Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

rên cơ sở nghiên cứu, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện công tác kiểm tra thuế đối với việc chấp hành pháp luật thuế của các doanh nghiệp do Chi cục thuế huyện Lập Thạch quản lý, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hơn công tác kiểm tra thuế tại Chi cục thuế huyện Lập Thạch.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN VĂN ĐƢỢC HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN VĂN ĐƢỢC HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Quang Quý THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Vĩnh Phúc, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Đƣợc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn, tôi đã nhâ ̣n đư ợc sự giúp đỡ của nhiề u t ập thể và cá nhân. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo trường Đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến sự giúp đỡ của các Thầy, Cô giáo trong quá trình giảng dạy, đã trang bị cho tôi những kiến thức khoa học. Đặc biệt là thầy giáo - PGS.TS. Đỗ Quang Quý - người trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập. Tôi xin chân thành cảm ơn các ban ngành nơi tôi công tác và nghiên cứu luận văn, cùng toàn thể các đồng nghiệp, học viên lớp cao học quản lý kinh tế khóa 10E, gia đình bạn bè đã tạo điều kiện, cung cấp tài liệu cho tôi hoàn thành chương trình học của mình và góp phần thực hiện tốt hơn cho công tác thực tế sau này. Tôi xin chân thành cảm ơn! . Vĩnh Phúc, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Đƣợc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................... iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ...................................................... vi DANH MỤC BẢNG ................................................................................... vii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ ..................................................................... viii MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ............................................... 3 4. Đóng góp mới của Luận văn....................................................................... 4 5. Bố cục của Luận văn .................................................................................. 4 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ................................................................................... 6 1.1. Cơ sở lý luận về kiểm tra và công tác kiểm tra thuế .................................. 6 1.1.1. Một số vấn đề cơ bản về kiểm tra .......................................................... 6 1.1.2. Khái quát chung về công tác kiểm tra thuế ........................................... 7 1.2. Cơ sở thực tiễn về công tác kiểm tra thuế .............................................. 23 1.2.1. Kinh nghiệm kiểm tra thuế ở một số Chi cục thuế .............................. 23 1.2.2. Một số kinh nghiệm và bài học rút ra đối với công tác kiểm tra thuế ở Chi cục thuế huyện Lập Thạch ..................................................................... 26 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ............................. 32 2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết ............................................ 32 2.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 32 2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ................................................... 32 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin .......................................................... 33 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
iv 2.2.3. Phương pháp tổng hợp thông tin ......................................................... 33 2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin ........................................................ 33 2.2.5. Phương pháp thống kê mô tả .............................................................. 35 2.2.6. Phương pháp đối chiếu, so sánh .......................................................... 35 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................... 36 Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN LẬP THẠCH .......................................... 39 3.1. Khái quát đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................. 