luận văn:Thực trạng và giải pháp thu hút FDI từ Hoa Kỳ vào tỉnh Hà Tây trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:150

Thêm vào BST

Báo xấu

141
lượt xem 40
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đối với các nước đang phát triển việc phát triển kinh tế cho quốc gia không chỉ dựa vào tiềm lực và nỗ lực bên trong quốc gia đó là đủ vì thế các nước phải dựa vào nguồn lực từ bên ngoài trong đó quan trọng nhất là FDI và ODA, mà FDI lại có vai trò đặc biệt quan trọng hơn cả.Việt Nam cũng là nước đang phát triển nên thu hút FDI là điều có tính chất chiến lược để phát triển kinh tế đất nước.Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế thế giới, các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn:Thực trạng và giải pháp thu hút FDI từ Hoa Kỳ vào tỉnh Hà Tây trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

1 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: “Th c tr ng và gi i pháp thu hút FDI t Hoa Kỳ vào t nh Hà Tây trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t .”
2 M CL C M C Trang L I C M ƠN 2 B NG CH VI T T T 3 DANH M C B NG VÀ TH 5 L IM U 6 CHƯƠNG 1: NH NG V N CHUNG V FDI VÀ T NG QUAN V TÌNH HÌNH 8 THU HÚT FDI T HOA KỲ VÀO VI T NAM 1.1 nh nghĩa, vai trò FDI và các nhân t nh hư ng n thu hút FDI nói chung 8 1.1.1 nh nghĩa, c i m và các hình th c FDI 8 1.1.1.1 nh nghĩa FDI 8 1.1.1.2 c i m c a FDI 9 1.1.1.3. Các hình th c FDI 9 1.1.2 Vai trò c a ngu n v n FDI nói chung 10 1.1.2.1 i v i nư c ti p nh n u tư 10 1.1.2.2 Vai trò c a FDI i v i nư c ch u tư 11 1.1.3 Các nhân t nh hư ng n vi c thu hút FDI 12 1.1.3.1 Các nhân t qu c t , qu c gia i u tư 12 1.1.3.2 Nhân t qu c gia, a phương nơi ti p nh n v n u tư 12 1.2 Các lý thuy t v FDI 16 1.2.1 Mô hình cái vòng lu n qu n c a NUSKSE 16 1.2.2 Mô hình MacDouglall-Kempt 18 1.3 Vai trò c a khu v c FDI v i n n kinh t Vi t Nam 20 1.3.1 FDI i v i v n u tư xã h i và tăng trư ng kinh t 21 1.3.2 FDI v i vi c nâng cao năng l c s n xu t công nghi p và xu t kh u 21 1.3.3 FDI i v i vi c làm và c i thi n ngu n nhân l c 22 1.3.4 FDI v i ngu n thu ngân sách Nhà nư c và các cân i vĩ mô 22 1.4 Tình hình thu hút FDI c a Hoa Kỳ vào Vi t Nam 23 1.4.1 c i m ho t ng và xu hư ng FDI c a Hoa Kỳ hi n nay 23 1.4.1.1 c i m ho t ng FDI c a Hoa Kỳ hi n nay 23 1.4.1.2 V a bàn u tư 25 1.4.1.3 V cơ c u u tư 26 1.4.1.4 V hình th c u tư 28 1.4.2 Tình hình FDI t Hoa Kỳ vào Vi t Nam qua các năm g n ây 31 1.4.2.1 Năm 2006 31 1.4.2.2 Năm 2007 33 1.4.2.3 Năm 2008 36 1.4.3 Chi n lư c FDI c a Hoa Kỳ trong nh ng năm t i 37 1.4.3.1 M t s i u ch nh trong chính sách u tư c a Hoa Kỳ 37 1.4.3.2 Chi n lư c FDI c a Hoa Kỳ t i Vi t Nam 39
3 1.5 Kinh nghi m thu hút FDI t Hoa Kỳ c a m t s nư c 42 1.5.1 Kinh nghi m c a Thái Lan 42 1.5.2 Kinh nghi m c a Indonesia 43 1.5.3 Kinh nghi m c a Malaysia 44 1.5.4 Kinh nghi m c a Trung Qu c 45 1.6 Bài h c c a Vi t Nam trong thu hút FDI t Hoa Kỳ 48 1.6.1 M c a thu hút FDI nư c ngoài t ng bư c, theo khu v c 48 1.6.2 Phương pháp thu hút công ngh tiên ti n c a nư c ngoài 48 1.6.3 V qu n lý ho t ng c a các doanh nghi p có v n FDI nư c ngoài 48 1.6.4 Nhưng nâng cao hi u qu u tư còn quan tr ng hơn tăng lư ng v n 49 CHƯƠNG 2 50 TH C TR NG THU HÚT FDI T HOA KỲ VÀO T NH HÀ TÂY TRONG I U KI N H I NH P KINH T QU C T 2.1 Th m nh c a t nh Hà Tây 50 2.1.1 Hà Tây có v trí a lí r t thu n l i 50 2.1.2 Ti m năng văn hoá-du l ch c c kỳ phong phú 51 2.1.3 Cơ s h t ng r t thu n l i cho âu tư 54 2.1.4 Ti m năng phát tri n làng ngh và ti u th công nghi p 55 2.1.5 Ti m năng phát tri n công ngh cao 56 2.1.6 Hà Tây ón nh n v n h i m i 57 2.2 Th c tr ng thu hút FDI c a Hoa Kỳ vào Hà Tây trong nh ng năm qua 57 2.2.1 ánh giá s li u 57 2.2.1.1 Ho t ng FDI c a Hoa Kỳ vào Hà Tây giai o n 