Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho người lao động tại công ty Dệt may Trio, Viêng Chăn, Lào

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho người lao động tại công ty Dệt may Trio, Viêng Chăn, Lào" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu thực trạng của Công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động tại Công ty Trio, từ đó có những đánh giá về ưu điểm cũng như hạn chế, đồng thời chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế còn tồn tại; Đề xuất giải pháp nâng cao vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động tại Công ty Dệt may Trio, Viêng chăn, Lào.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho người lao động tại công ty Dệt may Trio, Viêng Chăn, Lào

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN KHAMLAR LAOLEE VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN LỢI CHO NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY DỆT MAY TRIO, VIÊNG CHĂN, LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC MÃ SỐ: 8 31 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. DƢƠNG THỊ THANH XUÂN HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Em cam đoan luận văn thạc sĩ “Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho người lao động tại công ty Dệt may Trio, Viêng Chăn, Lào” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Dương Thị Thanh Xuân. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Em xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả KHAMLAR LAOLEE
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn của mình, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới TS. Dương Thị Thanh Xuân người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ và động viên cá nhân em trong suốt quá trình thực hiện Luận văn. Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giảng dạy chương trình Cao học tại Trường Đại học Công đoàn đã truyền dạy những kiến thức quý báu trong suốt quá trình em được học tập và nghiên cứu ở Trường. Những kiến thức này không chỉ hữu ích đối với việc trình bày Luận văn mà còn giúp em rất nhiều trong công việc và nghiên cứu khoa học. Em xin cảm ơn các thầy, cô trong Hội đồng khoa học đã đóng góp những ý kiến có ý nghĩa rất quan trọng để em có thể hoàn thiện Luận văn này. Trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu thực tế, em xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, cán bộ, công nhân viên trong Công ty Dệt May Trio đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện và cung cấp các số liệu để em có thể hoàn thành Luận văn. Cuối cùng, em xin cảm ơn các thầy, cô của khoa Sau Đại học và Trường Đại học Công đoàn đã tạo điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình em tham gia học tập và nghiên cứu tại Trường. Em xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục từ viết tắt Danh mục bảng, biểu đồ, sơ đồ MỞ ĐẦU...............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .......................................................2 3. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu ......................................................8 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................8 5. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................9 6. Giả thuyết nghiên cứu ......................................................................................9 7. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................9 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn........................................................................11 9. Kết cấu của đề tài ...........................................................................................12 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN LỢI CHO NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI DOANH NGHIỆP .....13 1.1. Một số khái niệm có liên quan .................................................................13 1.1.1. Công đoàn ................................................................................................13 1.1.2. Công đoàn cơ sở .......................................................................................14 1.1.3. Bảo vệ .......................................................................................................16 1.1.4. Bảo vệ quyền lợi ......................................................................................16 1.1.5. Doanh nghiệp ...........................................................................................16 1.2. Lý thuyết vận dụng ..................................................................................18 1.2.1. Lý thuyết chức năng .................................................................................18 1.2.2. Lý thuyết nhu cầu .....................................................................................20 1.2.3. Lý thuyết vai trò .......................................................................................23 1.3. Khái quát về tổ chức công đoàn ...............................................................25
1.3.1. Vị trí của Công đoàn ................................................................................25 1.3.2. Chức năng của công đoàn ........................................................................25 1.3.3. Vai trò của công đoàn ..............................................................................27 1.4. Nội dung bảo vệ quyền lợi của ngƣời lao động của công đoàn .............27 1.5. Đƣờng lối, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc Lào về vai trò của Công đoàn....................................................................................................................27 Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................30 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN LỢI CHO NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY DỆT MAY TRIO, VIÊNG CHĂN, LÀO ..........................................................................................31 2.1. Khái quát về công ty Dệt may Trio và tổ chức công đoàn của Công ty ......31 2.1.1. Khái quát về công ty Dệt may Trio ..........................................................31 2.1.2. Khái quát về tổ chức công đoàn của công ty Dệt may Trio.....................33 2.2. Phân tích thực trạng vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho ngƣời lao động tại Công ty Dệt may Trio ...............................................34 2.2.1. Công đoàn tham gia xây dựng, thực hiện chính sách tiền lương của người lao động....................................................................................................37 2.2.2. Công đoàn kiểm tra giám sát việc thực hiên các chế độ chính sách về tiền lương, thường, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế... .......................................40 2.2.3. Công đoàn tham gia giải quyết việc làm cho người lao động .................42 2.2.4. Công đoàn ký kết hợp đồng lao động, hợp đồng lao động chung ...........43 2.2.5. Công đoàn trợ giúp, tư vấn pháp luật cho người lao động ......................46 2.2.6. Tham gia công tác bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động ................47 2.2.7. Tổ chức các hoạt động chăm lo đời sống cho người lao động ................51 2.3. Đánh giá chung ..........................................................................................53 2.3.1. Ưu điểm ....................................................................................................53 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ..........................................................................54 Tiểu kết chƣơng 2 .............................................................................................59
