Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý chi Ngân sách nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn nhằm đánh giá thực trạng Quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng giai đoạn 2017 - 2019. Qua đó chỉ rõ các ưu điểm và nguyên nhân, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng làm cơ sở cho đề xuất một số giải pháp. Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng đến năm 2025 và các năm tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý chi Ngân sách nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- NGUYỄN THỊ MAI ANH QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NGÔ QUYỀN - HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- NGUYỄN THỊ MAI ANH QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NGÔ QUYỀN - HẢI PHÒNG Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHẠM THỊ TUỆ HÀ NỘI, NĂM 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các tài liệu được sử dụng trong công trình đều có nguồn gốc rõ ràng. Những đánh giá, nhận định trong công trình đều do cá nhân tôi nghiên cứu và thực hiện. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận văn
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực tập và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ. Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới PGS.TS Phạm Thị Tuệ Trường Đại học Thương mại đã tận tâm hướng dẫn tôi hoàn thành công trình. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu cùng toàn thể Thầy, Cô giáo Trường Đại học Thương mại đã truyền đạt, trang bị cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý giá trong suốt hai năm học vừa qua và nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đồng nghiệp những người đã luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, cổ vũ và động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn! Cao học viên
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...............................................................................................................i LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................... ii MỤC LỤC ......................................................................................................................... iii DANH MỤC B ẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ.............................................................................. v DANH MỤC KÍ HIỆU VIẾT TẮT .............................................................................vii PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..............................................................................................1 2. Tổng quan các đề tài nghiên cứu có liên quan: ......................................................2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:............................................................................5 5. Phương pháp nghiên cứu:...........................................................................................5 6. Ý nghĩa khoa học của vấn đề nghiên cứu:...............................................................6 7. Kết cấu của luận văn ....................................................................................................7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP QUẬN, HUYỆN .........................................................................................8 1.1. Khái quát về chi NSNN.............................................................................................8 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm NSNN ..................................................................................8 1.1.2 Khái niệm, đặc điểm chi NSNN ........................................................................... 10 1.1.3 Đặc điểm chi NSNN cấp quận, huyện ................................................................ 13 1.2. Quản lý chi NSNN cấp quận, huyện ................................................................. 14 1.2.1 Khái niệm, mục tiêu quản lý chi NSNN cấp quận, huyện .............................. 14 1.2.2. Nội dung quản lý chi NSNN cấp quận, huyện ............................................... 16 1.2.3. Một số tiêu chí đánh giá quản lý chi NSNN cấp quận, huyện..................... 26 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi NSNN cấp quận, huyện................ 31 1.3.1. Các nhân tố khách quan..................................................................................... 31 1.3.2. Các nhân tố chủ quan .......................................................................................... 32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NGÔ QUYỀN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ............. 36