2005-2006 58 2.2.1.2 Ho t ng FDI c a Hoa Kỳ vào Hà Tây năm 2007 60 2.2.1.3 Ho t ng FDI c a Hoa Kỳ vào Hà Tây năm 2008 62 2.2.2 Nh ng thành công trong công tác thu hút FDI t Hoa Kỳ c a Hà Tây 65 2.2.2.1 Hoa Kỳ tr thành i tác FDI quan tr ng c a Hà Tây 65 2.2.2.2 Thu hút ư c các d án l n v công ngh cao 67 2.2.2.3 Hà Tây ã c i thi n áng k môi trư ng u tư 67 2.2.3 Nh ng h n ch trong thu hút FDI t Hoa Kỳ c a Hà Tây 73 2.2.3.1 Công tác GPMB còn vư ng m c 73 2.2.3.2 Cơ ch chính sách còn rư m rà 75 2.2.3.3 Quy ho ch manh mún, th ng và thi u t m chi n lư c 76 2.2.3.4 Ngu n nhân l c thi u tr m tr ng 77 CHƯƠNG 3 79 NH HƯ NG VÀ GI I PHÁP THU HÚT FDI T HOA KỲ VÀO T NH HÀ TÂY TRONG I U KI N H I NH P KINH T QU C T 3.1 Các cam k t ã t ư c c a Vi t Nam và Hoa Kỳ v u tư 79 3.1.1 Hi p nh thương m i Vi t Nam - Hoa Kỳ( BTA) 79 3.1.1.1 ánh giá chung v tác ng c a BTA v i Vi t Nam 79 3.1.1.2 Tác ng c a BTA t i ho t ng FDI c a Hoa Kỳ vào Vi t Nam 80 3.1.2 Cam k t WTO c a Vi t Nam liên quan n u tư 87 3.1.2.1 Danh m c h n ch u tư theo cam k t WTO c a Vi t Nam 88 3.1.2.2 Lĩnh v c d ch v 88 3.1.3 Hi p nh khung v Thương m i và u tư –TIFA 93 3.1.4 nh hư ng thu hút FDI c a Vi t Nam 94 3.1.4.1 M c tiêu t ng quát 94 3.1.4.2 M c tiêu c th 95 3.1.4.3 nh hư ng thu hút FDI theo ngành, i tác và vùng lãnh th 96 3.2 nh hư ng c a t nh Hà Tây 100 3.2.1 Danh m c 125 d án u tư các lĩnh v c t năm 2006- 2010 c a Hà Tây 100
4 3.2.2 V phát tri n các khu công nghi p 102 3.2.3 Quan i m m c tiêu phát tri n du l ch Hà Tây n năm 2010 và nh ng năm ti p 103 theo 3.2.3.1 Quan i m phát tri n du l ch Hà Tây 103 3.2.3.2 M c tiêu chung và m t s ch tiêu ch y u n năm 2010 104 3.3 Gi i pháp thu hút FDI t Hoa Kỳ vào Hà Tây trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t 105 3.3.1 Phát huy và nh hư ng phát tri n các KCN,KCNC 105 3.3.1.1 Phát tri n khu công ngh cao Láng –Hoà L c 105 3.3.1.2 T o à thu hút u tư vào các khu công nghi p khác 109 3.3.2 Quy ho ch và hoàn ch nh cơ s h t ng ph c v u tư 110 3.3.3 ào t o ngu n nhân l c 112 3.3.4 Tăng cư ng xúc ti n u tư 112 3.3.5 V lĩnh v c du l ch, văn hóa ,d ch v gi i trí 114 3.3.5.1 y m nh công tác quy ho ch phát tri n du l ch 114 3.3.5.2 Tăng cư ng u tư phát tri n du l ch 116 3.3.5.3 Nâng cao ch t lư ng d ch v du l ch 118 3.3.5.4 V tuyên truy n qu ng bá, xúc ti n phát tri n du l ch 119 3.3.5.5 ào t o và phát tri n ngu n nhân l c du l ch 120 3.3.5.6 V huy ng v n u tư cho du l ch 120 3.3.6 Hà Tây phát huy nh ng k t qu c a BTA ,TIFA,cam k t WTO 121 3.3.6.1 Xây d ng chi n lư c thu hút u tư t Hoa Kỳ 122 3.3.6.2 Th c hi n chính sách t do hóa FDI 122 3.3.6.3 V n d ng cam k t v i WTO thu hút FDI Hoa Kỳ vào Hà Tây 123 3.3.7 Gi i pháp thu hút FDI t Hoa Kỳ khi Hà Tây sáp nh p vào Hà N i 124 K T LU N 126 DANH M C TÀI LI U THAM KH O 128 PH L C 1 129 PH L C 2 132 PH L C 3 133 PH L C 4 134 PH L C 5 135 PH L C 6 136 PH L C 7 144 PH L C 8 145 PH L C 9 146
5 L I C M ƠN Lu n văn t t nghi p “Th c tr ng và gi i pháp thu hút FDI t Hoa Kỳ vào t nh Hà Tây trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t ” ư c th c hi n trong quá trình th c t p t i S K ho ch và u tư t nh Hà Tây, dư i s hư ng d n c a PGS.TS Nguy n Thư ng L ng- Khoa Kinh t và Kinh doanh qu c t - Trư ng i h c Kinh t qu c dân- Hà N i. Trong quá trình tìm ki m s li u và các ý tư ng làm lu n văn, tôi ã nh n ư c s óng góp ý ki n quí báu cũng như s t o i u ki n thu n l i c a S K ho ch và u tư t nh Hà Tây và PGS.TS Nguy n Thư ng L ng. Nh ó lu n văn c a tôi ã ư c ch nh s a và hoàn thi n hơn r t nhi u. Tôi xin chân thành c m ơn Phòng u tư và Kinh t i ngo i- S K Ho ch và u tư t nh Hà Tây và PGS.TS Nguy n Thư ng L ng, Khoa Kinh t và Kinh doanh qu c t , Trư ng i h c Kinh t qu c dân- Hà N i ã giúp tôi th c hi n lu n văn này.
