Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ của Công ty Bảo Việt Phú Thọ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ của Công ty Bảo Việt Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ĐỖ PHAN HIẾU QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ CỦA CÔNG TY BẢO VIỆT PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI – 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ĐỖ PHAN HIẾU QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ CỦA CÔNG TY BẢO VIỆT PHÚ THỌ Chuyên ngành : Quản lý kinh tế Mã số : 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS, TS. NGUYỄN THỊ NGUYÊN HỒNG HÀ NỘI – 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, dƣới sự hƣớng dẫn của PGS,TS. Nguyễn Thị Nguyên Hồng. Những nội dung và kết quả nghiên cứu trọng tâm của đề tài này là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trƣớc đây. Số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho quá trình phân tích, đánh giá đƣợc tổng hợp hoặc tham khảo từ các nguồn khác nhau có ghi rõ nguồn trích dẫn và đề cập trong mục tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc hội đồng, cũng nhƣ kết quả luận văn của mình. Phú Thọ, ngày tháng năm 2020 Tác giả Đỗ Phan Hiếu
ii LỜI CẢM ƠN Luận văn tốt nghiệp này đƣợc hoàn thành qua quá trình tích luỹ kiến thức, kỹ năng, phƣơng pháp sau một thời gian nghiên cứu trên giảng đƣờng và thực tế tại đơn vị. Đây không chỉ là thành quả công sức của tác giả, mà còn là sự giúp đỡ của nhiều thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè. Trƣớc hết, tác giả xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô trong Trƣờng Đại học Thƣơng mại, khoa Sau đại học - những ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, kiểm tra và chỉ bảo phƣơng pháp học tập, nghiên cứu, các kỹ năng cần thiết giúp tác giả thực hiện thành công luận văn này. Tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS,TS. Nguyễn Thị Nguyên Hồng, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Bên cạnh đó, tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn tới Ban lãnh đạo và các cán bộ nhân viên Công ty Bảo Việt Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ, đã nhiệt tình giúp đỡ và cung cấp các số liệu cần thiết cho quá trình nghiên cứu của tác giả. Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn chân thành tới những ngƣời bạn, ngƣời đồng nghiệp đã luôn luôn ủng hộ và hỗ trợ cho tác giả hoàn thành luận văn này.
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ....................................................................................v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...............................................................................vi PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài .............................................................2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................3 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................4 5. Phƣơng pháp nghiên cứu.........................................................................................4 6. Đóng góp của luận văn ............................................................................................ 5 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 6 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ .................................................7 1.1. Tổng quan về dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ ...................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của bảo hiểm phi nhân thọ .............................7 1.1.2. Phân loại bảo hiểm phi nhân thọ ....................................................................11 1.1.3. Các kênh phân phối dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ .......................................15 1.2. Quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ ............................................. 16 1.2.1. Khái niệm và yêu cầu về quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ ..16 1.2.2. Nội dung quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ ...........................17 1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động quản lý dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ 25 1.3. Cơ sở thực tiễn về quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ ..................... 33 1.3.1. Kinh nghiệm của một số công ty bảo hiểm ở Việt Nam ..................................33 1.3.2. Bài học cho Công ty Bảo Việt Phú Thọ ..........................................................35 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ TẠI CÔNG TY BẢO VIỆT PHÚ THỌ .....................37 2.1. Khái quát về công ty và thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ trên địa bàn ................37 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................................37