39 3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ............................................................... 39 3.1.2. Điề u kiê ̣n kinh tế - xã hội huyện Lập Thạch ....................................... 41 3.1.3. Đánh giá , định hướng chung về về phát triển kinh tế ......................... 44 3.2. Thực trạng công tác kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế đối với các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Lập Thạch ........................................................... 45 3.2.1. Tình hình cơ bản của Chi cục thuế huyện Lập Thạch ......................... 45 3.2.2. Kế t quả thu ngân sách giai đoa ̣n 2012 - 2014...................................... 51 3.3. Kết quả thực hiện kế hoạch kiểm tra thuế hàng năm đối với doanh nghiệp .. 56 3.3.1. Tình hình chấp hành Pháp Luật thuế của các doanh nghiệp tại huyện Lập Thạch .................................................................................................... 56 3.3.2. Tình hình thực hiện Quy trình kiểm tra thuế tại trụ sở người nộp thuế của Chi cục thuế Lập Thạch ......................................................................... 57 3.3.3. Công tác xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế hàng năm ......................... 59 3.3.4. Kết quả công tác kiểm tra và xử lý vi phạm người nộp thuế ............... 61 3.3.5. Kết quả thực hiện sau kết luận kiểm tra .............................................. 67 3.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch .................................................................................................... 68 3.4.1. Ảnh hưởng từ các yếu tố chủ quan...................................................... 68 3.4.2. Ảnh hưởng từ các yếu tố khách quan .................................................. 70 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
v 3.5. Đánh giá kết quả, tồn tại và nguyên nhân của công tác kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp ở Chi cục Thuế huyện Lập Thạch............................... 71 3.5.1. Những kết quả đạt được ...................................................................... 71 3.5.2. Những vấn đề tồn tại và hạn chế trong công tác kiểm tra .................... 75 Chƣơng 4. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KIỂM TRA THUẾ TRONG THỜI GIAN TỚI TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN LẬP THẠCH .......................................................... 80 4.1. Mục tiêu và định hướng hoàn thiện kiểm tra thuế ở Chi cục Thuế huyện Lập Thạch .................................................................................................... 80 4.2. Giải pháp cơ bản để hoàn thiện công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch .......................................................................................... 82 4.2.1. Đổi mới và tăng cường công tác quản lý thuế ..................................... 70 4.2.2. Đổi mới công tác xây dựng kế hoạch kiểm tra .................................... 81 4.2.3. Đổi mới và nâng cao biện pháp nghiệp vụ khi tiến hành kiểm tra ĐTNT .. 87 4.2.4. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra thuế ............................. 89 4.2.5. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ mới vào kiểm tra thuế ................ 90 4.2.6. Xây dựng cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu thực hiện kiểm tra thuế ..... 90 4.2.7. Tổ chức tốt công tác xử lý sau kiểm tra .............................................. 91 4.2.8. Thường xuyên tổng kết, đánh giá hiệu quả công tác kiểm tra ............. 91 4.3. Một số kiến nghị .................................................................................... 91 KẾT LUẬN ................................................................................................. 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 96 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
