kiều dân , đời số ng văn hóa , văn nghê ̣ và thân nhân của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài thời gian này . Cuố n sách dành phầ n lớn giới thiê ̣u nhƣ̃ng ý kiến của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài qua điều tra xã hội học và qua sách, báo chí xuất bản tại Việt Nam và ý kiến của một số vị cố vấn , cô ̣ng tác viên về nhƣ̃ng luâ ̣n cƣ́ khoa ho ̣c cho viê ̣c đổ i mới chiń h sách xã hô ̣i đố i với ngƣời Viê ̣t Nam ở n ƣớc ngoài. 4
Đề tài “ Thực trạng và một số giải pháp thu hút đầ u tư của người Viê ̣t Nam đi ̣nh cư ở nước ngoài” của Ủy ban về ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài , nghiê ̣m thu năm 2002, chủ yếu nghiên cứu về tiềm năng và môi trƣờng đầu tƣ liên quan tới ngƣời Viê ̣t Nam đinh ̣ cƣ ở nƣớc ngoài , kinh nghiê ̣m mô ̣t số nƣớc trong viê ̣c thu hút đầ u tƣ của ki ều dân. Đề tài nhâ ̣n đinh ̣ mô ̣t số đă ̣c trƣng cơ bản của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài về mặt xã hội , điạ vi ̣pháp lý , thái độ chính trị đối với đất nƣớc và về đời sống văn hóa tinh thần. Bên ca ̣nh đó, đánh giá tiềm năng c ủa ngƣời Việt Nam định cƣ ở nƣớc ngoài trên các phƣơng diê ̣n: thu nhâ ̣p và khả năng kinh tế , thƣơng ma ̣i, kiề u hố i, chấ t xám. Trong nô ̣i dung của đề tài có phầ n giới thiê ̣u về kinh nghiê ̣m của mô ̣t số nƣớc, vùng lãnh thổ nhƣ Trung Quố c, Đài Loan, Ấn Độ trong việc thu hút đầu tƣ của kiều dân; luâ ̣n giải vấ n đề môi trƣờng đầ u tƣ liên quan đế n ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoa.̀ i Nhóm tác giả đã nêu lên thực trạng đầu tƣ tại Việt Nam của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài; đồ ng thời đánh giá nhƣ̃ng kế t quả đã đa ̣t đƣơ ̣c về loa ̣i hiǹ h đầ u tƣ, quy mô đầ u tƣ , lĩnh vực đầu tƣ, nguồ n vố n đầ u tƣ..., chỉ rõ những tồn tại yếu kém và nguyên nhân về chính sách, pháp luật, công tác thông tin cho cô ̣ng đồ ng và công tác bảo hộ ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài; tƣ̀ đó đề ra mô ̣t số giải pháp nhằ m thu hút đầ u tƣ của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài vào Viê ̣t Nam . Liên quan tới chủ đề về thu hút đầ u tƣ của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣ ớc ngoài, thời gian qua , còn có một số bài đăng trên tạp chí Cộng sản , Lịch sử Đảng, Quê hƣơng, Thông tin đố i ngoa ̣i; trên các báo Nhân dân , Đa ̣i đoàn kế t , Tiên phong...Đáng chú ý là các bài viế t của tác giả Nguyễn Phú Biǹ h nhƣ: “Tiề m năng cộng đồ ng người Viê ̣t Nam ở nước ngoài” (Tạp chí Quê hương,số 10, năm 2004), “Công tác vận động người Viê ̣t Nam ở nước ngoài và những bài học thực tế” (Tạp chí Cộng sản, số 2, tháng 1 năm 2005), “Những chuyển biế n tích cực trong công tác vận động cộng đồ ng người Viê ̣t Nam ở nước ngoài năm 2005” (Tạp chí Cộng sản, số 2+3, năm 2006)... các bài viết của tác 5
