Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hướng bền vững

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn nhằm hệ thống hóa các lý luận về phát triển bền vững làng nghề. Phân tích, đánh giá hiện trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho. Từ đó, Đề xuất các giải pháp chủ yếu phát triển làng nghề này theo hướng bền vững. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hướng bền vững

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM NGUYỄN THỊ TUYẾT PHƢƠNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ BÁNH - BÚN - HỦ TIẾU MỸ THO TỈNH TIỀN GIANG THEO HƢỚNG BỀN VỮNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HCM NGUYỄN THỊ TUYẾT PHƢƠNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ BÁNH - BÚN - HỦ TIẾU MỸ THO TỈNH TIỀN GIANG THEO HƢỚNG BỀN VỮNG Chuyên ngành: Kinh doanh Thƣơng mại Mã số: 8340121 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA KHỌC: GS. TS. ĐOÀN THỊ HỒNG VÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào. Ngƣời nghiên cứu Nguyễn Thị Tuyết Phƣơng
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ TÓM TẮT ABSTRACT Trang PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 3 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 3 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu ....................................................................................... 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 3 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................................... 3 4.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ........................................................................... 3 4.1.1. Dữ liệu thứ cấp .............................................................................................. 3 4.1.2. Dữ liệu sơ cấp ................................................................................................ 4 4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................. 4 4.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu định tính ................................................................. 4 4.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng.............................................................. 5 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ................................................................................. 7 6. Kết cấu của đề tài ................................................................................................ 7 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ .. 8 1.1. Làng nghề ......................................................................................................... 8 1.1.1. Khái niệm làng nghề ...................................................................................... 8 1.1.2. Phân loại làng nghề ........................................................................................ 9 1.1.3. Tiêu chí công nhận làng nghề ...................................................................... 10 1.1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển làng nghề ............................................ 11
1.2. Lý luận về phát triển bền vững làng nghề ....................................................... 14 1.2.1. Phát triển bền vững ...................................................................................... 14 1.2.2. Phát triển làng nghề theo hƣớng bền vững ................................................... 18 1.3. Kinh nghiệm phát triển bền vững làng nghề từ một số quốc gia ...................... 21 1.3.1. Kinh nghiệm từ Nhật Bản ............................................................................ 21 1.3.2. Kinh nghiệm từ Thái Lan ............................................................................. 24 1.4. Kinh nghiệm phát triển làng nghề tỉnh Quảng Ninh ........................................ 25 1.5. Bài học kinh nghiệm cho phát triển làng nghề tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững ...................................................................................................................... 27 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 ........................................................................................ 29 Chƣơng 2. HIỆN TRẠNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ BÁNH - BÚN - HỦ TIẾU MỸ THO TỈNH TIỀN GIANG ................................................................ 30 2.1. Khái quát về tỉnh Tiền Giang .......................................................................... 30 2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiện ................................................................. 30 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................................. 32 2.2. Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho .......................................................... 38 2.2.1. Giới thiệu làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho........................................ 38 2.2.2. Các tổ chức kinh tế trong làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ................ 41 2.2.3. Quy hoạch làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ...................................... 43 2.2.4. Chuỗi cung ứng bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho .............................................. 43 2.3. Đánh giá các tiêu chí phát triển bền vững LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho .... 48 2.3.1. Phát triển kinh tế tại LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho .................................. 49 2.3.2. Phát triển xã hội tại LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ................................... 58 2.3.3. Hiện trạng về môi trƣờng trong LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ................. 60 2.3.4. Nhận xét chung về phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho theo hƣớng bền vững..................................................................................................... 63 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ........................................................................................ 68 Chƣơng 3. KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ BÁNH - BÚN - HỦ TIẾU MỸ THO THEO HƢỚNG BỀN VỮNG ................................ 69 3.1. Kết luận .......................................................................................................... 69
