1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
HÀ TIẾN DŨNG
XÂY DỰNG MÔ HÌNH TÒA ÁN KHU VỰC
TRONG TIẾN TRÌNH CẢI CÁCH TƢ PHÁP
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Hà Nội - 2014
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
HÀ TIẾN DŨNG
XÂY DỰNG MÔ HÌNH TÒA ÁN KHU VỰC
TRONG TIẾN TRÌNH CẢI CÁCH TƢ PHÁP
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật
Mã số : 60 38 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Minh Tuấn
Hà Nội - 2014
1
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào
khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin
cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả
các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƢỜI CAM ĐOAN
Hà Tiến Dũng
2
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: YÊU CẦU ĐỔI MỚI MÔ HÌNH TÒA ÁN TRONG BỐI CẢNH
CẢI CÁCH TƢ PHÁP Ở VIỆT NAM ................................................................... 8
1.1. Khái quát về cải cách tƣ pháp ......................................................................... 8
1.1.1. Bối cảnh cải cách tƣ pháp ............................................................................ 8
1.1.2. Các quan điểm cải cách tƣ pháp ................................................................. 11
1.1.3. Những nội dung của cải cách tƣ pháp ........................................................ 15
1.2. Đổi mới hệ thống Tòa án nhân dân đáp ứng yêu cầu cải cách tƣ pháp. ....... 18
1.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Tòa án nhân dân .............................. 18
1.2.2. Hệ thống Tòa án nhân dân theo pháp luật hiện hành ................................. 28
1.2.3. Thực trạng tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân ............................. 33
1.3. Cơ sở thiết lập Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực trong hệ thống Tòa án
nhân dân. .............................................................................................................. 41
CHƢƠNG 2: XÂY DỰNG MÔ HÌNH TÒA ÁN NHÂN DÂN SƠ THẨM KHU
VỰC ..................................................................................................................... 53
2.1. Những thuận lợi của việc xây dựng Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực. ...... 53
2.2.1 Phù hợp so với các quy định của Hiến pháp sửa đổi, bổ sung năm 2013. ........ 53
2.1.2. Sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của Đảng ..................................................... 55
2.1.3. Phù hợp với bối cảnh đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nƣớc.......... 59
2.1.4. Phù hợp với chủ trƣơng tăng thẩm quyền cho Tòa án nhân dân cấp huyện. ...... 60
2.1.5. Tiếp thu kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân ở Việt
Nam và kinh nghiệm của một số nƣớc trên thế giới. ........................................... 61
3
2.2. Khó khăn, thách thức của việc xây dựng mô hình Tòa án nhân dân sơ thẩm
khu vực. ................................................................................................................ 66
2.2.1. Những bất cập trong việc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng và sự giám sát
của Hội đồng nhân dân. ........................................................................................ 66
2.2.2. Sự thiếu đồng bộ trong việc đổi mới hệ thống các cơ quan tƣ pháp .......... 69
2.2.3. Sự thiếu thống nhất trong việc xây dựng số lƣợng và địa hạt tƣ pháp của
Tòa án khu vực ở một số địa phƣơng. .................................................................. 71
2.2.4. Chƣa đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc thành lập Tòa án nhân dân sơ thẩm
khu vực. ................................................................................................................ 73
2.2.5. Những bất cập trong việc tổ chức cán bộ ................................................... 74
2.2.6. Những bất cập về cơ sở vật chất ................................................................ 75
CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG MÔ HÌNH
TÒA ÁN NHÂN DÂN SƠ THẨM KHU VỰC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CẢI
CÁCH TƢ PHÁP ................................................................................................. 78
3.1. Phƣơng hƣớng xây dựng Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực ........................ 78
3.1.1. Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng .................................................................. 78
3.1.2. Đảm bảo sự giám sát của Hội đồng nhân dân ............................................ 81
3.1.3. Đảm bảo quyền của ngƣời dân trong việc tiếp cận Tòa án nhân dân sơ
thẩm khu vực. ....................................................................................................... 84
3.1.4. Đảm bảo sự đồng bộ của các cơ quan tƣ pháp ........................................... 85
3.2. Các giải pháp xây dựng Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực ......................... 86
3.2.1. Về cơ sở pháp lý ......................................................................................... 86
3.2.2. Về tổ chức bộ máy ..................................................................................... 93
3.2.3. Về đội ngũ cán bộ ...................................................................................... 94
3.2.4. Về cơ sở vật chất ........................................................................................ 96
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO