Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp thu hút vốn đầu tư để phát triển du lịch tỉnh Bình Định đến năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài chỉ ra được những ưu điểm và hạn chế của môi trường đầu tư, chỉ ra được các nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào ngành du lịch tại một địa phương. Bên cạnh đó, đề tài còn đánh giá được những ưu điểm và khuyết điểm của hoạt động thu hút vốn đầu tư tại tỉnh Bình Định. Từ đó, tác giả đã đưa ra các giải pháp nhằm phát huy tối đa năng lực và khai thác tốt các tài nguyên, cảnh quan du lịch Bình Định; góp phần phát triển du lịch Bình Định một cách bền vững.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp thu hút vốn đầu tư để phát triển du lịch tỉnh Bình Định đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH TRẦN THANH PHONG GIẢI PHÁP THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH ĐỊNH ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh - Năm 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH TRẦN THANH PHONG GIẢI PHÁP THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH BÌNH ĐỊNH ĐẾN NĂM 2020 Chuyên ngành: Kinh tế - Tài chính - Ngân Hàng Mã số: 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. TRẦN HUY HOÀNG TP. Hồ Chí Minh - Năm 2012
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh và trường Đại học Quy Nhơn.. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quí thầy cô trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là những thầy cô đã tận tình dạy bảo cho tôi suốt thời gian học tập tại trường. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Phó giáo sư – Tiến sĩ Trần Huy Hoàng đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Nhân đây, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Quy Nhơn cùng quí thầy cô trong Khoa TCNH & QTKD đã tạo rất nhiều điều kiện để tôi học tập và hoàn thành tốt khóa học. Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn quí anh, chị và ban lãnh đạo sở Thương mại – Du lịch, sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục thuế Bình Định, Cục Thống kê Bình Định… đã tạo điều kiện cho tôi điều tra khảo sát để có dữ liệu viết luận văn. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng hoàn thiện luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những đóng góp quí báu của quí thầy cô và các bạn. TP. Hồ Chí Minh, tháng 09 năm 2012 Học viên Trần Thanh Phong
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng toàn bộ những nội dung và số liệu trong luận văn này do tôi tự nghiên cứu, khảo sát và thực hiện. Học viên thực hiện luận văn Trần Thanh Phong
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT I. Tiếng Việt UBND Ủy ban nhân dân NSNN Ngân sách Nhà nƣớc LK Lƣợng khách NK Ngày khách TB Trung bình ĐVT Đơn vị tính DL Du lịch DN Doanh nghiệp TP Thành phố VH-TT-DL Văn hóa –Thể thao- Du lịch XTĐT Xúc tiến đầu tƣ BĐ Bình Định QN Quảng Ngãi KH Khánh Hòa II. Tiếng Anh BOT Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (Build-Operation-Transfer) BT Xây dựng - Chuyển giao (Build – Transfer) BTO Xây dựng - Chuyển giao - Kinh doanh (Build-Transfer-Operation) MICE Gặp gỡ -Khen thƣởng - Hội nghị - Triển lãm FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (Foreign Direct Investment) GDP Tổng sản phẩm nội địa (Gross Domestic Product) ODA Viện trợ phát triển chính thức (Official Development Assistance) WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới (World Trade Organization) WB Ngân hàng thế giới (World Bank) Diễn đàn Thương mại và Phát triển Liên Hiệp quốc (United UNCTAD Nations Conference on Trade and Development)
