Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang

Chia sẻ: Tri Tâm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang; phân tích thực trạng các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang; trên cơ sở kết quả phân tíchkiến nghị các giải pháp, chính sách thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH PHAN THANH VIỆT PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI TIỀN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh- Năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH PHAN THANH VIỆT PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI TIỀN GIANG Chuyên ngành: Thống kê kinh tế Mã số: 8310107 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THANH VÂN TP. Hồ Chí Minh- Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong đề tài này đƣợc thu thập và sử dụng một cách trung thực. Kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn này không sao chép của bất cứ luận văn nào và cũng chƣa đƣợc trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên cứu nào khác trƣớc đây. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính pháp lý trong quá trình nghiên cứu khoa học của luận văn này. TP.HCM, ngày 27 tháng 3 năm 2018 Tác giả luận văn Phan Thanh Việt
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU ...............................................1 1.1.Lý do nghiên cứu ...............................................................................................1 1.2.Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................2 1.3.Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................3 1.3.1.Mục tiêu nghiên cứu tổng quát .......................................................................3 1.3.2.Mục tiêu nghiên cứu cụ thể ............................................................................3 1.3.3.Câu hỏi nghiên cứu .........................................................................................3 1.4.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .....................................................................4 1.4.1.Đối tƣợng nghiên cứu .....................................................................................4 1.4.2.Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................4 1.5.Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................4 1.5.1.Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................4 1.5.2.Phƣơng pháp thu thập số liệu .........................................................................5 1.5.3.Phƣơng pháp chọn mẫu ..................................................................................5 1.6.Ý nghĩa của luận văn .........................................................................................6 1.6.1.Về phƣơng diện học thuật ...............................................................................6 1.6.2.Về phƣơng diện thực tiễn ...............................................................................7 1.7.Kết cấu của luận văn ..........................................................................................7 CHƢƠNG 2: CỞ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ...............9 2.1.Cơ sở lý thuyết ...................................................................................................9 2.1.1.Khái niệm và cơ sở phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ ................................9 2.1.2.Hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp .........................................................14 2.1.3.Các công trình nghiên cứu có liên quan đến hiệu quả hoạt động kinh doanh. ...............................................................................................................................15
2.1.4.Các yếu tố ảnh hƣởng tới hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ...............................................................................................................................21 2.2.Xây dựng mô hình nghiên cứu và các giả thuyết ............................................26 2.2.1.Cơ sở xây dựng mô hình nghiên cứu ............................................................26 2.2.2.Các giả thuyết nghiên cứu ............................................................................30 2.2.3.Mô hình nghiên cứu ......................................................................................30 Tóm tắt chƣơng 2 ...................................................................................................33 CHƢƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .........................................................34 3.1.Thiết kế nghiên cứu: ........................................................................................34 3.1.1.Nghiên cứu sơ bộ ..........................................................................................34 3.1.2.Nghiên cứu chính thức..................................................................................36 3.2.Phƣơng pháp chọn mẫu ...................................................................................38 3.3.Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ........................................................................38 3.4.Quy trình nghiên cứu .......................................................................................39 Tóm tắt chƣơng 3 ...................................................................................................39 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..........................................................40 4.1.Thực trạng về hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Tiền Giang ...................................................................................................40 4.1.1.Số lƣợng các doanh nghiệp có xu hƣớng phát triển nhanh và ổn định ........40 4.1.2.Doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng tiến bộ và có hiệu quả..........................................................................................................................42 4.2.Những hạn chế yếu kém của doanh nghiệp hiện nay ......................................44 4.2.1.Số lƣợng doanh nghiệp tăng lên nhanh, nhƣng qui mô chủ yếu là nhỏ lẻ, phân tán đi kèm với trình độ kỹ thuật công nghệ thấp. .........................................44 4.2.2.Các yếu tố cơ bản của sản xuất chƣa đƣợc đảm bảo đầy đủ. .......................47 4.2.3.Thực hiện chính sách với ngƣời lao động còn một số bất cập xảy ra. .........47 4.2.4.Hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có tiến bộ nhƣng nhìn chung vẫn chƣa cao ...............................................................................................48 4.3.Định hƣớng phát triển đối với các DNVVN tại Tiền Giang ...........................51 4.4.Kết quả kiểm định mô hình nghiên cứu ..........................................................51 4.4.1.Thông tin mẫu nghiên cứu ............................................................................51 4.4.2.Phân tích trung bình và độ lệch chuẩn ..........................................................53 4.5.Kết quả kiểm định các giả thuyết phân tích mô hình nghiên cứu ...................53
4.5.1.Sự tƣơng quan ...............................................................................................53 4.5.2.Hiện tƣợng đa cộng tuyến .............................................................................54 4.5.3.Hiện tƣợng phƣơng sai không đổi ................................................................54 4.5.4.Sự độc lập của phần dƣ ƣớc lƣợng ...............................................................55 4.6.Kết quả phân tích mô hình hồi quy bội ...........................................................55 4.6.1.Kết quả phân tích mô hình hồi quy bội ........................................................55 4.6.2.Phƣơng trình hồi quy ....................................................................................57 4.7.Kiểm định giả thuyết mô hình nghiên cứu ......................................................58 Tóm tắt chƣơng 4 ...................................................................................................59 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................60 5.1.Kết luận ............................................................................................................60 5.1.1.Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVN tại Tiền Giang ........................................................................................................60 5.1.2.Thực trạng doanh nghiệp Tiền Giang ...........................................................61 5.2. Hàm ý chính sách và kiến nghị .......................................................................62 5.2.1.Hàm ý chính sách nhằm đẩy mạnh và tăng cƣờng hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVN tại Tiền Giang .................................................................62 5.2.2.Kiến nghị ......................................................................................................63 5.3.Hạn chế nghiên cứu .........................................................................................68 5.4.Hƣớng nghiên cứu tiếp theo ............................................................................68 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT DNVVN: Doanh nghiệp vừa và nhỏ DNTN: Doanh nghiệp tƣ nhân TNHH: Trách nhiệm hữu hạn UBND: Ủy ban Nhân dân HĐND: Hội đồng nhân dân SXKD: Sản xuất kinh doanh ROS: Tỷ số lợi nhuận ròng trên doanh thu TIẾNG ANH GRDP (Gross Regional Domestic Product): Tổng sản phẩm của tỉnh USD (United States Dolla): Đô la Mỹ WTO (World Trade Organization): Tổ chức thƣơng mại thế giới EU (European Union): Liên minh châu Âu TPP (Trans-Pacific Partnership Agreement): Hiệp định đối tác chiến lƣợc xuyên Thái Bình Dƣơng
