Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Tăng trưởng định kỳ và cấu trúc của rừng lá rộng thường xanh ở khu vực Kon Hà Nừng

i

Lêi c¶m ¬n

C«ng tr×nh nµy ®îc hoµn thµnh theo ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cao häc trong

níc, khãa VII do c¬ quan chñ qu¶n lµ Khoa sau ®¹i häc, §¹i häc L©m

nghiÖp Xu©n Mai - Hµ T©y.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn thµnh luËn v¨n, t¸c gi¶ ®· ®îc sù quan

t©m, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì cña l·nh ®¹o trêng §¹i häc L©m nghiÖp Xu©n

Mai - Hµ T©y vµ Khoa sau ®¹i häc, trêng §¹i häc T©y Nguyªn, Ban gi¸m

hiÖu vµ tËp thÓ c¸n bé trêng TH L©m nghiÖp T©y Nguyªn, Phßng kü thuËt

l©m nghiÖp së NN&PT N«ng th«n tØnh Gia Lai, L©m trêng Tr¹m LËp thuéc

Kon Hµ Nõng HuyÖn K’Bang TØnh Gia Lai, H¹t kiÓm l©m huyÖn K’Bang, XÝ

nghiÖp khai th¸c & vËn chuyÓn l©m s¶n Kon Hµ Nõng.

Tríc hÕt xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn PGS. TS Ng« Kim Kh«i, víi

t c¸ch lµ ngêi híng dÉn, ®· tËn t©m híng dÉn vµ dµnh nhiÒu thêi gian

quý b¸u gióp chóng t«i hoµn thµnh luËn v¨n.

Chóng t«i hÕt søc c¶m ¬n sù dµnh thêi gian vµ ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn

quý b¸u cña PGS. TS B¶o Huy gióp chóng t«i hoµn chØnh luËn v¨n.

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n GS.TS Vò TiÕn Hinh, TS NguyÔn Träng B×nh vÒ

nh÷ng gãp ý ®Ó cho viÖc hoµn chØnh luËn v¨n ®¹t chÊt lîng tèt h¬n.

Xin c¶m ¬n Ks TrÇn V¨n Linh, vµ c¸c anh em phßng kü thuËt l©m nghiÖp

thuéc së NN&PT n«ng th«n tØnh Gia Lai ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸

tr×nh thu thËp sè liÖu ngo¹i nghiÖp.

Xin ghi nhËn sù quan t©m gióp ®ì vÒ vËt chÊt còng nh tinh thÇn cña anh

chÞ em líp cao häc l©m nghiÖp khãa VII, b¹n bÌ, ®ång nghiÖp. §Æc biÖt lµ sù

quan t©m ®éng viªn, khuyÕn khÝch còng nh sù th«ng c¶m s©u s¾c cña gia

®×nh.

T©y Nguyªn, 2002

ii

lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng b¶n th©n.

C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ cha tõng ®îc

ai c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc nµo kh¸c.

T¸c gi¶ luËn v¨n

Huúnh Nh©n TrÝ

iii

nh÷ng ký hiÖu sö dông trong luËn v¨n

A: Tuæi c©y

D1.3, d1.3 : ®êng kÝnh c©y vÞ trÝ 1.3m Dcv, Dov: §êng kÝnh cã vá vµ kh«ng vá e: C¬ sè logarit Nepe

Exp(x): Hµm e mò ex

f1.3: H×nh sè thêng N,n: Sè c©y, dung lîng mÉu quan s¸t G, g: TiÕt diÖn ngang vÞ trÝ 1.3m Hvn: ChiÒu cao vót ngon c©y Hf1.3: H×nh cao Ln(): Logarit tù nhiªn (c¬ sè e) Lg(x): Logarit thËp ph©n(c¬ sè 10) tr÷ lîng l©m phÇn

M: Pd: SuÊt t¨ng trëng ®êng kÝnh

r: HÖ sè t¬ng quan

Sa: Sai tiªu chuÈn hÖ sè a Sb: Sai tiªu chuÈn hÖ sè håi quy b

b Tiªu chuÈn khi b×nh ph¬ng cña Pearson 2 V ThÓ tÝch c©y

SQRT() C¨n bËc hai ta, tb, tr: Tiªu chuÈn t cña Student

Zd, Zm: Lîng t¨ng trëng thêng xuyªn hµng n¨m. [7]: Sè thø tù tµi liÖu tham kh¶o

(4.2): Sè hiÖu c«ng thøc, ph¬ng tr×nh (4-1) Sè hiÖu biÓu, ®å thÞ 4.1.2: Sè hiÖu ch¬ng vµ môc

iv

®Æt vÊn ®Ò

môc lôc

3 ch¬ng 1 tæng quan nghiªn cøu ....................................................................................................3 1.1 ë níc ngoµi : .................................................................................................................3 1.1.1 Nghiªn cøu cÊu tróc .......................................................................................................3 1.1.2. Nghiªn cøu t¨ng trëng rõng:......................................................................................4 1.2. ë trong níc : ...............................................................................................................5 1.2.1. VÒ nghiªn cøu ®Þnh lîng cÊu tróc:.............................................................................5 1.2.2. VÒ nghiªn cøu cÊu tróc vµ x©y dùng m« h×nh cÊu tróc ®Þnh híng:........................7 1.2.3. Sinh trëng, t¨ng trëng c¸ thÓ vµ l©m phÇn:............................................................9

12 ch¬ng 2 ®Æc ®iÓm ®èi tîng nghiªn cøu. môc tiªu nghiªn cøu, ph¹m vi vµ giíi h¹n ®Ò tµi ....................................................................................................................12 2.1 §Æc ®iÓm cña khu vùc nghiªn cøu:....................................................................12 2.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn khu vùc nghiªn cøu:....................................................................12 2.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý:................................................................................................ 12 2.1.1.2 §Þa h×nh: .................................................................................................... 12 2.1.1.3. §Êt ®ai: ...................................................................................................... 12 2.1.1.4. KhÝ hËu, Thñy v¨n: ................................................................................... 13 2.1.2. §Æc ®iÓm vÒ tµi nguyªn thùc vËt:...............................................................................14 2.2 Môc tiªu nghiªn cøu: ................................................................................................17 2.2.1 VÒ lý luËn: .....................................................................................................................17 2.2.2 VÒ thùc tiÔn:..................................................................................................................17 2.3 Ph¹m vi vµ giíi h¹n néi dung nghiªn cøu: ....................................................18 2.3.1 VÒ khu vùc nghiªn cøu: ...............................................................................................18 2.3.2 VÒ ®èi tîng nghiªn cøu:.............................................................................................18 2.3.2 VÒ néi dung:..................................................................................................................18

19 ch¬ng 3: néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu..................................................................19 3.1 Néi dung nghiªn cøu:................................................................................................19 3.1.1 Nghiªn cøu t¨ng trëng ®Þnh kú cña c¸c loµi u thÕ: ...............................................19 3.1.2 Nghiªn cøu mét sè quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ®iÒu tra cña c¸ thÓ vµ l©m phÇn:.....19 3.1.3 Nghiªn cøu cÊu tróc l©m phÇn:...................................................................................19 3.1.4 X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n vÒ t¨ng trëng ®Þnh kú phôc vô ®iÒu chÕ rõng........20 3.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:........................................................................................20 3.2.1 Quan ®iÓm vµ ph¬ng ph¸p luËn: ..............................................................................20 3.2.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ thu thËp sè liÖu:............................................................20 3.2.3 Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu:...........................................................................................21

28 ch¬ng 4: kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn.........................................................................28 4.1 ph©n lo¹i nhãm loµi ®ång nhÊt vÒ t¨ng trëng ®êng kÝnh Zd cña c¸c loµi u thÕ:.................................................................................................................28 4.1.1 X¸c ®Þnh loµi u thÕ cña l©m phÇn: ............................................................................28 4.1.1.1 KiÓm tra thuÇn nhÊt c¸c « tiªu chuÈn theo D1.3........................................ 29

v

4.1.1.2 X¸c ®Þnh loµi u thÕ: ................................................................................. 29 4.1.2 Ph©n lo¹i nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng c¸c loµi u thÕ:....................................31 4.2 Quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ®iÒu tra c©y c¸ lÎ vµ l©m phÇn................41 4.2.1 T¬ng quan gi÷a ®êng kÝnh vµ chiÒu cao(Hvn-D1.3) theo nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng:....................................................................................................................................41 4.2.2 Quan hÖ gi÷a chØ tiªu h×nh d¹ng víi c¸c nh©n tè ®êng kÝnh vµ chiÒu cao ............43 4.3 cÊu tróc rõng ..............................................................................................................45 4.3.1 Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh (N-D1.3) cña l©m phÇn vµ c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng: ...........................................................................................................................46 4.3.1.1 Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh cña tæng thÓ............................................... 46 4.3.1.2 Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh cña nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng ..... 48 4.3.2 M« h×nh cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng cho l©m phÇn vµ nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng .....................................................................................................................................52 4.4 §éng th¸i cÊu tróc N-d1.3 l©m phÇn vµ nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng ...................................................................................................................................59 4.5. øng dông mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu. ...........................................................62 4.5.1. øng dông trong khai th¸c rõng..................................................................................63 4.5.2 Nu«i dìng rõng: .........................................................................................................66 4.5.3 Xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn.............................................................................................67

68 ch¬ng 5: kÕt luËn chung, tån t¹i vµ ®Ò nghÞ......................................................................68 5.1 kÕt luËn ..........................................................................................................................68 5.2 Tån t¹i..............................................................................................................................70 5.3 ®Ò nghÞ .............................................................................................................................71

tµi liÖu tham kh¶o

phô lôc

vi

môc lôc c¸c biÓu vµ ®å thÞ

b¶ng biÓu

BiÓu 4- 1 KÕt qu¶ kiÓm tra thuÇn nhÊt « tiªu chuÈn theo D1.3 b¨ng tiªu chuÈn 2 cho K mÉu ®éc lËp. ... 30

BiÓu 4- 2: kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè iv% cho c¸c loµi trong l©m phÇn (trÝch) ........................................................... 31

BiÓu 4- 3: kÕt qu¶ thö nghiÖm c¸c d¹ng ph¬ng tr×nh håi quy cho quan hÖ Pda+5-d1.3................................. 33

BiÓu 4- 4: kÕt qu¶ gép ph¬ng tr×nh quan hÖ pda+5-d1.3 thuÇn nhÊt vÒ hÖ sè gãc.......................................... 35

BiÓu 4- 5: kÕt qu¶ ph©n tÝch t¬ng quan dcv-dov c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng............................ 37

BiÓu 4- 6: quy luËt biÕn ®æi zda+5-d1.3 c¸c loµi vµ nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng.................................... 39

BiÓu 4- 7: ph©n tÝch quan hÖ hvn-d1.3 theo nhãm loµi vµ tæng thÓ ...................................................................... 42

BiÓu 4- 8 KÕt qu¶ ph©n tÝch quan hÖ h×nh d¹ng th©n c©y víi Hvn, D1.3................................................................. 44

BiÓu 4- 9 KÕt qu¶ m« h×nh ho¸ cÊu tróc tÇng sè n-d1.3 ......................................................................................... 47

BiÓu 4- 10 kÕt qu¶ m« h×nh ho¸ cÊu tróc n-d1.3 c¸c nhãm loµi theo ph©n bè lý thuyÕt ............................. 49

BiÓu 4- 11: kÕt qu¶ x©y dùng cÊu tróc ®Þnh híng l©m phÇn b»ng c¸c hµm lý thuyÕt ................................ 57

BiÓu 4- 12: kÕt qu¶ x©y dùng cÊu tróc ®Þnh híng cho nhãm loµi vµ l©m phÇn ............................................ 58

BiÓu 4- 13: ®éng th¸i cÊu tróc n-d1.3....................................................................................................................... 61

§å thÞ:

§å thÞ 4- 1 : BiÓu diÕn mèi quan hÖ Pd(A+5)/D1.3 c¸c loµi u thÕ................................................................................ 36

§å thÞ 4- 2: biÓu diÔn quan hÖ Pda+5-d1.3 c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng.............................................. 36

§å thÞ 4- 3: biÓu diÔn quan hÖ dcv-dov c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng................................................. 38

§å thÞ 4- 4: biÓu diÔn quan hÖ zda+5-d1.3 c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng .............................................. 38

§å thÞ 4- 5 BiÓu diÔn mèi quan hÖ Hvn-D1.3 nhãm loµi vµ tæng thÓ......................................................................... 43

§å thÞ 4- 6: biÓu diÔn quan hÖ gi÷a chØ tiªu h×nh d¹ng víi ®êng kÝnh ngang ngùc ....................................... 45

§å thÞ 4- 7 biÓu ®å ph©n bè N-D1.3 tæng thÓ b»ng hµm weibull ........................................................................... 47

§å thÞ 4- 8: m« h×nh ho¸ cÊu tróc n-d1.3 nhãm loµi i theo ph©n bè weibull.................................................... 49

§å thÞ 4- 9: m« h×nh ho¸ cÊu tróc n-d1.3 nhãm loµi iI theo ph©n bè weibull.................................................... 50

§å thÞ 4- 10: cÊu tróc n-d1.3 lý thuyÕt cña nhãm loµi vµ tæng thÓ .................................................................... 51

§å thÞ 4- 11: biÓu diÔn cÊu tróc ®Þnh híng l©m phÇn b»ng c¸c hµm lý thuyÕt ............................................. 56

§å thÞ 4- 12: biÓu diÔn cÊu tróc n-d1.3 ®Þnh híng nhãm loµi vµ l©m phÇn ........................................................ 58

1

®Æt vÊn ®Ò

Kon Hµ Nõng n»m ë phÝa §«ng Trêng S¬n, cã khÝ hËu ma Èm nhiÖt ®íi

t¬ng ®èi «n hßa t¹o nªn kiÓu rõng l¸ réng thêng xanh ®îc Th¸i V¨n

Trõng (1978)[74] xÕp vµo kiÓu rõng kÝn thêng xanh ma Èm nhiÖt ®íi víi tæ

thµnh loµi rÊt ®a d¹ng phong phó.

Rõng nguyªn sinh ë ®©y cã tr÷ lîng b×nh qu©n 300-400m3/ha, c¸ biÖt cã

l©m phÇn tíi h¬n 600m3/ha víi tr÷ lîng c©y cã cÊp kÝnh 60cm trë lªn chiÕm

60%. Rõng cã cÊu tróc nhiÒu tÇng, tæ thµnh phøc t¹p. Qua mét sè ®iÒu tra

b¸o c¸o nghiªn cøu vÒ rõng tù nhiªn ë khu vùc Kon Hµ Nõng[63] ®· ph¸t

hiÖn ®îc trªn 120 loµi c©y gç trong ®ã cã 80 loµi c©y gç lín, ®Æc biÖt cã mét

sè loµi qóy hiÕm vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ rÊt cao. KÕt cÊu sè c©y theo cÊp ®êng

kÝnh c©y rõng tu©n theo quy luËt ph©n bè gi¶m, trong rõng cã ®Çy ®ñ c¸c thÕ

hÖ (t¸i sinh, dù tr÷, kÕ cËn, thµnh thôc vµ qu¸ thµnh thôc).

Nhãm c¸c loµi c©y gç lín, sèng l©u n¨m, bÒn v÷ng quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt,

chÊt lîng vµ s¶n lîng rõng cã sù ph©n bè t¬ng ®èi râ nÐt theo ®é cao vµ

nÒn ®Êt, ®Æc trng cho tr¹ng th¸i rõng ë vïng ®ã.

Trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y hÇu hÕt diÖn tÝch rõng ®îc ®a vµo ®iÒu chÕ,

tuy nhiªn t¨ng trëng cña rõng tù nhiªn cha ®îc nghiªn cøu ®Çy ®ñ ®Æc

biÖt lµ theo nhãm loµi vÒ t¨ng trëng. Thùc tÕ cho thÊy, ®èi víi diÖn tÝch rõng

trång hoÆc rõng tù nhiªn thuÇn loµi ®iÒu chÕ thêng Ýt gÆp khã kh¨n. Ngîc

l¹i, víi ®èi tîng lµ rõng tù nhiªn hçn lo¹i nhiÒu tÇng lu«n gÆp nh÷ng trë

ng¹i mµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò trë ng¹i ®ã lµ viÖc x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu t¨ng

trëng phôc vô x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu kü thuËt quan trong trong kinh doanh

rõng: Tr÷ lîng rõng ®a vµo khai th¸c, cêng ®é khai th¸c, tr÷ lîng ®Ó l¹i

®Ó rõng phôc håi nhanh nhÊt, thêi gian phôc håi rõng non ,..§©y chÝnh lµ c¬

së khoa häc v÷ng ch¾c cho kinh doanh lîi dông rõng mét c¸ch l©u dµi vµ æn

®Þnh. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ rõng thêng xanh môc tiªu kinh doanh gç lín

2

ë ViÖt Nam thêng ¸p dông mét lu©n kú khai th¸c kho¶ng 20 - 30 n¨m víi

suÊt t¨ng trëng tr÷ lîng lµ 2 - 3% [2,3]. Quy ®Þnh nµy cßn nhiÒu tån t¹i

nhng cha cã c¬ së khoa häc v÷ng ch¾c ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. Nguyªn

nh©n do ®èi tîng ®iÒu chÕ lµ rõng hçn loµi, c¸c c¸ thÓ mçi loµi l¹i hÕt søc

ph©n t¸n, ë mäi cÊp tuæi víi nh÷ng ®Æc ®iÓm sinh trëng vµ t¨ng trëng kh¸c

nhau. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn cã nh÷ng ph¬ng ph¸p míi lµm c¬ së v÷ng ch¾c

vÒ mÆt khoa häc, bæ sung vÒ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu t¨ng trëng cho rõng

hçn lo¹i, kh¸c tuæi, víi sai sè cho phÐp ®Ó ¸p dông trong thùc tiÔn phôc vô

c«ng t¸c ®iÒu chÕ rõng hçn loµi nhiÖt ®íi.

NhËn thøc ®îc tån t¹i thùc tiÔn trªn, víi kiÕn thøc ®îc trang bÞ ë nhµ

trêng vµ sù gióp ®ì cña c¸c ThÇy c« gi¸o trêng ®¹i häc l©m nghiÖp chóng

t«i ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn ®Ò tµi: “T¨ng trëng ®Þnh kú vµ cÊu tróc cña rõng

l¸ réng thêng xanh ë khu vùc Kon Hµ Nõng - Gia Lai”.

3

ch¬ng 1

tæng quan nghiªn cøu

1.1 ë níc ngoµi :

§Ó phôc vô kinh doanh rõng hîp lý, cã hiÖu qu¶, ®¹t ®îc yªu cÇu vÒ

kinh tÕ lÉn sinh th¸i m«i trêng, viÖc nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cÊu tróc cho tõng

kiÓu rõng ®· ®îc tiÕn hµnh hµng tr¨m n¨m nay. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu tõ

m« t¶ ®Þnh tÝnh chuyÓn dÇn sang ph¬ng ph¸p ®Þnh lîng díi d¹ng c¸c m«

h×nh, nh»m kh¸i qu¸t hãa ®îc c¸c quy luËt tån t¹i bªn trong c¸c hÖ sinh th¸i

vµ c¸c mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c thµnh phÇn bªn trong vµ bªn ngoµi, cã

thÓ ®iÓm qua mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu sau:

1.1.1 Nghiªn cøu cÊu tróc

* VÒ m« t¶ h×nh th¸i cÊu tróc rõng: rõng ma nhiÖt ®íi ®· ®îc nghiªn

cøu s©u réng bëi Richards (1952) [62], Catinot[4, 5] ... CÊu tróc h×nh th¸i

rõng ®îc biÓu diÔn b»ng c¸c phÉu diÖn ®å, c¸c nh©n tè cÊu tróc sinh th¸i

®îc m« t¶ ph©n lo¹i theo c¸c kh¸i niÖm: d¹ng sèng, tÇng phiÕn...

C¸c nghiªn cøu nµy ®· ®Æt nÒn mãng quan träng cho c¸c nghiªn cøu øng

dông sau nµy, tuy nhiªn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn vÉn cßn ®Æt nÆng vÒ m«

t¶ ®Þnh tÝnh.

* VÒ ph¬ng ph¸p thèng kª sinh häc:

Tõ nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû 20, to¸n häc thèng kª ®îc coi lµ c«ng cô

quan träng, ®îc ¸p dông ®Ó nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm cÊu tróc rõng, ®Þnh

lîng hãa c¸c quy luËt ®ång thêi lµ thíc ®o trong viÖc ®Ò xuÊt c¸c chØ tiªu

kü thuËt l©m sinh t¸c ®éng vµo rõng[87,89]. C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu tra rót

mÉu, íc lîng c¸c nh©n tè ®iÒu tra, cÊu tróc ngµy cµng ®îc tiªu chuÈn hãa

4

chÆt chÏ ®îc Bertram 1972 [82]... tr×nh bµy tØ mØ vµ phong phó trong s¸ch

cña m×nh.