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN LỢI CHO NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY DỆT MAY TRIO, VIÊNG CHĂN, LÀO ..............................................................................60 3.1. Các nhân tố ảnh hƣởng đến vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho ngƣời lao động trong công ty...................................................60 3.2. Giải pháp nâng cao vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho ngƣời lao động tại công ty Dệt may Trio .......................................................72 3.2.1. Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn .................73 3.2.2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền mục tiêu của công ty và văn hóa doanh nghiệp .................................................................................................................75 3.2.3. Quan tâm đến chế độ đãi ngộ; phát động, tổ chức các phong trào thi đua lao động giỏi trong Công ty ...............................................................................76 3.2.4. Xây dựng quan hệ hài hòa, tốt đẹp giữa công đoàn với người sử dụng lao động ..............................................................................................................78 Tiểu kết chƣơng 3 .............................................................................................82 KẾT LUẬN.........................................................................................................83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................87
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATVSLĐ An toàn vệ sinh lao động BHLĐ Bảo hộ lao động BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp CBCĐ Cán bộ công đoàn CĐCS Công đoàn cơ sở CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa HĐLĐ Hợp đồng lao động NLĐ Người lao động NSDLĐ Người sử dụng lao động SX Sản xuất TĐHV Trình độ học vấn THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TƯLĐTT Thỏa ước lao động tập thể
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu lao động của Công ty............................................................. 32 Bảng 2.2: Lý do gia nhập tổ chức Công đoàn của các đoàn viên công đoàn cơ sở............................................................................................................ 35 Bảng 2.3. Mức độ biết đến của người lao động đối với các hoạt động bảo vệ quyền của Công đoàn Công ty............................................................... 36 Bảng 2.4. Tương quan giữa vị trí công tác, thâm niên và mức lương của Công ty ............................................................................................................ 39 Bảng 2.5. Đánh giá hoạt động xây dựng các chế độ chính sách về tiền lương (N=199) ................................................................................................. 40 Bảng 2.6. Đánh giá hoạt động kiểm tra giám sát việc thực hiên các chế độ chính sách về tiền lương, thường, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… (N=186) ................................................................................................. 41 Bảng 2.7. Đánh giá hoạt động ký kết hợp đồng lao động, hợp đồng lao động chung (N=202)....................................................................................... 45 Bảng 2.8. Mức độ biết đến của người lao động đối với các hoạt động bảo vệ lợi ích ..................................................................................................... 46 Bảng 2.9. Những hình thức Công đoàn công ty Dệt may Trio thực hiện trong nội dung bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động ............................. 49 Bảng 3.1: Trình độ học vẫn tác động đến nhận thức về các nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động trong Công ty ......................................................................................... 63 Bảng 3.2: Trình độ học vấn ảnh hưởng đến vị trí công việc đảm nhiệm........... 69
DANH MỤC BIỂU, SƠ ĐỒ Biểu đồ Biểu đồ 2.1. Mức lương của người lao động công ty Dệt may Trio .................. 38 Biểu đồ 2.2. Đánh giá hoạt động tham gia giải quyết việc làm cho người lao động ....................................................................................................... 43 Biểu đồ 2.3. Đánh giá hoạt động trợ giúp, tư vấn pháp luật cho người lao động .... 47 Biểu đồ 2.4. Đánh giá nội dung tham gia công tác bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động.......................................................................................... 50 Biểu đồ 2.5. Đánh giá nội dung tổ chức các hoạt động chăm lo đời sống cho người lao động ....................................................................................... 52 Biểu đồ 3.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động ................................................................ 60 Sơ đồ Sơ đồ 1.1. Thang bậc nhu cầu của Abraham Maslow........................................ 21