6 B NG CH VI T T T TÊN NGHĨA TI NG ANH NGHĨA TI NG VI T VI T T T Khu v c m u d ch t do ASEAN- ACFTA Asean – China free trade area Trung Qu c AFTA Asean free trade area Khu v c m u d ch t do ASEAN APEC Asia-Pacific Economic Co- T ch c H p tác kinh t Châu Á- operation Thái Bình Dương ASEAN Association of South- East Hi p h i các nư c ông Nam Á Asian Nations B KH&CN B Khoa h c và công ngh BTA Bilateral trade agreement Hi p nh thương m i song phương CPIA Ch s ánh giá môi trư ng chính sách và th ch qu c gia CCN C m công nghi p CNH- H H Công nghi p hóa- Hi n i hóa CN-TTCN Công nghi p-ti u th công nghi p CNTT Công ngh thông tin DN Doanh nghi p DNNN Doanh nghi p nhà nư c i m CN i m công nghi p EU European union Liên minh Châu Âu EXIMBank Export- import bank Ngânhàng xu t nh p kh u FDI Foreign direct investemnt u tư tr c ti p nư c ngoài GDP Gross domestic product T ng s n ph m trong nư c
7 GPMB Gi i phóng m t b ng IMF International moneytary fund Qu ti n t th gi i JICA Japanese investement co- Cơ quan h p tác u tư Nh t B n operation agency KCN Khu công nghi p KCNC Khu công ngh cao KCX Khu ch xu t MFN Most Favoured Nations Quy ch T i hu qu c NHTM Ngân hàng thương m i NT National treatment Quy ch i x qu c gia ODA Official development V n vi n tr phát tri n chính th c assistance OECD Organization for economic T ch c H p tác Phát tri n Kinh t co- operating development OPIC Overseas private investement Công ty u tư tư nhân nư c ngoài company QH Quy ho ch SXKD S n xu t kinh doanh TCTD T ch c tín d ng TIFA Trade and investment frame Hi p nh Khung v Thương m i và agreement u tư TNC(s) Throught national Công ty xuyên qu c gia company(ies) Tp.HCM Thành ph H Chí Minh UBND y ban nhân dân UNCTAD United nations’for trade and Di n àn v Thương m i và Phát development tri n WB World bank Ngân hàng th gi i WEF World economic forum Di n àn kinh t th gi i WTO World trade organization T ch c thương m i th gi i XNK Xu t nh p kh u
8 DANH M C B NG VÀ TH M C Trang B ng 2.1: FDI c a Hoa Kỳ m ts a phương l n tính t i tháng 12 năm 58 2005 B ng 2.2: Hai d án FDI l n c a Hoa Kỳ vào Hà Tây giai o n 2005- 2006 59 B ng 3.1: Chương 4. i u 1.Kho n7. c a BTA 82 B ng 3.2: i u 11 c a BTA “Các bi n pháp u tư liên quan n thương 82 m i” B ng 3.3: Danh m c các d án kêu g i u tư c a Hà Tây giai o n 2006- 101 2010 B ng P.1: M c tiêu thu hút TNCs c a Vi t Nam giai o n 2006- 2010 130 th 1.1: FDI ăng ký và th c hi n c a Hoa Kỳ vào Vi t Nam n 3/2008 25 theo vùng (k c qua nư c th 3) th 1.2: FDI c a Hoa Kỳ theo hình th c u tư (tính n quý I năm 29 2008) th 1.3: FDI ăng ký c a Hoa Kỳ qua các năm (k c u tư qua nư c 30 th 3) tính t i năm 2008 th 2.1: M t s d án FDI l n nh t năm 2007 c a Hoa Kỳ vào Hà Tây so 61 v i các qu c gia khác th 2.2: FDI ăng ký và th c hi n c a Hoa Kỳ vào Hà Tây t i năm 2008 66 so v i m t s a phương (k c qua nư c th 3) th 2.3: Hà Tây ng th 2 trong 3 d án công ngh cao c a Hoa Kỳ vào 67 Vi t Nam trong 3 năm 2005, 2006, 2007 th 2.4: V n FDI c a Hoa Kỳ so v i các i tác khác u tư vào Hà Tây 69
9 tính n năm 2008 th 2.5: V n FDI ăng ký c a Hoa Kỳ vào Hà Tây và các vùng khác qua 71 các năm Hình 1.1: Mô hình cái vòng lu n qu n c a các nư c ang phát tri n 16 Hình 1.2: Mô hình MacDouglall- Kempt 19 L IM U 1. Tính t t y u c a vi c th c hi n tài i v i các nư c ang phát tri n vi c phát tri n kinh t cho qu c gia không ch d a vào ti m l c và n l c bên trong qu c gia ó là vì th các nư c ph i d a vào ngu n l c t bên ngoài trong ó quan tr ng nh t là FDI và ODA, mà FDI l i có vai trò c bi t quan tr ng hơn c .Vi t Nam cũng là nư c ang phát tri n nên thu hút FDI là i u có tính ch t chi n lư c phát tri n kinh t t nư c.Theo nh n nh c a các chuyên gia kinh t th