* Nghiªn cøu ®Þnh lîng cÊu tróc rõng:

Cïng víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc kü thuËt, lÜnh vùc nµy ®·

®îc nhiÒu nhµ khoa häc trªn thÕ giíi nghiªn cøu vµ ®a l¹i nhiÒu kÕt qu¶

kh¶ quan. PhÇn lín c¸c t¸c gi¶ ®i s©u vµo ®Þnh lîng c¸c quy luËt ph©n bè sè

c©y theo ®êng kÝnh th©n c©y ë vÞ trÝ 1m3, ph©n bè sè c©y theo chiÒu cao vót

ngän th©n c©y, theo cì ®êng kÝnh t¸n, theo tiÕt diÖn ngang... Cã thÓ ®iÓm

qua mét sè c«ng tr×nh:

Nghiªn cøu ®Þnh lîng c¸c mèi quan hÖ, cÊu tróc ë rõng nhiÖt ®íi ®îc

Rollel[29] thùc hiÖn c«ng phu: c¸c quan hÖ chiÒu cao-®êng kÝnh ngang

ngùc, ®êng kÝnh t¸n- ®êng kÝnh ngang ngùc... ®îc biÓu diÔn bëi c¸c

®êng håi quy, ph©n bè ®êng kÝnh t¸n, ®êng kÝnh th©n c©y díi c¸c d¹ng

ph©n bè x¸c suÊt. M« h×nh hãa cÊu tróc ®êng kÝnh ®îc ®Æc biÖt quan t©m,

tïy theo t¸c gi¶ vµ ®èi tîng nghiªn cøu, kiÓu cÊu tróc nµy ®îc biÓu diÔn

b»ng nhiÒu d¹ng ph©n bè x¸c suÊt kh¸c nhau Balley(1973)[81] sö dông hµm

Weibull, nhiÒu t¸c gi¶ kh¸c dïng c¸c hµm Hyperbol, hµm mò, Poission,

Logarit, Gama... b»ng ph¬ng ph¸p ®Þnh lîng, nhiÒu t¸c gi¶ kh¸c còng ®·

x©y dùng m« h×nh cÊu tróc vèn rõng vµ nªu lªn nguån gèc sinh th¸i cña

nã[29,83].

Quy luËt ph©n bè sè c©y theo cì kÝnh lµ cÊu tróc ®îc nghiªn cøu sím vµ

s©u nªn ®· mang l¹i nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn.

1.1.2. Nghiªn cøu t¨ng trëng rõng:

VÒ nghiªn cøu sinh trëng, t¨ng trëng: ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ sinh

trëng vµ t¨ng trëng nhng hÇu hÕt tËp trung chñ yÕu nghiªn cøu sinh

trëng, t¨ng trëng cho l©m phÇn thuÇn loµi ®Òu tuæi, phÇn lín c¸c nghiªn

cøu ®Òu x©y dùng thµnh c¸c m« h×nh to¸n häc chÆt chÏ, cã thÓ ®iÓm qua mét

5

sè c«ng tr×nh: Mayer (1952)[85], Mayer, Stevenson(1943)[85], Schumacher

& Coile(1960)[88], Fao(1980)[84]...

C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ ®Æc ®iÓm cÊu tróc vµ t¨ng trëng rõng nãi

chung vµ cho rõng nhiÖt ®íi nãi riªng ®· cã nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan, ®Æt nÒn

mãng v÷ng ch¾c cho nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo vÒ lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn

trong sè c¸c nghiªn cøu nµy, cha cã c«ng tr×nh nµo ®i s©u vµo nghiªn cøu

cÊu tróc cho nhãm loµi ®ång nhÊt vÒ t¨ng trëng ®Ó phôc vô kinh doanh, vÒ

nghiªn cøu t¨ng trëng chñ yÕu tËp trung vµo ®èi tîng lµ rõng thuÇn loµi

®Òu tuæi, do ®ã ®Ò tµi nµy sÏ gióp cho viÖc ®Þnh híng, x¸c ®inh mét sè néi

dung nghiªn cøu c¬ b¶n nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh cho mét

®èi tîng cô thÓ.

1.2. ë trong níc :

§Ó phôc vô kinh doanh rõng l©u dµi vµ æn ®Þnh ®· cã rÊt nhiÒu c«ng tr×nh

tËp trung nghiªn cøu nhiÒu mÆt vÒ ®Æc ®iÓm cÊu tróc rõng trång lÉn rõng tù

nhiªn. NhiÒu t¸c gi¶ ®i s©u vµo m« pháng c¸c cÊu tróc tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc

t¹p b»ng c¸c m« h×nh cña to¸n thèng kª sinh häc.

1.2.1. VÒ nghiªn cøu ®Þnh lîng cÊu tróc:

§· cã nhiÒu t¸c gi¶ quan t©m nh §ång Sü HiÒn(1974)[15] ®· dïng hµm

Mayer vµ hä ®êng cong Pearson ®Ó n¾n c¸c ph©n bè thùc nghiÖm sè c©y

theo cì ®êng kÝnh cho rõng tù nhiªn lµm c¬ së cho viÖc lËp biÓu thÓ tÝch vµ

biÓu ®é thon th©n c©y ®øng rõng ViÖt Nam. Ngoµi ra trong c«ng tr×nh «ng

còng ®a ra quan ®iÓm : rõng ViÖt nam thêng chØ ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸i

niÖm rõng c©y tøc lµ “ Tæng thÓ nh÷ng c©y h×nh thµnh mét kho¶nh rõng

thuÇn nhÊt nhiÒu hay Ýt”(Anoutchin 1952-1961). Do ®ã trong thùc tiÔn, rõng

tù nhiªn níc ta chØ cÇn cã nh÷ng c©y, cã thÓ hçn loµi, kh¸c tuæi nhng cïng

sèng “hßa thuËn” trªn mét diÖn tÝch nµo ®ã, víi mét mËt ®é nhÊt ®Þnh, h×nh

thµnh mét tµn che th× cã thÓ t¹o thµnh hoµn c¶nh rõng vµ cã quy luËt x¸c

6

®Þnh. §©y lµ mét ®Þnh híng quan träng ®Ó ®Æt ra c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt

khi nghiªn cøu vÒ rõng tù nhiªn.

NguyÔn H¶i TuÊt (1982, 1986, 1990, 1991)[76, 77, 78, 79] ®· sö dông

hµm Mayer, kho¶ng c¸ch-h×nh häc ®Ó biÓu diÔn cÊu tróc cña rõng thø sinh,

®ång thêi còng ¸p dông qu¸ tr×nh Poisson vµo nghiªn cøu cÊu tróc quÇn thÓ.

Tr¬ng Hå Tè(1985)[65] ®· dïng hä ®êng cong Pearson vµ hµm Charlie

d¹ng A m« pháng mét sè cÊu tróc cña rõng Th«ng ba l¸ ë T©y Nguyªn.

NguyÔn Ngäc Lung(1987)[41] x©y dùng cÊu tróc mËt ®é b»ng c¸c hµm

håi quy.

Vò Nh©m(1988)[47], Ph¹m ngäc Giao(1989)[13], TrÇn V¨n Con(1991,

2001)[10, 11] ®· sö dông hµm Weibull ®Ó m« h×nh hãa cÊu tróc ®êng kÝnh ë

c¸c kiÓu rõng kh¸c nhau.

Lª Minh Trung(1991)[67] ®· sö dông hµm Weibull m« h×nh hãa cÊu tróc

chiÒu cao vµ ®êng kÝnh vµ hµm Poisson m« pháng cÊu tróc t¸n l¸ c©y. §ång

thêi th¨m dß kh¶ n¨ng m« h×nh hãa c¸c cÊu tróc nµy b»ng c¸c hµm Hyperbol,

Mayer.

B¶o Huy(1988, 1993)[25, 28, 29] ®· thö nghiÖm c¸c hµm: Poisson,

Kho¶ng c¸ch, H×nh häc, Mayer vµ Weibull ®Ó m« h×nh hãa cÊu tróc c¸c nh©n

tè ®iÒu tra cho l©m phÇn B»ng l¨ng ë T©y Nguyªn.

§µo C«ng Khanh(1996)[33] còng ®· chän c¸c hµm: Poisson, Mayer,

Weibull, Schumacher ®Ó m« h×nh hãa cÊu tróc c¸c nh©n tè ®iÒu tra cho rõng

l¸ réng thêng xanh ë H¬ng s¬n-Hµ TÜnh.

TrÇn CÈm Tó(1998)[75] dïng hµm Weibull vµ Kho¶ng c¸ch ®Ó m« h×nh

hãa cÊu tróc rõng tù nhiªn phôc håi sau khai th¸c ë H¬ng S¬n Hµ TÜnh.

Vò §×nh Ph¬ng, §µo C«ng Khanh(2001)[55] còng ®· dïng hä ®êng

cong Pearson ®Ó m« pháng cÊu tróc rõng khi nghiªn cøu cÊu tróc rõng tù

nhiªn ë khu vùc Kon Hµ Nõng.

7

Nh×n chung nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y, khi nghiªn cøu cÊu tróc ®Þnh lîng

c¸c nhµ nghiªn cøu trong níc quan t©m ë c¸c møc ®é kh¸c nhau nhng môc

tiªu chung lµ x¸c lËp c¬ së khoa häc lµm nÒn t¶ng cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i

ph¸p kü thuËt l©m sinh phï hîp nhÊt. HÇu hÕt c¸c nghiªn cøu kh«ng chØ dõng

l¹i ë m« t¶ mµ ®i s©u vµo kh¸i qu¸t hãa, m« pháng to¸n ®ång thêi ®Ò xuÊt c¸c

gi¶i ph¸p l©m sinh trªn c¬ së c¸c chØ tiªu, th«ng sè ®Þnh lîng ®îc.

1.2.2. VÒ nghiªn cøu cÊu tróc vµ x©y dùng m« h×nh cÊu tróc ®Þnh

híng:

§Ó Ên ®Þnh quy m«, ph¬ng híng s¶n xuÊt mét c¸ch cã c¬ së vµ ®óng

®¾n trong ®iÒu chÕ rõng th× viÖc ®Þnh lîng cÊu tróc vµ x©y dùng c¸c m« h×nh

cÊu tróc ®Þnh híng lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. NguyÔn V¨n Tr¬ng (1973-

1986)[68, 69, 70, 71, 72, 73] ®· cã nghiªn cøu tØ mØ vÒ ph¬ng ph¸p thèng kª

c©y ®øng, cÊu tróc ba chiÒu rõng gç hçn lo¹i vµ ®Ò xuÊt c¸c m« h×nh cÊu tróc

mÉu ®Þnh lîng b»ng to¸n häc phôc vô c«ng t¸c khai th¸c nu«i dìng rõng.

Theo t¸c gi¶ ®©y lµ nh÷ng m« h×nh hoµn thiÖn nhÊt trong tù nhiªn vµ trªn c¬

së ®iÒu tiÕt nh÷ng tån t¹i rÊt lín mµ sù ngÉu nhiªn cña thiªn nhiªn mang l¹i.

NguyÔn Hång Qu©n (1975-1981-1982)[57, 58, 59] ®· sö dông hµm

Mayer ®Ó ph©n cÊp c¸c l©m phÇn chÆt chän trªn c¬ së thay ®æi hÖ sè gãc cña

ph¬ng tr×nh khi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh thay ®æi ®Ó x©y dùng m« h×nh cÊu tróc

cho loµi, kiÓu rõng øng víi tõng ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh. Lª Minh

Trung(1991)[67] còng vËn dông ®Ó x©y dùng cÊu tróc mÉu trªn ba cÊp n¨ng

suÊt cho rõng tù nhiªn hçn loµi ë cao nguyªn D¨k n«ng.

Vò BiÖt Linh(1985)[39] ®· x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn rõng hîp lý, kÕt cÊu

chuÈn cho mçi lo¹i rõng môc ®Ých.

NguyÔn Ngäc Lung (1985)[40] cho r»ng:“ Trong thùc tiÔn s¶n xuÊt, sau

khi ph©n chia rõng thµnh c¸c lo¹i, mçi lo¹i thuÇn nhÊt vÒ mét sè mÆt nµo ®ã

nh tæ thµnh, tÇng thø, ph©n bè sè c©y theo cì kÝnh, cã thÓ chän ®îc mét

lo¹i trong c¸c l« tèt nhÊt, cã tr÷ lîng cao, n¨ng suÊt sinh trëng tèt, tæ thµnh

8

cÊu tróc hîp lý nhÊt, c¸c thÕ hÖ c©y gç còng cho phÐp cã s¶n lîng æn ®Þnh,

ta coi lµ mÉu chuÈn tù nhiªn”. §iÒu nµy hoµn toµn nhÊt qu¸n víi quan ®iÓm

cña Phïng Ngäc Lan(1992)[38]:“M« h×nh cÊu tróc mÉu lµ m« h×nh cã kh¶

n¨ng tËn dông tèi ®a tiÒm n¨ng cña ®iÒu kiÖn lËp ®Þa cã sù phèi hîp hµi hßa

gi÷a c¸c nh©n tè cÊu tróc ®Ó t¹o ra mét quÇn thÓ rõng cã s¶n lîng, cã tÝnh æn

®Þnh vµ chøc n¨ng phßng hé cao nhÊt nh»m ®¸p øng môc tiªu kinh doanh

nhÊt ®Þnh”.

Vò §×nh ph¬ng(1987)[52] còng kh¼ng ®Þnh:“CÇn ph¶i t×m trong tù

nhiªn nh÷ng cÊu tróc mÉu cã n¨ng suÊt cao ®¸p øng môc tiªu kinh tÕ trong

tõng khu vùc vµ ®Ó nghiªn cøu cÊu tróc, sinh trëng rõng hçn loµi”, t¸c gi¶

cßn ®Ò xuÊt quan niÖm:“ Tæng thÓ hçn loµi hay cßn gäi lµ rõng c©y lµ do c¸c

phÇn tö thuÇn lo¹i hîp thµnh" Vò §×nh Ph¬ng (1988)[53].

NguyÔn Ngäc Lung(1985) [40] ®· sö dông lý thuyÕt cña c¸c t¸c gi¶ níc

ngoµi vÒ quy luËt ph©n phèi thÓ tÝch cña ba líp c©y: dù tr÷, kÕ cËn, thµnh thôc

theo tû lÖ 1:3:5 vÒ thÓ tÝch ®Ó x©y dùng cÊu tróc mÉu cho rõng l¸ réng thêng

xanh ë Kon Hµ Nõng vµ t¸c gi¶ ®· giíi h¹n cÊp kÝnh cña tõng cÊp lµ: 6cm-26cm

cho cÊp dù tr÷, 26cm-60cm cho líp kÕ cËn vµ >60cm cho líp c©y thµnh thôc.

B¶o Huy(1990, 1993)[26, 28] ®· x©y dùng cÊu tróc ®Þnh híng trªn c¬ së

mËt ®é xuÊt ph¸t tõ mÉu chuÈn tù nhiªn, lùa chän vµ x¸c lËp c¸c m« h×nh N-

D1.3 mÉu cho tõng ®¬n vÞ ph©n lo¹i cña rõng B»ng l¨ng ë T©y Nguyªn, trªn c¬ së ®ã t¸c gi¶ ®Ò xuÊt ®iÒu chØnh cÊu tróc N-D1.3 theo cÊu tróc mÉu hoÆc ®ång d¹ng trong ph¹m vi bÐ h¬n ®êng kÝnh giíi h¹n khai th¸c.

§µo C«ng Khanh(1996)[33] ®· x©y dùng cÊu tróc N-Dt môc ®Ých b»ng hµm Weibull. §èi víi cÊu tróc N-D1.3 vµ cÊu tróc N-H ¸p dông ph¬ng ph¸p m« pháng d·y tÇn sè tÝch lòy ®Ó x©y dùng cÊu tróc môc ®Ých cho c¸c lo¹i

h×nh rõng chñ yÕu cho rõng l¸ réng thêng xanh ë H¬ng S¬n, Hµ TÜnh.

9

1.2.3. Sinh trëng, t¨ng trëng c¸ thÓ vµ l©m phÇn:

Nghiªn cøu sinh trëng c¸ thÓ, l©m phÇn vµ ®Þnh lîng b»ng c¸c m« h×nh

to¸n häc ®· ®îc NguyÔn Ngäc Lung(1987)[42] tæng kÕt. RÊt nhiÒu t¸c gi¶

®· m« h×nh hãa qu¸ tr×nh sinh trëng[10, 47, 50, 44, 24, 56] cho tõng loµi

c©y ë c¸c kiÓu rõng kh¸c nhau.

Mét trong nh÷ng nghiªn cøu ®¸ng quan t©m lµ nghiªn cøu cña t¸c gi¶ Vò

TiÕn Hinh(1987-1988-1999)[16, 17, 19] ®· x©y dùng ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh

quy luËt sinh trëng cho tõng loµi c©y rõng tù nhiªn vµ m« pháng ®éng th¸i

ph©n bè ®êng kÝnh trªn c¬ së t¨ng trëng ®Þnh kú vÒ ®êng kÝnh, lµm c¬ së

x¸c ®Þnh t¨ng trëng ®Þnh kú cho l©m phÇn hçn loµi kh¸c tuæi.

Giang V¨n Th¾ng, TrÞnh Kh¾c Mêi(1988)[64] bíc ®Çu theo dâi bèn

loµi: Cång, Rµng rµng, T¸u, Huûnh cho biÕt mçi vßng n¨m t¬ng øng mét

tuæi.

B¶o Huy(1992, 1993, 1997)[27, 29, 30] X¸c lËp quan hÖ gi÷a t¨ng trëng

b×nh qu©n ®Þnh kú víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra ®Ó dù ®o¸n t¨ng trëng ®Þnh kú vÒ

tr÷ lîng cho tõng ®¬n vÞ kh¶o s¸t vµ x¸c ®Þnh vèn rõng tèi thiÓu ®Ó l¹i ®¶m

b¶o rõng phôc håi nhanh nhÊt.

GÇn ®©y nhÊt Vò §×nh Ph¬ng, §µo C«ng Khanh(2001)[55] nghiªn cøu

sinh trëng, t¨ng trëng theo loµi, nhãm loµi c©y vµ lËp biÓu t¨ng trëng cho

loµi vµ nhãm loµi theo ®êng kÝnh cho rõng l¸ réng thêng xanh ë Kon Hµ

Nõng. §Ó lËp biÓu cho loµi vµ nhãm loµi c¸c t¸c gi¶ ®· x©y dùng c¸c ph¬ng

tr×nh riªng cho tõng loµi, sau ®ã tiÕn hµnh kiÓm tra sù thuÇn nhÊt cña c¸c

tham sè ph¬ng tr×nh ®Ó tiÕn hµnh gép thµnh ph¬ng tr×nh chung, loµi nµo

kh«ng cã sù thuÇn nhÊt th× lËp riªng.

Ng« Kim Kh«i(2002)[35]: dïng ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ZM th«ng qua mèi quan hÖ gi÷a nã víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra cÊu thµnh b»ng c¸c m« h×nh to¸n

lµm c¬ së x©y dùng m« h×nh dù ®o¸n t¨ng trëng thêng xuyªn vÒ tr÷ lîng

ZM cho l©m phÇn:

10

ZM=N.ZV

Trong ®ã: N lµ mËt ®é l©m phÇn.

ZM lµ t¨ng trëng thêng xuyªn vÒ tr÷ lîng l©m phÇn. ZV lµ t¨ng trëng thêng xuyªn vÒ thÓ tÝch c©y tiªu chuÈn

b×nh qu©n.

* VÒ ph¬ng ph¸p thèng kª sinh häc:

Thèng kª to¸n häc nh ®· nªu ë môc1.1, lµ c«ng cô m¹nh ®Ó nghiªn cøu

®Þnh lîng c¸c quy luËt sinh trëng, ph¸t triÓn cña rõng ...lµm nÒn t¶ng ®Ó

tÝnh to¸n c¸c th«ng sè kü thuËt trong ®iÒu chÕ rõng ®ång thêi lµm c¬ së ®Ó ®Ò

xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh cã tÝnh thuyÕt phôc cao ®· ®îc NguyÔn

H¶i TuÊt (1975, 1982) [76, 77]. Vò TiÕn Hinh (1995) [18]Ng« Kim Kh«i

(1998)[34], Lª V¨n TiÕn (1995)... tr×nh bµy trong c¸c tµi liÖu cña m×nh. Víi

sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghÖ m¸y tÝnh, c¸c ch¬ng tr×nh xö lý thèng

kª øng dông trªn Excel [80, 31] còng nh c¸c ch¬ng tr×nh xö lý thèng kª

kh¸c : SPSS, Stagraphic,... ®· më ra mét híng míi trong viÖc øng dông to¸n

sinh häc vµo nghiªn cøu vÒ rõng.

