Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mở rộng đầu tư của doanh nghiệp tại tỉnh Kiên Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung của luận văn là nghiên cứu, phân tích thực trạng yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư trong các doanh nghiệp, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động đầu tư kinh doanh cho khu vực doanh nghiệp trên địa bàn các huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc Tỉnh Kiên Giang. Nhận dạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của doanh nghiệp trên địa bàn các huyện đó.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mở rộng đầu tư của doanh nghiệp tại tỉnh Kiên Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------------- LƯƠNG ĐẮC TƯỜNG PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Ý ĐỊNH MỞ RỘNG ĐẦU TƯ CỦA DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------------- LƯƠNG ĐẮC TƯỜNG PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Ý ĐỊNH MỞ RỘNG ĐẦU TƯ CỦA DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH KIÊN GIANG Chuyên nhành: Quản lý kinh tế Mã số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TS. NGUYỄN TRỌNG HOÀI TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
LỜI CAM ÐOAN Tôi tên là: Lương Đắc Tường – MSV: 7701250122A, là học viên lớp cao học chuyên ngành Quản lý kinh tế. Tôi xin cam đoan Đề tài luận văn “Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mở rộng đầu tư của doanh nghiệp tại Tỉnh Kiên Giang” là do tôi nghiên cứu, tìm hiểu với sự hướng dẫn của thầy giáo GS.TS Nguyễn Trọng Hoài, hoàn toàn không có sự sao chép của người khác. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực, các nguồn tài liệu được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Kiên Giang, ngày tháng năm Tác giả Lương Đắc Tường
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ LỜI MỞ ÐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của nghiên cứu ............................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................. 5 2.1. Mục tiêu chung ...................................................................................................... 5 2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................... 5 3. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................. 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................... 6 4.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................ 6 4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 6 5. Ý nghĩa của luận văn.............................................................................................. 7 5.1. Về mặt khoa học .................................................................................................... 7 5.2. Về mặt thực tiễn .................................................................................................... 8 6. Kết cấu của luận văn .............................................................................................. 8 CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VỀ HOẠT ÐỘNG ÐẦU TƯ ................................... 10 1.1. Hoạt động đầu tư phát triển............................................................................. 10 1.1.1. Khái niệm và phân loại đầu tư phát triển ......................................................... 10 1.1.1.1. Khái niệm đầu tư ........................................................................................... 10 1.1.1.2. Phân loại đầu tư ............................................................................................ 11 1.1.2. Các hình thức đầu tư ........................................................................................ 12 1.2. Vai trò của đầu tư phát triển ........................................................................... 12 1.2.1. Thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế ...................................................... 13 1.2.1.1. Đối với các đơn vị kinh tế ............................................................................. 13
1.2.1.2. Đối với nền kinh tế quốc dân ........................................................................ 13 1.2.2. Đầu tư tác động đến chuyển dịch kinh tế......................................................... 14 1.2.3. Đầu tư tác động làm tăng năng lực khoa học công nghệ................................. 15 1.2.4. Đầu tư vừa tác động đến tổng cung, vừa tác động đến tổng cầu của nền kinh tế.................................................................................................................................. 16 1.2.5. Cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao trình độ lao động, cải thiện đời sống dân cư ..................................................................................................................................... 17 1.3. Hiệu quả đầu tư và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp ..................................................................................................................................... 18 1.3.1. Hiệu quả đầu tư ................................................................................................ 