giả phân tích tình hình cộng đồng ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài về số lƣợ ng, phân bố , thành phần; tiề m năng kinh tế , chính trị, tri thƣ́c khoa ho ̣c và công nghê ̣; ghi nhâ ̣n nhƣ̃ng thành tích đóng góp của kiề u bào trong nhƣ̃ng năm kháng chiến, xây dƣ̣ng chủ nghiã xã hô ̣i cũng nhƣ trong công cuô ̣c đổ i mới . Nế u khái quát quan điể m , chủ trƣơng, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nƣớc đố i với kiề u bào qua các thời kỳ; kế t quả thƣ̣c hiê ̣n nhƣ̃ng chính sách đó; chỉ rõ những mặt còn hạn chế , khiế m khuyế t và đề ra mô ̣t số biê ̣ n pháp nhằ m đẩ y ma ̣nh công tác đố i với ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài. Tác giả Nguyễn Đình Bin có bài viết Người Viê ̣t Nam ở nước ngoài hội nhập và hướng về quê hương , đăng trên Ta ̣p chí Cô ̣ng sản , số 4+5, tháng 2 năm 2003. Bài viế t phân tích tình hình cô ̣ng đồ ng ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài ở một số khu vực tập trung nhƣ các nƣớc phƣơng Tây , Liên Xô cũ và Đông Âu. Chỉ rõ những thuận lợi và khó khăn mà kiều bào phải đối mặt; đồ ng thời nêu lên nh ững tiềm lực kinh tế , xu hƣớng chiń h tri ̣, nhƣ̃ng nhu cầ u , kỳ vọng của kiều bào với trong nƣớc. Tác giả cũng đề cập đến một số chính sách của Đảng và Nhà nƣớc đối với ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài ; mô ̣t số bấ t câ ̣p trong viê ̣c triể n khai thƣ̣c hiê ̣n chiń h sách và đề xuấ t mô ̣t số biê ̣n pháp tháo gỡ nhƣ̃ng bấ t câ ̣p đó. Luâ ̣n văn tha ̣c si ̃ chuyên ngành Quan hê ̣ quố c tế của tác Nguyễn Bảo Chung, Chính sách của Việt Nam đối với người Việt Nam ở nướ c ngoài trong thời kỳ đổ i mới, hoàn thành năm 2008, tác giả trình bày khái quát lịch sử hình thành cộng đồng ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài thời kỳ phong kiến và thời kỳ hiê ̣n đa ̣i; tình hình cộng đồng ngƣời Việt Nam tại m ột địa bàn cụ thể nhƣ Tây Âu, Bắ c Mỹ , Liên bang Nga , Đông Âu, Trung Quố c, Hàn Quốc, Đài Loan, Đông Nam Á. Đặc biệt, tác giả đi sâu nghiên cứu cơ sở hoạch định chính sách của Việt Nam đối với kiều bào, tƣ̀ bố i cảnh quố c tế, tình hình trong nƣớc đến vai trò của kiều bào đối với công cuộc đổi mới; đồ ng thời, phân tić h cơ sở lý luâ ̣n 6
của Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam ban hành chính sách đối với ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài trong thời kỳ đổ i mới . Phầ n cuố i luâ ̣n văn, tác giả nêu lên một số khuyế n nghi ̣biê ̣n pháp đẩ y ma ̣nh thƣ̣c hiê ̣n Nghi ̣quyế t số36 của Bộ Chính trị về công tác đố i với ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài trong tình hình mơ . ́i Năm 2011, tác giả Phạm Văn Hùng hoàn thành luận văn thạc sĩ với tiêu đề Vai trò của cộng đồ ng người Viê ̣t Nam ở nước ngoài trong sự nghiê ̣p phát triển đấ t nước thời kỳ đổ i mới , chuyên ngành Quan hê ̣ quố c tế . Trong luâ ̣n văn tha ̣c si ,̃ tác giả trình bày khá i quát sƣ̣ hình thành , phát triển và chính sách của Nhà nƣớc Việt Nam về cộng đồng ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài ; phân tích sự phân bố khu vực định cƣ và những đặc điểm cơ bản của cộng đồng ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài hi ện nay . Phầ n tro ̣ng tâm của luâ ̣n văn – chƣơng 2, tác giả đi sâu nghiên cứu những đóng góp của cộng đồng ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài vào công cuô ̣c phát triể n đấ t nƣớc trong thời kỳ đổ i mới trên các liñ h vƣ̣c : kinh tế , chuyể n giao khoa ho ̣c – công nghê ̣ và giáo du ̣c – đào ta ̣o, văn hóa và chin ́ h tri ̣. Trong chƣơng cuố i , tác giả trình bày một số kinh nghiê ̣m và đề xuấ t nhƣ̃ng giải pháp để phát huy tiề m năng , thế ma ̣nh của cô ̣ng đồ ng ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớ c ngoài đóng góp vào sƣ̣ nghiê ̣p phát triể n đấ t nƣớc trong thời gian tới. 1.1.2. Các cuộc hội thảo khoa học Trong nhƣ̃ng năm tiế n hành công cuô ̣c đổ i mới , đẩ y ma ̣nh công nghiê ̣p hóa, hiê ̣n đa ̣i hóa đấ t nƣớc , nhiề u hô ̣i thảo , hô ̣i nghi ̣về ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài đƣơ ̣c tổ chƣ́c đã in kỷ yế u tâ ̣p hơ ̣p các bản tham luâ ̣n . Tháng 8 năm 2005, Ủy ban về ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài phối hợp với bộ Khoa học – Công nghê ̣ phát hành cuố n Kỷ yếu hội thảo khoa học trí thức người Việt Nam ở nước ngoài với sự nghiê ̣p xây dựng quê hương . Cuố n kỷ yế u đăng tải các bài tham luâ ̣n của các nhà khoa ho ̣c , trí thức ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài; các lãnh đạo Hội ngƣời Việt Nam ở một số nƣớc nhƣ Pháp , Công Hòa 7
Séc, Liên bang Nga, Ba Lan, Nhâ ̣t Bản ...và một số bài tham luận của các nhà khoa ho ̣c ở mô ̣t số trƣờng đa ̣i ho ̣c trong nƣớc . Các bài tham luận chia sẻ nhƣ̃ng kinh nghiê ̣m giáo du ̣c , học tập , nghiên cƣ́u khoa ho ̣c , ứng dụng và chuyên giao công nghê ̣ của các nƣớc sở ta ̣i nơi kiề u bào sinh số ng ; đồ ng thời kiế n nghi ̣với Đảng và Nhà nƣớc có nhƣ̃ng chính sách phù hơ ̣p nhằ m phát huy vai trò của trí thƣ́c ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài vào công cuô ̣c xây dƣ̣ng và phát triển đất nƣớc. Sau ba năm thƣ̣c hiê ̣n , năm 2007, Ủy ban về ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài tổ chức Hội nghị toàn quốc sơ kết ba năm triển khai Nghị quyết số 36 của Bộ Chính trị Về công tác đối với ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài . Nhằ m giúp bạn đọc tìm hiểu và nắm đƣợc những nội dung cơ bản của Hội nghị , tháng 7 năm 2007, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản cuốn Kỷ yếu Hội nghị toàn quốc sơ kết ba năm triển khai Nghị quyết sô 36 của Bộ Chính trị về công tác đố i với người Viê ̣t Nam ở nước ngoài. Cuố n kỷ yế u giới thiê ̣u các bài viế t đề câ ̣p đế n nhiề u liñ h vƣ̣c của công tác đố i với ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài của các đồng chí lạnh đạo cấp cao của Đảng , Nhà nƣớc, Ủy ban Trung ƣơng Mă ̣t trâ ̣n Tổ Quố c Viê ̣t Nam , Bô ̣ Ngoa ̣i giao , Ủy ban về Ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài , Hô ̣i liên la ̣c với ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài , mô ̣t số ban, ngành, điạ phƣơng liên quan nhƣ : Bô ̣ Kế hoa ̣ch và Đầ u tƣ , Bô ̣ Khoa ho ̣c và Công nghệ , Bô ̣ Lao đô ̣ng – Thƣơng binh và Xã hô ̣i , Đài tiế ng nói Vi ệt Nam, Tổ ng cu ̣c Du lich ̣ , Ủy ban nhân dân các tỉnh thành phố Đà Nẵng , Cầ n Thơ, An Giang, Bình Dƣơng, Bình Thuận, Gia Lai, Hà Tĩnh...và đại diện một số tổ chƣ́c kiề u bào ở nƣớc ngoài...Phầ n lớn các bài viế t đi sâu phân tić h, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 36 của Bộ Chính trị trên các mặt : Ban hành chính sách, triể n khai thƣ̣c hiê ̣n chiń h sách và kế t quả thƣ̣c hiê ̣n chiń h sách tƣ̀ công tác thông tin đố i ngoa ̣i, tuyên truyề n, hỗ trơ ̣ da ̣y và học tiếng Việt phụ vụ cô ̣ng đồ ng; công tác Đảng, vấ n đề tôn giáo , an ninh trong cô ̣ng đồ ng ; thu hút 8