Nh÷ng nghiªn cøu vÒ cÊu tróc phôc vô kinh doanh rõng ë ViÖt Nam trong

nhiÒu thËp niªn qua tËp trung chñ yÕu vµo c¸c kiÓu rõng trång, rõng tù nhiªn

thuÇn loµi, rõng khép vµ rõng thêng xanh... VÒ mÆt ph¬ng ph¸p c¸c t¸c gi¶

®· ®i theo híng ®Þnh lîng gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ së lý luËn vÒ mÆt l©m

sinh vµ mang nhiÒu ý nghÜa trong thùc tiÔn s¶n xuÊt l©m nghiÖp. Rõng l¸

réng thêng xanh kh«ng nh÷ng cã gi¸ trÞ vÒ mÆt kinh tÕ mµ cßn cã ý nghÜa vÒ

mÆt sinh th¸i m«i trêng ®©y lµ kiÓu rõng ®îc c¸c nhµ khoa häc quan t©m

chó ý bëi tÝnh ®a d¹ng vµ phong phó cña nã, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· ®i

s©u m« t¶ thµnh phÇn loµi, cÊu tróc tæ thµnh, cÊu tróc ®êng kÝnh vµ ph©n bè

sè c©y trªn mÆt ®Êt. Mét sè nghiªn cøu vÒ cÊu tróc chiÒu cao, ®êng kÝnh t¸n

®· ®îc ®Ò cËp. Nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y vÒ rõng tù nhiªn l¸ réng thêng

xanh[33, 75, 55, 63] lµ nghiªn cøu míi mÎ vÒ rõng tù nhiªn lµm ®Þnh híng

11

cho c¸c t¸c gi¶ ®i sau. Tuy nhiªn, nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng quy luËt

t¨ng trëng vµ t×m ra ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh t¨ng trëng rõng l¸ réng mét

c¸ch ®¬n gi¶n h¬n víi sai sè cho phÐp lµ vÊn ®Ò cßn tån t¹i cÇn tiÕp tôc

nghiªn cøu. Nh vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cho kiÓu rõng l¸ réng thêng xanh lµ: cã

sù ®ång nhÊt vÒ t¨ng trëng theo nhãm loµi trong rõng l¸ réng thêng xanh

kh«ng? Quy luËt t¨ng trëng ®Þnh kú cña c¸c nhãm loµi u thÕ nh thÕ nµo?

Nh÷ng quy luËt tån t¹i trong c¸c quÇn thÓ, ®Æc biÖt lµ cÊu tróc ba chiÒu, t¨ng

trëng, n¨ng suÊt... cña c¸c quÇn thÓ? C¸c vÊn ®Ò kh¸c vÒ l©m sinh liªn quan

®Õn ®iÒu chÕ kiÓu rõng nµy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. ViÖc gi¶i quyÕt vµ lµm s¸ng

tá mét sè vÊn ®Ò trªn chÝnh lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay, nh»m ®¸p øng môc

®Ých vµ ph¬ng thøc kinh doanh rõng tù nhiªn l¸ réng thêng xanh. Lùa

chän, ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu, c¸c c«ng cô tiªn tiÕn vµo ®èi

tîng nµy sÏ gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ së lý luËn l©m häc hiÖn ®¹i ë ViÖt nam.

12

ch¬ng 2

®Æc ®iÓm ®èi tîng nghiªn cøu. môc tiªu nghiªn cøu,

ph¹m vi vµ giíi h¹n ®Ò tµi

2.1 §Æc ®iÓm cña khu vùc nghiªn cøu:

2.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn khu vùc nghiªn cøu:

L©m trêng Tr¹m LËp n»m trªn ®Þa bµn 2 x·: S¬n Lang vµ §ak Roong thuéc

huyÖn K’ Bang - Kon Hµ Nõng tØnh Gia Lai cã täa ®é ®Þa lý:

2.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý:

Tõ 14o26’00’’ ®Õn 14o18’34’’ ®é vÜ B¾c.

Tõ 108o28’00’’ ®Õn 108o39’00’’ ®é kinh §«ng.

Ph¹m vi ranh giíi cô thÓ lµ:

PhÝa §«ng gi¸p khu b¶o tån thiªn nhiªn Kon Ch R¨ng.

PhÝa T©y gi¸p l©m trêng §ak Roong.

PhÝa Nam gi¸p l©m trêng Hµ Nõng.

PhÝa B¾c gi¸p l©m trêng M¨ng La huyÖn Kon Plong tØnh Kon Tum.

2.1.1.2 §Þa h×nh:

§Þa h×nh cã xu híng nghiªng dÇn tõ §«ng sang T©y vµ tõ B¾c xuèng Nam, thuéc d¹ng ®Þa h×nh nói trung b×nh (N2). §é cao trung b×nh tõ 950m - 1000m. §é cao tuyÖt ®èi lín nhÊt lµ 1300m, ®é cao t¬ng ®èi lín h¬n 1000m,

®é dèc trung b×nh tõ 10o - 20o, n¬i dèc nhÊt lµ 35o.

2.1.1.3. §Êt ®ai:

13

Theo kÕt qu¶ x©y dùng b¶n ®å lËp ®Þa cÊp II tØnh Gia Lai do ph©n viÖn

§iÒu tra quy ho¹ch rõng Nam Trung bé vµ T©y Nguyªn thùc hiÖn n¨m 1995.

Tr¹m lËp cã lo¹i nhãm ®Êt chÝnh sau:

- Nhãm ®Êt Feralit n©u thÉm, n©u ®á ph¸t triÓn trªn ®¸ Macma kiÒm vµ

trung tÝnh(Fk). §©y lµ lo¹i ®Êt Bazan cã tÇng ®Êt dµy vµ trung b×nh, tÇng

mïn(A1) thêng cã mµu n©u thÉm hoÆc n©u ®á, hµm lîng mïn kh¸ cao, tïy

thuéc vµo líp th¶m che mµ biÕn ®éng tõ 1,2-9,9cm. Thµnh phÇn c¬ giíi thÞt

nÆng hoÆc trung b×nh. §Êt h¬i chua (Ph:4-6).

- Nhãm lo¹i ®Êt Feralit vµng ®á ph¸t triÓn trªn ®¸ Macma acid (Fa). §Æc

®iÓm cã tÇng ®Êt dµy vµ trung b×nh, tÇng B thêng cã mµu vµng ®á. Hµm

lîng mïn kh¸ cao, tïy thuéc vµo líp th¶m che mµ biÕn ®éng tõ 1,1-6,2cm.

Thµnh phÇn c¬ giíi thÞt nhÑ hoÆc trung b×nh. §Êt chua(Ph<4).

2.1.1.4. KhÝ hËu, Thñy v¨n:

L©m trêng Tr¹m lËp n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa cao

nguyªn, nhng do ®Þa h×nh lµ sên ®ãn giã mïa §«ng B¾c nªn chÞu ¶nh

hëng cña khÝ hËu §«ng Trêng s¬n vµ Duyªn h¶i. Theo tµi liÖu khÝ tîng

thñy v¨n cña tr¹m khÝ tîng Gia Lai, khÝ hËu vïng S¬n Lang ph©n chia lµm

hai mïa râ rÖt. Mïa ma kÐo dµi tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 11 vµ mïa kh« tõ

th¸ng 12 ®Õn th¸ng 5 n¨m sau.

- NhiÖt ®é trung b×nh n¨m 21-25oC, cao nhÊt lµ 34oC vµ thÊp nhÊt lµ 12oC.

Th¸ng n¾ng nhiÖt ®é b×nh qu©n 26,3oC cßn th¸ng ma lµ 21oC.

- Lîng ma trung b×nh n¨m lµ 2500mm, mïa ma chiÕm 90%.

- §é Èm trung b×nh n¨m: 80%.

- Giã: cã hai híng giã chÝnh lµ giã mïa T©y Nam thÞnh hµnh tõ th¸ng 4-

9 vµ giã mïa §«ng B¾c ho¹t ®éng tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau.

Khu vùc l©m trêng cã hÖ thèng s«ng suèi dµy ®Æc, ph©n bè réng kh¾p.

Suèi lín nhÊt lµ suèi §ak phan ch¶y theo híng tõ B¾c xuèng Nam, qua

trung t©m l©m trêng vµ ®æ vµo s«ng K«n.

14

2.1.2. §Æc ®iÓm vÒ tµi nguyªn thùc vËt:

HÖ thùc vËt trong kiÓu rõng nµy rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Theo thèng kª

cña liªn ®oµn IV, viÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng 1992, chØ riªng khu b¶o tån

Kon Ch R¨ng thuéc l©m trêng Tr¹m LËp cã kho¶ng 473 loµi thuéc 300 chi

vµ trªn 100 hä. C¸c kiÓu th¶m thùc vËt chÝnh trong khu vùc bao gåm:

* KiÓu rõng kÝn thêng xanh ¸ nhiÖt ®íi nói thÊp:

KiÓu nµy thêng ph©n bè trªn ®ai cao lín h¬n 900m, Ýt bÞ t¸c ®éng, cßn

gi÷ ®îc tÝnh nguyªn sinh vÒ c¬ b¶n. §é tµn che 0,7-0,8, mét sè l©m phÇn cã

®é tµn che ®¹t 0,9. NhiÒu t¸c gi¶ chia kiÓu rõng nµy thµnh 2 kiÓu: Rõng kÝn

thêng xanh ma Èm ¸ nhiÖt ®íi nói thÊp vµ Rõng kÝn thêng xanh hçn giao

c©y l¸ réng l¸ kim h¬i kh« ¸ nhiÖt ®íi nói thÊp. Tuy nhiªn hai kiÓu nµy

thêng ®an xen lÉn nhau tïy ®iÒu kiÖn sinh th¸i thæ nhìng, v× vËy viÖc t¸ch

rêi ranh giíi cña c¸c kiÓu nµy hÕt søc phøc t¹p. ë nh÷ng ®Ønh d«ng vµ c¸c

®Ønh nói cã ®é dèc nhá, ®é cao lín h¬n 1000m c¸c loµi c©y l¸ kim lµ Hång

Tïng, Th«ng Nµng ph¸t triÓn m¹nh, ®©y lµ kiÓu u hîp cña c¸c loµi thùc vËt

h¹t trÇn Gymnospermae vµ c¸c loµi c©y l¸ réng chñ yÕu thuéc hä DÎ

(Fagaceae), Long N·o (Lauracceae), Méc lan (Magnoliaceae), §ç Quyªn

(Ericaceae), víi u thÕ râ rÖt thuéc vÒ hai loµi c©y l¸ kim lµ Th«ng nµng

(Podocarpus imbricatus), Hång tïng (Dacrydium elatum). Tû lÖ cña hai loµi

nµy chiÕm ®Õn 40% cã n¬i lªn ®Õn 60%.

Trªn c¸c sên nói, thung lòng hay ë c¸c khe suèi ë ®ai cao díi 1000m,

thùc vËt u thÕ l¹i thuéc c¸c loµi c©y l¸ réng thuéc c¸c hä Long n·o

(Lauraceae), DÎ (Fagaceae), ThÇu dÇu (Euphorbiaceae), Tr©m (Myrtaceae),

§Ëu (Fabaceae)...

Nh×n chung rõng kh«ng cã tÇng vît t¸n vµ thêng ®îc chia thµnh bèn

tÇng

- TÇng u thÕ sinh th¸i cã tÇng kh¸ liªn tôc. Thµnh phÇn thùc vËt cña tÇng

nµy chñ yÕu lµ hai loµi c©y l¸ kim lµ Th«ng nµng (Podocarpus imbricatus) vµ

15

Hång Tïng (Dacrydium elatum) ®«i khi cã Kim giao (Nageia fleugyi). C¸c

loµi c©y l¸ réng thêng gÆp lµ c¸c loµi trong hä Fagaceae, Lauraceae,

Magnoliaceae, Ericaceae, Myrtaceae, Euphorbiaceae...

- TÇng díi t¸n rõng thêng kh«ng liªn tôc, cao 10m-15m, bao gåm c¸c

loµi c©y chÞu bãng mäc r¶i r¸c nh D©u da ®Êt (Baccaurea sylvestris), Ng¸t

(Gironniera subaequalis), Bøa (Garcinia spp), ThÞ (Diospyros spp), QuyÕch

(Chisocheton cumingianus)... vµ c©y con t¸i sinh cña tÇng trªn.

- TÇng c©y bôi cao 2-8m chñ yÕu c¸c loµi Xó h¬ng (Lasianthum spp),

Träng ®òa (Ardisia spp), Ba ch¹c (Euvodia spp)... c©y con cña tÇng sinh th¸i

vµ tÇng díi.

- TÇng th¶m t¬i còng phøc t¹p nhng phæ biÕn lµ c¸c loµi QuyÓn b¸

(Selaginella spp), ngµnh D¬ng xØ (Polypodiophyta), H¬ng bµi (Dianella

nemorosa), La dong (Phrynium dispermum), hä Gõng (Zingiberaceae)...

- Ngo¹i tÇng phæ biÕn lµ c¸c loµi cã th©n leo hoÆc dùa c©y gç thuéc hä Na

(Annonaceae), D©y «ng l·o (Clematis), c¸c loµi Song m©y vµ rÊt nhiÒu loµi

Phong lan sèng phô sinh trªn c¸c c©y th©n gç.

KiÓu rõng nµy cã ®Þa h×nh t¬ng ®èi b»ng ph¼ng, díi t¸n rõng thêng

tha, tho¸ng.

* KiÓu phô thø sinh nh©n t¸c rõng kÝn thêng xanh ¸ nhiÖt ®íi nói

thÊp sau khai th¸c:

KiÓu rõng nµy ph©n bè gÇn l©m trêng Tr¹m LËp cã nguån gèc trùc tiÕp

tõ kiÓu rõng kÝn thêng xanh ¸ nhiÖt ®íi nói thÊp ®· bÞ t¸c ®éng cña con

ngêi th«ng qua viÖc khai th¸c chän c¸c loµi c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Tuy

nhiªn tÇng t¸n rõng cha bÞ ph¸ vì hoµn toµn, ®é tµn che vÉn duy tr× ë møc

0,7-0,8. Trong tÇng t¸n vÉn tån t¹i mét sè loµi c©y gç cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao

víi ®êng kÝnh nhá cha khai th¸c nh: Th«ng nµng, Hång tïng, Giæi...

* KiÓu rõng kÝn thêng xanh Èm nhiÖt ®íi vïng thÊp.

16

KiÓu quÇn thô nµy còng Ýt bÞ t¸c ®éng vÒ c¨n b¶n vÉn cßn gi÷ tÝnh nguyªn

sinh. Tuy nhiªn chiÕm mét diÖn tÝch nhá trong l©m trêng, ph©n bè trªn ®ai

cao díi 900m. Sù u thÕ cña c¸c loµi vµ u hîp thùc vËt rÊt khã x¸c ®Þnh.

C¸c hä thêng gÆp lµ: Hä ®Ëu (Fabaceae), hä ThÇu dÇu (Euphorbiaceae), hä

Long n·o (Lauraceae), hä Cam (Rutaceaea), hä Xoan (Meliaceae). CÊu tróc

chia thµnh 5 tÇng:

- TÇng vît t¸n: tÇng nµy kh«ng râ rÖt do kh«ng liªn tôc. ChØ cã rÊt Ýt c¸

thÓ cña mét sè loµi v¬n lªn tha thít khái t¸n rõng chÝnh nh DÇu l«ng

(Dipterocarpus baudii), QuyÕch (Chisocheton), Géi (Aglaia cambodiana), Si,

§a (Ficus spp)...

- TÇng u thÕ sinh th¸i: rÊt nhiÒu loµi tham gia vµ t¹o thµnh t¸n liªn tôc cã

thÓ kÓ tíi c¸c loµi: Sao ®en (Hopea odorata), Sèng r¾n (Albizia spp), Xoay

(Dialium tonkinensis), Cãc ®¸ (Dacryoides dungi), ChÑo (Ergelhardtia), Ng¸t

(Gironniera), C«m (Elaeocarpus spp), Dung (Symplocos spp), Rµng rµng

(Ormosia), Tr©m (Syzigium), Giæi (Michelia), Re (Cinamomum spp), Ch¾p

(Beilschmiedia spp)... víi ®êng kÝnh b×nh qu©n 20cm-30cm, chiÒu cao tõ 18m-

20m.

- TÇng díi t¸n: cã nhiÒu loµi nh S¶ng (Sterculia lanceolata), Sng

(Semecarpus spp), vµ rÊt nhiÒu loµi c©y chñ yÕu thuéc c¸c hä ThÇu dÇu

(Euphorbiaceae), hä Cam (Rutaceae), hä §ay (Tiliaceae), hä Cµ phª

(Rubitaceae), hä Bøa (Garciniaceae)...

- TÇng c©y bôi: cao tõ 2-8m, gåm c¸c loµi c©y trong hä Cµ phª

(Rubitaceae), hä Cam (Rutaceae), hä Tróc ®µo (Apocynaceae), hä Ba m¶nh

vá (Euphorbiaceae) hä Mua (Melastomadaceae), hä §¬n nem (Myrsinaceae),

hä Cau dõa (Palmae)...

- TÇng th¶m t¬i: bao gåm c¸c loµi D¬ng xØ, Cä, Song, M©y, R¸y, Träng

®òa,...

17

- Ngo¹i tÇng lµ c¸c loµi d©y leo ch»ng chÞt, víi nhiÒu loµi d©y leo th©n gç

lµm t¨ng thªm sù rËm r¹p cña kiÓu rõng nµy. §¹i diÖn chñ yÕu thuéc c¸c hä

Kim cang (Smilacaceae), hä Na (Anonaceae), hä §Ëu Fabaceae), hä Cñ n©u

(Dioscoreaceae)...

Ngoµi c¸c kiÓu th¶m thùc vËt chÝnh trªn trong khu vùc cßn cã c¸c kiÓu:

* KiÓu phô thø sinh nh©n t¸c rõng kÝn thêng xanh nhiÖt ®íi sau

khai th¸c.

* KiÓu phô thø sinh nh©n t¸c rõng kÝn thêng xanh ma Èm nhiÖt

®íi phôc håi sau n¬ng rÉy.

* Tr¶ng cá c©y bôi, c©y gç r¶i r¸c thø sinh nh©n t¸c.

Tuy nhiªn c¸c kiÓu nµy chiÕm mét diÖn tÝch rÊt nhá chñ yÕu ph©n bè gÇn

c¸c b¶n lµng, l©m trêng cho nªn chóng t«i kh«ng ®Ò cËp kü trong luËn v¨n

nµy.

2.2 Môc tiªu nghiªn cøu:

2.2.1 VÒ lý luËn:

* Gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ së lý luËn ph©n lo¹i nhãm loµi dùa vµo t¨ng

trëng.

* Ph¸t hiÖn quy luËt t¨ng trëng ®Þnh kú cho tõng nhãm loµi.

* X©y dùng c¬ së ®Þnh lîng cÊu tróc ®Þnh híng theo nhãm loµi ®ång

nhÊt vÒ t¨ng trëng.

2.2.2 VÒ thùc tiÔn:

* §Ò xuÊt c¸c chØ tiªu, th«ng sè t¨ng trëng ®Þnh kú cña c¸c nhãm loµi

phôc vô tæ chøc kh«ng gian vµ thêi gian trong ®iÒu chÕ rõng.

* X©y dùng cÊu tróc ®Þnh híng theo nhãm loµi u thÕ ®ång nhÊt vÒ t¨ng

trëng trong khu vùc nghiªn cøu lµm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kü

18

thuËt l©m sinh c¬ b¶n trong khai th¸c, nu«i dìng rõng cho c¸c nhãm

loµi.

* Phôc vô c«ng t¸c ®iÒu tra tr÷, s¶n lîng, n¨ng suÊt t¨ng trëng ®Þnh kú

cña l©m phÇn ®Ó lËp kÕ ho¹ch kinh doanh rõng.

2.3 Ph¹m vi vµ giíi h¹n néi dung nghiªn cøu:

2.3.1 VÒ khu vùc nghiªn cøu:

§Ò tµi tËp trung nghiªn cøu t¹i l©m trêng Tr¹m LËp thuéc khu vùc Kon

Hµ Nõng, tØnh Gia Lai.

2.3.2 VÒ ®èi tîng nghiªn cøu:

KiÓu rõng ®Ò tµi tËp trung nghiªn cøu lµ kiÓu rõng kÝn Èm, hçn loµi, l¸

réng thêng xanh trªn ®ai cao tõ 800m - 1200m, tr¹ng th¸i IIIB, IV.