iv 2.1.2. Chức năng nhiệm vụ của Công ty ...................................................................37 2.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức ....................................................................................38 2.1.4. Nguồn lực của Công ty ....................................................................................39 2.1.5. Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty .....................................................40 2.1.6. Đặc điểm thị trường bảo hiểm phi nhân thọ trên địa bàn .............................. 42 2.2. Kết quả phân tích thực trạng quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty Bảo Việt Phú Thọ ....................................................................................43 2.2.1. Dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ của công ty Bảo Việt Phú Thọ ......................43 2.2.2. Nội dung quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty Bảo Việt Phú Thọ ..............................................................................................................46 2.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty Bảo Việt Phú Thọ..........................................................................................54 2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty Bảo Việt Phú Thọ ....................................................................................59 2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................................. 59 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ......................................................................61 CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ TẠI CÔNG TY BẢO VIỆT PHÚ THỌ .....68 3.1. Mục tiêu và định hƣớng quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty Bảo Việt Phú Thọ .........................................................................................68 3.1.1. Mục tiêu ...........................................................................................................68 3.1.2. Định hướng .....................................................................................................68 3.2. Giải pháp và kiến nghị hoàn thiện quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty Bảo Việt Phú Thọ ..............................................................................70 3.2.1. Những kiến nghị về quản lý Nhà nước đối với kinh doanh dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ...............................................................................................................70 3.2.2. Giải pháp cho công ty Bảo Việt Phú Thọ........................................................77 KẾT LUẬN ..............................................................................................................80 TÀI LIỆU THAM KHẢO
v DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ BẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu nguồn nhân lực tại Bảo Việt Phú Thọ giai đoạn 2017 - 2019 .....39 Bảng 2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty Bảo Việt Phú Thọ giai đoạn 2017 - 2019 ...............................................................................................................40 Bảng 2.3. Số lượng dịch vụ BHPNT được cung ứng tại Bảo Việt Thọ giai đoạn 2017 – 2019 ...............................................................................................................43 Bảng 2.4. Danh mục các sản phẩm dịch vụ Bảo hiếm phi nhân thọ tại Công ty so với các đối thủ cạnh tranh ........................................................................................44 Bảng 2.5. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ bồi thường tại công ty Bảo Việt Phú Thọ giai đoạn 2017 – 2019 ...............................................................................................................50 SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy của công ty Bảo Việt Phú Thọ .......................................38
vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ đầy đủ BH Bảo hiểm BHPNT Bảo hiểm phi nhân thọ BHNT Bảo hiểm nhân thọ BHTM Bảo hiểm thƣơng mại HĐBH Hợp đồng bảo hiểm DN Doanh nghiệp DNBH Doanh nghiệp bảo hiểm BHBV Bảo hiểm Bảo Việt TNDS Trách nhiệm dân sự QLBH Quản lý bảo hiểm BTC Bộ tài chính MGBH Môi giới bảo hiểm GĐBT Giám định bồi thƣờng CNTT Công nghệ thông tin