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay, sự tăng trưởng mạnh mẽ của kinh tế toàn cầu kéo theo sự mở cửa của hàng loạt doanh nghiệp với quy mô khác nhau; trong đó chủ yếu là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Các doanh nghiệp hiện nay đang thu hút một số lượng lớn lực lượng lao động xã hội tham gia vào sản xuất kinh doanh. Lao động trong các doanh nghiệp những năm gần đây được tuyển dụng chủ yếu từ nông thôn và nông dân, đội ngũ công nhân lành nghề còn ít và chưa hình thành đội ngũ công nhân nhiều đời, cha truyền con nối. Người lao động tham gia vào các doanh nghiệp bên cạnh mục đích tìm kiếm thu nhập để phục vụ cuộc sống, họ còn mong muốn được cống hiến, phát triển bản thân trong quá trình lao động trong doanh nghiệp. Chính vì thế, người lao động cần phải được đảm bảo về quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng; phải có một tổ chức, bộ phận trong doanh nghiệp giữ vai trò đại diện cho họ để đảm bảo những quyền và lợi ích này. Báo cáo chính trị trình Đại hội lần thứ VIII của Đảng đã đề ra chủ trương mở rộng hình thức thuê mướn lao động. “Trong việc thuê mướn lao động, người lao động và người sử dụng lao động bình đẳng trước pháp luật. Nhà nước, với sự tham gia của công đoàn, các tổ chức xã hội - nghề nghiệp, phải kiểm tra, kiểm soát việc thuê mướn, sử dụng và trả công lao động, cải thiện điều kiện lao động; bảo đảm thực hiện những quy định về bảo hộ, an toàn lao động; giải quyết tốt mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động theo pháp luật, bảo vệ lợi ích chính đáng của người lao động”. Có thể thấy, trong quan điểm của mình, Đảng luôn đề cao việc đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của người lao động, đồng thời đề cao vai trò của tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp. Tuy nhiên hiện nay, trong các doanh nghiệp, vai trò của tổ chức công đoàn còn bị xem nhẹ, hoặc trong một số trường hợp, tổ chức công đoàn của doanh nghiệp phục tùng theo ý chí của chủ doanh nghiệp khiến người lao động
2 chưa được đảm bảo về quyền và lợi ích. Đây cũng chính là những bất cập khi xem xét đến vai trò của tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp hiện nay. Công ty Dệt may Trio là một công ty tư nhân chuyên sản xuất và cung ứng các sản phẩm dệt may. Với đặc trưng của ngành, Công ty hiện đang sử dụng rất nhiều lao động, chủ yếu là lao động phổ thông. Mặt khác, giá trị sản phẩm dệt may trong nước có tính cạnh tranh khá kém, khiến cho việc tăng doanh thu, lợi nhuận, trích lập các quỹ của Công ty còn khó khăn. Vì những lí do đó nên Công ty hiện chưa quan tâm thực hiện đầy đủ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; điều này khiến cho người lao động không tích cực trong công việc, năng suất lao động chưa cao cũng như vẫn còn những hiện tượng đình công, bãi công xảy ra… Mặc dù trong công ty có công đoàn Công ty nhưng vai trò của Công đoàn hiện đang bị xem nhẹ và chủ yếu là đứng về phía chủ Công ty. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể nâng cao được vai trò của Công đoàn Công ty để từ đó có thể bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động tại Công ty. Để giải quyết vấn đề này, tác giả đã lựa chọn đề tài “Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho người lao động tại công ty Dệt may Trio, Viêng Chăn, Lào” để làm đề tài Luận vặn thạc sĩ của mình, từ đó trên cơ sở lí thuyết tổng quát, có thể nghiên cứu và đánh giá thực trạng vai trò của Công đoàn tại Công ty trong bảo vệ quyền lợi của người lao động, và đưa ra một số giải pháp để nâng cao vai trò của công đoàn Công ty. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong nền kinh tế hiện nay, tổ chức Công đoàn đã không ngừng tìm tòi, đúc kết những kinh nghiệm trong hoạt động thực tiễn để tự đổi mới tổ chức mình. Góp phần vào sự thắng lợi của công cuộc đổi mới ở đất nước. Nhìn chung, nghiên cứu về phong trào công nhân và tổ chức Công đoàn, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu trong phạm vi khác nhau, với những mức độ khác nhau.