2.3.2 VÒ néi dung:

§Ò tµi giíi h¹n nghiªn cøu t¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m vµ mét sè ®Æc ®iÓm

cÊu tróc c¬ b¶n lµm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vÒ khai th¸c vµ nu«i

dìng trong kinh doanh rõng gç lín.

19

ch¬ng 3:

néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

3.1 Néi dung nghiªn cøu:

§Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Æt ra vÒ lý luËn còng nh thùc tiÔn, ®Ò tµi

tiÕn hµnh nghiªn cøu theo c¸c néi dung sau:

3.1.1 Nghiªn cøu t¨ng trëng ®Þnh kú cña c¸c loµi u thÕ:

* X¸c ®Þnh loµi u thÕ dùa vµo trÞ sè IV%.

* LËp quan hÖ Pd-d1.3, Dcv-Dov, Zd-d1.3 cña loµi u thÕ vµ c¸c loµi kh¸c. * X¸c ®Þnh nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng.

3.1.2 Nghiªn cøu mét sè quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ®iÒu tra cña c¸ thÓ

vµ l©m phÇn:

* T¬ng quan Hvn-D1.3 theo nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng, nhãm loµi

kh¸c vµ chung cho l©m phÇn.

* T¬ng quan f1.3 víi nh©n tè ®êng kÝnh, chiÒu cao theo nhãm loµi u

thÕ.

* T¬ng quan h×nh cao Hf1.3-H

3.1.3 Nghiªn cøu cÊu tróc l©m phÇn:

* CÊu tróc sè c©y theo cÊp kÝnh cña nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vµ

l©m phÇn.

* X©y dùng cÊu tróc ®Þnh híng cho nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng

vµ l©m phÇn

* §éng th¸i N-D theo nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vµ l©m phÇn.

20

3.1.4 X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n vÒ t¨ng trëng ®Þnh kú phôc vô

®iÒu chÕ rõng.

3.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:

3.2.1 Quan ®iÓm vµ ph¬ng ph¸p luËn:

Trªn quan ®iÓm l©m phÇn hçn giao bao gåm tËp hîp c¸c l©m phÇn thuÇn

loµi t¬ng ®èi vµ ®ång nhÊt vÒ t¨ng trëng, ph©n chia rõng hçn loµi thµnh c¸c

®¬n nguyªn ®Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n quy luËt t¨ng trëng.

Sö dông t¨ng trëng ®Þnh kú ®Ó x¸c lËp quy luËt t¨ng trëng cho nhãm

loµi vµ l©m phÇn.

Sö dông m« h×nh hãa c¸c quy luËt cÊu tróc, t¨ng trëng ®Ó m« t¶ cho toµn

®èi tîng nghiªn cøu.

3.2.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ thu thËp sè liÖu:

Sö dông « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh bè trÝ réng r·i trªn c¸c l©m phÇn ph©n bè

trªn ®ai cao 800m-1200m.

Tuy nhiªn, ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ph¸t hiÖn c¸c quy luËt t¬ng quan, cÊu

tróc quÇn thÓ vµ ®Ó lùa chän nh÷ng m« h×nh mÉu tù nhiªn, sè liÖu thu thËp

tËp trung ë c¸c tr¹ng th¸i rõng æn ®Þnh hoÆc ®· bÞ t¸c ®éng nhng cã thêi

gian phôc håi tèt.

Khèi lîng sè liÖu thu thËp phôc vô cho ®Ò tµi bao gåm:

+ 31 « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh diÖn tÝch 2500m2(50mx50m), mçi « ®îc chia

thµnh c¸c « ®¬n vÞ 100m2(10mx10m), trong ®ã:

- 31 « tiªu chuÈn ®îc ®iÒu tra loµi, ®o ®Õm D1.3, Hvn, x¸c ®Þnh phÈm chÊt, dïng nghiªn cøu cÊu tróc ®êng kÝnh, x¸c ®Þnh loµi u thÕ, t¬ng quan ®êng

kÝnh, chiÒu cao.

- 2 b¨ng gåm 10 « 10mx10m(100m2) trong mçi « 2500m2 ®îc ®iÒu tra

loµi, ®êng kÝnh, phÈm chÊt, x¸c ®Þnh t¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m cuèi cïng,

21

bÒ dµy vá b»ng c¸ch ®Ïo v¸t th©n c©y t¹i vÞ trÝ 1m3 theo ph¬ng ph¸p Vò TiÕn

Hinh (1987)[16], phôc vô nghiªn cøu quan hÖ ®êng kÝnh cã vá vµ kh«ng vá,

t¨ng trëng ®Þnh kú ®êng kÝnh vµ l©m phÇn.

+ Gi¶i tÝch th©n c©y bæ sung ë c¸c nhãm loµi thuéc ®Ò tµi nghiªn cøu: c¾t

thít 00 ®Ó x¸c ®Þnh tuæi, c¾t thít vÞ trÝ 1m3 vµ ®o ®êng kÝnh ë c¸c tuæi. §o

®Õm c¸c chØ tiªu x¸c ®Þnh thÓ tÝch c©y ng· theo Huber, phôc vô nghiªn cøu

quan hÖ h×nh sè, h×nh cao víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra, mçi loµI trªn 30 c©y.

3.2.3 Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu:

Tµi liÖu quan s¸t ®îc chØnh lý nh sau:

* S¾p xÕp ph©n bè thùc nghiÖm: tÇn sè thùc nghiÖm ®îc s¾p xÕp theo tæ,

víi cù ly tæ theo c«ng thøc thùc nghiÖm cña Brooks vµ Carruther, NguyÔn

H¶i TuÊt (1982)[77]. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t hiÖn quy luËt ph¸t sinh ph¸t triÓn cña

l©m phÇn theo NguyÔn V¨n Tr¬ng[69], víi diÖn tÝch « tiªu chuÈn 1/4ha th×

râ rµng lµ xÕp cÊp cù ly hÑp (4cm) lµ kh«ng phï hîp. §Ó quy luËt ph©n bè sè

c©y theo cì kÝnh trong rõng tù nhiªn hçn loµi ®îc thÓ hiÖn râ nÐt t¸c gi¶

còng ®Ò xuÊt cù ly cÊp kÝnh lµ 8cm hoÆc 10cm. §Ò tµi thèng nhÊt chän cù ly cÊp kÝnh ®Ó nghiªn cøu cÊu tróc N-D1.3 lµ 10cm, mÆt kh¸c cù ly cÊp kÝnh nµy còng ¸p dông thuËn lîi trong thùc tiÔn s¶n xuÊt kinh doanh.

* Gép « tiªu chuÈn: dïng tiªu chuÈn 2 cña pearson dïng cho k mÉu ®éc

lËp[18] kiÓm tra thuÇn nhÊt cña c¸c « tiªu chuÈn, gép quy ra ha chung theo

tr¹ng th¸i, bá c¸c « kh«ng thuÇn nhÊt.

Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh kiÓm tra nh sau:

Gi¶ sö cã k mÉu, t¬ng øng víi k biÕn ®éc lËp lÊy gi¸ trÞ tõ Z1...Zm víi

x¸c suÊt Pij=P(xi=zi) víi (j=1, 2, ...m; i=1, 2, ...k)

22

xi zi x1... xk fij=fj

fi1 fi2 . . f11... f12... ..... fk1 fk2 . f1 f2 .

m fim f1m... fkm fm

n  ni n1... nk



Ho: F1=F2=...=Fk (Pij=Pj hay fij/ni =fj/n cho mäi i vµ j).

Tiªu chuÈn 2 ®îc x¸c ®Þnh nh sau: 







(3.0)



1 

/ nnf j i nf j i

t < 2

(0.05, [(m-1)(k-1)] th× Ho

NÕu 2

* TÝnh to¸n tû lÖ tæ thµnh: tû lÖ tæ thµnh cña tõng loµi c©y trªn 1ha ®îc

tÝnh to¸n theo ph¬ng ph¸p cña Daniel Marmillod, Vò §×nh HuÒ (1984)[23],

§µo C«ng Khanh (1996)[33] th«ng qua 2 chØ tiªu: tû lÖ % mËt ®é(N%) vµ tiÕt



diÖn ngang(G%). Mçi loµi ®îc x¸c ®Þnh tû lÖ tæ thµnh IV%:

 2

(3.1)

Theo Daniel Marmillod, nh÷ng loµi c©y nµo cã IV%>5% lµ nh÷ng loµi cã

ý nghÜa vÒ mÆt sinh th¸i. MÆt kh¸c theo Th¸i V¨n Trõng (1978)[74]: trong

mét l©m phÇn, nhãm loµi c©y nµo ®ã chiÕm 50% tæng c¸ thÓ cña tÇng c©y cao

th× nhãm loµi ®ã ®îc coi lµ nhãm loµi u thÕ. Nhãm loµi c©y cã trÞ sè

IV%>50% ®îc xem lµ loµi u thÕ.

* Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu t¨ng trëng:

- T¨ng trëng ®êng kÝnh(Zd):

+ Do suÊt t¨ng trëng ®êng kÝnh (Pd) Ýt biÕn ®éng h¬n t¨ng trëng

®êng kÝnh(Zd) , nªn dïng chØ tiªu Pd vµ thiÕt lËp quan hÖ Pd(A+5)-D(A) theo ph¬ng ph¸p cña GS.TS. Vò TiÕn Hinh[16]

23

* nA

(3.2)

Trong ®ã

Pd(A+n) lµ suÊt t¨ng trëng ®êng kÝnh ®Þnh kú 5 n¨m. DA lµ ®êng kÝnh kh«ng vá t¹i vÞ trÝ 1m3.

+ KiÓm tra thuÇn nhÊt hÖ sè gãc c¸c ph¬ng tr×nh ®· lËp riªng cho tõng

loµi, nÕu thuÇn nhÊt th× gép ®Ó dÔ sö dông chung b»ng tiªu chuÈn phï hîp

2

+ Sau khi x¸c ®Þnh ®îc suÊt t¨ng trëng t¬ng øng víi tõng cì kÝnh th×





lîng t¨ng trëng ®êng kÝnh Zdi ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

nA 

1 Pd



5A 

  

  1 

(3.3)

Trong ®ã:Zd(A+n) lµ lîng t¨ng trëng ®êng kÝnh ®Þnh kú 5 n¨m cì kÝnh i

DA lµ gi¸ trÞ gi÷a cÊp kÝnh thø i

+ LËp quan hÖ Dcv-Dov ®Ó chuyÓn vÒ ®êng kÝnh cã vá theo d¹ng: (3.4)

Dcv= a+b.Dov - T¨ng trëng thÓ tÝch vµ tr÷ lîng (ZV, ZM) + Sau khi x¸c ®Þnh ®îc Zd(A+n), sÏ tÝnh hÖ sè chuyÓn cÊp kÝnh ®Ó x¸c

)



®Þnh sè c©y vît cÊp theo c«ng thøc:

(  nA K

(3.5)

Trong ®ã: K lµ cù ly cì kÝnh.

f lµ hÖ sè chuyÓn cì kÝnh

Dùa vµo ph©n bè N/D hiÖn t¹i vµ ph©n bè N/D sau 5 n¨m, kÕt hîp víi c¸c

nA 



t¬ng quan H-D, Hf-H, f1.3-H hoÆc f1.3-D sÏ x¸c ®Þnh ®îc lîng t¨ng trëng vÒ thÓ tÝch vµ tr÷ lîng ZV, ZM theo c«ng thøc:

 n

nA 



(3.6)

 n

vµ (3.7)

24

* Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ®iÒu tra:

C¨n cø vµo tµi liÖu thùc nghiÖm, lùa chän vµ x©y dùng c¸c d¹ng ph¬ng

tr×nh kinh nghiÖm.

* Ph¬ng ph¸p íc lîng c¸c tham sè cña ph¬ng tr×nh vµ lùa chän

ph¬ng tr×nh tèi u:

C¸c ph¬ng tr×nh d¹ng hµm mò ®Òu ®îc tuyÕn tÝnh hãa, sö dông ph©n

tÝch håi quy ®Ó íc lîng c¸c tham sè(sö dông ch¬ng tr×nh xö lý thèng kª

trªn Excel ®Ó tÝnh to¸n)[31,80], kiÓm tra sù tån t¹i cña hÖ sè t¬ng quan r vµ

cña tõng tham sè b»ng tiªu chuÈn t.

KiÓm tra sù tån t¹i cña hÖ sè t¬ng quan r b»ng tiªu chuÈn t nh sau

Víi gi¶ thiÕt Ho:

H1:≠



Gi¶ thiÕt H0 ®îc kiÓm tra b»ng tiªu chuÈn t cña Student:



(3.8) tr=

nÕu tr  t05(k=n-2) th× H+ nÕu tr > t05(k=n-2) th× H- * KiÓm tra sù thuÇn nhÊt nhiÒu hÖ sè håi quy cña ph¬ng tr×nh cïng

d¹ng(y=a+bx):

- Trêng hîp 2 hÖ sè håi quy dïng tiªu chuÈn t cña Student.

KiÓm tra sù tån t¹i cña c¸c hÖ sè ph¬ng tr×nh håi quy:

Víi gi¶ thiÕt HoA: A=0, H1A: A≠

H0B: B=0, H1B: B≠

 S

C¸c gi¶ thiÕt trªn ®îc kiÓm tra b»ng tiªu chuÈn t cña Student:

1 xQ

(3.9) ta =Error! víi Sa=

S  x xnQ

(3.10) tb =Error! víi Sb=

25

nÕu ta , tb  t05(k=n-2) th× H0A

+ , H0B - , H0B

nÕu ta , tb > t05(k=n-2) th× H0A

Ph¬ng tr×nh tèi u ®îc lùa chän trªn c¬ së:

- Ph¬ng tr×nh ®¬n gi¶n, ®é chÝnh x¸c cao, ph¶n ¸nh ®óng quy luËt sinh

vËt häc.

- HÖ sè t¬ng quan cao nhÊt vµ tiªu chuÈn kiÓm tra F lín nhÊt.

HÇu hÕt c¸c d¹ng ph¬ng tr×nh sö dông trong ®Ò tµi ®· ®îc c¸c t¸c gi¶ ®i

tríc nghiªn cøu vµ sö dông nªn chóng t«i kh«ng kh«ng kiÓm tra sai dÞ gi÷a

 vµ r.

b cña Pearson. NÕu cã

- trêng hîp nhiÒu hÖ sè håi quy dïng tiªu chuÈn 2

sù thuÇn nhÊt, c¸c ph¬ng tr×nh cã thÓ gép thµnh mét ph¬ng tr×nh b×nh qu©n

b cña Pearson

chung.

KiÓm tra thuÇn nhÊt c¸c hÖ sè håi quy bi b»ng tiªu chuÈn 2 Víi

H0: B1=B2=...=Bi H1: cã Ýt nhÊt mét Bi kh¸c víi c¸c Bj cßn l¹i

b nh sau:

Gi¶ thiÕt H0 ®îc kiÓm tra b»ng tiªu chuÈn 2

b = wbb2-Error!

2 (3.11)

Víi

b lµ ph¬ng sai hÖ sè håi quy b.

Wb =Error! S2 trong ®ã

NÕu c¸c hÖ sè håi quy thuÇn nhÊt víi nhau th× gép thµnh ph¬ng tr×nh

chung víi c¸c tham sè a, b lµ:

b =Error!

(3.12)

a =Error!

(3.13)

* Ph¬ng ph¸p m« pháng c¸c kiÓu cÊu tróc rõng:

26

Sau khi s¾p xÕp tÇn sè thùc nghiÖm theo tæ, tÝnh to¸n mét sè ®Æc trng

mÉu, xem xÐt kiÓu d¹ng ph©n bè, tõ ®ã lùa chän c¸c hµm ph©n bè lý thuyÕt

®Ó m« pháng. Mét sè ph©n bè lý thuyÕt ®îc sö dông:

- Ph©n bè Kho¶ng c¸ch - H×nh häc(NguyÔn H¶i TuÊt(1975)[76])

Ph©n bè kho¶ng c¸ch lµ ph©n bè x¸c xuÊt cña biÕn ngÉu nhiªn ®øt qu·ng



cã d¹ng to¸n häc:

P x )(

  ) 1(   

x 0  1   x 1 

1)( 

  

(3.14)

Trong ®ã  vµ  lµ hai tham sè. TÝnh chÊt cña ph©n bè kho¶ng c¸ch:

Khi <(1- )(1) ph©n bè cã d¹ng mét ®Ønh t¹i x=1

Khi >(1- )(1) ph©n bè cã d¹ng gi¶m.

Khi =(1) cã thÓ thay thÕ b»ng ph©n bè H×nh häc.

- Ph©n bè h×nh häc cã d¹ng:

(3.15) P(x)=x(1-) víi x=0, 1, 2,...,r

(3.16)

(3.17)

- Ph©n bè Weibull: lµ ph©n bè liªn tôc, miÒn gi¸ trÞ (0, +): Hµm mËt ®é f(x) = . (x-xmin) -1.exp(-.(x-xmin) ) Hµm ph©n bè: F(x)=1-exp(-.(x-xmin) ) Trong ®ã: x lµ trÞ quan s¸t

Xmin lµ trÞ quan s¸t bÐ nhÊt

,  lµ hai tham sè

TÝnh chÊt cña ph©n bè:

Khi   1 : ph©n bè d¹ng gi¶m.

Khi 1   3.6 : ph©n bè lÖch tr¸i

Khi 3.5   4.5 : cã thÓ dïng ph©n bè chuÈn thay thÕ.

Dùa vµo kiÓu d¹ng cña ph©n bè thùc nghiÖm, chän kho¶ng  víi bíc

nh¶y lµ 0.1 ®Ó íc lîng .

Khi =1 ph©n bè Weibull trë thµnh ph©n bè mò:

27

(3.18) P(x)= .e-.x

- Ph©n bè gi¶m kiÓu ph¬ng tr×nh Mayer cã d¹ng:

(3.19) yi=.e-.xi

Trong ®ã: yi lµ tÇn sè quan s¸t, xi lµ trÞ sè quan s¸t. C¸c tham sè cña ph©n bè lý thuyÕt ®îc íc lîng b»ng ph¬ng ph¸p cùc

®¹i hîp lý, kiÓm tra sù phï hîp cña ph©n bè thùc nghiÖm b»ng tiªu chuÈn 2

tÝnh to¸n nhá nhÊt. Riªng c¸c tham sè hµm Mayer ®îc íc lîng b»ng

ph¬ng ph¸p b×nh ph¬ng tèi thiÓu.

28

ch¬ng 4:

kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn

4.1 ph©n lo¹i nhãm loµi ®ång nhÊt vÒ t¨ng trëng

®êng kÝnh Zd cña c¸c loµi u thÕ:

T¨ng trëng ®êng kÝnh lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó tÝnh sè

c©y chuyÓn tiÕp lªn c¸c cÊp kÝnh trªn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ®ång thêi

còng lµ thµnh tè trong viÖc x¸c ®Þnh lîng t¨ng trëng tr÷ lîng cña l©m

phÇn, lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh thêi gian nu«i dìng, lu©n kú khai th¸c,

c©n ®èi gi÷a cêng ®é khai th¸c vµ lu©n kú khai th¸c, dù ®o¸n tr÷ s¶n lîng

phôc vô cho viÖc lËp ph¬ng ¸n ®iÒu chÕ rõng. §èi víi rõng tù nhiªn ®©y lµ

mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n, do ®ã nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng quy luËt

t¨ng trëng, ph©n lo¹i c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng nh»m t×m ra

ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh t¨ng trëng rõng l¸ réng mét c¸ch ®¬n gi¶n h¬n víi sai

sè cho phÐp ®Ó ¸p dông ngay trong thùc tiÔn lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt. Víi

thêi gian vµ ®iÒu kiÖn kh«ng cho phÐp, ë ®©y chóng t«i chØ tiÕn hµnh ph©n

lo¹i nhãm loµi ®ång nhÊt vÒ t¨ng trëng cho c¸c loµi u thÕ vµ loµi phï hîp

víi môc ®Ých kinh doanh trong l©m phÇn.

4.1.1 X¸c ®Þnh loµi u thÕ cña l©m phÇn:

C¸c loµi c©y u thÕ cña c¸c u hîp thùc vËt lµ nh÷ng loµi c©y ë tÇng u

thÕ sinh th¸i, tÇng rõng chÝnh, gi÷ vai trß chi phèi hoµn c¶nh sinh th¸i cña

rõng, cã kh¶ n¨ng tËn dông kh«ng gian dinh dìng cao, kÝch thíc c©y lín.

Nh×n chung, nhãm c¸c loµi c©y nµy rÊt phï hîp víi môc tiªu kinh doanh gç ë

rõng l¸ réng thêng xanh.