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bảo hiểm là một lĩnh vực rất quan trọng đối với các quốc gia nói chung và Việt Nam nói riêng. Không chỉ là một biện pháp di chuyển rủi ro, BH ngày nay đã trở thành một trong những kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế, kích thích đầu tƣ, góp phần đảm bảo ổn định tài chính cho các cá nhân, gia đình, tổ chức kinh doanh để ổn định đời sống và phục vụ sản xuất. Thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ (BHPNT) tại Việt Nam đƣợc đánh giá là một trong những thị trƣờng tiềm năng của các nƣớc Đông Nam Á. Tuy nhiên, trƣớc sức ép cạnh tranh chiếm lĩnh thị phần trên thị trƣờng ngày càng gay gắt, việc hạ phí bảo hiểm, tình trạng nợ phí bảo hiểm diễn biến phức tạp, trong khi các khoản nợ phí từ nhiều năm trƣớc vẫn còn tồn đọng. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, gia tăng lợi nhuận, các công ty bảo hiểm cần thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển dịch vụ BHPNT, đáp ứng nhu cầu phát triển trong tƣơng lai. Thực tế hoạt động kinh doanh BHPNT thời gian qua đã cho thấy sự lớn mạnh không ngừng của ngành BHPNT và nhiều tiềm năng phát triển trong tƣơng lai. Tuy nhiên, thị trƣờng BHPNT Việt Nam đang đƣợc đa dạng hóa với tốc độ cao, sức ép mở cửa thị trƣờng và thách thức hội nhập ngày càng lớn. Đứng trƣớc thách thức này, để nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững trên thị trƣờng BHPNT, Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt – Công ty Bảo Việt Phú Thọ đã không ngừng đổi mới, phát triển doanh nghiệp về mọi mặt, trong đó nội dung then chốt, cơ bản là phát dịch vụ BHPNT của mình. Công ty Bảo Việt Phú Thọ (Bảo Việt Phú Thọ) là một đơn vị hoạt động kinh doanh BHPNT. Quản lý sự phát triển của dịch vụ BHPNT là một yêu cầu tất yếu khách quan, hay đó chính là tiền đề để đảm bảo tăng thu nhập cho ngƣời lao động, duy trì sự ổn định cũng nhƣ phát triển nguồn nhân lực, góp phần gia tăng sức cạnh tranh với các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm khác trong khu vực. Qua đó, khẳng định vai trò chủ đạo của Công ty trong bối cảnh thị trƣờng bảo hiểm cạnh
2 tranh và hội nhập quốc tế. Với các kết quả kinh doanh năm sau luôn cao hơn năm trƣớc, sau 3 năm hoạt động, Công ty Bảo Việt Phú Thọ đã đạt đƣợc nhiều kết quả đáng tự hào cả về thƣơng hiệu, doanh thu, quy mô, hiệu quả và tính chuyên nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý tình hình hoạt động tại công ty, đặc biệt là công tác quản lý phát triển dịch vụ BHPNT còn gặp nhiều bất cập và hạn chế. Cụ thể là, bên cạnh những xu hƣớng thuận lợi cho sự phát triển của thị trƣờng BHPNT, công ty Bảo việt Phú Thọ không thể phủ nhận những vấn đề sẽ đe dọa sự an toàn của thị trƣờng bảo hiểm nhƣ: khả năng tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm trên thị trƣờng chƣa đủ lớn, công tác quản trị doanh nghiệp chƣa tốt, hành vi trục lợi ngày càng tinh vi hơn và phát triển từ tự phát đến hành vi có tổ chức, cạnh tranh diễn ra ngày càng phức tạp,... Chính vì vậy, việc quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm đòi hỏi phải có sự chuyển biến, phù hợp với mức độ phức tạp và đa dạng của thị trƣờng nhằm định hƣớng thị trƣờng phát triển an toàn, bền vững và phù hợp với thông lệ quốc tế. Với các lý do nêu trên tác giả đã lựa chọn đề tài: "Quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ của Công ty Bảo Việt Phú Thọ” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài Ở Việt Nam trong những năm gần đây cũng có nhiều công trình nghiên cứu trên các khía cạnh và phạm vi khác nhau về phát triển dịch vụ BHPNT. Có thể nêu một số công trình sau đây: Nguyễn Bích Trâm (2016), “Phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty cổ phần bảo hiểm ngân hàng nông nghiệp (ABIC)” luận văn thạc sỹ, Đại học Đà Nẵng. Tác giả đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty bảo hiểm. Trên cơ sở đó, luận văn đi phân tích, đánh giá thực trạng quá trình phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty cổ phần bảo hiểm ngân hàng nông nghiệp. Cuối cùng, luận văn đề xuất các giải pháp và kiến nghị để tăng cƣờng công tác phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty cổ phần bảo hiểm ngân hàng nông nghiệp đến năm 2020. Trần Mạnh Thùy (2018), “Phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty
3 Bảo Việt Phú Thọ” luận văn thạc sỹ, Đại học Thái Nguyên. Tác giả đã nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty bảo hiểm. Thông quá đó, luận văn đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty Bảo Việt Phú Thọ và kiến nghị các giải pháp phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty tới năm 2025. Lê Thanh Tùng (2019), “Vận dụng chính sách phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại công ty bảo hiểm Bảo Long Phú Thọ” luận văn thạc sỹ, Đại học Thái Nguyên. Tác giả đã làm rõ một số vấn đề lý luận về về dịch vụ và phát triển dịch vụ; nội dung và tiến trình phát triển dịch vụ BHPNT. Bên cạnh đó, luận văn cung cấp thông tin, số liệu về thực trạng quá trình vận dụng chính sách của Nhà nƣớc trong việc phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty bảo hiểm Bảo Long Phú Thọ; góp phần làm rõ các yếu tố ảnh hƣởng, các thuận lợi cũng nhƣ hạn chế của việc vận dụng chính sách của Nhà nƣớc trong phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty bảo hiểm Bảo Long Phú Thọ; Đặc biệt, luận văn đã đƣa ra một số định hƣớng, giải pháp nhằm tăng cƣờng vận dụng chính sách của Nhà nƣớc trong phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty bảo hiểm Bảo Long Phú Thọ giai đoạn 2020 - 2025. Ngoài ra, còn có rất nhiều bài báo, công trình nghiên cứu khác liên quan đến chủ đề về phát triển dịch vụ BHPNT tại các công ty bảo hiểm đƣợc đăng trên các tạp chí kinh tế hay kỷ yếu hội thảo. Tuy nhiên, hầu hết các chƣơng trình đã công bố đều đề cập đến việc phát triển thị trƣờng BHPNT nói chung và chƣa có công trình nào đƣợc công bố liên quan đến đề tài "Quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ của Công ty Bảo Việt Phú Thọ”, đặc biệt là trong giai đoạn 2017 - 2019. Vì vậy, đề tài bảo đảm không có sự trùng lặp với các công trình khác có liên quan. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu a. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ thời gian tới. b. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá một số vấn đề ở lý luận và thực tiễn về quản lý phát triển dịch
4 vụ BHPNT. - Phân tích, đánh giá và rút ra những kết luận về thực trạng hoạt động quản lý phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ. - Đề xuất giải pháp hoàn thiệnquản lý phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu Những vấn đề liên quan đến quản lý phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ. b. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứuvề công tác quản lý phát triển dịch vụ BHPNT tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ bao gồm: các chính sách phát triển đại lý, khả năng cung ứng dịch vụ, khả năng quản lý tài chính và quản lý rủi ro. - Về không gian: Tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ. Địa chỉ: Số 2207 Đƣờng Hùng Vƣơng, phƣờng Gia Cẩm, TP. Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2019 và đề xuất giải pháp đến năm 2025. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu a. Phương pháp thu thập dữ liệu - Nguồn bên trong: Thu thập các thông tin có liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu bao gồm: quan sát các hành vi của khách hàng, của đối thủ cạnh tranh và nhân viên trong công ty; các báo cáo tổng kết hình hình hoạt động kinh doanh của công ty Bảo Việt Phú Thọ, các nguồn lực kinh doanh của công ty năm 2017, 2018, 2019. - Nguồn bên ngoài: Thu thập, tổng hợp các tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu nhƣ các báo cáo khoa học, tạp chí, đề tài nghiên cứu khoa học,... Các tài liệu đƣợc kế thừa, phân tích và tổng hợp có chọn lọc. b. Phương pháp tổng hợp và xử lý dữ liệu  Phương pháp tổng hợp dữ liệu Dùng phƣơng pháp biểu đồ, phƣơng pháp phân tổ thống kê để tổng hợp tài
5 liệu theo các tiêu thức nghiên cứu.  Công cụ xử lý dữ liệu Sau khi thu thập đầy đủ tài liệu, cần tiến hành phân loại, sắp xếp lại tài liệu một cách hợp lý theo trình tự thời gian, không gian và đối tƣợng nghiên cứu. Xử lý tài liệu bằng các phần mềm nhƣ Excel 2013.  Phương pháp thống kê mô tả Từ những tài liệu, số liệu thu thập đƣợc sẽ tiến hành tổng hợp, phân tích, xây dựng hệ thống bảng biểu số liệu, biểu đồ, sau đó tiến hành phân tích đến các vấn đề nghiên cứu để làm cơ sở đánh giá, kết luận, xây dựng các giải pháp cho phù hợp.  Phương pháp thống kê so sánh Từ những kết quả thu thập đƣợc, các chỉ tiêu tính toán đƣợc tiến hành so sánh các yếu tố liên quan đến tình hình quản lýphát triển dịch vụ BHPNT của công ty qua các năm. Tiến hành so sánh theo các đối tƣợng, các loại hình kinh doanh để đánh giá mức độ phát triển của công ty, lựa chọn ra các nguyên nhân và đề xuất xây dựng các giải pháp phù hợp.  Phương pháp phân tổ thống kê Căn cứ vào kết quả điều tra, thu thập đƣợc sẽ tiến hành tính toán, đánh giá theo các tiêu chí cụ thể liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu. Trên cơ sở đó tiến hành phân tích, đánh giá theo các tiêu chí để làm cơ sở đánh giá, đƣa ra giải pháp phù hợp với từng nhóm khách hàng, từng nhóm đối tƣợng. 6. Đóng góp của luận văn a. Ý nghĩa khoa học Luận văn hệ thống hóa đƣợc các cơ sở lý luận cơ bản liên quan đến BHPNT và công tác quản lý phát triển dịch vụ BHPNT. b. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng quản lý phát triển dịch vụ BHPNT; góp phần làm rõ các yếu tố ảnh hƣởng;đƣa ra những kết quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý phát triển dịch vụ BHPNTtại công ty Bảo Việt Phú Thọ. Từ đó đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý
6 phát triển dịch vụ BHPNT tại công ty Bảo Việt Phú Thọ trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dungluận văn bao gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý phát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ. Chƣơng 3: Giải pháp và kiến nghị nhăm hoàn thiện quản lýphát triển dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ tại Công ty Bảo Việt Phú Thọ.