gi i, các ngu n u tư rót vào các nư c ang phát tri n ã ph c h i sau ba năm s t gi m, v i ho t ng c a các công ty Hoa Kỳ ang ngày càng kh ng nh v trí s 1 trên th gi i. Tri n v ng FDI c a Hoa Kỳ ang m c cao hi n nay v n ang ư c duy trì. C th , xu hư ng ti p theo c a các dòng FDI Hoa Kỳ v n là ch y v các nư c ang phát tri n. Trong các nư c ang phát tri n t i châu Á, Vi t Nam là m t trong nh ng nư c ư c Hoa Kỳ quan tâm nhi u nh t. V i vi c tr thành viên th 150 c a WTO và v a ư c b u làm y viên không thư ng tr c c a H i ng B o an Liên Hi p Qu c, Chính ph và Qu c h i Vi t Nam th hi n r t cao quy t tâm i m i, v th c a Vi t Nam ã ư c nâng cao hơn nhi u, tr thành i m h p d n u tư châu Á trong con m t c a các nhà u tư Hoa Kỳ. Vi t Nam ã bư c vào giai o n h i nh p sâu r ng c a n n kinh t th gi i v i nh ng làn sóng u tư t, FDI tr thành v n quan tr ng nh t hi n nay. Hoa Kỳ là m t trong nh ng i tác FDI chi n lư c quan tr ng nh t c a Vi t Nam và các a phương c a Vi t Nam trong ó có t nh Hà Tây. Lu n văn này tóm t t làn sóng FDI m i c a Hoa Kỳ vào Vi t Nam trong th i gian t i, nghiên c u sâu tình hình
10 FDI c a Hoa Kỳ vào Hà Tây và ưa ra các gi i pháp thu hút FDI c a Hoa Kỳ cho Hà Tây trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t . Trong xu th phát tri n u tư c a t nư c, Hà Tây là m t trong nh ng a phương có chuy n bi n vư t b c v thu hút FDI, trong ó có FDI c a Hoa Kỳ. Nh ng năm g n ây Hoa Kỳ ã tr thành i tác chi n lư c c a Hà Tây có th sánh ngang v i các i tác truy n th ng là Nh t B n và Hàn Qu c.V i ti m năng r t l n v văn hoá, du l ch, t ai và v trí a lí, cơ s h t ng Hà Tây càng có i u ki n b t phá trong thu hút FDI c a các nhà u tư Hoa Kỳ c bi t trong lĩnh v c du l ch gi i trí và công ngh cao. Vi c nghiên c u v n này là yêu c u h p v i xu th c a Vi t Nam và th i i. Trong quá trình th c t p t i S K Ho ch và u tư t nh Hà Tây, tôi nh n th y vi c liên h v n trên v i s phát tri n hi n nay c a Hà Tây, m t a bàn có nhi u ti m năng thu hút u tư là r t h p lí. 2. M c ích và i tư ng nghiên c u Lu n văn này xem xét th c tr ng thu hút FDI c a Hoa Kỳ vào Hà Tây trên cơ s th c tr ng chung c a Vi t Nam, ra gi i pháp thu hút FDI t Hoa Kỳ cho Hà Tây. 3. Ph m vi nghiên c u Ph m vi nghiên c u v m t th i gian là 20 năm (1988- 2008), trên ph m vi lãnh th Vi t Nam và t nh Hà Tây. c bi t xem xét giai o n 2005- 2008 vì giai o n này Hà Tây có chuy n bi n m nh m v FDI nói chung và FDI c a Hoa Kỳ nói riêng v i khá nhi u d án l n c a các i tác và Hoa Kỳ. 4. Phương pháp nghiên c u Trên cơ s t ng h p và phân tích s li u t nhi u ngu n tài li u như website, báo, t p chí cùng phương pháp quy n p và m r ng v n nh m làm rõ m t s i m n i lên c a FDI hi n nay c a Hoa Kỳ t i Hà Tây trên cơ s tình hình FDI c a Hoa Kỳ vào Vi t Nam. Lu n văn cũng s d ng các th và b ng bi u minh ho vi c phân tích ư c sáng rõ và thêm sâu s c. 5. K t c u lu n văn t t nghi p Ngoài l i m u, k t lu n, m c l c, ph l c và danh m c tài li u tham kh o, k t c u c a lu n văn g m 3 chương:
11 Chương 1: Nh ng v n chung v FDI và t ng quan v tình hình thu hút FDI t Hoa Kỳ vào Vi t Nam. Chương 2: Th c tr ng thu hút FDI t Hoa Kỳ vào Hà Tây trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t . Chương 3: nh hư ng và gi i pháp thu hút FDI t Hoa Kỳ vào Hà Tây trong i u ki n h i nh p kinh t qu c t . CHƯƠNG 1 NH NG V N CHUNG V FDI VÀ T NG QUAN V TÌNH HÌNH THU HÚT FDI T HOA KỲ VÀO VI T NAM 1.1. NH NGHĨA, VAI TRÒ C A FDI VÀ CÁC NHÂN T NH HƯ NG N THU HÚT FDI NÓI CHUNG 1.1.1. nh nghĩa, c i m và các hình th c FDI 1.1.1.1. nh nghĩa FDI Có nhi u cách hi u khác nhau v FDI: Theo IMF, FDI là ho t ng u tư nh m t l i ích lâu dài c a nhà u tư t i m t doanh nghi p nư c khác v i nư c c a nhà u tư, trong ó nhà u tư ph i có vai trò quy t nh trong qu n lý doanh nghi p. Theo OECD, FDI bao g m các ho t ng kinh t c a các cá nhân, k c vi c cho vay dài h n ho c s d ng ngu n l i nhu n t i nư c s t i nh m m c ích t o d ng quan h kinh t lâu dài và mang l i kh năng gây nh hư ng th c s v qu n lý. Theo Lu t u tư nư c ngoài t i Vi t Nam ( i u 1), FDI là vi c nhà u tư nư c ngoài u tư vào Vi t Nam v n b ng ti n hay b t kỳ tài s n nào ti n hành ho t ng u tư. nh nghĩa chung nh t cho r ng FDI là m t lo i hình di chuy n v n