iv 2.1 Đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội quận Ngô Quyền ............... 36 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên.................................................................................................. 36 2.1.2 Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu ............................................................. 37 2.1.3 Về cân đối thu – chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền............................ 39 2.2 Thực trạng quản lý chi ngân sách Nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền.. ................................................................................................................................. 41 2.2.1 Thực trạng văn bản pháp lý đối với chi NSNN .............................................. 41 2.2.2 Thực trạng quy trình chi ngân sách Nhà nước ................................................ 42 2.2.3 Thực trạng thanh tra, kiểm tra chi NSNN của quận Ngô Quyền ................. 57 2.3 Đánh giá chung quản lý chi ngân sách Nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền ................................................................................................................................ 60 2.3.1 Những thành công ................................................................................................. 60 2.3.2 Những hạn chế & nguyên nhân ......................................................................... 61 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI NSNN TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NGÔ QUYỀN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ................................... 65 3.1 Mục tiêu, phương hướng phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng và của quận Ngô Quyền đến năm 2030......................................................... 65 3.1.1 Mục tiêu, phương hướng phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng đến năm 2030 ...................................................................................................... 65 3.1.2 Mục tiêu, phương hướng phát triển kinh tế - xã hội của quận Ngô Quyền đến năm 2030 ................................................................................................................... 67 3.2 Mục tiêu, quan điểm về quản lý chi NSNN của thành phố Hải Phòng và của quận Ngô quyền .............................................................................................................. 69 3.2.1 Mục tiêu, quan điểm về quản lý chi NSNN c ủa thành phố Hải Phòng ....... 69 3.2.2 Mục tiêu, quan điểm về quản lý chi ngân sách Nhà nước của quận Ngô Quyền ................................................................................................................................. 70 3.3 Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách Nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền .............................................................................................. 71 3.3.1 Giải pháp hoàn thiện các văn bản pháp lý ........................................................ 71
v 3.3.2 Giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý chi NSNN............................................. 73 3.3.3 Giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý chi NSNN ......................................... 74 3.3.4 Giải pháp hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra chi NSNN ...................... 76 3.3.5 Nâng cao hiệu quả trong đảm bảo cân đối ngân sách .................................... 78 3.3.6 Một số giải pháp khác ........................................................................................... 79 3.4 Một số kiến nghị ....................................................................................................... 80 3.4.1 Kiến nghị với Chính phủ, Bộ Tài chính ............................................................ 80 3.4.2 Kiến nghị với thành phố Hải Phòng .................................................................. 80 KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 84
vi DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng, biểu, sơ đồ Tên bảng, biểu, hình vẽ Trang Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội quận Ngô 36 Bảng 2.1 Quyền giai đoạn 2017 -2019 Tổng hợp kết quả cân đối thu – chi ngân sách 39 Bảng 2.2 Quận Ngô Quyền giai đoạn 2017 - 2019 Cơ cấu chất lượng nhân lực quản lý chi NSNN 43 Biểu đồ 2.1 quận Ngô Quyền Dự toán chi NSNN quận Ngô Quyền giai đoạn 44 Bảng 2.3 2017- 2019 Bảng 2.4 Dự toán chi đầu tư và chi thường xuyên quận 45 Ngô Quyền giai đoạn 2017 - 2019 Chi tiết dự toán chi thường xuyên quận Ngô 46 Bảng 2.5 Quyền giai đoạn 2017 - 2019 Tình hình thực hiện chi NSNN quận Ngô 49 Bảng 2.6 Quyền giai đoạn 2017 – 2019 Tổng hợp quyết toán chi NSNN quận Ngô 54 Bảng 2.7 Quyền giai đoạn 2017 – 2019 Tổng hợp chi chưa đủ điều kiện chi bị chuyển 55 Bảng 2.8 nguồn sang năm sau Số lượng hồ sơ bị từ chối thanh toán do không 58 Bảng 2.9 đủ điều kiện qua KBNN quận Ngô Quyền Hệ thống tổ chức thực hiện quản lý chi ngân 41 Sơ đồ 2.1 sách quận Ngô Quyền
vii DANH MỤC KÍ HIỆU VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ đầy đủ NSNN Ngân sách nhà nước KT-XH Kinh tế - xã hội UBND Uỷ ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc nhà nước XDCB Xây dựng cơ bản TCKH Tài chính kế hoạch NSTW Ngân sách trung ương NSĐP Ngân sách địa phương
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, Nhà nước luôn quan tâm tới công tác quản lý ngân sách nhà nước (NSNN), nhất là hoạt động chi NSNN. Đặt trong bối cảnh đó, công tác quản lý và phân cấp ngân sách đã có những đổi mới cơ bản, nâng cao quyền chủ động và trách nhiệm cho các cấp chính quyền địa phương và các đơn vị sử dụng ngân sách, thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý. Cùng với đó, công tác quản lý chi ngân sách liên tục được đổi mới và tăng cường theo hướng đơn giản hoá quy trình, tăng hiệu quả, đẩy mạnh tiết kiệm, chống lãng phí, kiểm soát chi NSNN đã được sửa đổi bổ sung theo hướng đơn giản, thuận lợi... Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình thực hiện quản lý chi ngân sách Nhà nước vẫn còn nhiều hạn chế bất cập với tình hình thực tế của đất nước và đặc biệt là ở các địa phương cần phải tiếp tục điều chỉnh, bổ sung. Quận Ngô Quyền có vị trí quan trọng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế-xã hội, quốc phòng an ninh của Hải Phòng, là một trong những điểm sáng của toàn quốc trong việc thực hiện chương trình cải cách hành chính với việc áp dụng thành công mô hình “một cửa liên thông hiện đại” với việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý điều hành và giải quyết thủ tục hành chính, đảm bảo giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức và công dân khoa học hơn trong đó có những thủ tục liên quan đến chi NSNN. Nhưng bên cạnh đó công tác quản lý chi NSNN vẫn còn một số hạn chế như việc lập, chấp hành và quyết toán ngân sách quận đã thực hiện khá tốt, tuy nhiên cũng còn chậm, chưa đổi mới, đôi khi cũng chưa đúng theo quy định của nhà nước, tình trạng quản lý chi NSNN cấp quận vẫn còn thất thoát do chưa bao quát hết các nguồn thu và khoản chi, chưa có quan điểm xử lý rõ ràng về các khoản chi sai quy định của nhà nước hoặc chưa tập trung đúng mức về quản lý chi NSNN. Quản lý chi NSNN đóng vai trò hết sức quan trọng, việc hoàn thiện và tăng cường quản lý chi NSNN là việc làm cần thiết và cấp bách trong giai đoạn phát triển hiện nay. Nhằm đánh giá thực trạng quá trình quản lý chi NSNN tại quận Ngô
2 Quyền, thành phố Hải Phòng thời gian qua, nêu lên được những ưu điểm và hạn chế cũng như nguyên nhân, hạn chế. Từ đó, đưa ra được các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN tại quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng các năm tiếp theo. Xuất phát từ những lý do trên tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý chi Ngân sách nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng” làm để tài luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tổng quan các đề tài nghiên cứu có liên quan: Liên quan tới chi NSNN là đề tài rất được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu, trong đó có thể kể tới một số nghiên cứu sau: Lương Văn Điển (2014), Hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc nhà nước Đồng Hỷ, Luận văn thạc sỹ, Trường đại học kinh tế và quản trị kinh doanh. Luận văn đã sử dụng phương pháp điều tra thu thập thông tin, xử lý và phân tích thông tin. Luận văn trình bày cơ sở lý luận, thực trạng kiểm soát chi ngân sách nhà nước với dự án đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện Đồng Hỷ đồng thời đưa ra giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi ngân sách nhà nước đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản qua huyện Đồng Hỷ. Vũ Thị Thu Trang (2015), Quản lý chi Ngân sách Nhà nước tỉnh Bắc Ninh, Luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn phân tích thực trạng công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong những năm qua. Xác định những điểm mạnh, yếu, những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại đó, từ đó rút ra bài học. Từ đó, luận văn đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Hoàng Mạnh Thắng (2015), Kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, Luận văn thạc sỹ, Trường đại học kinh tế và quản trị kinh doanh. Luận văn đã sử dụng phương pháp thu thập thông tin, tổng hợp, phân tích và xử lý thông tin, điều tra và phỏng vấn. Luận văn trình bày lý luận, thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao, Phú Thọ năm 2012 đến 2014, đồng thời đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng
3 cơ bản từ Ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao đến năm 2020. Đỗ Thị Hồng Vân (2015), Hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, Luận văn thạc sỹ, Học viện tài chính. Luận văn sử dụng phương pháp như tổng hợp, đối chiếu, so sánh, thống kê, phân tích và số liệu khảo sát thực tế. Luận văn đã trình bày một số vấn đề cơ bản, thực trạng quản lý chi NSNN cấp huyện trên địa bàn huyện Bình Lục tỉnh Hà Nam giai đoạn 2010-2014, đồng thời đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn huyện Bình Lục tỉnh Hà Nam trong thời gian tới. Phan Duy Hưng (2017), Hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, Luận văn thạc sỹ, Đại học kinh tế, Đại học Đà Nẵng. Luận văn tập trung vào công tác quản lý chi NSNN tại huyện Bắc Trà My – Tỉnh Quảng Nam. Khái quát những vấn đề về khái niệm, bản chất, nội dung quản lý chi NSNN địa phương. Phân tích những ưu điểm, tồn tại và nguyên nhân cơ bản của những tồn tại trong quản lý chi NSNN địa phương huyện Bắc Trà My để đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN của tỉnh trong thời gian tới. Nguyễn Thị Ngọc Anh (2017), Quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, Luận văn thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã chỉ ra được những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế của công tác quản lý chi NSNN tại huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2010 – 2016. - Từ đó rút ra được một số nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp nhằm từng bước hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN tại huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2017- 2020. Nguyễn Hữu Bảng (2018), Quản lý ngân sách nhà nước huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, Luận văn thạc sỹ, Học viện chính trị khu vực 1. Luận văn đã khái quát các cơ sở lý luận về NSNN cũng như quản lý NSNN, song song với đánh giá thực trạng quản lý NSNN trên địa bàn huyện Thuận Thành để đưa ra những kiến nghị hoàn thiện.