vi DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CQSDĐ : Chuyển quyền sử dụng đất DN : Doanh nghiệp GTGT : Giá trị gia tăng GTGT : Giá trị gia tăng HC-TV- NS-AC : Hành chính - tài vụ - nhân sự - ấn chỉ HĐND : Hội đồng nhân dân KBNN : Kho bạc nhà nước KH : Kế hoạch KT-XH : Kinh tế - xã hội NNT : Người nộp thuế NQD : Ngoài quốc doanh NSNN : Ngân sách nhà nước QLDN : Quản lý doanh nghiệp SXKD : Sản xuất kinh doanh TKTN : Tự khai tự nộp TNCN TB : Thu nhập cá nhân, trước bạ TNCT : Thu nhập chịu thuế TNDN : Thu nhập doanh nghiệp TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TT : Thị trấn UBND : Ủy ban nhân dân XD- TM : Xây dựng - thương mại XDCB : Xây dựng cơ bản XNK : Xuất nhập khẩu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Dân số và mật độ dân số huyện Lập Thạch năm 2013 .................. 42 Bảng 3.2. Cơ cấu công chức theo Đội chức năng của Chi cục Thuế Lập Thạch năm 2013 ...................................................................................... 49 Bảng 3.3. Kết quả thu thuế ngoài quốc doanh............................................... 51 Bảng 3.4. Số liệu kết quả kiểm tra thuế GTGT ............................................. 62 Bảng 3.5. Số liệu kết quả kiểm tra thuế TNDN ............................................ 63 Bảng 3.6. Số liệu kết quả kiểm tra thuế GTGT ............................................. 65 Bảng 3.7. Số liệu kết quả kiểm tra thuế TNDN ............................................ 65 Bảng 3.8. Kết quả kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế giai đoạn 2012 - 2014 của Chi cục Thuế huyện Lập Thạch .............................................. 67 Bảng 3.9: Kết quả kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp giai đoạn 2012 - 2014 ....... 71 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ HÌNH Hình 3.1. Bản đồ hành chính huyện Lập Thạch - tỉnh Vĩnh Phúc ................. 40 SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy của Chi cục Thuế huyện Lập Thạch ....... 48 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Lịch sử phát triển xã hội loài người đã chứng minh thuế ra đời là một tất yếu khách quan, gắn liền với sự ra đời, tồn tại và phát triển của nhà nước. Bất kỳ một nhà nước nào cũng cần phải có thuế để đáp ứng cho các nhu cầu chi tiêu, quản lý và điều hành xã hội. Quản lý nhà nước về thuế có một vai trò to lớn, nhằm đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước, điều tiết vĩ mô nền kinh tế, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng và lành mạnh, thúc đẩy phát triển kinh tế. Trên thực tế có nhiều yếu tố ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến hiệu quả của công tác quản lý thuế như: hệ thống pháp luật thuế, ý thức chấp hành của người nộp thuế, bộ máy quản lý thuế... Trong nhiều các khâu quản lý thuế thì hoạt động kiểm tra thuế đóng một vai trò vô cùng quan trong, nó không những giúp cho hoạt động quản lý thuế đạt được các mục tiêu đã đề ra mà còn giúp Nhà nước phát hiện những hạn chế của chính sách, điều chỉnh kịp thời chính sách, chế độ về thuế, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế của cộng đồng và góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng trốn thuế, chống thất thu thuế. Nước ta đang thực hiện phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước, các thành phần kinh tế, loại hình tổ chức phát triển mạnh mẽ, việc hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. Hệ thống pháp luật thuế đã được sửa đổi, bổ sung và không ngừng hoàn thiện. Các thủ tục hành chính thuế ngày càng được quy định đơn giản, rõ ràng và minh bạch, người nộp thuế thực hiện cơ chế tự tính, tự khai, tự nộp thuế và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật. Cơ quan thuế quản lý thuế theo các chức năng như: tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế; kê khai kế toán thuế; thanh tra, kiểm tra thuế; quản lý nợ và cưỡng chế thuế. Mỗi chức năng quản lý thuế đều có vai trò quan trọng, song công tác thanh tra, kiểm tra thuế được Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
2 xác định là một trong những nhiệm vụ trọng yếu trong công tác quản lý thuế, đảm bảo thực hiện thành công cơ chế quản lý thuế mới và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế. Thuế là công cụ quan trọng để Nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế, khuyến khích xuất khẩu, khuyến khích đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh và hội nhập kinh tế quốc tế. Với vai trò là công cụ điều tiết nền kinh tế, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh phát triển, tăng thu ngân sách nhà nước, góp phần đảm bảo công bằng xã hội và hội nhập quốc tế. Qua nhiều năm cải cách và từng bước hiện đại hoá ngành thuế, đã hình thành được một hệ thống chính sách