12 gi a các qu c gia trong ó ngư i s h u v n ng th i là ngư i tr c ti p qu n lí và i u hành ho t ng s d ng v n u tư. Như v y v th c ch t, FDI là lo i hình u tư qu c t mà ch u tư b v n xây d ng ho c mua ph n l n hay th m chí toàn b các sơ s kinh doanh nư c ngoài làm chú s h u m t ph n hay toàn b sơ s ó và tr c ti p qu n lí i u hành ho c tham gia qu n lí i u hành i tư ng mà h b v n ra u tư. H ch u trách nhi m v k t qu s n xu t kinh doanh c a d án. 1.1.1.2. c i m c a FDI FDI có 4 c i m cơ b n sau: T l v n c a nhà u tư nư c ngoài trong v n pháp nh c a d án tm c t i thi u tuỳ theo lu t u tư quy nh. Nhà u tư nư c ngoài tr c ti p qu n lí và i u hành d án mà h b v n u tư. Quy n qu n lí doanh nghi p tuỳ thu c vào t l góp v n c a ch u tư trong v n pháp nh c a d án. K t qu thu ư c t ho t ng s n xu t kinh doanh c a d án ư c phân chia cho các bên theo t l góp v n vào v n pháp nh sau khi n p thu cho nư c s t i và tr l i t c c ph n (n u có). FDI thư ng ư c th c hi n thông qua vi c xây d ng doanh nghi p m i, mua l i t ng ph n ho c toàn b doanh nghi p ang ho t ng ho c mua c phi u thôn tính ho c sáp nh p các doanh nghi p v i nhau. 1.1.1.3. Các hình th c FDI Hi n nay tuỳ theo lu t u tư c a t ng nư c chia FDI thành 4 hình th c cơ b n là: Hình th c h p ng h p tác kinh doanh: là hình th c u tư, theo ó bên nư c ngoài và bên nư c ch nhà cam k t th c hi n các nghĩa v và ư c hư ng các quy n l i tương x ng ghi trong m t h p ng h p tác kinh doanh. Hình th c h p ng h p tác kinh doanh có c i m cơ b n là không thành l p
13 pháp nhân m i, các ho t ng u tư ư c qu n lí tr c ti p b i m t ban i u hành h p danh trong khuôn kh t ch c doanh nghi p trong nư c. Hình th c liên doanh là hình th c thành l p m t doanh nghi p gi a m t ho c m t s bên nư c ngoài v i m t ho c m t s bên c a nư c ch nhà u tư kinh doanh t i nư c ch nhà. Hình th c doanh nghi p 100% v n nư c ngoài: nhà u tư nư c ngoài thành l p m t pháp nhân m i theo lu t pháp c a nư c ch nhà. Doanh nghi p này thu c quy n s h u 100% c a nhà u tư nư c ngoài. Hình th c BOT và các hình th c phái sinh c a nó: là hình th c u tư tương i m i v i nh ng c i m cơ b n như ph i có chính quy n nư c ch nhà ng ra kí h p ng u tư v i nhà u tư nư c ngoài; sau khi kí h p ng ph i thành l p m t pháp nhân m i i u hành qu n lí d án; ho t ng c a d án BOT ph i tuân theo m t chu trình m u g m 3 giai o n là xây d ng, khai thác kinh doanh, chuy n giao. Ngoài ra theo Lu t u tư c a Vi t Nam năm 2005 thì còn có m t s hình th c như h p ng phân chia s n ph m, h p ng thuê tài chính…Trên th c t , còn có nhi u hình th c khác n a như mua l i và sáp nh p, c ph n hoá doanh nghi p FDI, khu công nghi p, khu ch xu t… 1.1.2.Vai trò c a ngu n v n FDI nói chung FDI có vai trò quan tr ng v i c nư c ch u tư và nư c ti p nh n u tư, c th là: 1.1.2.1. i v i nư c ti p nh n u tư FDI là ngu n v n b sung quan tr ng ph c v cho chi n lư c thúc y tăng trư ng kinh t cao, c bi t là v i các nư c ang phát tri n. Các nư c ang phát tri n v n là nh ng nư c còn nghèo, tích lu n i b th p, nên có tăng trư ng kinh t cao thì các nư c này không ch d a vào tích lu trong nư c mà ph i d a vào ngu n v n tích lu t bên ngoài, trong ó có FDI.