4 Bùi Văn Giang (2018), Quản lý chi NSNN của huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ, Đại học kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội. Từ việc nghiên cứu cơ sở lý thuyết về quản lý chi ngân sách nhà nước và thực tiễn công tác quản lý chi ngân sách ở Việt Nam, luận văn đã đi sâu phân tích thực trạng công tác quản lý chi NSNN tại huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội; đánh giá những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó; đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý NSNN tại huyện Đông Anh giai đoạn 2012-2016. Nguyễn Thị Ngần (2018), Quản lý chi NSNN trên địa bàn thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam, Luận văn thạc sỹ, Đại học Thương Mại. Luận văn đã làm rõ những lý luận cơ bản về NSNN, quản lý chi NSNN cấp huyện, đánh giá đúng thực trạng tình hình quản lý chi NSNN trên địa bàn thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam trong giai đoạn 2014 – 2016, từ đó đề xuất giải pháp chủ yếu hoàn thiện quản lý chi NSNN trên địa bàn thành phố Phủ Lý nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội của thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Hoàng Văn Kiên (2019), Quản lý chi NSNN trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, Luận văn thạc sỹ, Đại học Thương Mại. Luận văn đã hệ thống hóa lý luận về quản lý chi ngân sách địa phương làm cơ sở lý thuyết cho việc phân tích thực trạng. Luận văn đi sâu phân tích những mặt hạn chế, yếu kém đặc biệt là trong công tác quản lý chi ngân sách của chính quyền huyện Mai Sơn trong giai đoạn (2016 – 2018); từ đó đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý chi NSNN trên địa bàn huyện Mai Sơn thời gian tới. Riêng đối với Quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề này. Điều đó cho thấy việc nghiên cứu đề tài này vừa là vấn đề có tính quan trọng và cấp thiết, vừa là vấn đề mới và đặc thù đang đặt ra cho quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng để quản lý chi NSNN có hiệu lực và hiệu quả hơn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện Quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng.