Danniel Marmillod [23] x¸c ®Þnh trong rõng nhiÖt ®íi loµi c©y nµo cã

N%+G% > 10% lµ c¸c loµi cã ý nghÜa vÒ mÆt sinh th¸i. §Ò tµi sö dông

29

ph¬ng ph¸p nµy kÕt hîp víi quan tr¾c cña Th¸i V¨n Trõng[74] ®Ó x¸c ®Þnh

loµi u thÕ cho ®èi tîng nghiªn cøu. Cô thÓ nh sau:

* Loµi cã trÞ sè IV% >5%

* Giíi h¹n loµi u thÕ ®¶m b¶o tæng IV% tèi thiÓu kho¶ng 50%.

Trªn c¬ së sè liÖu thu thËp ë 31 « tiªu chuÈn diÖn tÝch 2500m2 chóng t«i

dïng tiªu chuÈn 2 ®Ó gép « tiªu chuÈn, quy ra ha theo loµi sau ®ã x¸c ®Þnh

trÞ sè IV% theo c«ng thøc (3.1).

4.1.1.1 KiÓm tra thuÇn nhÊt c¸c « tiªu chuÈn theo D1.3

Nh ®· tr×nh bµy vÒ mÆt ph¬ng ph¸p kiÓm tra thuÇn nhÊt c¸c « tiªu

chuÈn ë môc 3.2.3 chóng t«i tiÕn hµnh s¾p xÕp ph©n bè sè c©y theo cì kÝnh

t > 2

(0.05,

10cm cña 31 « tiªu chuÈn. TÝnh to¸n 2 theo c«ng thøc (3.0). NÕu 2

[(m-1)(k-1)] tøc Ho

th× tiÕn hµnh dß 2 theo cét vµ hµng nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng «

cùc ®oan ®Ó lo¹i bá (nh÷ng cét, hµng cã 2 lín bÊt thêng so víi nh÷ng «

t < 2

(0.05, [(m-1)(k-1)] th× dõng l¹i. KÕt qu¶ ®· lo¹i bá 7 «

2 kh¸c) cho ®Õn khi

t=191,2

(0.05, 184) =216.65. Sö dông 24 « tiªu chuÈn

tiªu chuÈn t¬ng øng víi 2

cßn l¹i ®Ó tÝnh to¸n quy ra ha cho tõng loµi vµ c¸c tÝnh to¸n kh¸c cña ®Ò tµi.

KÕt qu¶ tr×nh bµy cô thÓ trong biÓu (4-1) vµ phô biÓu (4-1).

4.1.1.2 X¸c ®Þnh loµi u thÕ:

C¨n cø kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè IV% theo c«ng thøc(3.1) c¸c loµi u thÕ trong

l©m phÇn bao gåm: Hoa khÕ chiÕm 16,21%, Tr©m 13,6%, Th«ng nµng

11,51%, Hång tïng 5,4% víi tæng IV% lµ 46,7%. Do tæng IV% cha ®¹t

50% nªn chóng t«i chän thªm c¸c loµi cã trÞ sè IV% nhá h¬n 5% bao gåm:

Cång vµng 4,04%, Chß xãt, 4,02%, Giæi 3,5%. ®©y còng lµ c¸c loµi cã gi¸ trÞ

kinh tÕ, phï hîp víi môc ®Ých kinh doanh. Tæng trÞ sè IV% lóc nµy ®¹t

58,31% kÕt qu¶ tr×nh bµy trong biÓu (4-2) vµ phô biÓu (4-2).

30 BiÓu 4- 1 KÕt qu¶ kiÓm tra thuÇn nhÊt « tiªu chuÈn theo D1.3 b¨ng tiªu chuÈn 2 cho

K mÉu ®éc lËp.

31 BiÓu 4- 2: kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè iv% cho c¸c loµi trong l©m phÇn (trÝch)

Loµi

G

IV%

Tæng IV%

N

hoa khÕ

572

50,6

16,2

tr©m

536

39,1

13,62

29,8

th«ng nµng

327

40,8

11,5

41,3

hång tïng

143

19,8

5,41

46,75626

cång vµng

229

7,27

4,04

50,79851

chß xãt

145

12,4

4,03

54,82517

giæi

109

11,8

3,49

58,31421

4.1.2 Ph©n lo¹i nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng c¸c loµi u thÕ:

Sau khi x¸c ®Þnh loµi u thÕ cña l©m phÇn chóng t«i tiÕn hµnh x¸c lËp

quan hÖ t¨ng trëng ®Þnh kú vÒ ®êng kÝnh víi ®êng kÝnh t¹i vÞ trÝ 1m3 cho

tõng loµi u thÕ vµ cho nhãm loµi kh¸c.

V× suÊt t¨ng trëng vÒ ®êng kÝnh (Pd) Ýt biÕn ®éng h¬n t¨ng trëng vÒ

®êng kÝnh (Zd) nªn chóng t«i tiÕn hµnh x¸c lËp quan hÖ Pd-D1.3 sau ®ã suy ra t¨ng trëng vÒ ®êng kÝnh (Zd).

D¹ng quan hÖ nµy cã d¹ng gi¶m. GS.TS. Vò TiÕn Hinh[16] ®Ò xuÊt d¹ng

ph¬ng tr×nh:

b ( AD

)

(4.1) Pd(A+n)=a+

-b

PGS.TS. B¶o Huy[32] ®Ò xuÊt d¹ng ph¬ng tr×nh:

(4.2)

(4.3) Pd(A+n)=a.D(A) Pd(A+n)=a.exp(-b.D(A))

Tõ c¸c cÆp sè liÖu Pd(A+n)/D(A), lËp quan hÖ cho tõng loµi. C¨n cø chØ tiªu chän ph¬ng tr×nh ®· nªu ë môc (3.2.3) ®Ó lùa chän ph¬ng tr×nh tèi u, sau

32

®ã kiÓm tra sù thuÇn nhÊt vÒ hÖ sè gãc ®Ó gép thµnh ph¬ng tr×nh chung cho

nhãm loµi hoÆc l©m phÇn.

- X¸c ®Þnh t¨ng trëng ®êng kÝnh cho tõng cì kÝnh:

Víi: (4.4) Pd(A+n) = (D(A+n) - D(A)) / D(A+n)

 (4.5) 1 - D(A) / D(A+n) = Pd(A+n)

 (4.6) D(A+n) = D(A) / (1 - Pd(A+n))

Víi (4.7)

(4.8) Zd(A+n) = D(A+n) - D(A) ThÕ D(A+n) ë (4.6) vµo (4.7) cã: Zd(A+n) = Error!- DA

Hay: (4.9) Zd(A+n) = D(A) (Error! - 1)

theo d¹ng (4.1) hoÆc (4.2) hoÆc (4.3) thÕ vµo

Tõ quan hÖ Pd(A+n) / D(A) (4.9) ®îc quan hÖ Zd(A+n)/D(A)

Trong ®ã D(A) lµ ®êng kÝnh kh«ng vá Dov, ®Ó chuyÓn vÒ ®êng kÝnh cã

vá Dcv tiÕn hµnh lËp quan hÖ:

(4.10)

Suy ra (4.11) Dcv = n + m.Dov Dov = (Dcv -n) / m

ThÕ (4.11) vµo quan hÖ Zd(A+n)/D(A) sau ®ã thÕ c¸c gi¸ trÞ D(A)cv lµ trÞ sè gi÷a c¸c cì kÝnh vµo quan hÖ Zd(A+n)/D(A)dù ®o¸n ®îc Zd(A+n) cho tõng cì kÝnh.

§Ò tµi ®· thö nghiÖm c¶ ba d¹ng ph¬ng tr×nh (4.1), (4.2) vµ (4.3). KÕt

qu¶ cô thÓ tr×nh bµy trong biÓu (4-3) vµ phô biÓu (4-3)

33 BiÓu 4- 3: kÕt qu¶ thö nghiÖm c¸c d¹ng ph¬ng tr×nh håi quy cho quan hÖ Pda+5-d1.3

34

Qua biÓu (4-3) chóng t«i nhËn thÊy c¶ ba d¹ng ph¬ng tr×nh trªn ®Òu cã

thÓ sö dông ®Ó thiÕt lËp quan hÖ Pd(A+n)/D(A) v× hÖ sè t¬ng quan lín, biÓu hiÖn mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a Pd(A+n)/D(A). HÖ sè t¬ng quan (r) ë c¶ ba d¹ng ®Òu

thùc sù tån t¹i ë møc =0.05. So s¸nh hÖ sè t¬ng quan(r) ë c¸c loµi vµ c¸c

d¹ng ph¬ng tr×nh chóng t«i nhËn thÊy d¹ng ph¬ng tr×nh (4.1) hÇu hÕt ë c¸c

loµi ®Òu cã hÖ sè t¬ng quan cao h¬n so víi c¸c d¹ng ph¬ng tr×nh (4.2) vµ

(4.3). Do ®ã ®Ò tµi chän d¹ng ph¬ng tr×nh (4.1) cho quan hÖ Pd(A+n)/D(A). Ph¬ng tr×nh x©y dùng ®îc cho c¸c loµi lµ:

1 AD (

)

Hoa khÕ (4.12) PdA+5=-0.038+0.46*

1 AD (

)

Tr©m (4.13) PdA+5=-0.035+0.478*

1 AD (

)

(4.14) Th«ng nµng PdA+5=-0.038+0.486*

1 AD (

)

Hång tïng (4.15) PdA+5=-0.036+0.484*

1 AD (

)

Cång vµng (4.16) PdA+5=-0.033+0.457*

1 AD (

)

Chß xãt (4.17) PdA+5=-0.028+0.457*

1 AD (

)

Giæi (4.18) PdA+5=-0.026+0.445*

1 AD (

)

Loµi kh¸c (4.19) PdA+5=-0.037+0.493*

§Ó kiÓm tra sù thuÇn nhÊt vÒ hÖ sè gãc cña c¸c ph¬ng tr×nh trªn chóng

t«i dïng ph¬ng ph¸p biÓu ®å. TiÕn hµnh gép c¸c ph¬ng tr×nh cã híng ®å

thÞ gÇn nhau (kh«ng c¾t nhau). KÕt qu¶ kiÓm tra thuÇn nhÊt vÒ hÖ sè gãc cña

c¸c ph¬ng tr×nh chóng t«i nhËn thÊy ph¬ng tr×nh quan hÖ Pd/D1.3 cña 7 loµi u thÕ vµ c¸c loµi kh¸c lµ kh«ng thuÇn nhÊt.

35 BiÓu 4- 4: kÕt qu¶ gép ph¬ng tr×nh quan hÖ pda+5-d1.3 thuÇn nhÊt vÒ hÖ sè gãc

36 5 + A d P

Kh¸c Tr©m Th«ng nµng Hoa khÕ Hång tïng giæi cång vµng chß xãt

0,1 0,09 0,08 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0

100

D1.3

§å thÞ 4- 1 : BiÓu diÕn mèi quan hÖ Pd(A+5)/D1.3 c¸c loµi u thÕ

Trªn c¬ së ®å thÞ (4-1) chóng t«i ®· gép ®îc hai nhãm cã ph¬ng tr×nh:

Nhãm I: Hoa khÕ, Hång tïng, Giæi, Cång vµng, Chß xãt cã ph¬ng tr×nh

1 AD (

)

chung lµ: (4.20) PdA+5= -0.034+0.46*

Nhãm II: Tr©m, Th«ng nµng, c¸c loµi kh¸c x©y dùng ®îc ph¬ng tr×nh

1 AD (

)

chung: (4.21) PdA+5= -0.037+0.488*

Pd(A+5)

0,1

0,08

0,06

0,04

0,02

D1.3

100

40 Nhãm II

Nhãm I

§å thÞ 4- 2: biÓu diÔn quan hÖ Pda+5-d1.3 c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng

37

Qua ®å thÞ (4-2) chóng t«i nhËn thÊy quy luËt biÕn ®æi cña Pd(a+5) theo D1.3 hoµn toµn phï hîp víi quy luËt sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y rõng. Pd(a+5) cã xu híng gi¶m dÇn khi D1.3 t¨ng.

ë cì kÝnh díi 45cm c¸c loµi thuéc nhãm II cã tèc ®é t¨ng trëng lín h¬n

so víi c¸c loµi ë nhãm I. Khi c¸c loµi trong l©m phÇn ®¹t ®êng kÝnh tõ 45cm

trë lªn th× tèc ®é t¨ng trëng vÒ ®êng kÝnh t¬ng ®èi nh nhau vµ suÊt t¨ng

trëng gi¶m tõ 0.03 ®Õn 0.01 khi cì kÝnh ®¹t 95cm.

§Ó x¸c ®Þnh Zd(a+5) chóng t«i tiÕn hµnh lËp quan hÖ Dcv-Dov. D¹ng quan hÖ nµy ®îc nhiÒu t¸c gi¶ biÓu thÞ qua ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng[32, 55] theo

ph¬ng tr×nh (4.10). Quan hÖ nµy chóng t«i lËp chung cho nhãm loµi ®ång

nhÊt t¨ng trëng ®· ®îc kiÓm tra thuÇn nhÊt ë quan hÖ Pd(A+n)/D(A).

Tõ liÖt sè Dcv/Dov ë nhãm loµi I vµ nhãm loµi II, sö dông tr×nh lÖnh Tools\Data_analysis\Regression trªn Excel [31, 80]®Ó ph©n tÝch mèi quan hÖ

gi÷a Dcv/Dov KÕt qu¶ tÝnh to¸n tr×nh bµy trong biÓu (4-5). Tõ kÕt qu¶ biÓu (4-5) chóng t«i nhËn thÊy cã sù liªn hÖ chÆt chÏ giõa Dcv vµ Dov, hÖ sè t¬ng

quan rÊt cao (r=0.99), kiÓm tra tån t¹i cña r b»ng tiªu chuÈn =0.05 cho thÊy

quan hÖ nµy thùc sù tån t¹i. KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®îc tr×nh bµy trong biÓu sau:

BiÓu 4- 5: kÕt qu¶ ph©n tÝch t¬ng quan dcv-dov c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng

TT

Nhãm

Ph¬ng tr×nh

r

KÕt luËn

ttÝnh

tb¶ng

H- 0

4.22

0.999

612.2

1.96

H- 0

4.23

0.999

1681

1.96

C¸c ph¬ng tr×nh x©y dùng ®îc cho hai nhãm loµi lµ:

Nhãm I (4.22) Dcv=0.663+1.022*Dov

Nhãm II (4.23) Dcv=0.369+1.027*Dov

38

100

v o D

D1,3ov NI D1,3ov NII

100

Dcv

§å thÞ 4- 3: biÓu diÔn quan hÖ dcv-dov c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng

ThÕ ph¬ng tr×nh (4.20), (4.22) vµ (4.21), (4.23) vµo ph¬ng tr×nh (4.9)

x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng tr×nh t¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m vÒ ®êng kÝnh cña

nhãm loµi I vµ nhãm loµi II. Sau ®ã thÕ c¸c cì gi÷a cÊp kÝnh vµo quan hÖ nµy

sÏ x¸c ®Þnh ®îc t¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m vÒ ®êng kÝnh theo cÊp kÝnh. KÕt

qu¶ tr×nh bµy cô thÓ trong biÓu (4-6) vµ ®îc biÓu diÔn bìi ®å thÞ (4-4).

1,5

m )c 5 + A d( Z

0,5 Nhãm II Nhãm I

0 20 40 60 80 100

D1.3(cm)

§å thÞ 4- 4: biÓu diÔn quan hÖ zda+5-d1.3 c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng

39 BiÓu 4- 6: quy luËt biÕn ®æi zda+5-d1.3 c¸c loµi vµ nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng

40

Qua biÓu (4-6) vµ ®å thÞ (4-4) chóng t«i cã mét sè nhËn xÐt nh sau:

Trong khu vùc nghiªn cøu, ë ®ai cao tõ 800m-1200m c¸c loµi u thÕ bao

gåm: Hoa khÕ, Hång tïng, Giæi, Cång vµng, Chß xãt, Tr©m, Th«ng nµng ®·

x¸c ®Þnh ®îc hai nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vÒ ®êng kÝnh:

Nhãm I: Hoa khÕ, Hång tïng, Giæi, Cång vµng, Chß xãt

Nhãm II: Tr©m, Th«ng nµng, c¸c loµi kh¸c

T¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m vÒ ®êng kÝnh Zd(a+5) cña nhãm loµi I vµ nhãm loµi II hoµn toµn phï hîp víi qu¸ tr×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña

c©y rõng.

ë giai ®o¹n ®Çu (cì kÝnh díi 45cm) tèc ®é t¨ng trëng rÊt nhanh, ë nhãm

loµi II tèc ®é t¨ng trëng lín h¬n râ rÖt so víi nhãm loµi I. Khi c©y rõng ®¹t

®Õn cì kÝnh 45cm tèc ®é t¨ng trëng cña c¶ hai nhãm loµi b¾t ®Çu gi¶m dÇn,

tèc ®é gi¶m vÒ lîng t¨ng trëng ®êng kÝnh ë nhãm loµi II lóc nµy cã xu

híng nhanh h¬n so víi nhãm loµi I. §Õn cÊp kÝnh tõ 80cm-90cm tèc ®é gi¶m

ë hai nhãm loµi nh nhau.

Lîng t¨ng trëng vÒ ®êng kÝnh ë c¶ hai nhãm loµi ®¹t cùc ®¹i ë cÊp kÝnh D1.3=45cm. Nh vËy cã thÓ xem ®©y lµ ®êng kÝnh giíi h¹n b¾t ®Çu khai th¸c lµ hîp lý nhÊt. §èi chiÕu kÕt qu¶ nµy víi viÖc Ên ®Þnh ®êng kÝnh b¾t

®Çu khai th¸c trong ph¬ng ¸n ®iÒu chÕ rõng cña l©m trêng Tr¹m LËp nhËn

thÊy hoµn toµn thèng nhÊt víi nhau, ®iÒu nµy cho thÊy viÖc x¸c ®Þnh ®êng

kÝnh tèi thiÓu khai th¸c trong kinh doanh lîi dông rõng cña l©m trêng Tr¹m

LËp lµ hîp lý. §Ó ®¸nh gi¸ viÖc sö dông vèn rõng cña l©m trêng phï hîp

hay kh«ng cßn ph¶i dùa trªn nhiÒu chØ tiªu kh¸c nh: lîng t¨ng trëng

thêng xuyªn vÒ tr÷ lîng (ZM), SuÊt t¨ng trëng vÒ tr÷ lîng (PM), vèn rõng hiÖn t¹i, cêng ®é khai th¸c (I%), lu©n kú khai th¸c (L), cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng...VÊn ®Ò nµy chóng t«i sÏ ®Ò cËp ®Õn ë c¸c môc sau.

41

4.2 Quan hÖ gi÷a c¸c nh©n tè ®iÒu tra c©y c¸ lÎ vµ

l©m phÇn

4.2.1 T¬ng quan gi÷a ®êng kÝnh vµ chiÒu cao(Hvn-D1.3) theo nhãm

loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng:

Gi÷a chiÒu cao vµ ®êng kÝnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ. Nghiªn cøu c¸c

quy luËt t¬ng quan c¸c ®¹i lîng cÇn ®o ®Õm cña c©y trong l©m phÇn nh»m

môc ®Ých x©y dùng ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c ®¹i lîng khã ®o ®Õm nh

chiÒu cao, h×nh sè, thÓ tÝch th©n c©y ®øng... tõ c¸c ®¹i lîng dÔ ®o ®Õm nh

®êng kÝnh ngang ngùc.

T¬ng quan gi÷a Hvn-D1.3 ®· ®îc nhiÒu t¸c gi¶ trong vµ ngoµi níc nghiªn cøu cho rõng tù nhiªn hçn loµi kh¸c tuæi vµ ®Òu kh¼ng ®Þnh tån t¹i

quan hÖ nµy. D¹ng ph¬ng tr×nh biÓu thÞ mèi quan hÖ nµy rÊt phong phó:

(4.24)

(4.25)

(4.26)

(4.27) LogHvn=a+b.LogD1.3 LogHvn=a+b.D1.3 Hvn=a+b.LogD1.3 2 Hvn=a0+a1D1.3+a2D1.3

§Ò tµi thö nghiÖm d¹ng ph¬ng tr×nh (4.24) vµ (4.26) ®Ó tÝnh to¸n vµ lùa

chän. KÕt qu¶ tÝnh to¸n tr×nh bµy trong biÓu (4-7), phô biÓu (4-8) vµ ®å thÞ

(4-5).

Tõ c¸c biÓu (4-7) vµ ®å thÞ (4-5) chóng t«i nhËn thÊy hÖ sè t¬ng quan(r)

tÝnh ®îc tõ 0,77 ®Õn 0,87 thÓ hiÖn quan hÖ chÆt chÏ gi÷a hvn vµ D1.3. KiÓm tra sù tån t¹i cña r b»ng tiªu chuÈn (t) cho thÊy r thùc sù tån t¹i ë c¶ hai d¹ng

ph¬ng tr×nh. Nh vËy c¶ hai d¹ng ph¬ng tr×nh (4.24) vµ (4.26) ®Òu cã thÓ

biÓu thÞ tèt quan hÖ Hvn/D1.3 cho nhãm loµi vµ tæng thÓ.