18 1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp ................................ 18 1.3.2.1. Các chỉ tiêu tài chính .................................................................................... 18 1.3.2.2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả xã hội và môi trường ................................. 19 1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của doanh nghiệp................... 19 1.4.1. Đặc điểm về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên................................................ 19 1.4.2. Môi trường pháp lý ........................................................................................... 20 1.4.3. Môi trường kinh tế............................................................................................ 20 1.4.4. Môi trường khoa học công nghệ ...................................................................... 21 1.4.5. Lao động ........................................................................................................... 21 1.4.6. Đặc điểm của thị trường ................................................................................... 22 1.4.7. Cơ sở vật chất của doanh nghiệp ..................................................................... 23 1.4.8. Các mục tiêu phát triển của doanh nghiệp ....................................................... 23 1.4.9. Đặc điểm về quản trị doanh nghiệp ................................................................. 23 1.5. Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới về khuyến khích đầu tư.... 24 1.5.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia Đông Nam Á ............................................. 24 1.5.2. Bài học kinh nghiệm cho Kiên Giang về khuyến khích đầu tư....................... 25 1.6. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan và mô hình nghiên cứu đề xuất ............................................................................................................................. 26 1.6.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan .............................................. 26
1.6.1.1. Các công trình nghiên cứu trên thế giới ....................................................... 26 1.6.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ......................................................... 28 1.6.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất............................................................................. 29 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ........................................................................................... 32 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................... 33 2.1. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................. 33 2.2. Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 35 2.3. Phiếu điều tra ..................................................................................................... 36 2.4. Mẫu nghiên cứu ................................................................................................. 37 2.4.1. Kích thước mẫu thu thập cho nghiên cứu ........................................................ 37 2.4.2. Phương pháp chọn mẫu .................................................................................... 37 2.5. Nguồn số liệu sử dụng ....................................................................................... 38 2.5.1. Số liệu thứ cấp .................................................................................................. 38 2.5.2. Số liệu sơ cấp.................................................................................................... 38 2.6. Phần mềm sử dụng và các phương pháp phân tích dữ liệu ......................... 38 2.6.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ..................................................................... 38 2.6.2. Phân tích nhân tố EFA ..................................................................................... 39 2.6.3. Phân tích hồi quy – Kiểm định sự phù hợp mô hình ....................................... 40 2.6.4. Kiểm định các giả thuyết.................................................................................. 40 TÓM LƯỢC CHƯƠNG 2 ....................................................................................... 41 CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG ..................................................................................................................................... 42 3.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Kiên Giang ...................... 42 3.1.1. Cơ sở hạ tầng .................................................................................................... 42 3.1.2. Hệ thống dịch vụ công ..................................................................................... 43 3.1.3. Hiện trạng lao động .......................................................................................... 45 3.1.5. Hiện trạng tự nhiên xã hội................................................................................ 50 3.1.6. Tình hình thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước .......................................... 52