5 Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi NSNN trên địa bàn quận. - Đánh giá thực trạng Quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng giai đoạn 2017 - 2019. Qua đó chỉ rõ các ưu điểm và nguyên nhân, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng làm cơ sở cho đề xuất một số giải pháp. - Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền - Hải Phòng đến năm 2025 và các năm tiếp theo. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý chi NSNN cấp quận, huyện. Phạm vi nghiên cứu + Phạm vi không gian: nghiên cứu tại quận Ngô Quyền – Hải Phòng. + Phạm vi về nội dung: Luận văn nêu cơ sở lý luận về quản lý chi NSNN cấp quận, huyện; Thực trạng quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền – Hải Phòng và đề xuất một số giải pháp kiến nghị hoàn thiện quản lý chi NSNN tại quận Ngô Quyền – Hải Phòng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các khía cạnh lập dự toán chi, chấp hành và kiểm tra, giám sát chi NSNN về chi thường xuyên và chi đầu tư xây dựng cơ bản. + Phạm vi về thời gian: Số liệu phân tích thực trạng được sử dụng chủ yếu trong 3 năm từ năm 2017 đến 2019 và đề xuất giải pháp đến năm 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở các phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, các phương pháp được sử dụng trong quá trình nghiên cứu luận văn: Phương pháp nghiên cứu tài liệu, Phương pháp phân tích và tổng hợp: Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tác giả thu thập, tìm kiếm các dữ liệu liên quan đến cơ sở lý luận của đề tài ở các sách, giáo trình, luận án, luận văn, bài báo khoa học,… dữ liệu thứ cấp này sẽ được dùng để làm cơ sở lý luận về quản lý chi NSNN cấp quận, huyện. Nguồn tài liệu chủ yếu từ các thư viện, Trường đại học
6 Thương mại, Trường đại học Kinh tế quốc dân, Học viện tài chính, Cục thống kê, UBND quận Ngô Quyền, KBNN Hải Phòng, KBNN quận Ngô Quyền, Phòng tài chính kế hoạch quận Ngô Quyền, một số thông tin của sở, ban, ngành liên quan của tỉnh cung cấp và Website Thời báo kinh tế…có liên quan đến quản lý chi NSNN cấp quận, huyện. Phương pháp phân tích và tổng hợp: Tổng hợp số liệu thu thập được và xử lý chúng thành các số liệu cần thiết như kết quả thực hiện các chỉ tiêu để đánh giá thực trạng quản lý chi NSNN quận Ngô Quyền – Hải Phòng những năm qua. Thông qua kết quả thu thập thông tin và nghiên cứu các tài liệu, để có được cái nhìn tổng quát, nhiều chiều từ đó có được các đề xuất giải pháp, kiến nghị đến các cơ quan chức năng nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền – Hải Phòng. Luận văn cũng kế thừa và tham khảo các luận văn khác có liên quan đến đề tài. 6. Ý nghĩa khoa học của vấn đề nghiên cứu: Hoàn thiện quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền – Hải Phòng có ý nghĩa hết sức quan trọng: Đối với đề tài: Việc nghiên cứu vấn đề này làm tài liệu tham khảo phục vụ cho việc nghiên cứu và giảng dạy những vấn đề có liên quan đến đề tài luận văn. Đối với đối tượng được chọn để nghiên cứu: Việc nghiên cứu quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền – Hải Phòng sẽ góp phần định hướng cho quản lý chi NSNN trên địa bàn quận ngày càng hiệu quả, phù hợp với thực tế và cung cấp cho các nhà quản lý chi NSNN nói riêng, NSNN nói cung của Hải Phòng tầm nhìn vĩ mô cho hoạt động quản lý tại các đơn vị. Đối với vấn đề nghiên cứu: Nghiên cứu quản lý chi NSNN trên địa bàn quận Ngô Quyền – Hải Phòng mang lại một cái nhìn tổng quan hơn về quản lý chi NSNN cấp quận, huyện trên địa bàn thành phố Hải Phòng từ đó đưa ra được giải pháp tăng cường quản lý nhà nước nhằm hoàn thiện quản lý chi NSNN địa phương nói riêng và cả nước nói chung.
7 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, mục lục, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp quận, huyện Chương 2: Thực trạng quản lý chi Ngân sách Nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền – thành phố Hải Phòng. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý chi Ngân sách Nhà nước trên địa bàn quận Ngô Quyền – thành phố Hải Phòng.