7 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ 1.1. Tổng quan về dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của bảo hiểm phi nhân thọ 1.1.1.1. Khái niệm Bản chất của bảo hiểm nói chung đó là sự san sẻ rủi ro của số đông các cá nhân và tổ chức trong xã hội thông qua hoạt động của các công ty bảo hiểm. Xét định nghĩa bảo hiểm theo một khái niệm chung nhất thì: “Bảo hiểm là một sự cam kết bồi thƣờng của ngƣời bảo hiểm với ngƣời đƣợc bảo hiểm về những thiệt hạl, mất mát của đối tƣợng bảo hiểm do một rủi ro đã thoả thuận gây ra, với điều kiện ngƣời đƣợc bảo hiểm đã thuê bảo hiểm cho đối tƣợng bảo hiểm đó và nộp một khoản tiền gọi là phí bảo hiểm”. Bảo hiểm phi nhân thọ (BHPNT) là một trong hai loại hình bảo hiểm thƣơng mại (BHTM). Bảo hiểm thƣơng mại là loại hình bảo hiểm hiện nay đƣợc triển khai rộng rãi ở khắp các nƣớc trên thế giới. Sự ra đời và phát triển của BHTM gắn liền với cuộc đấu tranh để sinh tồn của con ngƣời trƣớc những nguy cơ rủi ro có thể xảy ra bất kỳ lúc nào gây thiệt hại không những về của cải vật chất mà còn đến cả tính mạng, sức khỏe con ngƣời. Kể từ khi hợp đồng bảo hiểm (HĐBH) quốc tế đầu tiên đƣợc ghi nhận trong lịch sử ngành bảo hiểm vào ngày 23/10/1347 tại Genoa, Itaila, ngành BHTM thế giới đã có những bƣớc phát triển mạnh mẽ. Từ loại hình bảo hiểm truyền thống ban đầu là bảo hiểm hàng hải, ngành bảo hiểm đã phát triển thêm nhiều loại hình bảo hiểm mới nhằm đáp ứng nhu cầu “an toàn” của con ngƣời nhƣ bảo hiểm hỏa hoạn, bảo hiểm kỹ thuật, bảo hiểm hàng không.... Hiện nay trên thị trƣờng BHTM đã có tới hàng trăm loại hình bảo hiểm và đƣợc phân chia thành các nhóm khác nhau tùy theo mục đích và ý nghĩa nghiên cứu. Trong đó, BHTM có thể đƣợc chia thành hai nhóm lớn, đó là: Bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ. Sở dĩ có sự phân chia nhƣ vậy là do các công ty bảo hiểm phân loại BHTM để quản lý trên cơ sở lịch sử ra
8 đời của các nghiệp vụ bảo hiểm. Ví dụ: Bảo hiểm hàng hải đƣợc coi là ra đời sớm nhất và là nghiệp vụ bảo hiểm truyền thống của các công ty bảo hiểm. Vì vậy, thời kỳ đầu, các công ty bảo hiểm thƣờng phân chia BHTM thành bảo hiểm hàng hải (bao gồm: bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, bảo hiểm thân tài và Hội bảo hiểm P/I) và bảo hiểm phi hàng hải (bao gồm tất cả các nghiệp vụ bảo hiểm còn lại). Sau này, với sự phát triển của ngành BHTM, nhiều nghiệp vụ bảo hiểm mới đƣợc ra đời nhƣ bảo hiểm cháy, bảo hiểm con ngƣời, bảo hiểm xây dựng lắp đặt... Và đặc biệt với sự ra đời của bảo hiểm nhân thọ vào cuối thế kỷ XIX với kỹ thuật bảo hiểm riêng. Bảo hiểm nhân thọ (BHNT) là loại hình bảo hiểm con ngƣời, bảo hiểm cho những rủi ro liên quan đến tuổi thọ của con ngƣời bao gồm hai sự kiện sống và chết. Do BHNT có thời hạn bảo hiểm dài, vừa mang tính rủi ro, vừa mang tính tiết kiệm, kỹ thuật nghiệp vụ đƣợc áp dụng trong BHNT là kỹ thuật tồn tích. Bảo hiểm phi nhân thọ (BHPNT) là loại nghiệp vụ bảo hiểm tài sản, trách nhiệm dân sự và các nghiệp vụ bảo hiểm khác không thuộc bảo hiểm nhân thọ. BHPNT do chỉ mang tính rủi ro nên đƣợc áp dụng kỹ thuật phân chia. Nói một cách dễ hiểu thì, trong khi BHNT là loại bảo hiểm thƣờng gắn với tuổi thọ con ngƣời, thì BHPNT là một thể loại rộng hơn, bao gồm về cả con ngƣời và mọi thứ khác. Hiện nay có những công ty chuyên kinh doanh về BHNT, hoặc chuyên kinh doanh về BHPNT, hoặc nếu kinh doanh cả hai loại hình thì phải tổ chức hạch toán riêng biệt. 1.1.1.2. Đặc điểm Nhìn chung, BHPNT có những đặc điểm cơ bản sau: - BHPNT chỉ nhận bảo hiểm cho những rủi ro mang tính chất thiệt hại mà không có tính chất tiết kiệm nhƣ trong BHNT. Có nghĩa là trong BHPNT, chỉ khi có rủi ro đƣợc bảo hiểm xảy ra gây thiệt hại cho đối tƣợng bảo hiểm thì mới đƣợc bảo hiểm bồi thƣờng. Khoản phí bảo hiểm mà ngƣời tham gia bảo hiểm đã đóng sẽ không đƣợc trả lại nếu không có rủi ro xảy ra, và không đƣợc coi nhƣ một khoản tiền tiết kiệm.