MỤC LỤC CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN DU LỊCH VÀ NGUỒN VỐN ĐẦU TƢ ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH ....... 4 1.1. Tổng quan về Du lịch và các điều kiện phát triển Du lịch ............................... 4 1.1.1. Khái niệm ................................................................................................... 4 1.1.2. Các điều kiện phát triển Du lịch................................................................. 5 1.1.2.1. Điều kiện chung .................................................................................... 5 1.1.2.2. Các điều kiện đặc trƣng......................................................................... 6 1.2. Tổng quan về nguồn vốn đầu tƣ phát triển du lịch .......................................... 9 1.2.1. Khái niệm về đầu tƣ .................................................................................. 9 1.2.2. Phân loại đầu tƣ ....................................................................................... 10 1.2.2.1. Đầu tƣ trực tiếp .................................................................................. 10 1.2.2.2. Đầu tƣ gián tiếp .................................................................................. 11 1.2.3. Các nguồn vốn đầu tƣ ............................................................................. 11 1.2.3.1. Nguồn vốn đầu tƣ trong nƣớc ............................................................ 11 1.2.3.2. Nguồn vốn đầu tƣ nƣớc ngoài............................................................ 12 1.3. Sự cẩn thiết phải thu hút vốn đầu tƣ để phát triển Du lịch ........................... 13 1.4. Những nhân tố ảnh hƣởng đến thu hút vốn đầu tƣ vào ngành du lịch.......... 15 1.4.1. Sự ổn định về kinh tế, chính trị - xã hội và luật pháp đầu tƣ.................. 15 1.4.2. Lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên du lịch của địa phƣơng ... 16 1.4.3. Sự phát triển của cơ sở hạ tầng ............................................................... 18 1.4.4. Sự phát triển của đội ngũ lao động, của trình độ khoa học - công nghệ và hệ thống doanh nghiệp trong nƣớc và trên địa bàn ......................................... 19 1.4.5. Chính sách thu hút vốn đầu tƣ ở địa phƣơng .......................................... 19 1.4.6. Sự phát triển của nền hành chính quốc gia ............................................. 20 1.4.7. Hiệu quả các dự án thu hút đầu tƣ đã triển khai trong ngành ................. 20
1.5. Đánh giá hiệu quả thu hút vốn đầu tƣ ........................................................... 21 1.6. Một số kinh nghiệm thu hút vốn cho phát triển du lịch địa phƣơng ở một số quốc gia Châu Á .............................................................................................. 22 Kết luận chƣơng 1 ................................................................................................. 24 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƢ VÀO NGÀNH DU LỊCH TỈNH BÌNH ĐỊNH TRONG THỜI GIAN QUA ....................................... 25 2.1. Tổng quan về hoạt động kinh doanh du lịch tỉnh Bình Định ....................... 25 2.2. Đánh giá các điều kiện phát triển du lịch tỉnh Bình Định ............................ 27 2.2.1. Các điều kiện chung ................................................................................ 27 2.2.1.1. Điều kiện về chế độ chính trị - xã hội ................................................ 27 2.2.1.2. Điều kiện kinh tế của tỉnh Bình Định ................................................ 27 2.2.2. Các điều kiện đặc trƣng .......................................................................... 28 2.2.2.1. Các điều kiện tự nhiên ....................................................................... 28 2.2.2.2. Các điều kiện về khả năng sẵn sàng đón tiếp khách du lịch của tỉnh Bình Định ............................................................................................................. 35 2.2.2.3. Điều kiện về kinh tế ........................................................................... 37 2.2.2.4. Điều kiện về tổ chức .......................................................................... 38 2.2.2.5. Một số tình hình và sự kiện đặc biệt .................................................. 38 2.2.3. Đánh giá các điều kiện phát triển du lịch của Bình Định ....................... 38 2.3. Thực trạng triển khai các chính sách huy động vốn đầu tƣ vào ngành Du lịch Bình Định ...................................................................................................... 39 2.3.1. Phân tích chính sách tạo môi trƣờng đầu tƣ ........................................... 