thuế bao quát được hầu hết nguồn thu của đất nước và luôn được sửa đổi bổ sung kịp thời với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Từ thực tiễn quản lý thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch - Cục Thuế tỉnh Vĩnh Phúc, thấy rằng công tác kiểm tra thuế của Chi cục đã có nhiều thành tích nổi bật, đóng góp vào kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý thuế của toàn ngành. Song, công tác kiểm tra thuế cũng bộc lộ và còn nhiều hạn chế mang cả tính chủ quan và khách quan. Đặc biệt, trong những năm gần đây, ngành thuế thực hiện cải cách thủ tục hành chính thuế giảm thời gian dành cho công tác thuế của doanh nghiệp từ 765 giờ/năm xuống còn 142 giờ/năm thông qua kê khai, quyết toán và công tác hóa đơn. Điều đó cũng đồng nghĩa với tăng áp lực quản lý thuế cho cơ quan thuế và doanh nghiệp có nhiều kẽ hở để trục lợi thuế. Hơn bao giờ hết áp lực của công tác kiểm tra thuế ngày càng tăng. Nhằm kết hợp giữa lý luận với thực tiễn về công tác kiểm tra thuế, em đã nghiên cứu và lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
3 kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc” làm luận văn tốt nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện công tác kiểm tra thuế đối với việc chấp hành pháp luật thuế của các doanh nghiệp do Chi cục thuế huyện Lập Thạch quản lý, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hơn công tác kiểm tra thuế tại Chi cục thuế huyện Lập Thạch. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp trong điều kiện hiện nay. - Đánh giá thực trạng tình hình công tác kiểm tra thuế tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch. Sự tác động của nhân tố chủ quan, khách quan và kết quả công tác kiểm tra thuế tại Chi cục thuế huyện Lập Thạch. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế trong thời gian tới tại Chi cục thuế huyện Lập Thạch. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (gọi chung là người nộp thuế - NNT) trên địa bàn huyện Lập Thạch do Chi cục thuế huyện Lập Thạch trực tiếp quản lý. 3.2. Phạm vi nghiên cứu + Về không gian: Đề tài được thực hiện tại Chi cục Thuế huyện Lập Thạch. + Về thời gian: Đề tài sử dụng dữ liệu từ năm 2012 đến năm 2014. + Nội dung nghiên cứu: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
4 Trong phạm vi đề tài này, tác giả chủ yếu tập trung nghiên cứu nội dung kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế là các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện mà Chi cục thuế huyện Lập Thạch được phân cấp quản lý thuế. 4. Đóng góp mới của Luận văn Trên cơ sở nghiên cứu khoa học, hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn, luận văn có những đóng góp sau: - Về lý luận: Đề tài khái quát, củng cố lý luận cơ bản về công tác kiểm tra thuế, góp phần nhận thức đầy đủ hơn các nội dung khoa học và lý luận công tác kiểm tra. Từ đó hình thành các tiêu chí để đánh giá có hiệu quả công tác kiểm tra thuộc lĩnh vực thuế nói riêng. - Về thực tiễn: Nghiên cứu một cách có hệ thống về thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp trên địa bàn huyện Lập Thạch. Từ đó thấy được những kết quả đạt được, những tồn tại cần khắc phục và đưa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện các biện pháp kiểm tra thuế cho phù hợp với điều kiện kinh tế thị trường để đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách thuế trong giai đoạn tiếp theo. 5. Bố cục của Luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm có 4 chương nội dung chính như sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác kiểm tra thuế. Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu. Chƣơng 3: Thực trạng công tác kiểm tra thuế tại Chi cục thuế huyện Lập Thạch. Chƣơng 4: Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế trong thời gian tới tại Chi cục thuế huyện Lập Thạch. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