3 Tại Liên bang Nga, trong công trình nghiên cứu của PGS. TS. Anhiusin S.V Phó Viện trưởng Học viện Lao động và Quan hệ xã hội thuộc Trung ương các Công đoàn độc lập Liên bang Nga đã đề cập đến “Vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội”. Qua tác phẩm này, tác giả đã đánh giá tổ chức hoạt động Công đoàn ở Liên bang Nga hiện nay là vừa tiến hành thử nghiệm, vừa khắc phục sai sót. Tác giả Nguyễn Anh Tuấn (2012) đã thực hiện luận án tiến sĩ ngành Luật về “Vai trò của Công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động tại doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam”. Trong luận án, tác giả đề cập tới vai trò của Công đoàn trong việc thảo luận các vấn đề liên quan đến quan hệ lao động; vai trò của Công đoàn tham gia kiểm tra, giám sát thi hành các quy định của pháp luật lao động; vai trò của Công đoàn trong việc thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể; vai trò của Công đoàn tham gia quản lý, sử dụng lao động; vai trò Công đoàn trong việc tổ chức nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người lao động; vai trò Công đoàn tham gia giải quyết tranh chấp lao động và đình công. Tác giả Diệp Thành Nguyên (2015) với bài đăng “Vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động”, tạp chí Nghiên cứu khoa học – Trường Đại học Cần Thơ. Đường lối phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa đã khơi dậy tiềm năng của đất nước, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển. Tuy nhiên, mặt trái của nền kinh tế thị trường đã tạo ra nhiều mâu thuẫn so với bản chất của xã hội xã hội chủ nghĩa. Đó là xu thế phân hoá giàu nghèo, tâm lý sùng bái đồng tiền, sự cạnh tranh sống còn giữa các doanh nghiệp; cơ chế thị trường cũng là mảnh đất nảy sinh chủ nghĩa cá nhân, tạo cơ hội cho một bộ phận bất chấp lợi ích tập thể, lợi ích cộng đồng, tìm mọi cách mưu lợi cho bản thân, điều này dẫn đến quyền và lợi ích của người lao động luôn bị đe doạ, xâm hại. Vì thế, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã có nhiều quy định thành lập nên nhiều cơ quan, tổ chức có thẩm quyền để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
4 người lao động, trong đó công đoàn là một tổ chức có mối quan hệ gần gũi và có những hoạt động thiết thực, có hiệu quả để bảo vệ người lao động. Trong cuốn sách chuyên khảo của tác giả Dương Thị Thanh Xuân (2019), “Công đoàn bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của đoàn viên và người lao động” đã phân tích vai trò của công đoàn đối với đoàn viên và người lao động trong thời kỳ hội nhập kinh tế hiện nay. Phạm Đức Khôi (2020) “Vai trò của công đoàn trong doanh nghiệp” được đăng trên website của Liên đoàn Lao động tỉnh Cao Bằng; tác giả liệt kê 4 vai trò cơ bản của tổ chức công đoàn, đặc biệt nhấn mạnh đến điều 10 Luật Công đoàn khi bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động. Tác giả Đàm Hải Hòa (2020) với bài viết “Thực hiện tốt chức năng đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng và chăm lo đời sống đoàn viên, người lao động”, Liên đoàn Lao động tỉnh Cao Bằng. Hoạt động của các cấp công đoàn trong tỉnh có sự chuyển biến tích cực, thực chất với phương châm hướng về cơ sở trong đó đặc biệt quan tâm chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động. Kết quả thể hiện trên các mặt hoạt động như: Liên đoàn Lao động Tỉnh đã tập trung hướng dẫn các Công đoàn cơ sở phối hợp với lãnh đạo đơn vị ký hợp đồng lao động chung được 05 đơn vị nâng tổng số 07 đơn vị ký mới TƯLĐTT. Thành lập đoàn giám sát Quy chế dân chủ cơ sở và ký kết hợp đồng lao động chung tại 04 công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở với tổng số 31 doanh nghiệp. Vũ Xuân Kiểm (2014) “Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền của người lao động ở Việt Nam hiện nay” hệ thống hóa cơ sở lý luận về vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền của người lao động và đề ra giải pháp tăng cường vai trò của công đoàn đối với bảo vệ quyền cho người lao động tại các tổ chức, doanh nghiệp. Vũ Quang Thọ (2014) “Sổ tay pháp luật lao động và công đoàn liên quan đến trách nhiệm xã hội doanh nghiệp và vai trò công đoàn cơ sở” là