39 2.3.1.1. Chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh PCI .......................................................... 39 2.3.1.2. Cải cách thủ tục hành chính ............................................................... 42 2.3.1.3. Phát triển cơ sở hạ tầng ...................................................................... 43 2.3.1.4. Đào tạo nguồn nhân lực ..................................................................... 45 2.3.2. Phân tích chính sách khuyến khích và ƣu đãi đầu tƣ du lịch.................. 45 2.3.2.1. Chính sách đất đai .............................................................................. 45 2.3.2.2. Chính sách thuế .................................................................................. 46
2.3.2.3. Chính sách tín dụng ........................................................................... 47 2.3.3. Phân tích hoạt động quảng bá và xúc tiến đầu tƣ du lịch ....................... 47 2.3.4. Đánh giá môi trƣờng đầu tƣ, các ƣu đãi địa phƣơng và hoạt động xúc tiến đầu tƣ du lịch tại Bình Định ........................................................................... 50 2.4. Phân tích kết quả huy động vốn đầu tƣ vào phát triển du lịch Bình Định giai đoạn 2006 – 2011 .......................................................................................... 51 2.4.1. Khối lƣợng vốn đầu tƣ du lịch ................................................................ 51 2.4.2. Quy mô vốn đầu tƣ trên 1 dự án du lịch ................................................. 53 2.4.3. Phân tích cơ cấu nguồn vốn đầu tƣ du lịch ............................................. 54 2.4.3.1. Cơ cấu nguồn vốn trong nƣớc về du lịch .......................................... 55 2.4.3.2. Cơ cấu nguồn vốn FDI vào du lịch ................................................... 60 2.5. Điều tra, khảo sát các nhân tố ảnh hƣởng đến quyết định đầu tƣ vào du lịch tại một địa phƣơng ................................................................................................ 63 2.6. Đánh giá chung về tình hình thu hút vốn đầu tƣ vào ngành du lịch tỉnh Bình Định ............................................................................................................. 66 2.6.1. Những mặt đạt đƣợc................................................................................ 66 2.6.2. Những tồn tại .......................................................................................... 68 2.6.3. Những nguyên nhân tồn tại ..................................................................... 69 2.6.3.1.Nguyên nhân khách quan ................................................................... 69 2.6.3.2.Nguyên nhân chủ quan ...................................................................... 70 Kết luận chƣơng 2 ................................................................................................. 71 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƢ ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BÌNH ĐỊNH ............................................................................ 72 3.1. Định hƣớng, mục tiêu phát triển kinh tế du lịch Bình Định ......................... 72 3.1.1. Định hƣớng ............................................................................................. 72 3.1.2. Mục tiêu .................................................................................................. 72 3.2. Dự báo nhu cầu vốn đầu tƣ cho phát triển du lịch ........................................ 74 3.2.1. Chỉ tiêu về GDP du lịch .......................................................................... 74 3.2.2. Chỉ tiêu nhu cầu vốn đầu tƣ .................................................................... 75