8 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP QUẬN, HUYỆN 1.1. Khái quát về chi NSNN 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm NSNN 1.1.1.1. Khái niệm NSNN Ngân sách nhà nước là một phạm trù kinh tế và là phạm trù lịch sử. NNSNN ra đời cùng với sự xuất hiện của Nhà nước. Trong hệ thống tài chính, NSNN là khâu chủ đạo, đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc duy trì sự tồn tại của bộ máy quyền lực Nhà nước. Điều này cho thấy, sự tồn tại và vai trò của Nhà nước đối với đời sống kinh tế - xã hội là yếu tố cơ bản quyết định sự tồn tại và phát triển của NSNN. Theo Điều 4 Luật Ngân sách Nhà nước, năm 2015 có ghi: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. Ngân sách Nhà nước bao gồm các khoản thu: từ thuế, phí, lệ phí, các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước, các khoản đóng góp của các tổ chức và cá nhân, các khoản viện trợ, các khoản thu khác theo quy định của pháp luật, các khoản do Nhà nước vay để bù đắp bội chi, được đưa vào cân đối NSNN và bao gồm các khoản chi: chi phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, bảo đảm hoạt động bộ máy Nhà nước, chi trả của Nhà nước, chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. Có thể thấy, khi đề cập tới NSNN, thì về bản chất:  Xét về hình thức: NSNN là một bản dự toán (kế hoạch) thu và chi do chính phủ lập ra, đệ trình quốc hội phê chuẩn.  Xét về thực thể vật chất: NSNN bao gồm những nguồn thu cụ thể, những khoản chi cụ thể và được định lượng (NSNN là một quỹ tiền tệ lớn của nhà nước).  Xét trong hệ thống tài chính: NSNN là một khâu trong hệ thống tài chính quốc gia.
9 Như vậy, mặc dù các khái niệm có sự khác nhau nhất định, tuy nhiên, chúng đều phản ánh về các kế hoạch, dự toán thu, chi của Nhà nước trong một thời gian nhất định với hình thái biểu hiện là quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước và Nhà nước sử dụng quỹ tiền tệ tập trung đó để trang trải cho các chi tiêu gồm: chi cho hoạt động của bộ máy Nhà nước, chi cho an ninh quốc phòng, chi cho an sinh xã hội… Từ những phân tích trên, tác giả cho rằng có thể khái quát: NSNN là hệ thống các mối quan hệ kinh tế xã hội, phát sinh trong quá trình nhà nước huy động, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước dựa trên nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng quản lý và điều hành nền kinh tế xã hội của nhà nước theo luật định. 1.1.1.2. Đặc điểm của NSNN NSNN là quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất, gắn với quyền lực của Nhà nước trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính. Việc tạo lập và sử dụng quỹ NSNN luôn gắn với quyền lực của Nhà nước. Vì vậy, tính pháp lý của NSNN là cao nhất. Tất cả các quan hệ tài chính trong quá trình tạo lập các khoản thu và cấp phát thanh toán các khoản chi NSNN đều do luật định (chủ yếu là Luật NSNN, các Luật thuế, Luật quản lý nợ công, Luật đầu tư…). NSNN gắn bó mật thiết với quyền sở hữu của Nhà nước và lợi ích chung của cộng đồng. Hoạt động thu chi NSNN là thể hiện các mặt Kinh tế - Xã hội của nhà nước, dù dưới hình thức nào thực chất cũng là quá trình giải quyết quyền lợi kinh tế giữa Nhà nước và xã hội thể hiện qua các khoản cấp phát từ NSNN cho các mục đích tiêu dùng và đầu tư. Quan hệ kinh tế giữa Nhà nước và xã hội dó đó thể hiện ở phạm vi rộng lớn. Việc quản lý NSNN được thực hiện đối với các quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung của Nhà nước. Hoạt động NSNN phải đảm bảo lợi ích chung của cộng đồng, tạo mọi điều kiện cần thiết cho sự phát triển của nền kinh tế xã hội. Xuất phát từ mục đích sử dụng và yêu cầu quản lý, quỹ NSNN được phân chia thành các quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung. Quỹ tiền tệ không tập trung của Nhà nước có nguồn gốc từ ngân sách nhưng đã được cấp phát và phân chia cho các Bộ ngành,