5 những kiến thức cơ bản về tổ chức hoạt động Công đoàn Việt Nam. Quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ lao động. Quy định pháp luật lao động và công đoàn liên quan đến trách nhiệm xã hội doanh nghiệp và vai trò công đoàn cơ sở. Luận án tiến sĩ Xã hội học của tác giả Vũ Đạt (2005) “Biến đổi cơ cấu tổ chức của hệ thống công đoàn Việt Nam thời kỳ đổi mới” đã khái quát về những biến đổi trong tổ chức hệ thống Công đoàn Việt Nam để phù hợp với thời kỳ đổi mới. Qua đó đánh giá, phát hiện những vấn đề hợp lý và bất hợp lý trong cấu trúc của hệ thống Công đoàn. Tác giả Nguyễn Vân Anh (2016) với nghiên cứu “Vai trò của công đoàn trong việc nâng cao kỹ năng tay nghề cho người lao động”, Viện Nghiên cứu Công nhân – Công đoàn. Việc nâng cao kỹ năng nghề cho đoàn viên Công đoàn, cho người lao động là yếu tố góp phần quyết định để đưa đất nước ta sớm ra khỏi tnh trạng kém phát triển, vươn lên trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, đồng thời cũng góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Nâng cao kỹ năng nghề cho người lao động là một trong những yếu tố quyết định tăng năng suất lao động tại doanh nghiệp và của cả xã hội, qua đó tăng thu nhập của người lao động góp phần ổn định quan hệ lao động và an ninh trật tự xã hội. Nâng cao kỹ năng nghề cho người lao động là chìa khóa để đẩy mạnh công cuộc đổi mới với mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Nguyễn Mạnh Hùng (2018) với bài viết “Phát huy vai trò của Công đoàn trong doanh nghiệp hiện nay”, Liên đoàn Lao động tỉnh Ninh Thuận. Trong những năm qua hoạt động công đoàn ở khu vực doanh nghiệp đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Công tác phát triển đoàn viên, thành lập tổ chức được tăng cường; công tác tham gia xây dựng Đảng và các tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp đạt nhiều kết quả. Hoạt động chăm lo, đại diện, bảo vệ
6 quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động nhất là ở các doanh nghiệp ngày càng tốt hơn. Các cấp công đoàn thường xuyên hướng dẫn người lao động ký kết hợp đồng lao động; tiến hành thương lượng và ký kết thoả ước lao động tập thể; phối hợp với người sử dụng lao động tổ chức hội nghị người lao động, hội nghị đối thoại tại nơi làm việc; nắm bắt kịp thời những mâu thuẫn bức xúc phát sinh trong quan hệ lao động để tập trung giải quyết; kiến nghị với người sử dụng lao động thực hiện tốt các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật cho người lao động. Tác giả Lê Nguyễn Đức Anh (2019) với bài viết “Vai trò của Công đoàn trong doanh nghiệp”, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam. Theo tác giả, từ trước tới nay không riêng gì các chủ doanh nghiệp còn rất ngần ngại việc thành lập công đoàn cơ sở vì có nhiều doanh nghiệp cho rằng hoạt động của công đoàn cơ sở vừa tốn kém thời gian, nhân lực… Mà công nhân và người lao động cũng không mặn mà với việc tham gia công đoàn cơ sở. Họ cho rằng, điều này chỉ tốn thời gian, phải đóng đoàn phí, trong khi quyền lợi mà công đoàn mang lại cho bản thân thì hầu như không có. Nhưng đó là một quan điểm sai lầm và có phần lạc hậu; một tổ chức công đoàn cơ sở nếu thực sự phát huy được tối đa vai trò và năng lực của mình thì những lợi ích mà công đoàn mang lại thật sự vô cùng lớn cho cả doanh nghiệp cũng như người lao động qua đó góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tác giả Trà My (2020) với bài viết “Phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn, chăm lo người lao động và xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp” đăng trên tạp chí Công đoàn Dầu khí Việt Nam. Theo đó, giai đoạn 5 năm qua (2015-2020), đây là giai đoạn người lao động Dầu khí cùng Tập đoàn đã nỗ lực vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức chưa bao giờ có trong lịch sử phát triển ngành Dầu khí. Nhưng bằng sự đoàn kết, đồng lòng, bản lĩnh, trí tuệ và truyền thống của những người đi tìm lửa, gắn với trách nhiệm lớn lao của mình, Công đoàn Dầu khí Việt Nam cùng các cấp Công đoàn trong toàn Tập đoàn luôn khẳng định rõ vai trò,