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nƣớc ..................9 Bảng 2.2: Phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ .....................................................12 Bảng 2.3: Tổng hợp sơ lƣợc các yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. .............................................................23 Bảng 2.4: Diễn giải các biến đo lƣờng trong mô hình nghiên cứu đề xuất ..........32 Bảng 3.1: Tiến độ thực hiện nghiên cứu ..............................................................35 Bảng 3.2: Bảng tần số mẫu nghiên cứu: ...............................................................37 Biểu đồ 01: Doanh nghiệp tỉnh Tiền Giang năm 2012-2016 ...............................40 Bảng 4.1: Số liệu chi tiết của các khu vực doanh nghiệp nhƣ sau: ......................41 Biểu đồ 02: Tổng lợi nhuận trƣớc thuế năm 2012-2016 ......................................42 Biểu đồ 03: Thu nhập bình quân 1 lao động trên tháng .......................................43 Biểu đồ 04: Quy mô lao động của doanh nghiệp năm 2016 ................................45 Biểu đồ 05: Quy mô vốn của doanh nghiệp 2016 ................................................46 Bảng 4.2: Các doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ năm 2016 ...............................46 Biểu đồ 06: Đóng góp BHXH của chủ doanh nghiệp so với tổng thu nhập của ngƣời lao động 2012-2016 ...................................................................................48 Biểu đồ 07: Tỉ suất lợi nhuận trên vốn năm 2012-2016 .......................................49 Bảng 4.3: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn năm 2012-2016 .........................................49 Bảng 4.4: Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu năm 2012-2016 ...............................50 Biểu đồ 08: Tỉ suất lợi nhuận trên doanh thu năm 2012-2016 .............................50 Bảng 4.5: Cơ cấu DNNVV tại tỉnh Tiền Giang phân theo loại hình hoạt động ..52 Bảng 4.6: Phân loại DNNVV theo quy mô lao động ...........................................52 Bảng 4.7: Phân loại DNNVV theo lĩnh vực hoạt động ........................................52 Bảng 4.8: Thống kê mô tả mẫu khảo sát về DNVVN tại Tiền Giang. .................53 Biểu đồ 09: Biểu đồ phƣơng sai không đổi ..........................................................54 Biểu đồ 10: Biểu đồ tần số P-P của phần dƣ chuẩn hóa của mô hình hồi quy.....54 Bảng 4.9: Kết quả phân tích mô hình hồi quy bội................................................55
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất .................................................................31 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ............................................................................39
1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU 1.1.Lý do nghiên cứu Doanh nghiệp nƣớc ta nói chung, Tiền Giang nói riêng ngày càng có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân góp phần thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế, tạo nhiều công ăn việc làm cho ngƣời lao động và giải quyết tình trạng thất nghiệp, tạo thu nhập, ổn định và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Qua kết quả số liệu điều tra doanh nghiệp 01/03/2017, số doanh nghiệp thực tế của tỉnh Tiền Giang đang hoạt động tại thời điểm 31/12/2016 là 3.628 doanh nghiệp, tăng 22,15% so năm 2012, tăng 18,1% so với thời điểm đầu năm, bình quân từ 2012 đến 2016 số doanh nghiệp tăng 4,57%/năm (mỗi năm tăng thêm 132 doanh nghiệp). Kim ngạch xuất khẩu năm 2012 đạt 973.696 ngàn USD, năm 2013 đạt 1.195.619 ngàn USD, năm 2014 đạt 1.656.004 ngàn USD năm 2015 đạt 2.005.888 ngàn USD, năm 2016 đạt 2.095.800,6 ngàn USD, bình quân từ 2012 đến 2016, kim ngạch xuất khẩu tăng 20,9%/năm (mỗi năm kim ngạch xuất khẩu tăng thêm 224.421 ngàn USD). Phát triển doanh nghiệp tạo ra nhiều loại hình sở hữu khác