3.2. Giải pháp phát triển LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho theo hƣớng bền vững ... 69 3.2.1. Nhóm giải pháp về kinh tế ........................................................................... 69 3.2.2. Giải pháp về xã hội ...................................................................................... 75 3.2.3. Giải pháp về môi trƣờng .............................................................................. 76 3.3. Kiến nghị ........................................................................................................ 78 3.3.1. Kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân tỉnh ....................................................... 80 3.3.2. Kiến nghị đối với các ngành chức năng........................................................ 80 3.4. Hạn chế của nghiên cứu và hƣớng nghiên cứu tiếp theo .................................. 81 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 ........................................................................................ 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT Các ký hiệu, từ viết tắt Diễn giải CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CDS Ủy ban Phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc ĐBSCL Đồng bằng song Cửu Long GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh HTX Hợp tác xã KT - XH Kinh tế - Xã hội LN Làng nghề MICE Khách hội nghị, hội thảo, hội chợ OVOP Mỗi làng môt sản phẩm OTOP Mỗi cộng đồng một sản phẩm OCOP Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm QĐ Quyết định SXKD Sản xuất kinh doanh TW Trung ƣơng UBND Uỷ ban nhân dân Hội nghị về môi trƣờng và phát triển của Liên Hợp UNCED Quốc
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Dân số tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2015 - 2018 ....................................... 33 Bảng 2.2 Cơ cấu kinh tế tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2015 - 2018 ............................ 35 Bảng 2.3. Một số chỉ tiêu phản ánh đời sống - xã hội tỉnh Tiền Giang ................... 37 Bảng 2.4. Các nghề sản xuất của các hộ tại làng nghề............................................ 41 Bảng 2.5. Các hình thức tổ chức SXKD tại làng nghề............................................ 41 Bảng 2.6. Thông tin cơ bản của các hộ sản xuất bánh, bún, hủ tiếu trong LN......... 42 Bảng 2.7. Lợi nhuận bình quân của các hộ sản xuất hủ tiếu ................................... 49 Bảng 2.8. Lợi nhuận bình quân của các hộ sản xuất bún ........................................ 49 Bảng 2.9. Lợi nhuận bình quân của các hộ sản xuất bánh ...................................... 49 Bảng 2.10. Quy mô lao động làm nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ..................... 51 Bảng 2.11. Quy mô SXKD của các hộ dân LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ......... 52 Bảng 2.12. Số hộ tại LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho đã có chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm ...................................................................... 52 Bảng 2.13. Máy móc thiết bị chủ yếu sản xuất hủ tiếu Mỹ Tho.............................. 54 Bảng 2.14. Máy móc thiết bị chủ yếu sản xuất bún ................................................ 54 Bảng 2.15. Thu nhập của ngƣời lao động tại LN bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho ....... 59 Bảng 2.16. Đánh giá của ngƣời dân trong làng nghề về ô nhiễm môi trƣờng ......... 62
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ Hình 4. Sơ đồ quy trình nghiên cứu luận văn ......................................................... 6 Hình 2.1. Chuỗi cung ứng bánh ............................................................................. 44 Hình 2.2. Chuỗi cung ứng bún ............................................................................... 45 Hình 2.3. Chuỗi cung ứng hủ tiếu .......................................................................... 46
TÓM TẮT Tiêu đề: Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững. Từ khóa: Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu. Nội dung tóm tắt: + Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu: Tỉnh Tiền Giang có nhiều sản phẩm độc đáo, mang nét đặc trƣng riêng của địa phƣơng; trong đó, phải kể đến sản phẩm hủ tiếu Mỹ Tho, một sản phẩm đã đạt giá trị ẩm thực châu Á. Đây là một trong những sản phẩm đƣợc sản xuất bởi Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho. Vì vậy, để tìm hiểu hiện trạng phát triển làng nghề này và đƣa ra các giải pháp phát triển làng nghề theo hƣớng bền vững, tác giả chọn đề tài “Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hướng bền vững”. + Mục tiêu nghiên cứu: Hệ thống hóa các lý luận về phát triển bền vững làng nghề. Phân tích, đánh giá hiện trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho. Từ đó, Đề xuất các giải pháp chủ yếu phát triển làng nghề này theo hƣớng bền vững. + Phƣơng pháp nghiên cứu: Tác giả đã sử dụng các dữ liệu sơ cấp và thứ cấp để phục cho việc phân tích đề tài. Dữ liệu sơ cấp đƣợc lấy từ các báo cáo thống kê tỉnh Tiền Giang, dữ liệu thứ cấp thu thập đƣợc bằng phƣơng pháp điều tra xã hội học và phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp. Phƣơng pháp định tính và phƣơng pháp định lƣợng đƣợc sử dụng trong việc phân tích hiện trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho dựa trên ba khía cạnh là kinh tế, xã hội và môi trƣờng. + Kết quả nghiên cứu: Đề tài đã tìm ra đƣợc những điểm mạnh và những hạn chế trong việc phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho, đƣa ra những giải pháp khắc phục những hạn chế nhằm giúp cho làng nghề này phát triển theo hƣớng bền vững.