14 FDI có ưu i m hơn các hình th c huy ng v n nư c ngoài khác, phù h p v i các nư c ang phát tri n. Các doanh nghi p nư c ngoài s xây d ng các dây chuy n s n xu t t i nư c s t i dư i nhi u hình th c khác nhau. i u này s cho phép các nư c ang phát tri n ti p c n công ngh tiên ti n, k năng qu n lý hi n i. Tuy nhiên, vi c có ti p c n ư c các công ngh hi n i hay ch là các công ngh th i lo i c a các nư c phát tri n l i tuỳ thu c vào nư c ti p nh n u tư trong vi c ch ng hoàn thi n môi trư ng u tư hay không. FDI giúp gi i quy t t t v n vi c làm và thu nh p c a dân cư. Vai trò này c a FDI không ch i v i các nư c ang phát tri n mà c v i các nư c phát tri n, c bi t là khi n n kinh t bư c vào giai o n kh ng ho ng theo chu kỳ. FDI có tác ng làm năng ng hoá n n kinh t , t o s c s ng m i cho các doanh nghi p thông qua trao i công ngh . V i các nư c ang phát tri n thì FDI giúp thúc y chuy n d ch cơ c u s n xu t, phá v cơ c u s n xu t khép kín theo ki u t c p t túc. FDI cho phép các nư c ang phát tri n h c h i kinh nghi m, k năng qu n lý dây chuy n s n xu t hi n i, nâng cao trình chuyên môn cũng như ý th c lao ng công nghi p c a i ngũ công nhân trong nư c. Tuy v y, FDI cũng có m t trái, ó là: Nhà u tư nư c ngoài có th ki m soát th trư ng a phương, làm m t tính c l p, t ch v kinh t , ph thu c ngày càng nhi u vào nư c ngoài. FDI chính là công c phá v hàng rào thu quan, làm m t tác d ng c a công c này trong b o h th trư ng trong nư c. T o ra s c nh tranh gi a doanh nghi p FDI v i các doanh nghi p trong nư c, có th d n n suy gi m s n xu t c a các doanh nghi p trong nư c. Gây ra tình tr ng ch y máu ch t xám, phân hoá i ngũ cán b , tham nhũng... 1.1.2.2. Vai trò c a FDI i v i nư c ch u tư
15 Giúp các doanh nghi p kh c ph c xu hư ng t su t l i nhu n bình quân gi m d n, tăng hi u qu s n xu t kinh doanh. Kéo dài chu kỳ s ng c a s n ph m khi th trư ng trong nư c ã chuy n sang giai o n suy thoái, giúp nhà u tư tăng doanh s s n xu t nư c ngoài trên cơ s khai thác l i th so sánh. Phá v hàng rào thu quan các nư c có xu hư ng b o h . Bành trư ng s c m nh v kinh t và chính tr . Tuy nhiên, FDI cũng có nh ng b t c p i v i nư c ch u tư, ó là: V n u tư ch y ra nư c ngoài s làm gi m tăng trư ng GDP và vi c làm trong nư c. Khi các công ty l n u tư ra nư c ngoài s n xu t các m t hàng cùng lo i s t o nên kh năng c nh tranh m i gi a các doanh nghi p ngoài nư c v i chính doanh nghi p trong nư c, th m chí c nh tranh v i chính doanh nghi p u tư. 1.1.3. Các nhân t nh hư ng n vi c thu hút FDI Có nhi u nhân t tác ng n vi c thu hút FDI, song có m t s nhân t chính sau ây: 1.1.3.1. Các nhân t qu c t , qu c gia i u tư Dòng ch y c a ngu n v n u tư trên th gi i cũng ph thu c vào r t nhi u các nhân t khác nhau. Khi n n kinh t th gi i tăng trư ng t t, dòng v n này d i dào hơn, khi n n kinh t th gi i g p khó khăn thì dòng v n này khan hi m hơn. Khan hi m không ph i do thi u mà do ni m tin c a các nhà u tư vào n n kinh t b suy gi m, h u tư vào nh ng lĩnh v c an toàn hơn ho c c t gi ti n d ng ngo i t m nh hay vàng. m c a n n kinh t toàn c u cũng gây ra nh hư ng nh t nh n dòng v n này. Các n n kinh t m c a, s liên k t gi a các n n kinh t cao s khi n dòng ch y v n u tư nhanh và nhi u hơn là khi s k t n i gi a các n n kinh t kém.