3.3. Một số giải pháp huy động vốn đầu tƣ phát triển du lịch Bình Định ........... 76 3.3.1. Giải pháp huy động vốn xây dựng cơ sở hạ tầng ................................... 77 3.3.2. Nhóm giải pháp cải thiện chỉ số PCI ....................................................... 80 3.3.3. Giải pháp xúc tiến quảng bá du lịch ....................................................... 82 Kết luận chƣơng 3 ................................................................................................. 84 Kết luận ................................................................................................................ 85 Tài liệu tham khảo................................................................................................. 87 Phụ lục .................................................................................................................. 89 Phụ lục 1: Trích dẫn nguồn số liệu trong báo cáo ................................................ 89 Phụ lục 2: Chỉ số PCI của 63 tỉnh thành ............................................................... 89 Phụ lục 3: Bảng phỏng vấn doanh nghiệp du lịch ................................................ 93
DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH VẼ BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Hiện trạng khách du lịch Bình Định 2006 – 2011 .............................. 25 Bảng 2.2. Hiện trạng khách du lịch quốc tế tại vùng duyên hải Nam Trung bộ giai đoạn 2006 – 2011 .......................................................................................... 26 Bảng 2.3: Hiện trạng cơ sở lƣu trú của Bình Định giai đoạn 2006 – 2011 ........ 35 Bảng 2.4: Trích chỉ số PCI của các Tỉnh thành giai đoạn 2006 – 2011 .............. 41 Bảng 2.5: Chi phí xúc tiến đầu tƣ du lịch giai đoạn 2006-2011 .......................... 49 Bảng 2.6: Khối lƣợng vốn đầu tƣ vào ngành Du lịch Bình Định ........................ 51 Bảng 2.7: Lƣợng vốn đầu tƣ vào lĩnh vực Du lịch 3 Tỉnh................................... 52 Bảng 2.8: Vốn bình quân 1 dự án qua các năm của Du lịch Bình Định .............. 53 Bảng 2.9: Cơ cấu vốn đầu tƣ vào Du lịch Bình Định giai đoạn 2006 – 2011 ..... 54 Bảng 2.10: Cơ cấu nguồn vốn trong nƣớc đầu tƣ cho Du lịch Bình Định .......... 55 Bảng 2.11: Cơ cấu vốn ngân sách NN đầu tƣ vào cơ sở hạ tầng Du lịch ............ 57 Bảng 2.12: Các doanh nghiệp trong nƣớc đầu tƣ vào Du lịch Bình Định ........... 59 Bảng 2.13: Vốn Doanh nghiệp trong nƣớc đầu tƣ cho ngành Du lịch ................ 60 Bảng 2.14: FDI đầu tƣ vào ngành Du lịch Bình Định ......................................... 61 Bảng 2.15: Vốn FDI đầu tƣ vào Du lịch 2006-2011 ........................................... 62 Bảng 2.16: Tầm quan trọng của các nhân tố khi lựa chọn điểm đầu tƣ ............... 65 Bảng 3.1: Dự báo GDP du lịch Bình Định đến 2020 và định hƣớng đến 2025 .. 74 Bảng 3.2: Dự báo nhu cầu vốn đầu tƣ vào du lịch Bình Định đến năm 2015 và định hƣớng đến 2025 ........................................................................................... 75 Bảng 3.3: Dự báo các nguồn vốn đầu tƣ vào du lịch Bình Định đến năm 2015 và định hƣớng đến 2025 ....................................................................................... 76
HÌNH VẼ Hình 2.1 : Chỉ số PCI của Bình Định giai đoạn 2006 – 2011 ............................. 42 Hình 2.2: Lƣợng vốn đầu tƣ vào ngành Du lịch 3 Tỉnh ...................................... 53 Hình 2.3: Cơ cấu vốn đầu tƣ vào Du lịch Bình Định .......................................... 55 Hình 2.4: Cơ cấu nguồn vốn trong nƣớc đầu tƣ cho Du lịch Bình Định ............. 56 Hình 2.5: Những nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn điểm đầu tƣ DL .................... 64 Hình 2.6: Tỷ trọng đóng góp GDP du lịch vào GDP tỉnh Bình Định ............... 102
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bình Định là một tỉnh địa đầu của vùng du lịch Nam Trung Bộ và Nam Bộ, là miền đất giàu đẹp về thiên nhiên và phong phú về lịch sử văn hoá. Nhận thức rõ được những lợi thế này ngay từ những năm đầu của thập kỷ 90 tỉnh đã xác định "Phát triển du lịch dần dần trở thành ngành kinh tế quan trọng trong cơ cấu kinh tế địa phương" và năm 2011 UBND tỉnh Bình Định đã phê duyệt "Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Bình Định thời kỳ 2012- 2020; định hướng đến 2025. Bản quy hoạch này là cơ sở pháp lý quan trọng giúp UBND tỉnh Bình Định xác định phương hướng phát triển du lịch Bình Định thành một ngành kinh tế có đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của tỉnh. Để phát triển ngành du lịch Bình Định một cách bền vững đòi cần