10 các đơn vị quản lý và sử dụng dưới mọi hình thức: cấp vốn điều lệ cho các doanh nghiệp nhà nước; cấp vốn cho các cơ quan hành chính nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập; các tổ chức chính trị xã hội. Quỹ tiền tệ tập trung chủ yếu do hệ thống tài chính Nhà nước quản lý, được phân cấp cho ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Các khoản thu chi của NSNN không được hoàn trả trực tiếp. Tính chất không hoàn trả trực tiếp các khoản thu chi của NSNN là một trong những đặc trưng cơ bản của NSNN. Mọi khoản thu của NSNN từ các thể nhân và pháp nhân trực tiếp tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ đều có nghĩa vụ đóng góp cho Nhà nước dưới các hình thức thuế, phí và lệ phí để hình thành quỹ NSNN. Mọi khoản chi của NSNN cho các thể nhân và pháp nhân từ các quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung dưới các hình thức cấp phát và đầu tư (ngoại trừ các khoản Nhà nước cho vay) đều phải hoàn trả trực tiếp. Mức độ cấp phát và đầu tư của NSNN dựa trên đặc điểm, tính chất hoạt động của tổ chức, cơ quan và đơn vị. 1.1.2 Khái niệm, đặc điểm chi NSNN 1.1.2.1. Khái niệm chi NSNN Chi NSNN là việc phân phối và sử dụng quỹ ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. Chi ngân sách, một công cụ của chính sách tài chính quốc gia có tác động rất lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế. Chi NSNN là quá trình Nhà nước sử dụng các nguồn lực tài chính tập trung được để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ kinh tế, chính trị và xã hội trong từng công công việc cụ thể. Do đó, Chi NSNN là không chỉ định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu, từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của nhà nước. Quá trình chi NSNN bao gồm: (1) Quá trình phân phối là quá trình cấp phát kinh phí từ NSNN để hình thành các loại qũy trước khi đưa vào sử dụng.
11 (2) Quá trình sử dụng là trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ NSNN mà không phải trải qua việc hình thành các loại qũy trước khi đưa vào sử dụng. Theo Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 ghi: “Chi NSNN bao gồm: Chi đầu tư phát triển; Chi dự trữ quốc gia; Chi thường xuyên; Chi trả nợ lãi; Chi viện trợ; Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật”. Cụ thể hơn, NSNN được chi cho những hoạt động sau đây:  Chi đầu tư phát triển: xây đường, cầu bệnh viện, trường học,….  Chi dự trữ quốc gia: bổ sung vào quỹ dự trữ nhà nước và dự trữ tài chính  Chi thường xuyên: lương công nhân viên chức, chi cho an ninh quốc phòng,…  Chi trả nợ lãi: trả các khoản vay trong nước, vay nước ngoài, vay viện trợ,..  Chi viện trợ: viện trợ cho người dân bị thiên tai, lũ lụt…  Các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. Từ những phân tích trên, có thể khái quát rằng: Chi NSNN là họat động phân phối và sử dụng quỹ NSNN theo những trình tự thủ tục do pháp luật quy định trên cơ sở dự toán chi NSNN đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định nhằm thực hiện các chức năng nhiệm vụ của nhà nước. Chi ngân sách bao gồm chi cho đầu tư phát triển, chi thường xuyên, chi dự trữ quốc gia, chi trả nợ lãi, chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. 1.1.2.2 Đặc điểm chi NSNN Có thể thấy những đặc điểm chi NSNN thông qua các hoạt động của Nhà nước như sau: Thứ nhất, Chi NSNN đảm bảo hoạt động bộ máy nhà nước, hình thành khuôn khổ luật pháp, cung cấp những địch vụ hành chính pháp lý: đây là những hoạt động quan trọng mà thiếu nó, xã hội không tồn tại và phát triển. Mặc dù xét về ý nghĩa, thì chi NSNN cho hoạt động bộ máy nhà nước để đảm bảo cho những nội dung trên là điều kiện tiên quyết, tiền đề quan trọng nhất song tỷ trọng chi lại chiếm phần nhỏ trong chi NSNN. Có thể nói không một hãng tư nhân nào làm được thay Nhà nước