i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu
trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình
nghiên cứu nào khác.
Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu nào đã
công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận đánh giá luận văn của
Hội đồng khoa học.
Tác giả luận văn
Hoàng Đình Tráng
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này tôi đã nhận được
sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo, cá nhân, các cơ quan và các tổ chức. Tôi xin
được bầy tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến Ban Giám hiệu trường Đại
học Thủy lợi Hà Nội, các thầy cô giáo trong Khoa Kinh tế và Quản lý, các thầy cô
giáo trong bộ môn Quản lý xây dựng, các cá nhân, các cơ quan và tổ chức đã quan
tâm giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi đặc tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đặng Ngọc
Hạnh, thầy đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá
trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Chi cục Thủy lợi tỉnh Hòa Bình, Ủy ban nhân dân các
huyện và các xã thuộc huyện Lương Sơn, Kỳ Sơn, Yên Thủy; phòng Nông nghiệp và
PTNT các huyện, Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh Hòa Bình và bà
con nhân dân đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình điều tra thực tế để nghiên cứu
đề tài và hoàn thành luận văn này.
Qua đây, tôi xin chân thành cảm ơn những người thân và bạn bè đã chia sẻ cùng tôi
những khó khăn, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi học tập, nghiên cứu
và hoàn thành luận văn.
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vii
DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... viii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ....................................................................ix
PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
CÁC CÔNG TRÌNH NƯỚC SINH HOẠT NÔNG THÔN ......................................... 5
1.1 Cơ sở lý luận ....................................................................................................... 5
1.1.1 Một số khái niệm ....................................................................................................... 5
1.1.2 Vai trò và đặc điểm của công trình nước sinh hoạt nông thôn ............................ 6
1.1.3 Hiệu quả quản lý và sử dụng công trình nước sinh hoạt nông thôn ..................... 7
1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý và sử dụng công trình nước sinh hoạt nông
thôn ............................................................................................................................... 9
1.1.4.1 Yếu tố về tự nhiên, xã hội. .................................................................. 9
1.1.4.2 Yếu tố về công nghệ, năng lực ............................................................ 9
1.1.4.3 Yếu tố về con người, nguồn nước ..................................................... 10
1.1.4.4 Điều kiện thi công ............................................................................. 10
1.2 Nội dung quản lý và sử dụng công trình nước sinh hoạt nông thôn ................. 10
1.3 Nội dung và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả công tác quản lý khai thác công
trình nước sinh hoạt nông thôn ............................................................................... 11
1.3.1 Nội dung đánh giá ................................................................................................... 11
1.3.2 Hệ thống chỉ tiêu đánh giá ...................................................................................... 12
1.3.2.1 Hiệu quả trong quản lý ...................................................................... 12
1.3.2.2 Hiệu quả trong sử dụng ..................................................................... 12
1.3.2.3 Một số chỉ tiêu khác .......................................................................... 12
1.4 Cơ sở thực tiễn .................................................................................................. 13
1.4.1 Thực tiễn quản lý và sử dụng công trình nước sinh hoạt nông thôn ở Việt Nam13
1.4.2 Hệ thống quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương ............................. 14
1.4.3 Hoạt động của các đơn vị tư vấn, sự nghiệp đã đạt được những kết quả nhất
định ............................................................................................................................. 16
iv
1.4.4 Hiệu quả của các công trình cấp nước tập trung nông thôn (CNTTNT) ........... 16
1.4.5 Hiệu quả của các công trình cấp nước nhỏ lẻ ...................................................... 17
1.4.6 Một số chính sách về quản lý công trình nước sinh hoạt nông thôn hiện nay . 17
1.5 Kinh nghiệm đầu tư, quản lý khai thác các công trình nước sạch nông thôn ở
thế giới và Việt Nam. .............................................................................................. 18
1.6 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ......................... 25
Kết luận chương 1 ................................................................................................... 27
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH NƯỚC SINH
HOẠT NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÒA BÌNH ................................... 28
2.1 Đặc điểm cơ bản của tỉnh Hòa Bình ................................................................. 28