3.1.7. Đánh giá tiềm năng của tỉnh Kiên Giang tác động đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp............................................................................................................... 54 3.1.7.1. Những cơ hội và lợi thế của tỉnh................................................................... 54 3.1.7.2. Những điểm còn hạn chế ............................................................................... 55 3.2. Tình hình đầu tư của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang ...... 56 3.2.1. Khái quát sự phát triển của các DN trên địa bàn Kiên Giang ......................... 56 3.2.2. Vốn đầu tư của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang..................... 58 3.2.2.1. Vốn đầu tư ..................................................................................................... 58 3.2.2.2. Ngành nghề, lĩnh vực đầu tư và quy mô hoạt động ...................................... 60 3.2.2.3. Hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp ........................................................ 62 3.2.2.4. Đóng góp của các doanh nghiệp đối với tình hình phát triển kinh tế xã hội tỉnh Kiên Giang .......................................................................................................... 63 3.3. Phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của doanh nghiệp tại các huyện chọn lọc thuộc Tỉnh Kiên Giang ..................................................... 65 3.3.1. Khái quát chung về các doanh nghiệp trong mẫu nghiên cứu......................... 65 3.3.1.1. Một số đặc điểm của doanh nghiệp trong mẫu nghiên cứu ......................... 65 3.3.1.2. Một số chỉ tiêu về vốn đầu tư và hiệu quả kinh doanh ................................. 67 3.3.2.2. Phân tích hồi quy về yếu tố ảnh hưởng tới quyết định đầu tư mới của doanh nghiệp ......................................................................................................................... 73 3.3.3. Đánh giá tác động của môi trường kinh doanh đến ý định mở rộng đầu tư của các doanh nghiệp ........................................................................................................ 75 3.3.3.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ................................................................. 75 3.3.3.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá ............................................................ 80 3.3.4. Đánh giá chung về yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp tại tỉnh Kiên Giang ......................................................................................... 85 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ........................................................................................... 86 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN NGHIÊN CỨU VÀ CÁC GỢI Ý CHÍNH SÁCH CẢI THIỆN HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ CỦA DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG ...................................................................................... 87
4.1. Kết luận từ nghiên cứu ..................................................................................... 87 4.1.1. Kết luận từ hiện trạng tỉnh Kiên Giang ảnh hưởng đến doanh nghiệp ........... 87 4.1.2. Kết luận từ phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mới của doanh nghiệp............................................................................................................... 88 4.1.3. Kết luận chủ yếu từ phân tích ảnh hưởng của môi trường đầu tư đến quyết định mở rộng đầu tư của doanh nghiệp...................................................................... 90 4.2. Gợi ý các chính sách nhằm cải thiện hoạt động đầu tư trên địa bàn tỉnh Kiên Giang................................................................................................................. 91 4.2.1. Nhóm giải pháp nhằm cải thiện môi trường kinh doanh ................................. 91 4.2.1.1 Cải cách thủ tục hành chính, dịch vụ công.................................................... 91 4.2.1.2. Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng ................................................................. 93 4.2.1.3. Phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp ................. 94 4.2.2.1. Tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng....................... 95 4.2.2.2. Hỗ trợ các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản ................. 96 4.2.3. Nhóm giải pháp phát triển khu vực doanh nghiệp tư nhân ............................. 98 4.3. Những giải pháp từ phía các doanh nghiệp.................................................... 99 4.3.1. Nâng cao trình độ quản lý của doanh nghiệp .................................................. 99 4.3.2. Mở rộng quy mô và nghiên cứu thị trường kinh doanh ................................ 100 4.3.3. Thực hiện liên kết, liên doanh giữa các doanh nghiệp .................................. 101 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ......................................................................................... 102 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 103 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC ĐIỀU TRA