7 nhiệm vụ của mình để luôn sát cánh đồng hành cùng Tập đoàn, các đơn vị trong Tập đoàn chăm lo, động viên, khích lệ, cùng tạo động lực cho người lao động bằng các hoạt động cụ thể, thiết thực kết hợp chăm lo cả về vật chất và tinh thần, động viên khích lệ người lao động. Kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội của Đảng bộ Tập đoàn trong nhiệm kỳ vừa qua đã minh chứng cho sự nỗ lực quyết tâm ấy của Đảng bộ Tập đoàn, của đội ngũ đảng viên, trong đó có sự đóng góp tích cực, hiệu quả của gần 60 ngàn người lao động Dầu khí và sự đồng hành hoạt động hiệu quả của tổ chức Công đoàn các cấp trong Tập đoàn. Tác giả Dương Nương (2020) với nghiên cứu “Công đoàn với công tác chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động”, Cổng thông tin Tỉnh ủy Kon Tum. Theo tác giả, là một trong những chức năng cơ bản, đặc trưng của Công đoàn, việc chăm lo đời sống, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng cho đoàn viên công đoàn luôn được các cấp Công đoàn trong tỉnh đặc biệt quan tâm, không ngừng đẩy mạnh, góp phần thúc đẩy các phong trào, hoạt động công đoàn, tạo động lực cho người lao động vươn lên, hăng say sản xuất, tích cực đóng góp vào thành tích chung của mỗi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Ngoài ra, vai trò của Công đoàn cũng đã được Cay Xỏn Phôm Vi Hản (1983), phát biểu tại Đại hội đại biểu Công đoàn Lào toàn quốc lần thứ I. Trong bài phát biểu, Ông có đề cập tới vai trò của công đoàn trong việc làm cầu nối để xây dựng quan hệ lao động hài hòa và giải quyết tranh chấp lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động. Bộ Lao động và Phúc lợi xã hội Lào (2019) trong Đại hội lần thứ V cũng đề cao vai trò của Công đoàn trong việc tạo dựng mối quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động; đồng thời nhấn mạnh vai trò của Công đoàn trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động tại các đơn vị. Tuy nhiên, các đề tài, bài viết trên chỉ đề cập đến vai trò công đoàn nói chung tại các doanh nghiệp tại Việt Nam, hoặc đề cập đến những nội dung về
8 mặt lý luận chứ chưa đi tìm hiểu sâu về vai trò của công đoàn tại các doanh nghiệp Lào; vì thế đề tài luận văn của tác giả là đề tài cần thiết phải nghiên cứu về vai trò của công đoàn trong bảo vệ lợi ích cho người lao động trong doanh nghiệp tại Lào hiện nay. 3. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi cho người lao động trong công ty dệt may Trio. 3.2. Khách thể nghiên cứu Khách thể nghiên cứu của đề tài là nhà quản trị cấp cao, cán bộ công đoàn, người lao động gián tiếp và người lao động trực tiếp tại công ty Dệt may Trio. 3.3. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Tại công ty Dệt may Trio, Thành phố viêng chăn, Lào - Về thời gian: Từ năm 2018 đến năm 2020 và đề xuất giải pháp đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường vai trò của tổ chưc Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động tại công ty Dệt may Trio. 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa lý luận về vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động trong doanh nghiệp. - Nghiên cứu thực trạng của Công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động tại Công ty Trio, từ đó có những đánh giá về ưu điểm cũng như hạn chế, đồng thời chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế còn tồn tại. - Đề xuất giải pháp nâng cao vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động tại Công ty Dệt may Trio, Viêng chăn, Lào