2.1.1 Đặc điểm tự nhiên ................................................................................................... 28
2.1.1.1 Vị trí địa lý ........................................................................................ 28
2.1.1.2 Địa hình ............................................................................................ 29
2.1.1.3 Khí hậu, thời tiết, thủy văn ................................................................ 29
2.1.2 Điều kiện kinh tế, xã hội ........................................................................................ 31
2.1.2.1 Đất đai và tình hình sử dụng đất đai ................................................. 31
2.1.2.2 Tình hình nhân khẩu và lao động ..................................................... 33
2.1.2.3 Cơ sở hạ tầng của tỉnh ....................................................................... 35
2.1.2.4 Tình hình phát triển kinh tế xã hội .................................................... 36
2.2 Thực trạng công tác quản lý nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Hòa Bình ......... 38
2.2.1 Mô hình quản lý, khai thác..................................................................................... 38
2.2.2 Phân cấp tổ chức quản lý, vận hành, khai thác công trình .................................. 39
2.2.2.1 Đối với những công trình cấp nước tập trung nông thôn được đầu tư
xây dựng mới và công trình được đầu tư nâng cấp, mở rộng ....................... 39
2.2.2.2 Đối với những công trình hiện có ..................................................... 39
2.2.2.3 Đối với công trình do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường
nông thôn quản lý .......................................................................................... 40
2.2.2.4 Đơn vị quản lý, vận hành, khai thác công trình cấp nước tập trung
nông thôn do UBND cấp huyện quyết định thành lập .................................. 41
2.2.3 Trình độ, năng lực quản lý ..................................................................................... 42
2.2.4 Công tác kiểm tra, giám sát .................................................................................... 45
2.3 Những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân tồn tại .................... 46
v
2.3.1 Những kết quả đạt được ......................................................................................... 46
2.3.1.1 Kết quả công tác cấp nước trên địa bàn tỉnh ..................................... 46
2.3.1.2 Theo dõi, đánh giá tình hình cấp nước nông thôn ............................. 47
2.3.1.3 Cơ chế, chính sách ............................................................................ 49
2.3.1.4 Quy hoạch cấp nước nông thôn ......................................................... 50
2.3.2 Những tồn tại hạn chế ............................................................................................. 52
2.3.2.1 Công tác quản lý vận hành công trình còn yếu kém ......................... 52
2.3.2.2 Theo dõi, đánh giá chất lượng nước cấp chưa được quan tâm ......... 54
2.3.2.3 Mô hình quản lý vận hành không chuyên nghiệp ............................. 54
2.3.3 Nguyên nhân tồn tại ................................................................................................ 55
Kết luận chương 2 ................................................................................................... 57
CHƯƠNG 3 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ
CÔNG TRÌNH NƯỚC SINH HOẠT NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÒA
BÌNH ......................................................................................................................... 58
3.1 Định hướng đầu tư xây dựng và quản lý khai thác các công trình nước sinh
hoạt nông thôn tại tỉnh Hòa Bình ............................................................................ 58
3.1.1 Một số yếu tố ảnh hưởng đến đầu tư và quản lý khai thác các công trình nước
sinh hoạt nông thôn tại tỉnh Hòa Bình ............................................................................ 58
3.1.2 Định hướng chiến lược phát triển cấp nước nông thôn trên địa bàn tỉnh ......... 59
3.1.3 Mục tiêu xây dựng và quản lý các công trình cấp nước sạch nông thôn .......... 60
3.2 Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý và sử dụng các công trình nước
sinh hoạt nông thôn tại tỉnh Hòa Bình .................................................................... 61
3.2.1 Giải pháp ngắn hạn ................................................................................................. 61
3.2.1.1 Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác quản lý vận hành ............... 61
3.2.1.2 Mở các lớp tập huấn kỹ thuật vận hành công trình ........................... 62
3.2.1.3 Tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức trong bảo vệ công
trình cấp nước sạch ........................................................................................ 62
3.2.1.4 Giải pháp tăng cường mối liên hệ giữa các cơ quan quản lý nhà nước
với các tổ chức quản lý, vận hành công trình ................................................ 62
3.2.2 Giải pháp dài hạn..................................................................................................... 63
3.2.2.1 Giải pháp về Hợp tác công tư trong quản lý khai thác các công trình
NSNT ............................................................................................................ 63