+ Kết luận và hàm ý: Những kết quả nghiên cứu của đề tài có ý nghĩa thiết thực đối với các hộ làm nghề bánh, bún, hủ tiếu tại làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho nói riêng và các làng nghề truyền thống khác trên điạ bàn tỉnh Tiền Giang nói chung. Thông qua đề tài, đã có những đề xuất giải pháp về liên kết chuỗi cung ứng liên quan đến sản phẩm của làng nghề. Đồng thời, đề tài này cũng làm tiền đề cho việc nghiên cứu và triển khai thực hiện Chƣơng trình “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” tại tỉnh Tiền Giang.
ABSTRACT Title: Developing the My Tho cake - noodle village in Tien Giang province towards sustainability. Keywords: My Tho cake - noodle village. Abstract: + Reason for writing: Tien Giang Province has many unique products, with its own local characteristics; Among of them, must mention the product of the My Tho noodle soup, a product that has got the value of Asian cuisine award. This is one of the products produced by the My Tho cake - noodle village. Therefore, in order to find out the current situation of developing this craft village and propose solutions to develop craft villages in a sustainable way, the author chooses the topic “Developing the My Tho cake - noodle village in Tien Giang province towards sustainability”. + Problem: Systematizing the theories of sustainable village development. Analyzing and assessing the current status of development of My Tho cake - noodle village. Therefrom, proposing major solutions to develop this craft village in a sustainable way. + Methods: The author used primary and secondary data to support the topic analysis. Primary data is taken from the statistical reports of Tien Giang province, secondary data collected by sociological survey methods and direct interview methods. Qualitative methods and quantitative methods are used in analyzing the current state of developing the My Tho cake - noodle village based on three aspects: economy, society and environment.
+ Results: The thesis has found the strengths and limitations in the development of the My Tho cake - noodle village, offering solutions to overcome the limitations to help this village develop towards sustainability. + Conclusion: The research results of the thesis have practical implications for the stakeholders making cakes and noodles in the My Tho cake - noodle village in particular and other traditional villages in Tien Giang province in general. Through the topic, there were suggestions on solutions to link supply chains related to products of craft villages. At the same time, this topic is also a premise for the research and implementation of the Program “One commune, one product” in Tien Giang province.
-1- PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, cùng với quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa, làng nghề nƣớc ta đang có tốc độ phát triển mạnh mẽ cả về số lƣợng và chủng loại ngành nghề sản xuất tạo ra nhiều việc làm, tăng thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Có thể nói làng nghề có tác động mạnh mẽ làm thay đổi đời sống và bộ mặt nhiều vùng nông thôn, mang lại lợi ích kinh tế và là nguồn thu chủ yếu của nhiều hộ gia đình, góp phần thúc đẩy bộ mặt kinh tế, xã hội nông thôn phát triển. Cùng với quá trình hội nhập quốc tế, làng nghề đã trở thành môi trƣờng văn hóa - kinh tế - xã hội truyền thống lâu đời của dân tộc. Làng nghề là nơi bảo lƣu những tinh hoa nghệ thuật và các kỹ thuật đƣợc truyền từ đời này sang đời khác, từ lâu làng nghề đã làm phong phú thêm truyền thống văn hóa dân tộc. Ngoài những lợi thế về cảnh quan thiên nhiên và nét văn hóa dân tộc đặc sắc, làng nghề truyền thống cũng rất thích hợp để phát triển du lịch bởi mỗi làng nghề mang một nét độc đáo riêng của từng địa phƣơng. Vì vậy, làng nghề cần phải đƣợc bảo tồn và phát triển theo hƣớng bền vững nhằm duy trì và giữ gìn giá trị văn hóa đặc sắc của địa phƣơng. Tuy nhiên, hiện nay làng nghề Việt Nam đang đứng trƣớc rất nhiều khó khăn cần đƣợc giải quyết nhƣ: thiếu vốn sản xuất kinh doanh, công nghệ sản xuất lạc hậu, quy mô sản xuất nhỏ, chất lƣợng sản phẩm không cao, tổ chức quản lý yếu kém, thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm khó khăn,... đặc