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CP : Cổ phẩn DN : Doanh nghiệp TNHH : Trách nhiệm hữu hạn DNTN : Doanh nghiệp tư nhân ĐVT : Đơn vị tính FDI : Đầu tư trực tiếp nước ngoài GDP : Tốc độ tăng trưởng SXKD : Sản xuất kinh doanh LNST : Lợi nhuân sau thuế UBND : Ủy ban nhân dân PCI : Năng lực cạnh tranh KTTĐ : Kinh tế trọng điểm
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Tổng hợp các biến .......................................................................................34 Bảng 3.1. Năng suất lao động tại tỉnh Kiên Giang năm 2015 ...................................46 Bảng 3.2. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2015 tỉnh Kiên Giang ............................ 48 Bảng 3.3. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang............................... 57 Bảng 3.4. Vốn đầu tư phân theo khu vực và loại hình DN 2011 – 2020 .................59 Bảng 3.5. Lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp 2011 – 2020 .................................60 Bảng 3.6. Doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp 2011 – 2020...........................62 Bảng 3.7. Lao động phân loại theo loại hình DN và ngành SXKD 2011-2020 ..............64 Bảng 3.8. Một số đặc điểm của doanh nghiệp trong mẫu điều tra ............................ 66 Bảng 3.9. Đặc điểm về vốn và lợi nhuận của các doanh nghiệp ............................... 68 Bảng 3.10. Kết quả phân tích tương quan về ảnh hưởng của các biến số nghiên cứu .....................................................................................................................................70 Bảng 3.11. Kết quả mô hình hồi quy về các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư mới của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang...........................................73 Bảng 3.12. Cronbach’s alpha thang đo “Thang đo cơ sở hạ tầng” ...........................76 Bảng 3.13. Cronbach’s alpha thang đo “Dịch vụ công”............................................77 Bảng 3.14. Cronbach’s alpha thang đo “Lao động” ..................................................77 Bảng 3.15 Cronbach’s alpha thang đo “tiếp cận thị trường”.....................................78 Bảng 3.16. Cronbach’s alpha thang đo “Yếu tố xã hội” ...........................................79 Bảng 3.17. Cronbach’s alpha thang đo “Đầu tư” ......................................................79 Bảng 3.18. Phân tích nhân tố (EFA) .........................................................................81 Bảng 3.19. Kết quả thống kê phần dư trong phân tích hồi qui .................................82 Bảng 3.20. Kết quả phân tích hồi qui về ý định mở rộng đầu tư của DN .................83 Bảng 4.1. Đánh giá cơ sở hạ tầng của doanh nghiệp tại địa phương ........................93 Bảng 4.2. Tình trạng cơ sở hạ tầng tại địa phương ....................................................93 Bảng 4.3. Đặc điểm thị trường của các doanh nghiệp .............................................101
DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Hình 1.1 Mô hình các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định đầu tư mới của doanh nghiệp 30 Sơ đồ 2.1 Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 35 Biểu đồ 3.1 Cơ cấu kinh tế tỉnh Kiên Giang năm 2014-2015 ....................................... 47
TÓM TẮT Nghiên cứu này được thực hiện nhằm phân tích thực trạng hoạt động đầu tư và yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Thông qua phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp và điều tra dữ liệu sơ cấp của các doanh nghiệp trên địa bàn để phân tích đánh giá về thực trạng hoạt động đầu tư, hiệu quả hoạt động đầu tư kinh doanh cũng như yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp trên địa bàn. Kết quả phân tích cũng cho thấy, trong các yếu tố như: thời gian hoạt động, trình độ giám đốc, qui mô doanh nghiệp, tín dụng, ngành nghề kinh doanh (nông nghiệp, thủy sản), doanh nghiệp tư nhân có ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê tới hiệu quả đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp này. Bên cạnh đó, kết quả phân tích cũng cho thấy ý định mở rộng đầu tư kinh doanh của khu vực doanh nghiệp này phụ thuộc vào những yếu tố thuộc về môi trường kinh doanh như: dịch vụ công, hạ tầng ảnh hưởng tới ý định đầu tư của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, luận văn cũng trình bày những giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động đầu tư kinh doanh cho các doanh nghiệp trên địa bàn. Những giải pháp được đề xuất bao gồm: cải cách thủ tục hành chính và các dịch vụ công, tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, chính sách tín dụng, phát triển mạnh khu vực doanh nghiệp tư nhân, đồng thời thực hiện liên doanh liên kết, nâng cao trình độ quản lý của lãnh đạo doanh nghiệp, hỗ trợ các doanh nghiệp thuộc ngành ngành nghề kinh doanh trong đó cần ưu tiên các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản.