nguồ n lƣ̣c , trí thức, đầ u tƣ kiề u hố i của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài . Bên cạnh đó , có những bài viết chỉ rõ những hạn chế yế u kém còn tồ n ta ̣i trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 36; đồ ng thời kiế n nghi ̣nhƣ̃ng biê ̣n pháp nhằ m thƣ̣c hiê ̣n Nghi ̣quyế t hiê ̣u quả hơn trong thời gian tiế p theo. Tháng 6/2015, Ủy ban Nhà nƣớc về NVNONN và Ban Kinh tế Trung ƣơng đã tổ chức một diễn đàn dành cho các chuyên gia trí thức kiều bào và phát hành cuốn Kỷ yếu diễn đàn “Chuyên gia trí thức NVNONN với phát triển kinh tế và hội nhập của Việt Nam: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu”. Đây là lần đầu tiên một diễn đàn chuyên gia trí thức kiều bào đƣợc tổ chức với một quy mô không lớn nhƣng có chọn lọc về thành phần đại biểu, chất lƣợng nội dung, tập hợp đƣợc các chuyên gia, nhà khoa học có tên tuổi, uy tín của Việt Nam ở nƣớc ngoài đang hoạt động trong các cơ sở khoa học, trƣờng đại học nổi tiếng của các nƣớc nhƣ Mỹ, Pháp, Nhật, Úc, Hàn Quốc và Ngân hàng Thế giới về tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp với những nghiên cứu, góp ý tích cực, xây dựng và thiết thực với đất nƣớc. Gần đây nhất, tháng 7/2016, Sở Ngoại vụ Thành phố Hà Nội đã tổ chức tọa đàm “Thực trạng và giải pháp thu hút NVNONN đóng góp vào sự phát triển của Hà Nội”. Đây là lần đầu tiên Thành phố tổ chức một buổi tọa đàm có sự tham gia của các sở, ban, ngành của Thành phố cùng với đại diện các nhà đầu tƣ và chuyên gia trí thức NVNONN. Tọa đàm đã tập trung lắng nghe những phản hồi của NVNONN đặc biệt là những khó khăn vƣớng mắc của NVNONN khi tham gia đầu tƣ trên địa bàn Thành phố và các sở, ngành của Thành phố cũng đã trao đổi, thảo luận đƣa ra những giải pháp bƣớc đầu nhằm cải thiện tình hình thu hút đầu tƣ từ NVNONN. 1.1.3. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra Các nhóm công trình trên đã nghiên cứu dƣới nhiều góc độ khác nhau về thu hút đầ u tƣ của NVNONN. Trong đó , mô ̣t số công triǹ h đã phân tić h cơ 9
sở lý luâ ̣n của NVNONN , thu hút đầ u tƣ̀ của NVNONN , các nhân tố , điề u kiê ̣n ảnh hƣởn g, tác động đến thu hút đầu tƣ của NVNONN ...; mô ̣t số công trình phân tích , đánh giá thƣ̣c tra ̣ng , đóng góp của thu hút đầ u tƣ của NVNONN đố i với sƣ̣ phát triể n kinh tế – xã hội của các quốc gia trên thế giới, nhấ t là mô ̣t số nƣớc đang phát triể n ở Châu Á . Đây là nguồ n tài liê ̣u có giá tri ̣ cho hƣớng nghiên cƣ́u của đề tài. Mă ̣c dù mô ̣t số công trình nghiên cƣ́u trên đã nghiên cƣ́u thu hút đầ u tƣ của NVNONN đã đƣợc công bố rất đa dạng và phong phú và cũng đã đạt đƣơ ̣c nhƣ̃ng kế t quả khác nhau . Tuy nhiên, cho đế n nay chƣa có công trình nào nghiên cứu về thu hút đầu tƣ của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài ở thành phố Hà Nô ̣i . Vì vậy, xây dƣ̣ng cơ sở lý thuyế t về thu hút đầ u tƣ của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài ở thành phố Hà Nô ̣i vẫn rấ t cầ n thiế t . Bên ca ̣nh đó , vẫn còn nhƣ̃ng khoảng trố ng trong cơ sở lý luâ ̣n và thƣ̣c tiễn về thu hút đầ u tƣ của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài cần phải bổ sung tiế p tu ̣c, nhƣ: - Khái niệm NVNONN , công tác NVNONN và đầ u tƣ của NVNONN cầ n đƣơ ̣c làm rõ hơn. - Nô ̣i dung và các nhân tố thu hút đầ u tƣ của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài đối với cấp tỉnh , thành phố cần đƣợc bổ sung và phân tích m ột các có hê ̣ thố ng hơn. - Bài học kinh nghiệm cho thành phố Hà Nội trong thu hút đầu tƣ của ngƣời Viê ̣t Nam ở nƣớc ngoài tƣ̀ nghiên cƣ́u kinh nghiê ̣m của mô ̣t số quố c gia và địa phƣơng trong khu vực. - Phân tić h, đánh giá thƣ̣c trạng thu hút đầu tƣ của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài ở thành phố Hà Nô ̣i - Đề xuấ t và phân tić h , luâ ̣n giải hê ̣ thố ng giải pháp để thu hút đầ u tƣ của ngƣời Việt Nam ở nƣớc ngoài ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. 10
Trên đây là nhƣ̃ng lý do Tác giả lƣ̣a cho ̣n đề tài “ Thu hút đầ u tư từ người Viê ̣t Nam ở nước ngoài của thành phố Hà Nội ” làm đề tài nghiên cƣ́u luâ ̣n văn tha ̣c sỹ của mình. 1.2. Cơ sở lý luận về thu hút vốn đầu tƣ từ NVNONN 1.2.1. Một số khái niệm Khái niệm “Người Việt Nam ở nước ngoài” Theo Gs sƣ̉ ho ̣c Trầ n Văn Giàu : “Trƣớc đây, ta thƣờng go ̣i NVNONN là Việt kiều , nay la ̣i go ̣i là NVNONN . Theo tôi , hai cách go ̣i đề u đúng . Nhƣng, cách gọi thứ hai chính xác hơn , tình cảm hơn. Gọi Việt kiều thì chƣa rõ các dân tộc ngƣời hay không . Còn gọi ngƣời Việt Nam thì quá rõ ràng . Nhấ t là , nhấ n ma ̣nh ngƣời Viê ̣t Nam sẽ làm cho bà con , dù mang quốc tịch nƣớc ngoài , dù thuộc thế hệ thứ mấy, có khi sinh ra trên đấ t nƣớc sở ta ̣i , cũng vẫn nhớ cô ̣i nguồ n của min ̀ h... Tôi đồ ng ý với cách go ̣i “NVNONN” Khái niệm “NVNONN” lần đầu tiên đƣợc giải thích một cách chính thƣ́c trong Luâ ̣t Quố c tich ̣ Viê ̣t Nam 1998 tại Điều 2 khoản 3: “NVNONN là công dân Viê ̣t Nam và ngƣời gố c 6Viê ̣t Nam đang thƣờng trú hoă ̣c ta ̣m trú ở nƣớc ngoài”. Có thể nói đây là khái niệm rộng nhất , bao hàm tấ t cả các đố i tƣơ ̣ng ngƣời Viê ̣t Nam không phu ̣ thuô ̣c vào yế u tố quố c tich ̣ hay cƣ trú. Khái niệm vốn đầu tư : Từ trƣớc đến nay có rất nhiều quan điểm khác nhau về vốn, mỗi quan điểm đều có cách tiếp cận riêng. Nhƣng có thể nói với thực chất chính là biểu hiện bằng tiền, là giá trị tài sản mà doanh nghiệp đang nắm giữ. Vốn là biểu hiện bằng tiền của tất cả các nguồn lực đã bỏ ra để đầu tƣ. Nguồn lực có thể là của cải vật chất tài nguyên thiên nhiên là sức lao động và tất cả các tài sản vật chất khác. Vốn là yếu tố không thể thiếu của hoạt động sản xuất kinh doanh, là điều kiện đầu tiên để tiến đến hoạt động kinh doanh. Khái niệm về đầu tư của NVNONN 11