9 - BHPNT có thời hạn bảo hiểm thƣờng là ngắn từ 1 năm trở xuống. Thậm chí có những nghiệp vụ bảo hiểm thời hạn bảo hiểm chỉ trong vòng vài tháng, vài ngày hay vài giờ nhƣ bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, bảo hiểm du lịch hay bảo hiểm tai nạn hành khách. Khác với BHNT thời hạn bảo hiểm có thể là 5 năm, 10 năm hoặc thậm chí là suốt đời. - Bảo hiểm con ngƣời phi nhân thọ áp dụng kỹ thuật phân chia trong việc quả lý quỹ tài chính bảo hiểm, khác với BHNT áp dụng kỹ thuật tồn tích. Điều này xuất phát từ đặc điểm BHPNT là chỉ bảo hiểm cho rủi ro mang tính chất thiệt hại và thời hạn bảo hiểm ngắn. Sự khác nhau giữa ký thuật phân chia và kỹ thuật tồn tích đƣợc thể hiện trong việc lập dự phòng nghiệp vụ của BHPNT khác với BHNT. Cụ thể trong BHPNT là lập dự phòng phí và trong BHNT là lập dự phòng toán học. - Theo cách phân loại BHTM theo đối tƣợng bảo hiểm, bảo hiểm con ngƣời bao gồm: Bảo hiểm tài sản, BH trách nhiệm dân sự và BH con ngƣời phi nhân thọ 1.1.1.3. Vai trò Là một công cụ nhằm đối phó với những khó khăn tài chính do rủi ro gây ra cho con ngƣời, BHTM nói chùng và BHPN nói riêng có vai trò to lớn không chỉ đối với các cá nhân tổ chức mà với toàn xã hội nói chung. - BHPNT góp phần ổn định đời sống kinh tế, từ đó ổn định về mặt tinh thần, cho các cá nhân và tổ chức trong xã hội khi không may gặp phải rủi ro. Điều đó đƣợc dựa trên cơ sở bảo hiểm bù đắp những thiệt hại tài chính do rủi ro gây ra. Đặc biệt, khi tổn thất xảy ra có mức độ và quy mô lớn, ý nghĩa của bảo hiểm lại càng đƣợc nhân lên gấp nhiều lần. - BHPNT góp phần làm giảm “tổng rủi ro” của xã hội, đảm bảo cho xã hội có một quỹ tài chính đủ lớn và chủ động đối phó với rủi ro. Rủi ro là ngẫu nhiên và bất ngờ. Với mỗi cá nhân hay tổ chức thật khó có thể xác định đƣợc rủi ro có xảy ra với họ hay không và mức độ thiệt hạ là nhƣ thế nào. Do đó họ khó có thể chủ động có kế hoạch tài chính để đối phó đầy đủ với thiệt hại do rủi ro gâu ra. Tuy nhiên với số đông ngƣời tham gia bảo hiểm, xác suất rủi ro có thể tính đƣợc tƣơng đối chính xác trên cơ sở quy luật số lớn. Từ đó một kế hoạch tài chính thông qua thu phí bảo hiểm
10 để bù đắp thiệt hại do rủi ro gây ra là có thể thực hiện đƣợc, bảo đảm cho xã hội chủ động đối phó với những hậu quả của rủi ro - BHPNT tạo điều kiện gần nhƣ tốt nhất cho sản xuất thông qua việc ổn định giá cả và cấu trúc giá. Những thiệt hại tài chính do rủi ro bất ngờ gây ra chắc chắn sẽ đẩy chi phí của doanh nghiệp lên. Khi đó nếu tăng giá lên để giữ nguyên lợi nhuận doanh nghiệp sẽ mất vị thế cạnh tranh về giá. Ngƣợc lại nếu giữ nguyên giá để cạnh tranh, doanh nghiệp sẽ mất đi một phần lợi nhuận. Tác động này sẽ rất lớn nếu giá trị thiệt hại là lớn. Trong trƣờng hợp này rõ ràng bảo hiểm là “tấm lá chắn” rất tốt cho các doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, điều này càng có ý nghĩa lớn lao vì vốn