1 LỜI MỞ ÐẦU 1. Tính cấp thiết của nghiên cứu Đầu tư phát triển có thể xem là hoạt động quan trọng nhất đối với mỗi doanh nghiệp, vì chỉ có đầu tư phát triển mới duy trì và hơn nữa là mở rộng tiềm lực sản xuất của doanh nghiệp hay quốc gia đó. Để doanh nghiệp có thể tiến hành và phát triển sản xuất cần phải có vốn, lao động, trong đó yếu tố vốn bao gồm tất cả các chi phí để mua tư liệu lao động và đối tượng lao động với một trình độ công nghệ nhất định, chi phí để bồi dưỡng lao động đủ trình độ quản lý, sử dụng các tư liệu lao động và đối tượng lao động sản xuất ra sản phẩm với năng suất và chất lượng ngày càng cao. Để tiến hành sản xuất với quy mô ngày càng lớn cần phải tăng các yếu tố đầu vào, tức là tăng chi phí cho các yếu tố đầu vào hay nói cách khác là tăng đầu tư cho các yếu tố này. Tăng đầu tư vốn cho phép tăng các đầu vào kể cả số lượng, chất lượng và tất yếu đầu ra sẽ lớn hơn về số lượng và cao hơn về chất lượng. Theo Keynes, mỗi sự gia tăng về vốn đầu tư đều kéo theo sự gia tăng nhu cầu về nhân công và nhu cầu về tư liệu sản xuất. Do đó làm tăng việc làm và tăng nhu cầu tiêu dùng của nền kinh tế. Tất cả điều đó làm tăng thu nhập của nền kinh tế và đến lượt mình tăng thu nhập làm tăng đầu tư mới. Tình hình kinh tế tỉnh Kiên giang trong những năm qua đã có những chuyển biến tích cực, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Tỉnh có xu hướng tăng ngày càng cao, giai đoạn 2005-2010 tăng bình quân 9%/năm và giai đoạn 2010-2015 tăng bình quân 11%/năm, trong đó tốc độ tăng trưởng biǹ h quân của khu vực doanh nghiệp là 26,3%/năm, đóng góp ngày càng cao và đế n năm 2020 đã đạt 40,3% trong cơ cấu kinh tế của Tỉnh. (Tổng cục thống kê , http://gso.gov.vn/)
2 Tuy nhiên, các doanh nghiệp của Tỉnh vẫn có những hạn chế trong phát triển, đặc biệt là quy mô vốn đầu tư với hơn 97% doanh nghiệp tại Tỉnh có quy mô vừa và nhỏ, số vốn trung bình mỗi doanh nghiệp tuy có tăng nhưng thuộc nhóm thấp nhất các Tỉnh, Thành phố trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (Sở Kế hoạch và Đầu tư Kiên Giang, 2016). Điều này cho thấy việc thu hút doanh nghiệp đầu tư mới, đầu tư mở rộng SXKD còn hạn chế, khu vực DN của Tin̉ h chủ yế u là doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa mạnh dạn đầu tư vố n phát triển doanh nghiệp. Quy mô vốn thấp sẽ hạn chế việc đổi mới công nghệ, tận dụng cơ hội kinh doanh và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt và hội nhập ngày càng sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới. Phần lớn các doanh nghiệp đang hoạt động tại tỉnh Kiên Giang có quy mô nhỏ. Giá trị tài sản cố định (TSCĐ) và vốn kinh doanh bình quân của mỗi DN lần lượt là 2,4 tỷ đồng và 4,03 tỷ đồng. Số vốn trung bình này tương đối nhỏ so với mức trung bình của các DN ở ĐBSCL (4,65 tỷ đồng/DN). Quy mô DN lớn dần theo các loại hình DN từ hộ sản xuất kinh doanh cá thể, hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp tư nhân (DNTN), công ty trách nhiệm hữu hạn (CTTNHH) đến công ty cổ phần (CTCP). Nếu căn cứ theo Nghị định 90/2001/NĐ-CP để phân loại DN theo quy mô thì có đến 96% số DNNQD được khảo sát là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Trình độ học vấn và chuyên môn của người quản lý cũng không cao. Số người quản lý có trình độ từ trung cấp trở xuống chiếm gần 90% trong khi số người quản lý có trình độ đại học hay sau đại học chiếm không đến 10%. Các nhà quản lý cũng ít tham dự các khóa tập huấn về chuyên môn quản lý nên công tác tổ chức, điều hành DN chủ yếu theo phương pháp truyền thống và kinh nghiệm bản thân. Những điều này sẽ hạn chế rất nhiều năng lực cạnh tranh của DN khi nền kinh tế bước vào giai đoạn hội nhập . (Tổng cục thống kê , http://gso.gov.vn/)