nhau, phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế ngoài nhà nƣớc và đặc biệt doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài, góp phần giải phóng và phát triển sức sản xuất, huy động và phát huy cả nội lực và ngoại lực vào phát triển kinh tế xã hội. Những năm qua doanh nghiệp Tiền Giang vừa có cơ hội thuận lợi trong việc tiếp cận thị trƣờng để xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ; các khoản tín dụng ƣu đãi từ các nguồn khác nhau, thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài, trình độ quản lý doanh nghiệp và đổi mới công nghệ sản xuất … Tuy nhiên, doanh nghiệp Tiền Giang cũng đang gặp phải thách thức vì doanh nghiệp Tiền Giang chủ yếu vừa và nhỏ, vốn thấp, công nghệ lạc hậu và trình độ quản lý doanh nghiệp còn hạn chế chính vì điều đó nên tác giả quyết định thực hiện đề tài Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang nhằm tìm ra các nhân tố chủ yếu tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp cho các ngành, các cấp và lãnh đạo tỉnh Tiền Giang trong việc lãnh đạo, quản lý, lập chính
2 sách về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phƣơng. 1.2.Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nƣớc ta nói chung cũng nhƣ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVV) nói riêng ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với quá trình phát triển nền kinh tế nƣớc ta. Doanh nghiệp vừa và nhỏ nƣớc ta đã có bƣớc phát triển mạnh với số lƣợng tăng rất nhanh, Tổng cục Thống kê công bố kết quả sơ bộ Tổng điều tra kinh tế năm 2017, doanh nghiệp vừa tăng 23,6% so với năm 2012, doanh nghiệp nhỏ tăng 21,2% và doanh nghiệp siêu nhỏ tăng tới 65,5% so với năm 2012, chiếm tới 74% tổng số doanh nghiệp, góp phần quan trọng vào tăng trƣởng kinh tế nƣớc ta. Theo số liệu thu thập từ các cuộc điều tra doanh nghiệp 01/03 hàng năm, số lƣợng doanh nghiệp vừa và nhỏ thời điểm 31/12 của tỉnh Tiền Giang năm 2012 là 2.918 doanh nghiệp, chiếm 98,25% tổng số; năm 2013 là 3.023 doanh nghiệp, chiếm 98,34% tổng số; năm 2014 là 2.977 doanh nghiệp, chiếm 98,28% tổng số; năm 2015 là 3.013 doanh nghiệp, chiếm 98,08% tổng số; năm 2016 là 3.562 doanh nghiệp chiếm 98,18% tổng số doanh nghiệp toàn tỉnh, bình quân từ 2012 đến 2016 số doanh nghiệp vừa và nhỏ tăng 4,54%/năm (mỗi năm tăng thêm 129 doanh nghiệp) đóng góp quan trọng vào việc phát triển kinh tế tỉnh nhà, giải quyết việc làm, từng bƣớc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trên địa bàn tỉnh Tiền Giang... Tuy nhiên, do xuất phát từ quy mô nhỏ, nguồn vốn và lao động hạn chế, năng lực cạnh tranh yếu, nên các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đƣơng đầu với nhiều khó khăn so với các doanh nghiệp có quy mô lớn cũng nhƣ các công ty có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài tại Việt Nam. Trong thời gian qua, doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và chƣa phát huy đƣợc hết những tiềm năng của mình. Nguyên nhân của sự khó khăn xuất phát từ chính sự yếu kém của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang: chƣa có hoạch định chiến lƣợc kinh doanh, thƣơng hiệu, vốn, marketing, trình độ kỹ năng trong quản trị doanh nghiệp. Vì vậy các doanh nghiệp nói chung, các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang nói riêng phải tìm nhiều giải pháp hữu hiệu để tạo nhiều lợi
3 nhuận nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của mình, đồng thời phải có những chiến lƣợc kinh doanh linh hoạt, phù hợp hơn cho mỗi giai đoạn phát triển. Để thực hiện điều đó các doanh nghiệp phải tự đánh giá lại hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp mình, nhằm tìm ra các điểm mạnh, điểm yếu để phát huy các thế mạnh và khắc phục những mặt còn hạn chế của doanh nghiệp mình. Có nhƣ vậy doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang mới đứng vững và phát triển trong môi trƣờng cạnh tranh gay gắt ở trong nƣớc và quốc tế hiện nay. Đồng thời giúp cho các ngành, các cấp và lãnh đạo tỉnh Tiền Giang trong việc lãnh đạo, quản lý, lập chính sách phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà. Với ý nghĩa và tầm quan trọng của sự phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang nên tác giả đã chọn đề tài "Phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang" để làm luận văn thạc sĩ. 1.3.Mục tiêu nghiên cứu 1.3.1.Mục tiêu nghiên cứu tổng quát Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh và các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. 1.3.2.Mục tiêu nghiên cứu cụ thể Thứ nhất, Xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang. Thứ hai, Phân tích thực trạng các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang. Thứ ba, Trên cơ sở kết quả phân tíchkiến nghị các giải pháp, chính sách thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVV tại Tiền Giang. 1.3.3.Câu hỏi nghiên cứu Một là, Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang trong thời gian qua nhƣ thế nào. Doanh thu, chi phí, lợi nhuận ra sao. Hiệu quả thế nào. Hai là, Những nhân tố nào có ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh
4 của các DNVVV tại Tiền Giang. Ba là, Hàm ý một số chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. 1.4.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1.Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng khảo sát: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang đã thành lập và sản xuất kinh doanh trên 1 năm tính đến thời điểm nghiên cứu. Đối tƣợng nghiên cứu: Chính là hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 1.4.2.Phạm vi nghiên cứu -Phạm vi không gian: Không gian nghiên cứu của luận văn đƣợc thực hiện tại tỉnh tiền Giang, trên phạm vi các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tiền Giang, -Phạm vi thời gian: Thời gian thu thập dữ liệu thứ cấp từ năm 2012 - 2016. Thời gian thu thập lấy dữ liệu sơ cấp thực hiện từ tháng 7 năm 2017 đến tháng 10 năm 2017. -Vùng nghiên cứu: Doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn Tiền Giang. Trong đó, các DNVVV hoạt động sản xuất kinh doanh chủ yếu ở các huyện, thành phố, thị xã nhƣ: thành phố Mỹ Tho, Châu Thành, Cái Bè, thị xã Cai Lậy, huyện Cai Lậy, Tân Phƣớc. 1.5.Phƣơng pháp nghiên cứu 1.5.1.Phƣơng pháp nghiên cứu Nghiên cứu thực hiện thông qua hai giai đoạn chính: (1) Nghiên cứu sơ bộ bằng phƣơng pháp nghiên cứu khám phá định tính, (2) nghiên cứu chính thức bằng phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng. Cụ thể: (1)Nghiên cứu khám phá định tính Nghiên cứu định tính thông qua thảo luận với 12 chuyên gia của Ban quản lý các Khu công nghiệp, Sở Công thƣơng, Sở kế hoạch và Đầu tƣ, Cục Thống kê tỉnh Tiền Giang và 01 đại diện Doanh nghiệp là những ngƣời am hiểu về tình hình sản
5 xuất kinh doanh cũng nhƣ trong quản lý của các doanh nghiệp tỉnh Tiền Giang. Nghiên cứu định tính dùng để xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang sử dụng cho nghiên cứu định lƣợng. (2) Nghiên cứu định lượng Nghiên cứu này đƣợc thực hiện bằng phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp các nhà quản lý doanh nghiệp gồm: Tổng Giám đốc, Giám đốc, Trƣởng phòng kế toán của doanh nghiệp thông qua phiếu khảo sát đƣợc thiết lập dựa theo kết quả của nghiên cứu định tính. Nghiên cứu nhằm mục đích xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. Phân tích hồi quy bội đƣợc thực hiện để xem xét mức độ ảnh hƣởng nhƣ thế nào của các nhân tố đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. Dữ liệu đƣợc thu thập trong nghiên cứu định lƣợng này đƣợc xử lý bằng phần mềm SPSS 22.0. Luận văn sử dụng phƣơng pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh, tổng hợp, chuyên gia và quy nạp. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng dữ liệu kết quả Tổng điều tra kinh tế năm 2017 để đánh giá thực trạng của từng nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. 1.5.2.Phƣơng pháp thu thập số liệu Thu thập số liệu của đề tài này đƣợc dựa trên nhiều nguồn: Nguồn dữ liệu thứ cấp: Các thông tin đƣợc thu thập từ số liệu từ kết quả điều tra doanh nghiệp 1/3 từ năm 2013-2017. Nguồn dữ liệu sơ cấp: Sử dụng thông tin từ bảng câu hỏi của các doanh nghiệp đƣợc chọn mẫu khảo sát nghiên cứu. Cụ thể là điều tra thông qua bảng câu hỏi là những ngƣời am hiểu về hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang nhƣ: Tổng Giám đốc, Giám đốc, Trƣởng phòng kế toán của doanh nghiệp. 1.5.3.Phƣơng pháp chọn mẫu
6 Tổng thể mẫu là 3.562 doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có đến thời điểm 31/12/2016 chiếm 98,18% tổng số doanh nghiệp toàn tỉnh. Phƣơng pháp chọn mẫu: Để tiết kiệm thời gian và chi phí và đồng thời làm giảm tỉ lệ sai số do chọn mẫu. Kỹ thuật chọn mẫu đƣợc thực hiện là phƣơng pháp chọn mẫu phân tầng kết hợp với ngẫu nhiên đƣợc sử dụng để thu thập số liệu sơ cấp. Những thông tin điều tra bao gồm: Thông tin cơ bản về doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, lao động, nguồn vốn, doanh thu, lợi nhuận, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp… 1.6.