16 S hi u bi t v qu c gia, vùng lãnh th d nh u tư, thông tin ươc ti p c n m t cách d dàng, nhanh chóng, có tin c y s giúp nhà u tư yên tâm hơn, có quy t nh nhanh chóng và k p th i trong u tư. 1.1.3.2. Nhân t qu c gia, a phương nơi ti p nh n v n u tư i v i qu c gia Môi trư ng kinh t vĩ mô n nh, tăng trư ng kinh t cao và b n v ng, l m phát ư c ki m soát t t. ây là nhân t r t quan tr ng trong thu hút FDI, b i vì trong m t môi trư ng kinh t vĩ mô thi u n nh thì s ti m n nhi u r i ro, do v y nhà u tư s không s n lòng b v n u tư. Môi trư ng chính tr - xã h i lành m nh là nhân t r t quan tr ng trong thu hút FDI. N u h th ng chính tr thi u n nh s t o ra r i ro qu c gia và nguy cơ m t v n là r t l n, do v y, nhà u tư không th an tâm khi b v n c a mình u tư. Hơn n a, trong m t môi trư ng xã h i thi u lành m nh, thi u dân ch , b t công xã h i l n, tâm lý dân cư thi u ni m tin vào m t s công b ng xã h i... thì cũng khi n các nhà u tư không an tâm b v n u tư. H th ng cơ s h t ng y và ng b . H t ng cơ s bao g m h t ng cơ s v t ch t- k thu t (h th ng giao thông, thông tin...) và h t ng cơ s kinh t - xã h i (h th ng th trư ng trong nư c, h th ng lu t pháp và hi u l c th c thi, s lư ng và ch t lư ng ngu n nhân l c...). H th ng h t ng cơ s liên quan n c các y u t u vào l n u ra c a ho t ng kinh doanh, nên nó là i u ki n n n t ng các nhà u tư có th khai thác l i nhu n. N u h t ng cơ s y u kém và thi u ng b thì nhà u tư r t khó khăn tri n khai d án, chi phí u tư có th tăng cao, quy n l i c a nhà u tư có th không ư c b o m và do v y, nhà u tư s không mu n u tư v n c a mình. M t khác, vi c chuy n v n ra nư c ngoài c a nhà u tư nh m khai thác th trư ng, nên n u th trư ng c a nư c ti p nh n u tư nh , kh năng thanh toán c a dân cư
17 b h n ch thì s không h p d n các nhà u tư nư c ngoài. i u này lý gi i t i sao m t s nư c dành r t nhi u ưu ãi cho các nhà u tư nư c ngoài nhưng không h p d n ư c lu ng v n FDI. Th c t ã ch ng minh nơi nào thu hút ư c nhi u v n FDI nơi ó có t c phát tri n kinh t nhanh và n nh; i s ng nhân dân ư c c i thi n. ra quy t nh u tư nhà u tư luôn so sánh các i u ki n trong môi trư ng u tư gi a các a phương. Vì v y v n t ra v i các a phương hi n nay là làm th nào t o ư c môi trư ng u tư thu n l i nh t. i v i t ng t nh Theo quan i m ánh giá c a các chuyên gia kinh t cũng như các doanh nghi p u cho r ng nhân t quan tr ng nh hư ng n thu hút FDI v n là quan i m, ch trương c a chính quy n a phương. Quan i m chính sách c a t nh ư c coi là t t n u: Phát huy ư c n i l c, huy ng ư c s tham gia óng góp c a chính a phương mình. B t c t nh, a phương nào dù i u ki n t nhiên, k t c u h t ng có th không thu n l i v n có cơ h i phát tri n không nên ph thu c vào nh ng th có s n như v trí a lý, nh ng c ng bi n… M i a phương u có cơ h i phát tri n, thu hút u tư n u năng ng, có sáng ki n xu t phát t chính i u ki n c a a phương mình. Tính minh b ch và nh t quán trong h th ng chính sách. Các nhà u tư khi ra quy t nh u tư u mu n ư c an toàn, nhanh r và k p th i. Chính vì v y vi c t o ni m tin i v i các nhà u tư là r t quan tr ng. Trư c khi quy t nh u tư, các nhà u tư luôn tìm hi u k v các v n a phương như vư ng m c có ư c gi i quy t không, có ư c cung c p thông tin khi c n thi t hay không. Nh ng quy t nh c a các c p ưa ra có nhanh chóng và nh t quán hay không. Nói v tính nh t quán t c là gi i quy t các s vi c có cùng tính ch t ph i như nhau. S nh t quán ph i th hi n c l i nói và hành ng t trên xu ng dư i, t o lên s tương thích. S nh t quán trong gu ng máy ho t ng khi