giải quyết hàng loạt vấn đề, trong đó vấn đề tìm kiếm các nguồn lực tài chính để đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư nhằm khai thác một cách bền vững tiềm năng mà thiên nhiên ưu đãi cho tỉnh Bình Định là vấn đề quan trọng có tính chiến lược. Với những lý do trên cùng với sự ham thích và mong muốn đóng góp vào công tác quy hoạch cho đầu tư vào ngành du lịch tỉnh Bình Định - ngành kinh tế mũi nhọn - tôi chọn đề tài “Giải pháp thu hút vốn đầu tư để phát triển du lịch Bình Định đến năm 2020” làm luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu của đề tài: Trên cơ sở phân tích thực trạng thu hút vốn đầu tư vào ngành du lịch tỉnh Bình Định trong giai đoạn 2005 -2011, tác giả đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường thu hút các nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu vốn cho ngành du dịch lịch tỉnh Bình Định đến 2020. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các hoạt động thu hút vốn đầu tư, Các nguồn vốn thuộc tất cả các thành phần kinh tế trong nước, kể cả nguồn vốn đầu tư từ
2 nước ngoài cho đầu tư phát triển ngành du lịch tại tỉnh Bình Định. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư, các phương pháp thu hút vốn giai đoạn 2011-2020, các nguồn vốn đã được sử dụng để đầu tư vào ngành du lịch tỉnh Bình Định trong giai đoạn 2006 – 2011, và định hướng sử dụng các nguồn vốn đầu tư vào ngành du lịch tỉnh Bình Định đến năm 2020. Chỉ nghiên cứu nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài và nguồn vốn đầu tư trong nước. (Do khó khăn trong việc thu thập số liệu về nguồn đầu tư gián tiếp và nguồn vốn đầu tư gián tiếp chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn đầu tư vào Du lịch Bình Định). 4. Phƣơng pháp nghiên cứu: Sử dụng phương pháp chính là phương pháp phân tích, phương pháp thống kê mô tả để mô tả thực trạng thu hút các nguồn vốn đầu tư, và phương pháp chuyên gia để đánh giá điều kiện phát triển du lịch, đánh giá môi trường đầu tư. Ngoài ra, tác giả sử dụng phương pháp điều tra thống kê được áp dụng trong việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào ngành du lịch. 5. Ý nghĩa đề tài: Đề tài chỉ ra được những ưu điểm và hạn chế của môi trường đầu tư, chỉ ra được các nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào ngành du lịch tại một địa phương. Bên cạnh đó, đề tài còn đánh giá được những ưu điểm và khuyết điểm của hoạt động thu hút vốn đầu tư tại tỉnh Bình Định. Từ đó, tác giả đã đưa ra các giải pháp nhằm phát huy tối đa năng lực và khai thác tốt các tài nguyên, cảnh quan du lịch Bình Định; góp phần phát triển du lịch Bình Định một cách bền vững. 6. Các nghiên cứu trƣớc đây Các nghiên cứu trước đây chỉ dừng lại ở mức độ nghiên cứu định tính các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào du lịch tại một địa phương, chưa chỉ ra được các điều kiện phát triển du lịch.
3 Do vậy, trong luận văn nghiên cứu của tôi có những điểm mới so với các nghiên cứu trước đây: - Tác giả đã chỉ ra được các điều kiện để phát triển du lịch tại một địa phương. - Tác giả đã chỉ ra được việc phát triển du lịch Bình Định thì việc huy động vốn đầu tư là quan trọng và tất yếu. - Tác giả đã điều tra, khảo sát để tìm ra các nhân tố quan trọng nhất trong quyết định lựa chọn điểm đầu tư vào ngành du lịch của nhà đầu tư - Tác giả đã đưa ra mô hình hợp tác công tư PPP để góp phần thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng tại địa phương một cách nhanh chóng và hiệu quả. 7. Kết cấu luận văn: Ngoài lời mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn chia làm 3 chương như sau: Chương 1: Tổng quan điều kiện phát triển du lịch và nguồn vốn đầu tư để phát triển du lịch. Chương 2: Thực trạng thu hút vốn đầu tư vào ngành du lịch tỉnh Bình Định giai đoạn 2006 -2011. Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư cho phát triển du lịch tỉnh Bình Định đến năm 2020. Đây là lĩnh vực nghiên cứu tương đối rộng và cũng là lĩnh vực mà tỉnh Bình Định rất quan tâm đầu tư phát triển. Đồng thời với năng lực về thực tiễn và thời gian còn ít nhiều hạn chế nên trong quá trình nghiên cứu không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy cô và các bạn.