Ý nghĩa của luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn nhằm xây dựng một mô hình các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. Dựa trên kết quả nghiên cứu của luận văn, luận văn phân tích thực trạng và nguyên nhân hạn chế, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang trong thời gian tới. Luận văn có những đóng góp khoa học sau: 1.6.1.Về phƣơng diện học thuật + Luận văn đề xuất mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. + Luận văn đã đánh giá thực trạng của các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. Cụ thể luận văn đã khái quát về thực trạng của doanh nghiệp tỉnh Tiền Giang thông qua việc đánh giá thực trạng 7 yếu tố về: (1) Số lƣợng doanh nghiệp, (2) Các yếu tố sản xuất, (3) Kết quả sản xuất kinh doanh, (4) Lợi nhuận, (5) Vốn đầu tƣ, (6) Thu nhập của ngƣời lao động, (7) Phân tích và đánh giá những yếu kém của doanh nghiệp tỉnh Tiền Giang. + Luận văn kiến nghị các đề xuất gợi ý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Tiền Giang trong thời gian tới. Giải pháp đƣa ra là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Tiền Giang phải chủ động, không trông chờ, hay dựa vào sự giúp đỡ của Nhà nƣớc nên tiếp tục mạnh dạn đầu
7 tƣ đổi mới công nghệ tiến tiến, phát triển đa dạng các sản phẩm công nghiệp, không ngừng quan tâm yếu tố cạnh tranh và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nhất là các mặt hàng chế biến nông thủy sản, hàng xuất khẩu. Đồng thời các doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Tiền Giang không ngừng học tập chuyên môn, nghiệp vụ, pháp luật trong nƣớc và quốc tế, ngoại ngữ, quản lý kinh tế và đặc biệt là phải xây dựng cho mình một thƣơng hiệu uy tín vì yếu tố thị trƣờng là nơi quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. 1.6.2.Về phƣơng diện thực tiễn Kết quả nghiên cứu đem lại kết quả và những đóng góp nhất định, phần nào giúp cho các nhà nghiên cứu hoạch định chính sách, các nhà quản trị doanh nghiệp hiểu rõ các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Tiền Giang. Luận văn mang ý nghĩa ứng dụng, đƣợc thu thập, tổng hợp số liệu và phân tích theo chiều rộng kết hợp với chiều sâu nhƣ phân tích mối liên hệ đối với tình hình biến động về số lƣợng cơ sở, lao động, vốn, doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách... thông qua kết quả nghiên cứu đề ra các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Tiền Giang, đáp ứng yêu cầu bảo đảm thông tin phục vụ công tác quản lý, xây dựng qui hoạch, kế hoạch và phục vụ cho việc đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, mục tiêu của địa phƣơng. Các kết quả phân tích hồi qui tuyến tính bội nhấn mạnh vào việc kiểm tra bằng chứng, tập trung vào cơ sở lập luận nên kết quả cung cấp cho các cấp, các ngành ở địa phƣơng đã có tác dụng tích cực làm căn cứ kiểm định việc lãnh đạo, chỉ đạo tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tại Tiền Giang. Đây là những thông tin thống kê không thể thiếu và đáp ứng kịp thời cho lãnh đạo Tỉnh uỷ, HĐND và UBND tỉnh, cùng với các Sở, Ban ngành và các đối tƣợng có nhu cầu sử dụng thông tin. 1.7.Kết cấu của luận văn Luận văn đƣợc bố cục theo 5 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan về nghiên cứu
8 Giới thiệu khái quát về tầm quan trọng và sự cần thiết nghiên cứu của đề tài, gồm mục tiêu chung, mục tiêu cụ thể, và nội dung nghiên cứu của đề tài. Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu Trình bày tổng quan lý thuyết các nghiên cứu trƣớc, tổng hợp một số nghiên cứu có liên quan đến đề tài và mô hình nghiên cứu. Cuối cùng là đánh giá tổng quan các tài liệu có liên quan và trình bày các giả thuyết và quan trọng để đề xuất mô hình nghiên cứu thích hợp. Chƣơng 3: Thiết kế nghiên cứu Trình bày phƣơng pháp phân tích dữ liệu, các kỹ thuật nghiên cứu định lƣợng thích hợp, quy trình nghiên cứu, đề cập đến một số khái niệm liên quan đến các vấn đề cần nghiên cứu và các phƣơng pháp phân tích sử dụng để phân tích các mục tiêu của đề tài. Xây dựng mô hình nghiên cứu, xác định rõ các biến trong mô hình. Trình bày rõ quy trình thực hiện trong nghiên cứu định lƣợng bao gồm các kỹ thuật nhƣ: Phƣơng pháp chọn mẫu, phân tích tƣơng quan, phân tích hồi quy… Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu Trình bày kết quả nội dung nghiên cứu và thảo luận. Kết quả phân tích dựa trên số liệu thứ cấp và số liệu sơ cấp điều tra trực tiếp tại Tiền Giang bao gồm thống kê mô tả, hệ số tƣơng quan, kết quả phân tích. Trên cơ sở đó đánh giá đƣợc từng nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN), đồng thời đƣa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho các DNVVN tại Tiền Giang. Chƣơng 5: Kết luận và kiến nghị Trình bày kết luận và kiến nghị một số giải pháp thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNVVN tại Tiền Giang.