5 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ 1.1. Cơ sở lý luận về kiểm tra và công tác kiểm tra thuế 1.1.1. Một số vấn đề cơ bản về kiểm tra 1.1.1.1. Khái niệm kiểm tra Kiểm tra là “xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét” (Từ điển pháp luật Anh - Việt. NXB Khoa học xã hội, Hà Nội 1994, tr.203), để chỉ hoạt động của chủ thể tác động vào đối tượng kiểm tra. Khái niệm kiểm tra được hiểu theo hai nghĩa: Theo nghĩa rộng, để chỉ hoạt động của các tổ chức xã hội, các đoàn thể và của công dân kiểm tra hoạt động của bộ máy nhà nước. Theo nghĩa này, tính quyền lực nhà nước trong kiểm tra bị hạn chế vì các chủ thể thực hiện kiểm tra không có quyền áp dụng trực tiếp những biện pháp cưỡng chế nhà nước. Theo nghĩa hẹp hơn, kiểm tra là hoạt động của chủ thể nhằm tiến hành xem xét, xác định một việc gì đó của đối tượng bị quản lý xem có phù hợp hay không phù hợp với trạng thái định trước (kiểm tra mang tính nội bộ của người đứng đầu cơ quan, kiểm tra phương tiện giao thông…). Theo nghĩa này, chủ thể kiểm tra có thể áp dụng một chế tài pháp lý nhất định như áp dụng các hình thức kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc buộc phải thực hiện một số biện pháp ngăn chặn hành chính. 1.1.1.2. Vai trò của công tác kiểm tra - Kiểm tra góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật. - Kiểm tra là phương tiện phòng ngừa hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm nảy sinh. - Kiểm tra là nội dung, công cụ trong quản lý nhà nước. - Kiểm tra có vai trò quan trọng trong quản lý nhà nước. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
7 1.1.1.3. Đặc điểm của công tác kiểm tra - Kiểm tra là một quá trình. - Kiểm tra là một chức năng của quy trình quản lý. - Kiểm tra thể hiện quyền hạn và trách nhiệm của nhà quản lý đối với hiệu lực và hiệu quả của tổ chức. - Kiểm tra là một quy trình măng tính phản hồi. 1.1.2. Khái quát chung về công tác kiểm tra thuế 1.1.2.1 Khái niệm, mục đích của công tác kiểm tra thuế * Khái niệm về công tác kiểm tra thuế Kiểm tra thuế là một chức năng thiết yếu của cơ quan thuế các cấp, là quá trình sử dụng các nghiệp vụ điều tra, phân tích, đánh giá việc thực hiện chấp hành chính sách thuế của các tổ chức, cá nhân nộp thuế, các cán bộ công chức ngành thuế nhằm giám sát việc thực hiện những quy định của nhà nước trong lĩnh vực thuế. Căn cứ vào đối tượng kiểm tra: Có kiểm tra thuế đối với NNT; kiểm tra thuế đối với hoạt động của cơ quan thuế . Căn cứ vào tính chất của kiểm tra: Có kiểm tra đột xuất; kiểm tra theo đơn thư khiếu nại; kiểm tra theo chuyên đề và kiểm tra theo kế hoạch. Căn cứ vào nội dung của kiểm tra: Có kiểm tra việc chấp hành chính sách pháp luật về các nội dung quản lý thuế; kiểm tra việc thực hiện quy trình kiểm tra của cơ quan thuế. * Mục đích của hoạt động kiểm tra thuế Phát huy nhân tố tích cực, ngăn ngừa kịp thời những sai phạm và hướng dẫn những tổ chức, cá nhân nghiêm chỉnh chấp hành chính sách thuế, đồng thờì xử lý nghiêm minh những hành vi cố tình vi phạm chính sách, chế độ, pháp luật thuế, gây tổn thất tới lợi ích của Nhà nước, của nhân dân. Như vậy, mới có tác dụng giáo dục mọi người chấp hành nghiêm kỷ cương pháp luật, tạo niềm tin cho nhân dân, tạo điều kiện phát huy nhân tố tích cực, ngăn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
8 chặn và đẩy lùi tiêu cực, góp phần hoàn thiện chính sách thuế, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Thông qua phân tích, đánh giá thực trạng của công tác kiểm tra thuế để đánh giá sự phù hợp và chưa phù hợp của cơ chế, chính sách, pháp luật và sự hoạt động của bộ phận kiểm tra. Từ đó, xem xét lại chức năng, nhiệm vụ, phương pháp và tổ chức hoạt động của cơ quan thuế, hoạt động của kiểm tra thuế đồng thời đổi mới hoàn thiện chính sách cho phù hợp với tình hình và yêu cầu mới nhằm đáp ứng yêu cầu của quản lý nhà nước đối với công tác thuế. 1.1.2.2. Sự cần thiết của hoạt động kiểm tra thuế Thực hiện phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, hàng năm sẽ có thêm hàng chục vạn doanh nghiệp và hộ kinh doanh ra đời với quy mô kinh doanh của doanh nghiệp ngày một lớn, không bó hẹp phạm vi hoạt động trong một địa phương mà ngày càng được quốc gia hoá, toàn cầu hoá, hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp ngày càng đa dạng, phong phú. Bởi vậy nhiệm vụ công tác thuế cần phải bao quát đầy đủ, đảm bảo các nguồn thu vào NSNN. Từ đó cần phải hoàn thiện công tác kiểm tra thuế để đáp ứng yêu cầu đặt ra. Cùng với sự phát triển ngày càng đa dạng, phức tạp của các loại hình doanh nghiệp thì tính chất, mức độ phức tạp của các vi phạm pháp luật thuế ngày càng gia tăng, trình độ của NNT ngày càng tinh vi trong các gian lận về thuế. Bởi vậy cần phải hoàn thiện công tác kiểm tra không chỉ về tổ chức, bộ máy, cách thức làm việc mà còn cả về năng lực chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ kiểm tra. Xuất phát từ đòi hỏi của cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính và cải cách hành chính trong lĩnh vực thuế. Hoàn thiện công tác kiểm tra là cần thiết: kiểm tra phải có trọng tâm, trọng điểm, phải công khai và minh bạch nhưng thủ tục phải đơn giản, đảm bảo lợi ích của NNT trong quá trình thực Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