42 BiÓu 4- 7: ph©n tÝch quan hÖ hvn-d1.3 theo nhãm loµi vµ tæng thÓ

H- 0

4.24

0.77

0.706

0.42

42.02

1.96

Nhãm d¹ng KÕt tt r a b tb t/2 loµi PT luËn

H- 0

4.26

0.79

-6.004

19.07

44.92

1.96

H- 0

4.24

0.84

0.44

0.606

84.33

1.96

1 I

H- 0

4.26

0.87

-14.08

24.87

98.02

1.96

H- 0

4.24

0.83

0.502

0.56

96.02

1.96

2 II

H- 0

4.26

0.86

-12.1

23.35

108.79

1.96

Tæng 3 thÓ

Qua so s¸nh hÖ sè t¬ng quan r ë hai d¹ng ph¬ng tr×nh nhËn thÊy d¹ng

ph¬ng tr×nh (4.26) cã hÖ sè t¬ng quan cao h¬n d¹ng (4.24) ë c¶ trêng hîp

(nhãm loµi I, II vµ tæng thÓ), mÆt kh¸c qua ®å thÞ biÓu diÔn quan hÖ nµy ë hai

d¹ng ph¬ng tr×nh cho c¸c nhãm loµi vµ tæng thÓ nhËn thÊy ®êng cong d¹ng

ph¬ng tr×nh (4.24) cã xu híng lªn cao ë cÊp kÝnh trªn 60cm trong thùc tÕ

sinh trëng chiÒu cao cña c©y rõng sÏ gi¶m dÇn khi ®¹t ®Õn mét cì kÝnh nhÊt

®Þnh nh vËy d¹ng quan hÖ (4.24) vÒ c¬ b¶n lµ kh«ng phï hîp cho quy luËt

sinh trëng chiÒu cao l©m phÇn vµ nhãm loµi. Do ®ã ®Ò tµi chän d¹ng quan

T¬ng quan Hvn-D1.3 nhãm loµI i

hÖ (4.26) ®Ó biÓu thÞ t¬ng quan gi÷a Hvn/D1.3 cho nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vµ l©m phÇn.

40

35

30 )

25

20 m ( n v H

15

D¹ng1 D¹ng2

10

5

0

20

40

80

100

120 60 D1.3(cm)

43

T¬ng quan Hvn-D1.3 nhãm loµI II

50

45

40

35

)

30

25

( n v

D¹ng1 D¹ng2

20

15

10

5

D1.3(cm)

0

100

120

t¬ng quan Hvn-d1.3 cña tæng thÓ

)

( n v

D¹ng1 D¹ng2

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

100

D1.3(cm) 120

§å thÞ 4- 5 BiÓu diÔn mèi quan hÖ Hvn-D1.3 nhãm loµi vµ tæng thÓ

Ph¬ng tr×nh x©y dùng ®îc:

Nhãm I (4.28) Hvn=-6,004+19,079*Log(D1.3)

Nhãm II (4.29) Hvn=-14,089+24,87*Log(D1.3)

Tæng thÓ (4.30) Hvn=-12,107+23,351*Log(D1.3)

4.2.2 Quan hÖ gi÷a chØ tiªu h×nh d¹ng víi c¸c nh©n tè ®êng kÝnh vµ

chiÒu cao

ThÓ tÝch th©n c©y ®îc t¹o thµnh tõ 3 nh©n tè: ®êng kÝnh, chiÒu cao vµ

h×nh sè. So víi c¸c ®¹i lîng ®êng kÝnh vµ chiÒu cao th× x¸c ®Þnh h×nh d¹ng

th©n c©y phøc t¹p h¬n nhiÒu. V× thÕ lËp quan hÖ gi÷a h×nh d¹ng th©n c©y víi

c¸c nh©n tè ®êng kÝnh, chiÒu cao cã ý nghÜa lín trong thùc tiÔn s¶n xuÊt.

44

NhiÒu t¸c gi¶ trong vµ ngoµi níc [15, 22]thiÕt lËp mèi quan hÖ b»ng nhiÒu

ph¬ng tr×nh håi quy kh¸c nhau:

(4.31) Hf1.3 = a + b*H

3.1.D

(4.32) f1.3 = a- b*

(4.33) f1.3 = a + Error!

* d



a b 1

b 0

3.1

(4.34) f1.3 =

(4.35) f1.3 = ao + a1*D1.3 + a2* D1.3

§Ò tµi ®· sö dông c¸c ph¬ng tr×nh(4.31), (4.32), (4.33) ®Ó thiÕt lËp quan

hÖ gi÷a nh©n tè h×nh d¹ng th©n c©y víi c¸c nh©n tè ®êng kÝnh vµ chiÒu cao

cho c¸c nhãm loµi I vµ II. KÕt qu¶ tÝnh to¸n tr×nh bµy trong biÓu (4-8).

Tõ kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë biÓu (4-8) nhËn thÊy quan hÖ gi÷a h×nh cao vµ

chiÒu cao vót ngän rÊt chÆt r =0.99, t¬ng quan gi÷a f1.3 vµ ®êng kÝnh D1.3 ë 2 d¹ng ph¬ng tr×nh (4.31), (4.32) lµ chÆt chÏ, r ®¹t tõ 0.71 ®Õn 0.79. Qua

kiÓm tra tån t¹i hÖ sè t¬ng quan (r) b»ng tiªu chuÈn t cho thÊy c¶ 3 d¹ng

ph¬ng tr×nh ®Òu thâa m·n. Chøng tá c¶ 3 d¹ng ph¬ng tr×nh ®Òu biÓu thÞ tèt

quan hÖ nµy. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch t¬ng quan ë 3 d¹ng ph¬ng tr×nh nhËn

thÊy d¹ng ph¬ng tr×nh (4.33) cã hÖ sè t¬ng quan thÊp h¬n d¹ng ph¬ng

tr×nh (4.31) vµ (4.32). §Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n thÓ tÝch c©y ë c¸c cÊp

kÝnh, ®Ò tµi chän 2 d¹ng ph¬ng tr×nh (4.31) vµ (4.32.

BiÓu 4- 8 KÕt qu¶ ph©n tÝch quan hÖ h×nh d¹ng th©n c©y víi Hvn, D1.3

Nhãm

PT 4.31

KL H-

a 0,998

b 0,3308

r 0,998

tb 189

t/2 1,976

Sa 0,046

Sb 0,002

4.32

H-

0,396

-0,004

0,723 12,65 1,976

0,002

3E-04

4.33

H-

0,356

0,618

0,712 12,26 1,976

0,001

0,05

4.31

H-

1,044

0,329

0,997 115,8 1,988

0,072

0,003

4.32

H-

0,397

-0,004

0,773 11,36 1,988

0,002

3E-04

4.33

H-

0,355

0,7117

0,792 12,11 1,988

0,001

0,059

Ph¬ng tr×nh x©y dùng ®îc:

45

Nhãm I (4.36) Hf1.3 = 0.998+0.331*Hvn

3.1.D

(4.37) f1.3 = 0.396+0.004*

Nhãm II (4.38) Hf1.3 = 1.044+0.329*Hvn

3.1.D

(4.39) f1.3 = 0.397+0.004*

§å thÞ 4- 6: biÓu diÔn quan hÖ gi÷a chØ tiªu h×nh d¹ng víi ®êng kÝnh ngang ngùc

f1.3

D1.3

0,405 0,4 0,395 0,39 0,385 0,38 0,375 0,37 0,365 0,36

100

40 Nhãm I

60 Nhãm II

4.3 cÊu tróc rõng

CÊu tróc rõng lµ quy luËt s¾p xÕp tæ hîp cña c¸c thµnh phÇn cÊu t¹o nªn

quÇn thÓ thùc vËt rõng theo kh«ng gian vµ thêi gian, theo Phïng Ngäc

Lan[37] CÊu tróc rõng bao gåm: CÊu tróc sinh th¸i, cÊu tróc h×nh th¸i vµ cÊu

tróc thêi gian.

Theo Richards[62], rõng ma hçn hîp lµ ®Æc trng ®iÓn h×nh phæ biÕn cña

rõng ma, cã tæ thµnh loµi c©y phøc t¹p nhÊt, trong ®ã kh«ng cã mét loµi nµo

chiÕm u thÕ, tû lÖ nh÷ng loµi c©y cã gi¸ trÞ phï hîp víi môc ®Ých kinh doanh

thêng rÊt thÊp, h¬n n÷a ph©n bè rÊt ph©n t¸n. Ph¬ng ph¸p chung xö lý rõng

ma lµ ®¬n gi¶n hãa tæ thµnh vµ gi¶m sù chªnh lÖch cÊp tuæi cña c¸c loµi c©y

trong quÇn thÓ nh vËy nghiªn cøu rõng tù nhiªn nhiÖt ®íi lµm c¬ së ®Ò xuÊt

46

c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt l©m sinh th× cÊu tróc rõng lµ mét néi dung kh«ng thÓ

thiÕu ®îc, nã cã ý nghÜa lín lao c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc tiÔn.

Víi môc tiªu nghiªn cøu ®a ra c¸c chØ tiªu, th«ng sè t¨ng trëng ®Þnh kú

cña c¸c nhãm loµi phôc vô tæ chøc kh«ng gian vµ thêi gian trong ®iÒu chÕ,

x©y dùng mét sè cÊu tróc ®Þnh híng theo nhãm loµi ®ång nhÊt vÒ t¨ng

trëng trong khu vùc nghiªn cøu lµm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p l©m sinh c¬

b¶n trong khai th¸c nu«i dìng rõng cho c¸c nhãm loµi, ®Ò tµi giíi h¹n chØ

nghiªn cøu cÊu tróc ph©n bè sè c©y theo cì kÝnh (N-D1.3) cho l©m phÇn vµ cho c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng.

4.3.1 Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh (N-D1.3) cña l©m phÇn vµ c¸c nhãm

loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng:

Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh ®îc xem lµ mét trong nh÷ng c¬ së quan

träng nhÊt cña quy luËt kÕt cÊu l©m phÇn. Quy luËt cÊu tróc sè c©y theo cÊp

kÝnh ®îc xem xÐt kü bëi lÏ ®êng kÝnh lµ nh©n tè quan träng cÊu thµnh thÓ

tÝch th©n c©y, lµ c¬ së x¸c ®Þnh tr÷ s¶n lîng cña l©m phÇn. Th«ng qua quy

luËt cÊu tróc N-D1.3 trong qu¸ tr×nh kinh doanh, con ngêi cã thÓ ®iÒu tiÕt hîp lý, x¸c ®Þnh vèn rõng ®Ó l¹i, tr÷ lîng khai th¸c, cêng ®é khai th¸c, lu©n

kú... ®¶m b¶o s¶n xuÊt liªn tôc æn ®Þnh. §ång thêi ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü

thuËt l©m sinh phï hîp cho c¸c ®èi tîng rõng tríc ®©y ®· bÞ l¹m dông qu¸

møc, kh«ng quy t¾c - ®iÒu tiÕt rõng theo híng cÊu tróc æn ®Þnh, bÒn v÷ng

®¶m b¶o kinh doanh lîi dông tæng hîp tµi nguyªn rõng.

4.3.1.1 Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh cña tæng thÓ

Tõ sè liÖu gép « tiªu chuÈn vµ quy ra ha ë môc 4.1.1.1, tiÕn hµnh ph©n

tÝch ph©n bè thùc nghiÖm N-D1.3 cña c©y cã D1.310cm, cù ly cÊp kÝnh 10cm nhËn thÊy cÊu tróc cã d¹ng gi¶m, xuÊt hiÖn ®Ønh ë cÊp kÝnh lín (40cm-50cm).

Ph©n bè N-D1.3 cña rõng hçn loµi kh¸c tuæi ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c m« h×nh to¸n häc bëi nhiÒu t¸c gi¶ trong vµ ngoµi níc. §Ò tµi tiÕn hµnh m«

47

pháng ph©n bè thùc nghiÖm N-D1.3 theo 4 d¹ng ph©n bè lý thuyÕt: Kho¶ng c¸ch, H×nh häc, Mayer vµ Weibull. KÕt qu¶ cô thÓ tr×nh bµy ë biÓu (4.9).

BiÓu 4- 9 KÕt qu¶ m« h×nh ho¸ cÊu tróc tÇng sè n-d1.3

kÕt luËn H+

 1,2

 -

 0,027

 -

 t 8,28

 0.05 12,6

0,58

29,1

12,6

1325

0,1

122

9,49

H- 0 H- 0 H- 0

0,54

0,4

17,6

11,1

D¹ng hµm Weibull H×nh Häc Mayer Kho¶ng c¸ch

KÕt qu¶ biÓu (4-9) cho thÊy ph©n bè Weibull víi =1,2 vµ =0,027 biÓu

thÞ tèt cho ph©n bè N-D1.3 cña tæng thÓ gi¶ thuyÕt ®îc chÊp nhËn víi

=0,05.

Hµm mËt ®é x¸c suÊt lËp ®îc cã d¹ng:

300

250

200

150

NT Weibull

(4.40) f(x) = 0.033*(x-xmin) 0.2.exp(-0.027*(x-xmin) 1.2)

a h / c N

100

D1.3(cm)

§å thÞ 4- 7 biÓu ®å ph©n bè N-D1.3 tæng thÓ b»ng hµm weibull

48

Tãm l¹i ph©n bè Weibull lµ ph©n bè kh¸i qu¸t kh¸ tèt cho ph©n bè thùc

nghiÖm N-D1.3 cña tæng thÓ. §Ò tµi chän ph©n bè nµy ®Ó m« pháng cho c¸c kiÓu d¹ng ph©n bè N-D1.3 thùc nghiÖm cña tæng thÓ vµ cho c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng.

Qua ®å thÞ (4-7) nhËn thÊy tèc ®é gi¶m sè c©y khi ®êng kÝnh t¨ng tõ

10cm ®Õn 35cm rÊt m¹nh. Nguyªn nh©n chung cña sù suy gi¶m sè c©y lµ do

®µo th¶i tù nhiªn. MÆt kh¸c trong cì ®êng kÝnh nµy cã nhiÒu loµi c©y kh«ng

cã kh¶ n¨ng ®¹t ®êng kÝnh lín (chñ yÕu lµ c¸c loµi c©y gç trung b×nh vµ nhá). Sù xuÊt hiÖn ®Ønh ë cÊp kÝnh D1.3=45cm lµ hiÖn tîng kh¸ phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c l©m phÇn hçn loµi kh¸c tuæi trong rõng ma nhiÖt ®íi nguyªn sinh

hay thø sinh bÞ t¸c ®éng nhng kh«ng ®¸ng kÓ hoÆc ®· cã ®ñ thêi gian ®Ó

phôc håi tèt trë l¹i. §ã chÝnh lµ hiÖn tîng thµnh thôc vµ giµ cña c¸c loµi c©y

gç chñ yÕu lµ c©y gç trung b×nh vµ gç nhá. Trong nu«i dìng vµ khai th¸c

cÇn ph¶i lo¹i bá dÇn c¸c loµi c©y nµy v× nã chiÕm kh«ng gian dinh dìng

kh«ng nhá trong l©m phÇn, ¶nh hëng lín vµ trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng t¸i sinh

cña l©m phÇn.

Tõ cì kÝnh trªn 50cm(chñ yÕu lµ c¸c loµi c©y gç lín) tèc ®é gi¶m ®· æn

®Þnh, tuy nhiªn còng kh«ng nªn duy tr× c¸c loµi nµy ë cÊp kÝnh lín (>75cm) v×

ë cÊp kÝnh nµy hÇu hÕt c©y ®· qu¸ thµnh thôc chÊt lîng gç ®· gi¶m sót

nhiÒu.

4.3.1.2 Ph©n bè sè c©y theo cÊp kÝnh cña nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng

trëng

T¬ng tù nh ph©n bè N-D1.3 cña tæng thÓ trªn ha, chóng t«i tiÕn hµnh

kiÓm tra ph©n bè N-D1.3 cña c¸c nhãm loµi còng theo c¸c d¹ng hµm nµy.

KÕt qu¶ m« pháng cÊu tróc N-D1.3 cho tõng nhãm loµi b»ng c¸c hµm lý

thuyÕt tr×nh bµy ë biÓu sau:

49 BiÓu 4- 10 kÕt qu¶ m« h×nh ho¸ cÊu tróc n-d1.3 c¸c nhãm loµi theo ph©n bè lý thuyÕt

Nhãm loµi I

KL H+

 -

 -

 0.006

 t 7.192

 b0.05 11.07

 1.5

30.76

12.6

0.65

51.12

9.48

240.2

0.057

H- 0 H- 0 H- 0

0.23 11.83

11.07

0.57

D¹ng hµm Weibull H×nh Häc Mayer Kho¶ng c¸ch

Nhãm loµi II

KL H+

 -

 1.1

 -

 0.03

 t 9.43

 b0.05 11.07

D¹ng hµm Weibull

0.54

30.7

12.59

H- 0

716.8

0.066

21.5

9.5

H×nh Häc

H+

0.51

0.42

9.2

11.07

Mayer

Kho¶ng c¸ch

70

60

50

40 ) a h / c ( N

Ntn Nlt

30

20

10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100 D1.3(cm)

§å thÞ 4- 8: m« h×nh ho¸ cÊu tróc n-d1.3 nhãm loµi i theo ph©n bè weibull

50

240

220

200

180

160

140

120 Ntn Nlt

100 ) a h / y © c è s ( N

80

60

40

20

0

10

20

30

40

50

60

70

80 D1.3(cm)

§å thÞ 4- 9: m« h×nh ho¸ cÊu tróc n-d1.3 nhãm loµi iI theo ph©n bè weibull

Qua biÓu 4-10 nhËn thÊy ë nhãm loµi II ph©n bè Weibull víi =1.1,

=0.03 vµ ph©n bè Kho¶ng c¸ch víi =0.51, biÓu thÞ tèt cho ph©n bè

N-D1.3 cña tæng thÓ, gi¶ thuyÕt ®îc chÊp nhËn víi =0.05. §Ò tµi chän ph©n

bè Weibull ®Ó m« pháng cÊu tróc N-D1.3 cho nhãm loµi II

C¸c hµm mËt ®é x¸c suÊt x©y dùng ®îc:

(4.41)

(4.42)

Nhãm I: f(x) = 0.009*(x-xmin) 0.5.exp(-0.006*(x-xmin) 1.5) Nhãm II: f(x) = 0.038*(x-xmin) 0.1.exp(-0.034*(x-xmin) 1.1) Nh vËy nhãm loµi I vµ nhãm loµi II ®Òu cã luËt ph©n bè N-D1.3 theo d¹ng hµm Weibull. §iÒu ®ã cho thÊy nÕu t¸ch riªng tõng bé phËn cña l©m phÇn th×

ph©n bè N-D1.3vÉn tån t¹i quy luËt chung cña tæng thÓ.

Tõ ®å thÞ (4-8) nhËn thÊy, ë nhãm loµi I ®å thÞ t¹o nhiÒu ®Ønh ë c¸c cÊp

kÝnh D1.3: 25cm, 45cm vµ 65cm, sù t¹o cÊp kÝnh nµy cã thÓ gi¶i thÝch nh sau:

Sù t¹o cÊp kÝnh ë cì kÝnh 25cm lµ do thiÕu hôt líp c©y ë cì kÝnh 15cm,

nguyªn nh©n cña sù thiÕu hôt líp c©y nµy trong nhãm lµ do trong nhãm loµi I

51

chØ cã Hoa KhÕ vµ Hång Tïng lµ loµi cã trÞ sè IV%>5%, c¸c loµi Cång

Vµng, Chß xãt vµ Giæi cã trÞ IV%<5%, sù thiÕu hôt c©y t¸i sinh ë nh÷ng loµi

nµy ®· t¹o ®Ønh ë cÊp kÝnh 25cm.

Sù t¹o thµnh ®Ønh ë cÊp kÝnh 45cm vµ 65cm lµ do mét sè loµi trong nhãm ®·

b¾t ®Çu thµnh thôc vµ giµ ®· t¹o nªn ®Ønh ë c¸c cÊp nµy. MÆt kh¸c, nh ®·

tr×nh bµy ë môc cÊu tróc tæng thÓ, do sù thµnh thôc ë líp c©y cã ®êng kÝnh

lín tÇng t¸n cña líp c©y nµy lµm h¹n chÕ sù v¬n lªn cña líp c©y gç lín phÝa

díi nã.