3 Xét về sự sẵn có của các yếu tố đầu vào, phần lớn các DN có thể được đáp ứng đầy đủ nhu cầu về lao động, nguyên liệu, điện, nước, dịch vụ viễn thông nhưng lại gặp khó khăn về mặt bằng. Đối với lao động, do phần lớn DN hoạt động trong những ngành nghề đơn giản nên chủ yếu sử dụng lao động phổ thông, vốn rất dồi dào tại Kiên Giang. Tương tự đối với nguyên liệu, hầu hết các DN cho rằng nguồn nguyên liệu tại Kiên Giang rất dồi dào nên họ không e ngại việc thiếu hụt đầu vào này trong hoạt động của mình. Về các yếu tố đầu vào thuộc về cơ sở hạ tầng như điện, nước, hệ thống giao thông, dịch vụ viễn thông, những yếu tố này đã được địa phương đầu tư nâng cấp đáng kể trong thời gian gần đây nên các DN đã được cung ứng tương đối đầy đủ. Tuy nhiên, tùy theo từng huyện thị mà chất lượng cung ứng những dịch vụ này có sự chênh lệch nhất định. Những DN ở các khu vực trung tâm kinh tế như Rạch Giá, Hà Tiên thường được cung ứng tốt hơn so với những DN ở những nơi khác. Chất lượng cung ứng các dịch vụ này tại một số huyện/thị có mật độ DN cao như Châu Thành và Kiên Lương lại không tương xứng với tốc độ phát triển của các DN. Các DN tại Kiên Giang thường gặp khó khăn về việc mở rộng mặt bằng. Có đến gần 60% số DN cho biết họ đang thiếu mặt bằng hay mặt bằng của họ chỉ đủ cho hiện tại và phần lớn những DN này lại ít có khả mở rộng mặt bằng trong tương lai. Khó khăn trong việc mở rộng mặt bằng chủ yếu là do việc đầu cơ đất đai của một số DN đã làm giá đất tăng cao. Do vậy, những DN nhỏ với tiềm năng tài chính thấp khó có thể được đáp ứng đầy đủ nhu cầu về mặt bằng nên sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng quy mô trong tương lai. Xét về mối quan hệ giữa DN và các cơ quan nhà nước, có gần 1/3 số DN không hài lòng với công việc của các cán bộ nhà nước ở các cơ quan có liên quan đến hoạt động của họ, nhất là cơ quan thuế. Các DN còn phản ánh
4 rằng họ không được cung cấp thông tin đầy đủ về những sự thay đổi trong chính sách và thị trường nên họ gặp nhiều khó khăn trong việc hoạch định những kế hoạch kinh doanh dài hạn. Để đạt được các mục tiêu phát triển của địa phương cần huy động một nguồn lớn của xã hội, trong đó việc huy động các nguồn vốn đầu tư từ khối doanh nghiệp có vai trò hết sức quan trọng. Tuy nhiên, với đặc điểm các doanh nghiệp trên địa bàn của tỉnh hiện nay đều có quy mô nhỏ, thiếu vốn, khả năng tiếp cận đến tín dụng hạn chế, thiếu kỹ năng quản lý, thông tin,… Bên cạnh đó, các yếu tố thuộc về môi trường kinh doanh trên địa bàn tỉnh vẫn chưa đáp ứng tốt yêu cầu phát triển của khối doanh nghiệp này, như: doanh nghiệp ít được tham gia vào công tác xúc tiến thương mại, công tác cải cách hành chính còn chuyển biến chậm, các thủ tục liên quan đến hoạt động đầu tư còn phức tạp; các chi phí dịch vụ về cơ sở hạ tầng hỗ trợ kinh doanh còn lớn so với các nước trong khu vực,... Tất cả những vấn đề này đang làm cản trở sự phát triển của khu vực doanh nghiệp này, ảnh hưởng tới khả năng huy động các nguồn lực cho sự phát triển của Kiên Giang. Xuất phát từ những vấn đề bức thiết như trên, tác giả lựa chọn đề tài “Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định đầu tư của doanh nghiệp tại tỉnh Kiên Giang” để làm luận văn thạc sĩ của mình. Thông qua quá trình nghiên cứu để phân tích thực trạng về hiệu quả đầu tư cũng như yếu tố ảnh hưởng đến ý định mở rộng đầu tư trong các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang để thấy được đâu là vấn đề cần quan tâm đối với khu vực doanh nghiệp, đâu là những rào cản từ khía cạnh thể chế góp phần cải thiện môi trường kinh doanh cho khu vực doanh nghiệp này. . Nghiên cứu này có nhiều điểm khác biệt so với các nghiên cứu trước đây như: (i) Sử dụng mô hình logit thay cho mô hình ước lượng bình phương nhỏ nhất thông thường (OLS) của các nghiên cứu trước; (ii) Mô hình tổng hợp hơn và đưa vào nhiều chỉ tiêu