4 CHƢƠNG I TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN DU LỊCH VÀ NGUỒN VỐN ĐẦU TƢ ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH 1.1. Tổng quan về Du lịch và các điều kiện phát triển Du lịch 1.1.1. Khái niệm Mặc dù hoạt động du lịch đã có nguồn gốc hình thành từ rất lâu và phát triển với tốc độ rất nhanh, song cho đến nay khái niệm “Du lịch” được hiểu rất khác nhau tại các quốc gia và từ nhiều góc độ khác nhau. Theo giáo sư tiến sĩ Hunziker Và Krapf được coi là những người đã đặt nền móng cho lý thuết về cung du lịch và được hiệp hội các chuyên gia du lịch thừa nhận đã đưa ra định nghĩa như sau: “Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ và các hiện tượng phát sinh trong các cuộc hành trình và lưu trú tạm thời của những người ngoài địa phương, nếu việc lưu trú đó không liên quan đến mục đích kiếm lời” Định nghĩa của hội nghị quốc tế về thống kê du lịch ở Otawa, Canada diễn ra vào tháng 6/1991: “Du lịch là hoạt động của con người đi tới một nơi ngoài môi trường thường xuyên (nơi ở thường xuyên, các chuyến đi định kỳ có tổ chức giữa nơi ở và nơi làm việc), trong một khoảng thời gian đã được các tổ chức du lịch quy định trước, mục đích của chuyến đi không phải là để tiến hành các hoạt động kiếm tiền trong phạm vi vùng tới thăm”. Theo pháp lệnh du lịch việt nam tại điều 10 chương 1 quy định: “Du lịch là hoạt động của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm thoả mãn nhu cầu tham quan, giải trí, nghĩ dưỡng trong một khoảng thời nhất định”. Trên thực tế hoạt động du lịch ở nhiều nước không những đã đem lại lợi ích kinh tế, mà còn cả lợi ích chính trị, văn hoá, xã hội… ở nhiều nước trên thế giới, ngành du lịch phát triển với tốc độ khá nhanh và trở thành ngành kinh tế
5 mũi nhọn trong nền kinh tế quốc dân, nguồn thu nhập từ ngành du lịch đã chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng sản phẩm xã hội. 1.1.2. Các điều kiện phát triển Du lịch Sự phát triển du lịch đòi hỏi những điều kiện khách quan cần thiết nhất định. Một số điều kiện là cần thiết, bắt buộc phải có đối với tất cả mọi vùng, mọi quốc gia muốn phát triển du lịch. Đó là hệ thống các điều kiện chung, cần thiết để phát sinh ra nhu cầu đi du lịch và để đảm bảo cho việc thực hiện thành công một chuyến hành trình du lịch. Còn một số điều kiện khác là cần thiết, mang tính đặc thù để phát triển du lịch ở từng điểm, từng vùng du lịch nhất định. 1.1.2.1. Điều kiện chung Để phân tích các điều kiện chung một cách cụ thể chúng ta có thể chia một cách tương đối các điều kiện chung để phát triển du lịch thành hai nhóm: - Nhóm các điều kiện chung có ảnh hưởng nhiều hơn đến hoạt động du lịch - Nhóm các điều kiện chung có ảnh hưởng nhiều hơn đến hoạt động kinh doanh du lịch. * Những điều kiện chung đối với sự phát triển của hoạt động đi du lịch Nhóm này gổm các điều kiện: thời gian rỗi của nhân dân; mức sống về vật chất và trình độ văn hoá chung của người dân cao; điều kiện giao thông phát triển, không khí chính trị hoà bình và ổn định trên thế giới. - Thời gian rỗi của nhân dân: - Mức sống về vật chất và trình độ văn hoá chung của người dân cao: - Trình độ văn hoá chung của nhân dân cao. - Không khí chính trị hoà bình, ổn định trên thế giới. * Nhóm thứ hai: Những diều kiện có ảnh hƣởng nhiều hơn đến hoạt động kinh doanh du lịch. Các điều kiện chung có ảnh hưởng nhiều hơn đến hoạt động kinh doanh du lịch bao gồm: tình hình và xu hướng phát triển kinh tế của đất nước, tình hình chính trị hoà bình của đất nước và các điều kiện an toàn đối với du khách.