của họ thƣờng là hạn chế, dễ bị các doanh nghiệp lớn chèn ép về giá. - BHPNT là một kênh cung cấp vốn đáng kể cho nền kinh tế. Điều này xuất phát từ bản chất của BHTM là một dịch vụ tài chính. Do có “sự đảo ngƣợc của chu kỳ kinh doanh”, các công ty bảo hiểm thu phí bảo hiểm trƣớc, nhƣng sau đó (có thể sau vài ngày, vài tuần, vài tháng, vài năm hoặc thậm chí vài chục năm) mới phải sử dụng tiền này để bồi thƣờng. Chính vì vậy xét trên khía cạnh kinh tế, chắc chắn các công ty bảo hiểm cần đầu tƣ trở lại nền kinh tế tiền phí bảo hiểm này để thu lời. Do bảo hiểm tuân theo quy luật số lớn, phải có số đông ngƣời tham gia bảo hiểm nên quỹ tài chính huy động từ phí bảo hiểm của các công ty bảo hiểm là rất lớn, trong thực tế chỉ sau các Ngân hàng thƣơng mại. Ở các nƣớc có thị trƣờng bảo hiểm phát triển nhƣ Mỹ, ngành bảo hiểm cung cấp tới trên 10% vốn đầu tƣ trên thị trƣờng vốn. - BHPNT thực hiện các hoạt động giám sát tổn thất quan trọng, giúp phòng tránh và giảm thiểu rủi ro, tổn thất xảy ra cho toàn xã hội. Xuất phát từ lời ích của bản thân doanh nghiệp bảo hiểm, để giảm mức độ tổn thất xảy ra do rủi ro bất ngờ, các doanh nghiệp thƣờng xuyên tiến hành các hoạt động đề phòng và hạn chế tổn thất. Và rõ ràng xét trên phạm vi toàn xã hội những hoạt động này cũng có ý nghĩa rất lớn lao. Ngoài ra, còn có thể kể tới rất nhiều vai trò khác của bảo hiểm nhƣ góp phần tăng cƣờng mối quan hệ kinh tế đối ngoại giữa các nƣớc, tạo công ăn việc làm, tăng GDP, góp phần đảm bảo an sinh xã hội...
11 1.1.2. Phân loại bảo hiểm phi nhân thọ 1.1.2.1. Bảo hiểm tài sản Do đối tƣợng bảo hiểm của bảo hiểm tài sản là tài sản nên loại hình bảo hiểm này có những đặc điểm cơ bản sau: Số tiền bảo hiểm, thể hiện giới hạn trách nhiệm bồi thƣờng của bảo hiểm, bị giới hạn bởi giá trị thực tế của tài sản đƣợc bảo hiểm. Giá trị thực tế của tài sản đƣợc gọi là giá trị bảo hiểm. Giá trị bảo hiểm thông thƣờng đƣợc xác định bằng giá trị của tài sản tại thời điểm mua bảo hiểm. Khi ngƣời tham gia bảo hiểm mua với số tiền bảo hiểm thấp hơn giá trị bảo hiểm đƣợc gọi là bảo hiểm dƣới giá trị. Ví dụ, một chiếc xe ô tô trị giá 500 triệu đồng, chủ xe chỉ có thể tham gia với số tiền bảo hiểm lớn nhất bằng giá trị bảo hiểm là 500 triệu đồng, hoặc tham gia bảo hiểm dƣới giá trị bằng 400 triệu đồng, chứ không thể tham gia bảo hiểm trên 500 triệu đồng. Nguyên tắc này nhằm mục đích đảm bảo bù đắp đúng giá trị tài sản thiệt hại mà không bị khách hàng trục lợi bảo hiểm. Số tiền bồi thƣờng mà ngƣời đƣợc bảo hiểm nhận đƣợc trong mọi trƣờng hợp, ngoài việc không đƣợc vƣợt quá số tiền bảo hiểm theo nhƣ nguyên tắc bồi thƣờng của bảo hiểm nói chung, còn không đƣợc vƣợt quá thiệt hại thực tế do sự cố bảo hiểm gây nên. Ví dụ, một chiếc ô tô đƣợc bảo hiểm vật chất thân xe lại gặp tai nạn, giá trị thiệt hại là 50 triệu đồng, số tiền bồi thƣờng mà chủ xe nhận đƣợc trong bất kỳ trƣờng