18 gi i quy t công vi c r t quan tr ng. Dư i ây là quan i m c a các chuyên gia kinh t và các doanh nghi p v môi trư ng u tư: Quan i m c a chuyên gia kinh t cho r ng y u t con ngư i óng m t vai trò quan tr ng t o ra môi trư ng u tư khác bi t gi a các a phương. Hi n nay h th ng chính sách, khung pháp lý c a Vi t Nam còn chưa hoàn thi n vì v y vi c th c thi trên th c t ph thu c nhi u vào cán b công quyên c p a phương. M c dù chính sách c a Nhà nư c là chung, th ng nh t nhưng vi c th c thi có th linh ho t cho phù h p v i i u ki n th c t . Trên th c t , cán b các t nh phía Nam Vi t Nam thư ng n m tinh th n là chính, sau ó có các bi n pháp th c thi chính sách linh ho t phù h p v i th c t a phương nên thúc y ư c kinh t phát tri n. Trong khi ó các t nh phía B c Vi t Nam có xu hư ng bám ch t văn b n thi u tính năng ng c n thi t nên chưa phát huy ư c th m nh c a mình. Tính năng ng, tích c c c a chính quy n a phương không ch th hi n vi c th c thi chính sách linh ng mà nó còn th hi n thái c a chính quy n a phương i v i doanh nghi p. Th nh t là cơ quan c p t nh ph i h p ho t ng v i nhau t o s th ng nh t t o i u ki n các doanh nghi p hoàn thành th t c nhanh và hi u qu . Th hai các a phương c n năng ng thay m t cho kh i doanh nghi p gi i quy t các vư ng m c không rõ v m t văn b n lu t pháp. S không rõ trong các văn b n lu t pháp thư ng gây ra các c n tr cho quá trình ho t ng c a các doanh nghi p. Quan i m c a các doanh nghi p cho r ng các y u t quan tr ng nâng cao tính hi u qu c a môi trư ng u tư là: tính thân thi n, tính minh b ch và s cam k t ng h phát tri n các doanh nghi p. Thái thi n chí, c i m c a các cán b cơ quan Nhà nư c t nh là y u t quan tr ng góp ph n làm tăng tính thi n c m t nhà u tư i v i chính quy n. Tính minh b ch có vai trò quan tr ng vì khi l p m t d án u tư, nhà u tư ph i tính toán ư c bài toán v chi phí, v n và l i nhu n. Chính vì v y t o tâm lý yên tâm cho các nhà u tư thì công khai các kho n chi phí và th t c là r t c n
19 thi t. S cam k t m nh m cùng ng h phát tri n doanh nghi p là ng l c quan tr ng có tác d ng khích l tinh th n kinh doanh c a các doanh nghi p. Các cam k t ng h này c n ph i th c hi n b ng nh ng hành ng c th . Bên c nh các h i ngh hàng năm bi u dương các doanh nghi p kinh doanh t t, lãnh o t nh c n t ch c các cu c i tho i tr c ti p v i các doanh nghi p g p khó khăn theo t ng v n c th như t ai, th t c hành chính cùng doanh nghi p tháo g . Phòng thương m i và công nghi p Vi t Nam ti n hành nghiên c u và ánh giá v năng l c c nh tranh c p t nh d a trên các i u ki n t nhiên và chính sách c a chính quy n a phương i v i phát tri n kinh t . Năng l c c nh tranh c p t nh hay l i th so sánh tương i v phát tri n kinh t và môi trư ng kinh doanh c a m t s t nh và thành ph ư c th hi n s h pd nv u tư và kinh doanh i v i các doanh nghi p. Năng l c c nh tranh ư c ánh giá d a trên các y u t sau: - Các y u t truy n th ng v các i u ki n t nhiên và ngu n l c. - H t ng s n có cho s phát tri n các ho t ng s n xu t và kinh doanh. - Chính sách khuy n khích u tư ư c ưa ra và th c hi n trên a bàn t nh. -M t và m c c nh tranh c a th trư ng ó. Như v y có th th y bên c nh các y u t l i th t nhiên mà m t a phương ư c th a hư ng còn có các nhân t khác c u thành nên năng l c c nh tranh. ó là s n l c ch quan c a nhà lãnh o và chính quy n a phương s t i. i u này làm cho m t s t nh không giàu v i u ki n t nhiên v n có th phát tri n m nh v kinh t . i v i các doanh nghi p ch s canh tranh óng m t vai trò r t quan tr ng. Các doanh nghi p s r t mu n u tư t i a phương có i u ki n thu n l i, có th ti n hành ho t ng kinh doanh v i chi phí th p, th t c ơn gi n… t ư c m c ích cu i cùng là thu ư c l i nhu n cao. 1.2. CÁC LÝ THUY T V FDI Dư i ây là m t s lý thuy t v FDI:
20 1.2.1. Mô hình cái vòng lu n qu n c a NUSKSE Mô hình này cho r ng ti t ki m c a các nư c ang phát tri n là không áng tin c y phát tri n kinh t b n v ng, mà mu n v y ph i nh FDI. Lý lu n c a thuy t này là: Khi chưa có FDI: S1 = S2 + S3 + S4. Trong ó: S1: ti t ki m qu c gia; S2: ti t ki m Chính ph . S3: ti t ki m công ty trong nư c. S4: ti t ki m gia ình trong qu c gia ó. Hình 1.1: Mô hình cái vòng lu n qu n c a các nư c ang phát tri n Thu nhËp b×nh TÝch lòy vèn qu©n thÊP thÊp N¨ng lùc s¶n ThiÕu vèn cho xuÊt thÊp ®Çu t− các nư c ang phát tri n thì ngu n thu c a Chính ph ch y u là thu . Nhưng do quy mô n n kinh t còn nh nên ngu n thu là nh . Chính ph các nư c này l i có nhu c u chi tiêu cao tăng GDP và tr c p cho các chương trình công