ë ®å thÞ (4-9) nhËn thÊy cÊu tróc cña nhãm loµi II cã d¹ng gi¶m hoµn

toµn vµ ®ång d¹ng víi ®å thÞ cÊu tróc cña tæng thÓ theo c¸c cÊp kÝnh. Chøng

tá cã ph©n bè ®ñ ë c¸c cÊp kÝnh, cã sè lîng ®ñ kÕ tôc nhau t¹o nªn u hîp

æn ®Þnh.

Cã sù nhËp vµo ®êng cong tæng thÓ ë cÊp kÝnh thµnh thôc ë c¶ nhãm loµi

I vµ II (®å thÞ 4-10). V× vËy, s¶n lîng gç lín tËp trung chñ yÕu ë c¸c nhãm

loµi nµy. §êng cong d¹ng gi¶m cã thÓ ®¶m b¶o sù kÕ tôc liªn tôc vÒ chñng

loµi s¶n phÈm ë c¸c lu©n kú.

300

250

200

150 Nlt N1

) a h / c ( N

Nlt N2

Nlt TT

100

50

0

20

40

60

80

100 D1.3(cm)

§å thÞ 4- 10: cÊu tróc n-d1.3 lý thuyÕt cña nhãm loµi vµ tæng thÓ

52

4.3.2 M« h×nh cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng cho l©m phÇn vµ nhãm loµi

®ång nhÊt t¨ng trëng

NguyÔn Ngäc Lung(1985)[40] ®· nªu lªn lý thuyÕt “rõng chuÈn”, xuÊt

ph¸t tõ lý thuyÕt mÉu chuÈn tù nhiªn nµy, ®Ò tµi lùa chän vµ x¸c lËp c¸c m«

h×nh cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng cho l©m phÇn vµ c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng lµm c¬ së cho viÖc ®iÒu khiÓn rõng th«ng qua khai th¸c vµ nu«i

dìng. B¶o Huy[32] ®Ò xuÊt c¸c d¹ng hµm sö dông ®Ó x©y dùng cÊu tróc

®Þnh híng cho l©m phÇn: d¹ng hµm gi¶m theo mét cÊp sè nh©n, d¹ng hµm

gi¶m theo hµm Mayer vµ d¹ng theo ph©n bè h×nh häc.

§Ò tµi thö nghiÖm c¸c d¹ng hµm nµy:

(4.43) n0 ; no/q ; no/q2 ;.........; n0/qm-1

lín.

max

min



m: Sè cÊp kÝnh.

 DK

m = (4.44)

Víi: Dmax , Dmin: Gi¸ trÞ gi÷a cña cÊp kÝnh lín nhÊt vµ nhá nhÊt.

KD: Cù ly cÊp kÝnh. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c tham sè n0, q, m cña m« h×nh:

+ Tõ liÖt sè N-D mÉu ®îc thu thËp trong tù nhiªn, x¸c ®Þnh

®îc c¸c gi¸ trÞ: n0, Dmax , Dmin, KD, m.

+ X¸c ®Þnh tham sè q:

53

Trong thùc tÕ ngêi ta coi ®êng kÝnh lín nhÊt lµ ®êng kÝnh t¬ng

trªn 1 ha, nghÜa lµ:

(4.45)

(4.46) Suy ra: n0/qm-1 = 1 Ln(q) = Error!

ThÕ m ë (4.44) vµo (4.46):

(4.47) Ln(q) = Error!

Suy ra: (4.48) q = ExpError!

ThÕ n0, Dmax , Dmin, KD vµo (4.48) x¸c ®Þnh ®îc tham sè q cña chuçi

theo d·y (4.43), trong ®ã d·y cÊp kÝnh ®îc x¸c ®Þnh tõ Dmin vµ KD.

* Theo hµm Mayer::

N = .e-.D (4.49)

D: Gi¸ trÞ ®êng kÝnh gi÷a c¸c cÊp kÝnh.

, : 2 tham sè.

Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c tham sè ,  cña m« h×nh:

+ Tõ liÖt sè N-D mÉu ®îc thu thËp trong tù nhiªn, x¸c ®Þnh

®îc c¸c gi¸ trÞ: n0, Dmax , Dmin, KD.

+ X¸c ®Þnh c¸c tham sè , :

(4.50) n0 = .e-.Dmin

1 = .e-.Dmax (4.51)

Chia (4.50) cho (4.51) cã:

54

(4.52) n0 = Exp(.(Dmax - Dmin))

Suy ra:

 = Error! (4.53)

ThÕ  vµo (4.51) tÝnh ®îc :

(4.54)  = Exp(.Dmax)

Tõ 2 tham sè ,  ®· x¸c ®Þnh, thÕ lÇn lît c¸c gi¸ trÞ gi÷a c¸c cÊp kÝnh

P(x) = (1 - ).x víi x0 (4.55)

Trong ®ã: P(x): X¸c suÊt (tÇn suÊt) cña tõng cÊp kÝnh.

: Tham sè.

x: m· sè c¸c cÊp kÝnh, lÇn lît tõ nhá ®Õn lín lµ: 0,1,2,3,4....

- CÊp kÝnh ®Çu tiªn: x = 0:

(4.56) X¸c suÊt:P(0) = (1 - )

- CÊp kÝnh thø 2: x = 1:

(4.58) X¸c suÊt:P(1) = (1 - ).

- ...........................................................

(4.60) - CÊp kÝnh max: x = xmax: X¸c suÊt:P(xmax) = (1 - ).xmax

(4.61)

55

+ Tõ liÖt sè N-D mÉu ®îc thu thËp trong tù nhiªn, x¸c ®Þnh ®îc c¸c

gi¸ trÞ: n0, Dmax , Dmin, KD, m· sè xmax cña cÊp kÝnh Dmax.

+ X¸c ®Þnh c¸c tham sè  vµ N:

(4.62) n0 = N.(1 - ).

(4.63) 1 = N.(1 - ).xmax

Chia (4.63) cho (4.62) cã:

Error!= xmax

(4.64)

Suy ra:

 = (Error!)1/xmax

(4.65)

ThÕ  vµo (4.62) tÝnh ®îc N:

N = Error! (4.66)

Tõ tham sè  ®· x¸c ®Þnh, thÕ lÇn lît m· sè x c¸c cÊp kÝnh tÝnh ®îc

biÓu (4-11) vµ ®å thÞ (4-11). Dùa vµo ®å thÞ (4-11), nhËn thÊy c¶ ba d¹ng

hµm (4.43), (4.49), (4.55) ®Òu cã thÓ sö dông ®Ó m« pháng cÊu tróc ®Þnh

N(c/ha)

300

250

200

150

100

D1.3(cm)

100

0 Frequency

CSN

60 Mayer

80 HH

tiÕt trong biªñ (4-12) vµ biÓu diÔn b»ng ®å thÞ (4-12).

Tõ c¸c m« h×nh cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng cã thÓ nhËn xÐt: * Ph©n bè d¹ng gi¶m theo mét cÊp sè nh©n sö dông x©y dùng c¸c m«

h×nh N-D1.3 ®Þnh híng lµ phï hîp, chØ cÇn x¸c ®Þnh c«ng béi (1/q) lµ cã thÓ x©y dùng m« h×nh ®Þnh híng vÒ cÊu tróc N-D1.3.

* Tõ m« h×nh cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng ®· x©y dùng ®îc cho nhãm loµi vµ l©m phÇn, kÕt hîp víi c¸c ph¬ng tr×nh t¬ng quan sÏ x¸c ®Þnh ®îc

57

59

®ång nhÊt t¨ng trëng

Dù b¸o ®éng th¸i ph©n bè N-D1.3 lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh lîng t¨ng trëng l©m phÇn hçn loµi kh¸c tuæi. Ph¬ng ph¸p nµy do GS.TS Vò TiÕn Hinh[16]

®Ò xuÊt trªn c¬ së t¨ng trëng ®êng kÝnh. Trªn c¬ së t¨ng trëng ®êng kÝnh

®Þnh kú 5 n¨m ®· tÝnh to¸n ë môc (4.1.2) kÕt hîp víi c«ng thøc (3.5) c¸c

t¬ng quan Hvn-D1.3, Hf1.3-Hvn, f1.3-D1.3 tiÕn hµnh dù b¸o ®éng th¸i cÊu tróc cho nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vµ l©m phÇn. Qua tÝnh to¸n h×nh sè f1.3 cho c¸c nhãm loµi vµ l©m phÇn ë c¸c cÊp kÝnh nhËn thÊy f1.3 biÕn ®éng trong kho¶ng 0.35-0.39. Do viÖc gi¶i tÝch th©n c©y bæ sung chóng t«i kÕt hîp víi

®éi khai th¸c ®Ó lÊy sè liÖu, ®êng kÝnh khai th¸c chñ yÕu tõ 45cm-65cm do ®ã

viÖc tÝnh to¸n f1.3 b»ng c¸c ph¬ng tr×nh (4.36), (4.37), (4.38), (4.39) cho c¸c cÊp kÝnh nhá lµ phÐp néi suy nªn kh«ng chÝnh x¸c. V× kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó

lÊy thªm sè liÖu ë c¸c cÊp kÝnh nhá h¬n cho nªn c¸c ph¬ng tr×nh (4.36),

(4.37), (4.38), (4.39) chØ dïng ®Ó tham kh¶o. Trªn c¬ së quy tr×nh thiÕt kÕ

khai th¸c do viÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng quy ®Þnh, chóng t«i chÊp nhËn mét

T¬ng quan Hvn-D1.3 trong ®Þnh kú 5 n¨m kh«ng cã sù thay ®æi lín nªn cã

thÓ sö dông chung mét t¬ng quan trong mét ®Þnh kú.

Dù ®o¸n ®éng th¸i cÊu tróc ®êng kÝnh tõ t¨ng trëng ®êng kÝnh ®· x¸c

®Þnh:

+ TÝnh hÖ sè chuyÓn cì kÝnh (f): Mçi cì kÝnh tÝnh:

(4.67)

f = Zd(A+n) / K Trong ®ã K lµ cù ly cì kÝnh.

60

cì kÝnh hiÖn t¹i. LÇn lît tÝnh cho tõng cì kÝnh nh sau:

M· sè tõng cì kÝnh tõ nhá ®Õn lín lÇn lît lµ 1,2,3,.....Gi¶ sö ë cì kÝnh j

A+n) sÏ chuyÓn lªn c¸c cì kÝnh øng víi m· sè i=f1 +j vµ i+1 (i  j)nh sau:

(4.68)

(4.69) Ni = Nj - Nj.f2 Ni+1 = Nj.f2

bè N-D t¹i ®ã.

nhãm loµi ®îc tr×nh bµy cô thÓ trong biÓu (4-13):

Qua tÝnh to¸n hÖ sè chuyÓn cì kÝnh b»ng c«ng thøc (4.67) cho thÊy f<1.

lªn cì kÝnh trªn nã mét cÊp, kh«ng cã cÊp nµo chuyÓn lªn trªn nã hai cÊp.

nhîc ®iÓm cña luËn v¨n nµy.

Qua biÓu (4-13) x¸c ®Þnh ®îc lîng t¨ng trëng, suÊt t¨ng trëng cho

9.7 2.3 7.4 ZM

2.3 1.8 2.45 PM

C¸c th«ng sè vÒ t¨ng trëng vÒ tr÷ lîng vµ suÊt t¨ng trëng cña nhãm

loµi vµ l©m phÇn, kÕt hîp cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng ®· x©y dùng ë môc (4.3.2) sÏ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh lu©n kú, cêng ®é khai th¸c, lîng khai th¸c,

vèn rõng cÇn ®Ó l¹i sau khai th¸c... cho c¸c ®èi tîng cô thÓ trong khu vùc

nghiªn cøu.

61 BiÓu 4- 13: ®éng th¸i cÊu tróc n-d1.3

62 BiÓu 4- 14 tæng hîp mét sè chØ tiªu c¬ b¶n

63

4.5. øng dông mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu.

Môc tiªu cña ®Ò tµi ®Æt ra ngoµi viÖc gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ së lý luËn

mét sè nguyªn t¾c trong khai th¸c nu«i dìng rõng cña ®èi tîng nghiªn cøu.

C«ng t¸c khai th¸c rõng ph¶i dùa trªn c¬ së dÉn d¾t rõng tíi mét cÊu tróc

hîp lý trong t¬ng lai, phï hîp víi môc ®Ých kinh doanh vµ c¸c chøc n¨ng

kh¸c cña rõng. §ång thêi víi khai th¸c lµ viÖc thóc ®Èy t¸i sinh tù nhiªn vµ

t¨ng trëng ®Þnh kú, cÊu tróc cho c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vµ

Ph¬ng thøc nµy nªn ®îc ¸p dông cho tõng tr¹ng th¸i rõng hiÖn t¹i kh¸c

nhau nh»m ®iÒu tiÕt hîp lý, ®óng thêi ®iÓm, ®óng ®èi tîng vµ tæ thµnh rõng

t¬ng øng vÒ sè lîng, chÊt lîng gç lÊy ra. §Ò tµi xin ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn

4.5.1. øng dông trong khai th¸c rõng.

4.5.1.1 §èi tîng khai th¸c:

Nªn tËp trung vµo ®èi tîng rõng lo¹i IIIB, IV. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh

khai th¸c nh»m ®iÒu chØnh l¹i cÊu tróc rõng cho hîp lý nªn t¸c ®éng vµo c¶

tr¹ng th¸i IIIA3 võa tËn thu s¶n phÈm võa c¶i thiÖn c¸c chøc n¨ng kh¸c cña rõng.

4.5.1.2 VÒ ph¬ng thøc khai th¸c.

Ngoµi ®Æc ®iÓm tù nhiªn lµ cã cÊu tróc hçn loµi phøc t¹p, kh«ng ®ång

x«i, ph¬ng tiÖn giao th«ng khã kh¨n do ®ã gi¶i ph¸p duy tr× cÊu tróc kh¸c

øng ®îc yªu cÇu vÒ gç ®ång thêi duy tr× c¸c tÝnh n¨ng kh¸c cña rõng.

64

§èi víi rõng trong khu vùc nghiªn cøu, vÒ cÊu tróc ®Ò nghÞ nªn ¸p dông

ph¬ng thøc khai th¸c chän tinh lµ phï hîp. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông

cho tõng tr¹ng th¸i rõng hiÖn t¹i kh¸c nhau nh»m ®iÒu tiÕt tæ thµnh rõng còng

nh sè lîng, chÊt lîng s¶n phÈm gç lÊy ra.

Ph¬ng thøc khai th¸c cho c¸c ®èi tîng lµ chÆt chän theo cÊp kÝnh,

cã gi¸ trÞ kinh tÕ.

4.5.1.3 §êng kÝnh tèi thiÓu khai th¸c chän.

Qua x¸c ®Þnh t¨ng trëng ®Þnh kú c¸c nhãm loµi Zd ®¹t cùc ®¹i ë cÊp kÝnh tõ 40 - 50cm, cã thÓ xem ®©y lµ ®êng kÝnh tèi thiÓu khai th¸c chän. §èi víi

mçi loµi cÇn c¨n cø Zd cùc ®¹i cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh ®êng kÝnh tèi thiÓu khai th¸c.

ph¶i lo¹i bá trong khai th¸c nh»m gi¶i to¶ kh«ng gian dinh dìng cho c¸c

tù nhiªn.

4.5.1.4 Cêng ®é khai th¸c chän:

Do sè liÖu thu thËp chñ yÕu ë ®èi tîng rõng IIIB, IV, ®Ò tµi chØ x¸c ®Þnh

cêng ®é khai th¸c chän tèi ®a. C¨n cø cÊu tróc rõng hiÖn t¹i vµ cÊu tróc ®Þnh

phÇn tr¹ng th¸i IIIB vµ IV ë biÓu (4.14) nhËn thÊy cêng ®é khai th¸c ë nhãm

chung trong quy tr×nh khai th¸c ë rõng l¸ réng thêng xanh (I%45% kÓ c¶

lîng ®æ ng·), nÕu chän ®êng kÝnh tèi thiÓu khai th¸c lµ 45cm th× cêng ®é

65

chung.

cã ®êng kÝnh tèi thiÓu khai th¸c ®Õn ®êng kÝnh lín nhÊt th× cêng ®é khai

th¸c sÏ n»m trong giíi h¹n cho phÐp, tuy nhiªn ®Ó rõng sau khai th¸c sÏ ®¶m

b¶o vèn rõng cÇn thiÕt ®Ó phôc håi cÇn kÕt hîp thªm c¸c chØ tiªu kh¸c nh:

vèn rõng ®Ó l¹i sau khai th¸c, kÕt cÊu tµi nguyªn rõng hiÖn t¹i, loµi phï hîp

víi môc ®Ých kinh doanh... ®Ó Ên ®Þnh cêng ®é khai th¸c cô thÓ cho tõng ®èi

tîng rõng cô thÓ trong khu vùc.

(5.1) L = Error!

Trong ®ã : M§H lµ tr÷ lîng rõng theo cÊu tróc ®Þnh híng. Mskt lµ tr÷ lîng rõng sau khai th¸c. ZM lµ t¨ng trëng ®Þnh kú l©m phÇn vÒ tr÷ lîng.

lîng rõng ®a vµo khai th¸c, cêng ®é khai th¸c (I%) vµ t¨ng trëng ®Þnh

kú (ZM). Trong ®ã t¨ng trëng ®Þnh kú ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua dù b¸o ®éng th¸i cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng.

4.5.1.6 §iÒu chØnh cÊu tróc rõng:

Song song víi qu¸ tr×nh khai th¸c rõng, cÇn ph¶i ®iÒu chØnh cÊu tróc rõng

theo cÊu tróc ®Þnh híng. Néi dung chÝnh trong c«ng t¸c ®iÒu chØnh cÊu tróc

bao gåm:

cÊp kÝnh 40cm, nh÷ng loµi kh«ng phï hîp víi môc ®Ých kinh doanh.

66

4.5.2 Nu«i dìng rõng:

§èi tîng rõng ®Ò tµi nghiªn cøu tËp trung chñ yÕu tr¹ng th¸i IIIB, IV

* §èi víi rõng phôc håi tù nhiªn: so s¸nh ph©n bè N-D1.3 thùc nghiÖm cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng trong ph¹m vi ®êng kÝnh giíi h¹n, x¸c ®Þnh sè c©y chÆt, sè c©y chõa ë tõng cÊp kÝnh.

* §èi víi rõng qua khai th¸c chän kh«ng hîp lý: ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng

D1.3biÕn ®éng nhiÒu ®Ønh. Ph©n bè N-D1.3 thùc nghiÖm sÏ rÊt kh¸c so víi cÊu tróc ®Þnh híng do ®ã kh«ng thÓ ®iÒu chØnh cÊu tróc vÒ cÊu tróc ®Þnh híng

ngay trong lÇn chÆt ®Çu tiªn. §èi tîng nµy ®iÒu chØnh ®ång d¹ng víi cÊu

tróc N-D1.3 ®Þnh híng.

Thêi gian nu«i dìng x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:

(5.2) T=Error!

Trong ®ã: T lµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó nu«i dìng rõng

M§H lµ tr÷ lîng rõng theo cÊu tróc ®Þnh híng. MHT lµ tr÷ lîng rõng hiÖn t¹i. * C¸c néi dung chÝnh trong nu«i dêng rõng:

sinh môc ®Ých nh Nhäc, San h«, V¶i rõng Rµng rµng...

67

- Cêng ®é cã thÓ kh«ng ®Þnh tríc tuy nhiªn ph¶i dùa vµo cÊu tróc ®Þnh

híng vµ quy tr×nh quy ph¹m khai th¸c do Bé ban hµnh t¹o cÊu tróc hîp lý

(®ång d¹ng víi cÊu tróc ®Þnh híng).

cho t¸i sinh tù nhiªn.

4.5.3 Xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn

gç.

* §èi víi rõng nghÌo: ngoµi ®iÒu chØnh cÊu tróc theo cÊu tróc ®Þnh híng

c«ng t¸c nu«i dìng chñ yÕu lµ xóc tiÕn t¸i sinh:

tiÕp xóc víi mÆt ®Êt.