hợp nào cũng không vƣợt quá 50 triệu đồng. Áp dụng “nguyên tắc thế quyền hợp pháp ” khi xuất hiện ngƣời thứ ba có lỗi và do đó có trách nhiệm đối với thiệt hại tài sản. Theo nguyên tắc này, sau khi trả tiền bồi thƣờng, công ty bảo hiểm sẽ đƣợc thay quyền của ngƣời đƣợc bảo hiểm để thực hiện việc truy đòi trách nhiệm của ngƣời thứ ba có lỗi. Nguyên tắc thế quyền hợp pháp nhằm đảm bảo quyền lợi của ngƣời đƣợc bảo hiểm, chống lại hành vi rũ bỏ trách nhiệm của ngƣời thứ ba có lỗi, đồng thời đảm bảo cả nguyên tắc bồi thƣờng. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ khi áp dụng nguyên tắc thế quyền hợp pháp. Đó là khi ngƣời thứ ba gây lỗi là trẻ em, hoặc là con cái, vợ chồng, cha mẹ... của ngƣời đƣợc bảo hiểm, bởi vì trong trƣờng hợp này theo luật là không phát sinh trách
12 nhiệm dân sự. Áp dụng “nguyên tắc đóng góp” trong trƣờng hợp bảo hiểm trùng. Khi một đối tƣợng bảo hiểm đồng thời đƣợc bảo đảm bằng nhiều hợp đồng bảo hiểm cho cùng một rủi ro, với những điều kiện bảo hiểm giống nhau, thời hạn bảo hiểm trùng nhau, và tổng số tiền bảo hiểm từ tất cả những hợp đồng này lớn hơn giá trị của đối tƣợng bảo hiểm đó thì gọi là bảo hiểm trùng. Trong trƣờng hợp có bảo hiểm trùng, tùy thuộc vào nguyên nhân xảy ra để giải quyết. Thông thƣờng, bảo hiểm trùng liên quan đến sự gian lận của ngƣời tham gia bảo hiểm nhằm trục lợi bảo hiểm. Do đó, về nguyên tắc, doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) có thể hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm nếu phát hiện thấy có dấu hiệu gian lận. Nếu DNBH chấp nhận bồi thƣờng thì lúc này, trách nhiệm của mỗi doanh nghiệp đối với tổn thất sẽ đƣợc phân chia theo tỷ lệ trách nhiệm mà họ đảm nhận. Có thể áp dụng các chế độ bảo hiểm, bao gồm: + Chế độ bảo hiểm bồi thƣờng theo mức miễn thƣờng: Theo chế độ này, DNBH chỉ chịu trách nhiệm đối với những tổn thất mà giá trị thiệt hại thực tế vƣợt quá một mức đã thỏa thuận gọi là mức miễn thƣờng. Việc áp dụng bảo hiểm theo mức miễn thƣờng có thể là tự nguyện hoặc bắt buộc. Nếu giữa DNBH và ngƣời tham gia bảo hiểm thỏa thuận sẽ không bồi thƣờng đối với những tổn thất nhỏ hơn mức miễn thƣờng trên cơ sở tự nguyện thì phí bảo hiểm sẽ đƣợc giảm bớt phụ thuộc vào mức miễn thƣờng cụ thể. Trong trƣờng hợp miễn thƣờng bắt buộc, phí bảo hiểm vẫn giữ nguyên. Bảo hiểm theo mức miễn thƣờng không chỉ tránh cho công ty bảo hiểm phải bồi thƣờng những tổn thất quá nhỏ so với giá trị bảo hiểm mà còn có ý nghĩa trong việc nâng cao ý thức và trách nhiệm đề phòng hạn chế rủi ro của ngƣời đƣợc bảo hiểm. Có hai loại miễn thƣờng: Miễn thƣờng không khấu trừ và miễn thƣờng có khấu trừ. Chế độ bảo hiểm miễn thƣờng không khấu trừ bảo đảm chi trả cho những thiệt hại thực tế vƣợt quá mức miễn thƣờng nhƣng số tiền bồi thƣờng sẽ không bị khấu trừ theo mức miễn thƣờng + Chế độ bảo hiểm bồi thƣờng theo tỷ lệ: Theo chế độ bảo hiểm này, số tiền