6 - Tình hình và xu hướng phát triển kinh tế của đất nước. - Tình hình chính trị hoà bình, ổn định của đất nước và các điều kiện an toàn đối với du khách. Những điều kiện chung để phát triển du lịch đã nêu ra ở trên tác động một cách độc lập lên sự phát triển của du lịch. Các điều kiện ấy ảnh hưởng đến du lịch tách rời nhau. Do vậy, nếu thiếu một trong những điều kiện ấy sự phát triển của du lịch có thể bị trì trệ, giảm sút hoặc hoàn toàn ngừng hẳn. Sự có mặt của tất cả những điều kiện ấy đảm bảo cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch như một hiện tượng kinh tế - xã hội đại chúng và lặp lại điều đặn. 1.1.2.2. Các điều kiện đặc trƣng Hệ thống các điều kiện cần thiết đối với từng nơi, từng vùng hoặc từng đất nước để phát triển du lịch bao gồm điều kiện về tài nguyên du lịch, sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch và những tình hình và sự kiện đặc biệt. a. Điều kiện về tài nguyên Du lịch - Tài nguyên thiên nhiên Các điều kiện về môi trường tự nhiên đóng vai trò là những tài nguyên thiên nhiên về du lịch là: địa hình đa dạng; khí hậu ôn hoà; động, thực vật phong phú, giàu nguồn tài nguyên nước và vị trí địa lý thuận lợi. Địa hình Địa hình ở một nơi thường chế định cảnh đẹp và sự đa dạng của phong cảnh ở nơi đó. Đối với du lịch, điều kiện quan trọng nhất là địa phương phải có địa hình đa dạng và có những đặc điểm tự nhiên như: biển, rừng, sông, hồ, núi v.v... Khách du lịch thường ưa thích những nơi nhiều rừng, đồi, núi, biển, đảo..., thường không thích những nơi địa hình và phong cảnh đơn điệu mà họ cho là tẻ nhạt và không thích hợp với du lịch. Khí hậu Những nơi có khí hậu điều hoà thường được khách du lịch ưa thích. Nhiều cuộc thăm dò đã cho kết quả là khách du lịch thường tránh những nơi quá lạnh,
7 quá ẩm hoặc quá nóng, quá khô. Những nơi có nhiều gió cũng không thích hợp cho sự phát triển của du lịch. Tài nguyên nước Các nguồn tài nguyên nước mặt như: ao, hồ, sông, ngòi, đầm...vừa tạo điều kiện để điều hòa không khí, phát triển mạng lưới giao thông vận tải nói chung, vừa tạo điều kiện để phát triển nhiều loại hình du lịch nói riêng. Các nguồn nước khoáng là tiền đề không thể thiếu được đối với việc phát triển du lịch chữa bệnh. Tính chất chữa bệnh của các nguồn nước khoáng đã được phát triển từ thời Đế chế La Mã. Ngày nay, các nguồn nước khoáng đóng vai trò quyết định cho sự phát triển của du lịch chữa bệnh. Những nước giàu nguồn nước khoáng nổi tiếng là: Cộng hòa liên bang Nga, Bungari, Cộng hòa Séc, Pháp, Ý, Đức v.v... Vị trí địa lý: - Tài nguyên nhân văn Giá trị văn hoá, lịch sử, các thành tựu chính trị và kinh tế có ý nghĩa đặc trưng cho sự phát triển của du lịch ở một địa điểm, một vùng hoặc một đất nước. Chúng có sức hấp dẫn đặc biệt với số đông khách du lịch với nhiều nhu cầu và mục đích khác nhau của chuyến du lịch. b. Điều kiện về sự sẵn sàng phục vụ khách du lịch - Các điều kiện về tổ chức Các điều kiện về tổ chức bao gồm những nhóm điều kiện cụ thể sau: Sự có mặt của bộ máy quản lý nhà nước về du lịch (đó là bộ máy quản lý vĩ mô về du lịch). Bộ máy đó bao gồm: Các chủ thể quản lý Cấp Trung ương: các Bộ (chủ quản, liên quan), Tổng cục, các phòng ban trực thuộc Chính phủ có liên quan đến các vấn đề về du lịch (Ban thanh tra, Ban thư ký v.v...) Cấp địa phương: chính quyền địa phương, Sở Du lịch.