5 đánh giá hiệu quả doanh nghiệp như: ROA, ROE, ROS và giá trị xuất khẩu...; (iii) Số liệu sơ cấp qua điều tra doanh nghiệp và số lượng mẫu lớn; (iv) Cách tiếp cận chủ yếu là các yếu tố nội sinh bên trong doanh nghiệp, được khảo sát, thu thập từ tình hình hoạt động SXKD thực tế của doanh nghiệp; (v) Địa bàn nghiên cứu là tỉnh Kiên Giang, nơi chưa có nghiên cứu nào có liên quan đến các yếu tố nội sinh ảnh hưởng đến đầu tư của doanh nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu chung của luận văn là nghiên cứu, phân tích thực trạng yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư trong các doanh nghiệp, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động đầu tư kinh doanh cho khu vực doanh nghiệp trên địa bàn các huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc Tỉnh Kiên Giang. Nhận dạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của doanh nghiệp trên địa bàn các huyện đó. 2.2. Mục tiêu cụ thể Để đạt được mục tiêu đó, tác giả xác định mục tiêu cụ thể của đề tài: - Phân tích thực trạng họat động sản xuất kinh doanh và đầu tư của các doanh nghiệp ở một số huyện chọn lọc thuộc Tỉnh Kiên Giang. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mới của các doanh nghiệp ở một số huyện chọn lọc thuộc Tỉnh Kiên Giang. - Đưa ra các giải pháp khuyến khích đầu tư mới đối với các DN địa bàn thuộc Tỉnh Kiên Giang. 3. Câu hỏi nghiên cứu Qua phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư trong các doanh nghiệp trên địa bàn các huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc Tỉnh Kiên Giang. Các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra như sau:
6 - Thực trạng về hoạt động đầu tư trong các doanh nghiệp trên địa bàn các huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc Tỉnh Kiên Giang trong thời gian vừa qua như thế nào? - Những yếu tố nội tại nào của doanh nghiệp ảnh hưởng tới quyết định đầu tư mới đối với các doanh nghiệp? Những rào cản nào thuộc về môi trường kinh doanh ảnh hưởng tới ý định mở rộng đầu tư của doanh nghiệp? - Những giải pháp quan trọng nào góp phần cải thiện hoạt động đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn các huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc Tỉnh Kiên Giang trong thời gian tới? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định đầu tư của doanh nghiệp Phạm vi điều tra: Tất cả các doanh nghiệp thuộc 4 huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang có đầy đủ tư cách pháp nhân, thực hiện chế độ hạch toán kinh tế độc lập, chịu sự điều tiết bởi Luật Doanh nghiệp (2005). Đây là các huyện có mật độ doanh nghiệp tập trung cao nhất trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Mẫu nghiên cứu: Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ cuộc điều tra doanh nghiệp của Cục Thống kê Kiên Giang năm 2015. Số lượng mẫu doanh nghiệp thu thập được 229 mẫu. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về ngành nghề kinh doanh: Khu vực doanh nghiệp trên địa bàn thuộc 4 huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang hoạt động ở nhiều ngành nghề và lĩnh vực khác nhau. Các doanh nghiệp này chủ yếu hoạt động trong các ngành nghề thế mạnh của tỉnh như đánh bắt và nuôi trồng thủy hải sản, chế biến thủy sản, sản xuất vôi xây dựng,