9 hiện kiểm tra thuế. Mặt khác cần thiết đổi mới quy trình kiểm tra; đổi mới nội dung kiểm tra thuế trong điều kiện đối tượng nộp thuế tự khai, tự tính, tự nộp thuế. Chuyển từ việc kiểm tra các yếu tố cần thiết để tính thuế do các DN nộp cho cơ quan thuế, sang việc kiểm tra tất cả các yếu tố có liên quan tới tính thuế và việc tự tính thuế của các DN. Hệ thống chính sách thuế trong thời gian vừa qua có nhiều thay đổi, bổ sung đồng bộ các sắc thuế hiện hành. Ban hành mới các sắc thuế, có sự chú trọng tới đối tượng, mức độ và thời điểm áp dụng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước, đảm bảo ổn định sản xuất, thị trường đời sống nhân dân, tăng nguồn thu trong nước, mở rộng diện thuế trực thu và tăng tỷ trọng thuế trực thu trong tổng số thuế. Bởi vậy công tác quản lý thuế cần được hiện đại hoá toàn diện cả về phương pháp quản lý, thủ tục hành chính, bộ máy tổ chức, đội ngũ cán bộ, áp dụng rộng rãi công nghệ thông tin để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, kiểm soát cho được tất cả các đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế, hạn chế thấp nhất mức thất thu thuế, đảm bảo thu đúng, thu đủ, kịp thời các khoản thu vào ngân sách Nhà nước. Công tác kiểm tra thuế là một trong những nội dung cơ bản của công tác quản lý thuế. Do vậy nó được coi là thực hiện có hiệu quả trong những điều kiện nhất định. Khi môi trường của quản lý thay đổi, để phù hợp với công tác quản lý thuế thì công tác kiểm tra thuế phải thay đổi là một tất yếu khách quan. Tạo điều kiện quá trình sắp xếp, đổi mới phát triển các loại hình doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Tóm lại: Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế là tất yếu. Hoàn thiện để tồn tại và phát triển, để thích ứng với hoạt động kinh tế xã hội và phù hợp với công cuộc cải cách thuế, để khắc phục những sai sót trong toàn bộ công tác quản lý thuế với 3 đối tượng quan trọng: Chính sách thuế, người thu thuế và người nộp thuế. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn
10 1.1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác kiểm tra thuế Quản lý thu thuế là một hoạt động có liên quan đến mọi mặt đời sống kinh tế xã hội của một nước, tất cả các tầng lớp dân cư trong xã hội, các địa bàn của một quốc gia; ở đâu có có hoạt động kinh tế (mua bán hay cung cấp dịch vụ) hay có thu nhập đối với một tổ chức cá nhân thì ở đó có hoạt động quản lý thu thuế và đối với hoạt động quản lý thu thuế thì công tác kiểm tra thuế là quan trọng hàng đầu. Bởi vậy, để thực hiện tốt công tác quản lý thuế nói chung và công tác kiểm tra thuế nói riêng thì môi trường xã hội, môi trường pháp lý nói chung hay về thuế nói riêng phải luôn luôn được hoàn thiện các thể chế quản lý kinh tế và xã hội có liên quan phải được ban hành và thực hiện một cách đồng bộ. Một số yếu tố chủ yếu làm ảnh hưởng và tác động tới công tác quản lý thu thuế cũng như công tác kiểm tra thuế như sau: - Các chính sách pháp luật của Nhà nước Là căn cứ, là cơ sở pháp lý để thực hiện việc kiểm tra. Để công tác kiểm tra thuế được thuận lợi thì các chính sách như: quản lý đất đai, quản lý thanh toán không dùng tiền mặt, quản lý XNK của cơ quan Hải quan, quản lý xuất nhập cảnh của cơ quan Công an, quản lý đăng ký kinh doanh của cơ quan Kế hoạch và Đầu tư phải được ban hành đồng bộ và triển khai thực hiện tốt. Bên cạnh đó là công tác kiểm toán nếu thực hiện không nghiêm minh, trách nhiệm pháp lý không cao sẽ làm hạn chế rất nhiều đến kết quả của công tác kiểm tra thuế. - Hệ thống chính sách pháp luật thuế Thiết lập một hệ thống chính sách thuế cần phải được thống nhất, nội dung các sắc thuế phải rõ ràng, minh bạch. Nếu như một hệ thống chính sách thuế không đồng bộ và thống nhất, nội dung các sắc thuế quá phức tạp, quy định không rõ ràng, thủ tục hành chính về thuế còn rườm rà thì sẽ rất khó Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.ltc.tnu.edu.vn