9 CHƢƠNG 2: CỞ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Giới thiệu Trình bày thông tin về cơ sở lý thuyết, các lý thuyết đã đƣợc nghiên cứu trƣớc để từ đó đề xuất mô hình nghiên cứu cùng các giả thuyết mô hình. 2.1.Cơ sở lý thuyết 2.1.1.Khái niệm và cơ sở phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ 2.1.1.1.Khái niệm và phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) của một số nƣớc và ở Việt Nam Theo quy định từng quốc gia, định nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ đƣợc hiểu và xác định khác nhau tùy theo từng nơi. Định nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ phải dựa vào quy mô doanh nghiệp. Thông thƣờng đó là tiêu chí về số lao động, vốn đăng kí kinh doanh, doanh thu, tuy nhiên các tiêu chí này thay đổi theo từng quốc gia nên chƣa có sự thống nhất với nhau trên thế giới. 2.1.1.2 Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nƣớc Bảng 2.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ ở một số nƣớc Các tiêu chí áp dụng Phân loại Quốc gia Tổng số vốn DNVVN Số lao động Doanh thu hoặc (Ngƣời) trong năm Giá trị tài sản Doanh nghiệp 1 – 99 nhỏ Không quy Không quy Úc Doanh nghiệp định định 100 – 499 vừa Doanh nghiệp Dƣới 1 triệu < 49 nhỏ Không quy Mác Đức Doanh nghiệp định Từ 1 – 100 < 499 vừa triệu Mác
10 Các tiêu chí áp dụng Phân loại Quốc gia Tổng số vốn DNVVN Số lao động Doanh thu hoặc (Ngƣời) trong năm Giá trị tài sản Doanh nghiệp 5 - 19 nhỏ Khoảng 70 Không quy Indonesia Doanh nghiệp triệu Rupi định 20 - 29 vừa Không > 40 triệu Đài > 40 triệu Đài Loan DNVVN quy định tệ Đài tệ Không < 20 triệu Không quy Singapore DNVVN quy định Đôla định Không quy Thái Lan DNVVN < 50
11 hơn 10 ngƣời, vốn pháp định dƣới 1 tỷ đồng. Thứ ba, Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nƣớc ta, dự án VPE/US/95/004 do UNIDO tài trợ xem doanh nghiệp nhỏ là doanh nghiệp có vốn đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp phải thấp hơn 1 tỷ đồng, lao động của doanh nghiệp phải nhỏ hơn 30 ngƣời. Doanh nghiệp vừa là doanh nghiệp phải có số lao động từ 31 đến 200 ngƣời và vốn kinh doanh đăng ký phải nhỏ hơn 5 tỷ đồng. Sự xác định này nhằm mục đích để tài trợ cho doanh nghiệp. Thứ tư, Theo Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong chƣơng trình hợp tác giữa Việt Nam và EU: Doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đạt tiêu chí để hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam gồm các doanh nghiệp có số lao động thƣờng xuyên trong doanh nghiệp phải từ 10 đến 500 lao động và phải có vốn điều lệ từ 50.000 đến 300.000 USD. Thứ năm, Theo tiêu chí của Quỹ Phát triển Nông thôn do Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam quản lý xác định đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ là doanh nghiệp có số vốn không hơn 2 triệu USD, lao động trong doanh nghiệp nhỏ hơn 500 ngƣời. Mục đích xác định mức độ đô thị hóa ở nông thôn để có chính sách phát triển ngành nghề ở nông thôn. Thứ sáu, Theo công văn số 681/CP-KTN ngày 20/6/1998 của Chính phủ về việc định hƣớng chiến lƣợc phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã quy định đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam là những doanh nghiệp có vốn điều lệ dƣới 5 tỷ đồng và có số lao động trung bình hàng năm dƣới 200 ngƣời. Theo quy định trong quá trình thực hiện các bộ, ngành, địa phƣơng có thể dựa vào tình hình, điều kiện thực tế mà áp dụng cả hai tiêu chí lao động và vốn hoặc 1 trong 2 tiêu chí này. Dựa theo cách xác định này thì số lƣợng doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nƣớc ta chiếm tỷ lệ rất lớn trong toàn bộ doanh nghiệp ở Việt Nam. Nếu theo tiêu chí vốn, theo Tổng cục Thống kê trong tổng số 402.326 doanh nghiệp đƣợc điều tra trong cuộc điều tra doanh nghiệp trên phạm vi cả nƣớc tại thời điểm 01/01/2015 có tới 213.241 doanh nghiệp là các doanh nghiệp có số vốn kinh doanh nhỏ hơn 5 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 53%. Nếu dựa vào tiêu chí lao động thì doanh nghiệp vừa và nhỏ là