8 - Các điều kiện về kỹ thuật Các điều kiện về kỹ thuật ảnh hưởng đến sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch trước tiên là cơ sở vật chất du lịch (của một cơ sở, một vùng hay một đất nước) và sau đó là cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng xã hội. Cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch Cơ sở vật chất kỹ thuật của tổ chức du lịch bao gồm toàn bộ nhà cửa và phương tiện kỹ thuật giúp cho việc phục vụ để thoả mãn các nhu cầu của khách du lịch như: khách sạn, nhà hàng, phương tiện giao thông vận tải, các khu nhà giải trí, cửa hàng, công viên, đường sá, hệ thống thoát nước, mạng lưới điện trong khu vực của cơ sở du lịch (có thể là của một cơ sở du lịch, có thể là của một khu du lịch). Thuộc về cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch còn bao gồm tất cả những công trình mà tổ chức du lịch xây dựng bằng vốn đầu tư của mình (rạp chiếu phim, sân thể thao v . v . . . C ơ sở vật chất kỹ thuật du lịch đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm du lịch. Sự tận dụng hiệu quả các tài nguyên du lịch và việc thoả mãn các nhu cầu của du khách phụ thuộc một phần lớn vào cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch. - Điều kiện về kinh tế Các điều kiện về kinh tế liên quan đến sự sẵn sàng đón tiếp khách du lịch phải kể đến: Việc đảm bảo các nguồn vốn để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh du lịch (bởi vì ngành du lịch là ngành luôn đi đầu về phương diện tiện nghi hiện đại và là ngành liên tục đổi mới). Việc thiết lập các mối quan hệ kinh tế với các bạn hàng. c. Một số tình hình và sự kiện đặc biệt Có một số tình hình và sự kiện đặc biệt có thể thu hút khách du lịch và là điều kiện đặc trưng để phát triển du lịch. Đó là các hội nghị, đại hội, các cuộc hội đàm dân tộc hoặc quốc tế, các cuộc thi Ôlimpic, các cuộc kỷ niệm tín ngưỡng hoặc chính trị, các dạ hội liên hoan v.v... Tất cả những hình thức đó đều ngắn ngủi, nhưng đóng vai trò có ích trong sự phát triển du lịch. Vai trò và ý
9 nghĩa của những sự kiện đó thể hiện ở 2 hướng: Tuyên truyền, quảng cáo cho những giá trị văn hoá và lịch sử của đất nước đón khách. Khắc phục tính không đồng đều trong việc sử dụng cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch. 1.2. Tổng quan về nguồn vốn đầu tƣ phát triển du lịch 1.2.1. Khái niệm về đầu tƣ Hiện nay có rất nhiều khái niệm về đầu tư. Tuy nhiên, đứng trên các góc độ nghiên cứu khác nhau mà các nhà kinh tế học đưa đến các khái niệm về đầu tư cũng khác nhau như sau: Nhà kinh tế học John M.Keynes cho rằng: “Đầu tư là hoạt động mua sắm tài sản cố định để tiến hành sản xuất hoặc có thể là mua tài sản tài chính để thu lợi nhuận”. Do đó, đầu tư theo cách dùng thông thường là việc cá nhân hoặc công ty mua sắm một tài sản nói chung hay mua một tài sản tài chính nói riêng. Tuy nhiên, khái niệm này tập trung chủ yếu vào đầu tư tạo thêm tài sản vật chất mới (như máy móc, thiết bị, nhà xưởng...) và để thu về một khoản lợi nhuận trong tương lai. “Khi một người mua hay đầu tư một tài sản, người đó mua quyền để được hưởng các khoản lợi ích trong tương lai mà người đó hy vọng có được qua việc bán sản phẩm mà tài sản đó tạo ra”. Quan niệm của ông đã nói lên kết quả của đầu tư về hình thái vật chất là tăng thêm tài sản cố định, tạo ra tài sản mới về mặt giá trị, kết quả thu được lớn hơn chi phí bỏ ra. Còn theo Luật đầu tư (2005), “Đầu tư là việc nhà đầu tư bỏ vốn bằng các loại tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành các hoạt động đầu tư”. Khái niệm này cho thấy đầu tư chỉ là việc bỏ vốn để hình thành tài sản mà không cho thấy được kết quả đầu tư sẽ thu được lợi ích kinh tế như thế nào nhằm thu hút đầu tư. Một khái niệm chung nhất về đầu tư, đó là: “Đầu tư được hiểu là việc sử dụng một lượng giá trị vào việc tạo ra hoặc tăng cường cơ sở vật chất cho nền