biệt là việc xây dựng thƣơng hiệu sản phẩm chƣa đƣợc chú trọng. Để phát triển bền vững làng nghề cần có nhiều giải pháp về kinh tế, xã hội, môi trƣờng. Ngày nay, một trong những giải pháp phát triển bền vững làng nghề và xây dựng nông thôn mới chính là thực hiện Chƣơng trình “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” (OCOP). Do đó, vào ngày 7/5/2018, Thủ tƣớng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg về phê duyệt Chƣơng trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2018 - 2020. Theo đó, Chƣơng trình OCOP sẽ đƣợc tiến hành đồng bộ trên cả nƣớc nhằm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hƣớng phát
-2- huy nội lực và gia tăng giá trị. Trọng tâm của Chƣơng trình OCOP là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phƣơng theo chuỗi giá trị, do các thành phần kinh tế tƣ nhân và kinh tế tập thể thực hiện. Chƣơng trình “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” đã đƣợc triển khai thành công ở nhiều quốc gia với những tên gọi khác nhau nhƣ: Chƣơng trình “Mỗi làng một sản phẩm” (OVOP) ở Nhật Bản, Chƣơng trình “Mỗi cộng đồng một sản phẩm” (OTOP) ở Thái Lan và đặc biệt là tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện rất thành công Chƣơng trình “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” (OCOP). Thông qua việc thực hiện chƣơng trình đã phát triển đƣợc các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ độc đáo, mang đậm nét đặc trƣng của địa phƣơng; đồng thời gắn kết đƣợc các hoạt động sản xuất nông nghiệp với chế biến nông sản, tạo ra nhiều việc làm, nâng giá trị gia tăng trong các sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh, từ đó tăng thu nhập cho ngƣời dân nông thôn. Tại Tiền Giang, phong trào “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” vẫn còn mới mẻ và chƣa đƣợc triển khai một cách đồng bộ. Tỉnh Tiền Giang có nhiều sản phẩm độc đáo, mang nét đặc trƣng riêng của địa phƣơng, từ các sản phẩm trái cây đặc sản đến các sản phẩm thủ công mỹ nghệ và món ăn đặc sản. Trong đó, phải kể đến sản phẩm hủ tiếu Mỹ Tho, một sản phẩm đã đƣợc vinh danh tại Hội ngộ Kỷ lục gia lần thứ 27 của Tổ chức Kỷ lục Việt Nam, khi vinh dự đƣợc nhận Bằng công nhận xác lập món ăn ẩm thực đạt giá trị ẩm thực châu Á. Đây là một trong những sản phẩm đƣợc sản xuất bởi Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang. Vì vậy, để tìm hiểu hiện trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho, từ đó đƣa ra các giải pháp phát triển làng nghề này theo hƣớng bền vững, tác giả chọn đề tài “Phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững”. Bằng cách khảo sát trực tiếp 42 hộ làm nghề tại làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho để thấy đƣợc hiện trạng phát triển làng nghề trên ba lĩnh vực kinh tế, xã hội và môi trƣờng. Thông qua việc nghiên cứu đề tài này, sẽ góp phần làm tiền đề cho việc nghiên cứu và triển khai thực hiện đồng bộ Chƣơng trình “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” tại tỉnh Tiền Giang nhằm phát triển các sản phẩm đặc trƣng, có lợi thế của tỉnh.
-3- 2. Mục tiêu nghiên cứu Hệ thống hóa các lý luận về phát triển bền vững làng nghề. Phân tích, đánh giá hiện trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang. Đề xuất các giải pháp chủ yếu phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Nghiên cứu hiện trạng và xu hƣớng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho về kinh tế, xã hội, môi trƣờng. Trong đó, chú ý nghiên cứu hiệu quả kinh tế của các hộ dân tham gia làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho và sự liên kết giữa các hộ dân trong làng nghề. Thông qua đó nhằm đƣa ra các giải pháp chủ yếu để phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững. Về không gian: Nghiên cứu làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tại ấp Hội Gia, ấp Mỹ Hòa thuộc xã Mỹ Phong và khu phố 2 thuộc phƣờng 9, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang. Về thời gian: Nghiên cứu trong vòng 3 tháng từ tháng 01/2019 đến tháng 03/2019. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu 4.1.1. Dữ liệu thứ cấp Thông tin thứ cấp đƣợc thu thập từ: - Niên giám thống kê tỉnh Tiền Giang từ năm 2015 đến 2018 của Cục thống kê tỉnh Tiền Giang.