9 5. Câu hỏi nghiên cứu - Hiện nay Công đoàn tại Công ty Dệt may Trio, Viêng chăn, Lào có những hoạt động gì để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong doanh nghiệp? - Người lao động trong Công ty Dệt may Trio đánh giá những hoạt động đó của công đoàn như thế nào? - Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động trong Công ty Dệt may Trio là gì? 6. Giả thuyết nghiên cứu - Hiện nay Công đoàn tại Công ty Dệt may Trio, Viêng chăn, Lào có những hoạt động như xây dựng các chế độ chính sách về tiền lương, thưởng; xây dựng các chế độ chính sách về BHXH, BHYT; kiểm tra giám sát việc thực hiên các chế độ chính sách về tiền lương, thưởng, BHXH, BHYT; trợ giúp, tư vấn pháp luật cho NLĐ; tham gia công tác bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động; tổ chức các hoạt động xã hội… để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong doanh nghiệp. - Hầu hết người lao động trong Công ty Dệt may Trio đều biết đến và đánh giá những hoạt động đó của công đoàn đạt hiệu quả tốt. - Những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động trong Công ty Dệt may Trio như những điều kiện kinh tế- xã hội; pháp luật; văn hóa doanh nghiệp; tài chính doanh nghiệp… 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu bao gồm: - Phương pháp luận chung: phương pháp duy vật biên chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin. - Phân tích và tổng hợp lý thuyết: nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về vai trò của công đoàn trong bảo vệ lợi ích cho người lao động trong doanh nghiệp: khái niệm công đoàn, lợi ích, lao động, người lao động; quan điểm của Đảng, tư tưởng của Kai Sỏn Phôm Vy Hản và tư tưởng Hồ Chí
10 Minh về vai trò của công đoàn trong bảo vệ lợi ích cho người lao động trong tổ chức, doanh nghiệp, từ đó thống nhất khung lý thuyết làm cơ sở cho việc phân tích vai trò của công đoàn trong bảo vệ lợi ích cho người lao động . Ngoài ra, còn thu thập thông tin về số liệu thứ cấp thông qua các báo cáo của Công ty Dệt may Trio. - Thống kê: tiến hành thu thập thông tin và số liệu sơ cấp, thứ cấp có liên quan đến thể hiện vai trò của công đoàn tại công ty dệt may Trio. - Tác giả kế thừa các tài liệu sẵn có: các sách, báo, các đề tài, các bài viết đăng trên tạp chí chuyên ngành. Trong đó bao gồm việc đọc, phân nhóm, mã hóa, xử lý, phân tích và hệ thống lại toàn bộ những kết quả nghiên cứu có liên quan đến nội dung đề tài. - Thu thập các báo cáo, các diễn đàn thảo luận trên website, các bài viết trên các nhật báo về hoạt động bảo vệ lợi ích của công nhân, viên chức và người lao động của hiện nay. - Phương pháp nghiên cứu xã hội học: tiến hành thu thập thông tin, số liệu thông qua các phương pháp điều tra của xã hội học bao gồm: Phương pháp quan sát; Phương pháp trưng cầu ý kiến bằng bảng hỏi và phương pháp phân tích tài liệu. Phương pháp quan sát dùng để hỗ trợ và làm sáng tỏ thêm những thông tin đã được thu thập và là cơ sở ban đầu để đưa ra các giả thuyết và hướng nghiên cứu. Phương pháp phân tích tài liệu được sử dụng để tìm hiểu khái quát những vấn đề liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài thông qua các bài viết trên sách, báo, tạp chí chuyên ngành, các công trình nghiên cứu về mạng lưới xã hội, về vấn đề bảo vệ lợi ích của Công đoàn. Đồng thời, qua đó có sự so sánh, đối chiếu làm phong phú nội dung đang tiến hành tìm hiểu. Các thông tin thu thập được tác giả kế thừa và sử dụng một cách có chọn lọc, sáng tạo. Đối với phương pháp trưng cầu ý kiến bằng bảng hỏi, thiết kế bảng hỏi và phát cho người lao động Công ty. Số phiếu đã phát ra 220 phiếu và thu về
11 được 202 phiếu. Trong đó, tổng số phiếu phát cho lãnh đạo quản lý 15 phiếu; phát cho cán bộ, nhân viên 40 phiếu và phát cho công nhân là 165 phiếu. Mục đích: hu thập số liệu, lấy ý kiến đánh giá của người lao động về vai trò công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động tại công ty Dệt may Trio. Sau khi thu thập thông tin bằng bảng hỏi, tác gỉa đã thống kê được cơ cấu mẫu của đề tài như bảng 1: Bảng 1. Cơ cấu mẫu STT Tiêu chí Số lƣợng Tỷ lệ (%) < 20 15 7,4 20- 30 82 40,6 1 Tuổi 30- 40 90 44,6 > 40 15 7,4 Nam 37 18,3 2 Giới Nữ 165 81,7 Tiểu học 0 0,0 THCS 7 3,5 THPT 50 24,8 3 Trình độ học vấn Trung cấp 107 53 Cao đẳng/ Đại học 28 13,9 Trên đại học 10 5 Lãnh đạo quản lý 14 6,9 4 Vị trí công tác Cán bộ, nhân viên 33 16,3 Công nhân 155 76,7 Nguồn: Xử lý kết quả điều tra của đề tài - Phương pháp xử lý số liệu: các số liệu thu thập được xử lý bằng spss. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn - Cung cấp lí thuyết tổng quát về vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền lợi của người lao động trong doanh nghiệp nói chung cũng như thực tiễn tại công ty Dệt may Trio.