68

ch¬ng 5:

kÕt luËn chung, tån t¹i vµ ®Ò nghÞ

5.1 kÕt luËn

Víi môc tiªu ®Æt ra lµ nghiªn cøu t¨ng trëng ®Þnh kú vµ cÊu tróc nh»m

ph¸t hiÖn quy luËt t¨ng trëng ®Þnh kú cho tõng nhãm loµi ®Ò ra c¸c chØ tiªu,

th«ng sè t¨ng trëng ®Þnh kú cña c¸c nhãm loµi phôc vô tæ chøc kh«ng gian

vµ thêi gian trong ®iÒu chÕ rõng, ®Ò tµi ®· x¸c ®Þnh mét sè néi dung nghiªn

* Trªn c¬ së trÞ sè IV% x¸c ®Þnh ®îc cho c¸c loµi víi tæng trÞ sè IV%

cña loµi u thÕ lín h¬n 50%, ®èi tîng nghiªn cøu lµ rõng l¸ réng thêng

* §Ó x¸c ®Þnh nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng cho ®èi tîng ®· nghiªn

cøu quan hÖ Pd(A+5)-D1.3 cña c¸c loµi u thÕ vµ loµi kh¸c. KÕt qu¶ cho thÊy

b ( AD

)

lµ thÝch hîp h¬n c¶. Qua kiÓm tra thuÇn nhÊt vÒ d¹ng hµm Pd(A+n)=a+

hÖ sè gãc b gi÷a c¸c ph¬ng tr×nh cho c¸c loµi u thÕ, loµi kh¸c ®· x¸c ®Þnh

(4.12), (4.13) cho c¸c nhãm loµi. KÕt hîp quan hÖ gi÷a Dcv-Doc lËp ®îc cho c¸c nhãm loµi x¸c ®Þnh ®îc t¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m vÒ ®êng kÝnh cho

c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng.

5.1.2 Quan hÖ gi÷a Hvn-D1.3 nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng: Gi÷a ®êng kÝnh vµ chiÒu cao c©y rõng trong c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt

t¨ng trëng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Mèi quan hÖ nµy ®îc biÓu thÞ

69

tr×nh (4.20), (4.21), (4.22) biÓu hiÖn mèi quan hÖ nµy cho c¸c nhãm loµi ®ång

trong ®iÒu tra rõng.

kÝnh(D1.3), chiÒu cao(Hvn) ®îc biÓu diÔn díi d¹ng hµm Hf1.3=a+bH vµ

f1.3=a-b*

Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn kh«ng cho phÐp, sè liÖu gi¶i tÝch bæ sung chØ thu thËp ®îc ë c¸c loµi ë cì D1.3 tõ 40cm-65cm, v× vËy c¸c ph¬ng tr×nh (4.28), (4.29), (4.30), (4.31) chØ mang tÝnh chÊt tham kh¶o hoÆc tÝnh to¸n thÓ tÝch

5.1.4 CÊu tróc rõng:

* CÊu tróc N-D1.3 cña tæng thÓ tån t¹i kiÓu ph©n bè 1 ®Ønh ë cÊp kÝnh 45cm. Së dÜ cã sù xuÊt hiÖn ®Ønh ë cÊp kÝnh nµy lµ do sù thµnh thôc vµ giµ cña

=1,2 vµ =0,027 biÓu diÔn tèt cho cÊu tróc N-D1,3 víi møc ý nghÜa =0,05

* CÊu tróc N-D1.3 c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng: trong tõng nhãm loµi, quy luËt cÊu tróc N-D1.3 vÉn tu©n theo quy luËt chung ®îc biÓu thÞ qua møc ®é phï hîp cao cña ph©n bè Weibull. §êng cong ph©n bè N-D1,3 cña nhãm loµi II ®ång d¹ng víi ®êng cong ph©n bè N-D1,3 ë tæng thÓ ph¶n ¸nh

70

Nh vËy ®Ó cÊu tróc cña tæng thÓ cã kh¶ n¨ng duy tr× sù æn ®Þnh cao

cÇn khai th¸c c¸c loµi ®· thµnh thôc, giµ cçi ë cÊp kÝnh thø 3, 4 loµi phi

môc ®Ých tËp trung ë cÊp kÝnh nhá.

5.1.5 Tõ lý thuyÕt mÉu chuÈn tù nhiªn vµ quy luËt biÕn ®æi ph©n bè N-D1.3 cña tæng thÓ vµ c¸c nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng, ®· lùa chän vµ thiÕt lËp

®îc c¸c m« h×nh cÊu tróc N-D1.3 ®Þnh híng cho l©m phÇn vµ c¸c nhãm loµi. M« h×nh theo d¹ng gi¶m ®îc biÓu diÔn b»ng ph©n bè lý thuyÕt d¹ng gi¶m

chØnh, dÉn d¾t rõng trong khai th¸c vµ nu«i dìng.

5.1.6 T¨ng trëng rõng

* Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu t¨ng trëng rõng vÒ ®êng kÝnh vµ dù b¸o ®éng

th¸i cÊu tróc N-D1.3 cho thÊy t¨ng trëng ®Þnh kú 5 n¨m vÒ ®êng kÝnh tõ 1,3cm-1,67cm. Cã thÓ nãi tèc ®é t¨ng trëng cña c¸c loµi trong khu vùc nghiªn

cøu lµ t¬ng ®èi thÊp. Th«ng qua dù b¸o ®éng th¸i cÊu tróc N-D1.3 cho thÊy trong ®Þnh kú 5 n¨m chØ mét phÇn nhá sè c©y vît lªn trªn cì kÝnh tríc nã

mét cÊp.

* Th«ng qua dù b¸o ®éng th¸i cÊu tróc N-D1.3 cña l©m phÇn vµ nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng x¸c ®Þnh ®îc c¸c chØ tiªu c¬ b¶n: Zd, ZM, PM cho tõng nhãm loµi vµ l©m phÇn, lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh lu©n kú khai th¸c, lîng

khai th¸c, cêng ®é khai th¸c ®¶m b¶o sö dông vèn rõng æn ®inh vµ hîp lý

trong kinh doanh rõng.

5.2 Tån t¹i

V× ®iÒu kiÖn thêi gian vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng cho phÐp, trong khu«n

khæ luËn v¨n nµy míi chØ tËp trung nghiªn cøu ®èi tîng lµ rõng l¸ réng

Nghiªn cøu x¸c ®Þnh nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng chØ dõng l¹i ë

nhãm loµi u thÕ.

71

tÝch chØ tËp trung chñ yÕu ë cì kÝnh lín.

®Þnh c¸c chØ tiªu, th«ng sè phôc vô vÊn ®Ò nµy rÊt phong phó vµ ®a d¹ng do

còng nh tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu nµy kh«ng tr¸nh khái sai sãt, ®«i khi mang

tÝnh chñ quan.

5.3 ®Ò nghÞ

CÇn cã nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo, hÖ thèng vµ toµn diÖn h¬n cho kiÓu

rõng nµy, hoÆc lµm râ h¬n nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®Ò tµi ®Æt ra nhng chØ gi¶i quyÕt

®îc mét phÇn. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn cÇn ®Æt ra lµ: cã sù kh¸c biÖt vÒ t¨ng

trëng ë c¸c nhãm loµi nµy trªn c¸c cÊp n¨ng suÊt cïng ®ai cao, kh¸c ®ai cao.

T¨ng trëng cña c¸c nhãm loµi u thÕ, loµi môc ®Ých kh¸c trªn c¸c ®ai cao

kh¸c nhau. CÊu tróc N-H, N-Dt vµ c¸c cÊu tróc kh¸c lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho kinh doanh ®èi tîng rõng l¸ réng thêng xanh mét c¸ch liªn tôc, æn ®Þnh

®ång thêi ph¸t huy c¸c tÝnh n¨ng cã lîi kh¸c.

72

tµi liÖu tham kh¶o

TiÕng viÖt:

1. Baur, G.N(1962): C¬ së sinh th¸i cña kinh doanh rõng ma(Ngêi

dÞch: V¬ng TÊn NhÞ NXB Khoa häc kü thuËt, Hµ néi, 1976).

5. Catinot ,R:HiÖn t¹i vµ t¬ng lai rõng nhiÖt ®íi Èm (Ngêi dÞch:Th¸i

nghiÖp, 3/1979.

6. Catinot ,R: Sö dông trän vÑn rõng nhiÖt ®íi cã ®îc hay kh«ng( Ngêi

nguyªn thiªn nhiªn.NXBkhoa häc kü thuËt-Hµ néi.

häc kü thuËt Hµ Néi

9. Collet,J.:C¸c mÆt cña c«ng t¸c ®iÒu chÕ rõng (Ngêi dÞch:Vò §øc

73

10. TrÇn V¨n Con(1991):Kh¶ n¨ng øng dông m« pháng to¸n ®Ó nghiªn

nghiÖp ViÖt nam.

vµ kh¶ n¨ng øng dông trong kinh doanh rõng tù nhiªn -Nghiªn cøu rõng tù

nhiªn, nhµ xuÊt b¶n thèng kª-Hµ Néi 2001, trang 44-59.

12. Hoµng V¨n Dìng(2001): Nghiªn cøu cÊu tróc vµ s¶n lîng lµm c¬ së

øng dông trong ®iÒu tra nu«i d÷¬ng rõng Keo l¸ trµm(Acacia auriculiformis

A.cunn ex Benth) t¹i mét sè tØnh thuéc khu vùc miÒn trung ViÖt Nam - LuËn

phÇn Th«ng nhùa(Pinus massoniana lamb) khu §«ng b¾c. Tãm t¾c mét sè kÕt

nghiÖp.

rõng viÖt nam - NXB Khoa häc kü thuËt Hµ Néi.

1/1987, trang27-31.

74

18. Vò TiÕn Hinh (1995): Mét sè ph¬ng ph¸p thèng kª “ Tµi liÖu tham

kh¶o cho bËc ®¹i häc vµ trªn §¹i häc, chuyªn ngµnh §iÒu tra quy ho¹ch rõng

19. Vò TiÕn Hinh (1999): Nghiªn cøu t¨ng trëng vµ s¶n lîng rõng trång

¸p dông cho Th«ng ba l¸ ë ViÖt Nam - NXB N«ng nghiÖp.

BÝch, Chu ThÞ B×nh (1992): Gi¸o tr×nh ®iÒu tra quy ho¹ch ®iÒu chÕ rõng häc

nghiÖp, NXB N«ng nghiÖp - Hµ néi.

24. TrÞnh §øc Huy (1988): Dù ®o¸n tr÷ lîng rõng vµ n¨ng suÊt gç cña ®Êt

trång rõng Bå ®Ò (Styrax tonkinesis Pierre) thuÇn lo¹i ®Òu tuæi vïng trung

25. B¶o Huy (1988): Quy luËt cÊu tróc rõng B»ng l¨ng (Lagerstroemia sp)

phôc vô c«ng t¸c nu«i dìng vµ khai th¸c hîp lý - Néi san khoa häc kü thuËt-

75

2/1992, trang 1-5.

28. B¶o Huy (1993): Khai th¸c nu«i dìng rõng nöa rông l¸ u thÕ B»ng

29. B¶o Huy (1993): Gãp phÇn nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cÊu tróc rõng nöa

rông l¸ - rông l¸ u thÕ B»ng l¨ng (Lagerstroemia calyculata Kunrz) lµm c¬

nam.

30. B¶o Huy (1997): B¸o c¸o khoa häc “ Nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm sinh

D¨kl¨k” - së NN&PTNT D¨kl¨k.

32. B¶o Huy (2000): Bµi gi¶ng “ Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng - Quy ho¹ch vµ

33. §µo C«ng Khanh (1996): Nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm cÊu tróc cña

rõng l¸ réng thêng xanh ë H¬ng S¬n - Hµ TÜnh lµm c¬ së ®Ò xuÊt c¸c biÖn

b¶n N«ng nghiÖp Hµ néi.

76

35. Ng« Kim Kh«i(2002): M« h×nh dù ®o¸n t¨ng trëng thêng xuyªn vÒ

4(16)/2000 trang 324-325.

36. Phïng Ngäc Lan(1984): B¶o ®¶m t¸i sinh trong khai th¸c rõng - T¹p

néi.

l©m nghiÖp.

1989, trang 4-31.

41. NguyÔn Ngäc Lung(1987): Bµn vÒ lý thuyÕt chñ ®éng ®iÒu khiÓn mËt

42. NguyÔn Ngäc Lung(1987): M« h×nh hãa qu¸ tr×nh sinh trëng c¸c loµi

14-19.

43. NguyÔn Ngäc Lung(1989): §iÒu tra rõng Th«ng (Pinus kesiya) ViÖt

nam lµm c¬ së tæ chøc kinh doanh - B¶n dÞch tiÕng viÖt, tãm t¾t luËn ¸n TiÕn

sü khoa häc, häc viÖn khoa häc kü thuËt Leningrad mang tªn S.M. Kirov,

Leningrad.

77

44. TrÞnh Kh¾c Mêi, §µo C«ng Khanh(1981-1985): Nghiªn cøu quy luËt

t¨ng trëng lµm c¬ së cho viÖc tØa tha, nu«i dìng rõng Th«ng nhùa - Khoa

45. Nedalcol, S : Mét sè ®Æc ®iÓm ®iÒu chÕ rõng víi ph¬ng thøc chÆt

chän. (Ngêi dÞch: NguyÔn V¨n Nam) th«ng tin khoa häc kü thuËt sè 4/1979,

v¨n Hµ néi.

®u«i ngùa (Pinus massoniana Lamb) kinh doanh gç má rõng §«ng B¾c ViÖt

ViÖt nam.

48. Odum, E.P(1971): C¬ së sinh th¸i häc, tËp 1, 2 - NXB ®¹i häc vµ trung

häc chuyªn nghiÖp, Hµ néi, 1978-1979.

49. TrÇn Ngò Ph¬ng(1963): Bíc ®Çu nghiªn cøu rõng miÒn B¾c ViÖt

nam NXB khoa häc & kü thuËt Hµ néi.

phÇn thuÇn loµi vµ hçn loµi n¨ng suÊt cao ®Ó lµm c¬ së cho c¸c ph¬ng ph¸p

kinh doanh rõng hîp lý - B¸o c¸o ®Ò tµi m· sè 04010102, ch¬ng tr×nh 0401.

51. Vò §×nh Ph¬ng(1986): Ph¬ng híng vµ ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ rõng

gç kinh tÕ tù nhiªn - Nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt trong ®iÒu chÕ rõng. Th«ng tin

52. Vò §×nh Ph¬ng(1987): CÊu tróc rõng vµ vèn rõng trong kh«ng gian

78

53. Vò §×nh Ph¬ng (1988) Nghiªn cøu x¸c ®Þnh cÊu tróc quÇn thÓ rõng

phï hîp cho tõng ®èi tîng vµ môc tiªu ®iÒu chÕ. Tãm t¾c kÕt qu¶ nghiªn

1-6.

55. Vò §×nh Ph¬ng, §µo C«ng Khanh (2001): KÕt qu¶ thö nghiÖm kÕt

qu¶ nghiªn cøu mét sè quy luËt cÊu tróc, sinh trëng phôc vô ®iÒu chÕ rõng

l¸ réng, hçn lo¹i thêng xanh ë Kon Hµ Nõng, Gia lai - Nghiªn cøu rõng tù

nhiªn, NXB thèng kª - Hµ néi 2001 trang 94-100.

56. Lª Hång Phóc (1997): §¸nh gi¸ sinh trëng, t¨ng trëng, n¨ng suÊt,

ViÖt nam.

th¸c trong trêng hîp rõng chÆt chän - LuËn ¸n Phã tiÕn sü, trêng ®¹i häc

tæng hîp Brasov.

dß bíc ®Çu lµm c¬ së cho viÖc ®iÒu chÕ rõng Khép - Tæng luËn chuyªn ®Ò,

79

62. Richards, P.W (1952): Rõng ma nhiÖt ®íi, tËp 1, 2, 3 NXB khoa häc

Hµ néi 1967, 1968, 1969.

B¶n, NXB Thèng kª Hµ Néi.

64. Giang V¨n Th¾ng, TrÞnh Kh¾c Mêi(1988): Nghiªn cøu ¸p dông c¸c

ph¬ng ph¸p ®iÒu tra t¨ng trëng rõng tù nhiªn vµ biÓu sinh trëng rõng

trang 53.

66. Ph¹m Ngäc Toµn, Phan TÊc §¾c (1978): KhÝ hËu ViÖt nam. NXB khoa

häc kü thuËt Hµ néi.

67. Lª Minh Trung(1991): Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cÊu tróc phôc vô c«ng t¸c

khai th¸c nu«i dìng rõng ë Cao nguyªn D¨k n«ng, D¨kl¨k. LuËn ¸n phã tiÕn

rõng gç hçn lo¹i. NXB khoa häc kü thuËt Hµ néi.

69. NguyÔn V¨n Tr¬ng(1983): Quy luËt cÊu tróc rõng gç hçn lo¹i. NXB

khoa häc kü thuËt Hµ néi.

80

4/1984 trang 13-16.

71. NguyÔn V¨n Tr¬ng(1984): Nghiªn cøu cÊu tróc phôc vô c«ng t¸c

72. NguyÔn V¨n Tr¬ng(1984): T¹o ®é ®ång ®Òu lµ biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶

nghiÖp Hµ néi.

74. Th¸i V¨n Trõng(1978): Th¶m thùc vËt rõng ViÖt nam.

75. TrÇn CÈm Tó (1998): Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm cÊu tróc vµ t¨ng trëng

rõng tù nhiªn phôc håi sau khai th¸c lµm c¬ së ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p xö

n«ng nghiÖp Hµ néi.

78. NguyÔn H¶i TuÊt(1990): Qu¸ tr×nh Poisson vµ øng dông trong nghiªn

trang 1-7.

81

79. NguyÔn H¶i TuÊt(1991): øng dông lý thuyÕt hµm ngÉu nhiªn ®Ó nghiªn

1/1991, trang 1-10.

80. NguyÔn H¶i TuÊt, Ng« Kim Kh«i(1996): Xö lý thèng kª kÕt qu¶

nghiªn cøu thùc nghiÖm trong NLN trªn m¸y vi tÝnh - NXB N«ng nghiÖp Hµ

néi.

TiÕng Anh

81. Balley, D (1973) : Quantifying diameter distribution with the Weibull

function. Forest sci 21 (1973).

82. Bertram, H. F., Charles, I, M., Thomas, W.B (1972) : Forest

mensuration. Second edition. The Ronald Press Company - New York.

83. Bruce, E. B., and Ray, A.S.(1987) : A new and simple method for

modeling stand and stock tables. Published by Southeastern Forest

Experiment Station Asheville North Carolina, p505-507.

84. FAO (1980) : Forest volume estimation and yield prediction. Rome.

85. Meyer, H. A., and D.D Stevenson (1943) The structure and growth of

virgin beech-birch maple - hemlock forests in Northern Pennsylvania J Agric

Rec 67.

86. Meyer, H. A (1952) : Structure, growth, and drain in balanced uneven

agred forests. J. Forestry 50.

87. Prodan, M (1968): Forest biometrics. Trasl by Sabine. H. Gardiner

Oxf. Pergamon.

88. Schumacher, F. X.; Coile, T. X (1960) : Growth and yield of natural

stands of Southern pines. T.S. Ciole, Inc. Durham, N.C.; 1960, 115p.

89. Snedecor, G.W. (1957) : Statiscal methods applied to experiment in

agriculture and biologie. Soc. ed. A. Iowa

82

phô lôc

83 danh s¸chphô biÓu

Danh s¸ch thùc vËt c¬ b¶n trong khu vùc nghiªn cøu ................................................................................... 84

4.1 gép « tiªu chuÈn b»ng tiªu chuÈn 2 cho K mÉu ®éc lËp .......................................................................... 85

4.2. X¸c ®Þnh trÞ Iv% theo Danniel marmillod ....................................................................................................... 86

4.3. Ph©n tÝch quan hÖ Pd a+ 5 - D1.3 b»ng c¸c d¹ng hµm. ....................................................................................... 87

4.4. Gép ph¬ng tr×nh thuÇn nhÊt hÖ sè gãc........................................................................................................ 93

4.5. Ph©n tÝch quan hÖ DCV - Dov theo nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng. ................................................. 94

4.6. Quy luËt biÕn ®æi PdA+5 - D1.3 theo loµi, nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng ...................................... 95

4.7. Quy luËt biÕn ®æi ZdA+5 - D1.3 theo loµi, nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng....................................... 96

4.8. Ph©n tÝch quan hÖ H Vn - D1.3 theo nhãm loµi ®ång nhÊt t¨ng trëng vµ tæng thÓ theo c¸c d¹ng ph¬ng tr×nh. .................................................................................................................................................................... 97

4.9. Ph©n tÝch quan hÖ Hf1.3 - H vµ f1.3 - D1.3 ................................................................................................................... 99

4.13 m« pháng cÊu tróc N-D1.3 l©m phÇn b»ng hµm Weibull ........................................................................... 104

4.14 m« pháng cÊu tróc N-D1.3 c¸c nhãm loµi b»ng hµm Weibull ................................................................. 105

4.16.X©y dùng cÊu tróc ®Þnh híng cho l©m phÇn nhãm loµi I vµ II........................................................... 108

4.17 TÝnh G/ha M/ha theo cÊp kÝnh cÊu tróc ®Þnh híng. ............................................................................... 109

4.18. §éng th¸i cÊu tróc N - D1.3 tõ cÊu tróc ®Þnh híng vµ t¨ng trëng ®Þnh kú ZdA+5 .................... 110