-4- - Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Tiền Giang từ năm 2015 đến năm 2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang. - Các báo cáo liên quan đến làng nghề tỉnh Tiền Giang. - Các tài liệu, số liệu từ các ấn phẩm và các website chuyên ngành. - Các công trình nghiên cứu đã đƣợc công bố, báo cáo khoa học, tạp chí, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ có liên quan. 4.1.2. Dữ liệu sơ cấp Sử dụng phƣơng pháp điều tra xã hội học và phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp để điều tra tình hình cơ bản của các hộ làm nghề tại Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho (số nhân khẩu, tuổi của chủ hộ, giới tính của chủ hộ, trình độ học vấn của chủ hộ,….); kết quả sản xuất sản phẩm bánh, bún, hủ tiếu Mỹ Tho (sản lƣợng, doanh thu, thu nhập của các hộ dân sản xuất bánh, bún, hủ tiếu trong làng nghề); mức độ áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật; khả năng tiếp cận các nguồn vốn tín dụng; thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm; sự liên kết giữa các thành phần kinh tế trong làng nghề; tình hình về xử lý ô nhiễm tại các làng nghề; những mong đợi về chính sách của ngƣời dân trong làng nghề nhằm khuyến khích sự phát triển làng nghề thông qua hệ thống bảng hỏi đã đƣợc thiết kế sẵn theo mục đích nghiên cứu. 4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 4.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu định tính + Phương pháp chuyên gia Phƣơng pháp chuyên gia đƣợc tác giả sử dụng là kỹ thuật phỏng vấn sâu một số nhà quản lý liên quan đến làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho bao gồm: Giám đốc Sở Công Thƣơng tỉnh Tiền Giang; Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang. Các chuyên gia đƣa ra quan điểm để định hƣớng phát triển làng nghề theo hƣớng bền vững, các yếu tố tác động và hƣớng giải pháp. Những gợi ý có đƣợc từ phỏng vấn sâu với các chuyên gia - các nhà quản lý thuộc lĩnh vực nghiên cứu sẽ rất hữu ích cho việc xác định đƣợc chính xác đầy đủ, toàn diện về các hiện tƣợng, các quan điểm liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
-5- 4.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng + Phương pháp thống kê mô tả Phƣơng pháp này đƣợc tác giả sử dụng để mô tả các đặc tính cơ bản của dữ liệu thu thập đƣợc trong quá trình khảo sát. Nghiên cứu sử dụng các chỉ tiêu là chỉ tiêu bình quân, chỉ tiêu lớn nhất, chỉ tiêu nhỏ nhất, độ lệch chuẩn,… để phân tích, phản ánh thực trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang ở các mốc thời gian nghiên cứu theo hƣớng bền vững về kinh tế, xã hội, và môi trƣờng. + Phương pháp so sánh So sánh theo thời gian để thấy đƣợc sự phát triển và tính bền vững trong phát triển Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho về kinh tế, xã hội và môi trƣờng. + Phương pháp phân tích tài chính Phƣơng pháp phân tích tài chính để tính toán hiệu quả hoạt động sản xuất và kinh doanh của các hộ làm nghề tại Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho. Phƣơng pháp này còn đƣợc sử dụng trong việc tổng hợp, phân tích chi phí, doanh thu, lợi nhuận của các hộ làm nghề tại Làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang. Phương pháp nghiên cứu được thể hiện rõ qua Sơ đồ nghiên cứu sau:
-6- Hình 4. Sơ đồ quy trình nghiên cứu luận văn CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG LÀNG NGHỀ - Niên giám thống Dữ kế liệu - Báo cáo KT- XH - Báo cáo liên thứ quan đến LN cấp - Các công trình Phân tích Đề xuất nghiên cứu đã Xử lý dữ đánh giá giải pháp THU đƣợc công bố,… liệu bằng phát triển THẬP hiện trạng Excel, bền vững DỮ LIỆU phát triển SPSS LN LN Dữ - Phƣơng pháp điều liệu sơ tra xã hội học cấp - Phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp Nguồn: Tác giả tự tổng hợp
-7- 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Luận văn là nghiên cứu đầu tiên của tỉnh Tiền Giang về làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho có kết hợp phƣơng pháp nghiên cứu định tính và phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng. Luận văn phân tích, đánh giá về thực trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang dựa trên 3 khía cạnh: kinh tế, xã hội và môi trƣờng. Qua đó đề xuất các giải pháp nhằm phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho theo hƣớng bền vững. Luận văn sẽ làm tiền đề cho những nghiên cứu tiếp theo nhằm thực hiện và triển khai đồng bộ Chƣơng trình “Mỗi xã, phƣờng một sản phẩm” tại tỉnh Tiền Giang nhằm phát triển các sản phẩm đặc sản, mang nét đặc trƣng và có lợi thế sản xuất của tỉnh. 6. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, mục lục, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn đƣợc bố cục thành 3 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về phát triển bền vững làng nghề. Chƣơng 2. Hiện trạng phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang. Chƣơng 3. Kết luận và giải pháp phát triển làng nghề bánh - bún - hủ tiếu Mỹ Tho tỉnh Tiền Giang theo hƣớng bền vững.