7 xây dựng, xay xát, du lịch và thương mại. Theo thời gian, lợi thế của những ngành này có sự biến động theo những xu hướng khác nhau. Trong khi những ngành như xây dựng và chế biến thủy sản có tốc độ tăng trưởng cao về mặt doanh thu và lợi nhuận thì những ngành khác như sản xuất vôi xây dựng, khai thác thủy hải sản và nhà hàng, khách sạn có dấu hiệu sa sút. Những ngành nghề chế tạo có kỹ thuật cao hầu như chưa xuất hiện tại Kiên Giang. Chính vì lý do đó, đề tài chỉ nghiên cứu ở một số doanh nghiệp kinh doanh trên các lĩnh vực: nông nghiệp – thủy sản, công nghiệp – xây dựng và du lịch, dịch vụ trên địa bàn. Phạm vi về thời gian: Số liệu thứ cấp được thu thập tại các doanh nghiệp giai đoạn 2011-2015, số liệu sơ cấp được thu thập trong các doanh nghiệp giai đoạn từ tháng 6/2016 – 11/2016. 5. Ý nghĩa của luận văn 5.1. Về mặt khoa học Thứ nhất, luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động đầu tư, làm rõ bản chất của hoạt động đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp. Thứ hai, xây dựng các mô hình phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư và ý định mở rộng đầu tư của các doanh nghiệp trên địa bàn 4 huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang. Thứ ba, luận văn đã tổng kết kinh nghiệm trong việc khuyến khích đầu tư của một số quốc gia có điều kiện tương đồng về địa lý với Việt Nam trong thời gian qua. Thông qua việc tổng kết này để rút ra những bài học kinh nghiệm trong việc khuyến khích đầu tư đối với doanh nghiệp thuộc 4 huyện Giang Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang trong những giai đoạn tới.
8 5.2. Về mặt thực tiễn Thứ nhất, để thực hiện luận văn tác giả đã tiến hành điều tra thực địa với quy mô mẫu khá lớn các doanh nghiệp trên địa bàn, đồng thời thu thập và tổng hợp một khối lượng lớn các tài liệu liên quan đến phân tích về hoạt động đầu tư và thu hút đầu tư. Đây là những tài liệu không chỉ phục vụ cho việc nghiên cứu và thực hiện luận văn mà còn là những tài liệu hữu ích phục vụ cho công tác thực tiễn tại địa phương. Thứ hai, luận văn đã khái quát khá toàn diện về thực trạng hoạt động đầu tư và hiệu quả đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang để thấy được bức tranh về tình hình đầu tư kinh doanh của khu vực doanh nghiệp này. Thứ ba, luận văn đã đi sâu phân tích yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp và yếu tố ảnh hưởng tới ý định mở rộng đầu tư, đồng thời đánh giá mức độ ảnh hưởng của chúng tới hiệu quả đầu tư kinh doanh trên địa bàn. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp cơ bản và đặc thù nhằm cải thiện hoạt động đầu tư và hiệu quả đầu tư cho các doanh nghiệp tại địa phương. Cuối cùng, luận văn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các doanh nghiệp, các bộ phận chức năng của sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kiên Giang, các địa phương trên địa bàn tỉnh trong việc đề xuất các chính sách nhằm khuyến khích các nguồn lực đầu tư từ phía khu vực doanh nghiệp góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại địa phương. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được tổ chức thành 4 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động đầu tư Nội dung của chương này, luận văn trình bày khái quát về cơ sở lý luận đối với hoạt động đầu tư. Bên cạnh đó, việc tổng quan các công trình nghiên